DE SIMPLONTUNNEL GAAT
JUBILEREN
Vijfduizend man zwoegden
een kwart eeuw
Wat de C.A.RJE. doet Voor
Nederland
Delftse School en Prefabs
gaan niet samen
heöen
PETER- M
IE®!?
Halve eeuw gelede 1 begon een gigantisch werk
Talrijke incidenten
vertraagden de
uitvoering
Radio programma
.J
Twintig jaar voor
„rooie Jan"
Problemen van de herbouw (II)
Amerikaanse organisatie, wier actie
stijgend succes heeft
Normalisatie, techniek, industrie vertrouwd
terrein van Het Nieuwe Bouwen
Weerstanden dienen
overwonnen
Meesterlijk vioolspel van Simon
Goldberg
Indrukwekkende vertolking van
Brahms' concert
Indrukken uit een land
yah troebelen
Uit de Staatscourant
TUINKALENDES
Dinsdag 20 Januari 194"
3
i~\ E SIMPLONTUNNEL, do langste van de we-
reld, viert een zeldzaam (en dubbel!) jubileum.
In Januari 1898, dat I# dus 50 jaar geleden werd de
eerste spade in de grond gestoken en in October
1922, dus een.kwart eeuw geleden, reed de eerste
trein door de tweede tunnel van de lyti, die tot op die
dag enkel spoor had bezeten. Een kwart eeuw had
men over dit werk gedaan, de Slmpton In Zuid Zwit
serland werd In die tUd tweemaal doorboord. Zo
bracht men een verbinding tussen het Rhönedal en
Zuld-Italië tot stand. i
Reeds Napoleon achtte deze ver
binding van groot strategisch
belang. In de jaren 1800 tot 1806
had hj} 18 mil li o en'francs laten be
steden voor de aanleg van 'n straat
weg over do Slmplonpas. Maar,een
eeuw later, in bet tydperk der
spoorwegen, was een straatweg
niet voldoende meer, men had een
spoorwegverbinding nodig,d.vv.z.
een tunnel.
In 1895 werd er een bespreking
gehouden tussen vertegenwoordi
gers. der Simplonmaatschappü en
de Italiaanse regering. Hier''-werd
overeenstemming" bereikt over alle
technische cn financiële punten. De
tunnel zou bg Brig in Zwitserland
- op een hoogte van 687 meter begin
nen en bjj Varso op Italiaans ge
bied op een hoogte van 837 meter
eindigen.
De lengte werd precies bere
kend: deze zou 19770 meter be
dragen, bijna 20 kilometer dus,
dat betekende: do langste tun-
nel van de wereld.
Want de in 1871 gereedgekomen
Mont Ceriis was maar 12847 meter
en de in 1881 in gebruik genomen
tunnel van de St. Gothardt was
14998 meter lang. De kosten voor
de bouw van de SImplontunnel
werden op precies 70 millioén Zwit
serse franken, begroot, het we rk
zou in Vijf jaar gereed zijn.
Dubbele misrekening
Het was een dubbele misreke
ning; de kosten bedroegen In
werkelijkheid meerdan 100 mli-
lioen francs-en men werkte er geen
vjjfmaar.... vyf cn twintig jaar
aan! Acht ^aar had men nodig om
de eerste tunnel te -boren, vijf irne-
Bij de aanleg van de Simplontun-
nel weed een heefwaterbron aange
boord: 90 litér/watee' pee seconde
B stroomde de gangen in
DINSDAG 20 JANUARI 1948
Avond-programma
HILVERSUM I: 19.Nieuws; 19.15
Orgelmuziek- 19.30 Radiagenes; 19.45
Gr.muziek; 19.50. Reg. uitzending;
20.— Nieuws; 20.12 Het Radio Philhv
orkest; 21.50 Charles Fanzera zingt;
22:07 Actualiteiten; 22.30 Nieuws;
22.50 .Pianoconcerten van Mozart;
23.25—24.— Hongaars strijkkwartet.
HILVERSUM II: 19.— Klokje van
zeven uur19.05 Tom. Poes; 19.15
Kamermuziek; 19.45 Radiokrant voor
de werkende vrouw; 20.Nieuws;
20.05 Echo van de dag; 20.15 Bonte
Dinsdagavondtrein; 21,20 Contacts
22.15 BuitenL weekoverzicht;. 22,30
Beroemde"' liederenreeksen; 23.
Nieuws;23.15—24— Philh, orkest
van Berlijn.
WOENSDAG 21 JANUARI 1948
Ochtend-, en Middagprogramma
HILVERSUM I: ,7.—Nieuws; 7.15
Ochtendgymn.; 8.-— Nieuws; 8.15
Orgelspel; 3.30 Opgewekte morgen-
klanken; fl.Ochtendbezoek; 9.30
Bachconcert; .10.30 Morgendienst;.
11.— Kctisch-kwart'et: 12.— Orgel
spel; 12-30 Weeroverzïcht; 12.33 An-
cora-Trio; 13.Nieuws; 13.15, Piano
muziek; 13.45 Radio Cembalo Gezel
schap; 14.15 Marsen; 14.30 Continen
tal. Quintet; 15."Werken van'Ga
briel Fauré;15.15 Kamermuziek;
£5.45 Kléuteruitzending; 16.Post
zegelverzamelaars; 16.15 Meisjes
koor;; 16.45 Voor. onze -jongens, eh
meisjes; -17.30 Maatschappelijk
werk; 17.35. Metropole-arkest; 18.—
Dameskoor; 18.30 Reg. uitzending.
HILVERSUM II: 1—Nieuws; 7.15
Muziek bij het ontbijt; 8.— Nieilws;
8.18 Gevarieerd: ochtendprogramma;
8'5D Voor de huisvrouw; 9.— Gr,
muziek; 9.35 Piano en orkest; 9.30
Waterstanden; 10.— Morgenwijding;
10.20 Onze keuken; 10.35 Gr. muz.;
10.45 Voordracht; 12.Vincentino;
12.30 Weerpraatjc; 12.33 Voor het
platteland; 12.38 Hawaiian-muziek;
13.Niéuws; 13.20 Malando; 13.50
Zang met orkest: 14.— Gesproken
portretten: 14.15 Jeugdconcert; 15.—
Hoorspel voor de jeugd; 15.30 De
Roodborstjes: 15.45 De Regenboog:
16.15 Vragen staat vrij; 16.45 Het
stond in de krant; 17.15» Musette-
klanl^en; 17.45 Reg. uitzending; 18.—
Nieuws; 18.20 The Ramblers; 18,45
De P. v. d. A.
ter breed en zes meter hoog: een
reeks van incidenten, technische
avonturen en onvoorziene gevaren.
Men begon van twee kanten
tegelijk met een leger van. 2500 ar
beiders. Het is verbazingwekkend
dat men per dag gemiddeld aan de
Noordkant slechts; 5,52 meter voor
uitkwam en aan de Zuidkant maar
4 meter.
Om 5 of ook maar 4 meter in het
gesteente door te dringen waren er
per dag 6 „attaques" of explosies
nodig, telkens werden 30 kg. dyna
miet in 18 boorgaten gedaan, die.
tot ontploffing werden gebracht.
Het resultaat was dan. dat men
nauwelijks één meter vooruitkwam.
Dit trage tempo) dat men niet had
voorzien, was natuurlek .teleurstel
lend., Daarbij kwam nog dat er zich
giftige gassen ontwikkelden ter
wijl er bovendienv nog andere inci
denten en ongevallen plaats gre
pen. Maar. wat de ingenieurs 1 noj
het meest verontrustte was de
vreesdat er in hun, berekeningen
een fout zou zijn geslopen én dat
men dientengevolge langs, elkaar
heen zou boren. Dit zou niet minder
dan een ramp- hebben ^betekend.
Deza, vrees vervulde als een angst
droom niet slechts de staf der inge
nieurs maar ook, de beide légers
van arbeiders.
Tegen het einde van 1904 leek
het alsof de beidéboor-legers el
kaar genaderd waren! Prins Ro'and
Bonaparte, de enige nog levende
nakomeling van Napoleon I, gaf de
wens te kennen het historische
ogenblik van de doorbraak bij te
wonen. Zijn voorvader had de
straatweg oyer de Simplon aange
legd, 'nu wilde hij getuige zijn van
de voltooiing van" de weg' door de
Simplon-tunnel. Deze., wens leidde
in Parijs bijna tot politieke demon
straties. Maar erger waren de inci
denten by de boorwerkzaamheden.
Op dé 18e Mei 1904 werd er aan
de Zuidkant plotseling een heetwa-
terbron blootgelegd. In wolken
stoom spoot 90 liter kokend water
per seconde in de» gangen. Men
moest deze met ijzer én deuren af
sluiten en pas maanden later slaag
de men er In het kokende water af
te voeren. Maar men kon aan tie
Zuidkant niet verder boren en alles
moest toen aan do Noordkant over
gelaten worden.
De ontmoeting
Men ging verder en in Februari
1905 scheen het doel éindelijk
bereikt te zijn.. Op de - 20sté
Februari hoorde men duidelijk
klopsignalen en op 24 Febrnari
's namiddags om 3 uur en .35 mi
nuten konden de leidende inge
nieurs van de Noord- en Zuidgang
elkander door'een gat in het berg-
gesteente de ha- reiken.
Een jaar. later reed de eerste
trein door 'de tunnel; op;" enkel
spoor nog'. Maar nog een jaar.later
werd metde bouw van een paral
leltunnel begonnen, die door de
eerste wereldoorlog werd onder
broken; pas na het einde van de
eerste wereldoorlog, in .het jaar
1922 kwam ook dit werk gereed.
De moeilijkheden bij dit
werk waren niet minder groot;
maar net als bij. de eerste tun-
nel klopten de berekeningen
tot op een centimeter; de beide
mijngangen liepen, precies in
elkander. Daarom Is deze. tun
nel de enige met een volmaakt
rechte spoorlijn, v -
Alleen vlak achter de Zuidelijke
ingang bij Varso maakt de tunnel-
spoorweg een vermetele en in de
geschiedenis van de. spoorwegbouw
ongeëvenaarde draaibocht, tenein
de het hoogteverschil te nivelleren.
Vandaar gaat de lijn verder recht
toe-recht aan naar het Noordwes-
Een trein verlaat de langste tunnel
ter wereld
:.A
De Rotterdamse kamer'van het
Bijzonder Gerechtshof veroordeelde
de 34-jarige Johannes Jacobus-
Bouwmeester, dié in het concentra
tiekamp Husum als Kapo de ge
vangenen op beestachtige wijze
mishandelde en zelfs enkelen van
hen. doodgeranseld heeft, conform
de eis tot twintig jaar gevangenis
straf, hierbij rekening houdende
met de uitzonderlijke toestanden,
welke in. de concentratiekampen
heersten."y
De 45-jarige Hendrik v, d. Dool,
hoofddienstleider, van de alarchcom-
pagnle in de landwachtkazerne ui
de Sclïietbaanlaan, die Joden en il
legale werkers heeft opgespoord en
verhoord en - chef van een Bahn-
schutzkommando ïh. het Oosten des
lands is geweest;kreeg conform de
els 15 jaar. (Enige van zil'n slacht-,
offers hebben-eveneens dé dood ge
vonden). V; ■va"'-:'
Beide veroordeelden werd', het
recht van cassatie'verleend. .-
ten om op Zwitsers gebied bij Brlg
uit te komen.
.Wie thans door de SImplontunnel
rijdt.kan slechts een kléin half.
uurtje niét door het raampje
kijken om. van het uitzicht te'ge
nieten- Maar dat hier eens 5090
arbeiders onder leiding van de
beste spoorwegingenieurs 25 jaar
lang aan één enkele dubbele tunnel
hebben gezwoegd, daarvan merkt,
voelt en weet de verwende reiziger
niets meer! -
Oproep
De procureur-fiscaal bij het Bij
zonder Gerechtshof te 's-Graven-
hage verzoekt de dienstbode, die iii
1942 in betrekking was in „het
Flat" aan het Ungerplein te Rot
terdam bü de heer Van Driel van
Wageningen, (zij is genaamd Schuif
of Schuive) zich te melden tot het
geven van inlichtingen op kamer
54 in de strafgevangenis aan de
Noordsingel 115 te'Rotterdam i.y.m.
arrestaties,, die door de Duitsers in
11942 in dit pand. hebben plaats ge-
1 had.
WEL zelden zal hét lossen van anthraeïet uit een zeeschip, in de Rot-,
terdamse haven zoveel belangstelling van autoriteiten en vertegen
woordigers van pers en radio hebben ondervonden als Maandagmorgen
aan boord van het Amerikaanse ss. „Bienville" van de Waterman Line
Jiet geval was. V7
Boven het gapende ruim van het voorschip zweefde de grijper van een
kraan, gevuld met vijf ton steenkool, waarin de vlaggen van de USA. en
Nederland warefi geplant. Vlaggen aan de masten van het schip en op de
kolen," speeches van autoriteiten bn dat alles als uiting van "vreugde én
voldoening, dat Nederland als eerste land in Europa een zending ge
schenk-kolen uit Amerika heeft ontvangen, dank «zij bemiddeling van
de CARE.
Het. woord. CARE heeft langza
merhand voor velen in Nederland
dezelfde betekenis gekregen als
de HARK dit in de jaren 1945 én
1946. voor hen bezat.
De CARE, afkorting van Corpo
ration J&r American remittances
.(overmaking van' gëld) to Europe,
steunt echter in de eerste plaats op
de financiële offervaardigheid; van
het Amerikaanse volk. Door 'tien
dollar te stprten op! rekening van-
de CARE verzekert de Amerikaan
se schenker zich van de toezending
van .een CARE-levensmiddèienr'of
goederenpaJeket (thans ook 2V£ nxüd.
anthraciet),, aan een door hem op
gegeven adres in Europa,; ófwel
laat hij de bestemming 'over aan
cAjtE.*t
Hoezeer het Amerikaanse volk
het verarmde Europa een warm
hart toedraagt, 'blijkt wel uit het
feit, dat in 1947 niet minder dan 39
millioén dollar 'door Amerikaanse
particulieren werd besteed voor de"
CAKE-pakkettenactïe.
De CARE koopt van de ontvan
gen bedragen voedsel, kleding, dek
king en andere goederen, zoals
steenkool, waarvan zij 23 soorten
standaard-pakketten of partijen sa
menstelt, die een, 'winkelwaarde
van nagenoeg tien dollar vertegen
woordigen. Door de massale inkoop
en dank zij de reducties van de
groot-leveranciers (ook een vorm
van hulp), maakt de CARE een ze
kere winst. Hieruit worden de sa
larissen van de personeelsstaf in
Europa en Amerika bekostigd en
tevens kunnen uit de winst pakket
ten worden samengesteld, die als
„general relief" (ongeadresseerde
hulp), de landen van Europa ten
goede komen. De verdeling van
deze pakketten geschiedt in over
leg met sociale instellingen. In 1947
kon 25% van- de gestorte bedragen
voor relief werk besteed worden;
in 1947 zal dit percentage, dank zij
de grotere cmzet van pakketten,
vermoedelijk tot 40% stijgen. Hier
door kunnen steeds meer behoefti-»
ge gezinnen in Nederland, vooral in
de geteisterde gebieden, in de
CARE-actie betrokken worden.
Van de 100G ton anthraciet, die
het ss. Bienville te Rotterdam heeft
aangevoerd zijn 200 HL ter beschik
king gesteld van burgemeester Oud,
ter gratis distribuering onder de
armste gezinnen van zön stad.
Ook de gemeente Amsterdam
ontvangt een dergelijk geschenk
met het zelfde doel, terwijl de rest
van de kolën in enkele duizenden
partijen' van iy2 mud: verdeeld, gra
fts aan de door de Amerikaanse
schenkers opgegeven adressen
Nederland wórdt thuisbezorgd. De
ontvangers behoev en slechts een
formulier voor ontvangst in te vul
len, waarna de CARE zorgt, dat aan
de afzender in Amerika, de souche
van hét ontvangstbewijs geretour
neerd wordt. VI -
in Nederland is de CARE /verte
genwoordigd. door .de .heer Charles
C. Cotter, terwijl- het bureau van
de organisatie gevestigd is: Paleis-
straat 1, Den Haag.
Om de aflevering van pakketten
zo regelmatig en. snel mogelijk te
doen geschieden, tracht ook de Ne
derlandse: CARE.-afdeling een voor
raad aan te leggen.. Er wordt naar
gestreefd in 1948 duizend pakket
ten per week té distribueren. In
1947 waren het er in totaal 25500.
.De nood in ons land is piet meer
zo schrijnend als in het eerste jaar
na de bevrijding, maar niettemin
zullen Amerika's gulle gaven in de
vorm van CARE-pakketten, in vele
gezinnen met grote dankbaarheid
en vreugde ontvangen worden.
E?' IJ de woningen die Rotterdambouwt om het enorme woning-;
/*•-* tekort te verminderen, zijn er ruim gerekend Hoogstens een
paar honderd die tot de moderne systeem en montagebouw gere
kend kunnen worden. ïn Overschie zullen er b.v. een kleine twee
honderd tot stend komen volgens het systeem Kossel en de Kor-
relbetohmethode van Grcve, die geen vruchten zijn van recente
studie en onderzoekingen op dit gebied, maar bestaande methoden
die reeds na de vorige oorlog op vrij ruime schaal toegepast zijn.
Er zijn in Nederland na de be
vrijding ongeveer 3000 woningen
gereedgekomen, in aanbouw of al
leen nog maar aanbesteed, waar
van het constructiesysteem prefab
of tenminste ermee verwant is. Dat
is wel bijzonder weinig. De traag
heid waarmee deze nieuwe metho
de veld wint, moet de mogelijkhe
den eh de practische bruikbaarheid
wel in een vreemd daglicht stellen.
Al zijn de aspecten op papier nog
zo gunstig, het zou sterk de indruk
kunrten wekken of prefabrication
althans ir. de practijk niet veel
kansen biedt een oplossing te' vor
men, die ons uit: de moeilijkheden
kan helpen. Het is nodig eens na te
gaan, wat daarvan wel de oorza
ken kunnen zijn.
Natuurlijk zijn er vooral in het
begin heel wat weerstanden te
overwinnen. Aanvankelijk begon,
men met het overnemen van bui
tenlandse systemen, maar het uit
gaan van ontwerpen, aangepast bij
Nedarland's klimaat eh woonge-
bruiken, bleek al spoedig een eer
ste voorwaarde te zijn. Bij dit
systeem waar onderdelen in de fa
briek vervaardigd en op de bouw
plaats gemonteerd worden, zijn,
zoals- te begrijpen -valt,- slechts zeer
geringe rhaataf wij longen tolerabel.
Bij de traditionele methode waar
men op het werk.nog vele hulpma
terialen gebruikt en de onderdelen
klein.van afmeting en groot van
aantal, zijn, komt deze eis niet zo
dwingend naar voren. De industrie
zal dus even tijd nodig hebben aan.
deze gewijzigde, omstandigheden te
wennen. Het uitzoeken van de con
structies (in verband met dië ma
terialen waarbij men op geregelde
aanvoer kan rékenen) die het in
ons klimaat het beste zullen doen,
vergt uitgebreide :proefnemingen.
Slaar het is -dan ook al weer twee.
en een half jaar geledendat men
hiermee ïn Nederland kon begin-
,nenb
- Nu ligt het voor. de hand, dat diè
architecten; die; tot de overtuigde
aanhangers behoren van de rich
ting die iriëh -met'...Nieu'wé Zakelijk
heid, of ook wel Het Niéuwe Bou
wen betitelt, dé aangewezenont
werpers zijn, wanneer men -vol
gens de nieuwe werkwijze- wil
bouwen.
De Nieuwe Zakelijkheid, die
steeds het moderne leven tot In
zün uitersten aanvaard heeft, zag
en erkende vanaf het ontstaan de
mogelijkheden en kansen, die nor
malisatie, techniek en industrie
bieden. Met onderzoekingen naar
nieuwe systemen en rationele me
thoden waren zij vertrouwd, ter
wijl ook op het gebied-van mate
rialen, het nieuwe zijn kans kreeg,
Zij gaan uit van de mogelijkheden,
middelen en eisen vari onze eigen
tijd en komen van deze punten uit
gaande tot hun vormgeving.
Van de architecten van de Delft-
si School die een' schóne (archaï
sche) gevel primair achten en zich
afkerig.tonen van techniek, norma
lisatie en industrialisatie, kan men
voor „.systeem en montagebouw
waar deze elementen zo'n grote rol
spelen, toch niet veel verwachten.
Frof. Granpré Molière heeft zich
zó minachtend uitgelaten over pre
fabrication en normalisatie, dat,
onafhankelijk van het feit of zijn
volgelingen dat nu allen voor de
volle 100 letterlijk zó aanvaar
den, dit toch wel' vaststaat, dat
Delftse School en Prefabs al heel
slecht bij elkaar passen.
Bij de duivel te biecht
WANNEER men dan. verneemt
dat een grote Nederlandse fa
briek die aan de productie van
prefabs begonnen is, als adviseur
een van de belangrijkste discipe
len van Prof. Molière heeft, krijgt
men toch wel het gevoel bij de
duivel te biecht te zijn. "Wanneer
dan de andere adviseur van deze
fabriek een architect blijkt té zijn,
die van mening is dat het gewa
pend beton weinig, of niets bijge
dragen heeft tot de ontwikkeling
van de aesthetiek der bouwkunst,
en dat hieromtrent ook geen en
kele verwachting gerechtvaardigd
is, wrijft men: zich toch wel de
ogen uit. Temeer daar het vrijwel
zeker is dat gewapend beton de
eerste tientallen jaren bij de in
Nederland vervaardigde prefabs de
hoofdrol zal spelen. Iedereen zal
kunnen begrijpen, dat men, wat de
ontwikkeling van de Nederlandse
prefab betreft, langs deze weg niet
tot het doel komt.
Ook bij vele gemeentebesturen
■heerst als het ware een angstpsy
chose met bterékking tot prefabs,
die x'oor het grootste gedeelte wel
mag worden toegeschreven aan de
hyuding van de supervisoren (ovev
het algemeen architecten uit de
Delftse School) j die het karakter
van de herbouw in ons tand zc
ojinatuurlijk; vervormen.
Wanneer we wéten dat het ge
bruikmaken in de woningbouw
van normalisatie, mechaniiytie én
industrie, waarschijnlijk dé enige
bruikbare mogelijkheid biedt,
de moeilijkheden van het huisves
tingsprobleem die zich maar steeds
biijveh opstapelen, te boven te ko
men, is het toch wel zaak deze
weerstanden zo spoedig mogelijk te
overwinnen, v-
H. VAN DAM.
Kip
Twéémaal in hét jaar ben' ik een
weekend alleen thuiB. Alle de mij
hen gaan dan- een paar dagen naar
tante Cato in Beekbergen. Zater-y
dagmorgen vertrok de karavaan,
maar vóór de stoet zich in bewe-.
ging zette deelde m'n vrouw tfog' -
gauw even een paar instructies uit
aan mijn adres; goed voor de hond
en de kat zorgen, oppassen met de
kachel en wat mij betreft: er stond,
zeide zp, in de keuken een grote
pan vol. dikke kippensoep, daar
mede zou ik stellig mq, aangevuld
met wat brood, uitstekend kunnen
voeden tijdens mijn kluizenaar
schap.
Ik vond het een lief gebaar, want
ik ben dol op krachtige, dikke kip
pensoep en als ik. een rijkaard was,
zo droomde ik altijd, zou ik vos-
achtig gevaarlijk voor kippen zijn,
want een hoen zou by geen maal
tijd mogen ontbreken.
De familie zal nog geen twee uur
weg geweest zijn of ik kon mijn
trek in dé soepal niet meer be
dwingen. Aan de keukentafel ge
zeten, at ik eëh paar .voUe borden'
en ging daarna, uitermate voldaan,
wat voor het raam zitten lezen. Om
een uur of één. kwam een bevriende
buur voorbij. Hij tikte tégen het
raam en maakte een praatje voor.
het open venster. Toen ik hem ver-
tëld had dat ik alleen thuis was,
sprak hy resoluut en hartelijk:
kleed je onmiddeliyk aan en. ga
mee, we hebben iets lekkers, bf de
lunch, rt spreekt vanzelf dat je mee
eet en flink ook, want er Is "volop.
Nou, het lekkere was; een grote
pastei, gevuld met kippenragout.
Ik had niet bepaald je ware trek," -
maar het smaakte toch uitstékend.
Ik'bleef gezellig nog een. uurtje na-
praten en stapte toen weer eenfl óp
om van de rust en de stilte in hulfl
te gaan genieten.
Gek, tegen vijven kreeg ;ik toch
weer trek In een. bordje soèp. Toen
ik hét uit de pan geschept had, k<m. -
je haast"nog niet zien dat er al drie
borden uit waren. Ontzettend lief
gebaar van de vrouw, dacht ik ver-
tedér^.'j.vïiS'ïy
Zowat om zes uur belde een an
dere bevriende buur op. Hij had ver
nomen dat Ik' alleen thuis waafea
hg zouhet me nooit vergeven -al*
ik niet onmiddellijk naar hem toe
kwam om het middagmaalmee; te
gebruikén. Doe het maar, zei hy ge
heimzinnig, het menu zal je aan-:
staan. .Nou, het waaeerst -kippen-
soep en toen de man een half hoen-,
tje, prima gebraden, 's Avonds laat
thuis komend liep Ik als vanzelf
naar de keuken,marfr toen ik het
dels el van de s oeppan optilde legda
ik het er weer onmiddellijk op.
Morgén, dacht' ik, ontbijten met
kippensoep,altijd van; gedroomd,
maar met moeite kreeg, ik een paar
droge-broodjes naar binnen! Do
keuken meed ik?; mgn maag; vond
het geen prettige gedachte dat een
grote volle; pan met. dikke kippen
soep daar uitdagend op .tafel stond.
En nu vindt de teruggekeerde fa
milie me eau ondankbare hond om
dat ik die speciale tractatie ;böna
niet aangeraakt heb, maar U" weet
welbeter...... -
DE.SIDERIU8
Voltooide „prefabs" in Cornwall.
FEUILIETON
Dook.3-A-.AGES-
trainen whs voor een wegwedstrijd naar Alk- „U begrijpt-het niet," verweet Fridolin. ..Weet
maar en dat de dokter hem had gevraagd; te U dsn niet, wat het -„ka" is. Dat is toch. een
zeggen, dat er niets nieuws was, alleen was de oud-Egyptisch begrip voor „ziel". Daar heeft
Mets mee t
ka van de toren; gevlogen eil had zich ophieuw het i
20
genesteld in de échoorsteen van boer Petrus bij
de Middenweg, Nu vraag ik U. Maar dat was
het." -!.;'
Die laatste woorden hoorde Peter al niet meer,
want hij was naar de voordeur gevlogen.' rukte'
die open en keek langs een zonnige gracht, waar
te maken. De stakker."
En zij keken elkaar bezorgd aan.
HOOFDSTUK Vin
Waarin mijnbeer Kubelin boos wordt
zelfs de. schaduw van Jef al vervlogen was.
De twee vrouwen waren hem nagegaan. Toen
hij teleurgesteld de deur weer sloot, had Peter
een vreemde glinstering inzijnogen. Fridolin zag
het met bezorgdheid, maar jufrouw Spoor, die
hem langer kende, begreep iets en zei:
„Toe, zeg het maar." -
„De.ka,van de toren," sprak Peter langzaam
en hij staarde in onbekende verten. „Alle. dui
vels en hellehonden. De/ka van de toren!"
.„Wat ka," riep Fridolin nu, en „wie is ka?"
wilde juffrouw Spoor tegelijk weten. Toen ex
plodeerde Peter.
Het zal weinig voorkomen, dat een directeur
van een dagblad een abonné en adverteerder
verwenst. Maar daarvan is toch ia .dit geval
wel'degelijk sprake. Die nijvere directeur zat nog
laat in de. middag achter, zijn indrukwekkend
bureau, verdiept in de laatste balans van zijn
bedrijf en hij kauwde daarbij' op1 een dikke si
gaar. De zon scheen voor de vijfde, achtereen
volgende dag op zijn dunne, grijze, haren en het
was de telefoon, die de stilte verscheurde.
„Ja,"' sprak hy tegen het apparaat, nors, zoals
directeuren dat meer doen.
„Zeker, zeker, dat ben ik," zei hij nu, met een
Toen lachte Fridolin,, dat zij schaterde, en de
tranen liepen haar ot*er de wangen. Juffrouw
Spoor keek beledigd, maar er werd gebeld en
dat bracht ieder iri 'actie. Peter wilde naar de
deur lopen, doch juffrouw-Spoor, was hem voor,
„Niks daarvan," bitste zij. „Ik: ga."
„Waarpm?", vrpeg Peter verbaasd.
„Je. kunt nooit weten," zei juffrouw Spoor.
.Misschien is het die schoonheidskoningin wel,"
en ze zag Peter vernietigend aan. Toen repte zU
zich naar de deur.
,JDië goeie Spoor," zei Heter én hij merkte met
voldoening, dat Fridolin uitgelachen was, want *->——»»»». ~ZT ""xy-JL." Vi, hi-
als hij ergens huiverig voor.was, dan was.'t wel „Begrijp hét dan toch," schreeuwde hij. „Dat n ^0?'^
voor huilende; vróuwen en opvliegende lach- is-hét." En hij woelde opgewonden met beide advertentie..Aiet gelezen, wacht D even7
buien. handen door zijn omvangrijk haar, dat als een Hjj greep van de vensterbank achter zich een
„Nu," zei hij tegen het meisje. „Wij zijn midden ragebol overeind ging -staan. verse courant, bladerde erin en sprak weer in
in ons plan de campagne blijven steken. Wij had- „Wat is die ka dan?", riep Fridolin ongedul- de-telefoon: „Ja, hier is zij. Juist ik heb het...:
dan het over die mystérieuze brief met de uit- dig en zü stampte met haar voetje. Wel verduiveld, weer die ellendige foto van die
nodïging Voor de samenkomst bij de Lange Nie- „Ezelshoofden," bulderde Peter nu en hij. man met die grote hoed' Maar wat staat-daar-
zeL Ik geloof, dat het goed is, onze vrienden, strekte in wanhoop zij'n armen, „Domste van bij?,,.. „Deze man is dood. Maar nti wil ik we~
Spek en Lever op het spoor te zetten en hun alle domme vrouwen. De ka,' de ka, ka, ka ig - - - -
meteen te vragen bij alle schrijfmachinehande- weg, gevlucht. En het is duidelijk waarom. Mijn
laren na te gaan, of zy dit machineschrift:kun- hemel, wat moert er nu gebeuren?"
nen thuisbrengen. Qaarmee zijn ze wel een maand En weg was Peter, de deur uit. in een ren
bezig. de gracht langs,
Juffrouw Spoor kwam met een geërgerd ge- Twee vrouwen bleven geslagen achter,
zicht terug. „Ach arme." verzuchtte Fridolin. „Nuis het
„Weer zo iets geks," mopperde zij. „Een jon- mis."
gen op een race-fiets met een .boodschap voor U. Mocht wat," sprak juffrouw Spoor scham-
Hij zei, dat iic maar tegen U moest zeggen, dat per. „Vandaag een schoonheidskoningin en mori
v?j Jcf van de Achterweg was, dat hij aan het gen heet ze Ka. Ik ken dat."
ten,- wie Kubelin js. Wie .Is Kubelin? Brieven
onder.Wat zegt U? !k weet er niets van.- -
wacht U even; ik'zal de advertentiechef vra:
gen:blijft U. even.aan het toestel, het is een
kwestie van een. paar minuten.''
De directeur drukte op een van deblinkende
apparaten op zijn bureau en sprak toen:
„Van Deinzen, ben jij het? Kom onmiddellijk
boven." y A
(Wordt vervolgd)
Een volmaakte techniek, een
warme, zangerige toon:die door zijn
rijkdom aan dynamische schakerin
gen en psychische uitbeeldingskracht
een diepe weerklank weet te wek
ken in het muzikale innerlijk van de
hoorder, maakten het vioolspel van.
Simon Goldberg in het concert vaiï'
Brahins tot een indruk wekkende mu
zikale gebeurtenis die weldadig aan
deed te midden van de vele mid
delmatigheden die men bijna dage
lijks ook op het gebied van de mu
zen te verwerken krijgt.
Daarom was het teleurstellend, dat
Piet van Mever, die ook thans weer
de leiding van het Philharmonisch
Mr. M. Franken heeft de leden
van de V.U, verteld van zijn- in
drukken, opgedaan tfjdens een reis
dóór Palestina. De natuur van het
land, da geschiedenis en de. kern
van het Palestijnse vraagstuk kon
den-slechts vaag worden 'aange
duid- Uitvoeriger besprak hfj de.
houding van Arabier en Jood in de
huidige situatie.
De Arabieren, overwegend En
gels-gezind, zyn het onderling zel
den eens en hebben ook met de na
buurlanden veel geschillen. Zrj zijn
politiek onrijp, gemakkelijk op te
hitsen, wat het de Groot-Moefti ge
makkelijk maakt, hen tot een oor
log te bewegen, temeer daar zij
deze met religieuze motieven trach
ten te rechtvaardigen.
Aanvankelijk hebben 'de Zionis
ten, met name in verscheidene ko
lonies en in-de vakbeweging met
de Arabieren, .samengewerkt, maar
meer en meer is de verwijdering
groter geworden. Naar de mening
van de spreker doet Engeland, dat
zelf groot belang heeft bii het Mid
den-Oosten, niet ,veel, om deze ver
wijdering te voorkomen en helpt zij
niet mee, oin de te Lake Success
genomen beslissing van de V,N. te
verwezenlijken.
Intussen werken de Zionisten in
hun kolonies energiek aan de op
bouw van het land. Op landbouw-
kundiggebied zyn. zü, doordat zü-
yan moderne hulpmiddelen gebruik
maken, de archaïstische Arabische
bevolking ver vooruit. In de kolonies
worden de beschikbare arbeids
krachten op; de meest efficiënte
wijze gebruikt: de schier onovërko-'
melüke moeilijkheden kan de Zio
nisten er niet van weerhouden,,hun
idealisme prijs te geven.-Zü'hebben
geen persoonlijk bezit, zelfs, kléren
en huisraad zjjn eigendom van. de
„commune".
Talryke lichtbeelden illustreerden
het gesproken woord.
Maandagavondconcert op zleK jbad
genomen, het orkè*t*pel niet op 'dit
zelfde muzikale niveau wist te bren
gen, Slecht was de begeleiding,; die
om haar belangrijk orcheatrale
aandeel welke ze in dit werk heeft
zeer bij zon dere artistieke eisen.
stelt, niet tg noemen. Maar mijns
inziens, mede tengevolge van de te
brede dirigeergebaren dia van .Mever
ook in het pianissimo maakt; bleef
de orkestklank meestentijds ineen -.
nogal zwaar mezzoforte hangen en
kwam tevens' vaak achter de solo
partij aan, of overstemde- de zach
tere passages der viool wel eens óp
hinderlijke wijze. Dit was natuur
lijk in het geheel niet te wijten aan,
de toonvorming van de solist, want
Ik'herinner me niet, ooit. een violist'
gehoord, te hebben, wiens toon zelfs
In het ujtergte pianissimo, zulk een
draagkracht bezit als' die van Gold-
bèrg.-; r'A'.'/v yt-Ty
Gelukkig wist het publiek noch-
lans dit zeldzaam fraaie vioolspel
te onderkennen en heeft dan ook de
meester-violist na afloop langdurig
toegejuicht.
Vermeld dient te worden de goed,
sluitende en klankrijke uitvoering
van de ouverture .Jphigénie. en
Aulide" van Gluck. Het concert werd
besloten met.de Zevende van Beet
hoven.
Herman van Bom-
By beschikking van de minister
van Sociale Zakenis benoemd tot
lid der centrale commissie voor de
Volksgezondheid, als vertegenwoor
diger van de Nationale Federatie
voor de Geestelijke Volksgezond
heid, dr, J. van der Spek, genees
heer- directeur van de Psychia
trische Inrichting* „Maasoord", te
Poortugaal, zulks in dé plaats van
Wijlen prof. dr. K. H- Bouman.
21 JANUARI. De Els is het haart-
tje-dè-vooeste onder de vroeg, bloeien*
debomen.'Hier en daar pryArf hij reeds
met zijn prachtige gele katjes. Men
kan ookeerder bloeiende elzentakken
verkrijgen. Snijd dén wat takken,
waaraan 'zich bloemknoppen bevinden
en schik die ih een vaas met water in
de kamer. Dan komen de knoppen wel
verder tot ontwikkeling. Evenzo kan
men ook de-takken van de katjeswilg
in een vaas lot bloei krijgen.