Plaat of daad
Gasturbine, scheepsmachine
van de toekomst?
phIuShave1
Tafeltennis-finales
in Londen
Nederlandse machinefabrieken
bouwen eigen proef-installatie
Rotterdam en Antwerpen behoeven
elkaar niet in 't vaarwater te zitten
Ridderlijke rivaliteit:
ideaal van Benelux
DE RADIO PROGRAMMA'S
Aj venden ons tot God en Jan Soldaat
- Mb hooge nood en bïtfre si rijd ons ^acht
De' nood voorbijs het land ïn vredesstaat",
"Vergeten wordt de Heer en "Jan .Soldaat
verachb
„Simavi" vraagt
steun
HotitUcechtec
Bach's Hohe Messe: Synthese van
religiositeit en klankschoonheid
Een ten onrechte weinig uitgevoerd werk
Jubileum 40% korting
Lampekappen
Donderdag 12 Februari 1948
t
3
BOEIEND EN KNAP
FRANS TÖNEENSPEL
„jte Secret" in de
Schouwburg
In de tweede Gala Karsenty, die
dé Alliance Frangaise haar leden
deze week in de Schouwburg bood,
kwam Henri Bernstein's Le Secret
ten tonele.
Het in. 1913 geschrevenstuk is
sindsdien telkens door verschillen
de gezelschappen weer op het re
pertoire genomen en het vermag de
toeschouwer van heden zeker neg
te boeien, vooral als het zo gespeeld
wordt als door deze' begaafde Fran
sen De hoofdfiguur, eenpathologi
sche" vrouw, is trouwens vandaag
de dag nog even actueel en ieder
heeft onder zijn kennissen wel on
geveer zo'n type.
Deze, Gabrielle,' een gelukkig ge
trouwde vrouw, die haar man ado
reert, een lieve vriendin is voor
haar vriendinnen, lijdt aan een zie
kelijke jaloeze, die haar tot- een
aartsintrigante maakt. Zij kan niet
verdragen geluk van anderen te
zien, waaraan zij geendeel heeft
gehad- Al geraffineerd intrigerend
tracht zij dan ook het geluk van een
pas getrouwde hartsvriendin te
verstoren door haar geheim (een
vroegere verhouding) te verraden.
In bijzonder smaakvolle décors
heeft het troepje van Marcel Kar
senty .een voorstelling van de eerste
rang gegeven van dit drama ener
femme méchante. In prachtig tempo
en niet een virtuoos samenspel is
het weinig handeling biedende
praatstuk .ten tonele gebracht. Men
weet niet wie meer te bewonderen:
Madeleine Robinson,, de Gabrielle,
beheerst-sluw als intrigante en la
ter ontroerend in haar spijt over
haar weerzinwekkend gedoe; Jo-
sette Harmania als Henriette, 't fra-
fiele vro.uwtje-met-een-geheim,
ijna slachtoffer van baar duivelse
vriendin Gabrielle; Pierre Dux, dè
schuchtere, liefhebbende echtgenoot
van Henriette, verbazend knap ge
speeld in zijn aanvankelijke schut
terigheid en later in de wanhoop,, en
het gelukkige slot.
Henrie Nassiet was uitstekend als
Gabrielle's man, zeer ontdaan bij
het vernemen van haar duivels spel-
Subliem zijn gebaar van vergeving
in de slotscène, met dat „mais je
faime!" Te loven, viel ook Pierre
Jourdan die de vroegere minnaar
van Henriette speelde. De knappe
Franse spelers werden met hartelijk
applaus en. bloemen beloond
D. RO ODENBUHG VERMAAK
In een sensationele wedstrijd
heeft Bergmann, de 28-jarige Oos
tenrijker, - thans genaturaliseerd
Engelsman, de wereldkampioen,
Bohumil Vana, onttroond. De cij
fers waren 21-12, 18-21, 21-19,
14-21, 21-10. Door deze overwin
ning is Bergmann voor de derde
maal wereldkampioen geworden.
Het was de vierde maal, dat hij,
en Vana om de titel speelden.
De wereldkampioene, Geza Far-
kas, behield de titel na een duur
bevochten zege op de Engelse mrs.
Vera Thomas. -
Het wereldkampioenschap heren
dubbelspel- werd— gewoon en -door
de Tsjechen Vana en L. Stipek. Zij
sloegen de Engelsen A. Haydon en
Soos met 21-18» 21-15, ^1-13.
Het Engelse damesdubbel mevr.
Vera Thomas, èn mej; Peggy
Franks wonnen de .titel in het
dames dubbelspel door èen over
winning op miss Dora Beregi (En
geland) en de Schotse miss, H.
Elliot. De cijfers waren 17-21,
21-12, 21-19, 21-8.
In de finale gemengd dubbelspel
ging de. titel naar het Amerikaanse
paar R. Miles en miss T. Thale, die
wonnen vsn Vana en mevr. V.
Pokorno 13-21, 14-21, 21-18, 21-19,
21-12.
Deskundigen op het ge
bied van de machinebouw
houden zich in meer dan één
land sinds enkele jaren bezig
met een geheel nieuw type
voortstuwingsmachine voor hét
schip: de gasturbine. Het idee
is niet nieuw, doch sinds het in
de oorlog bü de bouw van re-
actiemotoren voor vliegtuigen
gelukt is een metaallegering
cohaltnikkelstaal te vinden
bestand tegen zeer hoge tempe
raturen en snelheid, is het ook
mogelijk geworden de scheeps-
gasturbine verder te ontwikke
len.'
Eenvoudig gezegd, berust de wér
king van de gasturbine óp hetzelf
de principe als van. de vliegtuig-
reactiemotor, nl. hét tot ontbran
ding brengen vati verstoven olie
vermengd met aangezogen lucht in
een verbrandingskamer, van waar
uit de zich met geweldige snelheid
verplaatsende hete .lucht de schoe
penraderen in de turbine in bewe
ging brengt. Het voordeel van een
dergelijke installatie voor een schip
is duidelijk. De voor stoomturbines
benodigde hoge drukketels zijn nu
overbodig, de installatie neemt
daardoor belangrijk -minder ruimte
in, weegt beduidend minder, terwijl
het brandstofverbruik althans bij
een normale snelheid van het schip,
niet hoger is dan bijv. bjj een Die
sel-installatie van overeenkomstig
vermogen.
Daar men het mogelijk acht, dat
met een gasturbineschip een hoge-,
re snelheidkan worden bereikt dan
met de stoomturbine, is het begrij
pelijk, dat vooral de marine-des
kundigen zich sterk voor de gas
turbine-installatie interesseren. In
Engeland heeft de Admiraliteit ge
slaagde proeven genomen met de
„motorgunboat 2009", dié aange
dreven door een gasturbine gedu
rende 55 uur in de Solent proefge-
varen heeft. Op grond van de daar
mee verkregen zeer gunstige resul
taten 2'al een grotere gasturbine in
de 250 ton metendekanonneerboot
„Grey Goose", en;.een nog grótere
installatie in het 1400 ton metende
fregat „Captain" worden geplaatst.
Ook de particuliere bouwers in
Engeland hebben zich op het pro
bleem" geworpen.; Eentwintigtal
scheepsmachinebouwers in Groot-
Brittanr.ië en Noord-Ierland heeft
zich aaneengesloten tpt de organi
satie „Pametrada". Deze heeft een
groot machinelcfboratórium gesticht
te Wallsend on Tyne, waar turbines
tot een vermogen van 60.000 p.k.
kunnen worden beproefd eh ook
researchwérk op gssturbmegebied
zal worden uitgevoerd. Verder is er
de Power Jets Ltd., welke weer in
nauwe-rëlatie; staat tót hèt"„Natio-
nal Gasturbine Establishment", een
regeringsorganisatie, welke labora
toria. heeft te Whetstone en
Pyestock met in totaal 1200 mede
werkenden.
In Nederland
In Nederland heeft zich op klei
nere schaal een dergelijke organi
satie ontwikkéld. Op initiatief van
de afdeling technische en economi
sche vraagstukken van het Ministe
rie van Handelen Nijverheid
(thans van Economische zaken) is
verleden jaar eencombinatie ge
vormd van enige der grootste ma
chinefabrieken hier te lande met
het doel de ontwikkeling- van de
gasturbine ter hand te nemen. De
combinatie bestaat uit de Gebr.
Stork te Hengelo, de Kon. Mij. „De
Schelde" te Vlissingen, Werkspoor
N.V. te Amsterdam en Wilton-
Fyenoord te Schiedam. De combi
natie heeft in Juli van het vorig
jaar een N.V. gesticht onder de
naam Gasturbine Maatschappij met
zetel te 's Gravanhage. Echter, lang
voor het tot stand komen dezer N.V.
hadden de samenwerkende fabrie
ken in November 1946 reeds beslo
ten tot het bouwen*van een proef-
gasturbine en was met de ontwer
pen ervan een begin gemaakt,
De Gasturbine Maatschappij
heeft intussen de. Power Jets Ltd.
bereid gevonden voor tal van
vraagpunten als raadgeefster op te
treden. De aldus verkregen mede
werking wekt. het vertrouwen, dat
de Nederlandse gasturbine-ontwik
keling uiteindelijk niet bij de bui
tenlandse zal behoeven achter te
blijven. De in de N.V. Gasturbine
'Maatschappij verenigde fabrieken
werken thans ieder voor bepaalde
onderdelen aan de' plannen' voor
een 1500 pk proefturbine van een
voudig systeem. Gekozen werd het
zg. „open systeem", waarbij brand
stof (olie) direct in het arbeidsme-
dium (lucht) wordt verbrand en
jnen de verbrandingsgassen in de
turbine laat expanderen. Zij zal be
staan uit een compressor met twee
trappen en tussenkoeling, een enke
le verbrandingsinrichting, éèn -tur
bine en een regenerator. De com
pressor zal van het axiale type zijn
en ca. 7000 omwentelingen per -mi-
nuüt maken. De turbine zal worden
gesplitst in twee, in seriegescha
kelde delen. De hogedrukturbine
zal de compressor aandrijven, ter
wijl de lage drukturbine de nuttige
arbeid zal leveren' en 3000 omwen
telingen per minuut maken. Bij een
temperatuur van de aangezogen
lucht van 15 graden Celsius zal bij
vollast een thermisch rendement
worden, bereikt van ca. 24 procent.
Risicofonds voor het
schildersbedrijf
Het College van Eijksbemidde-
laars heeffc een bindende regeling
vastgesteld inzake de instelling van
een. risicofonds ter bestrijding van
Loonderving bij vorst en licht-
verlet in het schildersbedrijf. Hier
over was reeds overeenstemming"
bereikt tussen werkgevers- en
werknemersorganisaties.
Te Davos behaalde het Belgi
sche. paar Michelïne Lannoy en
Pierre Baugniet het wereldkam
pioenschap kunstryöen -op de
schaats.
Ingezondenmededeling)
Wat een gemak!
Geen zeep Geen mes,»Geen
kwast Geen ergernis
Vraag Uw bandtlaar demonstrOr
tit met een Philips electristh
drngscheenapparaat
STAALBAARD
OolcjUW baard' vliegt eraf!
N.V. PHILIPS' VERKOOP - MAATSCHAPPK
VOOR NEDERLAND - EINDHOVEN
„Rotterdam moet weer wor
den de toegangspoort tot het hart
van Europa, net als in '38, toen
de Maasstad met een havenver-
keer van 46 millloen ton aan de
spits stond vain de havens van
het Europese continent. De sa
menwerking met andere havens
behoeft onder dit streven niet te
lijden,-als het geografisch eigene
van iedere haven, in het oog
wordt gehouden."
Aldus mr. A. C. W, Beerman,
voorzitter van de stichting „Haven-
belangen," pleitbezorger van de Rot
terdamse haven by uitstek. Woens
dagavond in de Blauwe Zaal. in zijn
causerie voor leden van de League
of Pais. Deze vereniging, die poogt,
ia onderscheidene landen wederzijds
begrip en. waardering aan te wakke
ren, "heeft een serie culturele avon
den belegd, waarin overeenkomsten
en contrasten in België en Neder
land uit de doeken worden gedaan.
„Beide landen kennen «en liefde
voor hun nationale haven," zo zeide
mr. Beerman, „en wij moeten het
zien .als een taak, deze kiem van
spanningen zo te behandelen, dat zij
onze sam.inwerking niet verscheurt."
Heeft Rotterdam iets eigens, iets
DONDERDAG 12 FEBRUARI
Avondprogramma
HIBVERSUM I: 19.— Nws, 19.15
NCRV-kwartet, 19.30 Actualiteiten;
19.45 Reg. uitz;, 20.— Nws, 20.15
In de Puszta, 21.30 Familie-compe-
tie, 2,1.50 Met band' en plaat, 22.15
De vaart der volken, 22.30 Nieuws,
23.— Cello-recital, 23.30—24.— Slot-
accoord.
HILVERSUM II: 19.— Het klokje
van zeven, 19.05 Tom Poés, 19.15
Gr. pl., 19.30. Volksmuziekschooi,
20— Nws, 20.05 Echo v.d. dag, 20.15
Omroeporkest, 21.15 Luisterspel,
22.15 Onder Hollandse vlag, 22.46
Rondom het Zuiderzee-vraagstuk^
23.Nws. 23,15 Glen Miller, 23.45—
24.Acht piano's.
VRIJDAG 13 FEBRUARI
HILVERSUM I: 7.— Nieuws; 7.15
Ochtendgymn., 7.30 Gewijde muz.,
8.Nws,'8.15 Gewijde muziek, 8.30
Morgenconcert, 9.15 Ochtendbezoek,
9.30 Licht concert, 10.Strijkkwar
tet, 10.30 Morgendienst, 11.— Cello
recital, 11;30. Discoklanken, 12.15
Orgelconcert, 12.30 Weeroverzichf,
13.Nws, .13.15 Mandolinata, 13.45
Symphonie-orkest, 14.20 Van oude
en nieuwe schrijvers, 14,40 Ancora-
trio, 15,Piano-duo, 15.30 Extase,
16.Voordracht, 16.20 Het Ned.
sextet, 17.15 Kamerkoor, 17.45 Uit
een grote stad, 18.15 Bijbelgenoot
schap, 18.30 Reg. uitzending.
HILVERSUM II: 7— Nws, 7.15
New: Mayfair orkest, 8.Nieuws,
8.18 Operette,prógr., 8.50 Voor de
huisvrouw, 9.Gr. jmuziek, 9.30
Waterstanden,9.35 Symphonic ork.,
10.— Morgenwijd., 10.20 Orkest v.h.
Duitse Operahuis, 10.30 Voor de
vrouw, 10.45 Noorse liederen, li.—
Scheppende handen, 11.15 Orkest-
concert, 12.7— Russische liederen,
12.30 Weerpraatje,'12.33 Sport, 12-38
Het Lyra-trio, 13,— Nws, 13.15 The
Romancers, 13.45 Orgelspel, 14.
Kookkunst. 14.20 Het Kamerorkest,
ER Is 'de vorige week in dé Ka
mer en daarbuiten nogal wat
té doen geweest over de z.g. rijm-
prent van generaal Spoor. Het
betreft de plaat, die wl} hierbij af
drukken! zij'zou in opdracht van
het kabinet van generaal. Spoor
zijn vervaardigd en in omloop
gebracht De bestemming van de-
plaat was de burgerij, maar zij
1b, in grote vorm en In briefkaart-
formaat, ook in handen gekomen
van dé soldaten in Indonesië.,
Het vers, dat er op voorkomt, Is
yen vertaling van het gedicht van
Rudyard. Kipling:
God and soldier we adore
In time pl danger, not before
The danger is passed and all
thing righted,
God la lorgotten and the
soldier slighted.
Wat vindt U nu van deze plaat?
heeft men ons gevraagd. Dat Is
gauw gezegd: wat het versje be
toogt is hard, maar waar. ieder
een kan dat wéten. In de bezet
tingstijd, toen de nood hoog was,
waren de kerken overvol; na de
b'e'Vijding zijn ze weer leeggelo
pen. In de bezettingstijd waren de
illegale strijders helden; nu wor
den hun idealen vertrapt en. al
zouden .we niet willen -zeggen,
dat ze veracht worden, „slightec?'
d.w.z. in een. hoekje gedrukt wor
den ze wel. Dat hoekje moge een
mooie eregrafhof zijn, het is en
het blijft een hoekje. Bij hun gra
ven worden mooie redevoeringen
gehouden, ze worden bijgezet, in
gedenkboeken e.d. maar hét
maakt toch de Indruk van „sligh
ted". En menige strijder -uit die
tijd slaakt de verzuchting: was ik
maar zwarte handelaar gewor
den, dan was Ik er beter aan toe;,
of: als ik zeg, dat ik illegaal ge-',
weest ben krijg ik de betrekking,
waarnaar ik solliciteer juist niet;
het is geen aanbeveling meer
„soldaat'.' geweest le zijn.
En als men het begrip „soldaat"
ruimer wil nemen en niet alleen
op illegale strijders betrekt, dan
zit er in het versje helaas ook
vée'l waars. ïn "bittere strijd zijn
wij mensen gauw geneigd ons tot
God te wenden en op Jan Soldaat
te rekenen, en als het leed gele
den is, vergeten we beiden snel.
Een dankstond, een gedenkboek,
een grafzerk en we gaan over tot
de orde van de dag.- -
AI kunnen we de samenvoeging
van de gekruisigde Christus en
de gehelmde soldaat niet bepaald
fraai vinden, wie eerlijk durft zijn
zal moeten bekennen, dat men in
bittere strijd ben óók naast .el
kaar geplaatst heeft en dat bid
den voor de overwinning van een
bevriend leger in wezen hetzelf
de is, als het afbeelden van God
en de soldaat op één plaat. Men
kan theologische discussies op
zetten over dé vraag, öf dit aan
roepen van God aanvaardbaar
is, betogen dat God in de gedach-
tenwereld van deze plaat onge
veer dezelfde rol speelt als de
noodrem in de trein zoals in
een. dagblad wérd opgemerkt
en'^zich afvragen of we ons niet
Rilke's woorden te binnen moeten
brengen: zijn mannen wil doen en wief
_to# h-__ j zal dat niet toejuichen en welk!
Ge moei niet bang zijn. Bad, verstandig mens zal hem niet wil-i.
De mensehen zeggen: ]en heipen moet hl! geen bitter-!
Tot alle dmgen, d,e geduldig zi/n. hejd kwefcen en geen wantrou-!
Maar zo gebeurt het nu een- wen. zaaien, maar dan moet hijj
maal in dagen van strijd en bit- in samenwerking met dé bevoegd
ttre nood en deze toestand geeft de Instanties, met de talrijke
de plaat hard en bitter weer. verenigingen van aïlerlëi aard,.
T' .- met de politieke partijen, met de*
OCH hebben wty tegen de ver- arbeidsbureaux maatregelen op-,
vaardiging en de publicatie stellen en uitwerken, waardoor
van deze plaat grote bezwaren, wordt voorkomen dat Jan Soldaat
Want: met welk doeJ wordt ze wordt „veracht",
verspreid? Om het publiek er van Het zou van ^rove .nalatigheid,
te doordringen, dat men in vre- getuigen, Indien ons volk de uit
destijd God niet moet vergeten? Indonesië terugkerende soldaten
We kunnen moeilijk aannemen, ging verachten en hen niet sneb
dat het kabinet von generaal hielp de hun toekomende plaat-.
Spoor is veranderd in een oen- sen in de maatschappij in te ne-
trum voor evangelisatie onder »men. Wil men dat bereiken, wil
buiten-kerkelijken of in .een lnstl- men ons. volk daartoe aansporen,.
tuut tot verbreiding van de waar- uitstekend, maar dan door posl-'
held aangaande het Opperwezen, tieve maatregelen, niet door het!
Dat is het dus niet. Wil generaal kweken van defaitisme en wan-]
Spoor opkomen voor zijn gede- trouwen. Ons volk veracht de uit;
mobiliseerde manschappen? Dat Indonesië terugkerende soldaten'
zou een vaderlijke houding zijn, geenszins/ Integendeel, hét heefti
die men alleen maar kan waar- bewondering voor. hen. Het wil
deren. Maar dan is dit niet de r.Iets liever dan hen als gew&ne
methode. Verspreiding van deze burgers in zijn midden opnemen,
plaat wekt onder de soldaten al- hen ontberingen èn teleurstellin-
leen maar wantrouwen, tegenzin, gen doen vergeten. Misschien'
angst voor de toekomst, en de moet het daartoe hier en daar
burgerij, die hen straks weer in worden aangespoord,
haar midden gaat opnemen, zij Ons' bezwaar tegen de rijm-,
wordt door déze plaat niet tot de prent van Spoor té derhalve dit;
gewenste houding aangespoord, de inhoud moge bitter .en waar
Het aanschouwen van deze plaat zijn, maar niémand heeft iets aan
zal de mensen niet tot andere praatjes en plaatjes. Het enige,
gedachten brengen.waar Jan Soldaat wat aan beeft
Als generaal Spoor iets voor zijn: daden.
.De i
izi-besproktp rijmprent van
'generaal Spoor.
15.40 Piano-duo, 16.— Dansmuziek,
16.30 Tussen twaalf en zestien, 17.
Orgelspel, 17.20 Wij en de muziek,
18.Nws, 18.15 Jan Vogel felici
teert, 18.40 Silve5tri kwartet.
Eind vorig jaar deed prinses
Juliana een beroep op de Neder
landse doktoren en verpleegsters,
de zo hoog gestegen nood in onze
overzeese gebiedsdelen te helpen
lenigen. Ook van andere zijden werd
hierop sterk aangedrongen.
De vereniging, die zich op dit ge
bied bijzonder beijvert, is de Simavi.
In Juni 1947 hield deze vereniging
voor het eerst na de oorlog weer een
collecte. In Rotterdam heeft de be
volking spontaan meegewerkt, zodat
een aanzienlijk bedrag bijeen ge
bracht werd. waarmee een groot
aantal inlanders is geholpen. Voor
ongeveer de helft van de opbrengst
uit het hele land werd neo-salvar-
saan gekocht, waarmee vierhonderd
duizend lijders aan framboesia ge
holpen werden. De 'rest werd in de
vorm van andere medicijnen en in
strumenten naar de artsen op hun
eenzame posten gezonden.
De strijd is opnieuw aangebonden
met de grootste vijanden van de in
lander: de vele verschrikkelijke tro
pische ziekten.
Hoe meer gebieden échter weer
open gaan. voor de medici,, hoe meer
hulp er nodig is. De doktoren kun
nen echter niet alleen door hun ar
beid en kennis genezing brengen.
Genezing hangt ook af van de be
schikbare medicamenten,instrumen
ten en andere verplegingsmiddelen.
Simavi helpt zo veel mogelijk.
Door de laatste actie is Simavi
echter zo goed als zonder liquidatie-
middelen gekomen, juist _nu er nog
zoveel noden te lenigen zijn. De ver
eniging heeft veel minder leden dan
ze nodig hegft en verdient
Wie wil helpen, wende zich tot dt
heer Jansse, Randweg 58 in Rotter
dam-Zuid.
Voorschriften bij gebruik
van eendeneieren
In verband met de. vérkoop van
grote hoeveelheden eendeneieren,
vooral op de weekmarkten te Rot
terdam, vestigt, de directeur van de
Keuringsdienst van "Waren voor
het gebied Rotterdam er de aan
dacht op, dat deze eieren, die een
zeer' nuttig voedsel, zijn, moeten
zijn voorzien van het stempel
„Eendenei 10 minuten koken". Ter
voorkom ing van besmettingsgeva ar
dient de consument in .zijn eigen
belang aan dit voorschrift streng
de hand te houden. Wenst men
echter een eendenei in gebakken
vorm te nuttigen, dan is het nood-*
zakelijk, dat dit ei aan beide zij
den goed wordt doorbakken. Voorts
verdient het aanbeveling de han
den zorgvuldig te reinigen, omdat
zij met de eieren in aanraking zijp
geweest. Het gebruik van deze
eieren voor het bereiden van eier-
gerechten zoals salades e.d. moet
het publiek ten zeerste worden
ontraden. Tenslotte zij er de éfan-
dacht nog op gevestigd, dat het aan
bakkers, banketbakkers, exploi
tanten van lunchrooms, cafétaria's
e.d. op grond van de bepalingen
genoemd in het algemene besluit
warenwet ten strengste is verboden,
eendeneieren te venverken en/of In
hun bedrijven in voorraad te heb
ben.
bijzonders? Toen Rotterdam - niet
veel groter was dan de bekende
stadsdriehoek, in 1648, zetelde hiér
al de eerste admiraliteit van' Holland.
In de afgelopen 300 jaar moge het
Rotterdam niet altijd naar den vleze
gegaan zijn,.mogen haar bewoners een
verbitterde strijd hebben moeten
voeren om haar bron van welvaart,
de vrije .verbinding met de zee: deze
strijd is gewonnen en Rotterdam is
een welvarende stad geworden, mede
dank zij de geniale Caland en de
profetische Thorbecke.
Dit is het eigene van Rotterdam,
dat zij een werkstad is. .wélks be
woners ook nada'j oorlogsgeweld hen
ruw van het historisch gegroeide
heeft afgesneden, met brede visie aan_
't bouwen en werken, zijn getogen,
om hun stad weer te maken tot wat
zij was: "poort van Europa.
Tevoren had de publicist K. A.
Mayór de loftrompet gestoken over
Rotterdams rivale: Antwerpen. De
kleurige facetten van de stad der
sinjoren had deze niet-Antwèrpe-
naar niét beter kunnen schilderen
dan wanneer hij geboren Antwerpe
naar was geweest. Hij sprak over de
vaak zonderlinge mentaliteit: cos-
mópoütisch en toch chauvinistisch-
over het Rubensbuis en de vodden
markt. over Sint Anneke en de Poes
jenellenkelder. Ook hier raasde de
oorlog: er vielen 4000 V-bommen.
Maar ook hier is er elan. ijver en
moed: er is. sprake van een gro^e
hangbrug over de Schelde, van
nieuwe gebouwen, parken, scholen.
Daarom verdienen de Antwerpena
ren de waardering van de. Rotter
dammers. terwiil de gulle Vlamingen
graag Rotterdam de eer zullen ge
ven. die haar toekomt. De Be-Ner
Lux gedachte staat de ontwikkeling
van beide havens niet in de weg: i
voor beide zal er in de toekomst een
plaats zijn.
Cor Bouterse
Gaarne zouden wij Aart van der
'Leemv's Loflied overnemen eh. het
zingen op zijn vertolkster Cor Bou
terse voor haar beklemmende voor
dracht van De Leugen van Leonid
Andreiew. 'Niet voor Het Loflied
zelf, een fijnzinnig, nobel stuk pro
za uit De. Gezégenden, dat hoog
stens een licht bewogen verteltrant
verdraagt, maar roemloos moest
sneven onder de verfraaide, zwaar
geaccentueerde en gescandeerde be
handeling, die de voordrachtskun
stenaars het Donderdagavond in
Ons Huis deden ondergaan. Dezelfde
bedenkingen, die wfl enkele maan
den geleden uitten tegen haar in
terpretatie van de beschrijvende
•delen van Elsschot's Villa des Ro
ses. Het felle psychologische drama
in De Leugen daarentegen kreeg
die gloed en geladenheid, die de fol
teringen van de „waarheidszoeker"
tot een beangstigende realiteit
maakten,.
Laksighëid
Laarsjes, mits goed passend om
een niet .te stakerig damesbeen
kunnen hetzelve wel flatteren en
het mag gezegd dat zij dat deden
bij deze Francisca, een ordentelijk
vrouwmens om zo té zien en hier
verschenen enkel en alleen uit
laksighëid, naar haar eigen woor
den. Laksighëid, niets dan laksig
hëid was het geweest van die Fran
cisca om de monteur van de. gas
fabriek niet te waarschuwen toen
de meter defect raakte. Het was
een muntmeter, die zich in
eens totaal onverschillig toonde
voor elke penning-stimulans.
Hij dee het niet meer, .zei Fran
cisca en toen heb ik er wat aan
geknoeid, net als tijdens de oorlog,
weduwel.
Het kwam vast te staan .datdit
gelaarsde katje heel vakkundig de
buiz 1 buiten de meter om ver-
bonaen had en zo schoten de gas
vlammen weer energiek uit de
stellen. Voor de centen hoefde
de vrouw het niet te doen en het
rantsoen was ook meer dan vol
doende, geweest, maar het was, zo
als we al weten, gewoon laksighëid
dat ze er niemand van -de gas
fabriek had bij gehaald.
Zie nu hoe verschrikkelijk duur
gewone laksighëid te staan kan
komen. Er was vastgesteld dat het
geschatte verbruik ongeveer vieren
een halve gulden zou hebben be
dragen. Om te beginnen moest dat
natuurlijk betaald worden en dan
kwamen daar nog vijf en twintig
gulden boete van het gasbedrijf bij.
Dan kreeg Francisca vervolgens
nog een dagvaarding met het be
vel heden voor de politierechter te
verschijnen- geloof maar dat dat
een martelgang is voor een fatsoen
lijke vrouw. Bij zo'n tocht geven
de koketste .kuitlaarsjes nog maar
betrekkelijk weinig steun. En. dan
moet de ganse zonde nog eens in.
het openbaar besproken worden,
hier met'de heren} ook een tame
lijk gênant iets voor iemand,die
alleen uit laksighëid wat op zijn
geweten heeft. De vijftien gulden
boete die jFraiicisca daarenboven',
nog van de rechter hier krijgt- er
bij geteld, komt men wel aan een
bijzonder dure gasrekening over
die onzalige maand.
- Denk erom, niet meer
knoeien, sprak de rechter, 't is nu
geen oorlog meer.
Nee, zei Francisca, maar ik
heb het gas heus niet willen ste
len, 't was gewoon ,laksigheid van'
me --t'S-'SSS-SAS
In het oeuvre van Johann Sebas
tian Bach, neemt Die Hohe Messe,
de H moll-Messe. (Mis in b. kL t.)
een werk voor koor, soli, orgel en
orkest evenals bijvoorbeeld de Mat-
thauspassion een zeer bijzondere
plaats in. En niet, omdat ze even
eens in een religieuze sfeer is ge
componeerd. Immers Bach be
schouwde al zijn werken, zelfs de
zuiver instrumentale als „Wohl-
klingende Harmonie zur Ehre Got-
tes". Neen, deze mis heeft onze bij
zondere belangstelling, omdat de
meester in dit werk, hoewel streng
Luthers, zich als de mysticus doet
kennen door op verheven wijze het
S. BACH
objectieve geloof - te 'verklanken.
Bach is hier, 'zoals zijn, grote bio
graaf Albert Schweitzer terecht op--
merkt, Katholiek" en 'Protestant te
gelijk en: daarbij tevens zo raadsel
achtig en 'ondoorgrondelijk diep
als zijn religieus gemoed. ;r
De Christelijke Oratorium Ver
eniging Rotterdam—Zuid, onder
leiding van Piet van den Kerkhoff
zal a.s. Vrijdag en Zaterdag een
uitvoering geven van dit imposan
te werk, hetgeen de bewonderaars
van Bach tot grote tevredenheid
moet stemmen. Want deze mis
wordt weinig uitgevoerd. Geheel
ten onrechte ze staa* op een
even hoor niveau als de Mattëus
Passie. Ze is éven geniaal geconci
pieerd en in wezen van egn even:
aangrijpende verhevenheid. Immers
ook in deze H-molI Messe kan' men
absolute synthese van religiosi
teit en klankschoonheid beluiste
ren,, die ver boven elke concreet- -
beid uitstijgt en derhalve aan niets
tijdelijks meer gebonden is. En dit
verschaft haar, zoals dat ook bü de
Matthauspassion het geval is, een
eeuwigheidswaarde.
H. v. B.
(Ingezonden mededeling)
op'-
Pracht kap van 20,— voor 1 12,—
OM-£inlsh Kronen v, 57,— voor 32,7$.
Von Burg „Do Concurrent"
Nieuwe Binncnwej 260 ffeL 3716S
Noord molenstraat 43 Tel. 47466
Roeitujjenstrait 42 Tel 21668
2o Mlddellandctraat 10 Tel, 32350
FEUILLETON
„Maar waarom juist in Axen?" wilde Frido-
lin weten. i
stratie gaf aan een van de partijen die wÜ al „Maar Peter, wij hebben het toch hier, in het
hebben ontmoet en. dat de andere daarbij als orgel!"
storend element optrad. Nu komen wij aan het „Dat is maar een modellatje, Frldolin. Het
einde. Toen jij binnenkwam had ik de grootste duürt weken, als de werking ervan precies wordt
sterkte van de frequehtor al gevonden en die Dok uitgeplozen en misschien zit' er wel een déto-
heel even geprobeerd. Jij schreeuwde, ik keek nator in om. hot te doen exploderen als het wordt
om; zag dé schutter aanleggen, bukte, zodat losgemaakt. Dat lijkt me zelfs heel waarschljn-
ik nog juist bij de toetsen kon en trok meteen lijk, omdat niemand na Ossiefski's dood zich om
het sterkste register uit. Ik was er haast zeker dat ding'bekommerd heeft Fridolin, Fridolin,
van, door de enkele seconden waarin ik de nóg iK.de zaak niet verloren, maar....."
grootste kracht van de ^frêquentor al op mijzelf Radeloos keek Peter om zich heen, maar wat
had toegepast, dat onze vijand - als hij niet hij zag was alleen de boerenknecht die loom .uit
heel snel reageerde op zyn plaats verlamd het gras opstond en luid gapend zijn armen uit'-,
zou worden. Het was alleen nog een kwestie of ■*-*-
„Dat begreep ik eerst ook niet, maar ik was
er zeker van die reden wel te zullen vinden, als [k het nog genoeg zou volhouden. De-man moet iHédaar,-. riep Peter Meb Je 0_ lenlBnd
ik eerst maar dat orgel had onderzocht. Daar- het begrepen hebben; hij schoot zijn pistool leeg ,1' k J ?,v]e SOms iemand
om ben ilf spoorslags hierheen teruggekeerd en op mijn handen, .üie hu Juist noB .kon zien en (Shinï.
wachtte mijn kans af mn ongestoord eon tijd wat er toen gebeurd is. weet ik niet. Hij moet
alleen met het orgel te kunnen zijn. Zowat een toch zeker ook bewusteloos zijn geraakt, zoals - "C
uur, voordat jij de kerk binnenkwam, had ik het jü en ik. daoch nog,
gevonden. Vanmorgen begon ik, na de koster lis. Toen sprong Peter
mtV ifj6 J?ebben. experimenteren Fridolin met telde h
S Sndh. ,au 00 n' ""S" winnee^ schreeuwde van pijn, toen hij iijn gewonde hand
Jld! ,„pk J l Tlf de uitwerking die mtj voelde en Het haar weer los.
dLn It i i. j ..Peter," riep Fridolin verbijsterd, „wat is er?"
„Toen ben ik ihet orgel zelf gaan onderzoe-
ken. Het is een electrisch orgel, moet je weten. .3Ü de valk-koppige Horus," kermde Peter.
•Ik had een paar instrumenten meegenomen en „Wij zijn de grootste'stommelingen, die ooit het
warempel toen ik de leidingen binnen in het in- schimmenrijk van Osirius zullen betreden. Fri-
strument naging, vond ik ook die doos, die ik dolin, Fridolin! Het lidteken boven het oog!! De
zoeven de.„frequentor" doopte. Ik ontdekte even man, die j(j zag, die op mij'echoot, die man was
later, dat die fraquentor ingeschakeld kon wor- de chauffeur van Kubelin!"
den, niet alleen door ons accoord te spelen, wa-f nnl>7«
maar door tegelijk de juiste registers uit te .„En wat dan nog?
trekken. De registers waren als een soort electri- „Die Kubelin, mijn lieve Fridolin, gaat er nu 4
„Ewel," sprak hij ten leste. „Temet.kwaom Tc
ieraon, toen d'r entje wegging. Ik daoch- nog,
dattie ziek was; hij liep als een kip, dienet z'n
plotseling op: hi.i greep strot is omgedraoid. Maor verder ging 't .weer,
handen bij_ de schpuders en dunkt me." -
„Hoelang was dat geleden?"
,,'n Stief kwaortlerke, dunk me."
„Waar ging hü naar' toe?"
„Naar het aorrep, dunk me."
„Bedankt!" riep Peter en hü keek Fridolin
met wildeogen aan.
„Van wie is die fiets?", vroeg hij haar.'
„Ber. ik mee gekomen!"
„Prachtig. Jü rüdt en ik' achterop; 't kan niet
anders met. die hand. Vooruit, naar huis toé.**.
En gedwee waagde Fridolin zich aan hét expe-
sche weerstand ingericht,' vernuftig en zo werd met de uitvinding van door. Want die chauffeur riment. Een keer vielen ze, een «andermaal bijna
het mogelijk dofor bepaalde registers te bedfe- is niet meer hier en hij heeft natuurlijk aan maar tenslotte ging het. toch. Peter riep onder
hen ook de frequentor op bepaalde sterkte te Kubelin verteld, dat ik er achter ben gekomen wég nog een enkele maal een Egyptische God-
stellen. Ik kon toen ook nagaan welke sterkte en Kubelin zal zijn maatregelen nemen. Of hü held aan, wanneer .zün handin een pijnlijke
ongeveer Ossièfski gebruikte, toen hij werd was hierheen gekomen om ons als ratten te ver- situatie kwam, maar verder werd er niét gespro-
doodgeschoten. Ik denk, dat hij juist een demon- delgen óf hij is met het geheim gevlogenl" ken. (Wordt vervolgd)
