ACHTERGROND GRENSINCIDENT
VENLO
ISlllÉliB
OP 9 NOVEMBER 1939 BIJ
De Gestapo stelde een val op
v
naUücecktec
DE MAN-
Minder belangstelling voor de
ambachtsschool
11
AjOR STEVENS was voor zijn-taak' een ongewoon be-
to/*Vlto?gaafde /persoonlijkKeidi^Hij; sprak velev talen. Zijn
Pulfsch, lijn Fraitsch;/xïjnfRüssisctowaren uitstekend, sijn
1 Fransch kon hij als Franschman of .met Engelsch accent
spreken. i Crieksch was aijn tweede moedertaal» - hij sprak
verder Arabisch, Hindoesfanisch, Mafeisch enz. Hij was een
groot athléetv winnaar van vele bekérs in allerler sport. Ver
der bezat hij de gave van tooneelspelen. Hij was trotsch op
zijn vermommingen.
meeste dienstjaren had hij doorgebracht in Indië; in
to;de harde school van,de; Intelligence Service op de North-
ijWèstern frontier.' Hij. had daar uitbundig zelfvertrouwen
verworven en hij was een man van groote doortastendheid
en.eerxucht.
.-..en Major Stevens
liep
erin
\A/iehem aanhet werlczagr.' kön
YVniet anders dan hem bewon-
deren.-Tegelijkertijd echter moest
mcn.xUn liart vasthouden bij dc ge
dachte dat de methoden der- Diüt-
whera zoo: héél anders /waren dan-
die aan:de. Brltsch-Indische grens.
Bil mocht dan al In Duitschland'
gertifcnen t|Jd hebben /gestudeerd,
de sfeer, daar was aan hem on t-1
glipt.
Twijfelachtige dokter
NU kom ik op terrein, waar ik op;
-• combinatie en toevallige me-
dedeeüngen - en' ontdekkingen aan
gewezen ben..
Captain Payne Beat,een!- sedert
/twintig Jaren hier gevestigde en
met een Nederlandsche"gehuwde
Engeisch man, wiensmiddelen van
bestaan soms zelfs voor zijn omge-f
.vingwat mysterieus v' waren,had
oude betrekkingen .met dé' intelii-
'gence Service, die zeer levendig
werden onder het regime-Stevens.
Naar het schijnt heeft hijden
reeds genoemden dr. Franz Fischer
aangebracht. Het dokterschap van
dezen nogal ontwikkelden man
blijkt overigens twijfelachtig. Fi
scher bood zich als bemiddelaar aan
•V.tusschen Duitsche to,.Wehrmacht-
'kringen", en. de Intelligence Service.
toto-Die militaire kringen, zouden tegen
Hitler en tegen den oorlog rijn. 'q
r;i\ Major, Stevenswas vol ijver voor
y /bet aangrijpen' van dezegélëgen-
;held. Zijn. militaire chefs weiger-
to tof den hem daartoe de toestemming.
.';De Britsche' legatie, in/Den Haag
:di i.was medeer tegen.' Hij ressorteer-
de eentrngebnilkelUke; flguu^^:;■~
mede/onder. de,, legatie als welker,
.tweede .secretaris hU hier - Inge
schreven stond. /-///- A' - ->
Major - S levens liet zich echter
.door allen tegenstand niet afschrik-/
'.ken.'*' HU- had-de spleet ontdekt,
waarin de wig gedreven kon .wor-
den,"die de Duitsche oorlogscon
to structlekon/ doen' uiteenvallen: en
h|J kon geen afstand doen: van de
'mogelijkheid, die zich aanbood..HU
bracht het zóo ver den toenmali-
:-Mgen Britschen 'minister van - Bttl-
tenlandsche to Zaken,Lord Halifax;
voor zijn plan te winnen.-Deze gaf
i h' ei^opdi^htr^tbi^pértoffen]jvoort"
Éen moeilijk geval
k IET deze opdracht vervoegde
IVI Major Stevens zich bü de Ne-
derlandscho autoriteiten. HU deel
de haar mede, wat zijn plan was en
hij vroeg haar medewerking voor
zoover die noodig was. HU legde
er daarbU den nadruk op, dat niet
•een Intrige tegen HiUer in de be
doeling der betrokkenen lag, maar
eenvoudig omstandigheden te schep-
pen die een herstel van den vrede
zouden afdwingen. Ten einde onzen
autoriteiten zekerheid te verschaf-
fen, dat niets geschiedde op Ne-
iderlandsch gebied, waarvoor zU de
ferautwoordeUjkheld niet" konden
dragen, verzocht hij haar, hem
door een Nederlandsch officier te
laten vergcz'ejlen, die dan in de-ge
legenheid zou zfjn een volledig rap
port te verstrekken over het ge
sprokene.-
Het geval was .moeilijk voor een
neutrale regecring, maar men wist
welke - gevaren onweerstaanbaar
dreigden. Men meende geen kans
ongebruikt te moetenlaten, die dit
'gevaar kom afwenden. toto to
Zoo-werd-met'toestemming van
den opperbevelhebber, Luitenant
Klop, van Gis. Hl voor deze taak
aangewezen. 4
De eerete bespreking vond plaats
in een lunchroom, bij het station te,
Arnhem: Er vjerschenen twee Duit
sche officieren,'typische Relchs-
wehr-officieren, die een volkomen
betrouwbaren indruk maakten. Zij
verklaarden niet tot een eamenzwe-
ring tegen Hitier bereid te rijn,-
maar slechts den vrede te willen
Vergemakkelijken.
In hoeverredit waar- was, zU
daargelaten. De omstandigheden en
hetgeen veel later bekend gewor-
den IS, pleiten er niet voor; de po
sitie echter vcreischte deze 'verkla-
ring. /v'to.to/to .'-toto-"/,-./
■•De officieren verzochten volgen
de besprekingen te houden op de
Nederlandsche grens. Voor -een
plaats als Arnhem was demede-
werking, vanNederlandsche grens-
au tori tel ten:b' noodig,::'bovendien
- ^moest'*':óok>' -In:. ,X)tBtschland:hun
%itócht overde - grens in hét.? 'oog.
loopen. Dezewijze van: onüerhfca-,
'delen»;:was hun le gevaarlijk. Zoo
werd'-.besloten' tot:,dé - ontmoeting
bij-l/erüc.
,f." ki.-HetJia'"onbegrijpelijkdat een er-
varenen gehaaldofficier:' vandé
Intelligence Service-' de onvoorzich-
jv&ttgheld heeft kunnen begaan,h'er-
ihaaldelljk op];, dezelfde.' plaats":aan1
deSgrensbesprekingen'ite houden.
%:fWaarschu wingtot 'behoedzaamheid
vanNederl andschen kant was-niet'
Captain Segismund.: Payne Best,
Hét zich'inspinnen;
uitgebleven Het istypisch voor den
overmoed: van Major Stevens, dat
hU het gevaar hierbij niet inzag.
Zoo k.on'gebeuren wat gebeurd is,
bü den,' naar ik meen, derden tocht
naar dé grens, waren er.de officie
ren niet, maar had de -Gestapo een
hinderlaag gelegd.; Het -gezelschap
werdbeschoten, waarbij Luitenant
Klop werd gedood en anderen ge
wond en toen dit; geschied was,
kwamen de Duitschers over de
grens cn sleepten de auto met het
heele gezelschap, dat niet ontsnap
pen kon, op Dullsch gebied.
Hiermede eindigt het eigenlijke
relaas der vermoede gebeurtenissen.
Nu komt eenlge toelichting én dan
nieuwe bijzonderheden voor zoover
ik daarmee in aanraking gekomen
ben.;-/.
Agent-provocateur
INTUSSCHEN gebeurde in. Den
Haag. hetvolgende. De zooge
naamde Dr.-. Franz Fischer woonde
ten- huizevan- reen;Belersch" echt-
p aar. De man was schilder, zU
waren uitgeweken,niet; om rede
nen van politiek of afkomst, maar
omdat de schilder de "atmosfeer in
Duitachland^te-i- <m^tlg':Vhad>;g%;:
vonden voor1 éijn wérk-vDezèCllëden
nu krijgen, op'den avond van Ö.Npr:
vember teléfónistii bericht "uit éen
emigrantenhotel in de:Warmoes-
straat te Amsterdam, dat Dr. Franz
Fischer.; zeifmoord.heeft;* gepleegd.
Ditheëft Dr. Franz Fischer i nlet
verhinderd in -België op le duiken.
Vóór de invasie heeft hfj zich niet
meer. :tn Nederland yertoond.
Wat;is' zUU'-rol geweest? In den
beginneis de heer, Payne Best hier i
verdacht gemaakt - als verrader. Hfj r
échter-heeft stelligte-'goeder trouw
de .mogelijkheden;/aangebracht;^.dle
Fischer hem voorhield...w
Mén héefti ook gemeend dat het
geheel 'van den1 begiime af éen op
zet v is geweest van de Gestapocn
dat ook de beideDuitsche officie-
red dit sp el - meespseld en. ;Ik heb
all reden oni aan te hemen,» dat dit'
niet het geval is geweest/ Daarop
kom ik'; nognader, terug. Fiseher.
heeft' waarschijnlijk inderdaad be
trekkingen 'gehad metde Keichs-
vvehr. Iiy heeft hetspel aan; den
gang gebracht en hetis even goed
gegaan. Toen heeft de Gestapo het
ontdekt en .het op haar manier
overgenomen.'
Het kan Ook wezen-dat zij het
even heeft laten begaan en van den
beginne" af ingelicht was. De hou
ding van-' Fischer 'op 9 November
schijnt het vermoeden te wettigen
dat hfj een agent-provocateur Is
geweest
f'
OPGELICHT
TIPJE VAN SLUIER
- door
Dr.'M. VAN BLANKENSTEIN
hoofdredactie van Hel Parool heeft;--bjf:ynjf\"ganfortrwrd%:
«aar de beruchte ontvoering by Venló oP 9"jjovembcr J939.
In ingewijde kringen is herhMldelijkr tnijnisWam^genoemd als
mede-verantwoordelijk voor de1 bij die gelegenheid, begane,'fouten
'- Te Londen heeft ome toenmalige minister-president, jhr.'De-
Geer,-, zelfs reden gesien mij- 'dieiusrntrentiohïïópiwldering te vra-y
gen. Een'aanleiding tot rechtvaardigingyis - mij;jiietyómvelkdnijiï
nu de. vraag der redactie' daartoe den gezochte .'gelegenheid ^-biedt^K,
>.'$iijn:. eenige .aanraking mét hel geval. is\g^veeesit-^oiMfMajori^
Stevens^.lang vóór .het incident, my 'inlichtingen vt oeg over-'een:
'mij onbekendenDuiischer,drPrcns 'F isclier. De.jnan was'mij
onbekend, .hij gaf sich uit voor een'did):dèrjomgevirig -.vdh vón A
Schleicher. Op de weinige gegevens afgaande, meende ik dnu-
gendyoor hem te moeien waarschuwen: '-. --T'-'-'s *•-•'
:Mtjn tweede aanraking met het geval-was/toen ik'van 'Neder- -
-' landscke inüitaire.zijde vernam, dat MajorbSievens omhet leven
b gekomen wds bij liei incident. Kort 'daarbp las -men van deze
dingen in de "kramen. f 'P-'-P r-,
}0-'Daar ik. met.bijna alle betrokkenen bif -hèllgeval 'in 'nauwe
betrekking had geslaar!, hcb ik tocn aUe mlir.htitigen ingewonneti,
- die; in <Sien tijd. te 'vereameteh waren 'en waarbij ik vwgclijkliedèn
had,die biritr ii. alle journalistieke:, relaties vielen. Daardoor: is-
het volgende verhaal mogelijk, dat vóór een -belangrijk :gedeèlle'
■Nóp -voor de .hand liggende combinaties berust.':Vóór; zoover' ik\
..weet, beschikt niemand over alle feiten. X r
Dr A/. VAN r ANKENSTEIN.
ln dienst treden onderhandeld met
den Inlichtingen- Dienst van de
Relchswehr. Tegelijkertijd werd hU
gejaagd, door de Gestapo. -
Tusschen deze twee instanties
door slaagde hi} er in naar Zwit
serland 'te ontglippen, opnieuw
bood hij zijn diensten aan de Tsje
chen te Londen aan. Dezen meen
den reden; te hebben .hem:op be-,
paalde, punten téwantrouwen.- MU
heeft steeds zijn rapportover rtja
ontsnapping onbevredigend; geleken.
HU nu dook in Nederlandop.
Het is mU -altUd. een" raadsel ge
bleven waaromonze autoriteiten,
die tegenover onverdachte Duitsche
viu chtelingen zoo;.meèdöogenloos
konden zijn,- zijn aanwezigheid in
ons land hebben geduIdC
Het. liep zoo; dat Ik hem op mijn
dak kreeg.HU bezocht mfj geregeld
met - medeweten van onze autori
teiten. Ik was;wei;gehoopt hem.té,
ontvangen,- daar hij een te. gevaar-
üjk -man. was om den. rug toe te
keeren, zoo lang hU hier wérd ge
duld: Spoedig bestOnd- hier - geer
twU fel meer pat hU een agentder
Wehrmacht was en .speciaal tot
opdracht had op het doen en laten
van schrijver dezes; te jletton. Zijn
betrekkingen met' :deAVehrmacht
verheelde hij allerminst- Hij streef
de er naar in dienst te treden van
den Engelschen Geheimen Dienst,
die dit overwogen heeft, maar, be
grijpelijk genoeg, het toch te ge
waagd vond.
Achteraf óprecht
gebleken
DEZE manbleek achteraf het;
met rijn pogingen in Engel
schen of weer T8jechLschen dienst
le komen ernstig te hebben -ge
meend. Op den dag der invasie had'
hU tot opdrachthet hiiis- van
sclirijver'dezes te bezatten én* daar;
een grondig onderzoekin:-.te-istel-'
Ien naar documenten,^ dié ?Nederr
landsche samenweridn^ rm-t de
Britt e ntó cnhog." neutraal
moesten "zQn, zonden -bewüren. j Met
groote- behendigheid heeft-,nU 'Pér?
iiiiiiniiniiuuiiinutiiiiiiimtmiuuiiuiuiiniHiiHRiiiiiiniiiiiiminiiir
óntdèkkingca' 'mogelijk té maken,
was voortreffelUk bedacht, maar
onwaarschUnlUk juist door het vele
toeval.
Zü vertelde dan dat Major Ste
vens; in het BerUjhsche follzel-
Prasldium lneen cel gevangen zat.
De Reichswehr elschte hem:, als
krijgsgevangene; op en had veel
sympathie,voor den moed, dien,hU
voortdurend - had betoond, maar de
Gestapo, liet; hem niet los. Haar
verhaal waa rvan uiterste nauwkeu
righeid en bevatte allerlei bijzon
derheden, die zü niet bedacht kon
hebben. -Major,/Stevens, werd niet
gemarteld,- maar nooit uit zjjn cel
gelaten. HU werd. zelfs hj zün cel
verhoord: De cel was goed, maar
in de muren bevonden zich twee
microfoons. Daar hyvolstrekt wei-,
gerde Iets te; zeggen en op alle; on
dervraging met goedmoedige n. spot,
antwoordde, hoopte men hem doorS
eenzaamheid muny te krUgén. De
verwachting is dan dat hij tot zich
zelf zal gaan spreken.
De oorsprong van al deze. details
en van vele andere was zeer wei
verantwoorde Voor- óns echter be
stond desniettemin nog- niet de
minste zekerheid, dat Major Ste
vens'werkelijk nog leefde: Tijdens
den oorlog,echter mocht zijn echt-
genoote in Engeland reeds brieven
van hemontvangen.
SPORT?, GEEN SPRAKE VAN-:.- Concentratie voor?een:hooge-kunst'-"
prestatie. De pianist Vasseliy listerdie óp. 't opgenbiik'een toitrnee. door"
Australië maakt, houdt zich vóór elk optreden -ecnMur lang'bestg:niet
■Yogi^befehihgen';. Hy; begint met. een 'kóuil Astóflbdd ;^eity,drinkt-;;daar;bijb
water-doór Pn. nitus, dan staat hij een kuartierijè,onbeweeglijk op zijn;
hoofd: en daarna doel hij so tniniitcn ademhalingsoefeningen. Zoudt A U;:
'm niet eens ^willen., hoorem-spelen?
■gevaar! ijke posities/ gered.'
- Stevens leefde nog
k-fU komen wfjweer, op het ge-
IN "bied"-der, feiten.
- Men. nam liier en ook fcr Enge
land aan,dat Major Stevens dood
was. Ik kreeg daarover echter, een
andere inlichting. De bron was'ver
dacht, maar kon "ook goed.rijn.
•Er zat in Den Haag een gewezen
adsptrant-offlcler der Haxnburgsche
politie. Ikheb hem onder vier na
men gekend. ;Onze rijks-recherche
meende tien; namen van hem te
kennen en had. zekergelijk.
In Hamburg had hij. arrestanten
der Gestapo laten ontsnappen.
Toen was hij zelf gearresteerd. HU
velnsdé'ziektolén óntkwam- uit- het
hóspItaaL Daarop.trad hij ln dienst
dér /Tsjechische;-contra-spionnage..
'V/'Ih... diendienst :ïheef t; iüj groote
dingengedaan, waarbij ö.a.' eenlge
Gestapo-agenten hun Teven'hebben
verloren kin Karde grensavonturen.
De,:;TsJé<mitti..>:stelden;v hem/heel
hoog, maar konden hem niet- red
den toén - de DuitschérsPraag- bin-
nenrukten. Daar heeft. hU overzUn'
HU heeft'bü- zU"
onderzoek alle correspondent
er nog in.'; het huls aanwezig was.
V/at moet mijn jongen later worden (111).
K
Oorzaken vloeien voort uit de bijzondere
tijdsomstandigheden
Vaklieden zijn echter
dringend 'noodig
TOEN de Vercenjging- „Dc Am-
I bachtsschool" Indachtig' haar
devies, dat de amhachtsuchool
Korten rijd-na dit rapport ver- volksschool moet zijn, het vier-
.1.1.. -i_ii .„II tiairinrpnïtslnom invnm'ilo 'ni <)m<i
perste luitenant D. Klop,
slachtoffer, van sij/i plicht
scheu onaangenaamheden beeft
bespaard, daar, dc Duitechers jaren
lang leder spoor van betrekkingen
metmU, van welken .aard ook,
hebben vervolgd. HU 'is: er ook in
geslaagd de Duitschérs door oor
deelkundige .uitlevering en vernieti
ging van geldswaardige papieren,
volkomen van het spoor te brengen
ton opzichte van mijn bezit:
Ditwas noodig te vertellen om
den aard en de mate van -geloof
waardigheid van deze figuur üui-
delljkte maken. v
Zelfs Duitschérs
geïmponeerd
DEZE man nu, kwam op een dag
bU mU en zeldé: GU allen ge
looft dat Major Stevens dood is.
HIJ leeft en wordt ln BerlUn ge
vangen gehouden. HUbood aan
voor een bescheiden; som zUn; vrouw
naar BerUjn'te sturen om nauwkeu
rig allegegevens omtrent den;Ma:
Jor ;te verzamelen Er waren,, redé:
nen omdit aanbod aan te nemen,
ook" al verdiende bU /voorbaat het
re.-ükfifl.t gr cn vpVto rwen
-De Yrouw kwam terug met een
zeer nauwkeurig verhaal.;-Het'Tc-
1 aas -.van al hetgelukkigetoeval/;
dat noodig was geweest, om -haar
scheen de .Duitsdie agent bij xnjj
en vertelde dat de - zenuwen van
Major Stevens bezig waren -te be
zwijken en dat hij'reeds dingen had
medegedeeld.. Het :bewUs daarvoor
werd ons, zooals gezegd, geleverd,
in dfr Duitschèradió-uitzending- van
TO: Mei 1940,;waaringegevens .ston
den,"-. diec.opi'eenrmisverstand be-
rjstten,- dat; slechts hU kon hebben
begaan. De, agent deelde ook- eens
mede, dat/ twee:; officieren vande
Relchswehr ::om> hét geval-Stevens
waren gefusilleerd. De onderhande-
H j kwam ter ug
kjA„den Óóriogkwam Major Ste-
I T/vens; gezond - en'-.wel naar »En-,
geland toiug/HUheeft /echter- "allé
contact- vermeden met; Nederland
sche kennissen uit zijn -Haagschen
:lialer kreeg -ik een brlef -vah een
hooge'.vrouwelUkefunctionaris der
Naal-paitU/'i-'die/ v^inyiwerkelU kheid
stoeds anti-nazl/haar'da&rvoor.bU-;-,
zonder-:géscnikte";;positle;.;had; ge
bruikt óm slachtofler»dei-nazi's"te
redden; eri té/laten - ontsnappennen'
die ook bU dé hezoefcen aan; Neder
land] in de laatste maanden /van
1939; Major: Stevens emzjjn. mede
werkers had ontmoet. -p
ZU had later in zijn yerkiaringen
zoo duidelijk gefigureerd, ofschoon
haar naam hem ontschoten was,
dat zU de bitterste gevolgen daar
van ondervonden had; die physlek
een wrak van-haar gemaakt had
den. Haar leven was- echter ge
spaard gebleven doordat Major Ste
vens zich bU een confrontatie ln
een concentratiekamp met groot be
leid had gedragen.
Dit was dé laatstemededeeling
ever et geval, die. mU eerst kort
geleden gewerd, r;v.;;
Duitschérs gebruikten
incident als motief
DE lezer zelf weet de rest. Onze
rvgeenng heeft - geprotesteeru
tegen de scliendlng 'van ons gebied
op 9 November 1939. Het was mach
teloos praten,de Duitschérs ant
woordden niet.. Toen zij echter Ne
derland. binnenvielen, werd het
voor propaganda gebruikt om ons
volk te bewijzen, dat Nederland zelf
begonnen was. Dat gaf IndertUd
voor de Duitschérs aan het-geval
zeer groote waarde.
.'/Gebouw te Cincinnati
'Ingestort' T
Te OInclnnati (Ohio) is een ge
bouw van vijf verdiepingen Inge
stort.-. .Verscheidenepersonen werT
déndoor Hetpuin van de buiten
wereld afgesloten; :- Minstensvier,
personenzouden vermist worden.
:/Een ooggetuige verklaarrie, ;;dat
hij het gebouw heën'. en - weer "zag
zwaaien;, en toén togen den grond
vallen. Het klonk/ alseenexplo
sie." Het'; hoofd /van i'de /braildweer
zet, dat naar zUn meening zes men-"
schen; die door: hét» puin -zijn:inge
sloten, ;nog inleven - zijn. 1- f-
halfjarensystecm invoerde 'en dun
tweemaal per jaar 'nieuwe Teerlin
gen kon opnemen.. stroomden
sindsdien-de jongens' de school
poorten binnen. Btf. de laatste
cinddiplomaultreiking werden :n
de drie scholen. Beiikelsdqk, Tam-
beerstraat en HUlevliet tezamen
niet'.minder dan .350 jongens met
een dergelijk „certificaat van aan
komend vakmanschap verblijd.
Deze v maand begint:1, een
/hieuw/ «choólhftlfjaareirfmt
f^'dlge/ als ,betrèurenswaii.r<lige
("/feit. vóór,'- /dat' dó! belangstel-
"ling bU de ouders voor liet am-/V.
f(t bachtstohóolóndcrwü*plotse-,
Ung ia afgenomen.;\Vü noe-j
/men dit/verschijnsel bètreu-';s^
:r:'renswaard_lg' cm,meer dan één
>rln :-deeerste plaats.als ;er (ooit
behoeftè'i heeftbéstaari -aan vak-
kunchgë/'arbeiders.i'danis.datiwél
ia het -Nederland Avan nu t-.-Niêt
sléchts /de:, opbouwïy an ons land
vergt êvaklieden, ook de -productie"
Vaa^\lerlei:;soortBh^ftrrikëleh,;vah'
h eel l groöte als schop énto t; kléine-.
re 1 ii als :ö;radio,töèstéUch^dJej;«^Krig.
moeten.:;e>^orteeren;;willenr;V\vij
kunnen/bleven//levenvereischt
vaardige handen. Onze Nederland
sche artikelen móeten";van dé-béste
kwaliteit czUnj hetgeendé Vcenige
kans\isop het::.veroveren;/ resp:
handhaven .van één plaats van im
portantie op de wereldmarkt.
Voorts.', kunnen' 'wy/niet. alleen
goederen; maar- ook vakkennis 'ex-
port'éeren, HU; 'die zijn vakv.ver
staat,'" zal in den voorons liggen-
den tU'd- in vele landenmet: open
armen wordenontvangen.: HU zal
rich »ln den vreemde een/goed be-i
staan - kunnenopbouwen, niet
slechts in het voordeel van hem
zelf, doch niet minder in het be-,
lang van Nederland in zijn geheel."
Kundige Nederlandsche vakmen-
schen in het buitenland dwingen
bewondering .af - cn dragen niet
bij tot dc .verhooging van
ons aanzien en debiet ln do we
reld. Blijver, wij dichter bij huls
en bezien we. onze eigen stad, dan
weten we allemaal, dat het naoor-
Jogsche Rotterdam' ernaar atreeft
naast, havens tad ook industriestad
te worden, wat zeggen wil dat ook
hier vakarbeiders, noodig zyn.
Voor het eerst In het bUna tach
tigjarig bestaan van het Rottcr-
damsche Ambachtsschoolonder-
wfjs moest:ertoe worden overge
gaan in de'plaatse! öke, bioscoop
theaters er de aandacht up te ves
tigen, dat er plaatsingsmcgelUkheld
ip/de": scholen' was. Déslagizin
Laat.Uwjongeneeh.yakleeren"
-wórdt thans den.: ouders onder
oogengebracht.- N,A':' PNèV
Oorzaken
Dé vermindering der belangstel-
Ung voor de vakopleiding heeft on-
/etwUféld oorzaken, 'dieveen ver-
laring vinden in "de Tvel zeer bU-.
zondere t tüdsomstandigheden.
waarin wü thans leven, waarmede
we dus mogen aannemen, dat 2ij
van Ujdelijken aard zal zijn.
Daar is iii de eerste plaats de
groote -vraag naar jongere arbei
ders. die-niet heeft-nagelaten'éea.
ongunstlgen - invloed op de aan
melding van nieuwe, leerlingen u!t
te oefenen. In menig gezin ziet
moeder.geen kans meer..tengevol
ge van de sterk gestegen, prijzen
haar .-huishoudelijke Uitgaven in
evenredigheid met de gezinsin-,
komsten te houden. Geen wonder
dus, dat de ouclm-s thans eerder
can'vroeger trachten via hun kin
deren iets extra's te verdienen/dit
temeer nu het tegenwoordig wei
nig moeite kost voor een jong ar
beider tegen" ëén/behaortUk^IÓon;
aan den slag te gaan. rr- N N:/ V-L
Eecandere oorzaak,die c-debe-
.langstelUng/voorhetvakonderwtJs
TreéfTidóeh-drièni^Mét^e^éï^
gewórden verscMI/'ilh^/beloohing
van geschooldéTton '-ongeschoolde
arbeid ere..De uitwërldnarhl ervan
Is vtweeledig. De Jongeonge
schoolde 'arbeider,'die in eéntoe4-
nemend aantalgévallen, betaald
wórdt naar, zijn leeftijd éit niet
volgens v zijn: vakkennis.zal
moeiiyker toe te brengen zUn rich
yoór/'-hét - Ieereh' ven>. een/-vak> te
gaan inspannén. Aan den an deren"
kant.ontstaat/bU-de géschooldé
beiders een/bègrüpeiyk gevoel van.;
teléurstëlltog tover i'de/geringe/ëx^
tr a-bëloónihpf/kdie zS> als^valtm ah
metbelangrijkwaardevoller - pres
taties,; ontvangen.-Heb/ikjto^r-;
voorxnijnvbestgédaan/'vakkunrtig
te wordenvragen ztf.jdch --"te-
ré cht';
-Er is reden.te liopén"en'té',.ver-,
waichtcm^toatHdé^aën tpchj weer;
zulIenTerugkeeren.-dat/de/loon-r
poliüek;..weerzoodanig^gévöerd
zal kunnen worden, „dat „net /de,
moeite 'waard ;1s vakmante/zijn.:
Slechts.op die manier kan de wil
om éen vak; te- leeren, iets ;y/atde
vakmandie /zichzelf /respecteert
nóóit in discrediet- mag' Tatcn' kp^'
mèn.'vworden geatimuleerd.Want
vakmedscliëh/.' eu/iióg;;! éé^^valCr
mensch en h ebben wij broodnóodigl
Het- gaat ora/het belang ;vah'/de
arbe i aers zelve,; die .doortoxto .vak
kennis een groote mate. van zekér-;
■held in.: het leven wordt gegevén.'
als ook ln het /voordeel van/het"
Nederlandsche bedryf eleven in 'rijn
ëheel.'-:Nederland moet;bU blflveir
1;de wereld/ Hetmoet rich meu-'
we welvaar t scheppen,s Dat»is
'slechts mogeiyk doorvoorÓp>/te;
gaanln de technischeóntwlkke-;
Jlng van Industritoa/nyverheid,'
gepaard gaande met toen:steeds
op hooger, peil 'i komende':,;vak.bë-,
oefening. Laat uw jongen een vale
leeren Het Ls waarlük geen re-
clamezln zonder i-meer, maar de
richtingwijzer naardenkweg /lei
dend /tot grootere volkswelvaart
in .het weliswaar verarmde;- doch.
hard" werkende/Nederlar.d lv
kunnen - zU;zóo i trouwhartig - a an-////
Mjkea':datfer^nf
zwaar sc*jnto.te. bestaan- met-hèa/^.-
in zee te gaan. Ook Freek was-tor.1/
bU yMértousV/togCTfcigeM'1^iitrIni»;/^ó
die volgens Freek _yan" 'flèsschenV''!v -v
trekkerij een 'sport maakte, maar
wist hU'helaas. toog/niéttoénv:/"/
iifj den. - valschaard - die-//.'300,^^7-/:
toevertrouwde om de; eerste- ingre^T':://
diünten te" koopenl voor eéh karwei,/
•waar ze', samen een dikke .-/ -2000,'--
aan'zouden, verdieuën. Prompt ging":'/-//
Èfartinus fallhet en de slachtoffers
konden.naar hun centjes fluiten,'
maar Freek wilde die driehonderd
popjes .toch ufograag, terughebben/'^./^
Pluk maar eens - veeren; van een to
kikker;zei M^rtinvs, doch' Freek
was er niet zeker van of die kikker':
/wel. zoo kaai was en stapte op een -
avond gedecideerd 'naar- hei woon-
hiiis van' Martinus. Dat'onderhoud-
is toen voor Martinus niet zoo: Jeuk//-
verloópen/en-Freek ondervindt er/-;1
nu nog de naweeën.:van.waat'bin-^k
nen- enkele minuten' zal hij -toer-."
.córdeeld worden -.wegens -htosvre'derto^l
breuk en -mishandeling. -
Bekijkt-.u/die fofco eens.' rtoo-:'/.//
digt de rechter en hfj toont Freek
een /duidelijke kiek van een mans-, v
persoon en face, maar waart: de;
;oogai hooren - te zitten riet» men- 1 >-/
twee zwarte/vlekken. Die lampies..//
had .Treek mi: .-/potdicht vgeslagen./:;':'/"
toen-, hijmet -Martinus cohfereerdè.
over die/ 300,v
Dat was zoo gegaan: toen Freek
aanbelde, stond Martinushein -te
woord door - een kiertje van de ï--.;/
'deur,' maar. Freéic.llet- zich Tüét'.///
afzouten, en stak-.z'n .voettusschen ito
de deur. Daarna drong ;hU - rich-//';
naar binnen' en brak den huisvrede;
HUnoodigde- Martinus uit 'samen-/
naar een politiebureau te gaan óm
aangifte te doen van de opllchtLngH//5
Martinus trók z'n jas/aah en ging;/"./
mee, maar toen. de. heeren eexi 200'.to; -i
meter gewandeld"hadden vielen ;er
zeer harde woord»-.. PJotselliiR zei
/Martinus: „ah je je bek niet houdr
knal ik je neer." Dat wachtte
Freek toen maar niet af,/-maar. - v-
'sloot met twee welgemikte vuisten
Martinus' oogen. Zoo was dat gé-toe
gaan en de officier zou het graag/'
gestraft zien met twee maanden':/:
voorwaardelijk en 100,-— boete.' -
Maar dat vindt Freek- wel heel
sneu: 300— kwijt en/ nu hog
100,—incassokosten er bijl. De
rechterziet het in én ';vtndti vicrj
weken- voorwaardcUJk voldoende
straf voor den gedupeerden. Freek.4':,v
Van koopvaarder tot V
passagiersschip
'h j Atottóré n~t-
•A'mcrikaanfiChë^.toeristeh/Europa/b'R/.C-l/:
zóeken;.^óiit.Kbö»ëkV?.ïcheptotoëümgev|t,4;
vervoersproblemen- omdat - bef 'aantalj^'-.-
•beschikbare .transatlantische.- -passu-.
glersschêpea als- gevolg - van.' den. oor-//-
;iogi sterkislvenntotferd>Xbj:de".Vér-fAV
eenlgde Staten'- heef tarnen daarom/hetjp
/besluit genomen - nSet;.mIndei.-^dan=y~
zestlen„\*racbtschepen/omt5teïb'ouwéng>;/
toto'passagjerascheperv-niet eenyacco^'//
"mooa Ue;^voor>in-;6o,taaI"::15'.72S Zpasfia/l/Zï
gtcrs.-Ree'ös'-ÓIt'd aar/rullen,
>penMn^e-móord=uvtisbittsche<<henstónS®/S:
Avdrden;opgenomèa^Men//röcèntpt«r„qff"f
echter op,dat:, de „uetlo-toenam^ .derF'i^-
'passagiers-accomod-iife iitei groeier.'.
zal zijn. .-dan'-S.OOO.'^passagiers;-; omdatto/S-
ecnaa ntaLachepen-sIëchtstUdelUk:.://,
voor passagieraaoelelndeni zal;worden."'/!'',
'gebruikt.'.:toOe:?.-benoodIgdc schepen "v.
rullen.; hoofdziikelUk.-.bestaan/totjdoortoilto
de Amerikaansche regoering geCxploU/
.teerde
■M Zweedsch vliegtuig/
straalaandrijving
Dinsdag begonnen''bU Norrköpihgto4/
de -V eereto^próéfvlüch'feh^mét'ïi^it^S
Zwêedsch/vhegtu^'/mefcaatraalaan-s'pf;
drijving://Ofschoon "net /-vliegtuig '-/t/
hlet:met;marimum/snetoeld/vl<^,/^;
geloovendeekundigéto'dat/defsïfeli^lj
heidtovereen zal. .komen-' .mét j.die'Cv
van de' Britsche .Vampier., Dei be--1/,,/
rtuurbaarheld ;,van'deiTnachtaënjrou^^p;
volgens de berichten/zeer- goed /zljn.%/-
EMPIRE MAYROVER LAADT
RUEBER
Het/in "'de haven'/'van1 Pakmbëhg
liggendeBrl'.sche schip „Empire
Mayrcver" neemt thans rubber in,/
die op Zirid-Sumfttra V alsbévolklngs
product wordbeschouwd.; Degezag
voerder - weigerde mededeellrigenl f#
doen óver de hangende, ladingskwcs-
die 'niet
mocht terugkecren
O'-iOP. wILLYCOHSARJ
^,BWlo> ik;keekuit het venat er .'en
zag ,\Jé-1plotseling staan", -zél- hU-
;^crm binnen /Geef me -je koffer."
Het -was. zoo/volkomen ;deoude,
toon; van luchtige hartelijkheid, dat
Sigurdopeens /hetgevoelkreeg, óf
hU;nu pasv terugkeerde en; die., eer
ste/maal tornaar/een vreemde,/be-;
nauwende/ droom/ was/ geweest /HU.
dacht, opeéns,v dat .Lilian wat- over
spannenwas.. Misschien hadril /van;
FelbcBhrofineer.-gehouden dan
alleen '/als /van. een goeden /bekende
en/Kaas.:moeizaam beheezschté;Zé--.
nuwsparintog; /had,; allen/, omhaar
heen. mln/of/meer, besmet. Ook' toen
hU/even/totér/ntot^EWk to/dé serre?
zat,-" leek/.het/haast of alles - Juist.
jalriyroegerton'to*11
eerderabnonnaalzijn- geweest, "als
de;'steiïiming ;hier volkomen onbe-
yangen en opgewekt was geweest.
Maar gaandeweg zouden-" ail vweer
zichzelf worden;-, jonden /"plachten;
té;-genezen; Ze lieten; soms ...een; Ut-;
teeken/.na, maar dat zag;/Je/;öiet-
van pultenaf. Over. een poosje /zou
Erik wel een schip: vinden en daar
op - monsterenen1 opnieuw ..vervuld'
rijn/van de zee - en van .zijn, studie.-,
En //Lilian:;/ zou' /.naar. .Amsterdam
gaan /en/later -aan het tooneel'en
zelfs'Ellén" zou genezen, ze had het.
kind,- ze was nog zoo jong en/mooi,
et zouwel een'ander komen
Een vreemd lachje vérc'rók even
zUn mond N toen' hij //dacht.Ik tori
misschien, hét/langste aan hen btij-
,ven denken. De /band/ die f mij aart
hen 'btodt/^is /misschlOTf-de sterkste.
la den m!ddaa cm? hij m*t Erik
uit.':Ze/' zrien /wat in. eencafé/te
praten; met; een,oud. schoolkameraad,
dien ze ;daar/aantroffeh./ Erlk/toek;
nu volkomen gewoon, maar. 's avonds,
voeldeV Sigurd soms', den bllk/ivan:
zUn vrlendtop /'ziéh ?mtoh/ëntotod
restantjé. cognac opdrinken'.':'/HU'
had/toenfle«ch -bU/;zich-en!twee;
glazen /en. was nog gekleed, „Ge
kregen' van/'een Ganadeee, -; dien w e
hier/ln-huis. hebben/gehad"/zel/hU;
terwUl-/hU de'" glazen vol schonk,
to Sfgurd ging in bed liggen en' Erik'
zette zich op/denrand.; Zoo, hadden'
ze invroeger;, tij denontelbaremalen
samengepraatin//den nacht];-als'
Sigurd bU zUn;vriend/bleef/logeeren/
Ze:'dfónkëh den; .cognac .top1 én star
ken een sigaret op.-.
j&fAl'VdJen ;tUd had': Erik;:"opgewekt
"gEpiaar/óver.-.alierlei'/dlngen./'.Nu
stönd' hU op ën i/^óh. ;heeri'.kén
Weer .'tetojóopen ih/fde :karaet-.y:HU;
wasplotselln g stil 1> géworden en/rijn
gezicht//: was- versfrakt;/;/Na'
'ijdJevroeg hij.3n wat virid je nu
eigenlijk van .ons? Mijn goede moe
der; zou'zeggen: hUna- net als/vroe
ger. Somsgeeft zeroe. bet gevoel/of,
ik éen - stuk, zié/dat 7 ikïvroegefaèrg'
leuk vond en nu moe to d enkenet
isverouderdof/ce-lui/dle/t/spelen/:
zUn/.er/nief'/gèschikt meér .voohrtc
oud /gewordenvUf Jaren tefoud/to
Sigurd/.zei: tor. Je,.-moeder/ is '-r^let;
/oh, ::ja./?Ja/:;: zeisErik."".-.HU ging
weer op den rand van het/bed zit-
ten en staarde ln denfroók/.van rijn
rigri:et. i.ZU vóélt: het andersik
bedoeldat met Fellx.'toto -
„Zij ./zal het rich toch zeker .ook
erg hébben aangetrokken?".^;?-
.-/ -„Het is niet de .vraag.rof Je je- lets
aantrekt','///:- zei-'Erik,:?;4naar. -/ op.
welke manier. Ikbijvoorbeeld/./f'
HUbrak/ af ./Tóen- zei/hij - op ande
ren-/ toon: i.Ikzou /wérkeUJk^graag-
willen' weten. welken indruk? je /van
ons.- hebt: JU komt er "zoo - frlsch
invallen,'; jebent/: om .zoote -zeg-'
aeneenV'toobjectief ./toeschouwer.'
Wat- denk Jü-f bijvoorbeeld van? Lt-
Uan?"'/to/'//to:--'/.- -.riv
to; Sigurd. antwoordde.behoedzaam-
„Ze „ls, nogririervem'D^Nj,
'ZEriklachte.-kort:.to/;Nogal? -*Geén
spoor .meer/van;.dè/óude Lil,'-die,zóó
natuurlekwas: én/ zoo vrooüj
ken niemand die zoo kón /lachen
en :-dat?/ was eigcnlUk -bcwonderens-/
/T'Nlétdlveel ^andèrs'. dan /vroeger:/
'Erik haalde ctcq de schouders op.
.Dat is ln hét" begin waarschijnlUk
grootendeels - medelijden - gewees t,
teen zUn vrouw ziek werd en stierf,
Later hebben zo rich aan hem ge
hecht,1 en als Je mUvraagt,vooral
omdat niemand hem. mocht' lijden.:
Zoo hechten menschen zich soms
ook aan een lastigen grommlgen
hond. die niemand aardig vindt;, Ze
zeggendan wel eens: Ik* zalhet
beest; wegdoen, maar ze kómen.'er'
nooit'toe, omdat ze „Weten, "det.nle-"
mandanderser goed voor zal .zUn.
HU heeftonatuui-JUk-massa's kennis
sen, dat heb Je altijd, als.je rtlk
bent. maar :lk; geloofniet,- dat/bU
één .werkelUken vriend-bezi:to bulten
vader en moeder. Nieman d houdt
van- hém, -zelfs riJn:--dochterV niet/
maar moeder .lsaan .'hem gehecht.'
zooals.'- ze vroeger.^ gehecht wasaan
allerlei V afschuwelijke /dlngento/en
akelige ./beeldjes/,-eenvoudig vomdat/
die er, nu eenmaalwaren en "dus
h\}ons-hoorden. ^—--*■' *-
te zeggen een/de^
blenunt^lÉ^wordra^j
^SÏgurdiz^Aallmiaïöi
/v.'to-r -In Engeland'zal Zondag-;afstof
de/zomertUd/wordcningevoerdt/zijto
zal f gelden tot 2,/ Noveinberto-;intode/|
perio1é;: van l3 'Apriltót. lO/Augxuj-to;
tus ;zal;.errdubbele/zomertUd heer/,to
to'toto
De 'nUmve-Ncommüsuft^-'def^^b^,
ninginAn'Ae:,p.r(wincle."lÜtreihtpf,de^
heer M,';Rieihalda'{ wjUtisilicnóêfj
f lïngXtiïzrts- f fideel is''', btketidj 'gè-'ü
"""'"N
TÜINKALENDER:
r 13maakt
De GéraöWis,ldie^d^/fÖén^
winter/in-' éen ::-kóelè, ^yöratyrtUë^
ruimtej/werdento': overgehouden^
zijn weer.» tot? grpei^gek'oniehH;
Nieuwe/scheüten-.saantozlchiónt^
wikkélen. Lange rf'of.^spichtlgtf1
planten; towbrden""rnettoëèii^raé5
inen/betertovertaktóto^/bgsslge,
ëxeinplaren;^.De/?raardew,WöÈ4t
Terverscht) en'./d e-.p tahten/^Tiei
^yöUè^Hcht^öi^dj^ëhs'të^r^
gehoudèn.to.Erj?rwördt^th'aris?; h-
m atig/{;togë"gb tén.^^U^éfisr/thu
