MARIA BLOM laat over Gouda
de klokken zingen
Toen Rotterdam acht politieagenten
in dienst had
MALAIS
Radio-programma's en wat
het publiek er van denkt
De enige beiaardierster in Nederland
met 'n officiële aanstelling
Bezoek aan haar
domein
VAN DEMOCRATIE NOG GEEN
KAAS GEGETEN...
HIROHITO
voor velen nog halfgod
VARIATIES OP7
TENNYSON
door Churchill
Nachtwacht aasde
op 'n fooitje
UIT DE GLANSTIJD VAN HET
NEDERLANDSE CABARET
Dirk Witte: componist-dichter-hoiithandelaar
Tijd waarin men boosdoeners nog
,,een been uitrukte"
Als dank voor zijn redding schreef
Werf el „Het lied van Bernadette"
enquete
DOOR JALOUZIE TOT SCHRIJVEN
Barones Orczy heeft
55 boeken op haar
naam staan
Zaterdag 15 November 1947
5
HET IS MARKTDAG in Gouda. Op liet marktplein staan, pre
cies als twee-, driehonderd jaar geleden, de 'kramen en
evenals toen, klinken de heldere, lieflijke tonen van het beroemde
Hemony-carillon over de grachten, kaden en singels.
In de geschiedenis van 'de pijpcnstad is het evenwel nooit voor
gekomen, dat daar, in het nokje van de Sint lanstoren, een jonge
vrouw het carillon bespeelde. De enige beiaardierster in Nederland
en vermoedelijk de tweede ter wereld Iaat nu de klokken i'n Gouda
zingen.
ten en in 1948 zullen worden inge
wijd, Zijzelf mag de klokken naar
oude gewoonte een naam geven.
Eén zal „Victorie" heten als dank-
voor de bevrijding, één „Henricus",
naar .haar overleden leermeester,
die zij zeer vereert, en één naar
Jacoba van Beieren, die in de stads
geschiedenis zo'n belangrijke rol
speelde.
In de Franse en de Duitse tijd
zijn veel klokken „gesneuveld",
maar nog steeds zijn de meeste te
vinden in België en Nederland, Dit
is geen toeval. Aanvankelijk kende
men alleen de luidklókken, waar-
Wij beklimmen de oude wentel
trap naar de toren en staan op de
omloop even stil om van het prach
tige uitzicht te genieten: Aan onze
voeten de Waag, het laat-gothische
stadhuisje, verderop oude geveltjes,
^molen en plassen. Zelfs het Witte
Huis in Rotterdam kun j'e zien, en.
zo laten wij ons vertellen, bij erg
helder weer, de Utrechtse Dom
toren.
Nog hoger, in een
klein hokje, zit ach
ter de klavieren, Ma
ria Blom, beiaardier
ster en assistent-orga-
niste van de Sint Jan,
Met haar vuisten
slaat ze de houten
hefbomen van het
handklavier omlaag
en brengt zo de kle
pels van de lichtere
klokken in beweging,
die er door ijzerdra-
den aan verbonden
zijn. Het voetklavier
doet hetzelfde met de
klepels der zwaarde
re klokken.
Zware taak voor
jonge vrouw
Maria was orgel-
assistente van de vo
rige organist en bei
aardier De Man. Ze
kreeg van hem ook
beiaardlesscn. opdat
ze hem bij ziekte zou
kunnen vervangen.
Toen de heer De Man
in, de oorlog overleed
en er voor het caril
lon geen opvolger
was, kwam de zware
taak op haar schou
ders te rusten. Bij de
Rotterdamse beiaar
dier Timmermans, die,
wij in de toekomst
weer op het prachti-
ge Hemony-carrillon Maria Blom, de beiaardicrstcr van de Sint ]an, bespeelt
van de Sint Laurens
van in ons vlakke, winderige landje
het geluid gauw verloren dreigde te
gaan. Om nu de mensen op het slaan
van de grote klok voor te bereiden,
speelden eerst drie of vier klokjes,
door een eenvoudig mechanisme
voortbewogen, een voorslagje. Dit
werd in de zestiende eeuw uitge
breid tot wel twintig klokken. Toen
kreeg men behoefte aan iets leven
diger-" dan dit eenvoudige, automa
tisch^ melodietje en zo ontstond het
handspel. dat in de gouden eeuw
zijn glorietijd beleefde.
Bij regen én wind
„Het werk vereist veel spier
kracht," zegt Maria, „en bij regen,
storm, hitte en kou moet je naar
boven. Voor vrouwen is het moei
lijk, een vaste aanstelling te krij
gen... Verder is de studie eenv
„stomme studie", je hoort niets, of
je zou een eigen* toren met carillon
moeten bezitten, waar je op oefe
nen kon."
Maria houdt van de toren en zij
vindt het een heerlijk idee. dat
iedereen haar kan horen, niet om
haarzelf maar om het spel. Alle
kerkelijke en wereldlijke gebeurte
nissen in haar stad krijgen door het
carillon een feestelijk tintje. Op
Oudejaarsavond speelt ze van elf
tot twaalf „het jaar uit" en vele
Gouwenaars zetten dan het raam
open om te luisteren. Over gebrek
aan belangstelling heeft zij niet te
klagen: in het bezoekersregister
staat de naam van minister Gielen
en van menig vreemdeling. De
jongste gast op de toren was drie,
de oudste 81 jaar!..,
Laten wij in Rotterdam ons ver
heugen op het nieuwe Stadhujs-
Prachtig is het uitzicht van dc
torentrans af. Zelfs het Witte Huis
in Ehttecdam kun je zien
vJ
carillon, dat straks, bespeeld door
beiaardier Timmermans, ons nader
zal brengen tot de eigen, herlevende
stad!
JAPAN'S MOEILIJKE HEROPVOEDING
TEMAND die ziet hoe de Japan-
nors hun eerste tastende schre
den zetten op het pad der democra
tie, wordt zich bewust van het ge
weldige verschil tussen de Westerse
en de Oosterse interpretatie van dit
begrip, schrijft Jack Percival m dc
News Chronicle.
Tijdens de grote overstroming die
kortgeleden honderduizend huizen
in Tokio onbewoonbaar maakte en
een vijf maal zo groot aantal men
sen dakloos, besloot keizer Hirohito
a! varende de schade eens in ogen
schouw te nemen. Hij stapte in een
motorboot en bezocht zim onderda
nen op een wijze als nog noo:t een
vorst zich aan zijn volk vertoond
heeft.
De boot kruiste dwars door dc
straten van de buiten wil ken, vaar
geulen, waarvan de oevers gevormd
werden door dc nog luist boven
water uitstekende daken, waarop
duizenden Japanners vertoefden
met alle huisraad en huisdieren die
ze hadden kunnen redden. Dc keizer
voer en de mensen bogen, zo goed
en zo kwaad als het ging. „Hoe
redt U zich?" vroeg dc keizer.
Maar voor hulpverlening van de be
volking is niets gedaan. Hirohito
verliet de geteisterde wijk en een
eerbiedig uit duizenden kelen ge
roepen „Banzai" klonk hem na,
echoënd over het water.
Ander voorbeeld: in de Shizuoka-
gevangems zetten democratisch-ge-
zinde veroordeelden en rel op, om
dat de bewaking een gevangene
weigerde vrij te laten, nadat er een
gevangenendeputatie gestuurd was,
om zuiks gedaan te krijgen. Maar
(en éérder op de bei
aard van het Stad
huis) zullen kunnen horen, studeer
de zij verder. In Mechelen, op de
beiaardschool van Jef Denijn was
geen plaats, een grote teleurstel
ling. die in blijdschap veranderde,
toen zij officieel als beiaardierster
van de „Sint Jan" werd aangesteld!
In de toren hangt een houten
bord met de namen van alle beiaar
diers, die sedert 1590 het carillon
bespeeld hebben. Sommigen droe
gen namen, die fn hun tijd klonken
als de klokken, die ze bespeelden!
Onderaan die liist staat nog het
woordje „adjunct" achter de enige
vrouwennaam, maar dat wordt nu
uitgewist...
Vijf nieuwe klokken
Het voor Mechelen opgespaarde
studiegeld legde Maria bij de vijf
nieuwe klokken, die in Aarte-Rixtel
voor „haar" carillon worden gego-
CHURCHILL blijft een Uitzon
derlijke figuur. Zulk een rede
als hij Dinsdag in het Lagerhuis
hield, waarbij er niets heel blijft
van zijn tegenstanders, al blijven
zij ongeschokt zitten, is iets onbe
taalbaars. Het is niet zozeer een po
litieke rede als wel een politieke
improvisatie, en vriend en vijand
verkneukelde zich evenzeer om zijn
grandiose overdrijvingen, zijn amu
sante vondsten en zijn vervaarlijke
humor.
Toen hij Dinsdag, ondanks zijn
verkoudheid volmaakt in vorm,
Morisson onder vuur nam (Mbrri-
son had hem kroongetuige in de.
Hogerhuis-zaak genoemd, omdat
Churchili minister was in het kabi
net dat in 1911 de Parlemtntswet
had doorgegeven en moest het nu
dus zwaar ontgelden) sprak Chur
chill:
Ik wil een beroemd gedicht va
riëren. Het draagt enigszins een mi
litair karakter maar ik hoop dat rar.
Morrison er geen bezwaar tegen zal
hebben om die reden.
Hot bleek Tennysons „Charge of
the Light Brigade" te zijn, en ter
wijl de geplaagde Morrison zich een
houding trachtte te geven strekte
Churchill een lange arm naar hem
uit en declameerde:
Cripps to right of him,
■"Dattons to left of him,
Bevans behind him
Volley'd and thunder'd
(Cripps rechts van hem, Daltons
links van hem, Bevans achter hem,
vuurden en donderden.)
Onder luid gelach van beide zij
den van het Huis schudde Churchill
het krijgshaftig hoofd en verzucht
te: Wat moet dat'vermoeiend zijn!
Dan herinnerde hij aan een andere
regel uit het gedicht:
What tho' the soldiers knew
Someone had blunder d?
(Indien de soldaten wisten, dat
iemand een stommiteit heeft be
gaan?)
Onder een groot crescendo van.
applaus vervolgde Churchili: Er is
wat verderop in het gedicht nog een
passage die wellicht niet geheel on
toepasselijk is.
Hij deed een stap terug en riep
met een zwierig gebaar naar de La
bour fractie, die 390 zetels bezet:
Then theij came back, but not,
Not, not, not the 400
(Toen kwamen zij terug, maar
niet de vierhonderd.)
het handklavier.
Andere tijden, andere zeden,
kijk maar naar het oude Egypte,
waar men gerust het beroep van
dief mocht uitoefenen, als men zich
maar liet inschrijven en van elke
In de nacht van 15 November 1932 reed een auto de Ringvaart
in tussen Amsterdam en Diemen. Toen men er in geslaagd was de
bestuurder uit de gekantelde wagen te bevrijden, bleek hij reeds
overleden te zijn. Het was Dirk Witte, de dichter-zanger van het
levenslied, de man, die met Pisuisse de Nederlandse kleinkunst naar
een niveau heeft gevoerd, waarvan zy, na de dood van Louis Davids
in steeds snellere vaart omlaag is getuimeld.
Witte, die in 1835 te Zaandam
geboren was, begaf zich reeds jong
in de houthandel en met een korte
onderbreking toen hij manager
was van het Cabaret Pisuisse is
hij steeds zakenman gebleven. Zo
kon het gebdkren, dat zich rond
zijn graf prominenten schaarden
uit de zakenwereld, directeuren
van bedrijven, houthandelaren èn
kunstbroeders on -zusters als Louis
Davids, Stella Fontijn, Clinge
Doorenbos.
Witte was auto-didact, begiftigd
DIRK WITTE, die vijftien jaar
geleden op tragische wijze om het
leven kwam.
met een vlotte, in haar genre oor
spronkelijke muzikaliteit, maar
hoewel zijn chansons een zeer ge
voelige natuur cn een scherpzinni
ge, critische intelligentie verraden,
altijd heeft het hem gespeten, dat
hij in zijn jeugd geen gelegenheid
had gehad muziek te studeren.
Het was Jean Louis Pisuisse, die
op de bijzondere talenten van Wit
te de aandacht vestigde, getroffen
door zijn eerstelingen, die geheel
braken met de traditie van het
zgn. levenslied.
Velen onder ons zullen zich ze
ker „M'n Eerste" herinneren,
het lied, dat in die dagen furore
maakte en ook nu nog favoriet is
bij vele kleinkunstenaars:
Toen 'k een jongen was van amper
[achttien jaar
Was ik natuurlijk altijd voor een
[pretje klaar
En het spreekt vanzelf, ik ging
Ook naar de zangvereniging.
Want daar was je heel gezellig
bij elkaar
En ik zong daar met het meeste
[vuur tenor
Of laat 'k tievcr zeggen, cfearuoor
ging het door
Maar de hoofdzaak was dat niet
Want zelfs onder 't schoonste lied
Keek ik altijd naar een meisje uit
[het koor
En ik kwam toen in haar gunst
Als een broeder in de kunst
Maar toen m'n stem het niet
[meer dee
Kreeg ik heet gauw m'n congé.
Toch denk ik altijd nog met liefde
aan m'n eerste
M'n eerste meisje van de zang'
[vereniging
M'n allerliefste klein sopraantje
Waar 'k mee wandelde in 't maantje
Maar die met meer aan me denkt,
[nu 'k niet meer zing.
Niet alleen muzikaal had hij een
geheel eigen toon, ook als tekst
dichter sloeg hij heel nieuwe we
gen in. In de vrije uren, die hem
van de handel overbleven, com
poneerde hij zijn chansons: Lente,
Het Meisje van de Winkel, Voorbij,
Annetje, Portretje, De Kleine Sou
brette, Liedje van -Verlangen,
Handschoentjes Brief, Het Wijn
glas en niet te vergeten de solda
tenliedjes uit de mobilisatietijd,
zoals Asperine,„ de Peren, Mens
Durf te Leven, die tot het beste
behoren van het Nederlandse lied
jesrepertoire.
Nauw was hij bevriend met
Pisuisse, die een grote rol heeft
gespeeld in zijn leven. Aan hun sa
menwerking danken we talloze
chansons, één van de bekendste
ervan, opgedragen aan Pisuisse
volgt hier ten besluit: het derde
couplet van Het Land van Noord-
Schar wou:
't Parfum van meisjes van de chic
Is duur, en maakt je wee.
Het is Coty, of Lenthêric,
Of Chevalier d'Or say
Maar druk ik jou eens aan m'n vest,
Dan ruik ik hooi, dan ruik ik mest!
Dan pcocf ik uit die geur van jou
De biggenteelt van Noord-Scharwou
Dan proef ik uit die geur van jou
Het vee van Noord Schar wou.
DE politie van vroeger en nu, daar is nog al wat verschil tussen! Wij
kunnen nu wel lachen om een politieagent uit het midden der vo
rige eeuw, deftig uitgerust met hoge hoed, of om zo'n oude detachements
wagen met twaalf agenten, getrokken door twee paarden, maar vroeger
zou men "raar gekeken hebben naar een Inspectrlce uit onze dagen, of
nair een politieman, die de "schoolkinderen les geeft in verkeersregels!.,,
kraak aangifte deed. De bestole
nen konden hun zaakjes weer net
jes bij de politie gaan terughalen,
'met achterlating van een vierde
deel voor de dief. „Wij krijgen het
stelen er toch niet uit", zo rede- j
neerde men, en dan nog beter een j
vierde kwijt dan alles", j
In Rotterdam
In Rotterdam werden in de zes
tiende eeuw kijfachtige en kwaad
sprekende vrouwen aan de kaak
gesteld en de politie hielp daarbij
een handje. Zo lezen wij, dat zo'n
tweetal met twee stenen om de
hals van de Oost- naar de West-
wagehbrug moest wandelen tussen
twee politiedienaren in.
Die dienaren van justitie, zoals
de politieagenten toen heetten,
hadden allesbehalve een prettig
baantje, want ze moesten hun
baas, de baljuw tevens schout en
zijn twee assistenten, de onder
schouten, ook nog helpen bij de
scherpe ondervragingen, waar het,"
vooral in de Spaanse tijd, niet
mals toeging,
Uittrekken van ledematen met
behulp van koorden, ingieten van
water, azijn of olie tot het lichaam
opzwol, het branden van oksels en
voetzolen, aanleggen van duim- of
beenschroeven en andere S.D.-me-
thoden behoorden niet tot dc uit
zonderingen.
Ook bij de executies voor het
Stadhuis, grote gebeurtenissen,
waarvoor dé jeugd van school werd
thuisgehouden om toch vooral niets
te missen, moesten de Toenmalige
politie-agenten, waarvan er in Rot
terdam maar acht waren, assiste
ren.
De Nachtwacht
De politie werd bijgestaan door
de nachtwacht, die zich in Rotter
dam tot 1867 heeft weten te hand
haven. Erg bang behoefde men
daar niet voor te zijn. Zij bestond
uit lieden, die er wat wilden bij
verdienen en een paar uur per
nacht moesten surveilleren, waar
na ze werden afgelost. Het grootste
deel van de tijd brachten ze even
wel in hun wachthuisjes door, hun
roes uitslapende of suffende bij de
warme kachel. Zo nu en dan werd
er eens een wegens diefstal, in
braak, 'n openbare vechtpartij of
dronkenschap een kwartiertje tc
pronk gezet alvorens hij naar het
tuchthuis verhuisde. In één ding
was de nachtwacht sterk: het ma
ken van Nieuwjaars- en Kerst
rijmpjes voor de inwoners van hun
wijk, in de hoop op een fooitje!
Tot de politie behoorde nog een
torenwachter, die een jaarwedde
van f 250.genoot en pas in de
Uit het hierbij
afgedrukte arti-
kei blijkt, hoe-
weinig de Ja
panners na f wee
jaar geallieerde
bezetting nog
van democratie
hebben geleerd,
Typerend voor-
dit tekort is de
houding van hel
volk legen over
de keizer. Hi
rohito, nolens
volem van zijn
voetstuk afgedaald, wordt in
brede kring nog vereerd als een
soort godheid.
nadat de cipiers op hardhandige
wijze „bewerkt" waren traden ze in
onderhandeling met de gevangenen
en stemden toe in vrijlating van de
bewuste man. Toen echter exlra-
bewaking uit Tokio aanrukte en de
zaak onderzocht werd, protesteer
den de gevangenen hevipv hun „de
mocratische" onschendbaarheid was
met voeten getreden, waarop een
nieuwe rel volgde.
Nog een staaltje van democrati
sche rijpheid: het hoofd van een
Japanse school voerde een soort
van „verkiezing" m, waarbij de
meisjesleerlingen in geheime stem
ming van elkaar moesten rapporte
ren wie er wel eens met jongens
liepen. Het resultaat was, dat meis-
je^. die nog nooit met een lid van
de andere scxe buiten de terreinen
van de school waren geweest, aan
strenge tucht ondenvorpen werden.
Sommigen van haar werden com
plete zenuwlij dsters als gevolg van
de zwarte merktekens op haar
stembriefjes.
Toen het hoofd over dit spionna-
gesysteem een berisping kreeg,
toonde hjj zich "uiterst verbaasd:
de methode was toch gebaseerd op
verkiezingen" en „dus democra
tisch
SPONSEN
BORSTELS
KWASTEN
Tt DE WifHSTRAAf flb - lElEr 27513
Boek-film-toneelsluk
Het boek „Song of Benadette" van
Franz Werfel, dat hier onlangs als
toneelstuk is opgevoerd door het
Zuid-Nederlandse .Toneel, dankt
zijn ontstaan aan een gelofte, die
Werfel afgelegd heeft, toen hij tij
dens de oorlog in Lourdes onderge
doken was,
Werfel, die van geboorte een Tsje
chische Jood was (hij is later tot het
RK.isme overgegaan), vluchtte in
1938 naar Frankrijk.
Maar ook in Parijs was Werfel, die
op Hitler's zwarte lijst stond, zijn
leven niet zeker, en na een mis
lukte aanslag op zijn leven, brachten
Franse vrienden hem naar een klein
huisje in Lourdes, dichtbij de be
roemde grotten gelegen.
Sterk onder de indruk geraakt
van de wonderbare grotten en
de geschiedenis van Bernadette
Soubirous, het ongeletterde, zie
kelijke Pyrenese meisje, dat be
roemd is geworden door de 18
visioenen aan de Massabiellegrot
te Lourdes. deed Werfel de ge
lofte. dat wanneer hij het leven
zou houden, zijn eerstvolgende
roman aan Bernadette gewijd
zou zijn.
De Duitsers vielen Frankrijk bin
nen en Werfel vertoonde zich niet
meer op straat. Binnenshuis ver
diepte hü zich in de mystieke ge
schiedenis.
In 1941 zag hij kans via Portugal
naar Amerika te vluchten. In een
klein huisje tussen Hollywood en
Los Angeles gelegen, begon hij on
middellijk het verzamelde materiaal
over Lourdes en Bernadette Soubi
rous te bewerken en na 3té maand
was „Het Lied van Bernadette" ge
reed. De eerste uitgave verscheen in
1942 en binnen enkele weken was de
eerste oplage uitverkocht. Het boek
was nog niet in de handel versche
nen, toen William Perlberg i'eeds be
sloten had het werk voor 2Qth Cen
tury Fox te verfilmen.
Een politieagent met hoge hoed
in J864 (midden). Vandaar, dat de
lieve jeugd nu nog „hoed" of
„huut" rocpf als er een politieman
in de buurt komt.
tachtiger jaren der vorige eeuw
door de telefoon werd verdrongen.
Hij zetelde op de toren van het
Stadhuis op de Botersloot. Het he
le politie-apparaat zat trouwens in
het Stadhuis, tot het in 1848 zijn
eigen behuizing kreeg op de Kaas
markt cn in 1901 op het Haagse-
veer, in het vroegere Gerechtsge
bouw, dat naar de Noordsingel ver
huisde. Tot de taak van de toren
wachter behoorde, bij brand, het
aansteken van twee lantaarns aan
de „brandende" kant van de stad
en één aan de brandvrije kant. Dit
was het sein voor de torenwachter
van de St. Laurenskerk om de
brandklokken te luiden en voor de
brandweer toen geassisteerd
door mariniers en schutters om
uit te rukken. Het klinkt allemaal
mooi, maar.het was de taak
van de nachtwacht om de brand
meesters cn hun assistenten te wek
ken, en dat liep wel eens mis, zo
dat deze belangrijke personen dan
pas op het terrein des onhcils ver
schenen als de brand afgelopen
was!
Rotterdam met zijn mooie, mo
derne Hoofdbureau en zijn pri
meurs, de eerste inspectrlce bij de
kinderpolitie (mc,j. Dina Sanson in
1911, toen nog politie-assistente ge
heten, de eerste bereden politie in
ons land, 1895; en de eerste motor
brigade in Nederland, 1920, toen
DE ELFDE NOVEMBER
wapenstilstandsdag ligt al
weer vier dagen achter ons. Het
Amerikaanse Consulaat in Rotter
dam was voor die gelegenheid ge
sloten. Of het Londense verkeer en
bedrijf ook dit jaar om elf uur in
de morgen twee minuten lang, stil
gelegd werden? Is het nog wel ac
tueel om de overwinning in een
vorige oorlog behaald met twee mi
nuten stilte voor de toen gevalle
nen te gedenken, als er nadien een
tweede oorlog ontbrandde, die op
nieuw zijn hoge tol aan slachtoffers
eiste: vijftien millioen doden, een
veelvoud daarvan verminkten en
niet te tellen het aantal ontwrich
te gezinnen, kortom een ramp
waarvan de wereld ternauwernood
zal kunnen bekomen?
Waarom elf November gedenken
als vijf Mei en vijftien Augustus
er overheen gekomen zijn? Voor
wie met spoed naar Amerika moet
is een gesloten consulaat een last.
Voor een wereldstad zijn twee mi
nuten op de morgen een nauwe
lijks te verantwoorden verlies. Wie
denkt er bij de papieren klaproos,
m Engeland op Armistice-day ver
kocht, nog aan de slagveldeg van
Vlaanderen, waar Europa's jeugd
vier jaar lang een droever rood
dan van klaprozen spreidde?
Gezel Ie zong immers:
„Het leven is geen vreed'
alhier
geen wapenstilstand vragen''...
want de strijd is pas uit als het
moede hoofd voorgoed stil ligt. Er
is in ons leven steeds minder plaats
voor zulke dagen, omdat het nooit
stil slaat cn de strijd evenmin.
Dat begreep Gczelle ook, daarom
eindigt zijn vers:
„Het leven is: de kruisbanier
tot in Gods handen dragen".
Voortlevend, al voort strijdend
gaat het leger van hen die Chris
tus volgen door deze wereld voor
waarts. Zij weten dat hun strijd
niet hopeloos is, alle tegenschijn
ten spijt. Zij horen in hun oren de
sonore. Stem van hun meester:
„Hebt goede moed, Ik heb de we
reld overwonnen!" Dat geeft nieu
we levensmoed. Niet twee, maar
ontelbare oorlogen geleden is aan
het kruis de zege bevochten, die
nooit teniet gedaan kan worden.
De kruisdag van Golgotha ligt al
twintig eeuwen achter ons en is
nog actueel. Want daar gaf onze
Bevrijder zijn hartebloed om onder
alle milioenen ook u een over den
Boze triomferend leven te schen
ken. Een mcuw leven met God.
OBERMAN.
,.Is er wel eens een radiopro
gramma, dat U persoonlijk erg
slecht vindt? Kunt U mij zo'n
programma noemen?" hebben de
enquêteurs van het Nederlands In
stituut voor de Publieke Opinie
vorige maand gevraagd aan luis
teraars van alle richtingen in alle
delen des lands. En tevens vroe
gen de 'Gallup-onderzoekers: „Zijn
er radio-programma's, die U bij
zonder waardeert? Welk program
ma het meest?"
Dit zijn de antwoorden:
Meest gewaardeerd Erg slecht
26% Bonte Dinsdagavondtrein 12%
3% Oké-progr., Peter Pech 2%
11% Concertgebouw, e.a. 3%
Klassieke muziek
10% Div. lichtere muz. progr,
6% Dansmuziek, jazz, swing, 8%
Ramblers, enz.
Gram. platen op verzoek 1%
6% Pater Henri de Greeve
Ingezonden mededeling)
bestaande uit drie motoragenten),
kan rustig glimlachend terugzien
op de onvolkomenheden uit vroe
ger eeuwen die trouwens overal
bestonden! en even rustig ver
der bouwen aan een nog volmaak
ter toekomst!
WAT op haar kwaliteiten als schrijfsters ook moge zjjn af tc
dingen barones Orczy heeft de onverwelkbare verdienste
een type te hebben geschapen, dat voor velen misschien meer levend
is geworden dan welke historische figuur ook. De naam van Conan
Doylc gaat schuil achter de roem van zyn Sherlock Holmes
zo zullen millioen en De Rode Pimpernel kennen en bewonderen
terwijl ze zich noch nooit hebben afgevraagd, wie het is die deze
figuur heeft geschapen.
de Duitsers Frankrijk bezetten. Zij
heeft zich in tegenstelling tot de
held van haar verbeelding niet
in het verzet gemengd en werd'
door de Duitsers, behoudens dat zij
haar auto en een gedienstige afna
men, met rust gelaten. Ontvluch
ting was onmogelijk, daar tijdens
de inval haar echtgenoot stervend
lag. De Gestapo bewaakte haar
villa enige deuren verder had de
Duitse politie haar hoofdkwartier.
Toen een R.A.F.-bom, bestemd voor
het Gestapoverblijf, ook het dak
van haar huls vernielde, heeft de
schrik haar energie verlamd.
Twee "jaar geleden kwam zij
lichamelijk gebroken naar Londen
terug, om thans te sterven in een
stil hotel.
De Rode Pimpernel dateert al
van 1903. Barones Orczy'begon een
roman te schrijven omdat zij jaloers
was op het succes dat de dochter
van haar huishoudster had met een
kort verhaal. Aan dat toeval heeft
de wereld dus haar boeken te dan
ken. Aan een ander toeval boven
dien. Zij zelf vertelt n.l. in haar
mémoires, de dag vóór haar over
lijden gepubliceerd, dat zij het voor
beeld van haar held zag op een
trambal con een vreemdeling die
z\j later nooit meer heeft ontmoet.
Maar de voorliefde voor ridderlijk
avontuur zal barones Orczy wel
hebben geërfd van haar Hongaarse
voorouders. Dezen leefden in het
exotisch Tarnaors een vrij gevaar
lijk bestaan als ruiters.
Zij schreef 54 boeken haar
autobiografie was het 55e maar
geen van al haar romans maakte
de opgang van De Rode Pimpernel,
een figuur die door bock film,
hoorspel, tot in de verste uithoeken
van de wereld een rode gloed :>p
jeugdige (en ook wel gerimpelde)
wangen heeft gebracht.
De perikelen waarin haar heid
verkeerde heeft zij zelf op latere
leeftijd persoonlijk meegemaakt Zij
vertoefd? n.L in Monte Carlo, toen
Ciry's eerste symphonic
wordt uitgevoerd
De 28-jarige veelzijdige Franse
kunstenaar Michel Ciry, graficus en
componist die ter gelegenheid van
een tentoonstelling van zijn grafisch
werk in het Rotterdamse museurn
Boymans in ons land vertoeft, deelde
ons mede dat in Utrecht. Den Haag
en voor de radio dezer dagen zijn
eerste symphonie zal worden uit
gevoerd. Rotterdam brengt binnen
kort de wereldpremière van zijn
tweede symphonie, die ook later
door de B.B.C. zal worden uitge
zonden.
5% Kerkdiensten, IKOR, enz.
5% Hoorspelen 2%
Ome Keesje 2%
5% Hersengymnastiek
4% Nieuwsberichten, repor-
tages, Bernard Person, etc.
Programma's, die te 1%
moeilijk zijn, te hoog
grijpen, e.d.
20% Diverse andere progr. 16%
14% Geen oordeel 55%
(Meermalen méér dan een pro
gramma genoemd).
Uit de percentages „Geen oor
deel" blijkt, dat er veel meer men
sen met waardering dan met cri-
tiek zijn. Vele programma's wor
den èn door velen
bewonderd èn door
talrijke anderen
heel slecht gevon
den. Bonte Trein,
Oké - programma.
Klassieke muziek cn jazz zijn daar
sprekende voorbeelden van.
Een zeer interessante vraag
blijft, of de waardering en afkeu
ring van bepaalde programma's sa
menhangt met eigenschappen en
richtingen in het luisteraars-pu
bliek.
Bonte trein en Oké-programma
worden bijzonder gewaardeerd
door: 30% der Katholieke luis
teraars, 25% der Hervormden,
20% der Gereformeerden, 38% der
niet-kerkelijken. 12% der riiet-
kerkelijken vinden het het slecht
ste programma, evenals 7% der
Gereformeerden, 12% der Her
vormden en 14%/der Katholieken.
De klassieke muziek krijgt voor
keurstemmen van 10% der R.K.,
10% der Hervormden, 5% der
Geref. en 12% der niet-kerkelijke
luisteraars en wordt als slechtste
beschouwd door 3% der R.K., 3%
Herv., 2% Geref. cn 5% niet-ker-
kelijken.
Grote verschillen treden pas op
bij het oordeel over de uitzendin
gen van kerkdiensten e.d., die het
meest gewaardeerd worden door
15% der Geref. luisteraars, 10%
Herv., 2% R.K. en door geen enke
le niet-kerkelijke wordt genoemd.
Het Lichtbaken van Pater De
Greeve krijgt 13% der Katholieke
voorkeurstemmen, maar ook 5%
Geref., Z% Herv. en 2% niet-ker
kelijke!
Wat is veer en ivaar begint het
hoedje? Een moeilijk probleem, maar
het effect van de groene hancvetcn op
het omhooggedragen haar is heel
pikant.
