I N DI AAN ZIJ N IS BIG-BUSINESS
Precies zooals bij Sijtje Boes
op Marken
tuinkalender
Rèsultatén der prijsvraag nu
werkelijk beneden peil
Haagsch reisje
PMiiUceckte t
DE MAN
Architect Fledderus in Amerika VII
-^VfWSJ
V-c -*>
MENSCUEN en ding-en ver weg- zijn altijd anders, dan je denkt. Over
Indianen had ik nooit iet» anders g-Hczen dan Karl 'May's, Win-
rictou en Old Shatterhand en 'dan nog- een paar reisverhalen, die xegr-
g.en _dat die Indianen zoo slecht lïehandeldworden door het Amen-
kaansche Gouvernement. Daar zit ik dan in de trein die van-Chicago
naar Cheyenne vliegt;et» tegenover mij üi dining-car.zet zich met een
„St»rry-SIF' een lange bruine man in soldatenuniform met; een voet in
gips,, die zich ontpopt als Sioux-Indlaan.
Pueblo ven de Taos-lndtanen in
Nevi-MëxtcÓ'. De bovenste apdrïe-
menten worden bereikt - over de
smalle laddertjes.7n ieder één-kamerr
verblijf woont een keel gezin. De
typische staketsels voor het kuis zijn
stallingen voor de, wagens en het
paardDe Italve bollen daarvoor zijn
bakovens. De. pueblos rijn gebouwd
van m de. zon gedroogde kleiblokken
met .strbo, en paardenhaar.
Ze zijn er nog wel,
.de echte
HIJ heeft .geen haviksneus noch
een goed verstand. Hij is alleen
maar een arme drommel die geen
geld genoeg heeft om z'm-eten te
betalen, in den oorlog gewond is en
nu 'voor een speciale behandeling
naar een sanatorium in- Denver
gaat Maar gek op vuurwater is hij.
HU bedelt alle reizigers met-boUe
heupzak af voor een'„drink". Dat
was-de eerste.
De tweede was m'n taxichauffeur
in Denver. Hij is een Navajo, met
een Italiaansche getrouwd.Daar
om mag hy niet naar z'n stam te
rug, want gouvernement^- en stam-
voorschriften beperken de facilitei
ten van de Indianen tot bloedzui
verend Hoewel hij veel van z'n Ita
liaansche houdt, betreurt hij het
van harte niet; naar de vette jacht
velden, te mogen terugkeeren.
HU verleidt mij van de vele voor
rechten die z'n stamgenooten' ge
nieten. Opleiding tot en met de
H.B.S. (highschool). zonder ooit
schoolgeld te .betalen, geen belas
tingen, vrije, jacht.in de.reservaten
en vrBe beschikking over bepaalde
rantsoenen grutterswaren.
-ff Romantiek!
DAN ontvouw ik de prachtige
prospect) van de Amerikaan
ache reisbureaus met een gevederde
arendsneus die over de Grand-Ca
non staart en alle bijzonderheden
over ceremonies, duivels-ten-krijgs
dansen èn al die dingen waar Je
van stpult als Je veertien Jaar benr
en van blijft smullen tot JcrBO bent.
Homantiek met een groote R en 5k
zal er het volle pond van krijgen.
Op dat moment ben ik ergens
aan de grens van Mexico en Ame
rika in' een. plaatsje dat Calexico
heet. Eerst tracht ik een paar da
gen naar Mexico te gaan.
De Amerikanen zijn makkelijk
genoeg.'maar'bijde Mradcaansche
grenswacht krijg» Ik onverwachte
moeilijkheden. De grenswacht heeft
namelijk nog nooit van Nederland
gehoord, en*daarom mag ik er
niet"h&.-rVf;»V«V:'
Na lang'praten kan ik hem over-
tulgen datik, een bijzonder gevaL
ben en daarom brengt hij mü naar
de Presidio waar z'n chef hulst.
Dat is een prachtvent. Hij ziet er
lilt als Goering in zijn beste dagen,
een en al pet en bles 'en uniform
maar ook hU heeft nog nooit van
Nederland gehoord ep daarom word
ik na verblijf van een uur subiet
uit Mexico gewezen en door de
Amerikanen -weer hartelijk ontvan
gen want er blijkt, er een bij te zijn
die in 1945 in Rotterdam is' ge
weest en oaar goede vrienden heeft
gemaakt. .- 'ff
';Dah begint een dagenlange tocht
naar Yuma,'Phoenix, Gallup. Aibe-
querque en,hoogerop door Arizona
en Nieuw-Mexico,, de aloude Santa-
Fé-trail met namen die als muzïekt
in je ooren klinken, Rio Grande,
Rto Pecos. Wegen, eeuwen yan te
voren al gegaan door de Spanjaar
den die met verbazing moeten heb
ben gekeken naar die merkw_ardf-
£e bouwwerken vau\Azteken en an
dere inwoners met soms 1000 tot
1200 vertrekken. Bouwwerken waar
nu slechts de armzalige ruines, van
resten. In hoofdzaak langs de Rio.
Grande vindt U'dan dié merkwaar
dige apartementhulzen die een
heele stam huisvesten. Nederzettin
gen die door den ontdekker van de
ze-gebieden Corona do In 1540 met
het Spaansche woord pueblo beti-
•.tekl'werden. -ffff -ff-ff,-; ff ff
De mooiste en meest bekende is.
de Tans-pueblo "in de buurt -van-
Santa-Fé. v'.
Aig.lk nader moet .ik me eerst
meiden by den gouverneur.
Droom -in scherven
OCH arme, - ook deze heeft geen
hav'ksneus en nog maar twee
rottige' tanden In zfjn bovehkaak.
Hij draagt een gewoneblauwe
werkbroek met rubberlaarzen en
'één .streepjesoverhemd. - Wel heeft
hijeen snoer kralen om en zijn
raafzwartehaar. is met een vullen
rieden lap samengebonden. Over
zUn hoofd draagt hij dan een -grij
ze deken piot een ingewerkt rood
2!"-zag motief.
HU komt aandragen met een
vettig boek waar ik m'n handteeke-
.hiug in moet zetten en ik verwacht
dat hij mij daarna de vredespijp'zal
aanbieden.
Maar nee. hij zegt:, nu krljg'ik
van U een kwartje voor het
parkeeren van Uw auto en een
dollar voor het maken van
foto's Daar het mijn droom ln
schprven Het is precies zooals
bij Sijtje Boes op Marken.
Indiaan zj)n is b.'g-bussiness ge
worden efi een vreemdel'ngen-ln-
dustrle bijuitnemendheid. De bolle,
bakovens voorde. deuren^van' de
pueblo liggen er alleen nog als folk-,
lore want tegen twaalf .uur boldert
er een groote. truck het binnen
plein op waar „Johnson's Backèry''
op staat en de vrouwen ifi bruin en
purper-fluweelen soepjurken ook
met dekens omhet hoofd, komen
te voorschijn om een broed te kop
pen. Vooraan ln de nederzetting is
eenw.nkeltje waar Je. souvenirs
kunt koopen „Echt" -Indiaansch
ed eis ine ed werk en Navajo-tapijtjes
alles vermoedelijk r aan den loopen
den band op fabriek in New-
York' gemaakt. ffffff'
's' Middag» -/in Taos staat*;" dé' -
bloom der Taos-IntlUnen In de iflimaar ze leren ln dotpon als Schle-
j.. t,i»hrrwlr nf Waswnüaf.win ffpkleed
lachen vrijmoedig naar dien dik
ken, vreemde! ing, maar de oudere
mannen en vrouwen keeren zich
norech van hem af en vluchten .de
smalle laddertjes op en hun huizen
binnen voor de lens ,van zijn foto
toestel. Later, ln de 'Sraoky-moun-
«atns y in ;hetr>Zuid-Oosien ontdek, ik
nog een nederzetting van Chero-
keês;'Dat' Is ook een
voor de bioscoop en de -film is, lach
niet, een wildwest-drama. Bij tien
twintig tegelijk komen ze op een
oude vrachtford. ol per paard en
wagen de woestijn ultgehobbeld
voor hun Zaterdagmiddag-verzetje
en -boodschappen in de plaatselijke
5;en 10-centsbazar.ff ff-.:
Waar zfjn dé goede oude dagen
van Winnetou? Hët goede onder
wijs dat de gouvemementsscholen
geven, het verkeer .en 'de radio
hebben hun faak grondig verricht
De jonge meisjes dragen die.
vreemde zigeimerjurken van - moe
der niet meer. Ze verven hun lip--
Jes.' fluiten ..Give' me five minutes
more" en dragen gezellige kortè
rokken, maar kousen kunnen ze
toch nie* aan hun beenen velen en
hoofd. en schouders! zijn in- de/veel
kleurige '"dekens gewikkeld ,.-,:Ze.
broek of Wassenaar zijn gekleed
als U en "ik en gaan per.-auto
naar "hun werk. Ze zijn er nog wel.
de iechte. Maar die leven hoogerop
bij de Columbïa^ jRlvier en In de
dunbevolkte s'reken van Nevada en
Utah en: de Zunisi- die- befaamde
zilversmeden zijn, meer oostelijk,
de -Mp5caiero-Apachen ,-meer Zuid
westelijk van i' den;; toeristenwee .KL
Paso-Santa Pé. Hierkunt- U in
de -eenzaamheid van de onbegaan
barevlakten er noe een enkele aan
treffen op een.': paard gezeten, ter
jacht gaande. 'Als je trach's ^e aan
te spreken kunnen ze, je mej; i een,
oneindig -hooghartigenblik: aan
kijken, geven .^.'jewgeen; antwoord,
steken hun arendsneus: lnde lucht
en geven hunpaard de sporen.'v.;
Maar anderenGeef - mij Karl
May.'maar! -1
-RèlöI'M.rFledderus.
HEEFT-HET NIET GEMAKKELIJK
Duizend klachten over inbreuk op het
Handvest der Veréenigde Volken
DE MEESTE KOMEN UIT
AMERIKA
KI JET minder dan duizend blach-
lN teu över schending van men*
schenrechten beeft de U.N.O,-com
missie voor dc mcnschenr echten
ontvangen eii het* meerendeel van
deze klachten Is afkomstig van per
sonen en organisaties lnde Ver-
eenigde Stalen; Een grootgedeelte
betreft achteruitzetting wegens ras
verschil, sere, taal of godsdienst en
de klachten gaaji vergezeld van ver-;
zoeken om bescherming. De Euro
peanen komen, als continentale groep
op de tweede plaats, wat hel aantal
klachten betrefL
De inhoud van de klpchren wordt
door.de autoriteiten vaiUde U.N.O
zorgvuldig geheim gehdRden, 'en-
einde vergeldingsmaatregelen tegen
Die klagers te voorkomen.
Sommige klagebs zijn volgens een
der functionnarissen van! de--com
missie klaarblijkelijk maniakken,
maar veie honderden hebben welbe
redeneerde klachten ingediend over
schending van de .menschenrechten
en de fundamenteele vrijheden, die
in het handvest van de U.N.O. wor
den genoemd. w-j -
Voorts zijn- allerlei brieven ont
vangen van duizenden bewoners van
kampen voor uitgewekenen en ver
plaatste personen. Zij bevatten ver
zoeken om herplaatsing in .de ge
wone maatschappij, om voedsel en
kleeding; hulp tot het opsporen van
overleden of vermiste verwanten
enz. Een dezer brieven was geschre
ven namens 310 Italianen In Zuld-
Rhodesla. die de U.N.O. verzochten,
hen 'egen .repatrlëering te bescher
men: en in een andere van 62 Rus
sen ..werd verzocht, hen door de in
ternationale vluchtelingenorganisatie
als gróep in de maatschappij te
herplaa sen, omdat zU een koor
hadden geTOrmd en bijeen wenseh-
ten te,blijven.
Internationale code
De! commissie, die in Februari te
New York bijeen is geweest, moest
zich op he- standpunt 'stellen, 'dat
?U niet. bevoegd was tot het nemen
van maatregelen, doch haar leden
waren optimistisch ges'emd ten
aanzien vande mogelijkheiddat
een Internationale» code van men
schenrechten, welke de U.N.O. voor
nemens is to- stand te brengen, dé
noodlge! middelen'aan de hand zal
doen om de menschenrechten te
handhaven en het Inbreuk maken
door leden van de U.N.O te ver
hinderen.
Het forrauleeren van zulk een
code is opgedragen aan mevrouw
Roosevelt, voprzi'ster der. cotpmissle,
dan CUinaeechenvvertegenwoordlger-
dr.twTiSjan^yicJe^vporzi tier. "én;, den
Llbaneèschén' vertegenwoord'ger. dri
Malik,, rapporteur.
Dezé.f.commissie zal haar ontwerp
tijdens de eerstkomende zitting der
volledige commissie^ die in. Juli moet
plaats- vinden, aanbieden: De vol
ledige, commissie zal- vervolgens öe
code waarschijnlijk tUdens ce aan
staande herfstzltting in de alge-
meene. vergadering- van de U.N.O.
brengen..:;, '.-V;
BU het samenstellen van den de
finitieven tekst van de voor té stel
len code zal gebruikgemaakt wor
den van - vier ontwerpen, ingediend
door Cuba, Panama. Chili, en de
A.F.L. (American Federa'ion of La
bour) e:ender grootste Amerikaan-
schevakorganisaties, die een advl-
seerende functie heeft.
Nieuwe': film vanChepiin;
De nieutoe film vad C3iarlie
Chaplin. „Comedy of muróm"is'
zoo goed als voltooid..
.Na c.e prémière die ln den loop
van den zorqer zal plaata hebben,
komt hij naar Europa.
Dit voorjaarsjurkje met gestreept
schootje- is een origineele variatie
op het bhuw-zvit thema. Deze kleu
rencombinatie geldt op het oogen-
blik weer als zeer modern..
1 APRIL
In denonoestuin kunnen
thans ook zomehvortelen. radijs
en zomerbleten worden gezaaid.
Wortelen vragen een voedza-
men, lossen, fijn verkruimelden
grond. Om het .-lichte "wortel-
zaad gelijkmatiger te kunnen
uitstrooien, pleegt men het te
voren wel met wat vochtig zand
te vermengen. De lekkerste ra
dijs groeit in zandige gronden.
Men moet ze echter niet met
verschen mést bemesten. Om te
voorkomen,,dat ze te dicht
staan, .worden de plantjes na
derhand op 4 5 centimeter
uitgedund. De bekende ronde
zomerbieten, die thans worden
gezaaid, kunnen in Juni of be
gin Juli worden, -geoogst. Men
dunt ze uit op 12 a 15 centime
ter. v -L- sx.
Ook Prinses Juitano
in Zwitserland
Gistermorgen, landde op hé', vlieg
veld van Cha'eau ,Neuf in Zwitser
land het vüegtitiH me' Prinses
Juliana aan boord i> Prinses werd
beeroe' door Ptins Bombard die in
Óen loop! van den morgen uit; Zer-
matt was gearriveerd.
Van hét* vliegveld 'Van Gha'eau
Neuf heeft het Prinselijk Paar me'
Prinses Margriet zich naar, Sltlen
begeven, waar zij gezapieolti"' den
maaltijd- gebruikien La'er zlln -vU
per trein naar Zermatt vertrokken.
Jodenverraadsler krijgt
"vijfjaar,.
De Rot'erdamsche kamer van het
bijzondere gerechtshof te 's Graven-'
hageveroordeelde de 49-jar!ee C.
Duyn—Bunt tot vijf jaar gevange
nisstraf me' -aftrek van preventief,
wegens het verraden van een lood-'
Kcbem erosntébandelaar aan de
Zaaemolendrif11te Rotterdam Deze
handelaar de patroon van haar man.
had aan dén laa'sten zijn zaak ti1A°ns
de bezetting overgedaan, doch kwam
daarna noe vaak kijken hoe óe zaak
liep. Dit eins dé vrouw ven-Hen Op
haar aanwijzing namen de Du!f-
schers den Jood.rehen handelaar ge
vangen. uit #welke gevangenschap
hij niet is teruggekeerd.
Weer olieverf beschikbaar
H»t rijksbureau voorchemische
produc' en maaktbekend, da' de
rantsoenbonnen. voor oliehoudende
verf. genummerd C 1 tm. C 35h00
recht geven on het aanknopen van
10 kg. oliehoudende grondverf, dek
verf. blanke lak of in olie gemaien
kleurpasta. ln totaal een hoeveelheid
van T0 kg.,p^r bon nie» te boven
gannde- D«=ze bonnen hebben <*en
aeidleheldsdunr varj twee maanden,
ingaande 1 April.
Uit de staatscourant
- Bij beschikten* van den. directeur-
generaal der PTT. is met ingang
van 1, April benoemd 'ot hoofdcom
mies der P.T.T. de commies bij den
P.TT.-clienst-, J, A Schaarman, te
Rotterdam.
De!inspecteur van 'srijks belas
tingen J. H. P. Rouwenhorst.: 'oe-
gevoegd aan het hoofd van de m-
spectie der belastingen te "s Graven-
hage, 1ste afdeetog, is verplan'st
naar de directie van 's rüke. belas
tingen en" domeinen te Rotterdam.
HET OORLOGSGEDENKTEEKEH
Wisselwerking opdrachtgever-ontwerper
ontbrak immer-s geheel,
Veel is duidelijk
geworden
Rotterdarr
bouwt
DE hoogste klasse van het 'Her-,
.vormd Lyceum te Amsterdam
is een dagje uit geweest naar :Den
Haag. Op zichzelf is dat niets bij
zonders. Maar wèl „bijzonder"- is
de wijze waarop de Iyceïsteh .van
dat dagje uit in „De Stem van.het
Hervormd Lyceum" verslag - gev.en.
Wij moeten daar tóch" Iets van!zeg-;
gen. Omdat het: helaas ■sjunptóma-
tisch ls dat verslag 1—-v voorde
manier, waarop: eenj bepaald ;'deel
onzer jeugd heden ten dage denkt
èn voor de leidingdie bepaalde
ouderen aan dat denken geven,.
De lyceïsten ^bezochtende Ka
mer. Daar werden zij door -den
heer [Til anus ontvangen. Deze legde
het er al dadelijk flink op. Er ont
stond „een geanimeerd soms fel,
gesprek over de Indische kwestie".
„De heer Til anus liet ons daarbij
een brief zien van. een der iov.
Nederland loyale Indiërs, die
door het '„iüet-fascistlsche": -• re
giem "van den hoogverrader Soe-
karrio in een concentratiekamp
werd, geplaatst. Deze* brief ein
digde- met de woorden: „Dood
aan de republiek!" Ongetwijfeld
laat deze uitroep relets aan dul-
deiykhcld; te wepsöien overf.
Aldusdoor den O.H., fractieleider
gesticht en voorgelicht, 'gingen de
knapen en meisjes naar de publieke
tribune. De beleedlgende hatelijk
heden. dat zij zich ln hun „verslag"
over het voorkomen, van het com
munistische Kamerlid mevr. v. d.
Muizenberg permitteeren geven 'wij
fatsoenshalve niet weeri Tot respect,
tegenover een vrouw,.dia .in, den
bezettingstijd heldin en martelares
was, is deze Jeugd blijkbaar niet in
Staat,-. -»V- -i 'p-
Wèl ls zij ln staat tot een rond
uit .fascistisch dédain Jegens het
parlement: het debat heet „een
flauw en op laag peil staand woor
denspelletje" en er is «„geen beter
remedie tegen de democratie"
dan een Kamerbezoek! „Bah, wat
're kletscollege".
Mussert had het eertijds reiet be
ter kunnen zeggen. Er valt aan de
knapen (die trotsch vermelden, dat
zij tijdens hun schoolreisje ook nog
„een borrelpakten?) .nog heel wat
op te voeden 1 Kun leeraren mogen
dit alleréérst beseffen!
HET juryrapport van de prijs
vraag voor het Oorlogsge-
denkleeken té Rotterdam en de
erschlllende beschouwingen die
naar aanleiding van de tentoon
stelling ln de pers verschenen,
t»neten bij degenen die ze met be-
langstelllnc Hnhhee
den Indruk hebben gewekt dat er
iets mis is met de architecten in
Nederland. Steeds, weer werd
daar gesuggereerd dat de resul
taten hen eden peil zijn gebleveu
en dat de Inzendingen over het al
gemeen niet aan de verwachtin
gen hebben' beantwoord.
Degenen die het eens zijn met
de sombere zwartkijkers die voor
geven dat er ln deze verwarde tij
den geen architectuur mogelijk ïs
en dat'we dus maar liever zoe
neutraal en onopvallend mogelijk
moeten-, bouwem zullen mogelijk
een zekere weemoedige vreugde
hebben moeten onderdrukken bij
deze conclusies.
Op het eerste' gezicht "lijkt deze
"uitslag dan ook wel een zeer tref
fende bevestiging omtrent de
juistheid- van hun theorieën. Er
zijn evenwel, verschillende rede
nen, waarom een dergelgkc tries
te,, gevolgtrekking hier toch in
haar algemeenheid wel heel mis
plaatst, is.:
Een prijsvraag, waar dé inge
zonden ontwerpen geheel los van
de« inzenders door een jury wor
den beoordeeld, is al een heel
'slechte toetssteen, om vast te
stellen in welke ,mate de Neder-
landsche architecten tot het
scheppén van belangrijkekunst-,
werken in* staat zijn.
Het meest sprekende argument,
dat in' het "algemeen voor alle
prijsvragen
geldt en door
alle tijden blijft
gelden, is zeker
het 'ontbreken
van vrijwel
ieder contact
tusschen kunstenaar en opdracht
gever. De Jury, als vertegenwoor
diger van den opdrachtgever, zet in
een >min - of meer uitvoerig pro
gramma, dat voor de ontwerpeis
als1 basis en leidraad zal dienen,
zijn zienswijze uiteen,
De kunstenaar op zijn beurt, -
krijgt gelegenheid in een schrif-
telfjke toelichting bq zijn ontwerp
zijn inzichten omtrent de Wijze
waarop hij de programma-eiachen
heeft getracht te verwezenlijken,
kenbaar; te maken. -
Het gevaar is echter; zeer grout,
en in de praclijk komt het bijna
altjjd daarop neer, dat men op
deze wüze langs elkaar heen
praat, of liever schrift. De wis
selwerking tusschen opdrachtge
ver en ontwerper die het geheel
zoo levend en reëel maaltt, ont
breekt hjj deze werkwijze nu
eenmaal, geheel. Het afwezig blij
ven van de uitwisseling van. ver
schillende gedachten en zienswij
zenLén hét naar ;cik3ar toegroeien,
daarvan, mankt de resultaten'
vrijwel altijd ln zekere mate ste
riel. Men kan niet ongestraft der
gelijke fundamenteele dingen uit
schakelen.,..
Daarbij komen nog andere fac
toren, die. weliswaar minder
zwaar wegen, maar die toch ook
meespreken. Deze opdracht was
heel duidelijk gericht op samen
werking van architect en beeld
houwer of schilder. Er waren ont
werpen die het. afwezig zijn van
een: der belde partijen duido»«k
aantoonden, wat vaak kan liggen
aan het óntbriïken j'ari. mogelijk-,
heden.
Jonge kunstenaars
NU vrijwel alle oudere 4m cr-
varen architecten zoo over-
kropt zittenmet wederopbouw-
werk;"' waren ?ztj bij gebrek aan
tijd in vele gevallen hl bij voor
baat uitgeschakeld. a Zonder twij
fel is dan ook helgrootste" deel
der inzendingen afkomstig van,
jonge kunstenaars die zelden.:of
nooit .de gelegenheid, hebben ge
had hun' ideeën - te verwekelijken.
Juistvoor 'n«u weegt het gebrek
aan. .persoonlijk contact met. den
opdrachtgever zwaar,
Daarbij was. het aantal inzen
dingen, in tegenstelling tot wat
hierover algemeen werdverkon
digd, vrij kleim
Wie dé tentoonstelling echter
bekeken heeft met een onbevoor-
oordeelden blik en niet beïnvloed
door de suggesties uit de ver
schillende bcspreldngen, zal tel
kens weer gestuit zijn op nieuwe
en frissche- gedachten die onder
andere omstandigheden zeker
hadden kunnen uitgroeien tot een
waardig - en waardevol geheel.
Daarbij was het een* hinderlijk
gemis. dat de schriftelijke toe
lichtingen van.de ontwerpers niet
ter inzagq waren gelegd, want ze
hadden ons in vele gevallen nader
kunnen brengen tot hun ziens
wijze en bedoelingen. Het moest
nu blijven bij hot Vaststellen van
de .aanwezigheid van ideeën, die
daar, echter vaak door de om
standigheden, niet bovenuitge-
komen zijn. -
Wanneer men zich uitsluitend
bepaalt tot het resultaat van de
prijsvraag ter verkrijging van
een ontwerp voor het monument,
is ook dit allerminst negatief te
noemen." De prijsvraag heeft
daarentegen zeer - verhelderend
gewerkt en er zijn zejker belang
rijke mogelijkheden en inzichten
door naar voren gekomen.:
In het kort kan men, juist door
de prijsvraag» thans zeggen dat.
op deze plaats een monumentaal
gedenkteeken, door de nabijheid
van de tunnelgebouwen, die
steeds een storende werking zul
len blijven uitoefenen, niet aan
vaardbaar is. Blijft dus 'de moge
lijkheid voor een eenvoudig, be
sloten gedenkteeken hier,"of dé
keuze van een andere situatie die
kansen aan een monumentaal
ontwerp biedt.
Hoogstens kan men het betreu
ren dat althans de ontwerpers
van de bekroonde plannen niet dé
kans kragen, na overleg en ge-
dachtenwisseling met de op
drachtgevers, hun scheppingen
in een voortgezette besloten prijs
vraag te brengen op die hoogte
waarop de jury ze, blijkens, haar
rapport, reeds nu gewenscht had.
Vanzelfsprekend zóu dè&rbij dan
tenminste voortdurend gelegen
heid moeten zijn, voor direct
overleg tussefcen dc opdracht
gevers en de nieuwe deelnemers.
H. van D.
Blank énbruinv:
Visschersvloot- vaart
half Mei uit
Naar wij van bevoegde zij dé ver
nemen Is als datiim, dat de vis-
scheravloot ter baringvisscheri] zal
uitvaren, bepaald op 13 Mei. De
vloot zal dan zee mogen kiezen, met
een onbeperkt aantal ne'ten aan
boord, zulks in tegenstelling met de
bepalingen -der laatste Jaren, ook
zelfs nog van voor den oorlog Men
zal bovendien niet aan vastgestelde
prijzen gebonden zijn?- doch deze
zullen voorloopig vrij blijven tot 29
Juni Voor de tweede helft van Mei
is dus de Hollandsche nieuwe met
te verwachten.
Nu de kaspruimenboonfen ia het
IVestland in vollen bloei staan is
men begonnen niet liet bestuiven
der bloemen.
De publieke tribune biedt van- ff-
daag een donkeren aanblik." Z.eé V
ven Amerifcaanscïje nëgèrs
staan óp een rijtje,'-vooraareZH j
komen kijken naar hun- VT-.end
én collega Charles Edward
Broüwn, messroom. bediende: 'n
pracht, van een zwarte, knaap,
die sedert 23 Maart hier. ire het
gevang; zit, na een vechtna-tij j
op een'Spidoboot. L"\-
Charles Etlward is een fijne;:
jongen van een jaar öf twintig
maar hij lijkt ouder, zooals hy
daar voor het hekje staat. Zljn.f
huid Is .niet zoo zwart als roet.
meer *als koffis met weinig
melk.. Eriseen tolk aanwezig, ff
maar die heeft niet veel te dóen,
want dc neger spreekt perfect.;
en zeer beschaafd Engelsen, r
Een heel wellevende, bescheiden
keurige jongeman is die
Charles Edward en men kan
best begrijpen dat .het hem on
aangenaam trof, toen Ted Spel-,
ling, eenblanke Amerikaan,
hem. bij bet aan boord gaan op
de Spido-boot hatelijk toe-
snauwde: „I don 'tlike" niggers";
Het was al één uur in deiï nacht V"
en de jongens hadden wat op -
Katendxecht gepassagierd. Ted
was tamelijk dronken en^hiMiet i
het niet bij dat hatelijke scheld- ff.
woord .".nlgger" ls een kleinee- 5
rende uitdrukking voor nerero)
maar liep op Charles toe h
en duwde hem tegen de reeling ff.
van de Spido-boot, zoodat Char-
les bijna over boord sloeg. De ff.
jongen viel en toen hij op rfjn ff
knieën lag fclktè een vriend: van ff
Ted hem mét eencoca colA
fleschje op z'n hoofd! Toen trok'
Charles .zijn zakmes en begon.-;
naar Ted te steken. Hij raakte -
hem in de armen en in de lies-
streek. Zoo was het gegaan, zoo
staat het in ffde stukkenén
Charles Edward: beaamt het vol-
mondig, ff HIJ demonstreert hoé
het Allemaal gebeurde. Op 'z'n.ffff
knieën Ligt hij voor het hekje, ff
zwaait met z'n; armen naar dén
denkbeeldigen Ted efl wijst de
plek óp z'n kroeskop aan, waar ff -
het coca cola fleschje ketste; sff
Hij vindt het erg dat hij gesto-T
ken'heeft naar Ted, maar als ze
a je van: boord, willen gooien".,aniff;
ivan ar-titeren met een flesch' be- ff
werken, schreeuwend ,!Je ;Vgaat|ff
4 ér aan" (op z'n Amerikaanscli ff,
dan);'dan moet je tóch" wèl Iéts fff'!
doen, 'als jé niet dood wtlffDaar
kan de rechter ln komen, maar
die vindt dat Charles de ffsteèkff;
ln de lies welachterwege; had I ff
kunnen, laten, .want- dé pór fflnffff
de arm; kwam alffvoldoendel aanffff
er was een slagader geraaktffen'ff
het bloed spoot:er met!ëenffflinffff
ke straal! uit,Gelukki gffis -Tedffff
alweer beter ffén daarom ff k^gt,ff
Charles maarfff60.-— boetè^AJs%
hij die direct betaalt mag&Üffde
nor uifcj-Charlesdóéeftff gee^-geldJ
bij zich,' maar" dat ff Is'Tnletfflei^ff
want kijk eens,:! daar staarèffdeff
I zwarte'-vriendenffffal met hun-
portefeuille teffffzwaaien enffmetlff
bankbilj etj es teffTO^erenffff I^e#
boete komt dus ffwel lhffi^eff enff
Charlesffkan inffffvrijhéld'
ten op:'de volgende boot. Aardirff ff
ger hartelijke en beschaafde;
menschen, diezwarte broeders:
Daar kanTed met z'n witte ge-ff
zichten^v:;z'n'ff;'rassenhaat ff eenff
voorbeeld ttan,nemen. ff'ff -
BIJBELKENNIS OP DE LAGERE SCHOOL
ff' door,
prof. dr. Kóhnsfcimmff
(II)
In ons eerste artikel gaven, wil
aan hoe dc federatie van het Inter
kerkelijk Overleg ln Schoolzoken-énv
de Nederlandsche Protestantenbond
zich bij. hun - onderwijspolitiek' aan
sluiten bij artikel 2(5 der L-O.-wet. De
federatie vindt ffden andoren weg om
-tot Bijbelkennis te. komen. 'n.t. in
cidenteel bij - dé behandeling der
gewone leei-vakken der.school, ln
arL '2 'genoemd, om meer dan één
reden ongewenschtffff -s> jf.ff it\
•Ër, zijn echter enkele moeilijkheden
die een breede toepassing van artikel
24 door de leerkrachten der openbare
school zelf nog in den weg .staan.
De ecrate is de noodzakelijkheid, dot
,het gemeentebestuur als werkgeyer
den leerkrachttoestaat óm dit on
derwij s te geven, daf binnen de
gewone schooluren valt. Dit verlóf
kan geweigerd, wordenop redelijken
grond, maar hét ls ook mogelijk,, dat
een gemeentebestuur weigert, hetzij
omdat het van het bijbelonderwijB
zelf niet wil weten, of omdat het,
zelf tegenstander van ,bct openbaar
onderwijs, een tc groote versterking
van de kracht der openbare school
in dit onderwijsvreest. Volgens de
huidige regeling ls er..,op zulk. een
weigering geen beroep Het is, ge
wenscht, dat een beroep wordt rmH
gelijk gemaakt Top den minister.,-den
Onderwijsraad gehoord. De gemeente
is weliswaar werkgever ln formeelen
zin, maar-het aalarls wordt door het
Rijk betaald. Het KJjk is grondwette
lijk verplicht de flnancieele gelijk
stelling uit te voeren en voor het
bijzonder, onderwijs betaalt het. wel
die uren die dc onderwijzers aan. het
Bijbel onderwijs besteden. l'ff
Een gerechtvaardigde; grond van
de "weigering 1 van een gemeentebe-,
stuur zou kunnen zijn, dat legen de
bedoeling van de federatie in toch
concurrentie vijn verschillend gods
dienstonderwijs op dezelfde school
zou ontstaan. Ook op dit punt ls een
uitbreiding gewenscht van de gele
genheid om den minister gehoord
den Onderwijsraad, te doen beslissen
Zooals we zeidon moet voor deze
wijziging de Wet worden veran
derd. in de memorie van Antwoord
heeft de minister,.sprekend over het
bljbelondervrijs^ gezegd: „Do" vrij
heid van de ouders om dit onderwijs
al dan niet door hun kinderen tè
laten volgen, dient onverkort ie
worden gehandhaafd. Van mij Is.
derhalve geen voorstel'te verwach-'
die riiet .ffff."ffffff
mocht terugkeeren
O OOft WIDDY CORSAIU
27)
VII
Dr, Van Hettem vertelde 'bU zijrh
thuiskomst, dat hU den tofjstand
van den ouden Enro ernstig/ inzag.
De zieke was vrijwel volkomen
verlamd en niet in staat tot spre
ken. HU kon slechts moeizaam een
paar woorden krabbelen met zi]c
linkerhand. Er vas nu een ver
pleegster by hem. Alice had hU
een "slaapmiddel gegeven, ze was
volkomen overstuur.
Hij was zichtbaar oneer den In
druk en S;gurd merkte, dat hy
Inderdaad veel prikkelbaarder was
dan vroeger want hij wond zich
onredelijk op, omaat zijn vrouw
en Ellen neg vóór de nacht vie!
even naar den zieke wilden gaan
kUken/ ff.. ,j.f
..Waar ls dat goed voor?" vroeg
hij. De zuster ls uitstekend, ik ken
haar. de arme man moet rust heb-
ben."
„Maar ik wil alleen even naar
Allee gaan."
„zy slaapt. Laat haar slapen
,En lnformeeren
Dr. Van Hettem slaakte een
zucht Van ergernis. „Goed, ^ga je
gang- dan. Het ls hondenweer. Als
Je absoluut kou wilt vatten en je
zenuwachtig maken.•■■"••ff-
Ellengaf tenslotte toe en zei,"
dat ze thuis zou blijven, maar me
vrouw Van Hettem zette haar wil
door., '•ffiffff'-'ff/ff ff; ff' .'ff'ff'ff
„Ik - vind,1 dat je erg overdreven
doet," zei ze en. streelde haar man
over het grijze haarhet Is ..hier
tien minuten vandaan en ikY vind
wérkelijk, dat - Ik nog even moet-
gaan hooren of tk iets kan doen,
als^AlIce zoo overs'uur-;ls.*" ff - ff
„O vrouwen, vrouwen,..," grom
de haar man en frommelde driftig
zijn krant ln elkaar. -
Kort daarna ging Erik naar zijn
kamer om een album met foto's
te ha Jet j. die hij Slgurd wilde laten*
zien Zoodra..hl; gegaan was legde
zijn vader de krant neer, keek over
zijn bril naarSigurd en zei:' „Si
gurd. Je zou me 'n enormen dienst
bewijzen - als Je Erik die gekke
ide<ȑn uit zijn hoofd wllce praten".
„Welke gekke ideeën?" vroeg
Slgurd, hoewel hij zeer goed be-
greep wat de dokterbedoelde.
„Dat:FelLx verraden is door
lemanc, en hU daar achter moet,
zien te komen. School jongens-
romantlek, dat is het Maar het'
wordt eenvoudig een pschose bij
hem." De dokter nam zUn bril af
en wreef in ?Un; oogen. Hü zag
er zeer vermoeid en'neerslachtig
uit-.-
Waarom moe ten somm ige ,jm en-
schen. het leven; nog moeiiyker,
maken dan het al is," zei hij en
zat even voor zich te staren. Toen,
vervolgde hij:, ff „Erik voelde, zich'
verantwoordelijkvoor Felix en
heeft het zich daarom extra aan
getrokken, dat; begryp ik best'.
Het heeft allemaal geen zin, het
Maar .toen is hh zich dlnven gaan
Inbeelden èn dat ls verkeerd.
bederft zUn leven en dat van an
deren. Fe!ix« is heelemaa] niet ver-
raden.'i.;-.-"ff 'ff. -ffff;-ff'"'0 'ff:
Sigurd wierp een blik naar Ellen,
die niet, had opgekeken van het
boek dat zij las. Dr,- Van Hettem
ving dien blik 'op. ff
„Ik kan daar gerust over.'spre
ken, waar Ellen bö is", zei'. hU.
..ze is mijn verstandige meisje."-
Hij.strekte zijn hand .uit over tafel
Zij keek op en legde er haar hand
in, hem aanziende met ffeen wee-
moedigen glimlach, ff iff:;:;.
„Ja. vader", ze; ze rustig, „ik heb
Slgurd ook al gezegd, dat het goed
,voor Ertk zou zUn ah hU hier een
tijdje bleef". "ff. "fff.-;- -
,Êrik moet aan bet werk", zei dr
Van Hettem. HU fronste, in ge
dachten verzinkende. „Ja' zei» hij
toen „hü moét wegvarenff
Ik h'eb met een kennis van me ge
sproken, die hem wil. aanbevelen by
een scheepvaartmaatschappij. An
ders houdt ik er heelemaa! niet van
om relaties te gebruiken, maar ln
deze omstandigheden....::. Als, riJj
maar eerst vaart, zal de zeewind
het wel allemaal uit z'n hoofd waal-
en. O, hü praat er niet meer over
met me, maar hij - denkt aan niets
anders, dat merk lk best Die non
sens Gevaarlijke nonsens'
ff „Ja".-zei Slgurd. „zeer gevaar
lijk". "ff -ff-ff
De dokter keek snel op en vroeg
scherp,.Hoe bedoel jé dat V:
Slgurd keek hem verwonderd aan.
„Juist ffzooals u hétbedoe!t".: zei
hUi „hét, wordt een soort, .psychose,
waarmee hü zijn leven bederft en
dat van anderen". :v
.ffHeel juist", zer dr. Van Hdttem.
.".heel juist...hij heeft, natuurlijk
met jou er ook over: gesproken
ff,.Ja",: zei SSgurdr „Inderdaad?. HU
was nog steeds.verwonderd, niet
zoozeer door wat de dokter zei als
door den toon.-waarop hU sprak,
door de uitdrukking, ran schrik en
daarna de opluchting, die hij óp
zUn gezicht had gezien.
„Probeer hem van de nonsens af
te; brengen", zei dr. Van Hettem
rustiger en zette rijn bril' weer op.'
„Het zal jou! misschien Iukken. nU'
mag. Je verduveld graag. Praatïhet
uit zUn hoofd, Slgurd, daar zul je
me geweldig genoegen mee doen...
Wat een vodden van kranten toch
tegenwoordig". De laatste woorden
sprak hU op een anderen tdoh,—
Erik was weer binnengekomen, ff:.:
Het bleef een tijdlang -.stii ln de.
kamer. De wind ritselde - in' den
tuin en sloeg bf] ff tijden takken
tegen de ruiten. Ellen zat', weer te
lezen. Het licht vonkte - Jn"-'haar
rosblonde haren, zooals de zon eens
er ln gesprankeld .had dien dag op
zolder, dacht Slgurd. Erik had: het
album op tafel pelegdff.-en: S!gurd<
bekeek de foto's Erik wees naar de
laatste, die er.;n was geplakt: ..Dat;
zijn kameraden van mé geweest in
de li legaliteit. Die recht» ls Chris.'
Het is bjU hem genomen op zUn bal
kon".
„Eu kennelUk tijdens eenfuif";
zei Slgurd glimlachend. Hij nam hel.
albumffop om dé foto van dichterbij
te -bekUken./ r
(Wordt '-vjvoigd
V ff:-.-' -ff*'"#®.,
ten, waarbij dit onderwijs, 'Op:
'wijze dan ook. in handen. v«n>:,denyff
onderwijzer 'ffwordt gelegd." |fuff-ff
strookt de:.eerste van dezebelde-ff',
zinnen geheel metff de;>hierboven uitrfftó
eengezette ff"zienswijzé.; '-"Zoowel d^ff-
vrljheid van de leerkrachten. ^ls die-ffi-
van de ouders ln dlt opzichi - dlent :ff
onverkort te bUjven. ff Juiat<f»arom ff
Is een overheveling nBar.ff arOkelffv2
ongewenscht.. Bij onderwijs 5volgens
artikel ^G.-ook^doordeffleer krach ten ff
der school zelf- kan van', vrtjheidsbe- ff
korting geen sprake :zljnff; Zoowel,.hetffv
.„derhalve", .als: het1 „op - welke ff. wijza
dan ookv .-v^nïdcn tweeden 'zlnfflaBtff:;
zich logisch -dtjs^ niet volhoudem-^^/i
NU"' de. minister, blijkens ÜÈUnS cür-, 1-
culalre,,:dJe'öeuJeldlng gaf tot" deze
■artikelen,zicb" fféén: i vioorstaiulerff
toont van de bevordering van; Bü-;ff
belkennlG op de ff openbare school ff'
voor allo daar' aanwezige kinderen,
mag verwacht worden. da t ff hij -
aangehaalde, woorden dei- .memorieff
van .aniwoordffnog ëenaffffriBdecJfftn 5.
overweging zal willen nesren.'- "èri.ff.- -'
verruiming ff.vatf< artikel
aangegeven ff'rin 'nogff jsal,; wltien: bééff
vorderen, geheel in' overeenstena-ff.
mlng met de bedoellng. vanffzlJnffTno-ff' ff
«veering. ff.
Een belangrijic punt bliJlt tensloUa^;
nog te winnen: de-medewerking van
een groot aantal leerkrachten der
openbare schooLDaarmee.,;: zal on
getwijfeld ondanks allehoopgeven
de, sypm tomen zoo ala de groote •be
langstelling, voor deiloopende. oplei
dingscursussen, nog heel watifftijd
ggmoeld zijn.Dal bewijst wél-dé.'be
slissing van- de laatste algepieene
vereradering der.N-O.V,..De meerder-.,
held van hethoofdbestuur had-eenff,
aantal" stellingen voorgesteld, waar- ff
ln Bympathle werd ff uitgesproken met ff
het in d«e artikelen beschreven t
streven. Deze. stëtlingen "konden ech- ff
ter de goedkeuring dervergadering ff
niet verwerven, ff.
Ik betreur "deze beslissing, niet al-' ff"
leen om dft onderwijs zelf. maar ff.
ook Omdat Ikèr èen' verdere afbrok- fv
keling van de openbare school'f van g
.verwacht, ff. Het laatste .wDOgd over.ff
rait belangrijke vraagstuk "Isff (echterff
nog niet gesproken. Eén-ding'-ls-
fcoker, oök.a'l zal het'besluit van de
N.o.v. misschien .een enkelen.. cui>.(,
sist doen weifelen, de federatie, die,
de opleidingscursussen heeft., opge- -
zet. zal mét verdubbelden' tijverhaar. ff ff
pogtngeri voortzetten.Dc,.,ffctrculaire':..r
van minister Gieten zal hsar daarbii
een bondgenoot rijn, omdat,, zij, een
bewüs-te nioér lsdat. men de open-!
bare school 'niet meg vereenzelvigen
met een school, die legen godsdienst ff
•en Bijbel is, gekant. ff ff ffff G-ffffffffili?
Sportvliegers weer op ff
...Ypenburg
ff,,Tijdens !ean kleine- .plechtigheidff ff ff
Zatertiagmiddag het centrum 'v.B.ff
de. nationale lucbtvaartschöol -Nv^-:
op het vliegveld Ypenburg -bij ffHUsff'
v.-iikheropend.,éff Dit centrum wasff
tijdens de .oorlogsdagen ln Mei :.1940ff.
ve-n-«»*,d cn. later door de .Duit-,
«chers weer gedeeltelijk opgebouwd.
Titans is -het, na de, restauratie-,
weer. ter beschikking'gekomfn van-ff
de Nederlandsche sportVl'.egèrU- De'
president yan den' raed viin beheer!"
de heer O .Kclff. zei oiruffdat dc7-.
Juchtvaartecliooi.'d;e thans 20 Jaar
bestaat, naast, de Rliksluchtvaatt-*'
school,; een btdaugrükë stimulansff!
-voorff:. de.: yluchtvaari:jri,0opt^ffri)iUTff
ff!-De heer Justusff. Heymans; bood"
Per-c
iffffffff