mmmm
WÊ&MZM
VEILIGE VAART OP EEN
GOED KOM
i
ATOOM-energie kan ons ook
groote diensten bewijzen
\V"
/Lange teenen'
op Guracaq
We maken ons geen zorg, zegt
„miliionnairsfamilie"
pi
DE MAN-
m
Drie man compenseerden bijna 1000 scheper^
in het afgeloopen jaar
WEL INTERESSANT en verantwoordelijk werk, maar een erg onge
regeld leven hebben de mannen, die er vóór zorgen, dat- alle Ne-
derlandsche schepen met een zuiver afgesteld kompas naar zes gaan,
Rotterdam telt in totaal drie Inwoners, die het vak van kompasafstel
ler offtcieel' uitoefenen. Het zijn ambtenaren van het Meteorologisch
Instituut, twéé oud-stuurlieden en een gezagvoerder van de groote.
vaart, die het hebben, bestaan in het afgeloopen jaar een kleine, dui
zend schepen te compenseeren. gemiddeld dus drie per dag! Meestal
gaan'ze naar zee met'een boot, die onmiddellijk na het kompasstellen
de reis voortzet, zoodat dan via lowtsjol en loodsboot naar den wal
moet worden teruggekeerd. Soms ook stappen ze over op een andere
zeeboot en dan wordt hét wel eens zóó iaat. dat ze de laatste treih
uit Den Hoek nauwelijks kunnen halen.l.Wjj waren een dag met he,
- kompasstellers op zee, ''s morgens om tien'uw-met het stoomschip)
„Parkhaven" uit'Rotterdam weg, *s avonds om tien uur) thuis, twaalf
uren in touw voor' het compenseeren van één schip! /G
Noord- en een blauwe Zuidpool. In
de kompaskolom zijn achter, deur
tjes twee verticale rfjen in hout uit
geboorde gaten aangebracht)",):De
kompassteller./schuift de magneten
Ünks eh rechts in die gaten en wel
3 t jeuer weet wat een sompas is, zoodanig en dat is nu de kunst!
I maar niet iedereen zal bekend zijn, dat de kompasroos, zu-ver naar
het magnetisch Noorden vijst -Hoe
weet de kompassteller nu,- .waar
precies het magnetisch Noorden !s';
vraagt U zichnatuurlek af...Wan
neer de kampassteiler kleinere sche
pen tot 400 ongeveer aan .de kom-
paspaai in de Waalhaven compen
seert, kan hij. het magnetisch
Noorden bepalen met behulpvan
landmerken, als de vlaggestok van
het G.E.B,-gebouw, de 6L Laurens-
toren of anderehooge punten in
de stad. Op zee echter moet hij
het vinden met behulp van de zon
Edoch, toen de „Parkhaven" op en
kele mijlen bulten de kust geduldig
ronddraaide om het kompas op de
verschillende windstreken te testen
was er heelemaal geen zon en om
hulde een tamelijk dikke mist het
schip. Weer' kwam het dokterskof
fertje erbij en daarin zat zoowaar
de zon in de vorm van de deflector,
een vernuftig instrument, waarmee
zonder hulp van de zon het kom
pas kan worden afgesteld. Het gaat
wat omslachtiger en duurt dus wat
langer, maar het resultaat'is'het
zelfde: een absoluut zuiver koiwpas
Wie kouwelijk is moet beslist" niet
solüeiteeren naar het baantje van
.kompassteller. Beneden by,; het
stuurkompas ginghet-best. maar
boven op het stuurhuis, het hoog
ste punt van het schip, waar het
standaardkompas'op zijn gunstig
ste plaats staat opgesteld, blies de
guren Zuidwester zóó onbarmhar
tig om onze ooren, dat we- zoo snel
als het ging met-onze verkleumde
handen en voeten, vla diverse trap
jes naar. de warme «salon verdwe
nen. De heeren-kompass tellers
knappen hun werk ook we! eens op
bij vljft'en graden vorst, zoodat
het „beetje" kou van dien'cjag hun
!n het eeheel* niet deerde. Rustiv
deden zij hun werk en na een uur
had de „Parkhaven" prima kom
passen.
Naar huis dus! Met langzaam
draaiende machine en telkens toel
ende stoomfluit koerste de groote
vrachtstoomer naar het „gat", van
den Waterweg. Veel later dan op
de brug zag ookons ongeoefend
oog de contouren van het beton
blok, waarop het: licht' van de
Noorderpier' staat,uit het .nevel-
gordijn opdoemen. De kleine, ver
dwaalde spreeuw, die dwars van
Scheventngenmetvan vermoeid
heid trillende vleugeltjes vlak bij
ons.'op de reeling-was neergestre-,
ken had onmiddellijk door. "dat we
binnen de - pieren waren. Ptob?
strekte hij zijn wieken err in pijl
snelle vaart verliet .hij "onze gast1
De kompassteller en
xijn werk
WE mogen aannemen, dat een
ieder weet wat een kompas is,
maar niet iedereen zal bekend zijn,
dat het scheepskompas oun. van
het aan een -horlogeketting han-
gend kompasje verschilt, dat',niet
een naald mèar de kompasroos, een
schijf, waarop de windstreken staan
afgebeeld, naar het magnetisch
Noorden wijst. Deze roos, geplaatst
op een naald met een iridlum-punt
draait in z.g. droge kompas vrij in de
lucht. BU het vloeistofkompas daar
entegen is de schyf met een dra
vertje gedompeld ar-een 'mengsel
van alcohol en water. Dit laatste
- type heeft het .voordeel rustiger te
zfjn en ..is daarom beter geschikt
voor kleinere zeeschepen.
Het kompas krijgt soms kuren en
wijst dan door de storende magne
tische invloeden van. het rondom
liggende scheepsstaal niet meer.
zuiver naar het Noorden. Dit is.
vrijwel altijd het geval op een
nieuw schip, doch ook op een ver
bouwd, schip of één, dat een be
langrijke reparatie heeft onder
gaan, is het kompas meestal onzui
ver geworden.
Als men weet. dat deze afwijking
nogvarieert al naar gelang het
schip een andere koers voorligt,
kan men zich voorstellen, dat zoo'n
onwillig kompas voor den kapitein
hèt groote zorgenkind xvordt. Alle
moderne navigatïe-instrnmenten of
methoden ten spijt, blijft het goede,
oude kompas de belangrijkste koers-
nanwijzer op den wijden oceaan.
Geen wonder dus, dat het stellen
der kompassen op .Nederlandsche
schepen slechts geschieden mag
door het personeel van het Meteo
rologisch Instituut. De Schepenwet
schrijft dit voor. Na het compen
seeren wordt een certificaat of
stnurtafel afgegeven als bewijs dat
het kompas fn: orde is:
Een erg „ziek" kompas
AAN BOORD van de „Parkhaven"
zagen we hoe de „kompasdok-
ters" hun pat'ent weer gezond ma
ken.: Het kompas op de parkha
ven" bleek ziek, zoo ziek, dat de
zeeloods hem niet' gebruiken kon.
De „dokters" moesten er dus direct
aan te pas komen. Het dokterskof
fertje ging. open, eenige stalen
staafjes kwamen te voorschijn, die,
gestoken in. het „lijF' van het kom
pas/een zoodanige heilzame uitwer
king hadden, dat de 'roos onmiddel
lijk heel wat minder eigenwijs naar.
de verkeerde kant wees. Voor een
leek" lijkt dat goochelen met die
staafjes geheimzinnig, maar c!eop
lossing is toch heel eenvoudig. Er
zijn namelijk in het schip-magneti-
die met hun resp, aantrekkende of
afstootende kracht de kompasroos
beïnvloeden. Door het plaatsen van
„tegenpolen" onder het kompas
worden deze krachten opgeheven
of,wel gecompenseerd. Die stalen
staafjes nu zfjn de- „tegenpolen"
want het zjjn sterke permanente
magneten met een rood gekleurde
scb'e Noord-of Zuidpolen, ontstaan.nvrije arke Noach's in de richting
van het land. dat wij eerst Iaat ih
den avond bereiken zouden..,,
Op dé brug van'hel schip steilen de
ambtenaren van,'het* meteorologisch
Instituut het kompas zuiver, af. De
kapitein kan nu op sijn-instrumenten
vertrouwen!..
Ruzie, mef doodelijfcen afloop
4 Óp)- iet Noórsche. stoomschip
„Kohgsborg", dat; gemeerd "ligt
bijde dok-) enscheepsbouw
maatschappij fte Amsterdam,
raAkten gisteren tegenzet mid
dernacht el yk/uur een Noorsche
donkeyman -. het kombuis
slaags met den Nederiandschen
chefkok J. Strljdonk, die even
eens "tot de bemanning van'het
schip behoort In den loop van
ïiet gevecht.gaf .de Noor den kok
ëen kaakslag,'waardoor de laat
ste/tegen het aanrecht werd ge
slagen. Enkele oogenblikken la
ter is. het 47-jarige' slachtoffer
overleden.
iDe Nieuwe Post' vrijgegeven
De centrale dienst van dè
economische controle heeft gis-.,
termor gen', de oplage, van .„.De
Nieuwe Póst'Y het nieuwfe week
blad van A, V- Bodrlgues Lopez,
welke Dinsdag in beslag werd
genomen, weer vrijgegeven.
TUINKALENDER
28 MAART
In de maand April kunnen, ook
nog aard be en-, .worden geplant.
Deze houden- van een voedzamen,
lossen;, yochthoudenden.' grond. Ze
prefereeren eenplek In de zon,
doch kunnen' ook wel in de lichte
schaduw- worden gehouden. Voor
voorjaarsaanplanting hebben. ver-
speende planten de voorkeur. Deze
zijn reeds, den vorigen zomer van
de ranken der moederplanten ge
nomen, Het is van. grootbelang
om uitsluitend gezonde planten 'te
gebruiken, want aardbeien kunnen
door verschillende ziekten worden
aangetast.. Eenige aanbevelens
waardige soorten zijn: de vroege
Dec ?ch Evem. de m'ddenvrocee
Madame Moutot en1 Oberschics en
en c'e late Jucunda.
S. L.
'Zdeip&fiifotj) stam, uitgerust mét schild, asse-
gaaij^b^l 'bf^nóts. voeren hun kar akteristieke dansen uit voor de
Eng'elsche.f koninklijke familie tijdens, haar -bezoek "'aan i Bshowe in
)*-.Zoelo eland. -
MITS. WIJ ONS OP VREDESTOEPASSING
GAAN TOELEGGEN
Binnen Hen jaar?
EVENMIN ais Michael Faraday
de ontdekker van de elecrro-
magnetische Inductie - honderd
jaar geilden de modeihe eleclrische
Indus'rle kon' hebben voorzien.- even
min Is het mogelijk te voorspellen
to- welke technische toepass neen
de ontdekking 'van de atoomenergie
zal lei dep.
Het meest voor de hand ligt de
toepassing;als' brands-ofAtoom -
énergie'.— beier is het eteenitifc te
spreken van: kern-energie .t- heeft
het vermogen, naar verhouding
enorm veel meer hit/e/te producee-
ren dan elke tot nu >oe bekende
brandstof.. Epd kilo uranium Is In
dit opzicht er dezelfde presranes in
staat als 4000 ton vah de beste
s'eenkool Tien ton uranium zon vol
doende .zijn eewees*om de electri-
sche enércie te leveren, die de we
reld in 1939 verbruikt heeft, en op
5f> kilo zou een oceaanstoomer als
de Queen Elizabeth ongeveer een
jaa1- kunnen varen.
Wat de kósten be;reft, .schijn'
uranium het wel tegen steenkool !e
kunnen opnemen "Het etemen ts
duizendmaal minder zeldzaam dan
goud. al zjjn dp bronnen ervan wijd
verspT'd en. zijn er maar. enkele
van den «ers^en ranz deze liggen
in' Danada én tn den Belgischen
Congo'."- 1
Prof. oppenheimer, een van de
bekendste geleerden op bes sebleri
der atoomenergie heeft .onlange
gezegd, dat he slechts van onszelf
afhangt, hoelane be'. nog zal duren,
voordat' de atoomenergie voor indus-
trleele doeleinden zal. kunnen wor
den gebruikt. Wanneer we nle" meer
Het til Kt ons dienstig om na het
drietal artikelen van prof. Mtn-
naert over de atooniBom, bij
gaande beschouwing onzen lezers,
voor te leggen, liet i<s een samen
vatting van een artikel dat
centgen tjid geleden in de Engel-
sche Dally Worker verscheen, ge
schreven door dr. E- II. S. Burjop
die in Canada, tezamen met
andere Britsche experts onder-
zoekingsvrerk verrichtte op het
gebied der atoomenergie.
moeite doen dan thans, kan het
jaar 2000 wel voorbij zijn. zonder
dat devatoomkracht wijd. en zijd Is
oegepast. Wanneer wjj óns echter
met dezelfde Inspanning, die .thans
wordt aangewend om atoombommen
te maken, werpen op de ontwikke
lim van de atoomkrach:, schijnt er
geen reden *,e zijn om te veronder
stellen, dat niet binnen vijf of tien
jaar de indus r!e van de kracht van
het atoom zal kunnen profiteeren.
De bemanning var» de
vermisfe Dakota
Dp .marinevoorlichtingsdïenst
deelt raede dat de namen der
inzittenden van het in Australië
vermiste Dakota vliegtuig zijn:
Parlementaire commissie
schonk flèschjeb.v
Coca C.oïa'
tVan onzen correspondent)
WILLEMSTAD. 12 Maart.
/ILLEMSTAD vnrmi een kleine
eemecnsclwp. die zich), in het
bijzonder voor de kleine dlhren des
levens Interésseert.) Ware onze stad
een onderdeel viploten we zeg
gen bel Nóord-Arn»rïkaansehe
vasteland, dan zou Willemstad één
uit vele zijn. "Willemstad is evenwel
de hoofdstad vah hét eiland Cura
cao, alsmede héLbelangrijkste han-
rlplscentnini van de N-dTlandschc
Antillen. Onze kleine stad Is der
halve groot In bet eekenis En toch
interesseeren haar vriendelijke be
woners zich In hel, bijzonder voor de
kleine dingen des levens-
AI drijven heeie ijswerelden de Ne-
der'andsche kust voorbij., op Curd-
cao schijnt winter en zomer de'zón
De Vier Groot en mogen te Moskou
nog zoo hevig bekvechten, de bewo
ners van ons eiland lezen liever de
rubriek-„ingezonden" In onze kran
ten.;
Toch s'aaf Willemstad dat Is:
het eiland Curacao jilet buiten de
wereld. Integendeel.; das en nacht,
uur na uur; zwaait de Koningin
Emmabrug op de Sint Annab-vU
open ora schepen, komende van alle
wlnds'.reken, tot het Rchot'egat toe
te laten. Vandaag arriveert de Her
togin van Gloucester uit Australië,
morgen-kom* een zoo ju'.s' verstoo-
fen nresident uit een dei Zuid-Ame-
rikaansche landen aan en overmor
gen doet wellicht een schip van
Bvrds exoeditievloot onze haven
aan.... Tn de rijkelijk voorziene
winkels van Breedes raat en Heeren-
i.sboooen" zeer on-troplsche
dames .en heeren uit de Vereenigde
S a^en en in de jallooze bar'jes in
de Madurostraat oï aan de Ruyter-
of Handelskade heerscht een druk'e
van Nederlandsche, Zweedsche. Ar-
sentijnsche. Amerikaanscheof En:
2e*cche zeelui,
Het kenmerk van Curasao-is, dat
het noch Amerikaansch. noch 1 Ne-
deri«ndsch.. doch alleen Curagaosch
is. Misleid door de kleurige Hollanci-
sche geveltjes en huisjes, vetereen
vele bezoekers öat, O.a. de Parle
mentaire Commissie. d!e hier on-
lanes een visite aflpcde. In Neder
land ts da! bezoek door de huidige
Gebeurtenissen begrilpelilkerwfls op*
den ach ersrond geraakt. Cunujao
ligt het echter nog versch ln.'het-ge-
lliMenant-ter-rté le tlasse F.1 hmeen. med? --flootmJtecWe
Eyzendoorn, officJer-vlieger der
2e klasse L. J. Nifterik, sergeant
vlieger J. M. Ronden, sergeant-
vliegtuigmaker C. J. Brard, ser-
geant-machlhlst J. W. Houniet.
vliegtulgtelegrafistenmaat E. E.
Van Rhoon én matroos ie klasse
zee-milicien B.: C. Bamaart.
Voctbalprogramma
BBBSTE KLASSE.' District I: VSV
—EDO; Feij en oord—Hermes DVS; 't
.-Goal—RFC: DWS—Emma; Ajax—
-ADO." District n: HBS—NeptunuS;
DFc—De Volewljckers; Haarlem—
■Blauw Wit; Excelsior—Xerxes; DOS:
-.DHC- District IH: Vitesse—Ensch.
.Boys; NEC—Quick; Enschede—
A.GOVV; Heracles—Go Ahead.; Wage-
nlngen—Xubantla. ■)- District IV: De
Baronie DNH—Vlissingerj; BW—NAC
Longa—RKTVV; NOAD—VVV[ 'Hel-
-'mondt a—Hel mond- District VLeeu-
w-arden— HSC; Achilles—Emtnen;.
Velocitas—Heerenveen (terrein Be-
QuIckJ: Veendam—GVAV: sheek—
Be-Qulck District vi: psv—Limbur-
gia; De Spechten—Bieijerheide; Ju-
Jiena—Eindhtfven; MW—Mauri ts;
SpoHclub Emma— Sttt' Boys.
- DistrictII: .2 A Gouda—BMT; ODS
Hercutes; -VUC—Unitas;.-VFC—Coal;
HVV—CVV; 2 B Qutck—UW; DCV—
Fortuna; UVS—Vlos; SVV—Scheve-
ningen; Elinkwijk—Sliedrechl;" - SC'
Hoek van -Holland—Postduiven: BEC.
—Do Mussc>\en: VDL—Leonidas: Ex-
cplslór '20—De Hollandlaan; .3 D ..Leer-
dam—Slik.1- Poortügaal—EBOH1.
dcl—hov .ri" Albiasserdam—
dreeht; 3E Lekke rkerk—CKCv SVW
Fluksr DHS~LSV;-" MartirtU—VND;
- SF GSV—Spartaan '20:-; Archipel—
Cromvllet; Thé Rising Hope—Wes'er.
kwry'Ser; GDA—DHZ; .4D Wlppoider
DZB; Full Speed—Texas; VVP—
Saturnus; Florissónt—hdv: Schiedam
.laastrecht: 4 e Postalla—SFCf
Oolevaars-r-sto!kw(jk; Delfia—DJS;
GDS—Ollv.eo: use—XRVC: 1 F WIK
—VDS; SOA—Moordrecht: FSV Pre-,
lorln—Het Noorden; Spoorwljk—
Oudewater; 4H Pechvogets— StOD:
Schoonhoven—DONK; CeleriWs—
Ammerst SV; Bergambacht—DDCv
4.1 Trans valla—Sunrise; Hltlcgerabere
—Belvedère; WH Hoed WH—PFC:
Progress—DRL; 4 J Oud Beyecland-
HIÖN: St., Lodew»k—RCD; Bloem hof
Flakkee; ;DEH—HilJesluis; S K 'Mer-
w'eboys—Steeds Volharden: Merwe-
6tcljn—OSV; Hellevoetsluls—uinriii»|
Aeolus—CVV: 4 L Merwedc— PaoerT
drerbt; 'c-Grovendee:—DUcfl'an:
Dubbeldam—Zwervers; Strijcn—SSW.
RÓTT. VOETBALBOND
t A Activitas—Schfed. Boys; deto
—AVO; DESV—BWD; Schlebroek-
DBW; I n OV-RCR; GVR—TAG;
Put'ershóek—Demos; Groen Witten—
Eureka: t C St. Ignatius—Ons Huls;
Radio—Germinal; -HWS^-DIrksland;
2 A CrooswlJk—Roga: Noorderkwar
tier—Sfngelkwortler; ,'--Soag—Vlerpol-
ders: Rood .Groen—ODI; 2 B Vlos R—
SVDP;..Voorwaarts—Nieuwcnhoorn;
GLZ—NCStOro; LMO-^-SVDPW; 2C
Nado/V—HBB; Postef—DOH; Zwart.
Wit—Bockanje; DKS—Abbenbroek;
3 A Tediro—RKWIK; Hurricanes—
Dreadnought; ASB—Pantser Boys;
GBR—RJB; 3 B Don Boscq—GVMD;
BUJdorp—DNBDOK—TDGBNRC—
Gromela; 3 CT The Bell Boys—DLB;
Telefoon—Sportilia; Heketingen—'
West End; 3 D RMb-OTVV; Groene
Duivels—Vederó; VGLSC—Luno: SVO
SSAVR.
Regeeringxal yerbuigings-n
nie> gebruiken
.De ministerraad heeftbeslo
ten) dat in alle stukken, welke
van de regeèring, de afzonder
lijke departementen of van an
dere ;rijksinstahtles uitgaan,de
verbuigings-n, die in de wet op
nieuwe spelling .facultatief
gesteld, 'n i e t zal wórden ge-,
bruikt.
Ten Iaanzien'!van. 'de scholen
heeft de minister van onderwijs
nog ge en* beslissing gehomen.
Beter één dollar in
de hand"dan
1 (.yufiléen, éigen-, verslaggever.;;.::;
„Nee. u ritunt i^n'!)mo^èr- ;i^eV
spreken", zégt*'dc zoon des huizes.
„Van 's morgens vroegr-tót 's'avonds
laatyloopch ze onzen- drempel- plat,
ai die racnschen.-dfc 'op onze mil-
lfoencn afkomen.)j Maar'wel laten
niemand ra^r binnen; En we' zég
gen ook nl 6*8. V
Ja, zoo gaat het, wanneer jc op
het pnnt staat millioimair te wor-
dea
De - Waterstraat InZwolle"Is
eigenlijk niet. meerdan een. steegje
met" wat pakhuizen, eendrukkerij,
een garage, enenkele wrakke huis
jes. In één van die huisjes woont
de familie" Opdam-Sch&fervader,
moeder en zeven reeds volwassen
kinderen. Een veryeloozedeur, een
nauw poFaaltje en .een rookerige
huiskamer met een wankele tafel
en drogend waschgoed.
Maar de vrouw .des bulzes heeft
zich snel teruggetrokkenen "de ka
merdeur blijfIpotdicht. Want op
eens komen ze van alle kanten óp-
dagen,, de nieuwsgierigen., aange
trokken. door de-merkwaardige be
richten, dat deze vrouw. de.erfgena
me zou 2ijn van het astronomische
kapitaal van dertig 'tot vijftig tn'l-
lloen dollar.... -
„Is het werkelijk waar?"-
De oom uit Amerika
De Jonge Opdam h^alt zijn schou
ders. op. Het ls Inderdaad waar.
Het sprookjevan den Lang ver
geten oom'Uit .Amertk& .ls hier; wer
kelijkheid geworden, al is in dit
geval de oom geen oom; maar een
familielid in den' zooveels'en graad,
een zekere Henrlëtte E... Garret „uit
Philadelphia, die hét'kapitaal .weer
geërfd .heeft van haar vader. En',die
vader heette Schkfer. En. 'moeder
Schëfer uit Zwolle is d<jór de 'onbe
kende Henrlëtte in haar testament
goed bedacht; wantal.de opge-:
spaarde imiUioenen zijn -r in Neder-
lahdsch geld omgerekend,-en, de ren
te er-rbijgeteld -r allengs tot..een
slordig-mllllardje aangegroeid.
De oude Schilfer emigreerde In
1640 naar" Amerika; hij kwam voort
uit een oud geslacht -.van.l;. ker
misklanten en ,'op;-de eeir-'of1 andere
wjj ze schUnthij zich een kapitaal
bij etkaar te hebben yerdiend. waar
voor John -Rockefeller zich niet
zou", hebben;'behoeven te scl: amen.
Zijn doch'er ós in 1933 kinderloos
overleden en sdj schijnt zich', de'ver-,
re familieleden in Nederland her-,
innerd te hebben. T*-
-,-s-gT ■-■Wïtf'CÊÏ.f®,
Maar we zijn daarom ,nog
'geen mJHionnaTrs", y.egt de )zoon.
„en of tve)het'oo!t zullen .worden,,
staat,nog té bfezien.'De zaak ls nn'
al \*eertien jaar - slepende eii we
njn al van11)33 afaan het prpcr-
Jeeren. No schijnt er «chot In te
komen, maar wc moeten afwachten,
wat het laatste proces, dat de vol
gende maand In Amerika' zal begin
ne nl rtpleVërtr'
,.En éls het zoover is....*'
„Als.... als.... Daarover maken
we ons geen zorgen!" v
.;Kom, u zult met z'ri allen «och
wel eens. hebben overlegd."wat unou
gaat doen. als die* Amerikaansche
dollars loskomen."
„Nee... éérlijk niet. Wjj'laten dat
probleem maar rus en, tot we. het
geld hebben. Dan kunnen we 'altlld
nog kfjken. "Waarom zouden we óns
daar'nu al zorgen over maken?"
Aardig zakcentje
Zijn vader denkt er al even laco
niek over. O Ja, het zou natuurlijk
reusachtig 41 n. wanneer dat mee
valler Je hun In oen echoot viel,
maar 't gaat. om een 200 duizeling
wekkend, bedrag, dat jermoelltik-nu
al aan het rekenen kunt gaan.
r„Maar het is eenaardig zakcmit-
je", .zer hU peinzend, „en we zou
den .het- zeker niet - weigeren." De
Zwolsche - kermisexploitant heeft
overigens een nuchteren kijk 'op
deze sprookjesachtige perspec leven:
„Ik denk wel", zegt hij, „dat !de
Nederlandsche regeering het ook
niet onaardig zou vinden; wannéér
wehet. proces wonnen." Inderdaad
de- fiscus zal wel een oogje in het
zeU houdenI yTv-.l-v^
"WUsgeerig laa- Opdam er/hechter
op) volgen: „Het is onzin, om er
nou al over te praten,., alsof je die
'centen al had. Ik zeg maar® beter
één dollar' in je" hand dan: een: mil-
Hoen in' de "lucht,"
Tweede maal
Een tweede zoon, die zich even
In het gesprek mengt; ls al evenmin
bijzonder opgewonden. De familie
blijkt ztw'ri erfeniszaak al meer bij'
de 'hand te hebben gehad. Tnén
ging het wel niet om mJlHowum,
hinar toch wel om tonnen. En wat
kwam'er uit', de bus?. Een onnoorele
twaalfli»nderd gulden. En «>ok hU
ziet zich voorloopIg nog" niet achter
het stuur van een dure slee en'4Jn
familie op een landgoed In Wasse
naar
*.Hoe het zij. liet schier elndelooze'
proces, waarin tien'allen advocaten
zich reeds hebben gemengd, schijnt
nu toch op een eind- te-loepen-.en
mr. S. Willinge Gratama vertrekt
de volgende maand maar Amerika-
om:. er voor 'het laatst "de belangen
van mej. Opdam te beplei'en ;;Hij
heeft de - familie óphet! hart /ge
drukt, dé zaak vooral niet aan de
groote klok te.hangen, ;j
,-A] - dat geschrijf1 In ;dé - kranten
.kan onze zaak „maar bederven".
coca-cola Ik herhaal', het* 4ji\in
het bijzonder de kleine dingen des
levens, welke Witlems ad belang In
boezemen.
Aileen de, geur
Tijdens haar verblijf hier ter st'e-
de.*ón»vine de ^Commissie een aantel
prominente Curacaosche zakenlie
den. ^lenschen, die zoowel In hui
zen „doen" als In Interna'ionale. za
ken op CToote schaal .-Belangrijke fi
guren dus niet alleen voor Cura
cao, maar ook voor Nederland. Na
dat de commissieleden hun gasten
eenigen tUd hadden la'en wachten
euvel waaraan zij zich meer be
zondigden maakte mén" kennis!
De.secrearis der Comm^sie nam de
honneurs waar T~./.althans/, zoo
scheen het: hij trad binnenmet een
blad mot - {leschjes coca-cola. In
plaats van het g^heelè gezelschap te
voorzien, bediende de spcretdris toen
alleen zijn oollega'a. Tot* overmaat-
deed de \-oor4tter. de heer-Krop-,
man, een greep tn zfjn welgêvulde
zak met sigaren en nulde zich in'
een rookwolk, de"gasten de geur la
tende* S -
Was hier sprake van een onder
onsje. deze brief zou de lange ra is
naar Nederland niet gemaakt heb
ben. In zaken van nationale betee-
kenls-evenwel, kunnen zulke kleinig
heden een groote uitwerking hebben
zeker op Curasao: WIJ déden
Slechts een greep, Het Nederland-
sche publiek, verwikkeld In andere,
nijpender problemen, haalt waar
schijnlijk de schouders op óver zoo
veel „lange teeneu".
J£TTE OPDAMr erfgename van
vnllioenen, woont in een onaan
zienlijk huisje, waar de wisch biti
ten te drogen hangt, in "de IVotcr-
s'.raat te Zwolle.
meent Opdam jr. „Bij meneer Gra
tama staat de telefoon ntet stil en
var, alle kanten komen allerlei
Sch&fers opduiken, die vragen óf ze
ook niet- gerechtigd zouden kunnen
zijn. Maar nu is het ui* gelekt en nu
kunnen we den heelen dag maar,
menschen, te woord, staan, die het
fUné ,;van'. de zaak willen weten.
Maar wij zeggen niets meer. Geen
WOOrd." -
Daarmee ls" de kous af. En wc
staan wéér In h&\ ,nauwe slop.-* waar
de buren ons argwanend gadeslaan.
Heel Zwolle ként -het verhaal. Heel
Zwol! e - volgtmet spanning het ver
loop van deze Amerikaansche erfe
nis en: *s avonds, bij - de kachel,
'wordt er'gedjrerd en. gerekend met
bedragen/ waarvan minister Lief-
tlnck zelfs zou rillen.
ïn-i de. Waterstraat echter houdt
het echtpaar Gpdam-Sch&fer zich
het waarsthuwend voorbeeld van
Vrouwtje Ulebuu:. en Mannetje Tin-
terlanteen 'ernstig voor oogen De
nieuwe bonnen, het kapotte over
hemd en de lekke fie'sband vragen
'voorloonig nog al hun aandacht.
Over de millloenen maken zij zich
geen zorgen) -
En de; Zwolsche mllllonnalre sluit
zich op in haar privé-vertrekken,
wanneer de zooveelste nieuwsgierige
aan de deur rammelt.
Grensincident;
Of ik nu naar Terbregge -
reis of naar Brussel, ik zal er
mijn scheiding niet rechter om
trekken of er iets hoegenaamd,
aan mijn sober .toiletvoor/yer-
fraaiien. Vrouwen .zijn anders
dat was me- een geagiteerd ge
doe in deslaapkamer op; den
morgen dat wij naar Brussel
zouden, gaan. „In Brussel be
steden de dames veel zorg aan
haar Ruiterlijk", zei mijn char
mante vrouw gejaagd,, en ik
wil .per sé niet afsteken"; Nou;
na dat uur voor- de toilettafel,
en het) uiterstzorgvuldig ge-
strijk van plooitjes in den, rok
was ik daar -allerminst1 bang
voor. Was dat mijn/trouwe ga
de die me veerkrachtig tege
moet trad, gereed, voor de reis,
deze tot- in de puntjes verzorg-
de filmsteraehtlge schoonheid!
Ik wilde haar hartelijk en be
koord een arm geven. „Pas-.op"
sprak zU schichtig, je kreukt
m'n mouw". Ik 2ag mijn .bruut
heid in en wilde haar. vergoe
lijken over het haar streelen,
maar met een kreet als werd zij
aangerand, sprong zij op zij.;
Natuurlijk.hoe kon ik zoo',
dom Izijn: op het lieve hoofd
waren de. krulletjes met dé
grootste zorg en toewijding in;
rijtjes gelegd; met - artistiek
overleg was er een kapsel ge-,
construeerd waar de Brussel-
sche dames van op zouden kij
ken. Ik stelde voor met de tram
naar het'station te gaan: dat
was de derde blunder. Met Öe.
tram! Stopt men een vlinder
ih een •wtmnenfcroes tusschen
de pieren?
Inden trein zaten wij tegen
over elkaar: ik lekker leunend
hi de kussens, mijn vlinder-
vrouwtje op ;,het uiterste pimtje
van de bank, in. gedurige zorg
voor de rokplopien ea de cro-
quetachtige krulwindsels op en
;rpnd haar schedel.
Dan moet mpn in Roosendaal",
uitstappen, dat weet U, en dan.
staat men daar rustig op het
perron, beschermend en be
schuttend die door'een ringetje
te halen, schoonheid van een
vrouw, zich breed makend voor
den stouten wind, die almaar wil
spelen met wat vooral niet aan
geraakt mag worden,, want dat
ip;» vallen luister moet getoond
aan heel Brussel en 'dan kómt
daar ineens een groote dikke
Brabantsche vrouw op uw vlin
dertje afgestapt, pakt het by
de vleugels en duwt het in een
celachtig visltatièhok. Het moét
immers -wel eens voorgekomen
zijn, dat Iemand meer; gulden--:
tjes mee over de grens ham dan
geoorloofd is en -.' daarom ver-)
trouwt' men nu de: reizigers niet-
meer op;- huiit eerlijke, gezicht,7
-maar gaat er hu ven!-."dan) een):
grondfg.'onderzoèken, Ja" hee\-
grondig,, want waar. - kun je de/-.:
smokkelcentjes' al niet tusschen.
stoppen als 'je slim bent.; Gron-~
dig, zeg ik nogmaals, want zie'
na eens wie daar nu een kwar-
tiertje" uit datzelfde £ók;i htapt!:
Wat Is .dat voor .'n verfomfaaide'
vrouw met een ragebol, hemel,
•dat''"is mijh~ vlirïdertje, -!' bedui-
melddoor-de* groote'handeh vah"
tie -plompe .Brabantsehey, die, als
een hond) inleen' mollenhol, ge-
graven" hebben in- de 'schattige
krulletjes, gespeurd naar/- stie-
kum geld, ook tusschen de rok-:,
plooitjos,die •'hu;'bollen en ga-;
pen, en*gróbte tranen zijn de
make-up: aan 't verwoesten, Dan.'
gaat men natuurlijk met;..mëer
naar.'Brussel, dan reist /mén.
woedend huiswaartómaaf.'/ge- -
lukklg; kan/Üer)nu'weer toöos-!
tend gestreeld worden dyecrihtit1
Heve hoofd, want daar ïs*nu
toch niets meer aan te beder
ven
DESIDERIUS
TOENEMENDE BELANGSTELLING VOOR):
BIJBELKENNIS OP OPENBARE SCHOOL
door
prof. dr. Kchnstamm
DE circulaire van den minister
van O. K. en W.. waarbU hy
er ce aandacht op vestigt, dat bj
bepaalde vakken der L. S.. in art.
2 genoemd, In het bijzonder lezen
en Nederlnnd.sche taal. Bijbelken
nis kan worden bijgebracht en dat
het..,den onderwijzer vrU staat in
en met de klas godsdienstige han
delingen te verrichten, dus b.v. met
gebed te openen'of te. sluiten of
Kerstfeest te vieren, brengt*! 'niet
iets nieuws. Reeds de ministers
Rink en De Visser, hebben donzelf-
denuitleg gegeven, en de letter dér'
weL en ce geest1 van haar ontwer
per toonen duidelijk aan.'dat/a&n
de juistheid van dezen uitleg moei
lijk getwijfeld kan worden.
Minister richt ilcli tf»t
gemeenten
Wel nieuw is echter de situatie
waarin minister Gielcn cieze circu
laire tot de gemeentebesturen 'richt*
Immers reeds vóórde bezetting
was er In stijgende mate -belang
stelling voor //Bijbelkennis bijhet
het openbi onderwijs; gedurende de
bezettingsjaren n am.zij nog toeen
de In tusschen opgerichte Hervorm
de Ha ad voor Kerk School trof
voorbereidingsmaatregelen om tot
betereresultaten te komen! Deze
sluiten echter niet aan bjj de bo
vengenoemde gewone vakken van
het L.O.. maar bij art. 26.
Dit :artlkel bepaalt., dat binnen
de geregelde schooltijden'uren moe
ten worden vr ij gehouden' voor gods
dienstonderwijs. te gevenvanwege
kerkgenootschappen of daarmee ge
lijkgestelde vereenlgingen. Daar alt
die met
mocht terugkeeren
OOOH WILLY COKSAJH
24)
Hij glimlachte, la gedachten ver
zonken. Je had die twee vroeger
moeten meemaken. Toen; we Felix
leerden kennen,: hac de kapitein
pensioen genomen.Hij ging zich
opeens-'met zijn zoon bemoeien'en
datkon Allee niet hebben. Hij, was
dan ./ook" wel wat laat .met^Iin
paedagogie. Ze kibbelden eeuwig
over Felbc...de kapitein beweer
de. dat ze hem In den grond be
dorven had en 4), dat hij hem
altijd had verwaarloosd. Het was
alle twee waar ook nog. De kapi
tein sloeg op tafel, bulderde, stamp,
te rond .-als een menscheltjke or
kaan en ik kon me best voorstel
len. dat* hU een .heele scheepsbe
manning aan het rliien en beven
kon brengen - vroeger. Hij heeft
eens -in zijn eentje een muiterij
onderdrukt. --Maar. Allee rildeen
beefce heelemaa- niet voor hém;
ze; .ging net zoo hard. tekeer op'
haar manier en het was net'OL'je
eenmopshondje hoorde keffen
tegen een Deensche dog. Het gek-:
ke was. dat de Dbensche dog hét
ten slotte altijd verloor cn. afdroop
met zfjn staart tusschen de-pooten.
Als 'het - met', woorden nict .ghig.
dan be goh zij hem te plagen, gaf
hem kostjes, die hij nlet.-'lustte.
deed te veel of te weinig- zout* Jn
het eten. liet de kachel uitgaan in
zijn kamer, maakte 4jn - pantoffels
weg, verstelde zijn kleeren/v/niet;
meer! -Ü neti'zoolang tatij hlj,);.toé«:
gaf. Iri dier tijden ging/Feta maar"
buitenshuis/-: eten of. uiOógeereru
Zoo heeft zei het ook doorgedre
ven. dat de kapitein Tellx zou hel
pen, zoodat.htj zich heelemaal aan
die uitvinding', kon wijden met
Teun."HIJ !s zoo'n beste kerél: na
dat Teun was weggehaald, heef:
hij veel voor,-. Anna gedaan, Felix
trouwens ook.'.'
„Hebben Jullie vahTèun Grovers
wie eens bericht.gehad?" -
„Neen, dat ging er net mee als
met Pelix en zoovee! anderen. Na
een tijdje kwam het doodsbericht
Teun was een stille kerel,„mear. éen
boste./' Hij heeft: beslist niets los
gelaten,. -' dat hadden we anders*
wel 'gemerkt, vooral Chris' en -.ik
Chris - was ér. zelf dlemtevónd/Ttceri
- -
ize: werdengevangengenomen in
Amsterdam, -HU is nog *net op-;het
nippertje weggekomen."
Ze zwegen een tijdje. Toen sprak
Erik verder: „Ellen ls 'ook erg goed
gcwe<st voor Anna. Nou )af je
weet hoe ze altijd was.hé.'pJng Jame
dogs over stilesr.".."" I-
3;gurd knUttè. „Ja. ik was 'ook
een vaïx haar lame dogs."
Erik lachte. „in het beginf 'Ik
kan Je nu wel-bekennen, dat zU
me heeft aangedreven, om je mee
naar. huls te brengen, toen Ik haar
een en ander verteld had óver
•Je..... Maar later;was Je wel meer
voor haar.' dan 'alleen een zielepiet.
dien 2e moest vertroeteleneen
lame cog." J.
„Misschien," zei Sigurd kort.
„Zoolang ze me kende, hen ik ..een
lame dog gebleven, eerst een ver
waarloosde - eenzame Jóngen v en
later een zieke." Erik keek hem
aan. Hij- vroeg wat angstig:. „Je
bent nu toch heelemaal tn orde-
niet?"
)„0 jaallang. Ik ben "er goed
van algekomec.. Wat Anna Gro
ver s betreft ze is een mensch met.
één :1dee en dat kan heel gevaariyk,
zlln bij iemand, zoo nrimltlof' als
zij.").
Erik 'kreeg een: kleinen schok.
„Bedoel je...'."/"'- v/..
„Ik bedoel, dat ze Fellx haatte."
Erik staarde hem onthutst aan..
„Haatte? - Kom; kom.dat is
een groot woord. Misschien was
ze Jatoersch op hem,: omdat hij
veel vóór had op Teun, maar.
/./„Ze" was .jaloersch óp hem) om
dat hij. alles van*hét -;leven had
gekregen wat haar/ man ontbrak
én omdat ze bang was, dat hij te
veel./eer zou krijgen )yan*'dië.; Uit
vinding nu ze er samen aan werk
ten. En Ik vermoed, dat ze nog
Jatoersrher zal zijn geworden, toen
haar man dood wasen Felix
nog leefde."
Hetwas eenige oogenbllkken
zeer stil. Erik zat te kilken naar
zija vTiend. maar de ander staar
de voor zich met pen .even onbe
wogen gezicht als.'gewoonlijk.
Ten slotte zei Erik: ;.,Ncen, 'zij
kan er niets mee te maken heb
ben. Sigurd. Tot "Zco'.ets is zij niet
in staat."
Een flauw, wrang glimlachje ver
trok Sigurds lippen even.
„Deze), oorlog heelt, ops" wei ge
leerd, waartoe, menschen-in.;sta
.zijn..- van).wie - jeinooit zooiets rhao
beschaafd hield.*- goedmoedig, ge
voelig...."
Erik ^tond op en^begon zenuw-
ach'lp. heen en weer te Joopen.
„Geloof Je heuscli. cat ze hem
misschien heeft aangegeven u!t
jaloezie? Omdat hjj Teun over
leefd hac. omdat hij misschien van'
die uitvinding zou profiteeren
later?"
S:gurd volgde hem met zijn blik
„Ja", zei- htj„dat is heèlmnal
niet zoo onwaarschljnltjk.Vind Je*
zelf, ook niet?"'
Erik zweeg. N'a' een oogenbllk
vroeg Sigurd: „wanneer is haar
man gegrepen?'.' Erik stond even
stU en dacht na
„September 1943. Met.drie an-'
deren, met wie hij werkte aan 'die
vervalschingen. Chris .ontsnapte.
...Werkte Chris ook met hem?"
„Neen die/zat meer Srisdé/groote,
sabotage, maar bij kwam •.er) weh
eens. als hl) valsche papleren1 nóp-'
dig had.* HIJ kende Teun /trquwg.ns)
goed;*'/.-'
X^iErik)... hervatte zijn rustelooze
wandeling,/-/1/ stond toenplotseling
weer/stil/en^.zei,. hefUg)::.;-,^eep,/.hét;
kanXAnha1)^
,tWo:
onderwijs - dus - niet" vanwege dè'
school zelf gegeven wórdt blijven de
ouders-,'geheel vry -ritin kinderen er/
niet aan te 'doen deelnemen/Al be
reikt dat onderwijs reeds heel wat
kinderen) hetbleef quant!tatlef en
vooral qualitatief onvoldoende, om- -,
dat' hetniet gegeven wordt door
leerkrachten der. school, zelf, tnaar
door> voor kinderen en ouders vreem-
de-buitenstaander». •- -u. ;.i "r/
Na de bezetting kwam het. Inter-
kerkelijk Overleg in Schoo'.zaken
(ï.K.O.g.) tot stand, dat een 'fede
ratie aanging met den Nederiand
schen Protestantenbond, om duurln
verandering te brengen door het In
richten van opleidingscursussen voor
leerkrachten ber school zelf. Tevens"
moest'tusschen verschillende llcha-X
men concurrentie voorkomen - wor.)
•den. r!ie met #den 'goeden gang van
zaken op de schooi lijnrecht in
stryd zou zijn. Juist als leerkrach
ten dier school zelf dit onderwijs
gaven;
Federatie een succes
Gezien de veie kerkelijke tegen-
steülnpen in óns land, was deze
federatie een waagstuk. Dit waag
stuk is echter met succes bekroond:
in ernstige bezinning en noesten ar
beid is een schriftelijke cursus als
grondslag voor' locale opleidingscur
sussen lot stond gekomen,, waar
mee alen 'n <i« iidi-r-ife ncroor;i
kunnen gnat) DM w: n:-l wegen,
dat aüe theo'o-; sf'v visri-.iiicn
zouden 7i|n v<TitWMh-u Wiumeer
het er om gear; 7n.t uw.iy keurde
dogmat^che forTr.u;-1 -rinc -u 1» 1 i»
stellen, zou er oe'< «!"m; nog op
men'g punt versch :*iilken. Maar
zulke formuleerlnqen zijn ten slotte
wptenschappclljke conclusips om
trent, het Bijbelverhaal en dié be-
hooren ;op de lagere school- hét
thuis. Het craat er daar om'de kin-'"
deren ie Ls mee te laten, beleven van -
wat de Bijbel' ons te éeggén,heoftlf-y.'/-
Het verdere moet .worden oVergela-
ten'aan bet catéch'etisRh/onderr-'cht^l/^M^
dat); ha /den;.leerpl!chtl2eh);1e5fti1d)/)g:;
door.-yde; kerk worct:;:verzorgö;/,Deb'/'.;/
federatie ls er ven overtuigd dat-
nipt in öe .eerste-'plaats de-subiec-i'-/?
tieve meehlng- ;van%/dcri^értéllérSffe^:
maar.'de, objectievé-Ünlioud /van/betiX"
Verh aal' 'zijn', .werking ?zal /floëmïiNa-.y"
riuörjllk /s daarbyonoersteld,!.dat*.
de verioijer té - voeder, ".trouw/is"én/"
der/zijn re?sehtli^éntönfósdFlüiditóöi^
maar^eériyk'/traeft t^hewérHaSlStfe^'
latèn sevóór" dé-kinderen! Ileti).
eakt bllid't, 'allcs/'n'et^^TnXeeh/Bif^
belonti r*'!Js Sr» ci37i.i]iee1< n zSd. HoöT
bélftïié'riSk' ook df l/wotre' sfffttteKt
don/Bijbel ongetwijfeld':
i- i "S-'
