Bewierookten verguisd door zijn tijdgenoten Pincoffs9 Spoorbaan en haven in grootste machinehal van Europa Uit de goede oude tijd Smyslov vierde verjaardag met een zege op Euwe mmmm LENTE PARIJS EEN LATERE GENERATIE EERDE „de vader van Rotterdam-Zuid" nieuwe waterweg OOK ZIJN WERK Flohr klaagt over de rook Na zeventig zetten opgegeven Utrechtse jaarbeurs wordt enorm uitgebreid Prinsenmolen bestaat weldra 300 jaar Transportproblemen opgelost Wie wil...? Prenten over Tachtigjarige Oorlog Derde Eeuwfeest Vrede van Munster T Pincoffs een dubbel leven? \Vas hij de gewiekste koopman en gewetenloze geldschraper, die 2ijn grote in vloed ia gemeenteraad en Eerste Kamer slechts gebruikte tot steun van eigen zaken doch de schijn verwekte daarmee slechts het algemeen belang te dienen? Een vloedgolf van hoon en verachting overspoeide na zijn vlucht in 1879 zijn goede naam en verdiensten. Stukgeslagen .Was zijn reputatie als „de Voorzienigheid van Rotterdam". Het nageslacht heeft de brokstukken hiervan bewaard en ge tracht ze aan elkaar te lijmen. En ziet, daaruit kwam Pincoffs* naam* hoewel niet onbevlekt, opnieuw te voorschijn, als die van de „grondlegger van het nieuwe Rotterdam", als „de vader van Rotterdam-Zuid'*. Tussen 1870 en 1877 kwamen de grote spooruregwerken in Rotterdam tot stand. Dk foto uit die tfjd toont werk in uitvoering op Feyenoard, Tachtig 3aar geleden bestond Rot terdam-Linker Maasoever nog niet zoals wij het thans kennen ais een stadsdeel met meer inwoners dan de stad Utrecht. Waar nu havens zfc'n, ea loodsen en pakhuizen, zich aaneenrijen, lagen toen de oude dor pen Charlois en Katendrecht temid den. van een. landelgke omgeving van weiden en velden met kool en vlas. Om er te komen moesrt de Rot terdammer uit die dagen zich met een bootje laten overzetten; brug gen waren er. niet... Maar heel 'dit landelijk Feyenoord leek welhaast voorbestemd om een deel van Rotterdam te worden. Rot terdam moest expansie zoeken wil de het niet te grónde gaan! Zyn ha vens in de binnenstad waren te klein geworden om het snel toene mend scheepvaartverkeer te kun nen opvangen; zijn vaarweg naar de zea via het Goereese Gat was veel te lang en hiet berekend op de steeds, groter wordende schepen. Ee» keerpunt Het jaar 1858 betekende een keer- j. Waterweg; Kose voor de aanleg van havens in Feyenoord. Maar: hun grootse plannen kwa men eerst tot u'tvoermg, nadat de angstvallige schroom en het bene pen conservatisme van de Rotter damse autoriteiten en grote koop lui uit die. dagen was overwonnen. Lodewijk Pmcolla is de man.ge weest, die met vèrvooraltzlende biik de stoot gaf aan Rotterdams ont wikkeling» die zei* de hand aan de ploeg sloeg, toén anderen aarzelden. D&t was in het jaar 1872, toen Pincoffs. op het hoogtepunt -van zön macht en Invloed, de Rotterdamse Handelsvereni ging oprichtte. Zy kreeg voor een zacht prijsje grote stukken grond in Feyenoord in erfpacht '-van de gemeente- Pincoffs nam ir. Stieltjes als technisch advi seur in dienst en binnen enkele jaren was een verbeterd plaa- Rose uitgevoerd- Een nieuw havencomplex met loodsen, kranen en spoorwegen compleet maakte Rotterdam, als bg toverslag tot een der beste havens van het continent! Misrekening - D© Nieuwe Waterweg .was in 1870 gereed gekomen, pincoffs had al z^n verwachtingen gesteld op de ze nieuwe, snelle verbinding van Rotterdam inet de zeek Het scheep vaartverkeer zou met sprongen om hoog gaan, redeneerde hij en zijn havehcomplexen in Feyenoord'zou den daar wel by varen. •'•"-Maar 'er gebeurde iets, waarmee Pincoffs niet gerekend had. Er vormde zich een zandbank voor. do monding .van de pas gegraven Wa terweg, die binnen enkefe laren alle scheepvaart Btremde. opmeuw wa ren de grote gchepén g langs de miige weg via het Goereese Gat te varen. Het ging mis met Pincoffs" Han delsvereniging; de. reusachtige ka- pi talendie de onderneming wa ren gestoken wierpen geen rente meer af... Dat wasanders, dan de kolossale winsten waarvan Pincoffs had gedroomd en waarmee hij de 'voortdurend zw&re verliezen van -zijn.- Afrikaanse Handelsvereniging hoopte te kunnen dekken. Tezamen met ztfn zwager em neef, KercLbk, had hy tegen een veel te hoge prfs een factory overgeno men aan de mond van de Congo- rivier, waaruit later da Afrikaanse' Handelsvereniging werd geboren. De onderneming werkte ech ter jaar op jaar met verlies, dat eerst uit de privé-rekenlngen van de firmanten werd maar na 1875, toen ook c terdamse Handelsvereniging feen goudroiln bleek, begon irtcoffs mét vervalsingen van :ztjn ^.boeken en balansen. Nfe-, mand mérkte iets. De crediet- gevers niét en het publiek, niet, omdat de Afrikaanse Saridels- ,-uitkeei Wie zou er ook een ogenblik twij felen aan de soliditeit van een man als Pincoffs, die zoveel voor Rotter dam-gedaan had! Pincoffs had zoveel vertrouwen en optimisme, dat hy geloofde, dat alles op zijn pootjes zou terecht ko men als hg maar volhield, totdat de Waterweg definitief voltooid was. Ging de zaali vóór de tijd bankroet, Dansavond Rotterdamschc Dansschool Leerkrachten en dilettantenklas sen van de Rotterdamsche Dans school hebben Maandagavond een dansavond .gegeven in de zaal van. bet Doofstommeriinstituut. f j De greepdanseu van de dflettan- waren bijzonder aar dig en soms/ origineel van aankle ding'; en in al hun choreografische eehvoud'dikwijls een genoegen om naar te kijken: -; Tn de solodansen van' -de leer- v krachten waren-bet - vooral Tos'cba deJong,- An Stiiris, Putty Thieme rén Doxy van der Meulen, die aan haar ibewegingsdriftvorm- en in- "houd wisten te geven. dan zou een onbeschrijfelijke paniek volgen. Daarvan Was hij Zich volko men bewust. Maar wat moest hg doen om het naderend onheil af te- wenden? Stanley beloofde hulp Pincoffs had vel© vrienden, tot la de allerhoogste kringen in binnen- en buitenland. Zelfs Stanley, de we reldberoemd geworden ontdekkings reiziger, kon hy tot rijn vrienden rekenen. Na een van rijn expedities in aöd- den-Afrika, bezocht Stanley Rotter dam en dineerde met zijn vriend Pincoffs Over de ongelooflijke rijkdommen van Afrika's binnenlanden, sprak de Engelsman enthousiast en met zo veel overtuiging, dat Pincoffs zich liet meeslepen op die stroom van optimisme: over de Congorivier zouden die onmetelijke schatten da kust bereiken en rijn factory en de Afrikaanse Handelsvereniging snel doen opbloeien. Pincoffs- zag dit visioen en het werd voor hem toekomstige werke lijkheid. Stanley zou hem Ia contact bren gen met Koning Leopold H van Beï- *v4a die zelf grote belangen had in toond had zulk een energie en voor uitziende blik te bezitten die zou hem helpen! Maar al zijn hoop werd de bo dem ingeslagen. De Belgirehe vorst het in Rotterdam naar Pincoffs soliditeit Informeren; toevallig juist by een van zijn weinige, maar onverzoenlijke tegenstanders... Wat moet er omgegaan zHn ?n Pincoffs' brein, toen hg zich als een rat in de val zag, er geen enkele uitweg meer over was, om aan de geweldige catastrofe te ontkomen, waarvan juist hy met zijn scherpe intuïtie zich de volle omvang voor kon stellen Vluchten, weg uit de hel van ver nedering en schande, die hem wach ten zou!. O, ironie van het lot, dat hem zelfs in de laatste minuten, van zijn verblijf in de stad, die hem lief was en die hem. had vereerd, gunstig was gezind. Een trein werd voor hem opgehouden, de trein, waarmee hg vluchtte, waarmee hij zich ont trok asm de gerechtigheid en aan het vernietigend oordeel van rijn tijdgenoten... De S ovj e t-schaakexpert Flohr, die voor verscheidene Moskouse bladen het verslag van het schaak- toumooi in Den Haag verzorgt, heeft in Komsomol Pfawda ge klaagd over „de overdreven ta baksrook" in de grote zaal van de dierentuin. Flohr schreef, dat de atmospheer door de sigarenrook, de koffie, het bier en 'de andere verversingen, meer op een café dan op de plaats van een ernstige schaakwedstrijd leek. Komsomol Prawda drukte een plaat af getiteld „Rookveldslag" waarop men de schaakspelers-om huld door tabaksrook zag. Flohr vertelde dat alle spelers met uitzondering van Reshevsky last hebben van de rook. De afgebroken party uit de 9e ronde, Smyslovdr. Euwe, is Woensdag in het Kurhaus voortge zet en na 70 zetten door onze land genoot opgegeven.Daarmede heeft Smyslov zichzelf op zyn ver jaardag hij is Woensdag'27 jaar geworden een waardevol ge schenk in de vorm van een kost baar winstpunt toebedeeld! De afgebroken stelling, wij schreven het reeds, was iets gun stiger voor Smyslov, die een grote re vrijheid, van beweging voor zijn stukken èn de mogelijkheid om op twee vleugels aan te Vallen had. ie Congo. Ja, die koning, die ge- te Rotterdam. Examens Geslaagd voor-het propaedeutisch examen mijningenieur: L. Leopold te Rotterdam: voor het candidaats- examen: A, M. den Boer; J. M. Brouwer: W. J. Emmers; A Moer man; J. Verstraten en J. VoÜebregt te Rotterdam; Voor het ingenieurs- examen P. van Nederpelt te Klaas waal, J. Rotgans en A. M. de Boer HET bestuur v.n de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs heeft thans de plannen k aar voor het vierde gebouw en een nieuw secreta riaatsgebouw op -et Vredenbarg. Het heeft ook de plannen gereed voor een machinehal op het terrein Croeselann. Natuurlijk zal het niet moge lijk zijn, het gehele complex van plannen ineens uit te voeren. Men heeft thans de regering toestemming gevraagd van de grote machine hal te mogen bouwen. Komt deze vergunning af dan kan dat gedeelte voor de najaarsbeurs van. 1949 gereed zijn. lans nog vele eeuwen zyn functie ia Berg- en Broekpolder zal be kleden en tot in lengte van dagen de herinnering bewaren aan de strijd onzer stoere poldervaderen tegen het opdringende water. Mr.J W- G- D. Murray. OP 17 April zal het drie eeuwen geleden rijn dat door Dijk' graal en Hoogheemraden van Schieland een comer.f werd ver leend aan xno lenmeesters van Berg- «n Broekpolder, krachtens hetwelk .Aeaelve sullen vermogen geheel ugt den grondt te doen vernieuwer, ende op een stenen voet te stellen hacrluydet achi- cante BergscJie molen, staende achter de kerek van Hidegers- berch". Met het laatste worden in het kort bedoeld de landerijen, welke genoemde kerk bezat in het pol- dérgedeelte, dat na geleidelijke ontvening in de 18de eeuw het aanzijn heeft* gegeven aan onze Yoorplas, welke bezittingen zich uitstrekten tot aan de molen. Er. werd hier dus een geheel nieuwe molen (de Prinsenmolen) uit de grond gestampt en ook een van een gans ander model. De oude molen heeft vrij zeker niet op. stenen basis gerust, doch met zijn acht wanden direct op de bo dem, ge staan, Ook van deze voorganger, tevens eerste molen, welke ter plaatse is opgericht, weten wij dank zij de consentboeken van het Hoogheem raadschap Schieland het stich tingsjaar. Tijdens Sint Odulphus- schouw» een van de periodiek ge houden inspecties in dit water schap, V9Ï1 het jaar 1475 vergun den Hoogheemraden de ingelanden in het ambacht van den Berg „twysschen (tueschen) die cade, die bij Jacob Matsz. uploept an den Broekschenwech (waarschijn lijk de hedendaagse Strekkade)" een molen te bouwen, een molen- sloot te graven. <en kaden- aan te leggen naar genoemde weg {de tegenwoordig© Straatweg). Dé gemenelandstimmerman van Schieland, Gerrit Ariensz. van Waerdén, kreeg opdracht een be stek te makenvoor de nieuwe molen," voor welke taak, alsmede voor het visiteren en opnemen van het hout en toezicht houden op het werk hem 47 gulden 10 stuivers werd uitbetaald- Aannemer en bouwer werd de Rotterdamse timmerman Jan Wil- lemsz. voor de kapitale soinme van 3900 gulden.; Het bij openbare ver koping te gelde gemaakt hout en ander rafval van de oude. molen bracht in totaal 308 gulden 5 stui vers op. Mede in verband xnet „het geduerich regenachtïch weder" moesten maatregelen worden ge troffen om te voorkomen, dat tij delijk ontbreken van een krachtige bemaling tot een katastrophe zou lelden. Vandaar, dat met de polder Zestienhoven werd overeengeko men, dat de molen van die polder assistentie zou verlenen tot tijd en wijle dat de nieuwe Bergse molen die taak wèer kon over nemen. Onnodig te zeggen, dat ook die gedenkwaardige dag niet onopge merkt voorbijging! Toen het werk was voltooid en Dijkgraaf an Hoogheemraden van Schieland hun fiat hadden verleend, werd ten huize van de,bode voor een bedrag van 160 gulden aan bier. ver schalkt, nadat reeds op de dag,van aanneming aldaar door molen- meesters, ingelanden, timmerlie den en inzetters voor ongeveer 100 gulden was verorberd'. Laten we .hopen, dat: onze jubl- De machinehal krijgt een lengte van 200 meter en een breedte van 120 meter. Als de gehele hal gereed is, zal dit de grootste expositie- en verga derruimte van Nederland zgn, maar bovendien een van de grootste hallen, zó niet de al- lergrootste van Europa, Het terrein, waar de nieuwe ge bouwen in de toekomst zullen ver rijzen, is gunstig gelegen. Het is van het-rijkswegennet af bereik baar en bet ligt vlak bij het spoor wegstation en de reeds bestaande Jaarbeursgebouwen. De spoor- en waterwegen zullen bovendien tot het terrein worden doorgetrokken, zodat zware transportmiddelen èp het terrein van de expositie kun nen komen. Een belangrijk punt hierbij is, dat het terrein via het Merwedekanaal verbinding heeft met de havens van' Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen. Voor de 'oplossing van het trans- portvraagstuk in het gebouw zelf werden daarin oyer de gehele lengte, drie naast elkaar gelegen kraansporen, elk met een breedte van 26 meter, ontworpen. Met de hierop aan te bréngen loopkranen, kan elke last van een in de hal ge varen schip, een binnengereden vrachtauto of spoorwagon, zonder moeite en in korte tijd naar de plaats van bestemming worden ge bracht. De vrije hoogte onder de kranen is ruim tien meter, zodat men ook hoge machines zal kunnen monteren. Een hal van zes millioen Er zijn aan de langezijde vón de te verrijzen hal grote bergruim ten ontworpen voor emballage. De dienstvertrekken, aan de Zuid zijde gelegen,, bevatten, be-; halve ketelhuis, werkplaats en kantoren', ook clubzalen en-verga derruimten. Ze zijn. bereikbaar via trappen die over de haven heen- ~De kap van de hal is zodanig voegd met de Beatrlxhal en de in het vierde gebouw op te nemen Irenehal tot één uitgestrekt geheel. Aan de Noord-Oostzijde is een. vóórboüw gedacht van één ver dieping, waarin de verschillen de bureau's voor kaart- en cata-*g logiverkoop, garderobes gn kiosken' worden ondergebracht. In het ge bouw zullen moderne ventilatie- en verlichtingstechniek warden toegepast De tegenwoordige eisen maken het noodzakelijk, de gehele M J; M ontworpen dat een gunstige en ge lijkmatige verlichting met daglicht wordt verkregen. De kosten voor debouw van deze hal worden naar de prijzen van het ogenblik be groot op zes millioen. 1 Gebouw Vier Als het vierde gebouw *op het Vreeburg .af is, komt er tegelijker tijd een einde .aan de bouwwerk zaamheden. op dit plein. Men zal het nieuwe gebouw wel Iets lager maken dan men oorspronkelijk had gedacht, maar het zal nog altijd iets hoger zijn dan de drie bestaan de gebouwen. Het accent komt dus op Gebouw Vier té vallen. Het kenmerkende van de be staande beursgebouwen is de inde ling in lichthallen met de monster kamers daar omheen, -Met dit systeem zal in het nieuwe gebouw warden gebroken. Er, zal nu. een hallensysteem worden toegepast, waardóór ook voor de .perio den tussen de beurzen in een veelgrotere - exploitatie-moge lijkheid wordt verkregen. - De drie grote expositiehallen bovemel-" kaar hebben elk-een oppervlakte van rond 3500 M2. De hal op de begane grond wordt samenge- De grote machinehal op het nieutoe Jaarbeurs-terrein aan de Croeselaan te Utrecht. JfARIJS gaat voor in de mode sinds grootmoeders tijd en thans is die; mödej teruggekeerd" tot grootmoeders garderobe. Op de - eérstelentedagen zwermden de Par ij se mannequins de boulevards op, achtervolgd door foto- graf en. Dè tailor-made links is ver vaardigd van gladde zwarte wollen Stof;, de blouse (en!parasol) zijn rose, met zWarte balletjes. De jongedame die de weg, vraagt* draagt iets nieuws,, éen soort cape van Schotse shawls.. Het is alleen de kunst yopr ons eb-: aan j te komen,;1 boven de tweede verdieping gele gen étage voor de opstelling -van de nodige machines en apparaten te reserveren. Vöoc .de...; verticaleverplaattóng van personen en goederen zijn lif ten, trappenhuizen en roltrappen ontworpen. De kosten voor het vierde gebouw worden geraamd, alweer: naar- het tegenwoordige prijspeil, dp a 3 millioen. Het 8ecretariaatsgebouw Het derde stadium van de bouw plannen omvat de stichting van een nieuw secretariaatsgebouw. Het zal twee verdiepingen hoog zyn. In de kelder worden het archief, en een^werkniimfe voor 'de deelne- mersadministratie ondergebracht, op de beganegrond vertrekken voor de directie, een vergaderzaal voor de Raad van Beheer,.voor de ad ministratie en voor de ontvangst van het publiek. Jp de eerste ver dieping kómen de bibliotheek, we- tenschappeiyke afdelingen, teken en donkere kamers en portierswo ning. De kósten worden geraamd op 51 6 ton. De plannen zijn van- ir. C. We gener Sleeswy k, die ze In nauwe samenwerking met de chef van dó technische dienst van de Jaarbeurs, ir. C. Voogd, uitwerkte. Met ijzeren geduld en een tergende traagheid is deze iets betere stel ling in winst omgezet,, zij het dat onze landgenoot, het uitputtende, moeizame verdedigen moede, op de 54e zet een poging deed zich wat meer ruimte en een beter speelba re stelling te verschaffen, hetgeen hem op pionver) les kwam te staan. Deze min of meer geforceerde po ging mislukte en de pluspion, die In Smyslov's handen loodzwaar woog? rukte onhoudbaar op naar het promotieveld. Daarmede was het lot van dr. Euwe bezegeld en op de 70e zet capituleerde onze landgenoot. De afgebroken stelling was: Wit: Kgl, Lb4, LdS ,Pfl, pionnen a2, b3, d5, e4, f3, g4, h4. Zwart: Kd7, La8, LhS, Pe7, pion nen a6, b5, d6, e5, f7, g6, h5. Ea het vervolg: 41h5xg4; 42. 13xg4, Lh6- cl. Anders wordt ce loper voorgoed met g4-g7 opgesloten, 43, g4-g5, La8-b744. Kgl-f2, Pe7-c8; 45. Pfl-e3, Kd7-e7. Be reidt de paardmanoeuvre Pc8-b6- d?-c5 voor, maar dit laat wit na tuurlijk niet toe. 46. Lb4-a5!, Lcl-a3; 47. Kf2-g3, La3-c5; 48. La5-d2, Ke7-f8; 49. Pe3-c2, Kf8-e7; 50. Ld3-e2, Pc8-a7; 51. Ld2-a5! Dreigt 52. b4, Lgl; 53. Kg2. Ld4; 54. Pxd4, exd4; 55. LbÖ met pion winst. 51Pa7-c8; 52. Le2-g4, f7- 53. Lg4-e6, 10xg5; 54. h4xg5, PcB-b6I? Een dubieuze poging om tot tegenspel te komen; beter was 54Lb5; 55. Ld2; Pa7 gevolgd door Lc8. De tekstzet kost gefor ceerd een pion. 55. b3-b4!, Pb5-c4. Gedwongen, anders, verliest zwart een vol officier. 56. b4xc5, Pc4xa5; 57. cSxdöf, Ke7xd6; 58. Le6-f7! Na zeven uur nauwlettend spe len geelt de koe eindelijk melk! 58Pa5-c4; 59. Lf7xg6, a6- a5; 60. Kg3-g4, b5-b4; 81. Lg6-f5, Kd6-e7; 02. Lf5-e6, Pc4-d8: 03. Pc2-e3!, Dreigt 64. Pf5f. Pxf5; 65. Kxf5 enz. en verhindert 63Lc8 wegens 64. LxcB, Pxc8; 65. Pc4! enz. 03. Pd6xe4; 64. Kg4-f5, Pe4-d6t? 65; Kf5xe5, Pd6-f7t 06. Ke5-f4, Pf7-d8; 67. Pe3-f5f, Ke7- f8; 63. g5-g6!, Pd8xe6; 69. doxeS, a5-a4; 70. Kf4-e5!, zwart geeft het óp. Tegen de dreiging 71. c7f, Ke8; 72. g7! is geen kruid gewassen nu Ld5 is verhinderd. De stand Is thans: 1. Botwinnik, 5 pnt; 2 en 3. Reshevsky en Keres, 4 pnt; 4. Smyslov, 4 pnt. (uit 8 par tyen); 5. dr. Euwe, 1 pnt. Donderdag vindt in. de Haagse Dxerentuin de laatste Nederlandse ronde plaats; op het programma staan de partyen dr. Euwe Reshevsky en Botwinnik—Keres. Smyslov is in deze laatste ronde vr^* Chr. Vlagsma. By het Scheeps- en Reparatiebe drijf De Combinatie te Schiedam werd op 17 Maart 1948 een bedrtjte- Bportverenielng opgericht, die de naam van het bedrtlf heeft aange nomen. Bedrflfsvoctbalverenlgingen. die een wedstrijd wensen te spelen gelieven zich te melden bH de secre taris J. Goedhart, Alefdastraat 52b, Schiedam. Commissie Moolenaar onderscheiden In een speciale bijeenkomst van der Linden mede, dat het H. M. de Koningin behaagd heeft, de hoofdcommissa ris van politie, de heer S. W. Moole naar te benoemen tot officier in de orde van Oranje Nassau. De heer Moolenaar waa kort voor de bevrij ding commissaris van politie tc Rot terdam. In 1943 werd hy gearre steerd en naar Duitsland overge bracht. In September 1945 volgde zjjn benoeming tot hoofdcommissa ris der politie te Groningen. Ter gelegenheid van zyn benoeming tot officier in de orde van Oranje Nas sau spraken zowel de burgemees-' ter van Groningen-als de commis saris Vos woorden van waardering tot de heer Moolenaar. Namens het corps werd hem een mand bloemen overhandigd. De „man met het ene jaartal" (1600, slag bij Nieuwpoori) én .de historlsch-geïnteresseerde- kunnen beidep hun hart ophalen" bij 'de be schouwing der prenten,.welke mej. W. A. H. Crol, conservatrice van de Stichting „Atlas van Stolk", uitkoos voor. een herdenkingsten toonstelling „Vrede van Munster 164&1948", die^ gehouden wordt in het Museum voor Land- en Vol- kenbuhd'ë. r. De Vrede van Munster bracht de officiële erkenning van de zelfstan digheid der Republiek dér Verenig de Nederlanden, die zich reeds had geopenbaard in herleving van handel én opbloei van het culturele Ie ven. De geëxposeerde prenten zijn voor het grootste gedeelte de on middellijke reacties op de histori sche 'gebeurtenissen, zodat het aan dachtig bekijken er van niet alleen illustratiefis voor de geschiedenis, maar ook .voor dé publieke belang stelling. Deze laatste was merk waardig genoeg minimaal ten opzichte van bijv. de ATnie van Utrecht, waardoor weinig prenten ontstaan zijn. Van; de beroemde belegeringen uit het: begin van de 80-jarig oor log (Haarlem, Alkmaar, Leiden, en Antwerpen) z|jn strategische en allegorische prenten aanwezig. Maurits' successen (Verrassing van Breda; belegeringen van Zutfen, Deventer, Hulst, Geeriruidenberg en Groningen) z|jn vertegenwoor digd in fraaie prenten, waarvan enige zeer zeldzame. De houtsnede van het Beleg van Groningen is het enig bekende exemplaar. Het verloop der veldslagen is dikwyis aardig te volgen door de aantekeningen over legeringen, versterkingen, bewegingen, enz., die qe graveur op zijn kaarten aan gaf. De kunstenaars hebben soms op primitieve, soms op vernuftige wijze het probleem opgelost hoe het perspectief van gebouwen, schepen, militaire formaties te sug gereren op het platte vlak van de landkaarten. Men bekijken de slag bij Nieuwpoort (door Floris B. v. Berckenrode) en vergelijke de kleine ruiterflguurtjes met de gra vures van Jacob de Gheyn, die er naast zijn tentoongesteld. Zoals in de literatuur is ook.de opvatting van plagiaat in de prentkunst an ders dan in de tegenwoordige tijd, zodat eenzelfde plaat door uitge vers ook voor latere gebeurtenissen werd gebruikt, waarbij dan enkele correcties werden aangebracht Het Twaalfjarig Bestand, de Ge beurtenissen ter Zee en natuurlijk de Vrede van Munster herleven voor de beschouwer, terwijl de lief hebber der grafische kunst kan genieten van enige buitengewoon gave drukken van Goltzius en Wil lem Jacobsz Delff en andere be- roemde plaatsnijders. Een woord vaa'waardering past wel voor de zorg waarmede uit de grote collectie het belangrijkste is gekozen en de aangename wijze waarop de prenten zijn tentoonge steld.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1948 | | pagina 4