Uit angst voor represailles
geen brand gesticht
Rijk gevariëerd repertoire
Rotterdams Toneel
Stichting Nederland helpt
Indië
Wat studeer je en wat wil
je later worden!
Mij „Nederland" in de lucht
Gusto voor de rechter
Geheime tekeningen
niet uitgeleverd?
Er is gedacht aan toneel waarvar
„men iets meeneemt"
Start 19 September
Even aandacht voor:
Bij de ontvangst van het 50ste grote
repatriëringsschip
Me nsaap?A apmens?
Jeugdregistratie een succes in Eindhoven
pji-tiiiecechtec
Samen met Britse
onderneming
Jeugdorkest had goede
critieken
Compleet landhuisin
zes dagen
Dinsdag 19 Augustus 1947,
3
Tot half acht gisteravond heeft het proces tegen de direetio van de
werf Gusto voortgeduurd. Wel was de stroom van getuigen op dat
moment nog lang niet afgelopen, maar de president, mr. Van Vollen
hoven, vond het toen welletjes. De zitting werd verdaagd tot Dinsdag
morgen half tien. Wel nimmer tevoren zullen in een rechtzaal voor de
behandeling van één zaak zovele vooraanstaande opperofficicren uit de
Meidagen van '40 aanwezig zijn geweest als gisteren aan de Noords!ngel.
Want nadat des ochtends de generaals Winkelman en Baron Van Voorst
tot Voorst verklaringen hadden afgelegd reeds gisteren maakten we
hiervan uitvoerig melding waren het des middags twee vlcc-admiraals,
(lie voor het getuigenhekje verschenen. Ook de wereld van onze scheeps
bouw was goed vertegenwoordigd, want al» getuigen h décharge werden
gehoord de heren Endcrt en Smit, directeuren resp. van de Rotterdamse
Droogdok Maatschappij en van de werf P. Smit en Co.
vernietiging gereed gemaakt en had
de verdachte niet uitdrukkelijk en
vrijwillig beloofd er de brand in te
zuilen steken?
De verklaringen, die de verdachte
de pp 14 Mei '40 naar Engeland uit
geweken bedrpfsingenicur v. Hoc
king Colenbrander en de vice-admi-
raal Doorman over deze kwestie af
leggen, zijn ongeveer eensluidend
en.opnieuw rijst voor ons het beeld
van de verwarring, die in die dagen
In ons land heeft geheerst.
De drie zwaarste beschuldigingen
iic de verdachten in de lijvige dag
vaardingen ten laste worden gelegd
zijn gistermiddag zeer uitvoerig be
handeld. In de eerste plaats de be
schuldiging, dat de directie op oor
spronkelijk voor de Nederlandse
marine bestemde motor-torpedobo-
ten lanceerbuizcn zou hebben laten
aanbrengen en de constructieteke
ningen dezer buizen aan de Duit
sers zou hebben uitgeleverd. Deze
buizen waren van een nieuwe vin
ding.
„Allemaal nonsens" zo ver
klaarde de getuige decharge, vi-
ce-admiraal Doorman „de dag
vaarding is er op dit punt helemaal
naast. De waarheid is, dat de oor
spronkelijke buizen, die van Engels
maaksel waren, door de Nederland
se Marine waren afgekeurd. De on
der mij ressorterende afdeling heeft
nieuwe bulzen ontworpen. De teke
ningen heeft ze nimmer nlt handen
gegeven. Ook de proeven zijn ge
heel buiten de werf omgegaan. Zij
had hier niets mee te maken."
Adv. Fiscaal: „U hebt uw lesje
goed van buiten geleerd."
Mr. Nyssingh (verdediger van de
verdachte Conijn)„Mijnheer de
President, ik protesteer tegen een
dergelijke beschuldiging."
Adv. Fiscaal: „U hoeft niet zo
opgewonden te doen, ik neem er
geen woord van terug."
Viee-admiraal Doorman verklaart
tenslotte, dat de Gusto-werf een
Power-boot onmogelijk zou hebben
kunnen voltooien zonder hulp uit
Engeland.
Onschuldig boek?
Wat betreft de tweede zware be
schuldiging het uitleveren aan
de Kriegsmarine van fotocopieën
van een Engels boek met instruc
ties voor de montering van Rolls
Royce Merlin-motoren, zoals die
met toepassing van Engelse paten
ten in de voor onze marine be
stemde Power-boten werden ge
bouwd legt de werkmeester
Beunder belastende verklaringen
af. Eerst deelt deze getuige het Hof
nog mede, dat de verdachte Timmer
het personeel van zijn afdeling kort
na de capitulatie heeft bijeengeroe
pen en er toen op aangedrongen
neeft, dat men weer rustig aan het
werk moest gaan. De oorlog was
voor Nederland toch verloren. Sa
botage moest in het eigen belang
worden nagelaten. Getuige ver
klaart verder,, dat hij in de onderste
la van zijn bureau 't bedoelde boek
met tekeningen had liggen.
Verdachte Timmer zou getuige
hebben verzocht hem dit boek te
geven. De Duitsers hadden er om
gevraagd. Getuige had aanvankelijk
- /eigerd, maar" tenslotte onder
pressie toegegeven. Hij had 't boek
bij de Rolls Royce fabrieken in En
geland besteld en korte tijd daarna
gekregen. Toen getuige later werd
opgedragen naar Wilhelmshaf en te
gaan om stuk gedraaide Schnell-
boote te repareren, heeft hij perti
nent geweigerd aan deze opdracht
gevolg te geven. Ontslag volgde:
een half jaar salaris en een kosten
vergoeding van duizend gulden
kreeg hij mee.
De Audit. Militair:, schout bij
nacht Quant: „Wat was dat voor
hen boek. Was het geen doodgewo
ne handleiding voor het gebruik en
onderhoud der motoren, zoals elke
fabriek die bij het afleveren van een
motor ter beschikking stelt?"
Mr. Schuur (verdediger van ver
dachte Timmer): „Was het dit
boek?"
Mr. Schuur overhandigt de presi
dent een stapel fotocopieën, die op
de werf zijn gevonden. Op de voor
ste bladzijde staat de naam van ge
tuige Beunder.
Getuige Beunder: „Het lijkt er in
derdaad op, maar zeker weet ik
het niet."
Verdachte Smulders ontkent, dat
getuige Beunder wat betreft de reis
naar Wilhelmshaf en onder druk zou
zijn gezet. Het ontslag is in onder
ling overleg geschied. Verdachte
had de indruk dat de heer Beunder
en de directie als goede vrienden
waren gescheiden. Met de financiële
regeling was de heer Bcunder trou
wens ook onmiddellijk accoord ge
gaan. De zinsnede in het getuig
schrift. waarbij werd gezegd, dat
het ontslag verband hield met „het
met vervullen van een opgedragen
taak* zou op verzoek van de heer
Beunaer zijn aangebracht.
Ander geluid
De getuige Van Dijk, bedrijfslei
der van de Gustowerf te Slikker
veer gedurende de jaren '42—'44,
m^aïï?, Iiet Ho* vertellen, dat zijn
lijdelijk verzet door de directie niet
word gewaardeerd en dat op een
goeie morgen verdachte Timmer bij
hem was gekomen met de medede-
heb de opdracht de rotzooi
nier eens op tc knappen." Getuige
had daarop geantwoord: „Dat Jp
goed, maar dan ga ik weg." Wat bil
dan ook heeft gedaan.
Mr. Schuur; „Hebt u nooit een
circulaire onder da arbeiders ver
spreid met een oproep tot overwerk
hend?" Ulaire doar U was *ete"
Getuige: „Nee."
Mr. Schuur: „En dit dan
De verdediger overhandigt de pre-
~neea door getuige getekende
pu5° P' w,aRrin de arbeiders in hun
Belang wordt aangeraden
overwerk te verrichten.
u^chte Timroer verklaart, dat
J Hl6 oproepen werden samen-
een Duits pistool op de
W tLtn at z" werden gedaan in
het belang van de arbeiders zelf.
Directie was bang
Dan da derde ernstige beschuldi
ging. Waarom heeft de verdachte
Timmer de hall. waar nog zes Po-
werboten in aanbouw lagen, niet in
brand gestoken? Had de Neder
landse Marine deze loods niet voor
De opdracht tot vernietiging had
viee-admiraal Doorman gegeven
aan de eerste luitenant ter zee Van
Staveren, commandant van de mo
tortorpedoboot T.M. 51, die in de
Meidagen bij de werf Gusto lag,
waar de heer Van. Staveren toezieht
moest houden. Op de ochtend van
de veertiende Mei kreeg deze offi
cier van andere zijde de order met
twee onderzeeboten naar Engeland
uit te wijken. Viee-admiraal Door
man heeft hiervan niets geweten.
Luitenant "Van Staveren heeft ver
zuimd de opdracht tot vernietiging
aan een andere officier over te dra
gen. Daarop is de heer Colenbran
der naar Den Haag gereisd en
heeft hij van viee-admiraal Door
man de opdracht gekreaen terstond
met de T.M. 51 naar Engeland te
varen. Tevens moest h(j er zorg
voor dragen, dat de vernietiging der
hall in ieder geval zou geschieden.
De heer Colenbrander beweert nu
dat hjj deze opdracht enkele secon
den voor zijn vertrek naar Enge
land aan verdachte Timmer heeft
doorgegeven.
Op zjjn beurt zegt verdachte Tim
mer, dat hjj weliswaar heeft begre
pen, dat van hem werd verlangd de
brand te stichten, maar dat kort na
het vertrek van de T.M. 51 de ver
dachte Smulders op de werf ver
scheen met de mededeling, dat Ne
derland had gecapituleerd en dat
belden toen uit angst voor repre
sailles de vernietiging niet hebben
aangedurfd. De voorbereidende
maatregelen zjjn toen ongedaan ge
maakt, houtspaanders en benzine
uit de Itall verwijderd.
Aud. Mil. tot de heer Colenbran-
der: „Waarom nam U niet zelf een
lucifer en stak dc brand er in. U
ging toch d" Waterweg uit en nam
geen enkel risico. U had toch moe
ten bedenken, dat de uitvoering van
een zo belangrijke opdracht onder
de gegeven omstandigheden voor 'n
burger, die ter plaatse blijft, geen
eenvoudige opgave was. Grote risi
co's waren cr voor hem aan ver
bonden.
Getuige Colenbrander: Inderdaad.
Later neb ik me dikwijls het verwijt
gemaakt, dat ik het niet zelf had
gedaan.
Allerlei
En dat is wel in grote lijnen het
geen in dit proces gistermiddag ter
sprake werd gebracht. Uit vele an
dere getuigenverklaringen stippen
we nog" aan, dat ook de heer Colen
brander van oordeel was. dat de ge
wraakte fotocopiën der Rolls Royce
Merlin-motoren voor de Duitsers
van nul en generlei waarde war«n,
dat viee-admiraal Vos tot dezelfde
conclusie kwam, dat de scheeps
bouwkundig ingenieur Engberts een
overzicht gaf van de opdrachten,
die Gusto voor de Duitsers heeft
uitgevoerd en verklaarde, dat de
heer Timmer de arbeiders had op
gewekt aan de Duitse eisen betref
fende tewerkstelling in Duitsland
te voldoen, dat de magazijnmeester
tfan Noppen meedeelde, dat mate
riaal van de Nederlandse marine in
opdracht van verdachte Timmer uit
de magazijnen verdwenen en dat 'n
vroegere employé het Hof vertelde,
dat de werf do luie eerst onder lei
ding had gestaan van een illegale
werker, doch toen deze naar Enge
land uitweek, in handen was van
een N.S,B.-er. De heren Endert en
Smit bevestigden de vraag der ver
dedigers, dat de werven geen in
vloed hadden op de prijsvaststellin
gen, der Duitse orders, terwijl de
accountant van Gusto, de heer
Beyer nog vertelde, dat de directie
haar Duitse opdrachtgevers nooit
gastvrij heeft ontvangen. Koffie of
thee, sigaren of sigaretten kregen
Ze nooit. Veel is gedaan ten behoeve
van ondergedoken studenten en
Joodse employé'?
Ko Arnold! heeft gistermiddag
tjjdens een persconferentie in de
nieuwe Rotterdamse, schouwburg
enkele mededelingen gedaan over
de plannen van het Rotterdams To
neel voor het aanstaande seizoen.
Behalve Shakespeare's „Veel leven
om niets", waarmee op 19 Septem
ber wordt begonnen, zal het Rot
terdamse theaterlievende publiek
een keur van huitenlandse stukken
te zien kriigen, o.a. van Cocteau
„l'Aigle deux têtes"; van Sartre
„Huis Clos" (vermoedelijk in besto
ten voorstelling),- Arthur Miller's
„All my sons"; van Salarou „Les
nuits de la colère", „Jeanne d'Arc",
IMcstly's „An inspector calls"; van
Shaw „Mevr. Warrens Bedrijf";
twee stukken van Anoutlh n.I. „La
sauvagc" en „Leocadia"Molïëre's
„De Vrek", reprises van „Gaslicht"
en „Rebecca", benevens enig© Ne
derlandse stukken.
Dit ongetwijfeld rijk gevarieerd
repertoire heeft heel wat hoofdbre
kens gekost, omdat de leiding van
het gezelschap zich zeer wel bewust
is van de zeer uiteenlopende smaak
van het Rotterdams publiek. De ge
uite wensen zijn niet alle na te
streven. Er is echter gedacht aan
aeathetische, zowel als ethische, aan
sociale, zowel als aan amuscments-
verlangens en in het algemeen is
gedacht aan dat toneel „waar men
iets van meeneemt".
Helaas, zeide de heer Arnold!, is
er op de wereldmarkt een groot te
kort aan goede blijspelen. „De lach
is al jaren achterwege gebleven".
Op oorlogsstukken, zo wordt ge
zegd, is het publiek uitgekeken,
omar nochtans niet op de conflic
ten en verhoudingen die gevolgen
zpn van al hetgeen. w\i hebben er
varen. Twee, hierboven nog niet ge
noemde stukken, zijn b.v. „Christo
pher Blake" van Moss Hart, waar
in het p»obleem van de kinderen
wordt behandeld wier ouders schci-
£?n,1en „Fick-up-girl" van Elza
Shellv. een stuk spelend voor de
kinderrechter, dat een beeld geeft
vSn gevaren waaraan meisjes
zijn blootgesteld als de ouders cr
niet racer zijn. Ook deze stukken
Ko Arnoidi deed onthullingen over
de Rotterdamse plannen voor ons
toneel in het a.$, seizoen,
zjjn aangekocht, zodat een basis
wordt gevormd voor dit en volgen
de seizoenen.
Moeilijke aanloop
De aanloop van het eigen Rot
terdamse gezelschap is uiteraard
het moeilijkst. Met krachten die,
veelal tot I September, elders ver
bonden zijn, moet repertoire ge
maakt worden. Er moeten décors,
costuums vervaardigd worden en
werkmateriaal aangeschaft.
Men begint met niets, dan alleen
het heilige voornemen om te sla
gen. Gezien het gezelschap, (dat
nog enkele aanvullingen krijgt voor
al van jonge mensen) gezien ook
de keuze der stukken en het feit
dat ervaren zakenmensen en -regis
seurs het Rotterdamse toneel ter
hand gaan nemen, gerufcgesteund
door een enthousiast bestuur, is er
alle reden om aan te nemen, dat er
een goede tijd aanbreekt voor dit
deel van onze culturele opbouw.
De „fruiistand van Holland helpt Jndie" in de grote orttvangloods van
de Rotterdamse Lioyd aan de Schiehaven.
geholpen
huisraad
ten enigszins op dreef
worden met huisvesting,
en zovele andere dingen,
het dagelijks leven onontbeerlijk
zijn. De Stichting helpt daaraan
naar vermogen mede naast verschil
lende andere instanties.
„Nederland helpt Indië" is uitge
groeid tot een grote, perfect wer-
SINDS die heuglijke dag in April
p1946, toen het stoomschip
„Nieuw Amsterdam", als eerste gro
te schip met bijna twee duizend re-
patriërenden uit Indië in Rotterdam
arriveerde, heeft de' stroom van
mensen, beroofd van have en goed
en uit hun werkkring gestoten, ge
zonden en zieken, weduwen en we
zen uit Indische interneringskam
pen naar het veilige moederland
niet opgehouden te vloeien. Ruim
100.000 evacué's. aangevoerd met
meer dan 100 schepen, hebben hier
reeds een schuilplaats gezocht. Het
was de dure plicht van bet Neder
landse volk, hoewel zelf arm en
berooid, deze tienduizenden zwaar
getroffen landgenoten te helpen
waar maar mogelijk was Zij. die
dit al in de bezettingstijd hebben
voorzien en onmiddellijk de handen
uit de mouwen staken, zodra de Ja
panners de wapens hadden neerge
legd, waren de mensen, die de on
telbare spontane uitingen en pogin
gen tot verlening van hulp coördi
neerden en tot oprichting kwamen
van de Stichting ..Nederland helpt
Indië".
Steeds weer als een schip met
evacué's wordt gedebarkeerd, in het
begin op het terrein van dc Holland
Amerikalijn aan de Wilhelmina-
kade. later in de Schiehaven aan
het établissement van de Rotter
damse Lloyd, staan vrijwilligers
van de Stichting klaar, de terug
kerende landgenoten een zo prettig
mogeliike ontvangst te bereiden.
Tientallen leden van de Unie van
Vrouwelijke Vrijwilligers verrich
ten met ijver en toewijding hun ge
heel belangloze werkzaamheden. Zij
reiken de welkomstbrief van de
Koningin uit, delen aan de mannen
sigaretten gekocht uit in beslag
genomen voorraden van zwarte
handelaren 'en aan de vrouwen
sprits uit, verder fruit en dc z g. de
kenpakketten. Een informatiekan-
co ort je zorgt voor inlichtingen over
plaatselijke comité's en terwijl de
gerepatrieerden wachten op de
auto's worden zij voorzien van kof
fie. broodjes, enz.
Zo ging het ook Zondagmiddag
bij de aankomst van het motorschip
..Sloterdijk", dat met bijna 600 re-
patri ër enden het vijftigste grote
schio was. dat door de Stichting
Nederland helpt Indië". ingescha
keld als een bescheiden, maar
uiterst nuttig onderdeel bij de
Dienst Repatriëring, werd verzorgd
Een „jubileum"
Het was dus een soort jubileum,
dat voor de heer J. D. Daubanton,
voorzitter van het Comité in Rot
terdam en landelijk penningmeester
aanleiding was. ons iets van het tot
dusver verrichte werk een res
pectabele staat van dienst' te
vertellen. Ziehier enkele cijfers, die
meer zeggen dan woorden.
Bij de ontvangst te Rotterdam
werden door dc Stichting 25.000 kg.
sprits en 150.000 door de distributie-
dienst beschikbaar gestelde brood
jes klaargemaakt en uitgedeeld.
Van dc bijna acht milliocn gulden,
bii een gebracht uitsluitend door gif
ten van particulieren, werd voor
4% milliocn aan levensmiddelen,
text iel goed eren (voor zieken hui
zen) cn medicamenten naar Indo
nesië gezonden, Om schele ogen te
voorkomen zij hier even medege
deeld, dat de textieJgoederen in het
buitenland zijn aangekocht, dank zij
de giften in dollars, ponden en
francs.
Een belangrijk onderdeel van het
werkterrein der Stichting is voorts
de zogenaamde nazorg, waaronder
alleen in Rotterdam ongeveer 3500
mensen vallen. De teruggekeerde
„Indisch-mensen", die hier immers
met practiseh niets beginnen, moe-
Twee onderzoekers, dr. Robert
Broom cn zijn assistent, hebben te
Sterkfontein (Zuid-Afrika) een
compleet bckk' n van een aapmens
gevonden. In een interview ver
klaarde dr. Broom, dat dit bekken
veel meer overeenkomst vertoonde
niet dat van de mens als met dat
van de mensaap.
Het bekken heeft een kort maar
zeer breed darmbeen, zoals dit ook
bij de mens he tgeval is. Gorilla's,
Chimpansees en Orangoetangs
daarentegen hebben een meei ge
rekt darmbeen. In de nabijheid van
het bekken werden nog ccn heilig
been gevonden, een paar wervels en
ribben en andere delen \an het
skelet, en een bovenkaak met vrij
wel alle tanden.
Een paar weken te vorcr. ontdek
te dr. Broom ter plaatse een opper
armbeen, een »chcdel cn een schou
derblad.
kende organisatie drie landelijke
bureaux m Amsterdam, Den Haag
cn Rotte raam, plus meer dan 100
plaatselijke comité's die de hel
pende hand biedt, niet slechts aan
hen die tpiugkeren. maar ook aan
hen. die in Indié bitjven wonen. Zij
geniet daarbij de steun van alle po
litieke en godsdienstige gezindten
Zij is voortgekomen uit het Neder
landse volk en kan slechts blijven
bestaan dóór het Nederlandse volk,
dat voor haar moot blijven werken
en geven' De Stichting deed reeds
veel, maar 2al in de toekomst nog
veel moer moeten doen. Al moge
dit jaar de repatriëring wellicht op
haar eind lopen, het werk van het
Comité is daarmee nog lang niet ten
einde. Alle gerepatrieerden blijven
voor een groot deel op de hulp van
„Nederland helpt Indië" aangewe
zen en de nood in Indonesië ver
mindert niet, doch neemt eerder
nog toe.
(Van onze Haagse redacteur)
Te Eindhoven is door ambtena
ren van het Gewestelijk Arbeids
bureau aldaar een vrijwillige
jeugdregistratie Ingesteld, die een
volledig succes is geworden. Deze
registratie was bedoeld als een
proef; na Eindhoven is nu Maas
tricht aan de beurt. Aan de hand
van de resultaten daarvan zal het
afhangen, of minister Dxees al
dan Diet het Rijksarbeidsbureau
zal belaslen de registratie in het
gehele land te houden.
Deze vrijwillige registratie is
scheel in liet belang van dc jeugd.
Z:i omvat de rnanneliikc jeugd
\an 14 tot jaar. De vrouwelijke
zal eerst later aan cle heurt ko
men.
Men wil weten, wat er onder
dozo na-oorlogse jongeren leeft.
De studerenden volstaat, men 'met
te vragen wat zij studeren; van
de werkenden wil men o.a- weten,
hoe- zij ertoe gekomen zijn het
vak to kiezen, dat zij momenteel
beoefenen. Uit de binnengekomen
antwoorden zullen de statistieken
worden samengesteld, die duide
lijke richtlijnen zullen geven, in
welke richting het vakonderwijs
zich zal moeten ontwikkelen. Met
du verkregen gegevens zal mm
tevens reerfs Op de lagere school
de jongens behulpzaam kunnen
zijn bij een goed verantwoorde
keuze voor hun toekomstig be
roep. Zij kunnen nu eenmaal niet
allemaal piloot of chauffeur wor
den.
Ook de ouders zullen op de vak
opleiding attent gemaakt moeten
word8n en op de grotere mogelijk
heden, die de geschoolde arbeider
op de ongeschoolde voor heeft.
Ook zal tnen op deze mauler
aanwijzingen krijgen, hoe groot
het aantal jonge boerenzonen is,
dat geen bestaan meer in de land
bouw kan vinden; voor hen is een
opleiding voor do industrie, die
nog altijd om arbeidskrachten ver
logen zit, noodzakelijk. Reeds
voor de oorlog was in vele go-
meenten een orgaan voor jeugd
registratie ingesteld. De bedoeling
was toen om tc trachten een over-
zicht tc krijgen van dc werkloos
heid onder de jongeren.
Eerst later is men tot een rui
mere doelstelling daarvan geko
men door ook arbeidsbemiddeling
cn beroepskeuze daarin op tc ne
men. Eindhoven boekte daardoor
veel succes. Vorig jaar verzocht
de gemeente Eindhoven Gedepu
teerde Staten cen bedrag beschik
baar te willen stellen teneinde
ren jeugdregistratie te kunnen
m&tcjjfii. DU werd toen gewei
gerd. omdat 'men ctit eerst win
lunileiiik belang \oud. dat *an
het Departement van Social» Zi-
ken behoorde uit te gaan. Daar
om heeft Eindhoven nu de pri
meur pek rijgen.
Reeds op dp eerste avond meld
den zich 40 iv 50 van de taai-
voor in aanmerking komenae
jongeren. Slechts een klein ge
deelte behoefde door de ambtena
ren in hun woning tc worden
opgezocht.
Verrassend was. dat het cant al
jongeren, die van zwarte handel
lexeu, practised, nihil was in
Eindhoven.
Kwaje dronlc
Alcohol ondermijnt de volkse
kracht dreigen grote borden
langs de wegen van Nederland.
Geen maaltijd zonder wijn
propageren grote borden langs da
wegen van Frankrijk.
Hangt er maar vanaf, hoe je 'fc
bekijkt. En hoe je 't gewend bent.
Toen m'n vader een jongen was,
stond er op 't erf een vat bier. Had
ie dorst, dan tapte grootmoeder
hem een schuimende kroes; en dat
was net zo'n zorgzame moeder als
de mgne, die een heel servies Melk-
Is-Goed-Voor-Elk bekers bezat.
Nee, van die gewende drinker#
hoef je mets raars te verwachten.
Die kennen bun maat, hun „taks",
zoals dat heet.
Maar die amateurtjes, daar kan
je wat mee beleven. Zes, zeven
„lichte angstjes" en ze laten zich.
vooi tdrijvcii op de rug van vurige
golven, de mistige verten tegemoet.
En voor dc nuchtere toeschouwer
speelt zich de totale metamorfose
at. De solide ambtenaar gaat gor
tige grapjes ophalen uit z'n ruigste
tijd m dc Oost, cle zwijgzame ma
joor citeert Goethe in 't Engels en
in c en hoek wordt scherpzinnig ge
debatteerd over 't nut van de thee-
zeef.
Maar opgepast voor de lieden,
die een kwaje dronk over zich heb
ben.
Bijvoorbeeld deze Lambertus,
voor 't oog zo'n gemoedelijke knaap.
Die Zaterdagavond was hij met de
hele familie, vader, moeder, zusjes
en broers, een bioscoop je wezen
pakken. Moordfilm: een vrouw
eerf held een schoelje; duel oia
„de eer van de vrouw" schoei ja
dood held trouwt vrouw.
Na afloop naar 't café op dB
hoek. Een borrel vanwege de Zater
dagavond, een borrel, omdat 't mor
gen Zondag is. een rondje voor d«
sjicke heer aan de kist. een rondje
terug hoe gaat dat? één op
de goede afloop, één op de valreep,
één
Dc hele karavaan ging daarn*
op de tram en laat daar nu uitge
rekend Willem de conducteur
staan, die met zus Corry gegaan
heeft.
Het vrouwelijk deel van de famU
lie spuwt verachtelnk op de grond,
de mannen doen dreigend tegen
Willem, die toch al met te best ge
mutst is vanavond, voor 't eerst een
uur later de remise in. En als Wil
lem z'n mond nou maar gehouden,
had tegen Corry, die bij 't uitstap
pen ostentatief haar gezicht van 'rtl
afkeert.
Maar nee. Draai jij je kop es
maar af briest Willem, over z'ï*
zenuwen. En tegen Lambert, int
wiens verhitte brem de moordfilm
nog draait: „met jou heb ik niks te
maken",
Nee? gilt Lambert, hiel!
heb je d'r één, van me zus!
Dat kostte Willems kunstgebit
en Lambert nu een boete van 15
gulden. De politierechter vraagt
wat hij verdient. Zes en dertig gul
den, doet Lambert somber.
Nou. dan moeten de zusje#
maar botje bij botje leggen.
Ja. ja. het kwaje moment van d#
kwaje dronk!
De Amsterdamse correspondent
van dr N.R.C. bevestigt in zijn blad
van gisteravond ons bericht, dat de
Maatschappij ..Nederland" bjj mon
de van haar directie verklaard
heeft inderdaad geïnteresseerd te
zijn bjj' oen kleine Britse lucht-
va a rton d e rnc mi ng.
De Nederlandse scheepvaart, al
dus het bericht, heeft In het alge
meen en sinds zeer lang zelfs be
langstelling aan de dag gelegd voor
het luchtvervoer, als zijnde dit een
belangr jk verkeerselement voor de
toekomst. Deze algemene belang
stelling is o.m. tot uiting gekomen
Prinses Margaret Rose, de jongste
dochter van het Engelse konings
paarmet een nieuw kapsel. 21 Aug.
wordt ze zeventien jaar.
73)
door Craig Rice
Vertaald door Ada Campers.
„Je bent een wonder", zei Bill Smith.
April straalde tegen dc telefoon. Als hij had gezegd: „Je
bent een verstandig klein meisje", dan zou ze hebben opge
hangen.
„Zeg, nog 's wat", zei Bill Smith. „Hoe ben je er achter ge
komen, dat zijn werkelijke naam Armand von Ho enne was?"
Dat was een netelige vraag. April beantwoordde hem
voorzichtig en weloverwogen. „Dat weten we van Mrs. San-
ford". Zo, dat was geen leugen; en aan de andere kant ver
raadde het niets.
„Hoe is zij er dan achter gekomen?"
„Dat weet ik niet", zei April „En nu kan ze het nipt meer
vertellen".
Aan de andere kant van de lijn was het even stil. Toen:
„Luister April. Denk eens heel goed na. Heeft Mrs. Sanford
je ooit iets over iemand anders verteld?"
„Nee", zei April, „Nee, nooit". Dat was ook volkomen waar.
„Dat heb je bepaald knap gedaan", zei Dinah, bewonde
rend, nadat ze de hoorn had opgehangen.
„Och, dat was niets", zei April bescheiden. „Laten we een
sandwich gaan klaarmaken, ik heb honger".
„Ik ook", zei Dinah. „We zullen een sandwich gaan klaar
maken en dan aan de kip voor het middageten gaan begin
nen".
April was bezig een sandwich te besmeren met pindakaas,
smeerkaas en daaroverheen weer jam, toen Archie de deur
in kwam vliegen.
Hij zag er ademloos, verhit, rood en heel smerig uit. Hij
ig het rijtje potjes op de keukentafel, zei: „Hal" en greep
naar een mes en een stukje brood.
„Was eerst je handen", zei Dinah.
„Ach, loop rond", zei Archie. „Dat is gewoon schoon vuil".
Hij waste zjjn handen en ging weer beginnen met een nieuw
soort sandwich uit te vinden. „Hé, weten jullie wat?"
„We weten een heleboel", zei April, „maar we weten niet
wat,
„Dinah heeft een cadeautje gekregen", zei Archie, terwijl
hij een zuur uitje nam. „En ik ben deketetive". En eten we
vanmiddag kip?"
„Een cadeautje?" vroeg Dinah.
..Ja. het staat achter, op de veranda. Er zit bruin papier
omheen. En weet je wat?"
Dinah stormde de veranda op en kwam terug met een
groot pak.
„Weel je wat?" herhaalde Archie.
„Hou je gezicht", zei Dinah en scheurde het papier er af.
„Oh April!"
Het was het schilderij, waar Mr. Desgranges die middag
aan bezig was geweest. Het was nog niet af en rook een uur
in de wind naar terpentijn. Maar het was getekend. Tenmin
ste m eon hoekje ervan stonden de letters P.D. En op een
kaartje, dat er achter op geplakt rat, stond: „Voor mijn aar
dig vriendinnetje Dinah Carstairs".
Dinah zette het op een keukenstoel en keek ernaar met
verbaasde ogen. „Aprilwaarom in vredesnaam
„Hé", zei Archie. „Hé. weet je wat? Ik ben deketetive".
•711 di/.V' TVflnt» -«a! A ««II _i --U.1.7„«I,
„Je bent bijna Dick Tracy", zei April, naar het schilderij
staiend. „Dinah. ik vraag me af.
„Luister nou", gilde Archie. „He, hé, hoor nou es! Dit is
beiangrijk!"
„Wc luisteren*', zei Dinah. „En vertel nou maar direct, hoe
dit ding hier gekomen is".
„Hij heeft het hier gebracht", zei Archie. „Die vent. die
water schildert. Hij heeft het aan mij gegeven en gezegd, dal
het voor jou was en dus heb ik het achter op de veranda
gezet. Toen is hij in een auto gestapt en weggereden. Naar de
stad toe. En toen dacht ik: ais jij en April een huls kunnen
doorzoeken, dan kunnen ik en Admiraal het ook, zelfs al
moesten we aan de achterkant een ruit' inslaan om binnen te
komen
„Heb je het huis van Mr. Desgranges doorzocht?" vroeg
April.
„Natuurlijk", zei Archie. „Dat probeer ik jullie nou juist tc
vertellen
April legde haar sandwich neer. „Wat heb je gevonden?"
„Niks", zei Archie opgewonden. „Niks dan meubels cn die
hoorden bij het huis, want de tante van Goony z'n zuster d'r
man heeft cr vroeger gewoond en het waren nog dezelfde
meubels".
Dinah cn April staarden elkaar aan. Toen zei Dinah: „Ar
chie. wil je daarmee zeggen, dat hij al zijn eigen, spullen
heeft meegenomen?"
„Ja", zei Archie, „Dat Is lies. Mag ik een flesje coca-cola?"
April vloog al om er een te halen, trok het voor hem open
en zei: „Ga verder".
„Da 's alles", zei Archie. Hij heeft zijn hele hebben en
hou'cn meegenomen. Zijn kleren en zijn schilderijen en zijn
boeken en zijn scheermes en alles. Hij zal ze in die auto heb
ben gehad, denk Ik". Hij zette een rietje in het flesje coca
cola en voegde er aan toe: „Het lijkt wel, of hij verhuisd is".
„Ja", zei April. „Daar lijkt het wel op".
„O April", zei Dmah. „Moeten we dan niet ylug Bill Smith
opbellen cn hem vertellen, dat het te laat is?"
April zuchtte. „Laten we cr nou maar niet meer over zeu
ren. Hij kan er nu ieder ogenblik zelf achter komen".
HOOFDSTUK 2t
„Het is zeker vijf gulden waard", zei April. ..Die manicure
van Howard van zeven gulden vijftig ziet er honderd maai
mooier uit dan die van eon rijksdaalder, die Moeder altijd
neemt. En morgenavond komt Bill Smith eten en je weet
hoe belangrijk mooie handen zijn. Jk vraag me af, welke
kleur nagellak luj' mooi vindt".
„Maar April", tei Dmah. „Hoe denk je Moeder een mani
cure van zeven vijftig aan te praten?"
April hield op met 'r haar kammen en zei; „Ezel! Ik ga
tussen de middag stiekum naar Howard het is maar zes
stralen ver en ik kan het net halen als ik hard loop en niet
cct en dan maak ik het wel in orde met dal meisje, dat
altijd Moeders nagels manicuurt. Ik geef haar "gewoon die
vijf gulden cn ik zag haar, dat ze er niets van san Moeder
moet vertellen, maar haar de behandeling van zeven vijftig
geven. En Moeder zal er met eens wat van merken".
„O", zei Dinah Ze ging door met het opmaken van haar
bed. Ineens hield ze op. „Maar we hebben geen vijf gulden.
En we krijgen Zaterdag nas ons zakgeld".
„Ik heb nog veertig ci.1t over van die riks", zei April.
(Wordt vervolgd).
in het verlangen van de Nederlands
se rederijen om deel te kunnen heb
ben aan het luchtvaartver keer naar
Indië. Die belangstelling is echter
niet alleen gericht op een luchtlijn
NederlandIndië. doch op allerlei
verbindingen. De Brit.se maatschap
pij, waarbij „dc Nederland" finan
cieel geïnteresseerd is heeft geens
zins alleen dc exploitatie van het
lijntje EngelandNederland op iiefe
oog en. de Mij. Nederland heeft be
langen in die maatschappij, omdat
zij wijder territoir wil bestrijken.
Het is niet uit een soort dép!tr
naar aanleiding van dc weigering
van de Nederlandse regering, of
uit plagerij, dat dc Nederland hier
aan deelneemt; het algemene stre
ven gaat in die richting, om. zich
n.l. belangen te verzekeren hij da
luchtvaart. De Mfl. Nederland heeft
nu belangen bij een Britse maat
schappij en haar doel is en bljjft,
haar belangen b\j het luchtverkeec
steeds te vergroten.
Het onlangs opgerichte Neder*
landse jeugdsymphonie-orkest, dati
als onderdeel van de Nedeilandsa
delegatie naar het wereldjeugdfesti-
val te Praag was uitgezonden en
vanochtend in dc hoofdstad terug
keerde, heeft in zijn eerste optre
den voor het publiek op Woensdag*
13 Aug., grote successen geboekt.
Dit orkest van ongeveer 60 leden,
waarvan alleen de dirigent, Hein
Jordans, boven de 30 jaar is, had
in de Tsjechische bladen enthousias
te critieken. Zo schrglt het vakver*
eniglngblad „Prace" over Jordan#
dat hij zijn ensemble volmaakt be
heerst en over hot orkest, dat het
uitmuntend Is in prachtig en zuiver
samenspel. „Svobodne" komt tot de
conclusie, dat dit „pasgeboren en
semble resultaten te horen gaf van
hoge kunstkwaliteiten, waarvoor
zich zelfs een langdurig bestaand
orkest niet zou behoeven te scha
men". Tenslotte is „MIada Fronta"
aangenaam verrast door „dc jon*
gens zonder rokcostuum en dc meis
jes in lichte jurken, die zeer goed
speelden, zeer goed voorbereid wa
ren en met vreugde musiceerden.'*
Op Maandar/. 2.» Augustus, zal
le LeUlschendant in Park Leeu
wenberg mt>{ e> ti voor Nederland
ongewoon experiment begonnen
•trortlew. Tiaar zal in zes dagen
ftjdtt kont m klaar, bewoonbaar
opgeleverd, ern la ml huis gezet
narden i'olf/ens hef si/,s(rem der
,,1'rnttlo-betotihouw". De bouw
geschiedt slechts met cm ploeg
van zes man, ontfrr vie iiree mei.
sela ars, flc( landhuis is niet s-g>
,.pr c-Jubr leaf cd". Itc/ is geen
nood woning, maar een. door ir.
Jan A. Lucas ran liet architec
ten bureau Hoog strata ie Rijswijk
ontworpen project, dat naar hij
vernacht aan alle ei sen van een
met baks lenen opgeirokken huis
voldoet en daarvan uiterlijk niet
verschilt. De ondernemers (Inter
nationale exploitatie der Pronto-
br.lotibomc-clcmen(cn) hopen, met
rilt systeem een bijdrage te leve
ren voor da oplossing van de
huidige woningnood.
