Met Hr. Ms. Karel Doorman naar de
Noordzee óp oefentocht
Verzamelgebouwen in de
Verenigde Staten
Per atoomraket in SVè uur
naar de maan
Austers vlogen af en aan; de
hélicoptère op bezoek
Pianorecital in de
Koninginnekerk
Staking in Finland
uitgesteld
Rotterdamse notaris
gearresteerd
Per 1 October weer
luxe-telegrammen
Wij kunnen er veel van leren
Rotterdams architect
wordt hoogleeraar
Geldmagnaten namen
initiatief
Het graf van de
onbekende soldaat"
Bonnenlijst
CALVÉ'S
mosterdsaus
fiatiïiuechtec
De wereld van morgen
feu/L l e rd/v'~
Maar... starten met
11 k.m. p. sec.
Donderdag 25 September 1947
3
BAKBOORDZIJ, un het eind van het 158 meter langer vifegdek,
staat de „batsman", zo genoemd naar de „"bats", op plng-pong-
plakjes gelijkende helgele signaalborden, waarmee btf aanwijzingen
geeft. Langzaam en statig, met door neergelaten remklappen sterk
vertraagde vaart, komt het Auster-vllegtuig uit de lucht zakken. Om
netjes met drie pootjes op het dek neer te komen .laat de piloot zijn
toestel wat achterover gaan, ziet dan geen dek meer, maar houdt
daarom cfc bewegingen van de „batsman" scherp in het oog. Een
beetje naar links wat hoger zakken maar! Met een paar luch
tige schokjes raken de wielen het dekoppervlak, een uiterst korte
uitloop volgt en de Auster, veilig geland, wordt door vele rappe
handen naar voren gedirigeerd achter het vangnet om plaats te
maken voor bet tweede vliegtuig, dat landen gaat.
Deze ..batsman" is een belang
rijke figuur aan boord van het
hulpvliegkapipschip „Karei Door
man", Het starten, dat gebeurt met
een zuiver tegen de wind in op vol
le kracht varend schip, levert niet
zoveel moeilijkheden op als het
landen, 'binnenloodsen eigenlijk,
waar. naast de routine van de pi
loot. de bekwaamheid en het ver
mogen snel kunnen overzien en re
ageren een belangrijke, zo niet de
voornaamste rol spelen.
Zo'n vliegkampschip is een vlieg
veld in optima forma. Precies als
de vlieghaven te land is het uitge
rust met de modernste technische
hulpmiddelen, is het een omvangrijk
en ingewikkeld bedrijf, welks snel
en soepel funtionneren afhangt van
niet minder dan 500 mensen, de to
tale bemanning van het schip. In de
kortst mogelijke tijd moeten bij
voorbeeld twee dozijn vliegtuigen
uit de enorme hangar onder het
vliegdek via de lift en het vliegdek,
in de lucht worden gebracht, die,
na het volbrengen van hun op
dracht, weer even snel in de hangar
moeten kunnen terugkeren. Dit kan
slechts geschieden, door een_ per
fecte samenwerking van alle in ac
tie komende groepen, waarbij ieder
lid van de bemanning nauwkeurig
•weet, wat hem te doen staat. Dit
„teamwork" kan alleen door lang
durig oefenen en een. elkaar Ieren
verstaan worden bereikt. Daartoe
heeft de Koninklijke Marine de
„Karei Doorman". ex-„Nairana",
van de" Britsche Marine in bruik
leen gekregen, waarmee thans Ne
derlands marinepersoneel voor een
nieuwe -tak van de *warine-dienst,
het vliegkampscliïp, wordt opge
leid. De ervaring, gedurende de oor
log opgedaan met de MAC-sChepen
„Gadila" en „Macoma", komt hier
bij goed van pas.
In het komend voorjaar zal de
„Karei Doorman" worden geruild
tegen de ..Venerable", die door zijn
grotere snelheid en langer vliegdek
beter geschikt is voor de snelle
„Firefly's" van de Marine Lucht
vaartdienst.
Demonstraties
De Koninklijke Marine heeft voor
de ongeveer 1ÖO genodigden, die
zich Woensdagmorgen op Hs. Ms.
„Karei Dodrman" hadden inge
scheept en door schout-bij-nacht J.
C; Willinge werden verwelkomd,
een buitengewoon interessant pro
gramma afgewerkt, dat zo ongeveer
alles te zien gaf, wat op een vlieg
kampschip gebeuren kan, de onge-
lukken uitgezonderd gelukkig.
De reis begon met iets, dat niet
op het programma stond, namelijk
een gezamenlijke uittocht met de
Amerikaanse oorlogsschepen „Fres
no" en „Bordeion", die terzelfder
tijd naar zee vertrokken.
Op de Noordzee voerden twee
Austervliegtuigen talrijke deklari-
dmgen uit. deden zes in formatie
vliegende Firefly's een daverende
duikaanval op de „Karei Doorman"
Het spel van de pianist Theo van der
Pas is met alleen in technisch opzicht
uitermate geacheveerd, doch bezit te
vens een verlynmg in de klankpro-
duetie, die Hem In staat stelt elke dy
namische schakering een maximum aan
bezieling te geven en zelfs werken die
compositair beschouwd onevenwichtig
heden verraden, toch nog tot een
boeiend moment te maken.
Dit was bu voorbeeld het geval in de
1 na de pauze gespeelde wei-ken als Oude
Kastelen, klankbeelden die meer ge
maniëreerd dan geïnspireerd lijken, van
B. v. d Sigtenhorst Meyer, en de Etu
de in Bes gr. t. van Hans franco Men-
des, «en werkje.» dat zeker niet zonder
talent geschreven is, doch anderzijds
te weinig oorspronkelijks bevat om het
als een aanwinst voor de planolitera-
tuur, die toch al overladen met salon-
muztek is, te beschouwen. Dan kon de
Sonatine nr. 3 van Léon Orthel. hoe
wel met tot de sterkste werken be
horende van deze componist, beter
voldoen. En dit geldt vooral de boek
delen die door hun esprit en kern
achtige vondsten de aandacht gespan
nen weten te houden.
De Etude'van Szymanowsky kon qua
compositie maar matig voldoen na de
verukkehjk klinkende (en eveneens
meesterlijk gespeelde!)». Etudes van
Debussy, die wel het hoogtepunt in dit
deel van het" programma waren.
Voor de pauze kreeg men. na Baehe
Italiaans- Conceit toch wei iets te veel
van het goede in de vorm van de So
nate in f kl. t. op. 5 van Brahms, een
werk. dat door zijn breedsprakigheid
voor onze tijd veel van zijn muzikale
waarde schijnt te hebben verloren, ook
al stond de interpretatie ervan op een
hoog peil. -
Een goed bezette Koninginnekerk
heeft aan het slot de pianist hartelijk
toegejuicht, zodat er nog een. toegift
VOlSde' HERMAN VAN BORN
en liet de „Jacob van Heemskerek"
die met een gangetje van 22 mijl
voorbijschoot, haar kanons bulde
ren. Als bijzondere attractie kwam-
Nederlands nieuwste aanwinst van
de luchtvloot, het hef schroef vlieg
tuig. van Ypenburg vandaan wieken
om eerst enkele malen op het vlieg
dek te landen en daarna een post
zak af te geven aan boord van de
..onderzeebootjager Queen Wilhel--
mina". die als „rescue"-schip de
gehele dag achter de „Karei Door
man" bleef aan varen.
Met een 'filmvertoning en een le
zing van de hoofdofficier B. IV.
Vinke. werden .technische proble
men belicht, terwijl een brandblus-
oefening ons leerde, hoe uitste
kend de hoogst beiangrijke brand
beveiliging viiegtuigbenzine!
aan boord van een vliegkampschip
is georganiseerd.
Op een rondgang door het schip
tenslotte, liet onze gids, luitenant
ter zee eerste klasse H. A. Corsten,
ons vele interessante zaken zien
enniet zien. Dit laatste vanwege
bepaalde technische geheimpjes,
waarover nu eenmaal geen recht
geaard marineman kikt!
Meer Ned. wielrenners in
wereldkampioenschappen
Vooral Frankrijk heeft er reeds
verscheidens malen op gewezen,
dat sterke wielernaties eigenlijk
meer vertegenwoordigers moeten
hebben in de wedstrijden om de we
reldtitels dan de kleine, onbeteke
nende naties. Dit voorstel is nu in
principe door de U.C.I." aangenomen
en reeds volgend Jaar zullen Franfi^
rijk, Belgis, Italië «n Nederland
meer renners kunnen inschreven
voor de wegwedstrijd «n de strijd
om. de stayeretitel.
Sclmieling bokst Zondag
De 42 j. Max SchmeHng zal
Zondag te Frankfort a. d. Main
zijn come-hack vieren door uit te
komen tegen de 26 j. Werner
Vollmer die enige tijd geleden
prof is geworden.
De wedstrijd in Frankfort staat
onder auspiciën van de ontspan
ningsafdeling van'het Amerikaan
se leger, zo meldt U.P.
Eén zeer sportief spelend elftal
van de Sing tao Sporticlub uit
Hongkong leed Woensdagavond
voor 18.000 toeschouwers -in het
Olympisch stadion een geflatteerde
'-l^nederiaag, tegen Blauw Wit.
Zeeloodsen hebben het niet
erg begrepen op v/iegfcampjche-
pen. Eén van hen heeft eens ge
zegd: die „Karei Doorman" is
geen schip! De roerganger staat
ergens beneden in pen afgesloten
hok, de machinekamer-ielegra-
fen dito, de brug is een meter
breed en het vliegdek is zo
groot, dat je het water niet kan
zien. Ga maar eens met zo iets
erop uit! Dat het voor de loods
minder prettig varen is op die
manier valt te begrijpen. Maar
een dagje met H. Ms. „Karei
Doorman" oefenvaren op de
Noordzee, zoafs Uw verslagge
ver Woensdag op uitnodiging
van de minister van Marine
mochf doen, een hele dig lang
onder.de hoede staan van com
mandant kapitein ter zee Ade
Booy en zijn staf, verwend wor
den met voortreffelijke marine-
snert en pannekoek, dat doet je
ondervinden, dat de Karei
Doorman" wel degelijk een schip
is, een goed en gastvrij schip
van de Koninklijke Marine
Hierover verder in nevenstaand
ariifcel.
De algemene'staking in Finland,'die
voor gisteren was aangekondigd is 48
uur' uitgesteld, nadat de regering in
een ultimatum -gedreigd had met on
middellijke aftreding, wanneer de sta
king zou doorgaan. De vakbonden
hebben zich thans bereid verklaard
met de regering te onderhandelen op
basis van een loonsverhoging van
10%, terwij! oorspronkelijk een verho
ging van 25 a 30% was geeist. Er
heerste gisteren in dé Finse hoofdstad
Helsinki een gespannen atmosfeer.
Bij haar onderzoek naar belasting
ontduiking heeft de fiscale reehey-
che te Rotterdam dezer dagen vast
gesteld dat notaris J. L. Sch. hier
ter stede ten voordele van zijn cliën
ten en met het doel belasting te
ontduiken, valsheid in geschrifte
heelt gepleegd. Op last van 4e rech
tercommissaris zijn de heer Scb- ais-
mede vier van zijn medeplichtigen
in verzekerde bewaring gesteld. Het
onderzoek is nog in volle gang.
De directeur-generaal der PTT
maakt bekend, dat met ingang van
1 October in h®t binnenlandse ver
keer wederom telegrammen op een
luxe-formulier kunnen worden af
geleverd. Het hiervoor verschuldig
de recht bedraagt 40 cent per tele
gram.
Gistermorgen kwamen twee bo
ten', die ter .vangst van verse zeevis
waren uitgevaren, ledig te'IJmuiden
aan. Zij bleken hun vangst ia En
geland te hebben gemaakt.
Een Auster-vliegtuig landi aan dek van de Karei Doorman1', het vlieg
kampschip waarmee de Koninklijke Marine Woensdag op de Noordzee
voor ialrijke genodigden een demonstratie hield.
Volgens Nederlandse begrippen is bet grossiers-centrum, dat eerlang
fcaan de Stationsboulcvard in Rotterdam zal verrijzen, een gebouw.van
gigantische afmetingen. Maar de heren F. Pot Jr., G. J. Thurmer en H. A.
Maaskant (architect van bet gebouw), die in opdracht van de Stichting
Groothandelsgebouwen te Rotterdam, een vierweekse studiereis idoor de
VerenigdeStaten hebben gemaakt, zyn fan daar teruggekomen, sterk
onder de indruk van wat in Amerika reeds bestaat op het gebied van
reusachtige verzamelgebouwen, waarbij vergeleken ons grossiersgebouw
nogrinaar heel bescheiden van opzet is.
VRUDAO 26 SEPTEMBER. -
Einde September of begin October
morden de Azalea's, die in de zomer
buiten in de tuin hebben gestaan
weer naar binnen gebracht. Indien
deze planten tijdens de zomermaan
den bloemknoppen hebben gevormd
kunnen ze in de komende winter In
de kamer gaan bloeien. Men zet ze
voorlopig in een koele kamer. Pas
als na verloop van tijd de knoppen
gaan zwellen en kleuren, mogen ze
in een warme kamer geplaatst wor
den. Indien ze reeds van het begin
af in de warmte staan kan de bloei
mislukken. De Cyclamens, Primula's
en Adronskélken, die in de zomer
buiten stonden gaan thans ook naar
binnen. Deze vragen alle een plek tn
het volle licht, doch moeten ook
niet te warm staan.
Zeer binnenkort is de benoeming
te verwachten van de Rotterdamse
architect Ir. J. H. van den Broek tot
buitengewoon hdogleraar voor ar
chitectuur aan de Technische Hoge
school te Delft.
Ir. J. H- van den Broek is in 1898
te Rotterdam geboren en was in '24
afgestudeerd als bouwkundig inge
nieur. In '27 vestigde hij zich als
architect te Rotterdam; tien jaar la
ter assiciëerde hij zich met Ir. J. A.
Brinkman.
Talrijke projecten op het gebied
van woningbouw, fabrieks- en han
delsgebouwen heeft Ir. van den
Broek op zijn naam staan; voorts
noemen wy het Diaconessenhuis te
Rotterdam, het Nederlands paviljoen
van de Parijse wereldtentoonstelling
in 39 en het Van Ommerenhuis re
Antwerpen. Thans worden de her-
bouwplannen van de HoLland-Ame-
rskalijn, Thomson's Havenbedrijf en
de Gemeentelijke Vervoer- en Mo
tor dienst onder zijn leiding uitge
voerd^ Hij is ook de ontwerper van
het Centre Maritime en van de
Schouwburg Zuid.
Vele commissies tellen Ir. van den
Broek onder haar leden, zoals Asro.
Commissie voor ministeriële we-
mngvoorschriften, Bouwcentrum, de
Redactie van het tijdschrift „Bouw".
Hu is voorzitter van de Afdeling
Rotterdam van de Bond van Neder-
bmdse Architecten en Ridder van
het Legioen van Eer van Frankrijk.
Ir. J. H. v, d. Broek
Door de Nederlandse Spoorwe
gen is bij de Electrotechnische In
dustrie te Slikkerveer een order ge
plaatst voor 200 motoren voor
electrïsch materieel. Voorts zijn bij
de Attercliffe fabrieken van de
Metropolitan Vickers Company in
Engeland honderd van dergelijke
motoren besteld.
Van hun ervaringen vertelden da
heren Pot en Maaskant gisteravond
het een en ander in het ïnEtituut
voor Scheepvaart en Luchtvaart.
Beide sprekers werden ingeleid
door de voorzitter van de stichting
„Groothan delsgebouw en", mr. K, P.
van der Mandeie.
De heer Pot gaf allereerst een uit
eenzetting van de verzamelgebouwen
van zakelijk standpunt. Hun ont
staan hebben deze gebouwen in de
V.S- voornamelijk te dariken aan het
initiatief van grote geldmagnaten,
die daarin hun geld belegden.
Er bleek grote animo onder de
Amerikaanse grossiers voor (gen der
gelijke collectieve huisvesting. Deze
is iq Amerika vrijwillig, in ons land
daarentegen uit de nood geboren!
Reeds in 1853 werd op Broadway
in New York het eerste verzamel
gebouw gesticht, dat thans nog aan
zijn bestemming voldoet. De inrich
ting en afmetingen zijn echter ouder
wets en bescheiden vergeleken bij
die van de reusachtige verzamelge
bouwen als Rockefeller Centre en de
showroom-centra in Chicago waar*
zeer veel aandacht is besteed aan
goed functionnerende expeditie- eh
hulpdiensten (restaurants, clubs,
demonstratie zal en e.d.).
De heer Pot was van mening, dat
de verzamelgebouwen in Amerika
belangrijke economische voordelen
hebben opgeleverd. De plannen voor
het Rotterdamse grossierscentrum
zullen stellig beïnvloed worden door
de Amerikaanse voorbeelden mflar
zij zullen niettemin aangepast wor
den aan onze eigen smaak en be
hoeften!
Het „grootste" en „meeste"
Architect Maaskant vatte zijn
indrukken van Noord-Amerika
FAmen in de conclusie, dat Amerika
niet moderner is dan Europa; de
technici daar nie*- knapper dan hier,
maar dat alles er groter, massaler
van afmetingen is, waaraan je ech
ter spoedig gewend geraakt.
Desondanks was hij vol lof voor
de wyze waarop de Amerikanen hun
s'erzamelgebouwen exploiteren. Deze
hebben de fcendenz, steeds groter,
collectiever en opener te worden.
Met het laatste bedoelde hjj de toe
passing van glas op een wyze zoals
hier nog onbekend. In showroom-ver
zamelgebouwen zag de heer Maas
kant lange gangen met aan weers
zijden geheel glazen wanden met
glazen deuren, die toegang geven
tot dikwjjls prachtige en luxueus
ingerichte, showrooms.
De sendee in deze gebouwen is tot
een maximum opgevoerd. Alleen
voor het schoonhouden van het
Rockefeller-centre zijn 600 man in
vaste dienst. t
Voor alle service moeten de Ame
rikanen echter heel wat dollars neer
tellen. De huren zjjn hoog en ver
tonen nog steeds een neiging tot
stijgen.
De bouwkosten daarentegen zyn
in vergelijking tot voor de oorlog
slechts 1,8 x zo hoog. In ons land
zyn ze sindsdien verdrievoudigd!
De betrekkelijk geringe stijging
van de bouwkosten in Amerika valt
des te meer op in verhouding tot de1
hoge arbeidslonen. Een metselaar
b.v. verdient 120 dollar per week,
waarbij opgemerkt, dat de koop
kracht van de dollar groter is dan
van de gulden! Maar ondanks, dat
er goed verdient wordt zijn velen
slecht behuisd, vooral in de grote
steden zoals New York waar in één
kamer vaak drie gezinnen moeten
huizen. Of de Amerikanen daar ook
trots op kunnen zijn?!
Lantaarnplaatjes en een filmpje
lichtte het gesprokene toe,
Te mooi om waar te zijn
Paul Raynal schreef zijn „oorlogs
stuk" „Le Tombeau sous l'Arc de
Triomphe1' ruim twintig jaar ge
leden, maar dat was toch alweer een
jaar of vyf na het einde van '1418.
Hoe nuttig en nodig het is dat een
auteur zich de tijd gunt tot afstand
nemen van 4e gebeurtenissen, blijkt
wel duidelijk als men dit Franse
werk vergelijkt me't de heet van de
Duitse capitulatie vervaardigde oor
loge stukken, die niet veel meer dan
gedramatiseerde reportages zyn.
Want al doet „Het graf van de
Onbekende Soldaat" in de heden
daagse vertoning o.i, volkomen melo
dramatisch aan, het stuk onder
scheidt zich door zijn probleemstel,
ling in ieder geval gunstig van het
actueel-anecdotische der recente oor
logsspelen.
Raynal verbeeldt slechts drie per-
Eonages: een vader, zyn aan het
front strijdende zoon en diens ver
loofde, Aude. De conflicten open
baren zich tijdens het eerste verlof
dat de-soldaat, na meer dan een jaar
afwezigheid, thuis komt doorbren
gen, een-verlof van 4 dagen, dat
door een telegram tot enkelen uren
wordt bekort.
Geloofwaardig en zeer zeker nog
zinvol voor deze tyd is het conflict
vaderzoon.
De zoon, dagelijks aan het front
geconfronteerd met de dood, heeft
het leven, ontdaan van alle bijkom
stigheid, absoluut ervaren en moet
dus wel in botsing komen met de
thuis, in gezelschap van Aude, zyn
a.s. schoondochter, gezellig en ge
zapig voortlevende vader, (de eerste
wereldoorlog kende nog ge»n „thuis
front") die van de veranderde gees
tesgesteldheid van de frontsoldaat
niet de minste notie heeft.
Maar aan de prohlemen der jonge
lieden, strevend naar een sublimatie
die bijkans niet van deze wereld is,
vergaapt de burger anno 1947 zich
met reden, en een soldaat die met
verlof komt om te trouwen en dan
urenlang min of meer verheven boe
kentaal staat' tp spreken tegen zyn
beminde, (die dan ten slotte zelf
haar innig geliefde aanstaandp een
kus moet aftroggelen), zal men van
hier tot Canada niet dikwijls tegen
komen.
Paul Steenbergen (de soldaat)
Theo Frenkel (de vader) en Caro
van Eyck (het meisje Aude) waren
dan ook vanzelfsprekend niet bij
machte van de drie personages aan
vaardbare mensen van vlees en bloed
te maken. Zy werden daarm mede
gehinderd door de styfvertaalde en
veel te litteraire tekst.
Voor het tijdvak van 28 Septem
ber tot en met" 11 October geeft elk
der volgende bonnen recht op het
kopen, van:
Bonkaarten KA, KB, KC 711
(serie N)
N 01 brood: 800 gram brood.
N 01 boter: 125 gram boter.
N 02 boter; 125 gram margarine of
100 gram vet
N 03 boter: 250 gram margarine
of 200 gram vet.
N 01 vlees: 100 gram vlees.
N 02 vlees: 400 gram vlees
N 01 melk: 4 liter melk.
N 03 melk: 6 liter melk.
N 05 melk: 6*6 liter melk.
N 01 diversen: 100 gram kaas of
125 gram korstl. kaai
N 03 reserve: 1600 gram brood.
N 04 reserve: 200 gram kaas of 250
gram korstl. kaas
N 06 reserve: 800 gram brood-
BONKAARTEN KD. KE 711
(serie N)
N 11 brood: 800 gram brood.
N xx boter: 250 gram boter
N 12 boter: 125 gram margarine of
100 gram vet
N 11, N 12 vlees: 100 gram vlees.
N 11 diversen: 100 gram kaas of
12-5 gram hars tlkaas.
N 18, N 15 melk: 10 liter melk.
N 13 reserve: 800 gram brood
BONKAARTEN MA, MB, MC, MD
ME, MF, MG, MH 711 fbljz. arbeid,
a.s. moeders en zieken (serie N)
N 21 brood: 800 gram brood
N 21 boter: 250 gram boter
N 22 boter: 250 gram margarine of
200 gram vet
N 21 melk; 5 liter melk.
N 21 vlees:'300 gram vlees
N 22 vlees: 100 gram-vlees
N 21 kaas: 200 gram kaas of 250
gram korstl. kaas
N 21 eieren: 5 eieren.
(Ingezonden Mededeling).
t Bil KOUD
VLEES I
Calvé's monerdsaui bij roasr-
beef, koud gehakt of worst ii
in één woord een tractatic!
Heerlijk pikant op duizend
en-een gerecht zó te ge
bruiken droogt niet uit.
2 OVERAL VtRKftlJC8)UR SLECHTS F-P.3B PER flES
Klein en Staal al
uitgeschakeld
In de internationale zwaargewicht-
ontmoeting te Brussel om een tegen
stander te vinden voor Bruce Wood
cock moest de Nederlands kampioen
Jan Klein in de zesde ronde opgeven
tegen de Belg Robert Eugene. Harry
Staal verloor van de Italiaan Enrico
Bartola.
Tc voordelig
Een vrouw, huismoeder, met een
inkomen van 160- per week (met
enige werkende grote zoons kan
dat) zou die het nodig hebben een.
mantel te gappen? Nee, nietwaar.
Dat pleitte dus niet voor moeder
Clasina.
Maar het grote verhaal dat zrj
over die hele mantel-affaire ophing,
had zoveel zwakke plekken, zoveel
niet kloppende delen, dat zowel de
officier als de rechter van haar
boos opzet overtuigd waren en dan
hang je natuurlek.
Op een middag was moeder Gia-
sina met een getrouwde dochter en
een 7-jarig nakomertje naar een
modemagazijn gegaan. Volgens
haar zeggen om eens te neuzen in.
de mantelafdeling. Dat ze er regel
recht een wilde gaan kopen kon ze
moeilijk verklaren want de politie
vond later in haar tasje niet ge
noeg punten en veel te weinig geld
voor een mantel.
Goed, ze wilde dus maar vast
eens loeken wat er al zo voor man
tels te krijgen waren. Nu is net in
de zaak waar ze was de gewoonte
dat je zelf eerst maar eens wat
rond kijkt en aanpast, vóór de win
keljuffrouw haar verkoopstalenten
aan je spendeert.
Toen moeder Clasina op haar ge
mak begon te snuffelen by de rek
ken, had de getrouwde dochter ge
zegd: ,,'t Duurt me te lang hoor
moe, ik smeer 'm, 'k ga naar huis.
Hou 's vast, zei moe even later
tegen 't zeven jarig meisje, en ze
gaf het kind haar oude mantel en -
schoot een mooie spiksplinternieu
we aan. Tevreden bekeek zij zich ia
de spiegel en raakte aan de praat
met een oude dame. Nou, over een
nieuwe mantel valt heel wat te fi
losoferen by dames-onder-mekaar
en toen ze al-een aardig nummertje
weg gebabbeld hadden, slaakte moe
plotseling een kreet fe en riep ang
stig: Kelére, waar is Jannetje, me
kind is weg. Daarna liep ze gedeci
deerd in de richting van de buiten
deur en ging de straat op. Ze wan
delde zonder op of om te zien rus
tig de kant van de Nieuwe Binnen
weg op. Maar ineens tikte iemand
haar op de rug en sprak: „Hé, da
me, waar gaat U met die nieuwe
mantel naar toe?" Het was een be
diende van het modemagazijn, die
z'n ogen goed de kost had gegeven.
Kgk, daar zat nu de zwakke piek
in moeder Clasina's verhaal. Ze be
weerde zenuwachtig en angstig
naar haar dochtertje te lopen zoe
ken, maar, zo meende de rechter
en een juffrouw van de winkel,
die getuigde, ook dan doe je toch
anders, dan Joop ie maar met zo
rustig m één richting zonder om te
zien, dan scharrel je kris kras rond
als een hondje dat z'n baas kwijt is.
En clan ga je toch eerst eens
m het magazijn zelf speuren naar
het kind, zou ik zeggen, merkte de
getuigende winkeljuffrouw snedig
op.
Ik geloof veel meer dat het zo
is, zei de rechter: Moe de nieuwe
mantel aan, dochtertje met de oude
vast de deur uit en moe onopval
lend even later er achteraan.
Maar U voelt wel: dat gaat niet,
nieuwe mantels zonder punten en
zonder betalen mee nemen is ge
woon stelen, ook al heb je thuia
centen zat.
Moe_ kreeg drie weken nor. Sneu.
Maar ja, dat Is het risico van zulke
akkevietjes. l
DE MENSHEID kent de oude aarde door en door, haar geschiedenis"
is reeds duizenden malen verteld. Daarom richten de blikken
zich op het heelal; een niemv ras van roekeloze avonturiers, beschik
kend over de atomaire energie, radar en de nieuwste technische snuf
jes, staat gereed om de sprong in het duister te wagen, moderne Co-
lumbussen en Da Gams'»,.. De besten en dappersten zullen op de weg
door het heelal, In hun pogingen om de Maan, Mars en andere planeten
te bere)ken, vallen... Hun namen zullen eens gefluisterd worden in
de cabines van stratosfeer vliegtuigen door degenen die hun leven,
niet waagden, waardoor zij konden profiteren van de verovering der
kosmos door koene pioniers!
JOHW VA/V L C EA/& C
Pafl0|' die hem uitschold voor alles wat lelijk hem elke minuut, van de morgen tot de avond,
is m Mexico, door het hele hotel klonk. Dan wordt het een tweede natuur, en bijna wer-
was Prettig dat graaf Paul de dingen zo kelijkheid. Weet je, dat ik me deze dagen werke-
goedkon voorzien, maar het werd mij toch wel lyk een exentrieke uitvinder voel? En daarom
een beetje te langdradig. Ik wilde dat het avon- voelt Zwendasky het ook",
tuur begon! En nog steeds deden we mets Dat Drie weken lang duurde deze tussenpauze. Toen
wil zeggen: deden niets om Zwendasky in de val liet graaf Paul de „spion-kamerbediende" komen
n"-«-*ra.af S,n8 elke dag uit schilde- e zei: „Juan, ik heb een auto nodig vandaag.
ren. Dikwijls ging ik mee en hij gaf me een beetje Kun je er ergens één voor me krijgen?
*eE de kunst van compositie en kleur en het De ogen van de Creool schitterden.
„Je zult zien zei graaf Paul, toen de bediende hanteren van het penseel, en hij moedigde mij „Wat voor soort auto, senor?"
de deur uit was, „morgen heeft Juan kringen on- ,Je hebt talent Jonska; alléén weet ik niet rw* pr „iPj toe Als ie maar loont Wit eaan
der de ogen en krijgt er van'langs van Don Car- of je het heilige vuur'hebt - we zullen zien". een uftrifniï makln"
los". Graaf Paul sprak met gedempte stem. Op- Nu, ik vond het wel leuk werk. en soms was ik; ik zsi miin he«;t doen sèror" Er ziïn niet veel
eens stond bij op, sloop op zijn tenen naar de verbaasd dat mijn „knoeierytjes" al zo aardig axjtX S J
deur en rukte die open. Juan tuimelde bijna werden. Maar toch we waren hier niet om te Acapuico.
naar binnen. „Klopte er iemand?" vroeg graaf schilderen; we waren de tegenstanders van de
Paul. gevaarlijke, hebzuchtig Zwendasky.
„Uc, ik... mijn veter was los", stotterde Juan. Er was een telegram gekomen, als antwoord op
„Een slechte gewoonte losse veters", zei graaf Paul's brief. Het luidde-
graaf Paul ernstig en sloot de deur gefeliciteerd stop ken brandend nieuwssie-
„Een gemene spionzei ik. „Maar hoe kunt U rig stop verder voorschot zo .oed als zeker
voorspellen, dat hij morgen kringen onder de stop wanneer kan ie proefrit arrangeren stop
ogen heeft. hou me op de hoogte stop James Crew.
„Een voudij. Jonska. De gevolgen van een We waren zeker dat Zwendasky het telegram
pulque-roes. Hy zal wel een paar pesos krijgen onder de ogen had gehad: ik geloof dat hu het
voor die brief. Zwendasky maakt hem door mid- hele hotelpersoneel had omgekocht. In ied»f. ge-
del van stoom open'en leest hem en Juan ver- val werd hij hoe langer hoe indringender: het
drinkt zijn geweten of wat daar nog van over is regende invitaties voor een stieren ge* echt. eer.
in de pulqueria". hanengevecht, partijtjes en ritten, picn.cs en fui-
„En wij?" ven. Graaf Paul weigerde alles.
Graaf Paul zocht zijn' penselen bij elkaar. „Wij Niet alleen tegenover Zwendasky. maar tegen-
vereéuwigen de schoonheid van de Sierra Madre over iedereen, behalve misschien mij. legde graaf
bij zonsondergang. Vlug nu! Jij mag ook een -Paul een grote terughoudendheid aan de dag. Hy
doekje meenemen". speelde de rol van de man die een geheim be-
HÖOFDSTUK IX waart, die alleen met zyn werk en zijn ideeen
.Treedt binnen, beer vlieg—leeft, zo tot in de perfectie, dat ik het wel een:
Juan haastte zich de kamer uit. Graal Paul riep
hem nog achterna: „Zonder chauffeur begrepen;
jk wil hem zelf sturen'.
„Si si, senor".
Graaf Paul liep glimlachend door de kamer.
„Denkt. U". voeg ik. dat hij...."
„Dat zul je wel zien. Ik geef hem toch een
pracht kans? Hy haakt naar een aanknopingspunt
Nu. dat krijgt hy".
Een klein half uur later was Juan al weer te
rug en hij was zerr spraakzaam. Senor Gonzalez,
de garagehouder die ook wel eens een auto ver
huurde. was niet te vindon en de Ford van de
groenteboer was kapot en een graaf, ach, die
kon toch slecht m de wagen van een groente
boer rijden,..."
Jfr. ja. schiet op", zei graaf PauJ ongeduldig.
Met een hrede grynslacb verkondigde Juan nu
het goede nieuws: senor Zwendasky wilde zijn
wagen, zyn prachtig Mercury 8 voor deze dag
afstaan. Senor Zwendask" had bsm toch met no-
Gtaaf Paul bleek een groot profeet te zijn. De overdreven vond. Maar zijn motto was .Als je dig; hij bleef vandaag in t hotel; was dat niet
volgende dag was Juan zo Iaat opgestaan en een rol speelt, Jonska. dan is er maar één ma- een prachtig aanbod? Had Juan dat niei mooi
i" werkte hij zo slecht, dat het gebulder van Don nier om die goed en overtuigend te spelen; speel klaargespeeld? tWordt vervolgd).
Aan de voet van de hemel staan
gereed, de ir.gewy'den in het
vliegen buiten de aantrekkings-'
kracht van de aarde, de stoutmos-
digen, die door de lucht h«t heelal
willen verkennen, de waaghalzen
die de Maan, Mar® en andere plane
ten binnen ons bereik achten dank
zy atoom-raket, radar enz. enz. Ze
zyn toegerust voor een aardige
Dirt met de planeten, die avond aan
avond van vele plaatsen der aarde
'met Argusogen gadegeslagen wor
den.
Het is gedaan
Ja, het is gedaan met 't sprookje
dat Jules Veme ons eens voorto
verde: een -300 meter lange kanon,
een wonderbare kogel die met een
snelheid van 16 km. per seconde
verticaal op de maan afgeschoten
wordt. De moderne Columbus van
het zonnestelsel, de Vasco de Gama
van de lichtjaren, staat gereed tot
de sprong per atoomraket.
Waarop gewacht wordt? Op de
ingenieuze geesten die het procédé
ontdekken dat deze raket met be
perkte Bnelheid voortstuwt! Om de
zwaartekracht uit te schakelen en
in het luchtledige een punt te be
reiken dat duizend maal de straal
der aarde van ons verwijderd ligt,
is een beginsnelheid van 11 km. per
seconde vereist. Op 900 km. hoogte
is ieder spoortje lucht verdwenen,
zodat de punt van de raket niet
meer verhit wordt door de samen-
persing van de lucht, waardoor b.v.
op sommige ogenblikken bij een
snelheid van 10 km. per seconde de
temperatuur tot 800 graden' op
loopt
Volgens de experts op dit gebied
•1 Amerika is men, ten aanzien van
de atoomraketmotor thans op de
goede weg. In de „wereld van mor-
rekent men in elk geval op
de voltooide constructie teneinde
de afstand aarde-maan in drie en
half uur af te leggen.
En men heeft zich baserend
op een snelheid van 850 km. per uur,
voor het gemak meteen uitgere
kend dat Mars slechts 50 uur zal
vergen. In dit rhythms zal raen in
de toekomst het heelal veroveren.
Voor de helft zwart.
De pioniers die het waagstuk
zullen ondernemen stappen in
de bolvormige cabine van de
metalen raket, waarvan het op
pervlak voor de helft gepolijst
is, En de andere helft? Die Is
zwart! Dank z(j een gyroscoop
zal de raket wentelen ojn haar
as en het zwarte deel zal de
zonnestralen opslorpen (ver
warming). Maar ook de motor
kan voor warmte zorgen,
wanneer de raket b.v. in de
schaduw van een planeet voort
jaagt.
Zeker is ook dat het leven in de
cabine zo normaal mogelijk zal zijn,
dank z(j sober en practisch meubi
lair. benevens een zuurstofreserve,
berekend op de menselijke behoefte
by normale menselijke inspanning.
Als instrumenten gaan mee: verre
kijkers, spectroscope», radarappara
ten en de nodige toestellen die,
mocht de aanvangsnelheid het de
inzittenden onmogelijk maken zelf
het nodige te doen. de instrumenten
en de stuurinrichting bedienen!
Heeft de raket zulk een snelheid
bereikt dat de aantrekkings
kracht van de aarde uitgeschakeld
is, dan 2al zij haar weg door het
luchtledige voortzetten in de „vrye
val". En dan komt Jules Verne
weer op de proppen, die reeds be
schreef hoe dan alles in de cabine
blyft zweven, en dat 'men dranken
moet eten. Men zal daarom in de
middelpuntvliedende kracht een.
compensatie voor de zwaartekracht
moeten vinden. En wie niet op 2gn
hoofd wil komen te staan zal met
magnetische schoenen over de me
talen vloer moeten' lopen..
Per raket naar de maan, naar
Mars, naar Mercurius! In de „we
reld van morgen" zullen afstanden
van honderduizenden kilometers te
ruggebracht worden tot even zo
vele meters, dank zij de durvers die
nu reeds gereed staan om de sprong
in het onbekende te maken
(Nadruk verboden)
