mm
Eens woedde cholera in Rotterdam
Kris kras
door de Olympiade
m
Thans wordt elk infectiegevaar in de
kiem "gesmoord
Quarantainemaatregel
voor alle verdachte
reizigers
Radio-programma
ïïachSn18'15 Sp°rt' 18'30 Strijd"
HILVERSUM II: 7.00 Nws, 7.15
Gr.muz., 7.30 Gebed, 7.45 Piano, 8.00
Nieuws, 8.15 Opgewekte mei.. 9.00
Werken Jules Massenet, 9.30 Water
stand, 9.35 Paul Robeson, zang. 10.00
Muz Leger des Heils, 10.15 Morgen
dienst, 10.45 Koorfragm., 11.00 Zon
nebloem, 11.45 George Boulanger,
Angelus, 12.03 Chopin en Fauré
(piano); 12,30 Weer, lunchconcert,
zonnewijzer, 13.00 Nws, 13.20 Welk
boek, 13.25 Lunchconc., 13.45 Hors
d oeuvre, 14.00 Giaconda ens., 14.40
causerie voor de vrouw, 15.00 Pop.
orgelbespel., 15.30 Zangrec., 16.00
3645 Lond. Philh. ork.,
"•""Radio jeugdjourn., 17.30»Cyclus
td on t 17.50 Rijk over zee,
iö.QD Land- en tuinbouw. 18.15 Klan-
xen van Hawai, 18.30 Dubbel man-
nenkwartet
ZEEHEÏSBB
„De Inktvis"
TENTOONSTELLING
OUD-DELFSHAVEN
heöen
FELIX MENDELSSOHN STIERF
EEN "EEUW GELEDEN
GELUKSVOGEL
Woensdag 5 November 1947
3
DE In Egypte woedende
cholera-epidemie brengt ons
gegevens in herinnering uit
vroeger eeuwen, toen deze
reeds duizenden jaren bekende
ziekte, die haar permanente ze
tel voornamelijk in Voor-Indië
heeft, ook in Europa en in ons
land woedde. Zo brak in Maart
1832 tijdens de carnavalsviering
in Parijs een verschrikkelijke
epidemie uit. In de nacht van
29 Maart werden mensen in
harlekijnspakken stervende naar
de hospitalen vervoerd en er
waren dagen, dat tweeduizend
lijken in de kalkgraven op het
kerkhof Père Lachaise werden
begraven.
Op 25 Juni 1832 werd voor het
eerst in ons land cholera geconsta
teerd te Scheveningen. Schevenln-
gers plunderden een brik, die on-
bestuurd op zee ronddreef, omdat
de gehele bemanning aan de chole
ra was gestorven, en dit is de ver
moedelijke oorzaak geweest.
Op 5 Juli 1832 deed zich het eer
ste geval in Rotterdam voor,
in de Goudse Wagenstraat. De man
herstelde, maar 14 Juli was er een
nieuw geval van „Aziatische buik
loop" op de Karnemclkshaven en
op 25 Juli deelde het gemeentebe
stuur officieel mede: „De cholera
is binnen Rotterdam verschenen".
Een dag later werden, overal ob
servatieposten geopend, op 1
Augustus waren reeds 359 gevallen
gesignaleerd. Overal werden aan
plakbiljetten opgehangen .waarop
de verschijnselen vermeld stonden.
Wegens gebrek aan medici verze
kerde men zich van de hulp van
studenten. Aan de observatiepos
ten stonden kruiken met heet wa
ter klaar. Ter ontsmetting^ was al
leen kruidenazijn aanwezig! Aan
raadgevingen i.v.m. het drinkwater
dacht men niet, want had niet de
grote dokter Gerrit Jan Mulder
verklaard, dat het Rotterdamse
drinkwater betrouwbaar was? (La
ter veranderde hij van mening).
Voor de kwakzalvers was het een
gulden tijd.
In alle wijken der stad offerde
men aan de dood, maar de meeste
slachtoffers woonden in de arme
wijken. Er werd een nieuwe be
graafplaats buiten de stad aange
legd, Crooswijk. Toen de epidemie
afgelopen was, waren er 1392 lij
ders geweest, waarvan er 700
stierven (1% van de bevolking).
Van alle steden In Nederland had
Rotterdam het meest geleden, er
trokken soms veertig lijkwagens
per dag naar Crooswijk.
Nieuwe epidemieën
In 1848 was er een tweede epi
demie: op 17 October bracht een
Duitsers de cholera mee uit Enge
land. Men nam bijna dezelfde
maatregelen als in 1832. 1232 Rot
terdammers werden aangestoken.
In 1849 stierven 2150 Rotterdam
mers. Mannen als van der Tak,
Rose en Mulder deden wat zij kon
den voor de stad en de bouw va*1.
Hier wenkt
het vermaak
wacht
Ziet dus volgaarne van de Kermisvreugd af."
(Waarschuwing van 1853 om in verband met het choleragevaar niet deel te
nemen aan de Kermis),
WOENSDAG 5 NOVEMBER '47
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Drs G. M.
Nederhorst over beginselprogr. P v,
d A.; 19.15 Jan Corduwener; 19.30
Ds. Zuurdeeg: De kerk nü; 19.45 Ds.
Sirks; 20.00 Kws; 20.15 Concertgeb.
ork. 21.00 Schets bestaan van Felix
Mendelssohn-Bartboldy; 22.00 Mslati-
do; 22.30 Primo Scala's Accordeon
Hand; 22.45 In de tuin der poëzie:
23.00 Nws;. 23.15 Lichte zangduetten.
HILVERSUM II: 19.00 Nieuws en
weer; 19.15 Nws uit Indië; 19.30 Ac
tueel geluid; 19.45 Eng les (gevord.);
20,00 Nws; 20.15 Oratorium Elias;
21.45 Dr. J. A. H. J S. Bruins Slot:
Verenigde volken; 22.05 Oratorium
22.30 Nws; 22.45 Overdenking; 23.00
Sweelinck kwartet; 23.30 Rustige
klanken.
DONDERDAG 6 NOVEMBER, 1947
HILVERSUM I: 7.00 Nws, 7.15
Gymn., 7.30 Ochtendrhythme, 7,50
Dagopening, 8.00 Nws, 8,15 Gr. pi.,
845 Praags Radio Symph ork., 9.15
Morgenwijding, 9.30 Boyd Neel ork.,
8.45 Arb, \4t., 10.30 Voor de vrouw,
J9-35 Orgel, 10.50 Kleutertje luister,
Gr.pl,, 11-20 Sopraan en piano,
21.50 Opera en Operette fragm.,
12.30 Weer in 't spionnetje, P. Whit
man, 13.00 Nws, 13.15 Les Gars de
Pans, 13.45 Piano, 14.00 Voor de
vrouw, 14.20 Kwintet spelers, 15.00
Voor zieken en gezonden, 16.00 U
kunt het geloven of niet 16.05 Re
prises, 17.00 Kaleidoscoop, 17.20 Dr.
Port iel je, 17.30 Skymasters, 18.00
(Ingezonden- mededeling)
Een klockhen, die 't
broeden niet moe was,
En aan haar duizend
ste kuikentje toe was.
Gaf schitterende
feesten.
Voor allerhand'
beesten.
Waarbij .Tip van Bootz'
weer de clou was.
3nz. Hr D. j. te A'dam ontv. 1 Ges TIP
het Cooïsingel-ziekenhuis kan. gro
tendeels hieraan worden toege
schreven, evenals parkontwerpen
en waterleiding. Opnieuw werd
Rotterdam geteisterd in 1853 en '54,
in 1873 en 1909, in welk laatste
jaar zich vijf en twintig gevallen
voordeden.
In onze tijd
Hoe staat het nu met het gevaar
voor onze tijd?
Meestal zijn reizigers de over-
biengers van deze vreselijke ziekte,
die dan ergens een epidemie, net
als een ontploffende bom veroor
zaken. In deze tijd van snelverkeer
fvliegtuigen!) is het gevaar van
uitbreiding- vanzelfsprekend veel
groter geworden, daarentegen zijn
de hygiënische maatregelen der
laatste jaren toereikend gebleken
om in Europa elk infectiegevaar
in de kiem te smoren. Om „import"
van buiten tegen te houden, be
staat er in ons land, zoals feitelijk
in alle beschaafde landen, een
quarantainewet, krachtens welke
elk schip of vliegtuig, dat uit een
verdachte streek komt, aan medi
sche controle is onderworpen. Ver
dachte passagiers, zelfs hele beman
ningen, kunnen in quarantaine
worden gehouden. Deze maatrege
len gelden op het ogenblik in de
havens van Rotterdam, Amster
dam en op Schiphol.
Oorzaken
De chtlera wordt veroorzaakt
door de cholerabacillen. Deze ko
men door de mond in maag en
darm, waar de ziekte zetelt. De kie
men worden of direct, of door ont
lasting en braaksel overgedragen.
Vanzelfsprekend is drinkwater, dat
door slechte riolering verontrej-
nigd is, zeer gevaarlijk, reden,
waarom in alle beschaafde landen
riolering en drinkwaterleiding aan
de hoogste hygiënische eisen wer
den aangepast. De slechte gewoon
ten van tuinders om in de tijd van
een epidemie groenten in sloten te
spoelen of van de boeren om er
zuivelgereedschap in schoon te ma
ken, kunnen zeer gevaarlijk zijn.
Verschijnselen
Niet iedereen wordt ziek van de
cholerabacil, hier hoort een veran
dering van het maagsap toe. Zo
heeft Pettenkofer cholerabacillen
geslikt om te bewijzen, dat een
normale maag niet aangetast
wordt. Overbelasting van de maag
en het nuttigen van verdacht voed
sel moet tijdens een epidemie dan
ook strikt worden vermeden.
De ziekte begint meestal 12—
24 uur <in zware gevallen 34
uur) nadat de besmetting heeft
plaats gehad, met hevige diarrhee,
hoofdpijn, braken, koorts en koude
rillingen. Het lichaam verliest veel
vpcht en droogt uit, het gezicht is
ingevallen, de huid dun en gespan
nen, de -stem hees. Hevige kram
pen in de kuiten treden, op. Na
enkele uren of dagen overlijdt de
patiënt meestal door hartzwakte,
over het algemeen sterven 50%
van de zieken. Anderen krijgen
alleen een lichte maag-ongesteld
heid. Als behandeling wordt tegen
woordig een serum toegepast en
men probeert het grote vochtver
lies door inspuitingen van zout- en
suikeroplossingen tegen te gaan.
Vaccina tie
In de vaccinatie hebben wij een
uitstekend middel om de uitbrei
ding der epidemie te beperken. Het
vaccin, dat bestaat uit kunstmatig
verzwakte cholerakiemen, beveiligt
gedurende enkele maanden tegen
besmetting, maar het heeft slechts
dan zin, als de hele bevolking be
reikt wordt, hetgeen in Egypte niet
het geval was. Weerstand tegen
vaccinatie betekent in zo'n tijd
een bedreiging niet alleen van
zichzelf doch ook van zijn mede
mensen. Iedereen, die met zieken
in aanraking komt, moet ingeënt
zijp.-De vliegen, die de besmetting
kunnen overbrengen, moeten met
D.D'.T. bestreden worden. Zwem
men in open water wordt verbo
den.
De op een hoog peil staande
haar aanleiding van de tentoonstelling over Delfshaven, die nu geopend
is, plaatsen we bovenstaande opname van een fraai hoekje in deze
Rotterdamse stadswijkdie gelukkig vrijwel voor het oorlogsgeweld
gespaard bleef.
„De Bezige By" had gisteren
„De Inktvis" weer eens voor zijn
karrètje gespannen en het beest
trok best: om te beginnen een
volle Blauwe Zaal en verder de
aandacht van een geamuseerd se
lect publiek.
Zoals U misschien weet is het
cabaret „De Inktvis" een liefheb
berij van een troepje Amsterdamse
journalisten, die optreden voor el-
gen ons en het genoegen van
de uitgeverij „De Bezige Bij",
Nou, het was echt genoeglijk en
vaak lang niet gek wat die talent
volle dagbladmensen ten beste ga
ven in liedjes en schetsjes, al léés
ik dan b.v. de erg goede versjes van
Annie Schmidt liever dan dat ik ze
haar* hoor voordragen. In die kunst
heeft Jeanne Koos het het verst ge
bracht. Dit waardevolle lid van het
gezelschap gaf ook blijken van een
opmerkelijk acteur tal ent. Veelzij
dige mannen zijn Wim Bijmoer;
chansonnier, acteur en décorateur
faardig waren zijn décortjes) en J.
J, van Mechelen; regisseur, acteur,
dienst van de volksgezondheid
geeft voor ons land de zekerheid,
dat een ramp tc allen tijde kan
worden voorkomen. De nodjge
maatregelen zijn genomen en vol
doende vaccin is altyd aanwezig
Maarvolledige medewerking
van de gehele bevolking is een
eerste vereiste. Smokkelaars, die
aan boord van verdachte schepen
komen, vóór de havenarts zijn
maatregelen heeft genomen, kun
nen een groot gevaar voor de be
volkjngf opleveren!
auteur. Het aardigste liedje vond
ik „Marjolüne", gezongen door
Wim Wittkampf en de beste schets:
„De Etalage".
Maar stellig zult U, als ik, het
meest genoten hebben van de „con
ferencier" Han Hoekstra, wiens ge
raffineerde naïveteit een bron is
var. weldadige humor.
R. V.
In de gemeente-bibliotheek
Blokmaherstraat is Dinsdagavond
een tentoonstelling geopend, die in
de eerste plaats een grote aantrek
kingskracht zal uitoefenen op de
bewoners van Delfshaven,
Evenmin als men met de beste
wil van $ie wereld niet de inhoud
van een/prentenboek kan weerge
ven, zo rain zullen we ons verstou
ten tot een gedetailleerde beschrij-
ving van de fleurige expositie
„Oud-Delfshaven", die één groot
opengeslagen plaatjesalbum is en
het dus vooral van het zien moet
hebben.
Volstaan we derhalve met enkele
objecten te noemen: de groei van
Delfshaven, zoals 'n vergelijking
tussen de vogelvluchtkaart bij de
Oprei van. 1573 {met in de hoek de
schaalverdeling: Dese Passer be
grijpt Tsestich Roeden) en kaarten
van 1660, 1776 en 1947 laat zien.
Dan de talrijke gravures, etsen,
aquarellen en foto's, die pittoreske
kijkjes geven op oud en nieuw
„Ou d-D elfshaven'1.
Hoe belangrijk de scheepvaart
en het daaraan verwante bedrijf
voor D. is geweest, zien we o.a.
aan het model van de walvisvaar
der, de afbeeldingen van de havens
en gezichten vanaf de Maas op het
drukke gedoe langs de kaden.
Piet Hein, hoe kan het anders,
trots en welgedaan prijkend te
midden van afbeeldingen van zijn
heldendaden. En dan de molens
van Delfshaven en het „Oud Hart
van Delfshaven".
De heer H. Henkes, vooraan
staand Oud-Delfshaven aar heeft
de tentoonstelling geopend en de
historicus dr. L. J. Rogier heeft
een causerie gehouden.
Verdere lezingen op Donderdag
November door dr. G. Ph.
Scheers en Dinsdag 11 November
door de heer D. Cupedo, beide om
8 uur. De tentoonstelling blijft ge
opend tot 12 November, op werk
dagen van 10-12, 2-5 en 7-10, des
Zondags van 2-5.
Verzuim hersteld
Hoe moet ik U dit nu uitleggen,
want in deze verdraag ik eenvou
dig geen smaad. Ik voel mij niet
schuldig. Ik ben gewoon het slacht
offer geworden van veel te zoute
soep en een verzuimde publicatie in
de kranten.
Die soep was lekker, maar veel
te zout. Ik vond het zonde ze te la
ten staan, dus lepelde ik ze op.
Toen kreeg ik dorst, een verschrik
kelijke, verzengende dorst. Hebt U
wel eens aan onduldbare dorst ge
leden Wat deed U dan Nu, niet
waar, ik ook: ik dronk twee kop
pen thee, drie koppen thee, maar de
dorst wilde niet wijken. Ik dronk
een glas water. Dat hielp drfe
minuten, toen dacht ik weer even
aan die soep en het was weer
net zo.
Nu heb ik me eens laten vertel
len dat een glas bier we! eens hel
pen wil. Ik houd helemaal niet zo
erg van bier, maar ik dacht: het
moet dan maar. want de kwelling
was werkelijk te erg, In een buurt
café dronk ik een pils, vlug, met
grote teugen, als dorstigen doen.
Het hielp echt, maar zekerheids
halve nam ik er nóg maar een,
voor hot geval de genezing eens tij
delijk mocht blijken.
Om maar dan ook absoluut geen
risico te nemen, gebruikte ik haas
tig een derde glas, rekende af en
spoedde mij* huiswaarts.
En nu vraag ik V: ia het mijn
schuld dat ik onnatuurlijk opge
wekt en wat lacherig binnen
kwam? Wist tJ het soms, dat het
bier sedert 3 November van 2 op
5 gebracht is?
Daar had wel eens meer rucht
baarheid aan gegeven kunnen wor
den. Nou, ik doe het dan bij deze.
Houdt er rekening mee!
DESIDERIUS.
ving sluit pas zes wéken Olympische Spelen
van
RECORD VIJFKAMP
Minstens 51 landen zul- Volgens een mededeling voordat de eerste ronde 1948 heeft gevonden in de
lc" ™^™d. Ii»r van het Britse Olympisch °P 31 Juli begint. Op die W-iwtt» Sl
aande Olympische Spelen Comité zal de moderne detuin zullen vier wed- l? (Argentinië)
te Londen deelnemen, het vijttamp in de a.s. Olym- strijden op voetbalvelden de sET n L0pez.Se!t8-
CC" n.eel.0 „i«4- *>- - - (UttlCU&Yl BPlffo tij hlptpT»
schiedenis van de 3
spelen, wa
begonnen
grootste aantal in de ge- plJsche Spelen n.ei'van 31 t, 'Londen Z „7 Wvdguay). Beide athlnten
moderne T„ii_5 Augustus ynals I ^vnQen ^espeeia woe kwamen uit in de inter-
0 Au«us™sn z?81? den en he, tweede viertal nationale wedstrijden, die
- eerst was aangekondigd,
vetü. Doordat maar van 30 juü_4 Aug.
imn r. worden gehouden.
Birma cn Jamaica de uit
nodiging hebben aanvaard,
is het aantal landen op 51
óp 2 AugustusZesfien onlangs te Buenos Aires
landen zullen meedoen in werden gehouden. en
de eerste ronde. De wed- waaraan naast Argentinië,
UK Del eil; IIJ/IUi;, LJtï HtL'U. naajooii tiaapL
v van*"» vijSSnp'ïïfiMUn ^"Jden v«i de tweede Chili Pïraguav
gekomen, een meer dan in a® yyiKamp^ zunen in e Peru. Uruguay.
■io-fl t» v 4. Aldershotworden ver- ronde vinden plaai^op S Zweden en
19o6 ts BerÜyn vertegen- ■"■mersnoi woiaen ver- Amerika deelnamen. Triul-
woordigd waren. Négen werkt, terwijl de schiet- Augustus en de demi- zl WOn do 110 meter hor-
landen moeten nog ant- wedstrijden waarschijnlijk finales in hel Wembley den in de tyd van 14 seC
woorden, B,sley zullen plaals stadion op 10 en 11 terwfjl voor Lopez op de
ROEIEN vl?.den.,., v Augustus. Behalve de loo meter 10.% sec. werd
De vijfkamp bestaat uit. finaie zullen alle wed- genoteerd, een tijd, die
sciüilende Europese ïaT- Sn STSK W
den heeft het Britse or- schermen. schieten den gehouden. WINTERSPORT
ganisatie-comité voor de pistool of revolver op sil- De infernaffonafe voef- Niet minder dan 37 ath-
Oiymplschè Spelen 1948 houet op 25 mteer afstand, balfederaiie heeft nog leten maken deel uit van
besloten de Henley-roei- 20 schoten in vier series niel 6eJ/(rt hoe de jeam de Amerikaanse winter,
baan te verbreden door van 5 zwemmen over - - *- -
(Ingezonden mededeling)
Hitler is.... nu dood.
Maar in een der bladen
van November 1937 le
zen wij: „Hitier is. naar
men in Londen meent
te weten, van plan.
en ditmaal formeel
te vragen om teruggave
aan Duitsland van de
vroegere Duitse kolo
niën. Tot dit doel zal
een speciale zitting van
de Rijksdag worden bij
een geroepen. De Duit
se eis zal met behulp
van Italië en Japan op
een nieuwe wijze wor
den gemotiveerd. Italië
en Japan zullen nl. op
Hitler's verzoek berzie-
se gemeenteraden een
meerderheid. Dit is een
vooruitgang van twee.
De netto zetelwinst in
Londen bedraagt 55.
Buiten Londen verover,
de de Arbeiderspartij
een meerderheid in 40
steden; dit is een voor
uitgang van drie. De
conservatieve pers, die
op grond van een on
volledige verkiezings
uitslag een verlies voor
de Labour-party aan
kondigde, heeft haar
woorden dus moeten
inslikken."
..In Lerida (Spanje)
hebben de nationalisten
ning verlangen van het hebben bij de Engelse een lagere school ge-
verdrag van Versailles, gemeenteraadsverkie- bombardeerd. Door één
Zij zuilen dit doen als zingen een -niet onver- enkele voltreffer kwa-
voormalige geallieerde dicnstelijk succes ge- men vijftig kinderen om
mogendheden. boekt. In de Engelse het leven."
Men neemt aan, dat hoofdstad, waar 27 ge- „De panden van Fak-
Von Ribbentrop een meenteraden moesten hiiismccsteren. aan de
groot aand§el zal heb- worden gekozen, heeft Rijnhaven N.Z., die eni-
ben in de eventueel te de Labour-party 58 ze- ge dagen gelden door
voeren onaerhanaelm- ^ejs gewonnen en drie brand werden verwoest,
zullen geheel gesloopt
Ribbentrop,
„minister van Koloniën"
gen. De geruchten, dat
hij van zijn Londense
ambassadeurspost zou
worden ontheven,* zijn,
hoewel officeel ontkend
nooit verstomd. Hitier
schijnt van plan te zijn,
naar thans in Londense
politieke kringen ver-
Sic transit.
worden. De bekende
sloperij van Lekkerker-
ker heeft opdracht ge
kregen, alles wat na de
brand nog over bleef,
met de grond gelijk te
maken. Er is vandaag
reeds een aanvang met
luidt, hem tot minister verloren. In de provin- het werk gemaakt."
van koloniën te benoe- cles, waar 274 gemeen- „Een productiever op
men. ook indien de ko- teraden moesten wor- dracht kreeg de werf
Joniën voorlopig nog den gekozen, heeft de Gusto te Schiedam van
op zich zouden laten Arbeiderspartij 121 de Steel Bros en Co. te
wachten". winsten en 105 verlie- Londen voor de bouw
zen geboekt. De Arbei- van een tinbaggermo-
„De socialist Herbert derspartij heeft thans len, bestemd voor dc
Morrison en de zijnen in 17 van de 28 Londen- dienst in Burma".
de banen af te bakenen
met drijvende kurken, een
besluit waarmee de bui
tenlandse deelnemers aan
de Olympische wedstrü-
m. athletiek cross
country over 4000 meter.
VOETBAL
geëlimineerd zulten wor- sportploeg, welke 8 Dec,
den die men meer heeft za3 vertrekken naar Davos,
dm de 16. die een de 'c,r voorbereiding van de
SS OM*
Het Olympisch Comité competitie zullen deelne- ploeg naar St, Moritz, waar
den ongetwijfeld zullen van de voetbalbonden van men- Set Is mogelijk, dot 0p 30 Januari de spelen
Zijn ingenomen. De Brit- gnf,Schotland. We- "f geselecteerd zullen zullen aanvangen,
ten, die gewoonlyk hou- Ierland vergadert worden door wedstrijden Rmrcw
ten palen gebruikten, be- 'es en 'f r»crfiyoer' h„nen Engeland maar BOKSEN
sloten hiertoe, toen zij de vandaag te Liverpool om hmUn Engeland maar Men rekfint er m
Europese roeikampioen- de regeling voor het tour- ook denkt f"e" cr 0^r 200 amateurwedstrijden in
schappen te Luzern be- nooi te treffen, waarvan a''e janden die hebben m- vjer dagen tijdens het
zochten, waar men dit de finale op 13 Augustus geschreven uit te nodigenOlympisch tournooi zullen
probleem had opgelost ,-n /;ef Wembley-stadion hngeland voorwedslrij- moeten worden afgewerkt,
door het leggen van bal- worjf gespeeld. Een den te komen spelen. Men kan dan niet roet één
trcost-finale wordt nog ring volstaan. Een kamp-
daarvoor de^neeld tussen ZUID-AMERIKA plaat* zal waarschijnlijk
gespeeld russen worden opgericht tegen de
de verliezende scmi-fma- Het ziet er naar uit, dat "Wcmblcypool. De andere
listen. 'Zuid-Amerika zijn voor- komt zo goed als zeker in
De Olympische inschrij- naamste troeven voor de de TownhaU van Wemblev.
Ions, die evenwei de war
me zon niet konden weer
staan en de een na de
ander het leven lieten In
Luzern konden zes boten
naast elkaar starten.
Dezer dagen is het honderd jaar
geleden, dat op 3B-jarige leeftijd
eén der geniaalste componisten der
romantiek Felix Mendclssohn-Bar-
tholdy stierf.
Deze romanticus is geen vernieu
wer geweest en ziin composities be
zitten geen geweldige psychische
spanningen. Ook kennen zij geen
conflicten of strijd: zijn kunst is zo
als eons oen musicoloog schreef
„zonder bergen en delen". Zijn mu
ziek kenmerkt zich veeleer door een
itrevcn naar een zangerige meln-
diek en een weekheid in de uitdruk
kingswijze, waarbij een beheersing
der muzikale vormen opvallend is.
Geniaal kind
Mendelssohn had het grote voor
recht een Zondagskind le zijn. Als
telg uit een rijke bankiersfamilie
kende hij nimmer materiele zorgen
en groeide oo in een milieu, waar
de cultuur het middelpunt vormde.
Reeds op zeer jeugdige leeftijd
ontving hij van zijn moeder, con
hoogstaande en artistiek begaafde
vrouw, zijn eerste plano-on der richt
JOHrv VA/V L e/vs Er/SG
ouders, de aarde die met hun zweet en bloed graaf Paul nu wel gaarne met rust gelalen wilde
gedrenkt was, keerde tot hen terug. Het zou weer worden; dat hij misschien met zijn vrienden wilde
„de vallei van de gelukkige kinderen van de spreken. De menigte week, kalmeerde: moeders
De dokter kwam aan mijn zijde staan en vroeg:
„Wat vind je er van?"
„Poppekast", zei ik, in het Hollands, omdat ik
werkelijk het Spaanse woord daarvoor niet wist.
De kleine dokter keek my verwonderd^ aan: ken om de z*ine poffen schudden....
aan mijn stem hoorde hq wel dat ik er niet zo
heel vleiend over had gesproken. „Je moet be
grijpen", zei hij ernstig, „wat het voor deze men
sen betekent. Jij bent als graaf Paul. Die wilde
het eerst ook niet; maar wij hebben er op aan
gedrongen. De Indio houdt van ceremonieel. Zon
der ceremonieel is het toch niet echt!"
Ik knikte. „U hebt geiyk, dokter"
zon" wordenI
En opeens was ik trots, onnoemelijk trots Niet
op mezelf, maar op graaf Paul. Dat hij dit ge
daan had dat hfj el Liberator, de Bevrij
der, was. En ook dat ik hem had mogen helpen,
al was het dan nóg maar zo weinig. Voordat ik
het wist juichte ik met dezelfde laaiende geest
drift als de bonte menigte om ipij heen: „Viva
Don Pablo! Viva el Liberator!"
Ik zag hoe moeders hun kinderen naar hem
optilden; hoe mannen bun bruine handen uitsta-
Graaf Paul hief zijn hand op voor stilte. Lang
zaam en duidelijk, zonder valse emotie, zakelyk
bijna, en toch waardig klonk zijn stem:
pakten hun.kinderen op en de mannen staken
sigaretten op. Het werd kalmer. Toen graaf Paul
naast mij kwam staan, cn mij knipogend aan
sprak als ..Eerwaarde Eerste As>islcnt van de
Onvervaarde Vrijheidsheldwas de aandacht
van de Mexicanen alweer op het volgende num
mer van het feestprogramma gevestigd.
Er was ruimte gemaakt om dc paal hoen. en de
Jimonadctent was opeens verdwenen. Er stonden
nu vier forsgebouwdo Indianen-jongens. Ze droe
gen, inplaats van sombreros, helrode doeken om
het hoofd en over hun borsten waren kruislings
rode zakdoeken geknoopt.
Ze stonden met gekruiste armen om de paal. Ik
zag hoe uit de menigte kinderen kwamen toe-
..,.-*■**» lopen die op een rieten matje sigaretten, koek,
Vrije peones van... (hier volgde het niet uit te chocola en iets dat op een gebraden kip
spreken Indiaanse woord het klonk ongeveer n.pr]r,öd€,n
als tehugimatexyopapan). Weet: de ogen van Iee* ^erieeucn.
Mexico zullen op u gericht zijn. Ik kan u slechts „De Voladores". lichtte Luis my in „Zij hebben
de kans geven; gijzelf moet haar benutten. Hard de hele;dag gevast".
-'Vr v-,1 ue geven; gij ie u moet naar oenuneu. e*-""'»
J S-Hn ÏÏÏS on- werk' eendracht en goede wil zo kan uw vallei „Nu, dan zullen ze in ieder geval dadelijk aan
g tein -+ƒ£ vL ïr ihï een val3ei van SeIuk worden, een plekje waar de de siag kunnen gaan. Wat een heerlijkheden!
richtend, met luide stem hoop voor een beter Mexico groeit!'Gehoorzaam Maar 't kan toch niet halen bij jeJ
2S2iJ!!TL?feriü-ïiLHllfSS"JSu? $5." .Ieider weet ifc d»t uw CDiaciepastcu»
mooder's cbo-
schreeuwd en het daverde door de vallei: „viva ,o£ eoedp "haódpn li^tT Viva Mexico'"
Don Pablo' Viva el Literator!" goeae nanaen ligt. viva raexico. ^o", zei Luis. „maar dat is niet om te eten. dat
In hun geestdrift renden de anders zo kalme, ?[a (3fze woorden van graaf Paul ging er een is een 0ffCr. Zie maar, daar gaat bet al",
bedachtzame Indios het plein over, omringden 9p- £f trompetten schalden, En inderdaad> iemand had het riolen matje
het paard van graaf Paul en juichten hartstoch- ™,viVtJl waar zeker ook nog brandhout onder lag, in
telijk zijn naam. En nu begreep ik dat de dokter °f_ °5k brand gestoken. „Zonde!" vond ik.
gelijk had-etertim drong het lot m door wat Sf*S5K*i3tLl zHn -Zonder dat zou het Juogod.loo Vol.-
weer beweging in de menigte; men verdrong
döï^Vïee^in hehbea"; antwoordde Lui, et.-
lijke druk. Het begin van een nieuwe dag. Zc Nu kreeg het gevoel voor goede manieren van
stig.
waren vrij. Hun grond, de grond van hun voor- de Indios weer de overhand; ze begrepen, dat
(Wordt vervolgd)
en nauwelijks negen jaar oud trad
Felix in het openbaar als kamer-
muziekspeler op, een jaar daarna
als altist in het orkest van de Sing-
acadfmie te Berlijn. In 1G2Q ont
stond zijn eerste compositie. Hij
studeerde toon reeds enige jaren bij
Ze!ter. een vriend van Goethe,
die dc knaap wilde leren kennen.
Naderhand ontstond een grote
vriendschap tussen beide meesters
en het was Mendelssohn die de
grote dichter de werken van Bach.
Mozart en Beethoven deed leren
liefhebben. Ook met de filosoof He
gel, bij wien hij enige tijd college
liep, onderhield hij vriendschaps
betrekkingen
Op 37-jarige leeftijd schreef hij
reeas zijn meesterwerk, de ouver
ture voor Shakespeare's „Mtdsum-
mernightsdream", die met zijn nog
steeds regelmatig gespeeld viool-
concert, als hoogtepunt in *s mees
ters oeuvre kan worden beschouwd,
Dc historie
Is, zoals reeds gezegd, Mendels
sohn geen vernieuwer geweest, zijn
er onder de 120 composities, die "'ij
ons naliet, vele, die heden niet meer
zoveel muzikale waarde bezitten,
toch bevat zijn oeuvre, nog veel. dat
naast de zoeven genoemde werken
do moeite van hei uitvoeren en het
horen waard is.
Van zeer veel belang is dc figuur
Mendelssohn voor de historie ge
weest. Eén der belangrijkste cultu
rele daden verrichtte hij op 20-
jarige leeftijd, door Bnch's Matthiius-
Passicm aan de vergetelheid to ont
rukken en daarvoor de wereld een
meesterwerk terug te gevon, dat
nog heden ten dage voor duizenden
een ongemeen grote aantrekkings
kracht bezit.
Ook op het gebied van het orkest
voerde hij veranderingen in, en toen
Fr. Wilhelm IV hem in 1842 tot het
hogo ambt van General. Musikdirec-
lor benoemde, stichtte hij te Leip
zig o.a. het beroemde Conservarto-
rium en maakte deze stad tot het
voornaamste muziekcentrum van
Europa.
ZUn ongelooflijke werkkracht, die
hij op scheppend en herscheppend
gebied ontplooide, deed op zijn toch
al niet sterk gestel haar invloed in
een niet geringe mate gelden. Een
vroegtijdige uitputting was hiervan
het gevolg en toen hij het bericht
vernam van de dood van zijn lieve
lingszuster Fanny, verloor hy het
bewustzijn en moest herstel van
krachten zoeken.
Aanvankelijk liet zijn gezond
heid zich gunstiger aanzien, doch
FELIX MENDELSSOHN, wiens
kunst zonder bergen en dalen" (aas.
na enige maanden stortte hü op
nieuw in en overleed op 30-jarige
leeflyd. na een langdurige bewus
teloosheid.
Een groot man was heengegaan,
verafgood bij zijn leven, miskend na
zijn aood en dit laatste reeds lang
en gelukkig op andere gronden
voordat de nazi's hun vandalis
me op het werk van Joodse kunste
naars en geleerden botvierden.
Men zou dc kunst van deze com
ponist niet dienen met herdenkin
gen op grote schaal, daarvoor bevat
ze teveel karaktertrekken, die niet
meer van onze tijd zijn. Maar rnen
zou baar ook onrecht doen door
haar te negeren. Cultureel be
schouwd is het dan ook verheugend
dat we weer die werken lot uitvoe
ring kunnen brengen, waarvan de
schoonheid zich tot het tijdloze heef
verheven.
Herman van Bom
(Ingezonden mededeling)
Neem de oorzaak van Uw
Rheumatiek weg.
Dat kèn. Met dat luttele beetje Kru-
schen Salts, iedere morgen In Uw eerste
kopje thee. Dat geeft nieuwe kracht
aan Uw bloedzuiverende organen; 't
bloed gaat weer sneller stromen; 'on
zuiverheden. die zich nu vastzetten,
krijgen dan geen kans meer, want ze
worden afgevoerd, regelmatig en gron
dig, De weldadige gevolgen blijken al
gauw. Uw pijnen, worden minder en de
aanvallen nemen in aantal of; elke dag
voelt ge U méér monter en opgewekt,
na een nacht van weldadige rusts Uw
levenslust keart weer, kortom ge voelt
allengs U weer fit als vanouds. Vraag
Kruschen Salts bij Uw Apotheker of
Drogist-
