DE SIMPLONTUNNEL GAAT JUBILEREN Vijfduizend man zwoegden een kwart eeuw Wat de C.A.RJE. doet Voor Nederland Delftse School en Prefabs gaan niet samen heöen PETER- M IE®!? Halve eeuw gelede 1 begon een gigantisch werk Talrijke incidenten vertraagden de uitvoering Radio programma .J Twintig jaar voor „rooie Jan" Problemen van de herbouw (II) Amerikaanse organisatie, wier actie stijgend succes heeft Normalisatie, techniek, industrie vertrouwd terrein van Het Nieuwe Bouwen Weerstanden dienen overwonnen Meesterlijk vioolspel van Simon Goldberg Indrukwekkende vertolking van Brahms' concert Indrukken uit een land yah troebelen Uit de Staatscourant TUINKALENDES Dinsdag 20 Januari 194" 3 i~\ E SIMPLONTUNNEL, do langste van de we- reld, viert een zeldzaam (en dubbel!) jubileum. In Januari 1898, dat I# dus 50 jaar geleden werd de eerste spade in de grond gestoken en in October 1922, dus een.kwart eeuw geleden, reed de eerste trein door de tweede tunnel van de lyti, die tot op die dag enkel spoor had bezeten. Een kwart eeuw had men over dit werk gedaan, de Slmpton In Zuid Zwit serland werd In die tUd tweemaal doorboord. Zo bracht men een verbinding tussen het Rhönedal en Zuld-Italië tot stand. i Reeds Napoleon achtte deze ver binding van groot strategisch belang. In de jaren 1800 tot 1806 had hj} 18 mil li o en'francs laten be steden voor de aanleg van 'n straat weg over do Slmplonpas. Maar,een eeuw later, in bet tydperk der spoorwegen, was een straatweg niet voldoende meer, men had een spoorwegverbinding nodig,d.vv.z. een tunnel. In 1895 werd er een bespreking gehouden tussen vertegenwoordi gers. der Simplonmaatschappü en de Italiaanse regering. Hier''-werd overeenstemming" bereikt over alle technische cn financiële punten. De tunnel zou bg Brig in Zwitserland - op een hoogte van 687 meter begin nen en bjj Varso op Italiaans ge bied op een hoogte van 837 meter eindigen. De lengte werd precies bere kend: deze zou 19770 meter be dragen, bijna 20 kilometer dus, dat betekende: do langste tun- nel van de wereld. Want de in 1871 gereedgekomen Mont Ceriis was maar 12847 meter en de in 1881 in gebruik genomen tunnel van de St. Gothardt was 14998 meter lang. De kosten voor de bouw van de SImplontunnel werden op precies 70 millioén Zwit serse franken, begroot, het we rk zou in Vijf jaar gereed zijn. Dubbele misrekening Het was een dubbele misreke ning; de kosten bedroegen In werkelijkheid meerdan 100 mli- lioen francs-en men werkte er geen vjjfmaar.... vyf cn twintig jaar aan! Acht ^aar had men nodig om de eerste tunnel te -boren, vijf irne- Bij de aanleg van de Simplontun- nel weed een heefwaterbron aange boord: 90 litér/watee' pee seconde B stroomde de gangen in DINSDAG 20 JANUARI 1948 Avond-programma HILVERSUM I: 19.Nieuws; 19.15 Orgelmuziek- 19.30 Radiagenes; 19.45 Gr.muziek; 19.50. Reg. uitzending; 20.— Nieuws; 20.12 Het Radio Philhv orkest; 21.50 Charles Fanzera zingt; 22:07 Actualiteiten; 22.30 Nieuws; 22.50 .Pianoconcerten van Mozart; 23.25—24.— Hongaars strijkkwartet. HILVERSUM II: 19.— Klokje van zeven uur19.05 Tom. Poes; 19.15 Kamermuziek; 19.45 Radiokrant voor de werkende vrouw; 20.Nieuws; 20.05 Echo van de dag; 20.15 Bonte Dinsdagavondtrein; 21,20 Contacts 22.15 BuitenL weekoverzicht;. 22,30 Beroemde"' liederenreeksen; 23. Nieuws;23.15—24— Philh, orkest van Berlijn. WOENSDAG 21 JANUARI 1948 Ochtend-, en Middagprogramma HILVERSUM I: ,7.—Nieuws; 7.15 Ochtendgymn.; 8.-— Nieuws; 8.15 Orgelspel; 3.30 Opgewekte morgen- klanken; fl.Ochtendbezoek; 9.30 Bachconcert; .10.30 Morgendienst;. 11.— Kctisch-kwart'et: 12.— Orgel spel; 12-30 Weeroverzïcht; 12.33 An- cora-Trio; 13.Nieuws; 13.15, Piano muziek; 13.45 Radio Cembalo Gezel schap; 14.15 Marsen; 14.30 Continen tal. Quintet; 15."Werken van'Ga briel Fauré;15.15 Kamermuziek; £5.45 Kléuteruitzending; 16.Post zegelverzamelaars; 16.15 Meisjes koor;; 16.45 Voor. onze -jongens, eh meisjes; -17.30 Maatschappelijk werk; 17.35. Metropole-arkest; 18.— Dameskoor; 18.30 Reg. uitzending. HILVERSUM II: 1—Nieuws; 7.15 Muziek bij het ontbijt; 8.— Nieilws; 8.18 Gevarieerd: ochtendprogramma; 8'5D Voor de huisvrouw; 9.— Gr, muziek; 9.35 Piano en orkest; 9.30 Waterstanden; 10.— Morgenwijding; 10.20 Onze keuken; 10.35 Gr. muz.; 10.45 Voordracht; 12.Vincentino; 12.30 Weerpraatjc; 12.33 Voor het platteland; 12.38 Hawaiian-muziek; 13.Niéuws; 13.20 Malando; 13.50 Zang met orkest: 14.— Gesproken portretten: 14.15 Jeugdconcert; 15.— Hoorspel voor de jeugd; 15.30 De Roodborstjes: 15.45 De Regenboog: 16.15 Vragen staat vrij; 16.45 Het stond in de krant; 17.15» Musette- klanl^en; 17.45 Reg. uitzending; 18.— Nieuws; 18.20 The Ramblers; 18,45 De P. v. d. A. ter breed en zes meter hoog: een reeks van incidenten, technische avonturen en onvoorziene gevaren. Men begon van twee kanten tegelijk met een leger van. 2500 ar beiders. Het is verbazingwekkend dat men per dag gemiddeld aan de Noordkant slechts; 5,52 meter voor uitkwam en aan de Zuidkant maar 4 meter. Om 5 of ook maar 4 meter in het gesteente door te dringen waren er per dag 6 „attaques" of explosies nodig, telkens werden 30 kg. dyna miet in 18 boorgaten gedaan, die. tot ontploffing werden gebracht. Het resultaat was dan. dat men nauwelijks één meter vooruitkwam. Dit trage tempo) dat men niet had voorzien, was natuurlek .teleurstel lend., Daarbij kwam nog dat er zich giftige gassen ontwikkelden ter wijl er bovendienv nog andere inci denten en ongevallen plaats gre pen. Maar. wat de ingenieurs 1 noj het meest verontrustte was de vreesdat er in hun, berekeningen een fout zou zijn geslopen én dat men dientengevolge langs, elkaar heen zou boren. Dit zou niet minder dan een ramp- hebben ^betekend. Deza, vrees vervulde als een angst droom niet slechts de staf der inge nieurs maar ook, de beide légers van arbeiders. Tegen het einde van 1904 leek het alsof de beidéboor-legers el kaar genaderd waren! Prins Ro'and Bonaparte, de enige nog levende nakomeling van Napoleon I, gaf de wens te kennen het historische ogenblik van de doorbraak bij te wonen. Zijn voorvader had de straatweg oyer de Simplon aange legd, 'nu wilde hij getuige zijn van de voltooiing van" de weg' door de Simplon-tunnel. Deze., wens leidde in Parijs bijna tot politieke demon straties. Maar erger waren de inci denten by de boorwerkzaamheden. Op dé 18e Mei 1904 werd er aan de Zuidkant plotseling een heetwa- terbron blootgelegd. In wolken stoom spoot 90 liter kokend water per seconde in de» gangen. Men moest deze met ijzer én deuren af sluiten en pas maanden later slaag de men er In het kokende water af te voeren. Maar men kon aan tie Zuidkant niet verder boren en alles moest toen aan do Noordkant over gelaten worden. De ontmoeting Men ging verder en in Februari 1905 scheen het doel éindelijk bereikt te zijn.. Op de - 20sté Februari hoorde men duidelijk klopsignalen en op 24 Febrnari 's namiddags om 3 uur en .35 mi nuten konden de leidende inge nieurs van de Noord- en Zuidgang elkander door'een gat in het berg- gesteente de ha- reiken. Een jaar. later reed de eerste trein door 'de tunnel; op;" enkel spoor nog'. Maar nog een jaar.later werd metde bouw van een paral leltunnel begonnen, die door de eerste wereldoorlog werd onder broken; pas na het einde van de eerste wereldoorlog, in .het jaar 1922 kwam ook dit werk gereed. De moeilijkheden bij dit werk waren niet minder groot; maar net als bij. de eerste tun- nel klopten de berekeningen tot op een centimeter; de beide mijngangen liepen, precies in elkander. Daarom Is deze. tun nel de enige met een volmaakt rechte spoorlijn, v - Alleen vlak achter de Zuidelijke ingang bij Varso maakt de tunnel- spoorweg een vermetele en in de geschiedenis van de. spoorwegbouw ongeëvenaarde draaibocht, tenein de het hoogteverschil te nivelleren. Vandaar gaat de lijn verder recht toe-recht aan naar het Noordwes- Een trein verlaat de langste tunnel ter wereld :.A De Rotterdamse kamer'van het Bijzonder Gerechtshof veroordeelde de 34-jarige Johannes Jacobus- Bouwmeester, dié in het concentra tiekamp Husum als Kapo de ge vangenen op beestachtige wijze mishandelde en zelfs enkelen van hen. doodgeranseld heeft, conform de eis tot twintig jaar gevangenis straf, hierbij rekening houdende met de uitzonderlijke toestanden, welke in. de concentratiekampen heersten."y De 45-jarige Hendrik v, d. Dool, hoofddienstleider, van de alarchcom- pagnle in de landwachtkazerne ui de Sclïietbaanlaan, die Joden en il legale werkers heeft opgespoord en verhoord en - chef van een Bahn- schutzkommando ïh. het Oosten des lands is geweest;kreeg conform de els 15 jaar. (Enige van zil'n slacht-, offers hebben-eveneens dé dood ge vonden). V; ■va"'-:' Beide veroordeelden werd', het recht van cassatie'verleend. .- ten om op Zwitsers gebied bij Brlg uit te komen. .Wie thans door de SImplontunnel rijdt.kan slechts een kléin half. uurtje niét door het raampje kijken om. van het uitzicht te'ge nieten- Maar dat hier eens 5090 arbeiders onder leiding van de beste spoorwegingenieurs 25 jaar lang aan één enkele dubbele tunnel hebben gezwoegd, daarvan merkt, voelt en weet de verwende reiziger niets meer! - Oproep De procureur-fiscaal bij het Bij zonder Gerechtshof te 's-Graven- hage verzoekt de dienstbode, die iii 1942 in betrekking was in „het Flat" aan het Ungerplein te Rot terdam bü de heer Van Driel van Wageningen, (zij is genaamd Schuif of Schuive) zich te melden tot het geven van inlichtingen op kamer 54 in de strafgevangenis aan de Noordsingel 115 te'Rotterdam i.y.m. arrestaties,, die door de Duitsers in 11942 in dit pand. hebben plaats ge- 1 had. WEL zelden zal hét lossen van anthraeïet uit een zeeschip, in de Rot-, terdamse haven zoveel belangstelling van autoriteiten en vertegen woordigers van pers en radio hebben ondervonden als Maandagmorgen aan boord van het Amerikaanse ss. „Bienville" van de Waterman Line Jiet geval was. V7 Boven het gapende ruim van het voorschip zweefde de grijper van een kraan, gevuld met vijf ton steenkool, waarin de vlaggen van de USA. en Nederland warefi geplant. Vlaggen aan de masten van het schip en op de kolen," speeches van autoriteiten bn dat alles als uiting van "vreugde én voldoening, dat Nederland als eerste land in Europa een zending ge schenk-kolen uit Amerika heeft ontvangen, dank «zij bemiddeling van de CARE. Het. woord. CARE heeft langza merhand voor velen in Nederland dezelfde betekenis gekregen als de HARK dit in de jaren 1945 én 1946. voor hen bezat. De CARE, afkorting van Corpo ration J&r American remittances .(overmaking van' gëld) to Europe, steunt echter in de eerste plaats op de financiële offervaardigheid; van het Amerikaanse volk. Door 'tien dollar te stprten op! rekening van- de CARE verzekert de Amerikaan se schenker zich van de toezending van .een CARE-levensmiddèienr'of goederenpaJeket (thans ook 2V£ nxüd. anthraciet),, aan een door hem op gegeven adres in Europa,; ófwel laat hij de bestemming 'over aan cAjtE.*t Hoezeer het Amerikaanse volk het verarmde Europa een warm hart toedraagt, 'blijkt wel uit het feit, dat in 1947 niet minder dan 39 millioén dollar 'door Amerikaanse particulieren werd besteed voor de" CAKE-pakkettenactïe. De CARE koopt van de ontvan gen bedragen voedsel, kleding, dek king en andere goederen, zoals steenkool, waarvan zij 23 soorten standaard-pakketten of partijen sa menstelt, die een, 'winkelwaarde van nagenoeg tien dollar vertegen woordigen. Door de massale inkoop en dank zij de reducties van de groot-leveranciers (ook een vorm van hulp), maakt de CARE een ze kere winst. Hieruit worden de sa larissen van de personeelsstaf in Europa en Amerika bekostigd en tevens kunnen uit de winst pakket ten worden samengesteld, die als „general relief" (ongeadresseerde hulp), de landen van Europa ten goede komen. De verdeling van deze pakketten geschiedt in over leg met sociale instellingen. In 1947 kon 25% van- de gestorte bedragen voor relief werk besteed worden; in 1947 zal dit percentage, dank zij de grotere cmzet van pakketten, vermoedelijk tot 40% stijgen. Hier door kunnen steeds meer behoefti-» ge gezinnen in Nederland, vooral in de geteisterde gebieden, in de CARE-actie betrokken worden. Van de 100G ton anthraciet, die het ss. Bienville te Rotterdam heeft aangevoerd zijn 200 HL ter beschik king gesteld van burgemeester Oud, ter gratis distribuering onder de armste gezinnen van zön stad. Ook de gemeente Amsterdam ontvangt een dergelijk geschenk met het zelfde doel, terwijl de rest van de kolën in enkele duizenden partijen' van iy2 mud: verdeeld, gra fts aan de door de Amerikaanse schenkers opgegeven adressen Nederland wórdt thuisbezorgd. De ontvangers behoev en slechts een formulier voor ontvangst in te vul len, waarna de CARE zorgt, dat aan de afzender in Amerika, de souche van hét ontvangstbewijs geretour neerd wordt. VI - in Nederland is de CARE /verte genwoordigd. door .de .heer Charles C. Cotter, terwijl- het bureau van de organisatie gevestigd is: Paleis- straat 1, Den Haag. Om de aflevering van pakketten zo regelmatig en. snel mogelijk te doen geschieden, tracht ook de Ne derlandse: CARE.-afdeling een voor raad aan te leggen.. Er wordt naar gestreefd in 1948 duizend pakket ten per week té distribueren. In 1947 waren het er in totaal 25500. .De nood in ons land is piet meer zo schrijnend als in het eerste jaar na de bevrijding, maar niettemin zullen Amerika's gulle gaven in de vorm van CARE-pakketten, in vele gezinnen met grote dankbaarheid en vreugde ontvangen worden. E?' IJ de woningen die Rotterdambouwt om het enorme woning-; /*•-* tekort te verminderen, zijn er ruim gerekend Hoogstens een paar honderd die tot de moderne systeem en montagebouw gere kend kunnen worden. ïn Overschie zullen er b.v. een kleine twee honderd tot stend komen volgens het systeem Kossel en de Kor- relbetohmethode van Grcve, die geen vruchten zijn van recente studie en onderzoekingen op dit gebied, maar bestaande methoden die reeds na de vorige oorlog op vrij ruime schaal toegepast zijn. Er zijn in Nederland na de be vrijding ongeveer 3000 woningen gereedgekomen, in aanbouw of al leen nog maar aanbesteed, waar van het constructiesysteem prefab of tenminste ermee verwant is. Dat is wel bijzonder weinig. De traag heid waarmee deze nieuwe metho de veld wint, moet de mogelijkhe den eh de practische bruikbaarheid wel in een vreemd daglicht stellen. Al zijn de aspecten op papier nog zo gunstig, het zou sterk de indruk kunrten wekken of prefabrication althans ir. de practijk niet veel kansen biedt een oplossing te' vor men, die ons uit: de moeilijkheden kan helpen. Het is nodig eens na te gaan, wat daarvan wel de oorza ken kunnen zijn. Natuurlijk zijn er vooral in het begin heel wat weerstanden te overwinnen. Aanvankelijk begon, men met het overnemen van bui tenlandse systemen, maar het uit gaan van ontwerpen, aangepast bij Nedarland's klimaat eh woonge- bruiken, bleek al spoedig een eer ste voorwaarde te zijn. Bij dit systeem waar onderdelen in de fa briek vervaardigd en op de bouw plaats gemonteerd worden, zijn, zoals- te begrijpen -valt,- slechts zeer geringe rhaataf wij longen tolerabel. Bij de traditionele methode waar men op het werk.nog vele hulpma terialen gebruikt en de onderdelen klein.van afmeting en groot van aantal, zijn, komt deze eis niet zo dwingend naar voren. De industrie zal dus even tijd nodig hebben aan. deze gewijzigde, omstandigheden te wennen. Het uitzoeken van de con structies (in verband met dië ma terialen waarbij men op geregelde aanvoer kan rékenen) die het in ons klimaat het beste zullen doen, vergt uitgebreide :proefnemingen. Slaar het is -dan ook al weer twee. en een half jaar geledendat men hiermee ïn Nederland kon begin- ,nenb - Nu ligt het voor. de hand, dat diè architecten; die; tot de overtuigde aanhangers behoren van de rich ting die iriëh -met'...Nieu'wé Zakelijk heid, of ook wel Het Niéuwe Bou wen betitelt, dé aangewezenont werpers zijn, wanneer men -vol gens de nieuwe werkwijze- wil bouwen. De Nieuwe Zakelijkheid, die steeds het moderne leven tot In zün uitersten aanvaard heeft, zag en erkende vanaf het ontstaan de mogelijkheden en kansen, die nor malisatie, techniek en industrie bieden. Met onderzoekingen naar nieuwe systemen en rationele me thoden waren zij vertrouwd, ter wijl ook op het gebied-van mate rialen, het nieuwe zijn kans kreeg, Zij gaan uit van de mogelijkheden, middelen en eisen vari onze eigen tijd en komen van deze punten uit gaande tot hun vormgeving. Van de architecten van de Delft- si School die een' schóne (archaï sche) gevel primair achten en zich afkerig.tonen van techniek, norma lisatie en industrialisatie, kan men voor „.systeem en montagebouw waar deze elementen zo'n grote rol spelen, toch niet veel verwachten. Frof. Granpré Molière heeft zich zó minachtend uitgelaten over pre fabrication en normalisatie, dat, onafhankelijk van het feit of zijn volgelingen dat nu allen voor de volle 100 letterlijk zó aanvaar den, dit toch wel' vaststaat, dat Delftse School en Prefabs al heel slecht bij elkaar passen. Bij de duivel te biecht WANNEER men dan. verneemt dat een grote Nederlandse fa briek die aan de productie van prefabs begonnen is, als adviseur een van de belangrijkste discipe len van Prof. Molière heeft, krijgt men toch wel het gevoel bij de duivel te biecht te zijn. "Wanneer dan de andere adviseur van deze fabriek een architect blijkt té zijn, die van mening is dat het gewa pend beton weinig, of niets bijge dragen heeft tot de ontwikkeling van de aesthetiek der bouwkunst, en dat hieromtrent ook geen en kele verwachting gerechtvaardigd is, wrijft men: zich toch wel de ogen uit. Temeer daar het vrijwel zeker is dat gewapend beton de eerste tientallen jaren bij de in Nederland vervaardigde prefabs de hoofdrol zal spelen. Iedereen zal kunnen begrijpen, dat men, wat de ontwikkeling van de Nederlandse prefab betreft, langs deze weg niet tot het doel komt. Ook bij vele gemeentebesturen ■heerst als het ware een angstpsy chose met bterékking tot prefabs, die x'oor het grootste gedeelte wel mag worden toegeschreven aan de hyuding van de supervisoren (ovev het algemeen architecten uit de Delftse School) j die het karakter van de herbouw in ons tand zc ojinatuurlijk; vervormen. Wanneer we wéten dat het ge bruikmaken in de woningbouw van normalisatie, mechaniiytie én industrie, waarschijnlijk dé enige bruikbare mogelijkheid biedt, de moeilijkheden van het huisves tingsprobleem die zich maar steeds biijveh opstapelen, te boven te ko men, is het toch wel zaak deze weerstanden zo spoedig mogelijk te overwinnen, v- H. VAN DAM. Kip Twéémaal in hét jaar ben' ik een weekend alleen thuiB. Alle de mij hen gaan dan- een paar dagen naar tante Cato in Beekbergen. Zater-y dagmorgen vertrok de karavaan, maar vóór de stoet zich in bewe-. ging zette deelde m'n vrouw tfog' - gauw even een paar instructies uit aan mijn adres; goed voor de hond en de kat zorgen, oppassen met de kachel en wat mij betreft: er stond, zeide zp, in de keuken een grote pan vol. dikke kippensoep, daar mede zou ik stellig mq, aangevuld met wat brood, uitstekend kunnen voeden tijdens mijn kluizenaar schap. Ik vond het een lief gebaar, want ik ben dol op krachtige, dikke kip pensoep en als ik. een rijkaard was, zo droomde ik altijd, zou ik vos- achtig gevaarlijk voor kippen zijn, want een hoen zou by geen maal tijd mogen ontbreken. De familie zal nog geen twee uur weg geweest zijn of ik kon mijn trek in dé soepal niet meer be dwingen. Aan de keukentafel ge zeten, at ik eëh paar .voUe borden' en ging daarna, uitermate voldaan, wat voor het raam zitten lezen. Om een uur of één. kwam een bevriende buur voorbij. Hij tikte tégen het raam en maakte een praatje voor. het open venster. Toen ik hem ver- tëld had dat ik alleen thuis was, sprak hy resoluut en hartelijk: kleed je onmiddeliyk aan en. ga mee, we hebben iets lekkers, bf de lunch, rt spreekt vanzelf dat je mee eet en flink ook, want er Is "volop. Nou, het lekkere was; een grote pastei, gevuld met kippenragout. Ik had niet bepaald je ware trek," - maar het smaakte toch uitstékend. Ik'bleef gezellig nog een. uurtje na- praten en stapte toen weer eenfl óp om van de rust en de stilte in hulfl te gaan genieten. Gek, tegen vijven kreeg ;ik toch weer trek In een. bordje soèp. Toen ik hét uit de pan geschept had, k<m. - je haast"nog niet zien dat er al drie borden uit waren. Ontzettend lief gebaar van de vrouw, dacht ik ver- tedér^.'j.vïiS'ïy Zowat om zes uur belde een an dere bevriende buur op. Hij had ver nomen dat Ik' alleen thuis waafea hg zouhet me nooit vergeven -al* ik niet onmiddellijk naar hem toe kwam om het middagmaalmee; te gebruikén. Doe het maar, zei hy ge heimzinnig, het menu zal je aan-: staan. .Nou, het waaeerst -kippen- soep en toen de man een half hoen-, tje, prima gebraden, 's Avonds laat thuis komend liep Ik als vanzelf naar de keuken,marfr toen ik het dels el van de s oeppan optilde legda ik het er weer onmiddellijk op. Morgén, dacht' ik, ontbijten met kippensoep,altijd van; gedroomd, maar met moeite kreeg, ik een paar droge-broodjes naar binnen! Do keuken meed ik?; mgn maag; vond het geen prettige gedachte dat een grote volle; pan met. dikke kippen soep daar uitdagend op .tafel stond. En nu vindt de teruggekeerde fa milie me eau ondankbare hond om dat ik die speciale tractatie ;böna niet aangeraakt heb, maar U" weet welbeter...... - DE.SIDERIU8 Voltooide „prefabs" in Cornwall. FEUILIETON Dook.3-A-.AGES- trainen whs voor een wegwedstrijd naar Alk- „U begrijpt-het niet," verweet Fridolin. ..Weet maar en dat de dokter hem had gevraagd; te U dsn niet, wat het -„ka" is. Dat is toch. een zeggen, dat er niets nieuws was, alleen was de oud-Egyptisch begrip voor „ziel". Daar heeft Mets mee t ka van de toren; gevlogen eil had zich ophieuw het i 20 genesteld in de échoorsteen van boer Petrus bij de Middenweg, Nu vraag ik U. Maar dat was het." -!.;' Die laatste woorden hoorde Peter al niet meer, want hij was naar de voordeur gevlogen.' rukte' die open en keek langs een zonnige gracht, waar te maken. De stakker." En zij keken elkaar bezorgd aan. HOOFDSTUK Vin Waarin mijnbeer Kubelin boos wordt zelfs de. schaduw van Jef al vervlogen was. De twee vrouwen waren hem nagegaan. Toen hij teleurgesteld de deur weer sloot, had Peter een vreemde glinstering inzijnogen. Fridolin zag het met bezorgdheid, maar jufrouw Spoor, die hem langer kende, begreep iets en zei: „Toe, zeg het maar." - „De.ka,van de toren," sprak Peter langzaam en hij staarde in onbekende verten. „Alle. dui vels en hellehonden. De/ka van de toren!" .„Wat ka," riep Fridolin nu, en „wie is ka?" wilde juffrouw Spoor tegelijk weten. Toen ex plodeerde Peter. Het zal weinig voorkomen, dat een directeur van een dagblad een abonné en adverteerder verwenst. Maar daarvan is toch ia .dit geval wel'degelijk sprake. Die nijvere directeur zat nog laat in de. middag achter, zijn indrukwekkend bureau, verdiept in de laatste balans van zijn bedrijf en hij kauwde daarbij' op1 een dikke si gaar. De zon scheen voor de vijfde, achtereen volgende dag op zijn dunne, grijze, haren en het was de telefoon, die de stilte verscheurde. „Ja,"' sprak hy tegen het apparaat, nors, zoals directeuren dat meer doen. „Zeker, zeker, dat ben ik," zei hij nu, met een Toen lachte Fridolin,, dat zij schaterde, en de tranen liepen haar ot*er de wangen. Juffrouw Spoor keek beledigd, maar er werd gebeld en dat bracht ieder iri 'actie. Peter wilde naar de deur lopen, doch juffrouw-Spoor, was hem voor, „Niks daarvan," bitste zij. „Ik: ga." „Waarpm?", vrpeg Peter verbaasd. „Je. kunt nooit weten," zei juffrouw Spoor. .Misschien is het die schoonheidskoningin wel," en ze zag Peter vernietigend aan. Toen repte zU zich naar de deur. ,JDië goeie Spoor," zei Heter én hij merkte met voldoening, dat Fridolin uitgelachen was, want *->——»»»». ~ZT ""xy-JL." Vi, hi- als hij ergens huiverig voor.was, dan was.'t wel „Begrijp hét dan toch," schreeuwde hij. „Dat n ^0?'^ voor huilende; vróuwen en opvliegende lach- is-hét." En hij woelde opgewonden met beide advertentie..Aiet gelezen, wacht D even7 buien. handen door zijn omvangrijk haar, dat als een Hjj greep van de vensterbank achter zich een „Nu," zei hij tegen het meisje. „Wij zijn midden ragebol overeind ging -staan. verse courant, bladerde erin en sprak weer in in ons plan de campagne blijven steken. Wij had- „Wat is die ka dan?", riep Fridolin ongedul- de-telefoon: „Ja, hier is zij. Juist ik heb het...: dan het over die mystérieuze brief met de uit- dig en zü stampte met haar voetje. Wel verduiveld, weer die ellendige foto van die nodïging Voor de samenkomst bij de Lange Nie- „Ezelshoofden," bulderde Peter nu en hij. man met die grote hoed' Maar wat staat-daar- zeL Ik geloof, dat het goed is, onze vrienden, strekte in wanhoop zij'n armen, „Domste van bij?,,.. „Deze man is dood. Maar nti wil ik we~ Spek en Lever op het spoor te zetten en hun alle domme vrouwen. De ka,' de ka, ka, ka ig - - - - meteen te vragen bij alle schrijfmachinehande- weg, gevlucht. En het is duidelijk waarom. Mijn laren na te gaan, of zy dit machineschrift:kun- hemel, wat moert er nu gebeuren?" nen thuisbrengen. Qaarmee zijn ze wel een maand En weg was Peter, de deur uit. in een ren bezig. de gracht langs, Juffrouw Spoor kwam met een geërgerd ge- Twee vrouwen bleven geslagen achter, zicht terug. „Ach arme." verzuchtte Fridolin. „Nuis het „Weer zo iets geks," mopperde zij. „Een jon- mis." gen op een race-fiets met een .boodschap voor U. Mocht wat," sprak juffrouw Spoor scham- Hij zei, dat iic maar tegen U moest zeggen, dat per. „Vandaag een schoonheidskoningin en mori v?j Jcf van de Achterweg was, dat hij aan het gen heet ze Ka. Ik ken dat." ten,- wie Kubelin js. Wie .Is Kubelin? Brieven onder.Wat zegt U? !k weet er niets van.- - wacht U even; ik'zal de advertentiechef vra: gen:blijft U. even.aan het toestel, het is een kwestie van een. paar minuten.'' De directeur drukte op een van deblinkende apparaten op zijn bureau en sprak toen: „Van Deinzen, ben jij het? Kom onmiddellijk boven." y A (Wordt vervolgd) Een volmaakte techniek, een warme, zangerige toon:die door zijn rijkdom aan dynamische schakerin gen en psychische uitbeeldingskracht een diepe weerklank weet te wek ken in het muzikale innerlijk van de hoorder, maakten het vioolspel van. Simon Goldberg in het concert vaiï' Brahins tot een indruk wekkende mu zikale gebeurtenis die weldadig aan deed te midden van de vele mid delmatigheden die men bijna dage lijks ook op het gebied van de mu zen te verwerken krijgt. Daarom was het teleurstellend, dat Piet van Mever, die ook thans weer de leiding van het Philharmonisch Mr. M. Franken heeft de leden van de V.U, verteld van zijn- in drukken, opgedaan tfjdens een reis dóór Palestina. De natuur van het land, da geschiedenis en de. kern van het Palestijnse vraagstuk kon den-slechts vaag worden 'aange duid- Uitvoeriger besprak hfj de. houding van Arabier en Jood in de huidige situatie. De Arabieren, overwegend En gels-gezind, zyn het onderling zel den eens en hebben ook met de na buurlanden veel geschillen. Zrj zijn politiek onrijp, gemakkelijk op te hitsen, wat het de Groot-Moefti ge makkelijk maakt, hen tot een oor log te bewegen, temeer daar zij deze met religieuze motieven trach ten te rechtvaardigen. Aanvankelijk hebben 'de Zionis ten, met name in verscheidene ko lonies en in-de vakbeweging met de Arabieren, .samengewerkt, maar meer en meer is de verwijdering groter geworden. Naar de mening van de spreker doet Engeland, dat zelf groot belang heeft bii het Mid den-Oosten, niet ,veel, om deze ver wijdering te voorkomen en helpt zij niet mee, oin de te Lake Success genomen beslissing van de V,N. te verwezenlijken. Intussen werken de Zionisten in hun kolonies energiek aan de op bouw van het land. Op landbouw- kundiggebied zyn. zü, doordat zü- yan moderne hulpmiddelen gebruik maken, de archaïstische Arabische bevolking ver vooruit. In de kolonies worden de beschikbare arbeids krachten op; de meest efficiënte wijze gebruikt: de schier onovërko-' melüke moeilijkheden kan de Zio nisten er niet van weerhouden,,hun idealisme prijs te geven.-Zü'hebben geen persoonlijk bezit, zelfs, kléren en huisraad zjjn eigendom van. de „commune". Talryke lichtbeelden illustreerden het gesproken woord. Maandagavondconcert op zleK jbad genomen, het orkè*t*pel niet op 'dit zelfde muzikale niveau wist te bren gen, Slecht was de begeleiding,; die om haar belangrijk orcheatrale aandeel welke ze in dit werk heeft zeer bij zon dere artistieke eisen. stelt, niet tg noemen. Maar mijns inziens, mede tengevolge van de te brede dirigeergebaren dia van .Mever ook in het pianissimo maakt; bleef de orkestklank meestentijds ineen -. nogal zwaar mezzoforte hangen en kwam tevens' vaak achter de solo partij aan, of overstemde- de zach tere passages der viool wel eens óp hinderlijke wijze. Dit was natuur lijk in het geheel niet te wijten aan, de toonvorming van de solist, want Ik'herinner me niet, ooit. een violist' gehoord, te hebben, wiens toon zelfs In het ujtergte pianissimo, zulk een draagkracht bezit als' die van Gold- bèrg.-; r'A'.'/v yt-Ty Gelukkig wist het publiek noch- lans dit zeldzaam fraaie vioolspel te onderkennen en heeft dan ook de meester-violist na afloop langdurig toegejuicht. Vermeld dient te worden de goed, sluitende en klankrijke uitvoering van de ouverture .Jphigénie. en Aulide" van Gluck. Het concert werd besloten met.de Zevende van Beet hoven. Herman van Bom- By beschikking van de minister van Sociale Zakenis benoemd tot lid der centrale commissie voor de Volksgezondheid, als vertegenwoor diger van de Nationale Federatie voor de Geestelijke Volksgezond heid, dr, J. van der Spek, genees heer- directeur van de Psychia trische Inrichting* „Maasoord", te Poortugaal, zulks in dé plaats van Wijlen prof. dr. K. H- Bouman. 21 JANUARI. De Els is het haart- tje-dè-vooeste onder de vroeg, bloeien* debomen.'Hier en daar pryArf hij reeds met zijn prachtige gele katjes. Men kan ookeerder bloeiende elzentakken verkrijgen. Snijd dén wat takken, waaraan 'zich bloemknoppen bevinden en schik die ih een vaas met water in de kamer. Dan komen de knoppen wel verder tot ontwikkeling. Evenzo kan men ook de-takken van de katjeswilg in een vaas lot bloei krijgen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1948 | | pagina 3