Oostenrijk, een land zonder koers
De man van „het stokske"
Nieuwe richtingen in het
muziekonderwijs
D
Oud-marineman derailleerde
Contact tussen jeugd en
scheepvaart
Dinsdag 23 September 1947
EN VAN TERRITORIALE
PUZZLES, ENCLAVES
EN NERVOSITEIT
-
TUINKALENDER
Oldenbanieveldt
in Boymans
Lantaarn Bijenkorf
krijgt sterk licht
Zijn er in Rotterdam
operastemmen?
Drs. Daniskas spreekt ons
over zijn plannen
fi&Utiesecbtee
Bijz. Gerechtshof
Eis: de doodstraf
Verdienstelijk werk
iflran de Nevas
Max Croisei en zijn
„De Zachtmoedige"
3
(Van onze speciale verslaggever)
SALE UNRATIONED onbeperkte
verkoop - schreeuwt een enorm bord
jn de Weense binnenstad. In de etalages
liggen een paar begerenswaardige voor
werpen, een handvol textiel en wat kunst-
naaldwerk. Stukken, die wij niet zouden
kopen al hddden we het geld ervoor.
Maar de Oostenrijker heeft nu sinds vijf
jaar geen textielpunten meer gezien
tevergeefs zult ge naar textiel
vragen in de winkels. Schoenen
en kleding: het is er niet. Hou
ten plankjes met lintjes zijn de
schoenen die men U kan aan
bieden. Wat er verder aan kle
ding ligt is „uit meegebrachte
stof" vervaardigd. Geen schoe
nen, geen kleding, jaar in. jaar
uit. Daarom dringen de mensen
voor de helverlichte winkel met
zijn onbeperkte verkoop. Maar
zij lopen spoedig teleurgesteld
verder. Onbeperkte verkoop,
jawel, maar alleen tegen Ame
rikaanse dollars
De doller is oppermachtig en zijn
zwarte koers ligt duizelingwekkend
hoog. De piepjonge soldaat, die hier
als bezettingsmacht vertoeft, baadt
In een luxe. die men zich zelfs in de
USA niet kan veroorloven. De dol-
!ar-scrints veroorloven hem alles wat
hij maar begeert voor een krats aan
te schaffen en vandaar dan ook dat
men hem op en top toegerust met
vriendinnetje. Zeisskijker. Leica. cog
nac en sigaretten dag in dag uit per
luxe trein naar de befaamde bad
plaatsen ziet reizen waar hij voor de
machtige dollars alles kan krijgen.
Dat er zo nu en dan wat afvalt voer
de meisjes, die hen zo trouw verge
zellen van het ene avontuur naar
het andere, is begrijpelijk. Zie
maar eens rond in het stadje. Zij ziin
ven verre al ie onderscheiden. Nieu
we kleren, m mdain en stevig onder
de make-up. slenteren zij door de
straten, wachtend op de vriend-van-
de-dag. Zij zijn met de zwarte han
delaren. de enigen die aan dit stadje
een oedrievlijke schijn van welvaart
verlenen. En het moet gezegd. De
Russen zijn nog een graadje erger.
Van Fransen en Britten merkt men
dat niet zo. Zij worden kort gehou
den en wellicht legt een soort Euro
pese restant-beschaving deze troepen
groter reserve op.
Achttien foto's
Voor mij liggen de foto's van een
Kjrgjes. die iedere maand, nu a! an
derhalf jaar'lang. in-Wenen een
foto laat maken. Cultuurgeschiedenis
in foto's! De eerste- stalt - een half-
ontklede baardige woesteling voor,
die ziin eerste opname nog in de
overwinningsroes liet maken. Maar
op de tiende kiek zit een languissant
heerschap, gesehoren en gewassen.
-Compleet met luidruchtige das,
splinternieuw colbert met enorme
schouders. Bij ligt „elegant" over
éen leuningstoel. terwij] hij een tijd
schrift bekijkt en in de andere hand
een sigaret klemt; Het leven is niet
zo kwaad. En Vadertje Stalin is ver
weg
Het kon t dan. ook voor dat een
trein die gereed staat om een deel
dor bezetting naar Rutland terug te
voeren, eenvoudig niet vertrekt om
dat 80 der opgeroepenen onvind
baar 'is tin burgerkleding onderge
doken). De mensenroof en de open
bare kledingroof is in de Russische
sectoren geen uitzondering, maar
vast pandoer. Wat de „geciviliseerde"
Amerikaan met zijn dollars klaar
speelt dat verwerven zij zich met
bruut geweld. Om het even duide
lijk te zeggen: in dit vrijbuitersland
„koopt" de G.I. en neemt de Rus. On
der deze omstandigheden werkt een
volk, dat met de moed der wanhoop
probeert te herstellen wat maar mo
gelijk is. -
Oostenrijk is momenteel een on
overzichtelijke chaos. Een land waar
de politieke meningsverschillen der
grote Vier zich onmiddellijk wreken
aan de constitutie van het staatsbe
stel. Vier bazen en een onderbaas.
En jaar na jaar wordt de toestand
slechter, de toestand, die zich afspie
gelt op de levensmiddelenkaart met
zijn'minimale mogelijkheden, zijn
hongerrantsoen dat ver beneden de
Ijfficiële minima blijft en 2ijn wissel
vallige conjunctuur.
Eén 'aardappel yer dag. als zij ten
minste te krijgen" zijn en men een
halve dag i» de" rij staat, een .paar
sneden zuur roggebrood en een ka
detje, een ons vlees in de week (als
het er is) uit de bus met opschrift
.Horse Meat" („Paardenvlees") dat
dan nog door de Amerikanen werd
aangevoerd en beschikbaar gesteld;
geen boter, geen melk, geen vis, geen
eieren. Oostenrijk voelt met de dag
meer dat het de speelbal is gewor
den van de luimen der grote heren,
die nog altijd weken nodig hebben
om het eens te worden over een
minimale wetsverandering
Politic schaakmat
Een ander facet: de Oostenrijkse
politie. Hoffelijk en betrekkelijk
goed gekleed, regelt zij het verkeer
op*de kruispunten. "Zij zijn in witte
jassen gestoken; witte pet en hand
schoenen maken deze mannen tot
een frisse en actieve factor in het
stadsbeeld. Maar toen enige dagen
gtleden een ontklede en beschonken
woesteling midden in de nacht in
Wenen met een geweer een huisdeur
verbrijzelde en de ontstelde bewo
ners de politie alarmeerden hebben
wij pas ontdekt hoever hun ambte
lijke macht reikt. Zij arresteerden de
dronkaard en lieten hem zijn roes
uitslapen. De volgende ochtend
bleek dat de man slechts Russisch
sprak. Het was een deserteur, die
zijn uniform had weggeworpen en
zich burgerkleding had willen ver
schaffen. Enige uren later zijn beide
politiemannen opgehaald eq onmid
dellijk „abgcführt" zonder vorm van
proces en zonder commentaar. Zij
hadden een lid van de bezettende
macht gemolesteerd.
Wie is er eigenlijk baas in dit huis?
Men zou verbaasd staan als men
zoals wij do talloze kranten en tijd
schriften las. die in overvloed te
koop worden aangeboden. Niet meer
dan drie tegelijk is er dc leus. Dat
wil zeggen: Niet meer dan drie der
vier bezettingsmachten kan men te
gelijkertijd aanvallen. De vierde dekt
de aftocht! Vandaar dat men met
een vrijmoedigheid die opvalt zijn
hoofdartikelen opstelt, waarin on
veranderlijk en dikwijls op zeer hef
tige toon de politiek van de bezet
ters wordt gecritiseerd. Nu moet er
bij worden gezegd, dat men zo mo
gelijk nog sterker tc velde trekt te
gen de eigen magistraten. Ing. Figl
rn zijn ministers. De populaire-ma-
I gazine's staan vol satirieke prenten
Leden van de Russische, Ame
rikaanse. Engelse en Franse
militaire politie (van links naar
rechts) gezamenlijk patrouille-
rend in Wenen..,.
en rijmpjes over het binnenlands
Oostenrijks Bonzen-apparaat.
De politiek der bezettingsautoritei
ten vindt zijn eigen kanalen in de
bladen. Fransen, Poissen, Engelsen
en Amerikanen hebben ieder hun
eigen bladen terwijl de talrijke an
dere kranten met steun of onder
protectie van een der machten wor
den geredigeerd. Iedereen kan een
krant uitgeven en vrijwel iedereen
kan schrijven wat hij wil. zij het
dan ook dat er weinig notitie van
genomen wordt.
Dat is ook de algemene klacht van
de Oostenrijkers: ..de wereldpers
brengt maar al te graag de sensatie-
berichten uit Wenen, maar als wij
inspanning van alle krachten zien
een hoogoven op gang te brengen,
iets wat voor ons land een evene
ment is zonder weerga, dan zwijgt
de pers in het buitenland. Dat is im
mers niet interessant". De andere
klacht is nog n ad nikkelijker: ..maar
al te dikwijls blijkt dat men in het
buitenland de Oostenrijkers als Duit
sers beschouwt." Of zij het er naar
gemaakt hebben? Niet voor niets
heeft Hitter indertijd bij voorkeur
Oostenrijkers on leidende posten ge
zet in Nederland. Scyss-Inquart, Hau
ler, Fischböck. zij allen kwamen uit
dit kleine land. dat nu krampach
tig streeft naar erkenning als onaf
hankelijke bufferstaat.
Men blikt hoopvol naar het Wes
ten. Het Westen, dat is vooral Ame
rika. dat Oostenrijk vergat en met de
dag sterker merkt dat de kansen ke
ren en kostbare jaren ongebruikt
vervlïeden. Vier bazen en een kanse
lier; Oostenrijk, land van enclavoes,
territoriale puzzles en stijgende neï-
vositeit. Neen. benijdenswaardig is
de baan van Bondskanselier zeker
niet.
WOENSDAG 24 SEPTEMBER. -
Een oude bekende uit de bloemen-
tuin is de Sedum spectabile. Ze
heeft groenblauwe, „vlezige bladeren
;.en prijkt in Augustus en September
-mei grote schermen van purperrose
bloemen. Eet is een sterke vaste
plant, die echter ook zeer goed*als
potplant gehouden kan worden,
voor dat laatste doel wordt ze reeds
vooriaa< opgepotEr zijn nog
talrijke andere soorten van Sedum,
waarvan de meeste zeer geschikt
y? ?00r de beplanting van rots-
tuintjes of stapelmuurtjes. Biervan
verdient o.a. de Sedum spurium met
hoar rose of rode bloemen vermei-
aing. De Sedum acre, die geel bloeit
.en ook wel Uuurpepèr wordt ge
naamd, vormt grote zoden en is ook
geschikt voor bodembed'ekking. Ten
-slotte vraagt ook nog de bekende
.Sedum Sieboldi de aandachtDeze
plant met haar blauwgroene blaad
jes wordt algemeen als kamerplant
gebruiktn - - S L*
In liet prentmikabmet van het
museum BoVmans wordt met in-
gaug van Vrijdag 2G September
een tentoonstelling gehouden lor
herdenking- van Joimn van Ol
den barn r volt's geboortedag, 400
jaar geleden.
Deze tentoonstelling werd in
gericht door de conservatrice van
het historisch museum der stad
Rotterdam in samenwerking niet
dc directie van het museum Bov-
mans. Bij gebrek aan eigen ex
positieruimte van het historisch
museum heeft het museum Bov-
mans de tentoonstelling gastvrij
heid verleend.
Aan de hand van prenten,
schilderijen en penningen is ge
tracht een beeld te geven van de
voornaamste personen .met wié
Johan van Oldenbamevelt direct
of indirect in aanraking is ge
weest en van de voornaamste'ge
beurtenissen, waarbij bij een rol
heeft gespeeld.
De kernvan de tentoonstelling
wordt gevormd door portretten
en historieprenten uit de atlas
van Stolk te Rotterdam, aange
vuld door bladen uit de verzame
ling van dr. J. C. J. Bierens de
Haan te Amsterdam. In bruik
leen zijn ontvangen archiefstuk
ken w.o. enkele eigenhandige
brieven van Johan van Olden-
Gunningen
en W. van Rotterdam hebben, het
"verrichten yan grond- en straatwerken
in het uitbreidingsplan oud-Mathenesse
jC&9 559aan 0ebr" ■^eiGlan a^Jcr voor
De bouw van aen collecteriool Kruis
straat naar Coqisingel is door de Di-
wero gegund aan A. Möok en T. van
der Bos alhier voor 89.500 (op één
na laagste inschrijvers).
Het graven van een watering èns. In
dc polder Charlois is door B. en W,
Opgedragen aan gebr, H. en G. Lagen
dijk alhier voor -40.988.
haruevelt. prins Maurits en graaf
Willem Lodewijk ingezonden
door het Koninklijk Huis archief,
het algemeen Rijksarchief, het
gemeent^arrhief te Rotterdam en
dc Koninklijke "•bibliotheek tc
's- G ra v c rrti ageHet Vu t ule l m u-
seum stond voorweip* n met di
recte betrekking tot Van Olden-
barnevelt af, /onls het stokske.
en iict bandschrift van het ge
dicht van Vondel op het stokske.
Een aantal pamflet!pu, afkoms
tig uit de gcnicentciThliothcek
alhier vult het historisch beeld
door de prenten en schilderijen
gegeven, aan. Tvpt de overige in
zenders behoren bet Koninklijk
kabinet van munten on pennin
gen te 's-Gravenhage, de gemeen
tearchieven van "s-Gravenhage
enj "Delft, de universiteits 'biblio
theek te Leiden, het museum Fo-
for te Amsterdam de Remon
strantse gemeenten te Amster;
dam en Rotterdam en. enkele
particulieren.
De lantaarn op de toren van da
Bijenkorf straalt reeds lange tijd
baar licht niet meer over de Cool-
slngel. Voor de oorlog gebruikten
vliegtuigen van de K.L.M. het licht
van de lantaarn ais baken in de
nacht. Na een onderzoek dat kort
geleden werd ingesteld bleek het
gehele binnenwerk grotendeels ver
gaan, de buizen geoxydeerd. Thans
zal de constructie en de glasbedek
king geheel vernieuwd worden. Bo
vendien zal een speciale verlichting
met zeer sterke Iiclitapreiding wor
gen aangebracht. Over enkele
maanden zal de lantaarn gereed
zijn.
Hefc bestuur der Maatschappij" tot
bevordering der Toonkunst afd. Rot
terdam en omstreken stelt hen, die
over een goede stem beschikken in
de gelegenheid deel te nemen aan
een auditie op Maartdag 29 Septem
ber om. 7 uur tot toelating in de ope
raklasse van het Rotterdams Toon
kunst Conservatorium. Voor hen, die
buitengewone stemmiddelen. vol
doende techniek en aanleg voor de
operazang bezitten zijn enkele prij
zen beschikbaar gesteld in de vorm
van kosteloze opleiding gedurende
twee jaar. De beoordelingscommissie
bestaat uit Suze Lüger, John Danis-
kas en'Felix Hupka. Aanmeldingen
tot Zaterdag 27 September aan de
administratie van het Rotterdams
Toonkunst Conservatorium, Mathe-
nesserlaan 217, Rotterdam.
at het de nieuwbenoemde directeur van het" Toonkunst
Conservatorium Drs John Daniskas ernst is het muziek
onderwijs een zo breed mogelijke basis te geven, blijkt wel uit
de nieuwe richtlijnen en uitbreiding van verschillende vakken,
die thans het leerplan geheel andere aspecten zullen geven. En
dit geldt niet alleen de afdeling Conservatorium, doch even
eens de afdeling Muziekschool.
Uitgaande van het feit. dat een
eenzijdig instrumentale studie het
muzikale gevoelsleven nïet volko
men tot ontwikkeling kan brengen
is om te beginnen besloten een cur
sus te openen voor algemeen vor
mend muziekonderwijs, waarbij o.a.
de methode Gehrels een belangrijke
plaats zal gaan innemen. Elke iuu-
ziekstuderende zal, omdat deze cur
sus verplicht is gesteld, hieraan
moeten deelnemen. Zodoende krijgt
dus het instrumentale onderwijs
een organischer betekenis. Ook aan
het gemeenschappelijk musiceren
zal grote aandacht worden besteed.
Het vormen van klassen voor koor
zang, ensemblespel voor dilettan-
ten. (waarbij vooral het beoefenen i
van huismuziek een voorname rol j
zal spelen) kinderoperette en kin-
derorkest zal ongetwijfeld tot de
gewenste resultaten leiden.
Ook, het leerplan van het conser-
vatorium is in vele opzichten her
zien en met een aantal nieuwe vak
ken uitgebreid. In de eerste plaats
bestaat er thans op de middelbare
scholen, gelegenheid een diploma
te verwerven voor leraar schoolmu
ziek. De studie hiervoor duurt zes
jaar. Immers het geven van mu-
ziekonderricht in het kader van het
middelbaar onderwijs eist een brede
ontwikkeling. Naast de gewone
theoretische vakken en de twee
Geen militante landverrader, geen
nationaal-socialist door dik en dun
eerder een zielige verblinde mee
loper was het, die gistermiddag uit
de mond van mr. Donker de zwaar
ste eis vernam.
J. Leygraaf_ 'had van 19281939
als onderofficier bij de Koninklijke
Marine gediend. In Februari '43
was hij toegetreden tot de N.S.B., in
Mei van dat jaar tot de Landstorm.
Waarom? vroeg de president.
Omdat ik gehoord had, dat het
nat. socialisme sociale misstanden
wilde opheffen.
Pres.: -Vond U dan. dat de Duit
sers bij Stalingrad sociale misstan
den ophieven?
Bij de slag om Arnhem was hij
„aanwezig" geweest, dat wil zeg
gen: hij zou zich ziek verklaard
hebben. De officier van gezondheid
joeg hem echter de voorste linies in.
J*a, hij was wel gewapend, maar zo
de kluts kwijt, dat hij niet gescho
ten had.
Hoe hij dan aan het Infanterie
Sturmabzeichen 'kwam, wist hij
niet te verklaren. Ook bij Tiel had
verdachte in stelling gelegen en bij
Hedcl; geallieerden had hij echter
'niet gezien en geschoten had hij al
leen in de lucht; dat was bevel,
..om de tegenstander te laten zien,
dat we er nog \varen".
Mr. Donker noemde dit het zwaar
ste geval sedert maanden: een be
roeps-militair, die overloopt naar het
Duitse leger en op eigen bodem te
gen de bevrijders vocht Dit somber
verhaal van een gederailleerd oud-
niprineofficier kon slechts op eén
wijze besloten worden: met de
doodstraf.
Altjjd weer Kosman
De 25 j. hulpbrandwacht en WA
man, W. H. Nijenhuis, wiens moeder
van Joodse bloede was, had bij de
Novemberrazzia's in 1944 aan oen
Duitse patrouille, die de Spoorsin-
gel afstroopte, een huis aangewe
zen, dat overgeslagen was. Een 17-
jarige jongen werd levoorschijo
gehaald en tot de bevrijding toe
heeft deze in Duitsland moeten
Achteraanzicht van Engélands nieuwste en grootste vliegboot, de Short-
Saro Shetland. Het toestel heeft vier motoren, een elfkoppige beman
ning en een gerieflijke accommodatie voor 70 passagiers.
werken. Bij de vertrouwensman
Rosman van de R.E.T, had hij voorts
een conducteur van lijn 10 aange
geven, die zich minder vleiend
over de NSB had uitgelaten.
Een uiterst geborneerde en
domme man vond mr. Donker.
Eis; 8 mud. onvoorw. 4 mnd. voorw.
met 'n proeftijd van 3 jaar en onder
toezichtsteliing van de Stichting
Politieke Delinquenten.
Aan dezelfde beruchte Bosman
had de electromonteur D. L. van
Dam een collega S. verraden, die tij
dens een proefrit tegen van D, had
gezegd, dat „die rotmoffen allemaal
gesteriliseerd moesten worden".
Een paar maanden later werd van D.
als getuige opgeroepen tegen S.. die
voor het Landesgencht in Den Haag
terzake van deze „belediging" te
recht stond. De mogelijkheid, die de
Duitse president hem gaf, om zijn
verklaring in te trekken deze
gaf hem de '"'Oorden zelfs in de
mond had verdachte afgewezen.
Als N.S.B.'er achtte hij 't zijn plicht
S. aan te geven, omdat z'n zoon aan
het Oostfront streed. S. werd tot
anderhalf jaar veroordeeld en is in
Duitsland omgekomen. Verdachte,
die epilepticus is. was tevens lid
geweest van de S.S- en Dan wacht.
Vrees voor Bijltjesdag had hem
naar Duitsland doen vluchtten. Toen
mr. Donker 15 jaar tegen hem
eist had, gaf verdachte z'n laatste
woord te kennen,.dat hij de dood»
straf prefereerde.
Tot elke prijs wilde de 31 jarige
D. H. Schaap uit Duitsland blyven.
Daarom trad hij in April '43 toe tot
het S.S. Wachtbataljon; te Michiels
gestel was hij bewaker geweest van
de gijzelaars, die hij naar hijzelf
verklaarde alle mogelijke dien
sten had bewezen. Bij de opmars der
geallieerden in de zomer van '44 had
hij er de brui aan gegeven, maar na
een korte onderduikperiode werd hij
door de Feldgendarmerie gearres
teerd. Eis: 4 j. 6 mnd.
Arrestaties, huiszoekingen, pa
trouilles. controle, inbeslagnemin
gen, schieten op een arrestant, dit
alles had de 41 j, hulplandwaehter
W. van Dijk, sedert 1934 lid van de
NSB op z'n naam staan. De adv.
fiscaal vroeg zes jaar.
In 1948 Ronde van
Brabant
Zaterdagmiddag kwamen te Et-
ten bij Roosendaal de wielcomité's
van vrjiwcl alle West-Brabantse ge
meenten bijeen om te vergaderen
over de heroprichting van de West-
Brabantse bond van wielerronden
efi om zich in beginsel uit te spre
ken over het organiseren van een
„Ronde van Brabant" in 1948.
De heroprichting van genoemde
hond achtte men algemeen nood
zakelijk- De bond zal als eerste taak
zich moeten stellen het definitief
regelen van de kwestie der setart-
gelden en de entreeheffing. Beslo
ten werd, dat op 4 October te Breda
een nieuwe vergadering zal worden
gehouden, tijdens welke de bond of
ficieel zal worden heropgericht en
een bestuur zal worden gekozen.
Tevens werd in beginsel besloten
in 1948 inderdaad een Ronde van
Brabant te organiseren voor pro
fessionals. Het zal een tweedaagse
rit worden. De afd. Breda van de
V.V.V. zegde berc,ds haar mede
werking toe en de N.W.U. zal zich
achter de plannen scharen wanneer
de zaak financiël geheel geregeld
zal zijn.
JO/tW VA/V Sn/ELLSSV&tzJ&Cr
„O", zei graaf Paul. „Bent u hier voor de stie- Idee. Al9 er één in dit blijspel voor detective moet
rengevechten voor de corrida?" spelen, dan is het Zwendasky. Wij houden ons
„Misschien Voor het eerst zag ik nu de rustig en doen alsof we van niets weten". Ik keek
HOOFDSTUK VIII
Zwendasky krjjgt een „geurig" welkom.
Ik had mij Zwendasky heel anders voorgesteld;
min of meer als één van de echte uitbuiters- -
typen, zo'n vadsige rijkaard, die dik en pafferig hem, graaf Paul".
knikker-ogen dof kijken. „Zaken en plezier..,
wie weet,Is dat uw zoontje?"
„Mijn protégé", antwoordde graaf Paul.
„Zo schildert hij ook? Heeft hij talent?"
„Bijzonder we dineren maar in onze kamers,
Don Carlos; vergeet de wijn niet Rioja
Don Carlos boog. Graaf Paul groette. Zwendas
ky die haastig zei: „Ik hoop U meer te zien. Een
vreselijk vervelend gat eigenlijk, dat Acapulco!"
Graaf Paul knikte afwezig.
In onze kamer zei ik: „U was erg kortaf tegen
in de kussens van zijn luxe wagen zit, terwijl de
ondergeschikten in"t zweet huns aanschijns zwoe
gen. Maar Zwendasky was klein, mager, donker
met borstelig zwart baar en kleine felle ogen.
Toch waren die ogen, ondanks hun felheid niet
echt menselijk; soms leken het wel knikkers.,
zonder enig gevoel. Opeens konden ze heel dof"
worden dan was Zwendasky het gevaarlijkst
dat leerde ik later.
Toen ik hem voor het eerst zag, in gesprek met
de welgedane hoteleigenaar. Don Carlos, dacht ik:
„Dat is hy niet".
Maar hjj was bet wel. Don Carlos stelde de
..Precies, Hij moet óns nalopen, niet omgekeerd.
Wat vind je van hem?"
,,'t Lijkt me een gevaarlijk sinjeur, werkelijk!
Is hij een Mexicaan?"
Ik dacht aan de ballade van Zapata.
zeker erg teleurgesteld; want ik vond dat wij nu
lang genoeg niets hadden gedaan. „Kijk niet zo
sip Jonska", lachte graaf Paul.-„Ik zal je een op
dracht geven, vanmiddag, in het laboratorium".
Die middag had mijn scheikundeleraar mij eens
moeten zien! Wat was ik een ijverig chemist De
reactie van zuren op metalen. Graaf Paul's op
dracht was eenvoudig: zoveel onaangename geu
ren te verwekken ,als ik zelf kon" verdragen. Nu.
ik had een flinke fles zwavelzuur bij de hand «en
deed mijn best om graaf Paul niet teleur te stel
len. Eindelijk kwam graaf Paul aan de deur klop
pen. „Genoeg Jonska!" riep hij. Ik verliet het la
boratorium met het zelfvoldane gevoel van
iemand die zich met eer van zijn taak gekweten
heeft. Het rook niet meer: het men kan het
niet netjes uitdrukken het stonk. Jongens die
„Ik geloof van niet. Niemand weet veel van het zelf in het scheikundig laboratorium hebben ge-
persoonlijk leven van Zwendasky. Voordat hij werkt zullen mij begrijpen. De odeur was ook
hier kwam, leefde hij in Zuid-Amerika. nu eens zeer penetrant. Zelfs in de verste kamer van de
hier, dan weer; daar. "Hij is eens president van suite hing een lucht
Columbia geweest, maar ook dat zegt niets". sIppMp hpnrinP.
„Hij is wel, eh, charmant'"
„Ja, Ik vermoed dat hij charmant kan zijn als
hij wil. Nu, voor ons draaide hij in ieder geval
nieuwe gast met een zekere plechtigheid aan de kraan van dat vaatje wijd open'
graaf Paul voor. Zwendasky's Spaans scheen mij Juan kwam met bet diner. Voor een poosje
toe perfect te zijn. Hij was zeer vriendelijk en te- werd Zwendasky vergeten bij de heerlijkheden.
gemoetkomend. Graaf PauTani cccrdde enigszins
afwezig, hoewel beleefd. De olie-magnaat had de
suite tegenover die van graaf Paul genomen.
„Don Carlos vertelt me dat er wel eens een
beetje lawaai in uw suite is doet er niets toe".
Htj, Zwendacky, zou er niet minder rustig om
slapen. Integendeel. Hij hield wel van een beetje
van een Mexicaans luxe-diner. Maar nu Zwen-
dasky hier was. wilde ik ook wat actie zien. „Hoe iewereen toch doen'
niIW wp hpemnPTv?» hsrv. tï=.. \ea<?reen iocn aoen
van be.dorven eieren en
slechte benzine,
„En wat nu?" vroeg ik
„Afwachten".
„Wat?"
„Zwendasky's reactie. Is die normaal, dan. zijn
wij op 't verkeerde pad,
„Wat bedoelt U normaal?"
„Dat hij een vreselijke ophef maakt. Dat zou
Graaf Paul drukte een zak-
oaw? H ei+?" ••^aL.i\he„m na" doel: voor zijn neus en mompelde: „Je bent een
gaan? We motton toch weten wat hu hier nrer- man van j, Jw00rd. hoOT...
kelijk doet of hij handlangers heeft meege
bracht enzovoorts...."
Graal Paul keek mij glimlachend aan. „Wil je
lawaai om zich heen. „Mijn hoofdkwartier is in zo. graag voor - detective spelen Jonska? Heb je
New York weet U".
geen. geduld? Neen chico, dat is een verkeerd
We wachtten. Uit het laboratorium klonk het
gonzen van. de kleine motor; dat was ook één
van de orders van mijn werkgever-compagnon,
(Wordt vervolgd).
hoofdvakken, zang" en piano, moet
de schoolrouziekleraar een. grondige
kennis bezitten van de muziekpsy
chologie. cultuurgeschiedenis, alge
mene psychologie, paedagogie enz.
Geheel nieuw is ook de vpfiarige-
cursus in practische en theoretische
beoefening van het orkestspel. Er is
een groot tekort aan geroutineerde
orkestmusici men denkt er zelfs
over om beurzen yoor cello en de
blaasinstrumenten beschikbaar te
stellen zodat ook de instelling
van dit leervak ais een zeer grote
vooruitgang kan worden beschouwd.
Dit zijn slechts enige hoofdpun
ten uit dit veel omvattend leerplan.
Naast de speciale leergangen in di
rectie, begeleiding en interpretatie
(deze laatste ter voltooiing van. de
solistische voordracht) wordt er
ook een begin gemaakt aldus ver
namen we tenslotte nog van de di
recteur, met de vorming van een
muziekdramatische afdeling, waar
in naast öe operalüasse ook onder
wijs zal. worden gegeven in bewe
gingskunst en declamatie.
Ouderavond
Als getuigen waren aanwezig: de
slachtoffers: het hoofd ener open-
nare lagere school, en de vrouw,
die het risico genomen had te hu
wen met hem, ondanks zijn gevaar
volle beroep, mitsgaders een buur
dame dlar twee. die alles gezien
had, ook het bloed, dat rijkelijk
vloeide.
En in de beklaagdenbank zaten
drie der vier verdachten (de vierde
dobbert ergens op zee): oen vader,
zijn grote zoon en diens vriend. Die
vader had ook nog een kleine zoon.
Hij was hier niet aanwezig, maar
wij vernamen dat dat jong dit hele
proces veroorzaakt had; dc aanlei
ding was geweest tot alle harts
tochten, pijnen, builen, scbranur.e»
en wonden en verdere narigheid.
Dat kleine zoontje ging op school
bH het hoofd hierboven genoemd.
Het was geen prettige leerling. Hij
infecteerde zijn mede-schoüeren
met rare praatjes, vieze verhaaltjes
en het hoofd had hem al menigmaal
onder handen genomen over zijn
vuilbekkerij. Figuurlijk gesproken
dan, maar toen dat niet hielp gaf
h|j op een dag het snotaapje een
gezond pak op z'n broek.
Binnen twee uur, nadat het lieve
knaapje daarover thuis zijn beklag
had gedaan, trok hef viertal mans
personen (waarvan er daar nu drie
in de beklaagdenbank zitten) in.
gesloten rfl op naar de woning van
het hoofd der school. De vader bel
de aan. Het hoofd deed open en da
man ziende sprak hij, ambtshalve
verheugdZo, ik ben blij dat U eens
over uw zoontje komt praten.
Praten?!... gromde de vader,
ik kom je hersens in slaan, vuile
kinderbeul. Nu schoten ook de drie
andere mannen toe en het viertal
startte rich, naar binnen
in de vestibule ontstond een he
vig gevecht. De onverlaten tuigden
het hoofd deerlijk af èn toen de
vrouw van de onderwijzer töesnelde,
lien ook rij menige gevoelige tik op.
5 Het hoofd weerde zich echter dap
per. Ter bespoediging van de knock
out was een der zonen een paar
treden de trap op geklommen en
stortte zich zo op de vechtende
mensenkluwe, met ztjn nagels de
wangen van het hoofd vreselijk toe
takelende.
Inmiddels was een buurdame, did
even een blik op het bloederig ge*
beuren had geslagen, hulp gaan ha-'
len. Deze vermocht tenslotte d9
aanvallers op de vlucht te jagen.
Het riet er somber uit voor de
drie beklaagden: 8 weken gevangen
nisstraf vraagt de Officier. Alle
drie 2 maanden de nor in. De rech
ter vindt het gedrag der lieden ook
zo schandalig dat ze ook van hem'
de doos in moeten, maar iets kor
ter: de vader 4 weken en de jonge
mannen ieder 3.
Als er 's avonds om 6 uur weer
eens gebeld wbrdt bij het hoofd, zal
hg vermoedelijk eerst wel eens even>
door het ruitje kijken of het voikf
goed is, anders wordt het ambt te";
riskant. De jaarwedden der onder-i'
wijzers zijn weliswaar verhoogd,'
maar gevarengeld voor hoofden,
wordt, voor zover ons bekend, nog
niet uitgekeerd...
IZ" APITEIN, 1b het erg druk ln
EV net Suezkanasl en kan men el
kaar daar passeren? Hoe berekent
U de snelheid van het schip en hoe
bepaalt u uw positie op zee?
Zyn alle steden ln Amerika ge
bouwd als New York en zijn er
overal wolkenkrabbers?
Die arme kapitein! Hjj schuift z'n
pet wat achterover, fronst het voor
hoofd en peinst... dan klimt hii
ln z'n. schrijfmachine en tikt en tikt
een lange hartelijke brief aan zijn
vriendjes en vriendinnetjes aan de
wal, die zfón schip hebben gadop-
teerd. Hij en ziin bemanning ver
tellen van het schip, hoe zij daarop
leven en werken, waarheen de rei
zen gaan en wat ril hebben beleefd
in de vele jaren, die z[f op zee heb
ben doorgebracht.
Wij zijn onbescheiden geweest en
hebben een keertje in andermans
correspondentie. In de honderden
brieven die van de schepen naar de
scholen gingen, de talloze vragen
die een enthousiaste en weetgierige
jeugd aan onze Nederlandse zeelui
zwervend over de zeven wereld-
zeeën hebben gesteld. Wfi hebben
daaruit geleerd dat er een waarde
vol contact is ontstaan tussen de
jeugd en de zeevaart.
Dit is het prachtige resultaat van
het streven en werken van de stich
ting „Nederlandse Vereniging tot
adoptie van schepen", of kortweg
Nevas, een instelling die ondanks
haar jeugd nauwelijks een jaar
oud reeds een grote vlucht ge
nomen heeft. Enkele dagen geleden
toch heeft de Hudsonschool te Am
sterdam de ..Noordam" van de Hol
landAmerika Lijn geadopteerd en
dit is reeds het 150ste schip waar
naar nu de directe belangstelling
van een groep jongeren uitgaat,
Bij deze correspondentie die op
zich zelf reed3 eeen niet te onder
schatten verrijking vormt van de
aardrijkskundige, historische en
nautische kennis van de jeugd,
blijft het echter niet. Er worden
ook over een weer kleine geschen
ken ^n souvenirs uitgewisseld.
Wat de jongens van hun schip
ontvangen als foto's, vlaggen, vlie
gende vissen, ladingmonsters, fos
sielen, stukken koraal en wat al
niet meer, brengen zij bijeen ln het
„scheepshoekje" van de school. De
jeugd wordt zo nu en dan aan boord
van het geadopteerde schip geno
digd en de kapitein en riïn beman
ning leggen op hun beurt een tegen
bezoek af om eens ,te kijken hoever
het met het „scheepshoekje" staat.
Bij dit alle3 verleent de Nevas alle
mogelijke hulp en organiseert bo
vendien excursies naar grote wee-
ven of rondvaarten door de havens.
Zij geeft zelfs een gratis periodiek
uit waarin inlichtingen en wetens
waardigheden staan opgtekend.
Het doel van dit alles laat zich
raden. Eeuwenlang is ons land ten
nauwste met de zee verbonden. Wij
waren eens de vrachtvaarders van
Europa en vrij willen dat nog zijn.
Nog steeds en nu meer dan ooit
maken de zeevaart en de daarmede
verbonden scheepsbouwnüverheid *n
integrerend deel uit van ons volks-j
bestaan. Onze toekomst ligt op de
zee. 1 d
Het is een levensvoorwaarde vang!
ons volk en daarvan moet in daU
eerste plaats het opgroeiend ge-p
sla/ht, de nieuwe generatie vaif^j
zeevaarders worden overtuigd. Hiep#
aan werkt de Nevas, krachtig ge-v'
steund door de grote --ederyen eat i
de marine en ook door de schepe-ii
Ixngen zelve- Met alle haar ten dien- J
ste staande middelen. Er varen nög*i
veel schepen rond, die niet werden
geadopteerd. Hoofden van scholen,*
leiders van jeugdgroepn rij daarom i]
het nuttig werk van de Neva? ÖI*-i
der de aandacht gebracht. Hef se*ïï
cretariaat. Lange Kerkstraat 36,"j
telefoon 66597, verstrekt gaarne ai- 'j
le gewenste inlichtingen.
Dostojewskl laat in „De Zacht*,
moedige" de pandjeshouder, dis^
zijn superieure jonge vrouw gees-'
telijk doodgemarteld heeft, staan?j
de hij haar nog niet gekiste lijk,*
opgewonden en zeer geschokt voorl
een denkbeeldig publiek een Ian-j
ge „verdedigingsrede uitspreken,1
een poging doen om zijn gedrag'
tegenover de vrouw, die hij zegt^
zó Jief te hebben gehad, te recht**"'
vaardigen.
Als het de bedoeling van. Max
Croiset is geweest deze zielemoor-3
denaar zonder pardon op zijn on-f
gunstigst voor te stellen, dan ma#;
men de voordracht van het ver-'
haal (in Boymans) volmaakt ea
subliem noemen.
Een man n.l. die, ontroerd^ zit
bij het lijk van zijn geliefde
vrouw (die hij de dood in jaagt),
te laten spreken met zo'n virtuose
techniek, zó'n kennelijk vals pa*
thos en bovendien nog wel met
nabootsing van haar stem bij de
citering der schaarse woorden,
door haar gesproken, kan slechts
verantwoord zijn als raen. hem]
volledig afschuwwekkend wil
maken.
Is dit inderdaad Croisets bedoe
ling geweest?
Volgens Zim eigen woorden, iri
het programma afgedrukt, moe
ten we „liever niet oordelen of
veroordelen, maar aanvaarden",
omdat er in 't verhaal „zoveel
gebeurt dat bekend is
aanietler van ons".
Rekent Croiset zich bij „ons"
(die d,us maar liever niet moeten
oordelen) of heeft hij zelfstandig
vonnis gewezen, omdat hii „geen
enkele verontschuldiging zou we
ten aan te voeren?"
In het laatste geval kan hij
(wat de voordracht betreft) niet
genoeg worden geprezen.
In het eerste(vult u zeil
maar in). r'
D. ROODENBURG VERMAAT
