Londen seint: Donderdag: dalen twee
geheime agenten
SCHIEVEEN:
land van weiden, sloten en
eenzame hoeven
m
MALAIS©
Dinsdag 17 Februari ,1948
SPIONNAGE IN NEDERLAND
De S.D. benoemt Van der Waals in
de commissie van ontvangst
Vijf dropping-plaatsen
in vol bedrijf
fJiii; Rotterdam.
Radio-programma
Onteigening staat achttien boeren
daar te wachten
Toch begrip voor
vliegveldplannen
Jfclitiecec&tee
Toetanchamon, de farao die beroemd werd
Uitspraken Bijzonder
Gerechtshof
feuiueton
Bertus van Lier over
Matthauspassiön
Lesingen in de V.U.
Rdmantisch Zweden
Set radio-verkeer van de S.D. met de Nederlanders in Londeni dat op
10 April 1942 begon, liep de eerste maand, nog ernstig gevaar door het
feit, dat in Nederland op dat tijdstip ruim tien agenten van onze geheime
dienst aanwezig waren. De mannen waren.per parachute en pér snelle
boot in het vaderland gekomen .met eigen zenders eh bijzóndere opdrach
ten voor de illegaliteit. De eerste drie waren op 16 Februari 'uit de lucht
komen zweven. Zij waren gevolgd door zeven of acht anderen, die in
Abril 1942 nog vrij rondliepen door de dorpen en steden van liet bezette
gebied. Zij. traden allen in vér binding met illegale groepen en steldën
van. plaats tot plaats hun "zenders en ontvangers in bedrijf. Zo ha&b.v.
de agent Jhr. Ernst de Jonge Koos Vorrihk namens dc Koningin cn
profGerbrandy per microfoto uitgenodigd naar Londen te. komen. Lon~-
den ontving op dat tijdstip van .jrteerdere agenten bèrïchten maar
evenzeer van de S.D., .die. het toestel van zijn gevangene Lauwers ge-
b'ruikte,v. /..(•- -
eh Voorthuizen. Belangrijke berich-
tén vallen in handen van de S.D.
én nieuwe arrestaties zijn daarvan
het gevolg.. De funeste resultaten
van het spel worden pijnlijk voel
baar in- de rijen van _'t ondergrond
se verzet.;Londen kondigt de komst
van nieuwe agenten aan en' ver
zoekt de illegaliteit een commis
sie van ontvangst, te vormen om de
mensen direct na het afspringen
te helpen.- Dat brengt nieuwe zor
gen voor- Schreieder en nieuwe
spanning in. -het aangroeiende
corps van zijn medewerkers.
Een commissie van out-
vangst wil, Londen? Goed
Van der Waals, Poos en Slag-
ter worden er in benoemd. Zij
zullen de parachutisten, in ont
vangst nemen, hen helpen .bij-
het uittrekken .van de zware
vliegerskleding, hen overhalen
tot het afgeven van de revol
vers („voor het geval de Duit
sers iets mochten' merken is
dat beter, want wie een wapen
draagt in bezet gebied wordt
doodgeschoten. Veiligheid voor
alles, nietwaar?") en dan
zulien.de mannen worden ge
arresteerd/ en' direct geboeid.
Want- zo vertelt' Schreieder
ieder van deagenten draagt.'een
capsule" met snelwerkend vergif, bij
zich, die hij bij eén eventuele ar
restatie direct kan inslikken..:.
Er moet. snel, geruisloos en doel
treffend gehandeld worden; Noch.
de illegaliteit, noch Londen,
noch, de Nederlandse bevolking
mag iets merken van wat. er 'ge
beurt.'""
Óp een dag in. Mei seint Londen,
dat er Donderdag-nacht twee agen-
ten.met een zender zullen afsprin
gen óp het terrein bij 'Apeldoorn.
Donderdags omstreeks het middag
uur seint /Londen ,dé bevestiging.;
'sv Avonds, .om..-, acht, uur„,wordtde
bevestiging-,'herhaald, Dan" ,weet
Schreieder genoeg. Hij iaat; tegen
half negen een aanzienlijke groep
S.D,-ers aantreden bij - een aantal
auto's óp 'het Binnenhof, deelt' de
mensen in. kleine commando's in,
elk onder leiding van een Duitsèr.
en draagt hen op, alle Nederlanders,
die vannacht in de buurt van het
doel van de reis mochten komen
aan de praat te houden of geluid
loos te arresteren.
Het was voor de Duitsers v'att
het allergrootste belang, dat zij 20
snel mogelijk alle loslopende agen
ten in handen kregen. Martin..Slag
ter,; Leo. -Poos, Anton van der
Waals en kléinere boeven vaii hun
aoort.zwermen uit door geheel Ne
derland, doen het voorkomen als
of zij illegale werkers eh Neder
landse spionnen en saboteurs, zijn
enKomen zo op" het spoor- van de
gedropte agenten. Op een enkele
na worden '."de mensen- gearres
teerd, hun zenders en codes wor-
den oorlogsbuit Van de S.D., die
daardoor het* Engel an d-Spiel op,
«teeds meer golflengten spelen kan.
Na verharen, die dagen, en nach
ten duren. wprdeh de gevangenen
onder valsë hamen" en in afzonder
lijke cellen ir- het kamp Haren in
gesloten. Enkele van hen hebben,
te veel verteld; nieuwe arrestaties
hebben plaats.-En. op alle uren. van
het etmaal zitten, de .technici van
de Peilgruppe achter de buitge
maakte apparaten .en seinen de ge
codeerde boodschappen van Giskes
en Schreieder naar Engéiand.;
Londen gaat door
Londen merkt niets. Londen kon
digt trouw de komst van vliegtuigen
met containers aan. Vijf dropping-
plaatsen zjjn °P voorstel- van de
S.D. reeds In gebruik genomen:
Woudenberg, Ermelo, Apeldoorn,
Woltum en Beilen. Londen heeft de
terreinen van de lucht uit laten ob
serveren en goedgekeurd.
Van tijd tot tijd wordt ook een
zending nècrgèlateti, bij Staphorst
if 11|
lófJ'K - •"■'li
-c<ka ytï-ru age".i 'JoiL
*VaD<iBW!a vrji I» 'JeE-.13i9
iffmÜotcMtxftaï te- aul Koea-ftoipi
•'deel vaü:E«'N tuier I ami-1
$èbV*. staatsburger Acttraaftisf von
m?.' Ut 'Kotietdüir., dcor '.vörecliel-
10t o-hrfra ipmpds £i«
;gewcndi! j« "(tijdens bet VerroéV"
'■ódta'-rbeï llt-ker-bMts c:-;q'...^}n.*Ki|
Oe :dftder< -(vrtatoi «onder'
konil" le entkemen.'Ojf|
verö «ut»
raiii'f'iji; uïtrt'fbfe-vsï: ten (H
•VanAtmó'o» ii<»- Wiis; yet;'
'meeütn b 'ïbwv, Am
fït-h 'rM:; ti- pi
jsé/WiMé- bediend .ivtiti.
w'tiilï aaQgeïfiiöi
uciidq aanwijriéj}^- die 'UWift OT
teb bdojtpih; lO/StHÏ (jvldei
,!v# >c-3tu
'i i -•■• >2 i -i
Met dit bericht, dat. in allé krenten
werd afgedrukt, poogde de S-Dde
illegaliteit temisleiden.
DINSDAG 17 FEBRUAW 1948
Avond-programma
HILVERSUM: I: 19.— Nws,- weer,
19.15 After Dinner, 10.30 Radioge-
nes, 19.45 Ni win-nws, 19.50 Weder
opbouw, 20.— Nws, 20.05 Gewone-
man, 20.12 Orchestre de Ia Société
des Concerts du Conservatoire, 20.30
Lijdensmeditatie, 21.30 Pianocon
certen van Mozart, - 22.07 Actuali
teiten, 22.15 Avondgebed,; 22.30 Nws,
22.45, Radio pbilbu orkest.
HILVERSUM II: 19.— Klokje van
7 uur, 19:05 .Tom- Poes, 19.15 Jan
Odé, piano, 19.45. Radiokrantvoor
werkende vrouwen, 20.— Nw», 20.05
Echo van de dag, 20.15Doodle's
dwaze Dinsdagtrein, 21.30 Contact,
22.15 Buitenlands overzicht, 23.—
Nws, 23.15 Belgisch klassiek conc.
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1248
Ochtend- en Middagprogramma
HILVERSUM I: 7.— Nieuws, 7.15
Gyron., 7.30 Oranjeklanken, 7.45
Woord voor de dag, 8.— Nws, 8.15
Gewijde muz., 8.30 Licht klassiek
conc., '9.Ochtendbezoek bij zie
ken, 9.30 Symph. morgenconc., 10.30
Morgendienst. II.Haydo, 11.25 De
•jeugd maakt werk, 12.— Ceiloreci-
tal, 12.30 Weer, 12.33 Metropole
ork., 13.— Nws, 13.15 Programma
tische pianomuz., 13.45 Teleman cy
clus, 14.15 Afscheiasdier.st,. 15.30
Jeugdconc., 16.16 Knapenkoor, 16.45
Bijbeivertelling, 17.30 Wekelijks
praatje, 17.35 Pianoduo, 18.Chr.
Muziekvereniging „Jufcal", 18.30
Reg uitzending.
HILVERSUM II: 7.— Nws, 7.15
Gr.pl., 8.— Nws, 8.18 Lichte klan
ken, 8.50 Voor de huisvrouw., 9.—
Symph. ork., 9.30 Waterst., 0.35 Boe-
dapester strijkkwartet, 10.-Mor
genwijding, 10.20 Onze keuken, 10.35
New Mayfair ork.; 10.45 Voordracht,
11.Pop. non-stop progr., 12.
Carlo Caxcassola, 12.30 Weer, 12.33
Platteland, 12.38 KUima Hawaiians,
13.— Nws, 13.15 Kalender,- 13.20
Ramblers, 14.Gesproken portret
ten, 14.15 Jeugdconc., 15.Hoor
spel, 15.30 Roodborstjes, 15.45 Re
genboog, 16.15 Vragen staat vrij,
16.45 Het-stond in de'krant, 17.15
Troubadours, 17.45 Reg. uitz., 18.
Nws, 18.15 Varia, 18.20 Trio, 18.30
R.VJJ.
tainers: wapenen, munitie, geheime
opdrachten, geld!
Daar komen zei
Schreieder wacht, tot. het uiterste
gespannen. "Waar blijven, de agen
ten? Het toestel draait opnieuw,
sterker ensterker wordt het g eluid
van de motóren, weer komt het të»
.mg boven het veld. en dan zwe
ven er plotseling ytwee popperige, fi
guurtjes aan .parachutes in. de
lucht: daar ;zljn ze!
Enige ogenblikken later* schudt
Van der Waals de handen van de
neergekomen Nederlanders. Hij,
zegt de afgesproken wachtwoorden
(die Schreieder draadloos van Lon-
den kreeg!), heet de mannen wél-
kom op vaderlandse bodem, vraagt
en vertelt honderd .uit,- Iaat de'
mannen hun revolvers afgeven, die
hij direct begraaft (veiligheid voor
alles, nietwaar?), helpt hen uit de
vliegerpakken en voert- hen, 'om
geven door de. andere illegale
makkers" in de richting van de
bosjes, waar de auto's staah. Dan
springen er Duitsers naar .veren,
armen worden op dé rug gedraaid,
boeien klikken en Schreieder heet
de mannen welkom namens de ,S.
D. in Nederland.
Snel worden de: af ^worpen
containers opgezocht,, in de auto's
geladen" én naar Oud Wassenaar
gebracht. „Wegzetten zonder te
openen" - commandeert Schreieder.
Dat plezier behoudt /-hij zichzelf
voor. Op een der containers staat
een wit kruis. Dat betekent: zeer
geheime opdrachten. De/buit is rijk
vannacht.
Verhoor kan beginnen
Schreieder voert zijn gevangenen
het. kamp Haréga binnen. Daar
wachten éten en drinken, daar
wacht ook het verhoor, dat 24 of
3S of 43 uur kan duren. Schreieder
is ijzersterk, hij. .kan vier dagen
cn nachten werken zonder een
half uur slaap én als het. móet zon
der een hap eten! Er moet snel ge
handeld worden: Londen verwacht
-antwoord over de aankomst der
agenten op.de tweede, dag na hun
dropping én Londen" wil antwoord
in de overeengekomen code, Lon
den moet tevreden gesteld worden,
Londen mag. geen argwaan krijgen,
het En geland-Spiel moet 'verdér
worden gespeeld.
Ge hebt te kiezen, zégt Schreie
der. Gewordt; direct doodgeschoten
als ge niets zegt, of u wordt namefas
de Führer het. leven gegarandeerd
en een eervolle behandeling als- ge
alles meedeelt Lopden heeft u ver
raden; wij. wsren- van alles op de
hoogte. -Het v,uurpeleton staat ge
reed, weest verstandig. Wij hebben
respect voor u,' wijzij n immers ook
soldaten. Hét zou ons spijten als
En dan komt de lijst te voorschijn;
de lijst met; precies 'honderd vra
gen. Over" de "toestand m 'Engëland
De S.D.-er Siagtcr^, die een belangrijke
rol speelde in bet Engcland-Spid.
over de leiders van de geheime
dienst, -over dé Engelse instruc
teurs, over de situatie der'scholen,
over de ligging''van vliegvelden,
over de méthoden voor agenten-op-
leiding, over de codes, over de spe
ciale manieren van zenden, over de
seinürenalles, alles moet
Schreieder weten. En als hij na 24
af 28 of, 30 uur tóch "vermoeid wordt
staat er een plaatsvervanger klaar,
'die het vragenspel voortzet. Vertel
maar eens, hoe ging dit en hoe de
den ze dat en wat; betekenen deze
cijfers en boe groepeert u deze let
ters? Hoe,' hoe, en wat,'wat, wat1.
Niet willen prëten? Kom kom, wees
verstandig. Londen heeft u verra
den en ygrkacht En^als het moet
kunnen we erg onvriendelijk zijn:
we kunnen slaan, we kunnen' bre
ken. Dat heet streng verhoor" en
het valt niet mee.
Éen man kan moedig zijn en daar
hebben we diep respect voor, wel
zeker, wezijn zelf ook soldaten.
Maar de oorlóg is -hard, als het
moet ontzettend hard en in de hel
se. folteringen breekt de hardste
weerstand". En Londen heeft u ver
raden, waarom'zQudt ge niet spre
ken? - -
Naar Himmlcr
Op de tweede dag na de dropping
laat Schreieder' in de afgesproken
woorden naar Londen seinen, dat
de agenten goed 'zijn aangekomen
en dat zij. het gedoelde contact met
de illegaliteit hebben opgenomen;
Zü zullen, op'de vastgestelde uren
seinen én wachten 'gaarne nieuwe
opdrachten uit Engeland
Dan haast hij .zich naar Oud
Wassenaar-en opent de yijf pakket
ten. Vier er van zijn gevuld met
materiaal, maar op de vijfde staat
een wit kruis en de geheimen, die
hij vindt" zyn- zó'-belangrijk; dat ze
per speciale "koerier, naar Himmlèr
in Berlijn worden gebracht.
's Avonds dineert hij, met Van
der "Waals. Er is mieuw werk te
doen. proot werk. Nu mopt Van der
Waals 'eens goéd luisteren: ii'
Wij waren op wég naar het vliegveld, naar Rotterdam s toe-
kbmstigë luchthavenin dp polder Schieveen, benoorden -
Overschie. - Maar je bent er nog niet! - zou Plesman zeggen als
hij hiervan hoorde. Een dubbelzinnige opmerking, die een recht
geaard Rotterdammer slechts de tanden op elkaar doet zétten.
Vooruit, full-speed naar het .yliegveldl
Maar waar. ligt het ergens? vroeg de fotograaf, die'ach ter
het stuur zat van de auto,-die ons over de gladde Rijksweg .door
de Overschiese dreven voerde.
Wh reden voorbij de pittoreske
plassen ter rechterzijde, langs de
ringdijk, die nog steeds geen be
stemming heeft gevonden en stop
ten eindelijk bij een handwijzer aan
een smalle zijweg. Berkel—Roden
rijs— stond op het bord te' lezen.
Wij. .draaiden op goed 'geluk het
weggetje in.
De auto hobbelde moeizaam over
fikse kuilen en door diepe plassen.
Links en rechts weiden, doorsneden
van sloten en dijkjes. Bij het eerste
het beste huis langs de weg hielden
wij halt. Aan de deur. stond een
vrouw. Op onze vraag of wij ons
hier op het terrein voor het vlieg
veld Schieveen bevonden, zei ze ad-
rem en .vinnig: —zover.;.is het nog
niet—. Met haar, bezem maakte ze
daarbij een gebaar door de lucht als
wilde ze haar „lebens.raum" tegen
iedere indringer verdedigen. —Dus
U gelooft niets, van dat'vliegveld—
vroegen wij.
Dat zeg ik niet beweerde
de vrouw. -
Woont U hier allang? Ze
schudde van neen en keek ons. mee-
Boer Rodenburg is vooruitstrevend:
In zÜn keuken staan zij aan rij een
ekctris'ch fornuis en een ..oude kook
kachel, een moderne wasmachine en
een oude. ingemetselde wasketel.
Illuster gezelschap
Het is een illuster gezelschap, dat
daar aangetreden staat op het Bin
nenhof. Daar zijn allereerst de
chauffeurs van de S D.-Dienststelle
van de. Loosduinseweg, daar zijn
S.D,-ers etv verraders als Veefkind
Sr, en Jr„' "Van der Vaart, Wijmen-
ga, Leemhuis, Viëtor, Slagter en
Poos. Én daai;,is ook Anton van der
Waals! Waarheen de. tocht zal voe
ren weet, behalve Schreieder, nog
niemand. De motoren worden ge
start én de 'auto's verlaten Den
Haag in de lichting Utrecht. Even:
buiten de Domstad staat een afde
ling van de FrontaufklSringstroe-
pen te wachten £n versterkt met
deze af deling trekt de kleine kara
vaan voort door de .zomernacht.
Op het terrein worden de drie
lampen geplaatst, in een nabijgele
gen bos "worden de auto's gepar
keerd, gewapende Duitsers vlijen
zich. in de heide en Van der Waals
en zijn mannen posteren zich op
het midden van het droppingter
rein. .Zij vormen de „commissie van
ontvangst".
Twiritig minuten na middernacht
zoemt een vliegtuig nader en nader;
de piloot ontdekt het veld met de
drie lichten, beschrijft een drkel
en dan zweven er vijf parachutes in
het licht van de volle maan. Con-
Toetanchamon,- koning van Egyp
te, is niet ouder dan zeventien iaar
geworden. Over zijn leven is vrij
wel niets bekend. Toch heelt 'hij een
beroemdheid gekregen, die zelfs,
door de machtigste, farao's niet is
overtroffen.
In Februari 1923, thans dus 25
'jaar geledén,..ontdekte de Engels
man Howard Carter, hetgraf van.'
.Toetanchamon. Bij nader onderzoek
bleek, dat de meeste kamers van dè
grafkelder door rovers waren leeg-
gehaaid'. maar dat de eigenlijke
grafkamer "en het vertrek, waar de
schatten geborgen waren, zich nog
in ongeschondenstiiat bevonden.
Tot nu toe is dit graf het enige, dat
in ongerepte toestand is, aangetrof
fen en hieraan dankt de jonge farao
zijii roem.
De schatten, die in hèt konings
graf werden gevonden; zijn van
sprookjesachtige .kostbaarheid.
Zij
Een der schatten uit het graf
pan Toetanchamon;
vormden waardevol, materiaal voor
de studie-van de cultuur van „Het
Nieuwe Ruk", waarover Toetan-
,chamon heerser was.
Een merkwaardige bijzonderheid, la,
dat een aantal medewerkers van
Carter en ook de amateur-egypto
loog Lord Carnarvon, dié eveneens
bij de opgravingen betrokken was,
vrij spoedig na de vondst zijn over
leden. -.Het volksgeloof schrijft; dit
toe aan de scarabeeën, heilige tor
ren. die wraak genomen zouden
hebben op hén, die dé rust van de
farao hebben verstoord,
De 23' -jarige machïnebankwerker
P. G, de Mey hoorde 2ich Maandag
middag door de Rotterdamse kamer
van het Bijzonder Gerechtshof ver
oordelen tot 4 jaar met aftrek we
gens hulpverlening aan de vyand.
Hij was Iandwa'chter en heeft, voor
de Duitsers in Frankrijk gewerkt.
De 27-jarige bankwerker S.
Leentvaar, de 21-jarige J. Snoek en
de chauffeur J. van Ast kregen res
pectievelijk 3 jaar en 6 maanden
met aftrek, 5 jgar met aftrek en 3
jaar en B maanden (zonder aftrek,'
met recht van cassatie),, wegens het
vrijwillig treden in vijandelijke
krijgsdienst. De 38-jarige hulpagent
van politie A, L. v. Someren,^ die
collega's heeft blootgesteld aan op
sporing door de vijand; iwerd ver
oordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf.
op het terrein, waar het vliegveld
zou komen?.,—
Ja zei ze simpel en deed ae
deur dicht; -
Dan zijn we in ieder geval op
de goeie weg meende de foto
graaf, toen' *wij verder hobbelden
óver de smalle weg;
Wij sloegen een zijpad in, dat via
een ontelbaar; aantal kronkels ogen
schijnlijk naar een boerderij leidde,
waarvan de contouren vaag te zien
waren in de nevelige lucht.
Toen wij er waren, snoven we
mestgeuren op, hoorden kippen ka
kelen, koeien loeien en zagen een
dikke zeug, die zich behaaglijk
schuurde aan een paaltje.
Ach zei de fotograaf er»
als je nu bedenkt, dat hier over vijf
jaar motoren loeien in-plaatsvan
koelen!"'—
Het waren twee boerderijen in
plaats van een, zoals .wij aanvanke
lijk dachten.
Ondanks de blaffende hond. trok
ken wij' een glimmend'gepoetste-bel-
knop twee decimeter uit de muur,
naast de deur, waprop. ergens in He
diepte van het huis een "schuchter
belletje'klouk,
,Na door een meisje en een vrouw
met rood-dampen de handen aan de
deur gesignaleerd te zijn, verscheen
de boer: een jonge vent met een
paar hardblauwe ogen. in een' niet
onvriendelijk gezicht. Ah. dat
vliegveld; ja, döar weten we, hier
alles van waren zijn eerste ijs-
brekende woord;
Wat -denkt U, zoü het door
gaan? informeerde hij.-
Neen, nu niet de rollen omge
draaid, dachten wij en stelden hem
de vraag, of hij het niét verschrik
kelijk vond van huis en hof ver
jaagd te worden als er hier een
vliegveld:zou komen.
.Och, ik. tóen maar een huur
der zei do boer. Als ik weg
moet, dan. zullen' ze me toch zeker
wel aan een ander baantje moeten
helpen. Op andere grond hoef jé
tegenwoordigniét te rekenen. Er
zyn 10,000 boeren zonder land m
Nederland!
Wat zou U dèn gaan doen?
Nou,, als ik dat vliegveld hier
voor mijn deur krijg, dan kunnen
ze me misschien.dóór aan een baan
tje helpen; vèor -mijn part als pro-
pellerpoetser zei hij met een
lach en een knipoog, t
Van. zoveel aanpassingsvermogen,
bij een eenvoudige Hollandse vee
boer sta. je als stadsmens toch 'even
te kijken! Maar boer Van der Eyk
is ook slechts pachter. Zijn buur
man, boer Rodenburg, ia eigenaar
van 27 h,a. grasland, waalrvan. hij'
bij aanleg van „Schieveen" slechts
6 7 h.a, zou overhouden. En dat
is te weinig voor zijn veertig koelen..
Wat is *n boer zonder fand?
Uit do. grote, roodbetegelde keu
ken kwam boer Rodenburg ons tege
moet, nadat zijn stadse, dochter hem
uit zijn middagdutje had gewekt Hy
was er niet boos om, deze zwaar
lijvige man," die met grote stappen
over zijn erf voorging naar het .wei-
dehek: kijk zei hij, daar
achter het tweede hek komt een
startbaan, recht door mijn. land; Ze
zijn hier al; geweest.' de heren van
het vliegveld. Ze zeiden, dat mijn
boerderij net aan. de rand van het
vliegveld stond enwaarschijnlijk
voorlopigwel zou kunnen blijven
staan'. Maar wat is een boerzonder
land!
Ik woon hier al 33 jaar. Voor mij
is het niet zo erg; jk ben oud, maar
voor mijn. zoon! Hij zou één van de
achttien boeren lussen. Doenkade.'
Zweth en Rijksweg zijn, die door
de onteigening getroffen wordt. Ze
hebben eén eömité opgericht; Jacob
van der Kooy is er alvoor naar
Den Hnak geweest; maar hij kwam
niet bij de rechte man.
Maar ook boer Rodenburg toont
begrip voor Rotterdam's redelijffe
verlangens. Zoyn grote stad vónd hij,
had recht op een vliegveld en als
daarvoor land onteigend moest wor
den', vooruit! Maar. dan ook net een
behoorlijke schadevergoeding, voor
de gedupeerde eigenaars.
"Wij wandelen-tgrug over-het erf:
waar de crocussen- &1 kleurden;tus
sen gras en de katjes aan de wilgen'
zacht bewogen in de wind. Het var
ken knordé en de kippen kakelden.
Ver weg, op de Rijksweg, toeterden
auto's. :v:'-
Over de hobbelige weg. dwars
door het groene land. waarover
wellicht eens zware vliegtuigen op
betonnen banen zullen starten en
landen, reden wij terug naar de stad.
Nog vóór wij de rijksweg hëreikt
hadden, kwamen ons schoolkinderen
tegemoet: boerenkinderen uit de
polder, - zwaaiend met htm- lege
broadzakjes; nog onbewust van de
zorgen van hun vaders....
hemdsnaarri laat mij meedoen. Of jullie
zijmahemaa! voortvluchtige gekken en dan maak
J".et tocb zolang niét meer," óf hét is wërke-
iyk waar en dan wil ik van de partij zijn En,"
voegde hij -mét een zucht aan toe, „dan ben ik
tenmmste verlost van deze Lucretia achter
h.»,Wié is dat?"-.vroeg juffrouw Spoorarg%va-
nend.,- fv
Juffrouw. Spoors tijdrekening eindigt met het
R^iVtr^a'lL^S!P*S,,-: licïltte .Peter de ^iziger In, móeten hier oppassen, 'ik. verwed er mijn .hoöfd
'haoJvraagster en zei,ondèr, dat er het.een pf ander explosief achter
Als besluiteloos bleef Peter enige tyd voor. de Hij vermeed angstvallig deuren te openen en
zware "buitendeur dralen. Toen belde hij; Geen toen zij voor de stenen trap stonden, onderzocht
gerucht werd uit het gebouw vernomen. Éridolih: hy zorgvuldig of hij ergens een dunne contact-
schrok op van het blaffen var» een hond, maar draad kon vinden, welke op een tweede verras-
het geluid kwam uit het bos. Peter wachtte nog sing kon wijzen. Met een Waakzaam pistóól slo-
even, maakte een ongeduldige beweging met zijn pen zij omhoog' en.stonden voor de kamer, waar
schouders en nam het pistool van juffrouw Spoor de eerste ontmoeting met Olga Walewska had
over. Hij' schoot er driemaal mee in het slot Een plaats gevonden. Nadat de beide mannen dek-
hardé slag volgde en zware- stukken hout en king zochten tegen de-muur opende Peter- vlug
steen spatten om bet terugdeinzende viertal de deur en. trok meteen snel zijn. hand terug. Er
heen. Juïfrouw, Spoor tierde tegen-een brokstuk, gebeurde niets. Roerloos wachtten zij nog enkele
dat iegen haar schenen was gekomen en Peter secónden, vlak tegen de muur"gedrukt, maar toen'
wreef met een pijnlijk gezicht over zijn linker- het stil bleef'waagde Peter zich verder. Het ver
arm; De reiziger këek met een scheef'oog naar trek was verlaten. Een stoel lag cp;de grond, De
het pistool in Peters hand en. was met ontzag reiziger wilde juist iets zeggen, toen eén "doffe
vervuld. ",- '."U- ontploffing weerklonk. Het gebouw trilde en de
„Neen,, zei Peteer, zijn blik'opvangend. „Dat .veristers in de kamer .rinkelden.
is het pistool niot, dat waseen boobl7top." „Dat is verder,- meende Peter, „tn de fabriek.
„Wat voor bobbie?" wilde juffrouw Spoor m. of er óji nog mensen, óf htó is een tVdbsmT
teau,..."^ '„Het zint: me, hier niéts,"bromde de ander,
„Kufc eens kinderen,- zei Peter ernstig.,„Wij Maar: wjcht ecaa.,.,!.. a, luisterend stak. h«
een vinger op.
haar liefderijk toeknikkend: ""*6"L ^^^^afr'-'dat^door het^or^re^v^bietislot - -'PüidéUjk werden snelle voetstappen in de gang
'ontstoken moest Worden. Toevaüig stondenw(j Sen;
S n s™ niet dicht genoeg bij dè deur om de volle lading openen en toen.
J, haar minnaars. van-de explosie op ons te krijgen. Maar het toont sclirc-euw!
„En wat wou U daarmee zeggen?" sprak juf-, ons aan, ten eerste,-dat déze plaats waarschijn- :„FridoIinr''1 riep Peter, cnhij haastte zich de
frouw Spoor' langzaam en dreigend. Maar Peter lijki verla'ten zal zijn en de- vogels gevlogen, ten kamer uit. op de hielen gevolgd: door. zijn. "trou-
voorkwam nieuwe verwikkelingen Hy had over- tweede, dat er ons meer van deze grapjes wach we metgezel. Door de. deur van hettegehovèr-
wogen, dat het er -weinig meer op aan kwam. ten, In elk geval moeten de vrouwen buiten blij- liggende, vertrek, waar. Peter eens .de afluisteren-
of er thans nog vreemden in dé historie ge- ven en/de mannen gaan nu naar binnen.";de professor betrapt had, zagen zij Fridolin. Zij
mengd werdenen dat" de reiziger daarom een „Present!" riep de reiziger en' hij moest wel was gebogen over een donkere gestalte. Hèt was
bruikbare reserve kon betekenen in de gelede- 'een moedig man zijn. want onverschrokken nik- de Poolse.
ren van zyn twyfolachtige hulptroepen. Hy legde te hij aan de uit.de hengsels gezakte deur en .Zy lag op de grond uitgestrekt en keek met
daarom de man zijn plan de campagne voor en wrong zijn zwaar lichaam door een kier naar een van pijn verwrongen gezicht naar Fridölin.-
toen de. auto daarna onsttnmig op de fabrieks- binnen. Peter moest de opstandige wouwen tot Toen de anderen zich ook over haar bogen, her-
mgang aanstormde, had Peter een handlanger de orde roepen en haastte zich toen achter 2ijn kende zij Peter en er kwam even een ultdruk-
gekregen, die met een vastberadenheid voor. zich metgezel aan. king van verbazing In haar ogen.,
uit keek, alsof hij aanstonds zyn krachten met De portiersloge bleek veriaten te zijn, doch „Gewond?" vroeg Peter'snel.
John Dillinger moest meten. Peter waakte er wel voor om binnen te gaan. (Wordt vervolgd)
Soms komt er in, de" eindeloze rij
van losvingerigc en.' haatdragende
lieden en slome' duikelaars.. PPeóRf
een echt aardige jongen voor net
hekje staan, zo'n knaap tegen wie
de rechter haastvanzelf n gemoe-
delijke toon' aanslaat, zo van: ver
tel me nou eens, hoe je daar eigen
lijk toe. kwam, karei, dan .zal. ik
eens zien wat ik voor. je doen.Kan.
Deze Henk. bijvoorbeeld is er zo
een en nu moet ge eens goed luis
teren wat een leuke vrijer «at was,
ai zou het een tikje gevaarlijk wor
den in dé-stad als iedereen er zo
aan-ging Staan als hij.
Op de Zaterdag na Kerstmis,
moest Henk,die poeliersknecht is,
een kippeboutje gaan bezorgen bij
een 'even buiten de stad wonende
'klant. Met; dé panklare vogel onder
de arm stond hij op de^ .bus te
wachten, met smart op de bus te
wachten, want ha al dié drukte van
dé feestdagen met hun boutorgiën
vond de jongen het nu weer eens
welletjes: 't was zes uur en als dat
laatste kippetje óp z'n bestemming,
zou 'zijn was hij eindelijk ook eens
klaar. Daarom was het .wel verba
zend hatelijk dat de eerste de beste
bus met het bordje „vol" glashard
de halte voorbij suisde. Henk zei
een lelijk woord en klemde de kou
de kip iets vaster onder de arm.
Hetwas natuurlijk gewoon: om
uit je vel té springen toen de twee
de bus eveneens niet stopte, maar
vol met lekker naar huis. gaande
mensenvoorbij snórde. Grimmig
wachtte de jonge man wèer tien mi
nuten, nou en U begrijpt hoé bet
hem te moede was toen bus num
mer drie in grote haast de halte
volkomen negeerde,afgeladen vol
als-hij was;. f
Zó grovelijk gepasseerde lieden
worden rancuneus, ze - moeten, iets
terug doen of ze krijgen er. wat van.
Nou is 't uit; dacht Henk vastbera
den, bij .de eerste de beste bus die
me dat nog eens levert gooi ik'een
steen door de ruiten, 's kijken of hij
dah niet stopt.. j
Toen de volgende bus argeloos
han kwam zoemen stond- Henk al
met een stuk steen in dé hand ge
reed en wit van v; erpdrift wachtte
hij het eventuele stoppen niet af,
maar smeet 'de kei zékërheidshalvè
maar vast naar binnen, dwars door
de ruit. Ja, de bus stópte nu inder
daad, maar Henk mocht nietmee
rijden.„Hij kon gratis vervoer kriy-
gen in een toevallig achter de, bus
aan rijdende poHtie-jeep
Tot half-tien - die avond., hebben
zé;Hénk óp hét' bureau vastgeb.p|ii-
den. Nou, die; Zaterdagavond was
verloren,wantua zijn vrijlating;
ihoéstdé armé jongen dat kippetjev
nog altijd gaan bezorgen. h.' -
Ben je driftig van aard, vraagt
de rechter.
Vandaag? waagt de jongen,
die het niét "goed verstaat.- -
Van aard, lacht de rechter.
—"Néé, dat' gaat* nog al,' zégt.;'
Henk, maar dieavond heb ik-me
wel kwaad gemaakt
Nou, daar. kon de rechter inko
men, maar op die manier de bussen,
laten stoppén gaat natuurlijk miët,
een jieetje gevaarlijk voor Üe'-pasr
sagiers én zo. - -
Henk snapt het en zal er reke
ning mee houden, zegt hij.
De rechter gelooft hém op; z^n
woord, dat merk je wel aan dë
boete/ die laag is „voor zo'n woest
vergrijp: vijftien gulden maar. L:
„Daar zou don ccn van de startbanen komen," zegt boer Rodenburg.
In de gehoorzaal van de, Rotter
damse Volksuniversiteit hieldZa
terdagavond Bertus van Lier een
lezing over de Matthëuspassion van
Bach ter'voorbereiding van de uit-'
yoeringen op 27 en( 28 Februari.
Spreker zette uiteen dat hier niet
slechts sprake was van een ver
klankt passieverhaal, maar dat
Bach in de toegevoegde' stukken,
zoals de aria; de koralen» openings-
en slotkoren, de gehele luisterende
menigte, dé hele luisterende, mens
heid in hevige mate heeft willen
betrekken in het gebeurde.
-Wij moéten, aldus spreker, dus
niét omdat Picander's teksten vct-
ouderd zijn, terwijl de bijbéltékstén.
bm'en alle tijden Staan, die, ingelas
te stukken beschouwen als. muziek
stukken van alleen muzikaal be?
lang. Wil men Bach's bedoeling ver-;
staan, dan moét men ce geestelij
ke inhoud dezer commentarenwil
len meebeleven en dan wordt .de
gehele menigte mede uitvoerend.
Want de koralen, zowél .als de
aria's wordennamens, de menigte
gezongen. Het 2al dan duidelijk
worden dat. Bach als kernvan" het
passieverhaal'de controverse trouw-
verraad,; in het,licht heeft gestéld;
Trouw aan de'geest, aan hèt godde-
lijké:belichaamd in. Christus lijden!,
verraad aan het goddelijke in veler-,
lei vorm: in Judas, in Petrus, in de
vlucht der discipelen, in de schuld:
van alle mensen.
Spreker verduidelijkte deze ge
dachte in een nadere betekenis van
bouw en Inhoud der Matthöuspas-
sion, waarbij hjj.:verscheidene mu
ziekvoorbeelden gaf.
De aanwezigen volgden de lezing
met grote aandacht.
Lisa Thotin een charmante Joiig®;
Zweedse, gekleed in nationaal kos
tuum, vertelde in'goed;verstaanbaar
Hollands zy heeft de oorlogsjaren
in óns land vertoefd) aan een tal
rijk V.D.-pübliék; het een en ander.
Van baar mooie vaderland, .welka
bewoners mét.die van ons'land wed-
ijveren inj vrijheidszin, waarheids-:
liefde én -plichtébeaef. Aan de an-
•dëra-'rkant ztln •'dé Zweden -inéërS
tomantfsch en kinderlik vamasn-
leg; deze (laatste eigenschap hangt'
samen met hun grote liefde voor dó
natuur, die zy ki eigen land in hoge
mate kunnen uitleven.: De provincie"
VfiriViland, in midden-Zweden; is wel
een: van do mooistemeren, water
val! en, bossen, bergen, stranden,
fjorden, éilf,nden, brengen de be'zoe-"11
ker in extase. Hier leefde en. .werkt©
Selina Lagerlöf;het grote meer
Fryken werd wereldberoemd door-;-'
dat eén gedeelte van hEiar roman
Gösta Berling er zich afspeelde.
Weemoedig is 'het volkslied (van
Vfirmland; het begelelddo1 "de film,
dis tot slot werd vertoond én spe
ciaal deze' provincie (tot onderwerp
had.
(1 ngezonden mededeling
SPONSEN KWASTEN - BORSTELS 1
VU DE WITHStR. 46 TR. 27513'R OAH"
