Lief, leed en melancholie
voor ongekeurd vlees!!
Spanje gaat Zondag naar
de stembus
De stadhuiskok staat af en
toe voor hete vuren
WEEST OP UW HOEDE
Niet alleen schadelijk voor Uw beurs, maar
ook voor Uw gezondheid
Vijand no. 1:
T.B.C.
Tanden en tong doen
dienst als vingers
Wie niet stemt, krijgt
salaris aftrek
Als het cantinemeisje binnenkomt,
juichen vele ambtenaren
Achter het gordijn
Vliegdekschip wil
niet vlot komen
Zware sluisdeuren
verwisseld
p.autUrecMec
n Zet 'm op, Dirk!
El Dorado, door J. Gerhard Toonder
Houtconcessies in
Suriname
Donderdag 3 Juli 1947
i f P* JJ
-i.JZ'Ji
7 r k
j
's Avonds wordt cr Ecbeld. In het portaal of aan dc dcnr wordt even
geheimzinnig gefluisterd en dan komt de man of de vrouw met een rakie
naar binnen. Als het papier cr af is en een stuk vlees aan de huisgenoten
wordt getoond, waagt iemand nog wel eens een opmerking, welke echter
mcestal wordt gepareerd met 'n geringschattend:
Ach, zanik niet, waarom zou dat vlees niet goed znn? Zie iii cr
wat aan
Nee, niemand ziet er wat aan en ook de reuk is goed. Om te zien, wat
dit stuk vlees kan zijn, zou u het aan het bacteriologisch laboratorium
van het abattoir moeten geven, fcn wanneer u na 48 uur terug kwam
zou u misschien schrikken van het resultaat
ne kiemen, die er uit zien nis blaas
jes, vandaar de naam: blaas worm.
Is de geliefkoosde plaats van de
lintworm by de mens het darmka
naal, waaruit zij, als zij er eenmaal
hun tenten hebben opgeslagen, o zo
moeilijk zijn te verdrijven, bij de
koeien hebben zij voor het darm
kanaal geen interesse. Trouwens zij
ontwikkelen zich niet en nestelen
zich, zoals zjj zijn, bij voorkeur in
de kauwspieren. Daar wachten zij
rustig de dag af, tot zij via een
rauw balletje gehakt weer in üw
darmkanaal, terecht komen en heb
ben zij eenmaal daarvan de lucht te
T.B.C. schrik van de na-oor-
logae mensheid. Door jaren van on
dervoeding is het weerstandsver
mogen van vele mensen groten
en kleinen gesloopt. Huisartsen,
specialisten, doktoren van de Ge
neeskundige Dienst fronsen de
wenkbrauwen, want deze volksvij
and no. lts erger plaag dan ooit
tevoren. Vele patiënten, die eigen
lijk thuis een gevaar zyn voor de
huisgenoten, kunnen wegens
plaatsgebrek niet naar een sanato
rium.
En deze vijand, die als een ruiter
uit de Apocalypsls het mensdom
teistert, zouden we binnenhalen
door het stuk vlees, waaraan ogen
schijnlijk niets te zien is, op te
eten
Vraag het aan de directeur, van
het abattoir, vraag' het aan een
keurmeester en hy zal u vertellen,
dat de tuberkel-bacil de gevaarlijk
ste vijand is, die bij de vleeskeuring
moet worden bestreden en daar
t.b.c. vooral b|j het vee uit Z.-Hol
land, veelvuldig voorkomt, dienen
de mannen in de witte jassen, die
over ons vlees waken, voortdurend
op hun hoede te zijn,
/Voerkeuring
De Argus-ogen van het abattoir
beginnen al te speuren, zodra het
vee de slachtplaats opkomt. Een
Aati hel speurend, cog ran de bac
terioloog ontsnapt geen microbe
koe, een varken,, een paard, dat
uiterlijk reeds afwijkingen ver
toont, wordt naar een aparte afde
ling gestuurd. Dat Wi2 nog niet al
tijd zeggen, dat. het vlees voor de
consumptie .ongeschikt is. Soms
wordt het over de vrybank ver
kocht, ssuns wordt het gesterili
seerd en tot comed-beef verwerkt.
Doch in ieder geval kunt u er genist
op. .zijn, dat het vlees niet schade
lijk is voor de gezondheid. De twee
de keuring begint, als de slachter
zyn werk heeft verricht. In het nog
iauw-warme vlees zoeken de
keurmeesters naar ziekteverwek
kers. Systematisch speuren zij het
kadaver af. Hart, longen, nieren,
de lymphklieren, waardoor de
bloedvaten worden, gevoed, niets
ontgaat aan het zoekende mes,
Dc koe gedegenereerd
Misschien hebt u zich wel eens
afgevraagd, hoe het komt, dat
koeien zo vaak besmet zijn met
t.b.c. Dat Komt niet doordat zri
zoals de.yolksmond verteltsloot
water drinken.
Plaats is de koe. zo-
als wy haar nu kennen, 'n gedege
nereerd beest Dat zij vjjftien of
twintig Uter melk per dag levert, is
abnormaal en van geslacht op ge
slacht van melkkoe on melkkne
heeft het ras veel van ^weer
standsvermogen verloren.
In de tweede plaats is het vee
om een grote stad als bijvoor
beeld Rotterdam van mindere
kwaliteit dan byvoorbeeld in ï'ries-
Jand. Dat heeft verschillende oorza
ken, die we niet ailemaa' kunnen
noemen. Een ervan is het klem-vee
teeltbedrijf, dat uitsiulcend om de
meikwinnlng wordt beoefend. Hier
bij wordt meer op de quantiteit dan
op de kwaliteit gelet "ën zodra -de
cuantiteit achteruitgaat, wordt het
dier voor de slacht verkocht.
Ook' bij varkens kan t.b.c. voor
komen, doch dat is dan,een voeder
kwestie. In Zuid-Holland worden
veel varkens gemest met wei (een
afvalproduct van kaas). Dit pro
duct kan door tuberculeuze koeien
besmet zijn en zo krijgen de var
kens-het dan weer - -
Vijand no. 2 is de lintworm. Door
de mysterieuze kringloop, die nu
eenmaal het geheim is van moeder
Natuur, kan de koe weer besmet
worden door lintwormen, welke van
mensen afkomstig zyn. Natuurlijk
zjjn het dan geen lintwormen In op
tima, forma, doch mlnusculeus klel-
pakken dan steken Zij letterlijk de
kop op
Deze blaaswormen kruipen ook
wel eens in het hart van de koe en
daarom dient dit ook goed te wor
den onderzocht.
Vraagbaak voor 't publiek
Het abattoir is een instelling ten
bate van de gemeenschap en
daarom kan ieder er, die klachten
meent te hebben over vlees, daar
terecht. Wy leggen het accent op
meent, want zoals in de practijk is
gebleken, krijgt het vlees, dat (let
well) normaal-in de winkel is ge
kocht, meestal ten onrechte bij een.
of ander ziekteverschijnsel de
schuld. Vooral worst is een zonde
bok! Als mensen onwel worden
en zij hebben toevallig worst gege
ten, tien tegen ,één, dat dan de
worst de schuld krygt, terwijl heel
jnlis de ware oorzaak elders
worden gezocht.
Onder het abarttoir van Rotter
dam ressorteert ook de stadscontró-
le. Op gezette tijden worden alle
slagers in de stad gecontroleerd en
dat deze contröle niet mals is. daar
van zou het kaartsysteem frappan
te staaltjes kunnen vertellen.
Een achttienjarige jongedame in
Oklahoma (V.S.), Margareth Car
net Fletcher, die geboren is zon
der hinden en voeten, heeft haar
tanden en tong-als vingers leren
gebruiken.
Als kind van 5 jaar heeft zij
geleerd, met een. tussen de tan
den geklemd potlood te tekenen,
thans kan zij zelfs schilderen met
water- en olieverf en ze is op
zoek naar een haan om haar
talenten productief te maken.
Haar tong vult de tanden op
gelukkige wijze aan. Met de tan
den grijpt ze een lippenstift en
met haar tong west ze die zo-
handig-te bewegen, dat ze er in
slaagt haar lippen, even keurig
rood te maken als elk ander
meisje van haar leeftijd.
Margareth laat zich door haar
gebrekkige toestand niet ontmoe
digen. „Als iemand lichamelijk
gebrekkig ie" zegt zij, „heeft God
het zo gewild en ik geloof dat zijn
bedoeling is, dat zulke personen
van hun leven maken wat er van
te maken is en niet bij de pakken
gaan neerzitten".
Het insnijden van de kauwspieren op zoek mar de blaasworm
Op Juli zullen de Spanjaarden,
voor de eerste maal na elf Jaar. ter
stembus zaan. Vrijheid van menings
uiting, pers, organisatie of vergade
ring xyn er echter niet In Spanje in
deze dagen voor de stemming.
Hei volk zal zijn oordeel uitspre
ken over de „opvolgmgswet", die
door generaal Franco is uitgevaar
digd, door de Cortes is goedgekeurd
en uiteindelijk fs voorgelegd aan het
volk.
In de wet wordt bepaald, dat ge
neraal Franco hoofd is van de staat,
een functie, die hij sinds de burger
oorlog heeft bekleed, dat Spanje een.
HET grijze raadhuis aan de Coolsingel is niet alleen de plaats van waar
uit de vroede vaderen en hun honderden helpers onze goede stad .be
sturen, maar is tevens het huis, waar Rotterdam zijn officiële gasten ont
vangt.
Er is nog al eens „wat te doen" daar op het raadhuis. Het heet dan in
onze krant, dat de gasten officieel door B. en W. ontvangen werden. Soms
zijn liet generaals of diplomaten of andere hoogwaardigheidsbekleders uit
binnen- en buitenland, die onze stad met een officieel bezoek vereren. Een
andere keer zyn het deputaties van grote gezelschappen; van mijnwerkers,
muziekcorpsen, sportslui. En dan niet te vergeten de Rotterdammers zelf,
wanneer er sprake is van belangrijke gebeurtenissen Jn het leven van voor
aanstaande stedelijke verenigingen, organisaties of diensten.
Op. een afstand gehouden door dë
bekende houten hekjes slaan dik
wijls duizenden het komen en gaan
der officiële gasten voor het raad
huis gade. Een enkele keer baadt
het stadhuis in een zee van licht en.
flonkeren de kaarsenkronen in de
Burgerzaal. Daar komen de gasten,,
onder de tonen van het orgel een
tikje statig binnen, en begeven zich
over het gladde parket haar het
spreekgestoelte. Hoe dikwijls reeds
heeft burgemeester Oud of een der
wethouders van deze plaats de gas
ten van het gemeentebestuur ver
welkomd I
Maar geen goed gastheer of hij
dient zyn bezoekers ook iets voor te
zetten! Rotterdam mag dan een
noodlijdende gemeente zijn maar het
weet zyn officiële gasten gul en
waardig te onthalen.
Soms worden dranken en versna
peringen door de bodes in de bur
gerzaal rondgediend maar door
gaans zijn in aangrenzende vertrek
ken of gangen lange tafels aange
richt.
Op het keurig wit damast staan
dan. lange rijen kopjes, 'kannen met
koffie of. thee en schaaltjes versna
peringen, waarvan ieder op zijn
wenken door de bodes wordt be
diend. Juist dit niet overdadig maar
toch gul onthaal schept onder de
bezoekers een ongedwongen sfeer
en vertrouwelijke stemming.
Van tijd tot tijd,"in het bijzonder
wanneer het vreemdelingen geldt,
wordt een koffietafel of zelfs een
diner aangericht. Dan weet kok
Broekman in de cantinekeuken van
het raadhuis,-dat er veel yan hem
verwacht wordt.
„Laatst, toen die sportslüï uit
Huil op bezoek waren, moest ik
250 koffietafels opdienen", vertelde
hy ons. „Maar het kwam voor el
kaar hoor!", verzekerde hij glunder.
Die cantinekeuken. mag- er wezen.
Een flink restaurant zou het er ze
ker mee kunnen doem Blinkende
potten en pannen, rfjeh borden,
schalen en kopjes en een spiksplin
ternieuw gasfornuis, dat naar kok
Broekman ons vertelde, het nu mo
gelijk zal maken, regelmatig diners
en warme lunches in het raadhuis
DONDERDAG 3 JU LI. Wan
neer in Jut tuin een wilde pruim,
een wilde sering of wilde roos staat,
den kan daarop een edel soort wor
den, geoculeerd. Onder oculeren ver
staat men het overbrengen van een
knop niet een stukje bast door een
T-vormige insnijding onder de bast
van een andere boom. Nadat dit ts
geschied wordt de oculatie met wat
raffia omwondèn. Die knop met dat
stukje bast groeit dan op die plek
vast en het volgend voorjaar ont
wikkelt zich daaruit een jonge
scheut, waaruit later een gehele
struik of. boom kan voortkomen.
Perzikenpruimen, seringen en ro
zen worden door oculeren voortga-
kweekt. Het geschiedt in Juli tot
S. L.
Een lekker potje heeft de Stadhuiskok, Broekman, op het vuur staan.
*°m' cofc heel wat'voor kijken om elke dag 1215 ambteneren hun
„natje droogje" te geven, om maar niet te spreken van de banketten,
die af en toe ten Stadhuize worden aangericht
op te dienen. Maar hoofdzaak blijft
de bediening van het raadhuisperso-
neel.
Gekrulde neuzen
Het ogenblik, waarop de elf can-
tineraeisjes 's morgens en 's mid
dags de koffie en thee rondbrengen,
behoort voor de 1215 ambtenaren
van het raadhuis tot de prettigste
momenten van de dag.-Ze horen de
aluminium thee- of koffiepot nau
welijks rinkelen, of hun neus be
gint- al te krullen.
Maar ook de leden. - van de ge
meenteraad en de journalisten, we
ten het kopje thee als onderbreking
van een lange raadszitting bijzonder
te waarderen.
Tussen, de middag gebruikt het
raadhuispersoneel zijn twaalfuur
tje in de ruime cantinezalen, op de
derde verdieping, waar zich ook de
keuken bevindt.
Tot voor kort waren er belegde
broodjes te verkrijgen tegen zeer
lage prijzen. Het C.D.K, heeft ech
ter de brood toewijzing stopgezet tot
verontwaardiging van het raadhuis-
personeel. -
„'t Is een geduchte tegenvaller,
deze beslissing van het C.D.K.", zei
ons mr. J. G. Duehemin, voorzitter
van het cantïnebestuur." Juist in
deze moeilijke tijd terwijl de sala
rissen en lonen van het gemeente-
personeel toch reeds aan de lage
kant zijn, is het een sociaal belang,
dat wij het personeel goedeen goed
kope bijvoeding kunnen verstrek
ken."
Maar wij twijfelen er niet aan of
de heer Broekman, de chef-kok zal
voor het personeel nog wel het een
of ander hapje weten klaar te sto
ven. 1
Boven in een der aardige toren
tjes van het raadhuis, met een lad
dertje bereikbaar en onzichtbaar
van de straat, werkt de heer Sinoo,
tekenaar ten stadhuize aan ontwer
pen voor fresco's, die straks de
thans wat sombere wanden van de
cantines zullen opvrolijken.
Zijn motieven ontleent hij aan de
tropische fauna en. flora, waarbij
een luchtige en. speelse sty! valt op
te merken.
Daar, .in zijn knus ateliertje
wrocht Sinoo ongestoord aan zijn
langs lijmen slingerende apen, kron
kelende 'slangen en brullende leeu
wen...
Ons raadhuis heeft zo zijn bijzon
dere geheimpjes!
Rotterdamse Reddings
brigade
De Rotterdamse Reddingsbrigade,
die het reddend zwemmen op zulk
een voortreffelijke wijze propageert,
zal. Zondag a.s. een stranddag te
Hoek van Holland houden. Er zal
een. zee-reddingsdemonsfcratie wor
den gegeven. De opmars van de de-"
monstranten zal ongeveer 12 uur
plaats vinafcn. In groot verband
zullen daarna oefeningen op het
strand worden gehouden. Tot slot
een redding uit zee, door de leden
van de strandwacht.
Met een speciale boot zullen enige
honderden kinderen naar Hoek van
Holland komen. Deze kinderen
zullen voorafgegaan door de band
van de zeeverkenners der padvinde
rij langs het strand naar het bri
gade-huis marcheren.
Sloopschip bestemd voor
de N.V. Holland te
HJ. Ambacht
De scheepssloperij N.V. Holland
te Hendrik Ido Ambacht heeft ver
leden jaar een tweetal Amerikaanse
vliegdekschepen voor sloop aange
kocht. Het zijn z,g. escort-carriers
ongeveer van het type van het Ne
derlandse vliegdekschip „Karei
Doorman".
Eén van deze escort-carriers, de
„Nabob**, die het eerst naar Rot
terdam zal komen, ligt in de nabij
heid van Rosytb, ten noorden van
Edinburgh, aan de grond. Het schip
werd op het laatst van de oorlog
door een torpedotreffer licht aan
het achterschip beschadigd. De
Amerikanen vonden het niet meer
de moeite waard de „Nabob" te
herstellen' en lieten haar op een
raodderbank varen, echter met zo'n
vaart, dat het vaartuig enkele me
ters omhoog is komen te zitten. Nu
het schip naar Nederland verkocht
ia en dus vlot gebracht moet wor
den is gebleken, dat alleen met
springtij enige kans van slagen
aanwezig is het van *de raodder
bank vrij te krygen. Reeds drie
maal hebben Engelse sleepboten
vergeefs aan het vliegdekschip ge
trokken. Intussen heeft men de
schade aan het achterschip her
steld en hoopt men de Nabob bij het
volgend springtij op 18 Juli a.s.
vlot krijgen. Een week later kan
se dan in de Nieuwe Waterweg
worden verwacht.
In de parksluizeo te Rotterdam
werd Woensdag de 85 ton wegende
sluisdeur 'gelicht, terwijl" de reser
vedeur, die gedurende, acht jaar op
de kant heeft gestaan en geheel
schoongemaakt en gerepareerd is,
daarvoor in de plaats is gebracht
Dit allesbehalve eenvoudige kar
weitje, dat acht jaar geleden, toen
de sluisdeuren eveneens voor revi
sie werden verwisseld, met drie bok
ken moest worden uitgevoerd, is
nu door één bok gedaan, en wef de
Grutto van Joh. van de Acker's
bergingsbedrijf, die de zware sluis
deur, door water en vuil een 15 ton
in gewicht vermeerd, even alleen
lichtte en buiten de sluizen bracht.
De „Grutto" is in 1946 gebouwd,
heeft een capaciteit van 110 ton en
is .van een ruime en moderne acco-
mbdatie voor de bemanning voor
zien. Ze werkt voornamelijk voor
de Rijkswaterstaat op het ogenblik.
In October gaat de „Grutto" naar
Amsterdam, waar het gezonken
10,000 ton metende dok o, het voor
malige „Prins Hendrik"-dok, van
de Amsterdamse droogdokmaat-
schappy in gedeelten zal worden
gelicht.
„Indrapoera" brengt
Duitsers mee
„koninkrijk" is, ën dat Franco, wan
neer hij zich vrijwillig terugtrekt,
wanneer zijn gezondheidstoestand
hem niet langer toestaat aan te blij
ven, of wanneer hij sterft, zal wor
den opgevolgd door een koning of
een regent.
De volgelingen van generaal Fran
co, en degenen, die tegen hem zijn,
zijn het er over eens, dat de wet bij
de stemming zal worden goedge
keurd. De enige vraag is: hoe velen
zullen er stemmen en hoe groot zal
de meerderheid zijn?
Ofschoon de stemming bij de wet
verplichtend is gesteld, legt de
Spaanse pers bijna evenveel nadruk
op de aanmaning, dat het de plicht
van iedere kiesgerechtigde is om te
stemmen, als op het advies om ..ja"
te stemmen. Alle kiesgerechtigden,
die niet stemmen, zonder daartoe te
voren officieel een ontheffing gekre
gen te hebben» zijn strafbaar bij de
wet.
Zowel by de linkse als de rechtse
tegenstanders van het Franco-regime
zijn er, die weg willen blijven van
de stembureaux. Zolang er echter
geen vrijheid is, zal deze georgani
seerde actie wel onmogelijk zijn-
Zodra de stembureaus dicht gaan,
zullen de kiescomité's de stemmen
tellen. Er wordt slechts één maal
geteld. Volgens het decreet zullen na
de telling alle stembiljetten ver
brand worden, behalve die, waar
over men op de een of andere wijze
in twijfel verkeert In het decreet
wordt bepaald, dat de voorzitter van
het kiescomité. zodra de telling ge
ëindigd is. de uitslag bekend maakt.
De uitslag moet ook op de deur
van het stembureau worden aange
plakt, en aan de gemeenteraad ter
kennis worden gesteld.
Twintig dagen na de stemming, op
26 Juli, zal de nationale kiesraad de
landelijke uitslag bekend maken. Te
gelijkertijd zal deze raad de wet als
aangenomen of afgewezen uitroepen,
en het resultaat aan de Cortes en
aan Franco doen weten.
Uit Madrid wordt gemeld, dat een
belangrijke groep conservatieve mo
narchisten. onder leiding van graaf
Rodezno, de vroegere Spaanse minis
ter van justitie, heeft besloten een
neutrale houding aan te nemen ten
opzichte van het referendum van 6
Juli.
Een woordvoerder van de groep
zei, dat het gelijk stond met een ad
vies om ter stembus te gaan.
De woordvoerder verklaarde, dat
het met het oog op de gestelde straf
fen een salarisaftrek van twee
procent voor regerïngsertiployé's-
niet doenlijk was om de kiezers op te
wekken zich van stemming te ont
houden.
Eerl|jlc Is eerlyk
Te gek wil ik het nu ook weer
niet maken het zijn natuurlijk d«
erg besten niet, die hier b|j me»
neertje moeten komen goed, al
lemaal tot je dienst, maar u moet
me voor deze keer toch niet kwa
lijk nemen, dat ik een paar harte
lijke woorden van waardering ga
wijden aan een stuk of veertig van
die bajes en boete candidaten, die
hier van de week op één zitting
achter mekaar voor het hekje
moesten komen.
Misschien was het toevallig een
uitzondelijk toffe ploeg, maar daar
geloof ik eigenlijk niet aan, het zal
allemaal wel één pot nat zijn en ze
ker niet van het beroerdste vocht,
want wat zou u er van denken alt
u een erg begerenswaardig en lek
ker ding zo maar open en bloot
voor het grijpen legde op een
plaats,, waar die morgen toch ze
ker in de dertig dieven «o dievin
nen langs liepen en je merkte na
een paar uur, dat het er nog nèt
zo lag; dat niemand er een vinger;
naar uitgestoken had
Ik wist wel, dat de mensen niet
zo kwaad waren als de dagvaardin
gen het willen doen voorkomen,
maar ik wou het ook wel eens be
wezen zien, net als al die advocaten
hier en daarom legde ik, vóór ik
de zaal binnen ging, nu eens niet
mijn eeuwige peuk op de richel van
dc lambrizering, vlak bij de wacht
kamer, maar een kersverse goud
gele Virginia sigaret.
Ik legde hem zó neer, dat-ie er
gewoon, om. groèg. meegenomen te
worden en opgestoken en met die«
pe halen genoten.
Niet om wat te zeggen, maar ik
geloof wel, dat overal elders ter
wereld en dan wil ik nog niet
eens ïnstinuerend denken aan onze
eigen redactie bureaux die onbe
heerde Player binnen het kwartier
vertrokken zou 2|jn geweest en via
de longen van de dief in de aether
verdwenen.
Hier, waar het zwart ziet van do
ganpers, bleef hij onaangeroerd.
föjk, dat vond ik toch casueel,,
d&t moet in de krant, dacht ik.
Stil maar, heren deurwaarders en.
parketwachters, jullie waren, ook
braaf, je bleef er óók af, maar ja,
dat vind ik nu weer niet zo typisch
om te vermelden
Ncrm, GENOEG in J. Gerhard
Donderdagnacht omstreeks 12
uur zal hét motorschip „Indra
poera" met repatrieerenden uit
Indonesië in de Schiehaven te Rot
terdam aankomen. Aan boord'be
vinden zich 293 evacué's, 149 mari
niers en 121 leden van de Konin-
klykke landmacht. Voorts komen
met dit schip aan 450 vreemdelin
gen, bestaande uit Duitsers, Oos
tenrijkers en Hongaren, die per
speciale trein van het Lloydterrein
naar Hamburg gebracht zullen wor
den van waar z|j verder naar hun
woonsteden zullen reizen. Met de
debarkatie zal Vrijdag 4 Juli des
ochtends om 8 uur'begonnen wor
den.
Toonders jongste roman:
Een jonge Nederlander verzeilt in
een Zuid-Amerikaanse havenstad,
wordt wegens landloperij op trans
port gesteld naar een dwangarbei
derskamp, ontsnapt, zwerft verder,
wordt weer gegrepen, belandt in een
nederzetting van desperado's, die
een spoorweg moeten bouwen in de
wildernis, weet opstand te maken,
ontkomt aan allerlei gevaren, be
landt in een uitgestorven en verlaten
pest-dorp, beleeft een glimp grote
liefde en dooit weer verder, zijn
idealen achterna, of zijn het her
senschimmen?
Natuurlijk ïs hij niet de enige fi
guur van deze roman.
Van het begin tot het einde heeft
hy met kerels te maken in die ..bel
op aarde"; het beetje hem"!'op aar
de is voor *n enkele vrouwen-figuur
weggelegd, hoewel.
Maar in die hel ontwikkelt zich,
rauw en ruw, mannenvriendschap en
in de uitbeelding hiervan is dit El
Dorado misschien nog wel het ge-
slaagdst. Door weinig woorden, met
een enkele opofferende daad, met de
delen van niets dan honger, leed ën
geen grein waarachtig-liefs, doet. de
auteur voor ons openbloeien iets dat
in zijn durf en uithoudingsvermogen
vaak de gevaarlijkste concurrent
blijkt te zijn voor de liefde van een
vrouw: nl. vriendschap van mannen.
Mannen in de rimboe
Of de een nu een moord, de ander
een staatsgreepje, of teen doodgewo-
ne diefstal op z'n geweten heeft
door Craig Rice
Vertaald door Ada Campers.
33)
Tl"g "Hoe was de brand! Waar was het?
hoe kwam het?
heeft ïe .boef hi &&&!!,-<*. ds
Allemeiimn", zei April „Da's 'tegen de wet». (O Archie,
Archie, dacht ze, hoe kon je dat doen!)
„Wat doet U met de vent, die de brand sestirhf a7<?
U hem te pakken krijgt?" vroeg Dinah. 313
„Twintig jaar brommen", zei O'Hare. Hy was eindelijk
weer op adem gekomen en voegde er aan toe; Maak je
maar niet benauwd. We krijgen, hem. wel".
„Oh", zei Oinah. En toen; „O h!"
Inspecteur Smith's keurige grijze pak zat vol stof en bra-
menvlekken Er zaten nog een paar dorre bladeren in zijn
haar en er was een schram op z'n ene wang. Hij zag eruit
of hij op springen stond. Hij keek naar de bobbel, die de
gele enveloppe onder Dinah's truitje maakte en zei*
„Wat...."
April keek verschrikt en bezorgd naar Bill Smith, en zei!
,Wat is er rnetU gebeurd?"
„Een van de vriendjes van dat broertje van je heeft me
een beentje gelicht", zei Bill Smith. „Met. opzet",
„Och, trekt U zich daar maar niets van aan", zei April.
„Dat doen ze ons de hele tijd." Er moest vlug iets gedaan
worden om te maken dat Bill Smith en brigadier O'Hare
niet merkten, dat Dinah het balangrijke bewijsstuk onder
haar trui had, „De hele tijd", herhaalde, „Maar alleen als
ze op hun handen staan en met hun oren klappen".
„Vooral om de andere Dinsdag", viel Dinah in.
„Maar het verschil zit 'm 'in de ronde hoeken", voegde
April er aan toe.
„Oh nee, daar zit het 'm niet in, alleen maar als 't regent".
„Maar je kunt het niet meer krijgen", begon April nog
vlugger. „En bovendien wordt het donkerrood door de re-
Se,/Wëlnee, niet als je er scheel naar kijkt", zei Dinah even
vlug-
„Maar als je dat doet, gaat de zon onder",
„Niet als de volgende twee weken Zaterdagen-worden".
"Wacht eens even.zei brigadier O'Hare, Bill Smith
keek verbijsterd.
April stootte Dinah aan. Ze liepen terug tot halverwege de
trap van de veranda aan de voorkant. „We zijn niet gek",
zei April onschuldig. Ze bracht haar wijsvinger naar naar
onderlip en deed: „B-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b".
Brigadier O'hare gniffelde ondanks zichzelf. Toen zei hij:
-„Trek het je niet aan. Smith. Ik heb er negen van mezelf
grootgebracht en ik weet.,.."
Maar Bill Smith trok het zich wèl aan. Hij liep naar de
maanverlichte rechthoek van het grasveld, keek dreigend
naar Dinah en April cn zei: „Waar is jullie Moeder?"
Die is aan het werk", zei April ijzig en met grote waar
digheid, „cn ze kan niet gestoord worden".
Bill Smith zei: „Ohen slikte het laatste woord in.
„Smupeer huem* fluisterde April.
Dinah vloog de nog resterende treden van de trap op met
de gele enveloppe en Wallie Sanford's schone overhemd en
sokken tegen, zich aan gekneld. April hing over de trapleu
ning, keek Bill Smith aan cn zei. koud: „Wees nou niet on
aardig". Ze ging weer twee treden verder en voegde er aan
toe: „En zeker niet tegen, onze Moeder. Het spijt me, dat TJ
haar niet aardig vindt, want dat doen wij wel".
Bill Smith haalde een paar dorre bladeren achter uit zijn
boord en zei; „Ik vind je Moeder wèl aardig. Zè is een fijne,
geestige vrouw. Ze heeft er alleen geen notie van hoe ze
kinderen moet opvoeden".
„Noumompelde Brigadier O Hare sussend, „als je er
negen van jezelf grootgebracht had...."
April maakte vlug van de gelegenheid gebruik. Ze ging
weer over de trapleuning hangen en zei bezorgd: „O com
missaris O'Hare. denkt U werkelijk, dat de moordenaar dat
huis met opzet in brand heeft gestoken om de politie weg te
krijgen en dan het huls van Sanford te doorzoeken?"
Bill Smith en brigadier O'Hare keken, elkaar aan. Toen
schoten ze vlug het prieel door. Het laatste, dat April van
hen zag, was dat ze het grasveld over stoven.
„Dinah kwam op haar tenen de trap af. Ze zag er nu rus-
tiger uit en zei: A-lles zit in de zak. In de waszak". Ze gi
ebelde even (haar werd toen weer ernstig: „We zullen die
arme Mr. Sanford morgen zyn overhemd en zijn sokken
brengen, tegelijk met zijn ontbijt".
„En zijn scheermes", zei April. „En een stukje zeep en een
spiegeltje. Dat is morgen. Dit is nu. Laten we de kinderen
eens bij elkaar gaan trommelen. Iedereen denkt, dat we een
partijtje geven, weet je nog wel?"
„Dinah zei: ,.Hoe ben je.... van ze af gekomen?"
„De eenvoudigste zaak van de wereld", zei April. „Ik heb
alleen maar een huis in brand gestoken".
„Maak daar maar geen gekheid over", zei Dinah. „Hoor 's,
we moeten Archie zoeken. Hij zou wei eens in de knel kun
nen zitten".
April verbleekte bij de gedachten. Ze rende naast Dinah de
trap af en zei: „Wij zullen hem een alibi geven. H|j was al
die tijd bij ons, tot de brand uitbrak".
„Misschien hebben 2e hem op heterdaad betrapt," zei
Dinah. „Die ellendige vent van een O'Hare zei, dat iemand
de brand gesticht had".
„Hy zei niet wie", zei April hijgend. „En al hebben ze
Archie gepakt, we zullen het toch wel op de een of andere
manier klaarspelen".
„Dat móéten we", zei Dinah, „hij is onze broer!" En ze
voegde er aan toe: „Hy heeft gelukkig een leeg. huis geno
men".
Toen ze onderaan de trap waren konden ze het toneel van
de brand duidelijk zien. Rode rookwolken. Hier en daar een
paar vlammen, vijf brandweerauto's en een donkere kring
van toeschouwers. Ze begonnen het trottoir langs tc rennen.
Een halve straat verder botste een kleine, opgewonden,
ademloze gestalte tegen hen op. „Hé", zei Archie. „Ik wou
jullie net komen halen; Jullie missen de hele brand. Jullie
missen alles!" Hij sprong been en weer. „Kom nou, kom nou,
kom nou!"
„O Archie", 2ei Dinah. „hoe kon je dat doen?"
Archie staarde haar in stomme verbazing aan, en keek
toen benauwd, bijna alsof hij zou gaan huilen. Hij zei: „Ja
maar,eh.(Wordt vervolgd).
daar vraagt de diep-tragische ver
bondenheid van leven-en-dood. in
de wildernis niet. naar; daar wordt
slechts gevraagd „in hoeverre ben. je
een betrouwbaar kameraad?, een
taaie medebereiker van de God-zali
ge vrijheid?"
De smartekreet om vrijheid en om
een. beetje meer menselijkheid is
misschien wel het zuiverste bestand-/
deel van dit boek, want de eveneens
zeer zuivere, couleur locale was ons
reeds bijgebracht door boeken die,op
eenzelfde peil staan en die gedeelten
bevatten, wier parallellisme ons trof:
„Mice and Men", „Tortilla Flat",'
..Cannery Row" (alle drie van Stein
beck), „Serenade" van James M.
Cain, en Weisenboms „Dokter in de
Gran Chaco": zij alle gqwagen van
natuur, land, volk, verschrikking,
melancholie en alles-verterende lief
de.
El Dorado Is echter Nederlands ge
bleven door zijn prachtige „schreeuw-
om vrijheid".
Bij de Vreemdeling in Jeruzalem
en later werk van Toonder vergele
ken, is El Dorado een flinke stap
vooruit, omdat het gewoner durft te
zijn en minder romannerig is opge-'
zet, terwijl het juist meer van da
uitbeeldingskracht van zijn auteur
heeft gevergd.
Maar die fantasie heeft het aange
kund.
En de hand die zij bestuurde, toont
gewin aan zelfbeheersing.
Het resultaat?: een opmerkelijk,
goed, mannelijk boek.
El Dorado, door J. Gerhard Toonder;
De Bezige By, Amsterdam, 1947.
J. W. DE BOER.
De staten van Suriname hebben,
met algemene stemmen aangenomen,
twee verordeningen, waarbij de gou
verneur gemachtigd Wordt een bij
zondere houtconcessie te verlenen,
ter oppervlakte van 500.000 ha, aan
de in oprichting zijnde N.V. Suri
naamse Houtmaatschappij en van
2C6.00f ha. aan de N.V. Ficus Pont
I.O., weike na vijf jaren desgewenst
nog kunnen worden uitgebreid.
.Weersdiip „Cirrus" op
weg naar Rotterdam
De reden'] van Nieveit Goudriaatl
en Co deelt ons mede, dat het weer-
schip Cirrus" dè 26ste Juni van New
Orleans naar Rotter&tm vertrokken
is. De „Cirrus" zal worden gebruikt
ter bezetting van één der dertien drij
vende weerstations, die ter beveili
ging van de Noord Atlantische en
Scandinavische luchtvaart en scheep
vaartroutes zijn opgericht, Nederland
cn België nemen samen één weersta
tion voor hun rekening. Het reserve
wterschip ^Cumulus" ligt nog te New
Orleans en wordt evenals dat: met de
„Cirrus" gebeurde, door een Ameri-
kaanse marinewerf in orde'gebracht
voor de overtocht over de oceaan,
