w
Demobilisatie lichting 1945
over twee jaar
SALARISVOORSCHOT AAN
nhlDFRU/l I7FR<;
Onder de studentenzuivering
gaat een streep
De- eecste ccna.de
ZESDE JAARGANG NO. 296
DONDERDAG 19 DECEMB. 1946
Dienstplichtigen met meer dan vijf
kinderen voortaan vrij
Nieuwe oproepingen
in 1947
THANS zijn onder de wapenen dr
lichtingen .1915 en 19-1G. Het
grootste deel van het personeel der
lichting 1945 Is naar Indonesië ver
trokken in het verband der 1ste di
visie „7 December" en der De
cember - bataljons". Aannemende,
dat de ontwikkeling van den toe.
stand in Indonesië geen wijzigingen
in de bestaande plannen brengt,
kan de demobilisatie van de lichting
1945 tegen het. einde van 1948 wor
den tegemoet gezien. Dc demobilisa
tie van dc lichting 1946. hoofdza
kelijk ingedeeld bij de 3e divisie,
zou in de eerste helft van 1949 kun
nen volgen", aldus Ie2en wij in de
memorie van antwoord der minis
ters van oorlog en marine betref
fende het wetsontwerp tot het tref
fen van voorzieningen op het gebied
van den dienstplicht. r. tJ
Verder wordt o.m. medegedeeld
dat bij öe huidige legerorganisatle
geen rekening is gehouden met
deelneming aan de bezetting van
Duitschland, aangezien de regeering
het standpunt Innam, dat voors
hands alle krachten op Indonesië
moesten worden geconcentreerd.
.Niettemin is thans in overweging,
of deelneming aan de bezetting van
Duitschland, aangezien de regeer!ng
en voorshands inbescheiden mate
mogelijk is. waarbij tevens wordt
nagegaan op welke wijze de alsdan
te nemen maatregelen in het raam
van den uiteindelijken opbouw van
de Koninklijke Landmacht zullen
kunnen worden Ingepast
Nog meer oproepingen
In 1947 zullen dienstplichtige on
derofficieren onder de wapenen
moeten worden geroepen ter aflos
sing van oudere onderofficieren, die
zich thans in de tropen bevinden,
en ter voorziening in de kaderbe
hoeften der 3e divisie. Dit is moge
lijk, daar niet onbelangrijke aantal
van jongeren leeftijd niet aan de
aanmeldingsplicht hebben voldaan
en na vergelijking van de gegeven?
uit de verplichte aanmelding met dp
stamboeken van het ministerie te
voorschijn zijn gekomen. Eveneens
zullen in 1947 nog onderscheidene
reserveofficieren "in werkelijken
dienst moeten komen ter voorzie
ning in tal van functies bij de 3e
divisie of, indien zij niet deze di
visie kunnen, worden ingedeeld, ter
vervanging van officieren, die over
geplaatst zullen worden naar deze
Bloembollen naar de
Russische zone
Dezer dagen is een vrachtauto
van een der vervoerbedrijven, die-
zich met internationaal wegtransport,
"bëzlg'liöuuén; met' 'n Idding'blöérn-"
bollen naar Polen vertrokken. Voor
dezen tocht was toestemming ver
kregen van de Russische autoritei-
ten.
Het is niet onmogelijk, dat in de
naaste toekomst meer van deze
rechtstreeksche transporten naar de
Russische zöne van Duitschland en
de ten Oosten daarvan gelegen ge-
bieden zuilen volgen. Naar Boeda
pest werden reeds eenige tochten
gemaakt.
Ceen kolen voor productie
van groenten en bloemen
In verband met de strenge
vorst heeft het rijkskoienbureau
bepaald, dat in de tuinbouwbedrij
ven géén brandstoffen mogen wor
den gebruikt voor de productie van
groenten, fruit en/of bloemen. Aan
gezien niet bekend is hoe lang de
vors (periode zal duren moet met
de in ons land beschikbare voorra
den van brandstoffen zoo zuinig
mogeiyk worden omgegaan en
kunnen dus aan de kweekers geen
brandstoffen voor productie-doel
einden worden toegewezen.
Aan kweekers, die kostbare plan-
tenverzamelmgen hebben of voor
den aanvang van de vorstperiode
met het telen van groenten onder
gias of het kweeken van bloemen
waren begonnen, wordt toegestaan
om van den in hun bedrijf.aanwe
zigen voorraad brandstoffen een ge
deelte te gebruiken voor het vorst-
vrit houden dier verzamelingen of
teelten. Mocht bedoelde voorraad
voor dat doel ontoereikend zijn, dar
kunnen zij en wel zoo spoedig
mogelijk bij: den rijkstuinbouw-
consulent een verzoek indienen om
voor het vorst vrij houden hunner
gewassen een aanvullend voorscho*
op hun normale toewijzing van
brandstoffen te ontvangen.
Eerste, slachtoffer van hef ijs
te Haarlem
Aan de Delftlaan in Haarlem-
Noord Is Woensdagmiddag een 13-
jarlge jongen bij het schaatsenrij
den op de Delft in een wak gereden
en verdronken. De ongeval! end lenst,
die nog trachtte met kunstmatige
ademhaling de levensgeesten bij den
jongen, die terstond uit het water
gehaald was, weer op te wekken,
.mocht geen succes boeken.
ïn Rotterdam worden geen
schepen voor Antwerpen
divisie uit verschillende onderdee-
len, staven en bureaux in Neder
land. Ten slotte is het niet uitgeslo
ten, dat nog eenige behoefte aan
kader zal bestaan, wanneer ohder-
deelen aangewezen zouden worder
om deel te nemen aan de bezetting
van Duitschland.
In het belang van de grootc ge
zinnen ia de. minister van oorlog er
toe overgegaan, maatregelen, te ne
men, opdat rcservcofficïeren. dienst
plichtige onderofficieren en ook an
dere dienstplichtigen, die een gezin
hebben met meer dan 5 kinderen,
voortaan buiten oproeping zullen
bl'yven.
VAN JANUARI AF
MINDER VLEESCH
Extra verstrekking van 100
gram vervait
Officieel wordt meegedeeld, da'
begin Januari de extra - verstrek
icing van 100 gram vleesch boven
het rantsoen van 400 gram per per-
soon per veertien dagen voorloopig
geheel of gedeeltelijk wordt stop
gezet.
Het streven der regeering de
vleeschvoorziening bok gedurende
den komenden winter op het hui
dige niveau te handhaven, wordt
op het oogenblik doorkruist door
de onzekerheid omtrent de lever in
gen uit het buitenland, waardoor
de vooruitzichten voor de eerste
maanden ven het volgend jaar nie'
gunstig zijn. Zooals de situatie
thans is weinig aanvoer uit he'
buitenland en gering aanbod op df
bïnnenlandsche markt is eer
terugslag1 in de vleeschvoorziening
gedurende eenige maanden te
voorzien. Met de gevormde reser-
ves, aangevuld met binnenlandschv
leveranties welke, naar men
hveet, gedurende den winter aan
merkelijk. terugloopen en wat
eventueel uit import beschikbaar
komt. zal de vleeschvoorziening tot
Mei 1947 verzekerd dienen te wor
den.. Wat hiervoor noodig is, blijk*
uit enkele cijfers. Een verstrekking
van 250 gram per persoon per week
inclusief toeslagen voor zwaren ar
beid, zieken en militairen, eisciv
per week ongeveer 2750' ton rund
varkens- en paardenvleeseh (vleesch
met been). Het gemiddeld geslach'
gewicht van een koe op 250 k.g
stellend, vraagt het huidige rant
soen ruim 10.000 dieren per week
De capaciteit van onzen eigeD
rund- en varkensstapel is hiervoor
nog niet toereikend, terwijl boven
dien het clandestien slachten en de
smokkelhandel in vee een nadee-
iigeti invloed uitoefenen.
J- De bonnenItjsl-
"\Tir der-bdmifeti^fstrdie -wij listereir
plaatsten, staat achter 541 D re
serve 800 gram rijst. Dit moet 800
gram brood zijn.
Prijzen Staatsloterij
f 2000.— no. 14100; 1500.—
17972; 1000.— 18128; 14380; 17690
20579; f 200»- 20021; 6826; 20566;
100.—: 3744; 20945; 19676; 10551;
2620;- 15260 4321.
Laat de waterleiding
niet bevriezen
Nu de winter zijn intrede heeft
jedaan, is het zaak. na te gaan
welke maatregelen men kan nemen,
om bevriezing van de waterleiding
te voorkomen.
Plaatsen, waar leidingen liggen,
diénen zooveel mogelijk van de bui
tenlucht afgesloten te worden.
Ruimten, waarin buizen liggen,
moeten zooveel mogelijk verwarmd
worden; 's-naehts de deuren open
laten staan van de kamer, waar ge
stokt wordt. Een lage ochtendtem-
peratuur in de huiskamer is in alle
gevallen verre te verkiezen boven
het ongerief van een niet-functlo-
neeren van de watervoorziening.
Om later bij dooi lekkages te
voorkomen, moet ,men zfch over
tuigen. dat de stopkraan, in elk
aangesloten perceel bij den voorge
vel aanwezig, waar de toevoerleiding
het huis binnenkomt, goed functi-
onneert. Het kan zijn, dat daarin
ijs aanwezig is, waardoor het op en
neetr, draaien van de klep wordt
belet. Men moet de kraan dan aan
de onderzijde met een theelichtje
ontdoe;en. Stopkraan en open lig
gende leidinggedeelten kunnen mèfc
hooi, stroo, doeken of kranten om
wikkeld worden.
Laat vooral niet ter voorkoming
van bevriezen een of meer tapkra
nen doorstroomen. Hierdoor gaan
groote hoeveelheden water onnut
verloren.
Hoewel dit in een stad met den
velen etalagebouw wel eens prac
tise!) bezwaren'oplevert, kan ook de
eeheelg binnenleiding worden afae-
tapt ter voorkoming van bevriezen.
Dit geschiedt als volgt: hoofdkraan
sluiten (vooraf water In voorraad
tappen), leegloopkraantje openen
met een emmer' er onder. Alle tap
kranen in huis openen en lei din "en
ledigen, daarna sluiten. Bij het we
der in gebruik nemen der afgetapte
leiding eerst het leegloopkraantje
sluiten., de hoofdkraan openen, alle
tapkranen openen en weder slnhen.
nadat de lucht er uit is geweken
Hoewel de loodgieters we! iets he
ter In hun materiaal zitten, dan in
den oorlogstijd, zouden bij vele be
vroren waterleidingen en de daarop
volgende lekkages groote moeilijk
heden kunnen ontsetaan.
Drie directeuren der Ne^.
Bazalt Mij. gearresteerd
Dinsdag zijn drie directeuren van
de NeUertandschc Basalt Maat
schappy te Zaandam gearresteerd
door dc PRA te Alkmaar. Het zijn
dc res. K. kol. S. Prins uil Bloemen-
daal. L. A, W. van Zanten uit Sant
poort en II. N. Iloovscluiur 'uit Har-
lingen.
De maatschappij heeft volgens
het accountant-onderzoek der PKA
voor de Duitsche weermacht werken
uitgevoerd voor een bedrag van ca.
26 milUocn gulden.
„Zwaluwen"-elhal
samengesteld
Het Zwaluwen-elftal, dat 2e
Kerstdag in het Olympisch Stadiou
aantreedt tegen de Amsterdamsche
ploeg is als volgt samengesteld:
Kraak; v, d. Lely en De "Vos; v.
Buitenen. Smit (V.U.C.) en Pouhte;
v. d. Lindt (Portuna), Wilkes, Roo-
zen, v. d. Tuyn en B. de Harder.
Reserves: Landman, Smit (Vo-
iendam), Runderkamp (Volendam)
en Schaap (Donar).
Gebr. Hoogenboom in
hun cellen
Ue gebroeders Hoogenboom, ene
door de gcatUecrde besetUvgsauto-
rif riten in Frankfort teerden gear-
reetetrd, wegens het illegaal over
schreden van de Duitsche grens,
zulten, in verband met de verden
king van moord, die tegen hen be
staat, ïn het hoofdbureau van politie
te Amsterdam worden verhoord.
Op verzoek van de Amsterdamsche
recherche hebben de hezettingsauto-
nietten zorg gedragen voor het
trait sport tot het inttraeeringskamp
Fught
Cornelia (links) en Jacob rechtsf
in hun cel te Frankfort, kort voor
hun overbrenging.
r u t t J^m ha x w
„Meesters van het woord" op de plaat
Wettelijke 'regeling
kleuteronderwijs
geboden
De bfigroollng van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, waarmede de
Tweede Kamer Dinsdagavond laat-,
na afloop van den eersten termijn
van hei Uinggadjati-debat, nog be
•40n, bevat talrijke punten,-waarover
munster Gielen Hel met de Kamer
aan den «tok'kan krijgen tn zijn
eerste ontmoeting me' de Kamer
ier gelegenheid van de mlerpellatte-
Joekes over voorgenomen, reorgani
saties. vnl betreffende de beharti
ging der Kunstzaken, heeft de mi
nister geen gelukkige beurt gemaakt
door zijn zelfgenoegzaam optreden.
Zijn voornemens zijn belangrijk af
gezwakt. zijn eigengereidheid aardig
getemperd, maar hij is geen bewinds
man In grooten stijl. Hij heeft »*en
gemakkelijke manter van praten flte
hem telkens 'ot breedsprakigheid
verleidt.'Waarmee hij echier zijn te
kort aan werkelijke bestuurskracht
dai in de Rad'.o-kwestie zoo sterk
aan den dag trad. niet kan camou-
fleeren Overigens is de' behandellna
Van hsei Radio probleem op morecn
middag bepaald na hei antwoord
der Rggeering over Unggadjatl.
waaromtrent de replieken *s avonds
De Gouwzee by .Volendam is verstard en biedt een wasten aanblik
ER WACHT ONS EEN KALE KERSTBOOM
Meeningsverschil
over prijs der
versiering
EINIGEN zullen
hebben beseft,
gelosl
I Do heer D- P- van Wageningen. al
gemeen voorzitter der Schecpvaart-
vereenlglng Z Jidte Rotterdam, deelt
ons mede; dat. hét hedenmorgen bij
de berichten van acht uur door den
Nieuwsdienst van Radio Nederland
medegedeelde over het werk In de
Rotterdamsche haven tengevolge ven
de Antwerpsche staking onjuist is.
De huidige werktoename staat geheel
los van de Antwerpsche staking en
houdt: uitsluitendVverband raet.de
plotselinge groote aanvoeren van goe
deren voor de geallieerden In DuJtsch-
land. voor Tsjecho-Slowaklje en voor
Zwitserland Het bestuur der scheep-
vaartvereen Zuid te^ Rotterdam heeft
In toge» *eel het besluit genomen
geen diepen met voor België be
stemde lodingen naar Rotterdam te
nnnvaar.den Alleen die schepen, die
ook Rotterdamsche lading tn hebben,
worden fn Rotterdam' gelost. Deze
schepen zouden toch naar Rotterdam
zijn gekomen, om de voor Rotterdam
bestemde lading te lossen.
WEERBERICHT
STIJGING VAN TEMPERATUUR
Geleidelijke, stljsinc. van tempera-
tuur. In het Noorden van het lnnfl
tot boven het vriespunt; ïn hetwesten"
tot'om het. vriespunt, tnlirt overige
gedeelie nóg llchle vorst].; GcleldelUk
- afnemende wind overwegend nog
ftissclten noord èn - oosLMVan - bet
noorden uit .toenemende bewolking.
Geen neerslag van .beteëkénls/
Dec Zon op 1.4T. uur or.asi tti.s?
uur.
Waterstanden Rotterdam la tL,i 2.33
uur, 2a ty 14,3B uur.
sprookje, dat eenmaal per jaar
werkelijkheid werd, zijn glans ont
leende aan producten uit alle landen
de. aarde. De kleine mandarijntjes,
onder den last waarvan .de dunne
takke»' ver ombogen, zullen er dit
jaar nog Riet zijn; slechts weinig
kaarsen zullen haar schijnsel over
het dennegroen werpen, en de Kerst,
ballen zullen dof zijn van jarenlang
gebruik.
Kerstverslering werd nooit In ons
land vervaardigd; de voornaamste
leveranciers waren Duitschland en
Tsjechoslowakije- Voor een zeer ge
ringen prijs leverden deze landen
glazen bollen en sterven In allerlei
kleuren en leder jaar werden cr in
ons land honderdduizenden van deze
fragie-'.e glasfiguurtjes verkocht-
Er is een oogenblik sprake van ge
weest, dat dit jaar Kerstversierselen
uit TsjecbosJoivakije zouden worden
geïmporteerd, doch aangezien de
prijs daarvan veel -hoogcr was dart
vroeger, is men hlcrloe toch .niet
overgegaan
In ons eiget! land hebben verschil,
lende glasblazerijen het Initiatief ge
nomen om tot de vervaardiging van
KcrstbDc-martikelenover te gaan.
Aangezien men hierin geen enkele
ervaring had, moesten er veel kosten
gemaakt worden eer^ men een pro
duct van behoorlijke kwaliteit kon
vervaardigen Toen dll gelukt was,
informeerden verschillende Amster
damsche fabrikanten of deze artike
len, moesten worden gecodeerd, doch
aangezien het een seizoenartikel be
trof, werd uit niet noodig geoordeeld,
aldus deelt de Nederlandsche Mid
denstandsbond mede-
Frljsbehccrsching
Op de Jaarbeurs werden dezt/.ver
sierselen geëxposeerd en vrij? aan
zienlijke hoeveelheden werden ver
kocht, voor prijzen, varleerend van
f 2.60 tot f -3-per dozijn. Op de
beurs" werd op deze prijzen geen
aanmerking gemaakt, doch toen - de
Kerstballen - In dè winkels te koop
lagen,greep, .de prljsbeheei-schlng In-
Na .langdurige onderhandelingen
werd de .prijs ten slotte vastgesteld
op f 1 60 tot f .2.—- per dozijn,wa'i
door de fabrikanten, algemeen te, laag
werd gbacht. Bovr-ndlen werd hun de*
verplichting oppelegd, het te veel
berekende tërug tQ^belalen-" -J-'i'-V-v-'v
Het resultaat, \hiervan ;ls-: geweest,
dav' dé produclle \verd stcpgcze's:. ter-
wJJl bij verichlllende bedrijven arbel.
ders werden ontslagen, aldus nog
steeds de mededeelingen van den
Middenstandsbond.
Wellicht zal men fn Januari op
nieuw beginnen, maar dan alleen
voor den export ne prijs voor de
Nederlandsche Kerstversierselen t$
nl. zoodanig, dat de concurrentie met
liet buitenland in de eerste plaats
Ts j eChoslc waklje zeer wel more-
lijk is.
Te hooge lootten?
Het Directoraat-Generaal van. de
prijzen merkt naaraanleiding hier
van op. dat de fabrikanten zich roet
den vastgeslelden prijs hebben ver-
eenlgd Dat deze prijs niet voor allen
aanvaardbaar was, vloeit voort uit
het feit, dat verschillende bedrijven
veel te hooge loonen betaalden, ter
wijl oud zilver zwart werd gr kocht
E.en onaangename verrassing was
het natuurlijk voor de fabrikanten,
dat hpi te veel berekende aan de af
nemers werd terugbetaald: dat het
personeel werd ontslagen, was slechts
een gevolg van het feit. dat de fa
bricage van dit seizoenartikel begin
December was geëindigd.
Kapitein had „de melkmeid"
in zijn hut
Een bibberend groepje menseden
stond gistermiddag op de Wester-
doksdijk te Amsterdam, waar hei
Amerikaansche oorloaschlr „Adria"
meerde met zeven/schilderijen aan
boord bezit van Nederlandsche
musea die op de „World Pair"
in. New York in 1939 zijn tentoon
gesteld ,;en tengevolge van den
oorlog eerst nu konden terugkee-
ren, Jhr. D. C. Roëil, directeur
Ton Kooi,- secretaris en de heer
Lunsingh .Scheurleer, conservator
van het- rijksmuseum, stonden te
kleumen bij een vrachtwagen, die
de kunstschatten „de melkmeid."
Van Vermeer, schilderijen van
Ruysdae!, Pie ter de Hooch, Nico- J
laas Maes, Adriaan van Ostade
Willem Buytenwegh en Van. Loo en
twee teekeningen van Aibrech'
DUrer en Grünewald, tezamen ter
waarde van bijna twee" millloen
gulden —;.naar hei Rijksmuseum
zou veryoeren.
Aan boord vertelde de kapitein
dat,- hij .de schilderijen gedurende,
de reis in zijn eigen hut had op
geslagen-ën: ze: in de havens, die
het schip sinds net vertrek -ui'
New York heeft aangedaan, spe.
ciaai had laten bewaken. Met eenlgf
moeite werden de.zware kis n ,d«
nauwe 'scheepstrapjes aïgesjóu«v
en in - den vrachtwagen geladen
Kosteloos onderwijs
Dinsdagavond om half elf beiton de
Tweede Kamer nog met de behan
deling der begrootinit van,Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen. Om half
■één. toén de zitting werd verdaagd
waren vijf sprekers, van wie twee
dames aan het woord geweest
De lieer Van Sleen'iP. v. d Al
pleitte voor kosteloosheid van alle
onderwijs >u waarschuwde téfjen te
Veel tniClTeëtuaTi'Shte" DéTiriciënvljzerè
moeten meer vrijheid hebben en ook
de ouders. Een betereklasse-indce-
ling en een verbeterde opleiding zijn
noodig. Het onderwijs moet opgehe-
jven worden uit het verval, waarin
het geraakt Is door de regeerings-
polltiek der laatste jaren.
Mevr. F o r t a n i e r—D e
W i t (P. v. d VV en m e v r. V-a n
den Muyz.cn.ber gw i l-
I e m s e (C.P.N.) stonden in vele
opzichten fundamenteel tegenover el
kaar De eerste spreekster was een
aanhangster van hef vernieuwings-
plan-Bolkestein, dorb de communiste,
erkend deskundige op onderwijsge
bied, verzette zich krachtig tegen eer
omzetting van hei onderwijs in chrls-
te tijk-humanistische richting, welke
zij als ondemocratisch betitelde.
ae heer Roos jen (A.R.) tvaar-
schuwde in verband met de onder
wijsvernieuwing tegen febris britta-
nica en febris americana, terwijl de
heer S t,o k man (K.VP.) na
drukkelijk beioogde, dat de overheid
bij het helpen bevorderen van gees
telijke en cullureele zaken niet de
taak van de ouders moet overnemen,
doch alleen een dienende functie
heeft te vervullen.
De heer Peters (K.V.P.). gister
morgen het kluwen der onderwijsbe-
schouwingen verder afwindend, zei
het nog nadrukkelijker; de school is
een hulpinstituut voor gezin, kerk en
slaat. Evenals voorgaande sprekers
drong hij aan op spoedige verbete
ring in de salarieering en in de op
leiding der onderwijzers, omdat daar
mede de onderwijsvernieuwing staat
of valt.
Een dankwoord
Minister .Gielen begon met een
woord*van dank aan de leerkrachten,
vooral bij hei lager onderwijs, voor
hetgeen zij de laatste jaren voor het
kind hebben gedaan en voor den
geest van het verzee, waarvan zij blijk
hebben gegeven. Het .Is te hopen, dat
zij dien waardevollén geest op de
jeugd zullen.overdragen. Als de heer
Van Sleen zegt. -dat er 2C6B klassen
zonder onderwijzers zijn, dan betee-
kent dit nog niet. dat er evenveel
vacatures zijn. De nieuwe salarisre
geling zal inderdaad een aanmerke
lijke verbetering brengen, die haar
uitwerking op hef onaerwystekort
niet zal missen.
Vandaag gaat een bericht uit aan
e gemeente- en schoolbesturen,
waarin zU gemachtigd worden op de
kamende salarisverbeiertng der on
derwijzers, aan de leerkrachten bU
het lager onderwijs, voor zoover z(j
op i Juli 19-16 in dienst waren, een
voorschat te verstrekken ter grootie
van een maand slarïs:" vermindert!
met Muuennjsiug; en lounoetastme.
hen, die na 1 juli In dienst zijn
getreden, zal voor ledere'maand. dat
zij minder ïn dienst zUn geweest, van
dit bedrag ten zesde afgetrokken
worden. Het voorschot dient noe dit
jaar te worden uitbetaald
De minister zat met zijn ambtgenoot
an Economische Zaken' overleggen
of het mogelijk zal zijn bij de af
vloeiing van distributie ambtenaren
onderwijzers daarvoor het eerst In
aanmerking te doen komen.
Voor de hoofdakte Bevoelde de.mi
nister niet veel rvaardeering en zij
zal in de toekomstige opleiding zeker
verdwijnen Op het oogenblik kan
zij cchler niet afgeschaft worden:
tot herziening van het programma
echter ter) spoedigste worden
'gegaan
De .duimstok"
Als voorbeeld van zijn inzicht In
onderwijsvernieuwing noemde
spr. een nieuwe beschikking voor
de middelbare meisjesscholen, waar
in in plaaw van een minimum-aantal
lesuren een maximum, wordi voar-
Resch reven""Waarbij overschrijding
alleen mogelijk is. voor vakken als
II ch opvoeding, muziek, teekenen.
enz.. Bovendien worden in het pro
gramma* en In dë exatneneischen
stappen gedaan in. de richting van
cultureele. en aesIberische vorming,
terwijl de „paedagoRische duimstok"
tde cijfers van 1 tot en met 10j wordi
afgeschaft en vervangen door de. ter.
men 'onvoldoende, voldoende, goed en
zeer goed
In een discotheek - Is spreker van
plan de stemmen vast te; leggen van
onze meesters van het woord, zoo
wel voor gebruik thans als voor het
nageslacht.
Doorde reorganisatie van de ..on-
derwljsfllm'" wordt aan de zaak .zelf
geen .afbreuk grrtoan meende, de; tT)l.
hlsier,: dlé'ln; dc nabije toekomst zijn
probleem der nationale opvoeding
op dc iagere school. „Alle Neder
landsche hinderen dienen op de la
gere school nalionaal te worden op
gevoed.""
Bij de atdceiing l.ager Onderwijs
keerde de heer v n Sleen (P.v d
A). zich tegen de opheffing van den
Rijksdienst voor Lichamelijke Op
voeding en iegen de voorgenomen
opheffing van het achtste leerjaar
Het schippersonderwija dient onder
gebracht te worden bij het buiten
gewoon lager onderwijs, dat zelve
grooter uitbreiding dient te vinden
schoolplicht is hiér geboden Ook de
beer Peters fK.V.P.) had bezwaren
tegen opheffing van het achtste leer
jaar: verder pleitte hij voor instel
ling van een commissie, die speciaal
de salarissen der plattelandsonder
wijzers onder het oog dient te zien
Het kleuteronderwijs
Mevr. Van den Muyzenberg
W Illcmse (C.p N.J zag de aan-
sluiring van het kleuter-onderwijs bij
hel lager onderwijs niet In een voor
bereiding -van het laatste op de kleu
terscholen, doch op éeti beter instel
ling van dc eerste klas der lagere
school op den kleuterleeftijd Zij
uelieurde sterk, dat er bij onze on
derwijsorganisatie zooveel gaven
verloren gaan, omdat niet*alle kin
deren het onderwijs kunnen ontvan
gen, waarop zij krachtens hun aan
leg recht zouden hebben- Dit beiee-
kent een belangrijk gemis voor dc
maatschappij e» een tekort aan per
soonlijke levensvreugde-
De heer Terpstra cA.R.j was,
in afwijking van de vorige sprekers,
een voorstander van de afschaffing
van het achtsle leerjaar, voorname
lijk in verband niet het groote
schoolverzuim in dit leerjaar-
De heer Thomassen' (P.v.d.A-i,
aandringend op een nieuwe taakom
schrijving van-'-de schoolinspectie,
laakte in dii verband de opheffing
van het dli'ectoraat-generoal vart on
derwijs' T: ",v"'r"'
De heer Deerlns (-P;v.d.A.(
^flrong er op aan, dat de ftegeering
zich mei de M-U L.O -examens gaat
bemoeien, die nu geheel in handen
zijn van de M.D.L.o-vereenlgingeti,
heigeen een onbevredigende toe
stand is Evenals mevr. Van den
Muyzenberg drong spr aan op en
wel lelijke regeling van het'kleuter
onderwijs.
De heer Krol tC.H.) achtte net
nie' billijk, dat In de groote steden
nog honderden boventallige onder
wijzers werkzaam zijn. terwijl'op het
plniteland een zoo groot ondcrtvlj-
zerstckort is.
Minister Gielen toog hierna op
nieuw aan hei werk om de sprekers
in vlotte, overhet algemeen nogal
oppervlakkige zinnetjes te beani-
woorden. tn verband meé opmerkin
gen over de lich opvoeding verklaar
de hij zich in hei algemeen tegen
het aanstellen van vakonderwijzers
op dit gebied aan lagere scholen Er
komt een nieuw programma voor
H O. lich. opv., terwijl aan enkele
opleidingsscholen een „jus promoven,
dl"" zJ worden gegeven. Van dc op
heffing van den Rijksdienst voor
I ich- Opvoeding is alleen formeel
Bananen voor de
apen van circus
Knie
Eiken dag brengt een vliegtuig
van de „Swiss Air" bananen en.
wittebrood naar ons land be
stemd voorde apen van cir
cus Knie, want deze dienen zijn
kieskeurig en zonder hun lieve-
lingskost valt er niets met hen
te beginnen. Het is 30 jaar ge
leden, dat in ons land apen in
een circus zjjn opgetreden. In
1938 werd in het RAl-gebouw te
Amsterdam een olifant geboren
op weg naar ons land zag dit
maal een pony het levenslicht
en begin volgend jaar worden in
circus Knie weer twee blijde ge
beurtenissen verwacht. Ditmaal
zal de HAI het voorrecht hebben
uvee jonge kameeltjes, die ver
moedelijk in Januari ter wereld
zullen komen, het eerste onder
dak te bieden.
sprake; de ;zaak zelve blijft, over
verschillende instanties verdeeld, ge
handhaafd. Principieel was spr. voor
ven M U.L.O.-schooiexamen; het
moei echter praktisch uitvoerbaar
rijn Het denkbeeld van mevr. Van
dea E.luyzenberg leek spr. onuitvoer
baar. omdat men daarvoor zeer be
gaafde leerkrachten noodig heeft.
Het zou wellicht beter zijn om de
laagste klassen van de lagere fchool
af te haken en Ie vereenigen met de
kleuterschool
Van afschaffing van bet achtste
leerjaar was volgens den minister
geen sprake, slechts van opschorting
Aan de boventallige onderwijzers kon
hij niets doen; dai is een zaak der
«emeenie-besiuren- Van definitieve
terugkeer van de gehuwde onderwij
zeres .in de school kan geen sprake
rijn Zij hoort in haar gezin-
Bij de af deeling Voorbereidend
Hooger en Middelbaar Onderwijs
waarschuwde de heer Dêerln-g
(P v-d.A.) tegen het brengen van de
poliiiek op middelbare schoten, gelijk
geschied 15 te Vlaerdlngen. waar een
peilllbnnement; -tegen Llnggadjatl is
geteekend. Sp;r had ernstig bezwaar
tegen hei Jnformceren naar de gods
dienstige belijdenis van sollicitanten
bij het M-O Het zou ingrijpen in de
Ruionomie der gemeenten zijn, in
dien de minister de rijkssalarisrege-
ling ook zou willen toepassen op de
drie grootfc gemeenten
De heeren Lucas (K.v.p.j en
fl'OOg'carspel (C.P.N.) „chtten
de salarissen onvoldoende.
Minister Gielen betoogde, dat hij
de -vierjarige middelbare schóól van
hel plan-Bolkestein niet kon aan
vaarden. Het is overdreven, 2ei hij,
om het leeraren-tekort te wijten aan
onvoldoende salarieering. De kwestie
der salarieering is commissoriaal. De
bedoeling'is om de bezoldiging per
lesuur door een andere tc vervangen.
Over het huiswerklooze weekend
bleef de minister erg in de ruimte
De uitzonderingspositie van de drie
groote steden in zake de salarissen,
achtte dc minister niet te verdedigen,
ie meer daar deze gemeenten nood
lijdend zijn. Naar de situatie ir
Vlaat-dinge» zal een. onderzoek wor
den ingesteld. De 'vraag naar
kerkgenootschap bij sollicitatie
vervallen.
Tweede Kamer neemt z.h.s. een motie
van den heer Roosjen aan
In de vergadering der Tweede Kamer van Woensdagavond werd
vgn vele' züden aangedrongen onder de studentenzuivering eelt
streep te zetten.
Nadat minister Gielen verklaard had de zaak zeer ernstig te zul
len overwegen, diende de heer Koosjlen (A.R.) een motie ïn, waar
in de minister werd uitgenoodigd maatregelen te treffen, opdat dr
studenten-teekenaars op 1 Jan. 1947 hun- studies kunnen hervatten
De motie werd zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Na 1 januari a.s. weer
aan de studie
De heer De erin g <P.v.d,AJ
wijst, er op,, dat het nijverheidson
derwijs als het stiefkind in het on
derwijs- wordt behandeld.. Afvloeiing
van leeraren naar particuliere be
drijven moei voorkomen w den
door betere salarieering. Spr. be
pleit verschillende verbeteringen in
hei onderwijs en in de opleiding
der leeraren,
De heer Droesen (K.V.P.)
verklaart, dat het' huishoudonder-'
wijs voor het boerenmeisje niet vol.
doende is. 't Moet landbouwhuishoud-
ondenvijs zijn. Er zijn meer oplei
dingsscholen voor lahdbouwhuis-
houclieeraressen noodig. .Landbouw,
huishoudonderwijsmoet aan alle
scholen ten plattelande worden toe
gevoegd met als einddoel dal iand-
bouwhuishoudonderwljs voor alle
meisjes bereikbaar wordt. v
Mevrouw Port a n 1 e r-D e W
(P.v.Ü.V.) spreekt haar. voldoening
er over uit. dat er een commissie
komt voorde herziening der sa
larissen bij het n!J verheidsonder-
wijs. Voorts acht zij het gewenscht
dat stichting en instandhouding
van de landbouwhuishoudscholen
hi handen van de landbouworgani.
saties blijven.
Minister Gielen zegt het er
mee eens te zijn. dat het landbouw-
hulshoudonderwijs tn handen der
boeren- en tuindersorganlsatie?
blijf;' Wat dé. salariskwestie betref»
merkt hij op, dat er een commissie
werkzaam; ts.
De afdeeling„nijverheidsonder-
wils*' wordt daarna z.h]st. goedge
keurd. h u ->vv:.p
HU db. af deeling;„hooger onder
wijs en wetenschap" geeft dé hejt
R o o s j e n (ah.) de kwestie der
studentenzutvering besprekend," air.
zijn oordeel te kennen, dat onder
deze zaakradicaal een streep-dten-
re worden gezet',
De:2é:6gofihë:'d ."moet.; geopenc
1 Januari 1947 hun studie kunnen
hervatten.
De heer Stokman CKVP) meent
eveneens, dat er termen aanwezig
zijn om aan de sfcudentenzulvering
een einde te maken. De studenten
zijn naar zijn meening voldoende
gestraft.
Mejuffrouw Tendeloo (P. v. A.)
wijst op den noodtoestand ten aan
zien van de opleiding van de tand
artsen te Utrecht. Er is gebrek aan
ruunte en aan assistenten Spr. wil
aan de studentenzuivering een eind
gemaakt, zfen, b.v. met een alge
meen pardon.
De heer Stokvis tCPN) verklaart,
dat „iUn. fractie van oordeel Is. dat
de zaak der studententeekenaar?
tot een billijke en snelle afwikkeling
moet komen.
De heer van Dis (SG) Is van
meening. dat als men Soekamo op
vrije'voeten laat loopen, de studen
ten. •- die geteekend hebben, zeker
onmiddellijk van iederen vorm van
uitsluiting moeten worden ontheven
De heer Terpstra (ARi meent-,
dat bij de zuivering der studeriten
de minister het verlossende woord
moet spreken. Hy sluit zich verder
aan bijde opmerkingen van mej.
Tendeloo inzake de opleiding van
tandartsen.
Minister Gielen verklaart dat hij
bereid is de zaak der studentenlef-
kenaars zeer ernstig le overwegen
in den zin als door de Kamer naar
voren ëebracht.
aandacht hoopt te vrijden aan het worden, dat da nog uitgestotenen
iï St SI IÉ Stó
S#5,i
Spr.,: hoopt dat spoedig Utrecht
van een deel der taönheelkunüige
studenten verlost zal kunnen wor-
den:, zij kunnen naar Groningen.
Dan is de toestand] in Utrecht ech-
tèr nog niet normaal,
Spr is voornemens spoedig een
wetsontwerpinzake subsidieerina
van -het- bijzonder hooger onderwijs
in-te dienen. Z.i. is een princlpieele
discussieal eerder dan ln .1938 ge;:
vallen, namelijk ln 1904.,
De heer Roosjen (AR) dient
daarop een motie in, waarin de Ka
mer als haar oordeel ultspreékt
dal "het «ewenscht Is de uUstuitihg
(Van onzen parlementairen
redacteur)
Nu de eerste ronde van de ka
merdebatten over het basis-accoord
van Linggadjati achter den rug is.
minister Jonkman komt heden
ochtend aan het woord is het
nuttig, daarop^ een oogenblik terug -
te zien en haar te karaktcriseercn.
Wie gehoopt had dat stijl en in
houd der gehouden redevoeringen
de hoogte zouden bereiken van de
eminente staatsbelangen, well:? aan
de orde zija. mag zich bedrogen
achten. Het feit. dat men van de/
welgeteld, zeventien redevoeringen,
welke voor het grootste deel wer
den voorgelezen en niet daadwer
kelijk uitgesproken, vier kan aan
wijzen van ^behoorlijk parlementair
formaat, spreekt voor zich zelf.
Dat wij daartoe ook de rede van -
den a.r. fractie-voorzitter, den heer
Schouten, rekenen, den let- r van
nature en krachtens capaciteiten ;-'
van de oppositie in de Kamer, i*-
meer te danken aan den vorm,
waarin zij werd uitgesprokei dan
aan den inhoud. De zakelijke be- i
teekenis van de door hem geuite.;
critiek verschilde in wezen niet ven
hetgeen in de opgewonden, bijna
hysterische bestrijding var. het ac-
coord hel Nederiandsche volk la
voorgehouden en waarvan de
grondslag niet alleen was een ver
wrongen voorstelling van Ling-
gadjaii hel „fantoom" van
L:nggadjati, gelijk prof. Romme
haar kernachtig aanduidde doch
ook cü:i volkomen miskenning van
het reveil van het Oosten, dat een
historische werkelijkheid is.
Ontegen i ggeüjk heeft de groote
rede van uen katholieken fractie
leider hi en builen de Kamer den
sterksten indruk gemaakt. Niet al
leen omdat hij de debatten open
de 'n staaltje van meesterlijk®
politieke regie doch ook omdat
hij in zijn scherpe ontleding van.
het accooid en van zijn bestrijding
zich een meesier toonde op de
wai>ejien van tactiek eri polemiek.
Natuurlijk kan men met hem van
meening verschillen over de vraag
of de onjuiste voorstellingen, waarop
tie bestrijceis van Luiggadjatl zich
haseeren, noodwendig moesten
voortvloeien uit het feit, dat de
ontwerp-overeenkomst is gepubli
ceerd zonder de later toegevoegde
en haar zeer verduidelijkende toe-
i.chtlng maar zijn betoog, dat
I{eyeermgsverklaring, toelichting en
uccoord een onverbrekelijke drie
eenheid vormen en alleen als zoo
danig mogen worden beoordeeld,"
was als politieke conceptie van
brooie beteekenis.
De redevoering van prof. Loge
maan had het debat op een hoog
peil kunnen brengen, wanneer de
oppos.tie zich slechts de moeite had
willen peven zün wetenschappelijke
en idealistische beschouwing met
even waardige argumenten te be
strijden. Zijn op de voor ieder, dl*
niet verblind is, waarneembare re»
aiiteit gebouwde stelling, dat de
oude vooroorlossche legitimatie van.
de staatsmacht haar basis heeft
verloren, en dat wij de basis moe
ien leggen voor een nieuwe rechts
orde, js dan ook door niemand aan-^'
getast. Ook met door don hcèr.
Schouten, die ondanks al zijn bë- -
kwaatnheld toch bleek te behooren.
lot de Kamerleden, van wie prof,'.
Logemarm zeide, „dat zij leven 'a
een schijnwereld -meenende den
gebeurtenissen hun loop te kunnen
voorschrijven".
De drie voornaamste punten,
welke door de oppositie m het ge
ding werden gebracht zijn: de be-'j
weerde Grondwetsschennis door d«r I
Regeering, de Koninklijke rede 'van
7 Dècember 1942 als richtsnoer
voor de overeenkomst en de positie J
van de republiek als verdxagspart-.j
ner. De beschuldiging van den heer I
Schouten, dat de Regeering illegale/1
handelingen .zou verrichten -
daardoor het volk opvoedt tot ille^j
gaiiteit* mag misschien in eéh po-I
litiek debat een effectvol xniddel]
zijn, doch als argument heeft.-.
geen waarde, omdat de dwingende
omstandigheden van de -laatst*, I
jaren onze Regeeringen herhaalde-: I
Lijk in de positie hebben getaacht/l
dat zij de Grondwet of andere wét.;, f
ten moesten overtreden, waarvan -
zoowel het uitwijken onzer Regee- H
ring naar Londen en de afwijidn--1
gen van de Dienstplie'" twet typee- I
rende voorbeelden zijn, welke nim-; I
mer als misdaad zijn gequaliflceerd. l
Ook niet door den heer Schouten].;!
Dat het Koninklijk woord de::I
constructie van de Nederlandsch—-
Indonesische Unie zou uitsluiten,' I
Is naar den letter ontegenzegHJkT
juist. 'é-r/4-l
Doch terecht heeft' mr. Joekes, 1
die den eersten termijn "van- Mét;I
debat met een voortreffelijke rede- I
voering afsloot, erop gewezen," dat;!
men dient uit te gaan van den T
geest der KoninkJiJke rede, welker. I
bewoordingen zoodanig zijn, Üat'l
ieder, die haar onbevangen leest/1
zal moeten toegeven dat de geest I
hier prevaleert boven de. formuleë-1
ringen, die trouwens met het mees- f
te voorbehoud zün gegeven. Het -is I
duidelijk, dat zij. die krampachtig I
vasthouden aan den letter, 'dec I
geest, die het stuk ademt niet wil-
len zien en juist daardoor toonen f
een gebrek aan eerbied voor de be-
.doelingenvan de Koningin. il l
Dat men ook in dit debat zich'!
heeft uitgeput om aan te toonen I
dat de positie van de republiek'zoa l
zwak is, dat men haar met goed.I
fatsoen niet als verdragspartner I
kan aanvaarden, bewijst, hoe wei-1
nig argumenten men in feite tegen V
Linggadjati kan aanvoeren, l Dit I
zwakheid wordt namelijk nlefc ontc.l
ketid, omdat- de bewijzen ervan el-;I
ken dag zichtbaar zijn. Doch het I
is misschien wel de voornaamste I
beteekenis van het accoord, dat hét I
na aanvaarding de republiek.;del
kans geeft om boven de zwakheden I
van haar nog in veie opzichten ver-" r
warde constructie en tekortaan I
daadwerkelijke macht uit te komen/r
met hulp en medewerklne van Ne- I
deriand. En dat het dien weg'.uit!
moet, zal niemand ontkennen, /die I
hetvriJheidsstTeven van devroe-1
gere koloniale volken in. Z.-Odst- I
Azië als een "niet te verdoezelen I
politieke werkelijkheid ziet, die een I
natuurlek, gevolg is van dentweé-i I
den Wereldoorlog, welke gestreden' I
werd voor het recht vah: aPêüTOl^l
keren om .zich zelf te zUn.\Hét"?j«'l
de verdienste van mr. Joekes, dat;I
hij de Kamer nog eens du4delljk|
voor oogen gesteld heeft de xont-:l
wikkeling, welke zich in hetfverae|B
Oosten bezig is te voltrekken;DógslP
wie de Goden verderven
slaan, zij met 'bliridheid..;;
eindigen en tj waarin- de minMërl
wordt uitgenoodigd maatregelen /té I
treffen, opdat zij met bigang/vinl
1 Januari 1947hun studie® kuhnen|
hervatten.-;; - s
De motie- wordt
men. -oi
De af deeling' „Hooger Onderwijs]"»
wordt; zonder hoofdèllikeiC"
.goecl^ekeürd/Tlen 1 minu ten inaVitócfJ
,.de r nach t .verdaagt; .de./vöorzit^^ör
ivergadering tot dea moa^«»:4ül/r~
HED. EN AÜM, LANGE HAVEN Ml SCHIEDAM
ADMINISTRATIE: TELEFOON 69300
REDACTIE:TELEFOON 6C505
