1
- 11
DE MAN
Sil
0M|^PEn|»rr
m&
-
VOOR EN TEGEN VAN YANKEE-LAND
Men zal verschillend denken
over zulke tafereelen
Eén groote deugd l
Van Duitschen export nog lang
geen sprake
Sec. i,ri«
en....
SUPERVISOREN BIJ DEN
WEDEROPBOUW
Uitstekend! Maar zij moeten
onbevooroordeeld zijn
Ambachtsschool voorportaal
tot vakmanschap
103
-ïv
s~-r -
■MS:;ï
"Mc,:
Met architect Ffèdderus in Amerika; (V)
KEEP XïU» MIHC AND THIfi PLACE CLEAN
n.N.T.Citj tUtt
IN vrat voor voertuigen heb Ik al niet gereisd; over wat voor wo-
geti ben Ik niet getrokken. DJt Js geen land. Het Is een continent
Vergeet niet, dat San Francisco even ver van New York- ligt ais
Amsterdam. Al ligt er een binding van gelijke "dingen, van geldwe-
zen, taal en voedsel over het geheel, die van Texas, Arizona en Ca
lifornia zUn anders dan die van Seattle; Chicago of New York. Dat
Is de Invloed van klimaat, bodem, hergroepering en menging van
/rassen. 'VSer, generaties zijn voldoende geweest, om van in
woners .van Texas langere menschen te. maken met een gebogen
neus, die aan den Indlaanschen doet denken en een hold, die weer-
'stand kan bieden aan de ontzettende zomerhitte, licht kO{KTkleurig.
lastig én hinderlijk. En iedereen
drinkt In alle lagen van dc maat
schappij, mannen en vrouwen van
allerlei confessie. Dat is onbegrij
pelijk voor ons en' een blaam voor
dit volk. Alleen "de uitmuntende
voeding met veel vruchtensappen
nivelleert de schadelijke gevolgen,
welke, dit drankmisbruik ook li
chamelijk ten gevolge.moei heb
ben.
Hoffelijk
ER staari prettiger dingen tegen-
Zover. Een Amerikaan Is hoffe
lijk op'eigen wijze, maar toch hof
felijk. Vooral tegenover vrouwen,
Een slagersjongen zal. er niet over
denken, een meisje op straat een
MAAR hoe de staat moge heetèn
en het menschentype mag
zyn, één groote deugd siert hen
auen, de gastvrijheid. Ga in een
groot New Yorksch hotel de hal
of de lounge binnen, zoek met
-zórg een gemakkelijke loeren club
fauteuil. vlij U neder en zit er
heerlijk warm," uren als U wilt.
Geen merisch.: zalU met vragen
lastig vallen, behalve misschien
een piccolo, die U komt vragen, of
IJ het ochtendblad wilt lezen.
Gastvrij
Deugden groeien uit noodzaken.
Op. onze tochten in denhonger
winter belden wij óok rustig aan
by een wildvreemd huls voor- on
derdak. De ontwikkeling, inbezit-
name en exploratie van dit land,,
de „trek" naar bet Westen is nog
geen hónderd jaar geleden. Groot
vader weet nog, dat. In dié dagen,
de „horse and buggy-days", het
huis voor. lederen vermoeiden rei-
zlger openstond. Daarom bloeit de
ze deugd in Amerika zoo; het was
nog zoo kort geleden een nood-
zaak."-.v:.-. ;?/f//->-
H' Stap een - trein in en begeef Je
na een uurtje naar de „men's;
room", een soort toiletruimte waar
de mannen o.a. een' groote,leeren
bank vinden' voor een clgaret en
een praatje. Tien tegen een dat. er
al een tevreden. Amerikaan zit niet
een whiskyflesch in zijn tasch of
zyn binnenzak. Je bent de deur
nog niet binnen of de vraag:
„Want a drink" komt je al tege
moet.
10.000 Kilometer heb ik gereisd.
Zelden of nooit heb ik een dronk
gekocht. Maar met waardeering
en vreugde denk Ik terug aan do
vele aangename uren, waarin ik in
een- staat van „toegewijde welwil
lendheid" verkeerde, dank zij die
Uit noodzaak-geboreuvdeugd.
Het ia jammer, dat Amerika uit
het geestrijk vocht de hoogere
waarden niet kan putten, Wtf drin
ken een glas meer om de vreugde
van het samenzijn. Om den ge
noeglijken kout Ora .dc gezellige
af eer in woning of koffiehuis te
verhoogen.'Daarom nippen wfl van
ons glas en laten'het £ahgfdurèn.'
De Amerikaan zuipt. Hjf bestelt
een groot glas bier en een groot
flas whiskey. Giet de whiskey in
én teug In z'n keelgat en laat
daar het bier ad fundum achter
aan klokken- Zet z'n glas op tafel
of bar en zegt: „F1U 'm up". Hij
drinktom zoo gauw mogelijk
dronken te zjjn en daarna veelal
opmerking na te roepen, haar,, te
fluiten of een luid uitgesproken
compliment te maken. Ho zou
gauw met dep oliti e k ennis maken.
Omgekeerd zal geen vrouw een
man op straat aanspreken. Ik doel
hier op de prostitutie. Ik heb
nachten door de havenwijken van
San "Francisco, Los Angeles en
Boston gezworven. Nooit ben. Ik
door een vrouw lastig gevallen en.
de roode lamp met de, daarachter
tronende „schoone" la in Ameri
ka onbekend. Zelfs in een haven
kroeg "zal een dochter van de ge-:
verfde pret' het niet wagen IJ aan
te spreken ;:het Initiatief-moet van
den man uitgaan, waarbU een bar
man als intermediair kan dienen.
Dat wil niet zegge^ dat dé Ame
rikanen heilige boontjes zijn.
10.000.000 Amerikanen iyden, aan
ziekten, of zyn er juist Van gene
zen en dit cijfer is nog stygende
sinds de na-oorlogsche. periode.
Naast dit verschijnsel van offl-
cleele kulschheld, die een mantel
Is voor dtfhuis- en tuln-zonden
van leden» samenleving, troffen,
mij eenige maatregelen van hy
giëne, Aie ons schaamteloos aan
doen. V '-V 'i'.- V-/>■*- 'fi
Openbare; toile tgelegenhed en
vind je "nergens. Een mensch in
den nood. van alledag gaat gewoon
een hotel binnen en maakt daar
tegen betaling gebrtilk van de
toiletten. Maar onder Ieder raad-;
huis in. iedere stad is voor man
nen en vrouwen een toiletgelegen-
held. Dan denken wij aan een lan
ge.ry betegelde hokjes en een knip
met twee opschriften.-Niet alzoo
in Amerika.Rustig hun krantje
lezend, ln een lange rij van mis
schien 20 stuks, met elkaar pra
tend over alles en. nog wat, zitten
daar tot Uw groote verbazing 20
Amerikaans che staatsburgers hun
groote boodschap te doen. Reden
Jé weet nooit wat achter gesloten
deuren gebeuren kan en we zijn
toch jongens (of meisjes) onder
elkaar
In San-Francisco zou ik eens
gaan zwemmen in de Y.M.C.A.,
het gebouw van de Christelijke
Jongemannen Vereeniging. Toen
Ik getooid"^n badpak m'n kleedka
mer uitkwam, dacht ik in een
centrum voor naaktcultuur te zijn
geraakt. Geen van de jonge man
nen droeg een badpak. Een ver
ontwaardigde badknecht beval mij
onmiddellijk m'n: badpak uit. te
doen. Ik weigerde. De verklaring
van al deze naakten was louter
een hygiënische. 'Gezien de ver
breiding van de ges^chtsziekte
wenscht men eenige zekerheid van
hygiëne te hebben bij de 'bezoe
kers van de inrichting. Ik ben zoo
gezond als een visch, maar ik heb
bh' die. gelegenheid toch niet ge
zwommen. v. t
REIN H. FLEDDERUS/
TOCH PRODUCEERT HET LAND WEER, CLEEK OP DE
LEIPZ1GER MESSE M
beele gezelschap uitstappen en de
heeren zich verdienstelijk maken
met duwen. De heenréis duurde
twee volle dagen, zoodat 6e reizi
gers pas Dinsdag in Leipzig arri
veerden, waar zij desondanks nog
vier dagen lang de terugreis be
gon ZondagJl. en verliep veel
vlotter gelegenheid hadden,
kennis te nemen van wat Duitsch-.
land op het oogenbih.al weer pro-,
duceert,:
I il'CTÏÏtSf1
KOKEN^ PER RADIO, Dit ultra-
moderne- fornuis, i -waarop binnen
vijf -' "wiKafeii. :een maaltijd -, bereid
kan worden zónder,/gevaarvoor
aanbranden.aw onlangs te zien op
ceri Engelsche ientoonstclUng. Elcc-
tröden voeren de: temperatuur Sop,
en\de-radiogolven blijven behouden';
soudat: dehuisvrouw tijdens het
kokétr haar: gezellige muziekje kan
beluisteren. -Op 'soo'n manie'': wordt
S,bet, koken een -peuiesehiUetjel
Peter Sjarof gast
bij „Comedia"
„Een maand op het land"
onder zijn leiding1
Na -een afwezigheid van ongeveer
twintig jaar,Is de regisseur van .de
».&raagsClie afdeellng van het ;Moa-
kousche kunsttheater, Peter. Sjarof
naar/.ons.land teruggekeerd als
gast v van „Comedia". Zijn' keuze
viel 'voor die gelegenheid op „Een
maand op. hot land", het tooneel-
stuk, dat Toergenjefbijna een eeuw
-geleden-: schreefoen dat ons het
leven toont'van" 'dorpsbewoners uit
beterenkring.';- Hun gedachten; en
gBA'oêlsleven wordt in .dezéjyljf be-
drij ven - In den - breede i .ultgem eten.
Alleen in éénpersoondie .van den
dokter, komt het gebeuren op een
reëeler plan én in de elotacte klinkt"
zelfs een voor ons zwakke sociale
tendenz en treedt de voor dien tijd
Sverlichteldèe .van vrijheid Inhan
del en duidelijker, naar voren, i
Met "strakke hand, geheelin de.
lijn van zljn": genialen leermeester
S:eulslawstó,- 'heert" Sjarofook -nu
weer deze,voorstelling geleid,;waor-;
vfln-j'Anki van der Moer een op veie
oogenblikken "knappevertolking
f vande. hoofdpersoon -Natalia? kal,
ven-waarin John Göbau den dokter
i tot^een volkomen lévend .-: wezen
s met veel humor: wist uit te beelden.
v^Te^n^middeniachtt^brachtde
volle ^?akkk;VantSdei
h.aile;
Groot gebrek aan
grondstoffen
ixlJK; hier hebt U een van
lx de producten van öe.Lelp-
ziger .Messe'V De heer 8. 8el-
lerrraad. een Rotterdamsch za
kenman. die met een honderd-
zeventigtal andere figuren uit
het Nederlandsche' zakenleven
een reis naar de Lelpziger Mes-
se heeft gemaakt, toont ons
een portemonnaltje. Keurig
ziet het. roodleeren /voorwerp^
i,,e5UUL.JP.;
maar het slot bllikt ven zink te.,
zijn 'en de binnenafwerking'
laat ook wel wat te wenschen
over. -
Dat typeert de kwaliteit van de
Dultsche productie. ZIJ is alweer
tot het op de markt brengen van
verscheidene voortbrengselen in
staat, maar de kwalPeit is inferi
eur, omdat de grondstoffen veelal
ontbreken. Dat heeft diverse oor
zaken. De fabrieken én bedrijven,
6ie in de Russische zone staan, zijn
vrijwel gesocialiseerd en krijgen
alle mogelijke steun en grondstoffen
van de Russen, die deze fabrieken
gaarne zien produceereii, want zij
zijn verzot op dollars. Een van de
moeilijkheden is echter, dat de
Russen voor verschilléndeproduc
ten verschillende dollarwaarden be
palen: voor mach ineonderdeelen Is
de koers op een bepaald oogenblik
bijvoorbeeld drie mark per dollar
terwijl andere producten betaald
worden tegen twee -en-eenhal ve
mark per dollar. Een grenzenlooze
verwarring, ontstaat op? die ma
nier.'.
- Niet best, en duur
Maar de bedrijven die niet
in de Russische zone Etaan,
krUgen heelemaal geen grond-
stoffen toegewezen.; Deproduc
ten, die zH. fabrlceeren, worden
daardoor slecht van kwaliteit en
duur, r zoodat dotoekomst,
v blijftde toestand zooals zU
thans Is, er voor den - Duit-.'?;
j schen export donker "Uitziet,",'
want overal kan men de pro-;'
ducten beter en goedkooper
maken, dan in Dultschland.
Niettemin was de indruk van
den heer, Sellenraad, dat de meeste
Nederlanders, Vdle Leipzig. hebben
bezocht niet- ontevreden zl)n over
hun reis, want er zijn diverse
oude contacten weer. opgenomen
enmen was toch niet al te pessi-
mfetiscfaVóver, de toekomstige her
vatting van den handel met
Duitschland. het achterland, dat
wij broodnoodlg "hebben om zelf
te kunnen 'leven.
En dat gevoel van tevredenheid
vergoeddetenslotte veel, want:; de
reis, die Zondag voor een week: be
gon. in vierNS-bussen, wasgeen
pretje. Dé. onverwarmde? bussen
die bl] v een temperatuur van tien
en twaalf graden'onder nul door-
het geteisterde; Dultschland reden
bleven om de haverklap in de door
de sneeuw -onberijdbaar- geworden
wegenstekenen dan moest, het
Naweeën van het leven tijdens
- .Tekens de -Ijezetting was de nu
26-jarige aannemer"'P.'?J.'vT. com
mandant van' een.'illegale ontwape-
ningsgroep, die voortreffelijk werk
verrichtte. Na de bevrijding kreeg'
hy een.;: positie by het bureau voor
nationale veiligheid. Toen dit- bu
reau werd opgeheven,' stond T. op
straat, hetgeen voor hem een teleur
stelling .be'eekende.- Jn zyn: eigen
beroep werd IdJ door de tijdsom
standigheden Gehandicapt. Opeen
dag m November van het vorige
jaar nam hij zijn stei^un én schoo1"
een varken dood. met-het.doel,..het
dier te stelen: Een poll tie- agent, be
trapte hem op .heeterdaad.- waarop
T. ln woede on'stak, 'den agent
diens revolver ontnam en' hem er'
mee op het; hoofd sloeg. Voor deze
feiten had T. zich gisteren voor de
Rotterdamsche rechtbank te \veran'-
woorden. De officier van Justitl6
elschte acht maanden voorwaarde-
Hik. De verdediger, jhr.- mr. W,vL":
Sóhorer, legde een nan'al zeer gun
stige \*erklaringen over en zag in T.
iemand, die zich nog steeds niet los
had kunnen maken van het,-'bijzon
dere leven tijdens de bezetting,- Plei
ter vroeg onmlddelHJke Invrijheid
stelling van verdachte-Na in raad--
kamer te zyn geweest, wees de
rechtbank de gevraagde onmlddel
HJke- invrijheidstelling toe. Over. 14
dagen zal vonnis worden gewezen.
MAART Sjf:;
Irifzeerschrale, humüsarme
zandgronden gevoelen.de meesté
planten 'zich niet thuis,. Er zijn
echter nog wel diverse- planten
te vinden, die zich -ér jblj aan
passen. Dennen, sparren, de
herk, Meidoorn, Haagbeuk en
Vogelkers groeien nog zeer nor
maal in dergelijke arme; gron
den.; Sommige bladverliezende
heesters, zooals de Brem; Duin-,
doorn, Wilde Rozen, Vlier en
Sneeuwbal komen Nerook in
aanmerking. Voorts kunnen de
zaaibloemen Lupine, Koren
bloem, Papaver en de vaste
planten Verbascum, Solidage,
Rudbeckia en Achillea oojc wel
in schrale zandgronden ^worden
gehouden. S. L.
Wê&'ï'*
MONTMARTRE Neen, een van Je schilderachtige kronkelstraatjes in
V het okde gedeelte van Letlands hoofdstad,Riga.
Nog groote tekorten'
aan oliën en vetten.
A.nvoetfen v;ir. ovor^ec
Gedurende den laatsteh tijd>
zijn de aanvoeren van overzee
wat bevredigender- geweest .en
zelfs het s.s. ,jvïijdrechtf,, dat
reeds van' begin December af
ópde door 'Argentinië '.beloofde
10.000 ton iUjnoliéte .wachten
lag,'wordt dezer;dagen te Rot--
terdam .verwacht. -
Verder kwam er een drietal
schepenV binnen', met .tezamen
on geveer 1.800 ton eetbare run
dertalk en een kléine hoeveel
heid premier J us. Hoewel oor
spronkelijk bestemd voor de
margarineindustrie en devet-
smelterijen,; moest van de eet
bare talk voorlooplg 500 ton in
den zeepketel verdwijnen, daar
de binnenlandsche zeepindustrie
een schreeuwend gebrek heeft
aan technische oliën en. vetten.
De copra-aanvoerenblijven
zeer ru'-n binnenkomen: Verder
heeft men nog de hand kunnen
leggen op een zeer beduidende
partij ruwe zonnebloemolie, zoo
dat wanneer de stagnatie door
de vorstperiodebeeihdigd zal
zijn, de. huisvróuw misschien
weer eens binnen niet al te lan-
geix tijd wat slaolie op tafel zal
kunnenbrengexi.
Tenslotte wacht men met on
geduld - op de traan van de
„Willem Barendsz" en van el
ders, waardoorde margarine
industrie niet-, zal aangewezen
blijven op vrijwel uitsluitend
cososolie en geharde lijnoUe.
Sedert langen tijd kwamen er
ook nog enkele party en Castor-
olie en -pitten aan. -
EEN van dc consequenties «-aar Ik in .myn vorige artikel .over
sprak éii die voor Rotterdam wel heel bedénkeiyii schijnt,-Is «Ie.
benoeming door hët^ rijk tot sup«"rvlsor van ««en aantal architecten,
die reeds dadelijk een bepaald karakter suggereerén.
Denleuwk bouwen binnen stad Is Indertijd In een aantal wijken
verdeeld en voor elke wijk Is een supervisor aangesteld. Een „super-;
visor"; Is naar, de jetter „iemand <lic het geheel overziet".' De. be
doeling vandeze aansteülhgeji was,'hiermede een waarborg tè heb
ben dat hetalgemeene hee!d :»-an de architectuur niet tot wn
rommelig samenraapsel rou ontaarden. De taak; van den supervisor
Is dus eigeniyit, de bouwwerken die de verschillende architecten ln
de nieuwe stad ontwerpen, harmonisch naast elkaar te plaatsen.'
Hoon tiifcltitfinn vnn i511-!1 toegaan hijzelf, en
UCen UlTSIUlTinq von tegenover diè architectenbureaux,
bepaalde groepen
ZE kunnen dit o.a. bereiken door
allerlei voorschriften en be
palingen, die nok- en goothoogten,
dakhellingen e.d. binnen zekere
perkenvastleggen. Maar vooral
wordt van hen het paedagogfsch
inzicht vereischt, «vaarmede zede
ontwerpers,die in - verschillenden
geest werken, zóódanig tot elkaar
brengen, ,dat zij zelfstandig blijven
eti' toch samen itoti-éen éènhéid
komen.
TfVoorteëndergél uïfé^'^^aak*" zij ri
hoogstaande menschén noodig. dié
de objectiviteit en den breeden; ky k
hébben óm naast hun;eigen. ziens
wijze ook andere opvattingen te
kunnen duiden en waardeeren. On
der de. Rotterdamsche? superviso-
ren zijn ér .echter eén aantal,' die,
niet tevreden met dé taak „harmo-.
nlschnaast elkaarteplaatsen";,
komen tot den eisch' dat de geboü-
wen„harmonisch in. elkaar moe-:
ten overgaan". Hiermede ztjri ;ztj
eigenlek al aangeland brj hèt nunt
waar zij den geheelen stxaatwahd
die aan hun zorgen Ls toevertróuwd,
zien als één groot ontwerp van
henzelf. De opvatting dat geheele
straatwanden door één architect
ontworpen moéten worden, Ls in de
geschiedenis vande bouwkunst
meer voorgekomen en heeft :op
zichzelf groote aantrekkelijkheden.
v"* - Daarvan kan
hier .echter
geen sprake
zijn, want de
supervisor en
mogen niet
als architect
optredenin de Vwyk die aan hun
zorg is toevertrouwd. De ontwer
pen van; de panden waarin zoo'n
straatwand is.verdeeld, komen
wel degelijk van diverse architec
ten die met deze opdrachten be
last zijn. Helaas echter worden
zü in veel gevallen slachtoffers
van de benepen: inzichten van
sommige supervisoren die hen er
toe dwingen in hun stjjl te ont-"-
werpen.? Dit is absoluut onjuist
en zelfs" ontoelaatbaar. Er zal wei-,,
nlg voor noodig zijn om aan te
toonen dat dit tot ongezonde toe
standen. móet lelden. Het moet
tóch Voor een ieder wel duidelölc
zyn, dat dè geest van den kninste-
naar geweld wordt aangedaan,
wanneer men hem dwingt te ont
werpen in een styi die"niet de zijne
ls. Het' la niet mogelijk dat er on
der zulke omstandigheden kunst
werken worden geschapen, maar
de k.;ns op' halfslachtige en mid
delmatige ontwerpen? groeit tot
zekerheid. Men kan daarbij ge-
voegelifk spreken van architectuur
onder/dictatuur.
De gevolgen die een dergeiyke
handelwijze kan hebben, maken,
het uitzicht nog-trbosteloozer dati
het al is,
Het ligt voor dehand dat de
supervisor bij het handhaven van
zyn elschen minder streng zal zijn
jegens collega's -- diedenzelfden
Rotte ra arri
bouwt
die. hoewel anders geaard, reeds
een gevestigde reputatie hebben.
Jongé architecten met frissche
maar van dc zijne afwijkende
ideeën, zullen echter het meest te
lijden hebben van zijn te ver gaan
dc zucht tot gelijkschakelen. Dik-
wijls zelfs zoodanig, dat hun werk
er onherstelbaar door verminkt
wordt en er van dc oorspronkelijke
frischheid én de andere geaard-
hejd, weinig óf niets overbYyfL
Dit kan .en zal'' tot gevolg heb
ben dattopdraphtgeyers die meer
waardhT
tuur; We krijgen dan een geltjkge-
schakelden ,in zekeren zin harmo-
nlschen gevel., waarachter wegge
stopt en verdrongen zitten de ver
schillende eischen én behoeften
van de gebruikers die niet tot
uiting konden komen. Met;als ge
volg, onlogische en onpractlsche
oplossingen die meer van behel
pen hebben, dan van. voldoen. Dat
er van een waarlijk vrije én gezon
de ontwikkeling van de bouwkunst
volgens dit recept weinig.'terecht
kan komen, én dat van een verde
re doorwerking van frissche nieu
we Ideeën, onder dergelqkeom
standigheden geen sprake1 kan
zyn, staat wel vast.
Het systeem om de architectuur
onder toezicht, van supervisoren te
stellen is hierrrlee echter, aller
minst veroordeeld. Iedere archi
tect die zijn werk ernsti g opneemt,
komt tegenover één man aan wien
hij zijn bedoelingen duidelijk uiteen
kan zetten en met wien hij direc
ter van gedachfr>rj kan wisselen,
vrijer te staan. dan. tegenover een
schoonheidscommissie waai' het al
gauw uitloopt op neuzen te Ilerij en
peilen van politieke tendenzeu.
Wat 'we echter noodighebben,
zijn onbevooroordeelde superviso
ren niet eeu breede visie op htin
taak, die de vrijheid ln het bouwen
respecteeren en aldus de ontwik
keling,der bouwkunst bevorderen.
Zulke zün er ook, maar de practyk
is op het oogenblik als regel
anders. H. van D.
Oproepingen voor aantal
reserve-officieren -i; C.
Tot, hutoe .was. het; gebrulkeHJk,
en wryvingloos mogelÖkstot sfand
komen vanhun. objecten, dan aan
de uiterlijke en innerlijke vormen?!
taal en vorm eenheid ervan.: zich
by voorkeur met hun. opdrachten
zullen wenden tot - architecten die
2ich reeds eén onaanvechtbare
plaats verworven hebben, of tot
de. sttjlgenooten van den supervi
sor behooren.
Dit is een ongerechtvaardigde
uitsluiting ;van bepaalde groepen
kunstenaars/ die op 'den duur van
Hoogst- i bedenkelijke beteékenis
kanworden voor dé;t Nederland
sche architectuur,in'-hét algemeen.
Reeds nu hebben oude. bekende
bureaux .soms reen Hoeveelheid
opdrachten, waar zy de eerstetien
vijftien jaar hun. - handen vol
aan zullen hebben, terwijl onbe
kende jongeren al erg biy zyn met
een klein verbouwinkje.
Er is een ander ernstig gevaar.
Ik - zou daarvoor.willen citeeren
uit een rede over „Planologische
Problemen" van Ir. L. H. J. An^
genot. Hij, zegt daarin.o.m. het
volgende:
„Hoe zuiverder de eenheid van
architectonische conceptie van de
binnenstad, hoe bezwaarlijkerhet
wordt een gebouw te veranderen,
als het ook naar; het uiterlijk ln
nieuwe behoeften heeft te yoor-
zlen. Alet bijzondere zorg: worden
In het nieuwe stadsplan de bouw
massa's tegen ellcaar en hun ver
houdingen tot de afmetingen van
stratenenpleinen afgewogen,
terwyi ln degevels bepaalde
rhjd;hmen tot uitdrukking moeten
komen. Eén stad met volmaakte
harmonic in do architectuur Ja
veel gévoéliger voor een onderbre
king daarvan door een liooger gé-
bouw, een afwHltende trsveebreed-
te of het gebruik van nieuwe
bouwmaterialen, dan eenstad,
waar de architectonische tegen-
stelllngem den regel vormen".
xtet^v-airidè^usèrve^^lrieren; slechtB-
personen tot: 45 jaar ónder de wa-
p enen werdengeroepen. Inverband
met de encadreering van de derde
divkle,; waarby men ié - kampen
heelt met gebrek aan officieren voor
de Infanterie/ heeft .men ook enkele
reserve-officieren opgeroepen tot 47
en 48 jaar. By een herschollngscur-
sus .zal beoordeeld "worden, wie.: van
hen geschikt is om onder 'de wape
nen ce b'yven.
- - .^Beloonde dei
Zóó'n aantrekkelijke/
kómt men eensinleen/::eei
tegen. .Wie dan, man zijnUe,.!
hoof darwendtiseenlftf aard
een zonderling. Ik xvHde';;>
held zijn door/bescheiden,do
scherp-tekijken, wetende nat
alie verzoekingen vaii St./Anto-
nius mij rideel z ouden zij n, maar
verleidingen het'hoofd bieden
is anders en edeler idan ze uit
den weg gaan. Ik had me na-
tuurhjk - om kunnen keer en
daar op het achterbalcon van
den motorwagen, waarom niet',
men kan tenslotte ook/met zyn O
rug naar de Mona Lisa gaan
staan en naar dé oude luitjes
kijken die door het Louvre
drentelen. Is 'men dan braver,
degelijker? Welnu, ik stond nu
eenmaal in de richting, van het
voorbalcon van den by wagen-te
kyken .en boen die: zeer bemin
nenswaardige dame zich daar
vertoonde onder v het heldere
licht van dèlampjes, draalde Ik
me niet om. Vergeet niet dat
twee ruiten mij scheidden van
deze godin, twee-ruiten en stuk
je ijskoude avondlucht daar
tusschen. Warme blikken koelen
daar evenwel niet' door af. Toen
de prinses bij een bocht*, zich
vast moest grijpen om niet te
vallen en zij mij verschrikt zag
kijken, zond zij een blik uit zóó
warm en een glimlach zóó liefe-
lijk; dat ik terstond eveneens
steun moest zoeken bi] een
stang. Ik verbeeld my niets; on-
middellijk neemik aan dat- zy
zich vergistte: zij. zag my na-
tuurhjk voor een kennis aan,
maar iseen kogelminder doo-
delijk als' hij u bij vergissing
in het hart treft?
Bij „die eene lach bleef het
niet. Hoè gaat dat: men is ge-V
vleld, men dóet charmant, och.
arme, en lacht terug. -•
En dan komen; van de an
dere zijde nóg meer oogenspel-
lekjes en gebaartjes en gedu- -
rende die pantomime stopt:! de
tram halte na. halte'en bijieder
rood bord zoumen haastig
kunnen uitstappen en den'.bij
wagen beklimmen en doordrin
gen naar het voorbalcon1 en dan
waren -die twee ruiten en -dat V
stukje lucht er niet meer tus-
schen. Maar dat is nu Juist, het
mooie en' verstandige vanJé,
dat Je niet zwicht voor die; ver-
leidingen, je, vecht lachend eri-{
lacht vechtend en knijpt" maar
stevig inden 'stang'/en dari;.
word Je immers altyd beloond,/:
want wat gebeurt: daar nu op-,
eens: plots gaan de lichten van -
den bijwagen uit en dan zie Je
heelemaalgeen bijwagen meer:
Even rijdt de voorste -wagen
gewoon door,n m aar dan klinkt s
er geroep en geschreeuw: „stoiJ- -
pen,, stoppen, bestuurder,- J e ver-
list Je-bijwagen, hij ie, losge
raakt". En:,-', dan is er."1 zooveel'
consternatie Vvan nitslippëridép
passagiers' en langzaam--.terug-'; -
riU den t van'/den- -verlorenby wa-^Vf
geh weer .opVte/pikkén,; datrdè
herie Mtuafcija ver?mderd_ Js aür
de tocht ;heivat
En dan ziet men tot zyn lich-'/'V.;-
te verwon dering de Helena! net£
jes 'naast haar;:eigëh/Zeus./sdt|i
ten en: dan;heeft men: /alweer;
niet om niet gestreden/,
V' »i; I -:'f- DESIDERIUS.
Wat móet mijn jongen later w orden ?l,(II)
HET is een niet te miskennen feit, dat in bedrijven
fabrieken de waardeering voor het; ambachtsschool--;
onderwijs geleidelijk aan grooter is geworden..Na den oorlog;;
is dit vooral merkbaar geworden. In diverse bedrijfstakken
voelt men, mede onder invloed vande Vestigingswetj-vster-
ker dan voorheen de behoefte aan vakopjeiding. De meubi-;/::%
leeringsindustrie,: dë': kleedingindüstrie en het'garagebedrijf
hebben de hulp van ambachtsscholen ingeroepen. Met: an
dere bedrijfstakken wordt over een dergelijke samenwerking
onderhandeld.
Groote re waardeering
door 't bedrijfsleven
In Rotterdam: zyn;: vier.:: instan
ties, die ambachtsscholen ln stand
houden: een algemeene' met' drie
scholen/ een Katholieke -met één
school/ een Christeiyke met één
school en de gemeente eveneens
met één school. By/de eerste drie
Instanties beheeren de locale des
kundigen uit de burgery het on-'.
derwlJs, daartoe-in staat gesteld
En verderop geeft'hy als middel, door- de NyverheidsonderwysweL
aan om deze fouten té voorkomen:
„Men vermijde sterke architecto
nische verbondenheid".
Wanneer nu een supervisor zijn
persoonlijke zienswijze, dat de, ge
bouwen van een straatwand. een
harmonisch geheel moeten vor
men, handhaaft, dan'kan het niet
anders óf men vervalt ln de,fout
waartegen ln vroegere perioden
van de bouwkunst: reeds zoo vaak
geopponeerd ls; n.l. het maken
van gevel- of schortjesarchi^ec-
die in J.921 ln werking trad. Bij dc
vierde instantie wordt de schóól
door de gemeente ln stand gehou
den. Zy ia er eerst ;in den oorlog
bygekomeru Het is de Ambachts
school voor den Scheepsbouw, die,
zooals de naam reeds zegt, gespe
cialiseerd is op hét geven van on-
derwys in het scheepsbomven.
De leeftyd, waarop het kind. tot
de amvaehteschool kanworden
toegelaten, bedraagt 12 jaar en
8 maanden. De school sluit dus. aan
die niet
mocht terugkeeren
booB - WILLY CORSAHI
Hij zei: Ik ben nu van plan te
gaan reizen, landen en volkeren:': te
bestudeeren Dat kun je niet doen
uit boeken alleen en je kunt niet
achter een "schrijftafelbeoordelen,
.wat er zoogrondig mis is met de
winter/lag zij al'yd voor een vven
ster lnde voorkamer. ,Slgurd her
innerde richhaarvriendelijlcen
wereld en de. menschheld,zoodat
we niet tot een 'werkelijk' leven kun
nen komen!-Eu dat ls het eenige.
watme interesseert enwat er op
aan komt."-
;,Wat:heerJyk tornróp reis te kun-;
nen gaan", zei ze.
Ze stonden stü5 voor/het groote
donkere huis vannotaris Bennet.
Er/brandde dlchtby een /lantaarn.'
ede/een-schijnsel wierp/over/Lilians
tengere/fgèatallè^Zy r leunde tegen
groote' :hck; plukte een - takje
rond.' Hijhad den indruk, -dat zy
er niet toe kon besluiten naar; bln--
nen te gaan.- v.:
Na" een - ty dje zei/ «e 2acht: - tHJe
móet beslist terugkomen, Sigurd. Ik
weet wel, dat Erik niet aardig., tegen
jewas. maar hy meent het niet zoo
i Hy doe' aityd zoo, als hy. ver-
et heeft."
„Trekt hij het zich, zoo aan van
zyn zwager?" vroeg Sigurd. -
Lilian keek naar het takje,, waar
mee ze speelde. v";.
„Ja",1 zei ze.f.,lrijtrekt'"'het zich
aan. Dat - ls etgeniyk geen uitdruk-,
king er voor."
vHy zei langzaam:: „Het inoet triool
zijn zoo bemind te- xvorden door
ledereen."
"'- Ze; keek op en haar oogen had
den de uitdrukking/-: die hy er to
gelezen had, toen hy haar Voor het
venster zag.-„Het heeft hem anders;
verduveld weinig geholpen, vind, je.
niet?" Haar stem klonk - opeens
rauw
Dat heeft /er niets mee te maken.
De menschen.die van hem hielden,
konden dat.: wat. er; gebeurdiS/fnét
beletten."
^Teen",vzei' ze. '„die konden hem
niet
Ze sprak alsof -, re - opVheU punt
was ln tranen uit Ie barsten, maar
haar oogen étaarden wijd en groot
ln het donker, alsof/ze daar tets
«en.
HU .zei stU: „Zoo is. het met mfl-
';/in menschen gegaan."
zy knikte.- .Ja. maar :'dat ls geen
troost." Ze gooide het iakje weg'en
stek hem haar hand toe, „Bédank!
voor hét thuisbrengen. .Ik voel me
nat een? meisje/uit oude ty den/ Toch
Wél prettig/ een beetje' rldderiykr
held."Haarstein: bad opeens weer
den opgeschroefder/ vroolyken/klank
die een imitatie .was van haar vroe
gere opgewektheid. Ze opende het
groote hek en liep den tuin in, Maar
plotseling keerde ze terug, bleef vlak
voor hem staan, greep hem bh de
armenen zei zach t en snelAlsje-
blieft. kom terug. Biyf ,Ate by
ons.alsjeblief tl"-?-.
Dit -was 'geen .verzoek meer/ /het
was een smeekbede. Hijkeekneer
op het-'" gezicht, dat ze naar hem.
ophief en vroeg „zacht: /„Wal /kan
ik. voor Jedoen?/Je bentbijnaeen
«.Teemde.*'
Ztl fluisterde Jiilst daarom ik
houd het niet. meeri.uit met/ de an-.,
•deren/ en toch - ls'' hel net -of uk/er:
niet?: -tóe kan''komen/ weg? Ie/ gaan
biyven/cofi we gaxn£
rikaar/moeten:
zyn .opgesloten
en elkaar moeten kwellen.
.„Kwellen?. Je meent,datjullie
allemaalongelukkig, zijn en elkaar,
daardoor.; kwelt?" •/-;/.
Hy zag hoe de uitdrukking van'
haar gezichtplotseling veranderde
Er - was lèts waakzaams ln haar
blik - -
„Ja", zei/ze haastig,/ „dat bedoel
Ik." -
Hij wist, dat ze loog, om achter
die leugen te verbergen wat haar,
werkeUjk "kwelde.
/„Goeden nacht, öigurd", zei/ze en
rende den/tuin door./Hy keek haar.
na, toif zy ln huls verdwenen was;
IV
Hij vertrok don volgenden morgen
én bleef een^week in Amsterdam,
om zijn aaken te>: regelen. Toen
keerde - hy terugnaarde f aiu !Üe,
Van' Hettem. Gedurende al .deda
gen, dat hij? inAms eidarawas,
had /hy i herhaaldelijk?overlegd of
hy /zouteruggaan?of niet,maar
lederen keer,dat hy bijna besloten
was//het .trie?//te'; doen. voelde ibÜ
Lilians h anden. die/1 zich ton t hem
vastklampten,'/.éri/hoorde v»liyï/haar
fluisteren: .Hom/ terugr .^v5/alsje-.
blieft"En ook -aan? Erik?dacht; hij.-
im
zijn vriendschap en daarmee ook
een /tehuis hadgeschonken.' /Erik
was al tyd heel populair geweest: en
had zooveel .kameraden kunnen-
krijgen, als hy wenschte, maar aan
hem had. hy zich gehecht. ZUn on
geschonden Jeugd; ?zUn vroolljkheld
en frischheid hadden/ook aan 81-
gurds verminkte, jeugd ...wat vreugde
en warmte geschonken. Nu was Erik
ongelukkig/ - verbitterd en/ gekweld.
Sigurd dacht, watsEllen hem gezegd
had„Kom terug, het/ zou. zoo/goed
zijn voor Erik".
/■•Maar toen hij wéér voor hei huis
stond.klonk eensklaps Lilians stem
ln zijn gedachten: -' Het is. of/'we
samen zyn/, opgesloten1 rfec een
vreemde beklemming greep "hem'.;
aan. .iteri 'stéin >in hemfluisterde*
Als Je/nu hier/binnengaat,.: ben jij
ook opgesloten met hen enJe. küntL
niet meeron .komcn.. Kij v vbnd he^
2elf^ltetechebjké/-Ontkomen3//aan
v at? /Hoe 'kon' hij zoo dwaas denken
en/zich ,'dergeiykedingen' Inbeelden?
Hif; zou zoolang hier.f biyven/fals
hy ,- wilde en//weggaan,' zoodra //hy
het
h'.De .deur',-.'werd - 'plotielïug^'geopend
en^-Erik, stond voors^em.-^^
op het lager ondcrwy^ cn kan
worden beschouwd als tfe tweede -
phase ln de opleiding.tot'vakman:
Het eerBte deel is'de lagere schooi,
het tweede de vooropleiding in de
ambachtsschool, beïnvloed donr
het bedrijfsleven, het derde de na-
opleiding in het bedrijf, beïnvloed
door het ambachtsschoolondérwija.
Dit is trouwens het principe, zoo-
als het tot uitdrukking komt'Ln de
Nyverheldeonderwyswet, waarin
titel I spreekt van de schooloplel--
ding en titel II van de bedrijfsop
leiding, belde door de wet gesub
sidieerd. J V
Men komt meer en. meer tot'het.-.-'
inzicht, dat de school en niet het
bedryf het beste geschikt i» vóór
den jongen, om deteerste/atap/t^féf/;^,*^
doen óp deToopbaan,.die-uiteinde»
ïyk lefdt/ tot een./ geschoold vak-
man. De ambachtsschool?la
lngesteld?op: de vooropleiding, "het;
bedrijf weer beter op de: eindgp-
leiding.
Twee jaren, verdeeld" over ;vier>y
klassen, duurt het schoolonderwys.
Dat wil zeggen, dat het diploma
der^school voor jongenB, die'veer-
licn Jaar zqn geworden, binnen
kort behaald kan worden. Dan 1a
de tyd aangebroken :de leer
plichtige leeftyd ls voorbij l dat
de Jongen het best in het geregel
de bedrijfsleven kan worden.opge
nomen. De arbetdersjongen wil'
graag/ in het., echte: .//bèdryfaleven'-"
aan den slag,én de óiideps.. dlk\vhls M.
met groote gezinnen,zien niet oh--:"/;/'
gaarne/;: dat /{de jongens,?die-iop?.*"/^
dién/ leef ty d veel' eten ;»n vérs iytoh,'v"*-vÖSa^
éen: tegemoetkoming-; gaan inbreng
gen tuhun -kosten van levenson
derhoud, SS^rSj--*?'
■ét Om .nóg één" ander ereden ;lslt -
belangry Kr dat. de jongeri/iri^ic,
vyftlende/. levérisjasr-:/het/.diploiT
behaalt. BU :/langer ;?schooigaa
wo^dt/imme^s//h^//tusscheIltt,■
van ?schobr.nemfiri/yóöri?de>pud!
veel tó/verleldeiyk,!i?;Iri'| d to
zullen/de- jongensdan/écliteri/ri
mer/géschooldvvAkman/worden
g/Zykomen/dan ./tere<At$Itts.dai_s
geoefende;;en/offóngés«^oplde//i:
roepenr:of/komen//zelfs;,in/héfc;«
hcelv-toét?biyvënd/terecht^;:ln#e
ambacht/óf Inc óriStêchni»to d
/W-^vraa^irilltó
;to;^di^k^het^tj^M5geyéjtó'
yfCMè
