k
m
mwmmr
Iets over de narcose
HET ROTTERDAMS TONEEL
DE PROVINCIE IN
Aan boord van de ,Voïendam'
HET GEHEIM VAN DE TULPEN
WAAR
zit Chrisje?
De Spelers komen
IN 1948
Eén oplichter of 'n illegale strijder?
Rotterdam in
cijfers
Wat schreef Johanna aan Anna?
PAASRAADSEL
PAKOOLKALENDER
PAASEI VOL
paaseitjes
Zaterdag 27 Maart 1948
MHKnI
ER heerst een geagiteerde
stemming onder de leden
van het Rotterdams Toneel. De
zon staat hoog aan de hemel,
daar staat de autobus en van
avond moet .ergens in de Ach
terhoek „Mijn. zoons" 'gespeeld
worden, betgeen zonder Chris
..niet denkbaar is. Dusr'waar is
Chris? Tot Ko van Dijk met
verheffing van zijn toch al niet
Ikjeine stem zo, dat hij het
in rija woning aan de Julfana-
laan zou kunnen hor m:" „Chris
Baayllf!"
Dan steekt het puntige kopje
van de gezochte door de ingang
van de bus en vraagt een cor
rect heertje: „zoeken jelui mij?
Ik zit al fc'r.nen hoor/"T
De reis is begonnen. Een van de'
vijf die er deze week ondernomen
worden naar alle uithoeken van het
land, waar stedeling en dorpeling
haakt naar verstrooiing, waar ge
vraagd wordt naar een drama, of
een blijspel, al naar de stemming ea
waar prqja wordt gesteld op het fa
buleuze gezelschap uit Rotterdam,
dat overal in het land beroemd is
geworden.
Geroutineerd als geen andere
autobusreiziger, schikken de ac
teurs, en actrices zich in hun zit
plaatsen, Hierin de bus worden de
laatste anecd otea afgevuurd. Hier
worden de beste creaties geleverd.
Hier imiteert Ko van Dijk zijn baan
op bedrieglijke wijze en speelt hü
met Richard Flink de „Hamlet" in
het Russisch. Hier bepraat Mleke
■Flink met Willy Haak de proble
men van de ritssluiting voor of op
zij, zowel als de diepere achtergron
den van „Huis CIö?' en hier vertelt
Joan Remmelts wat hjj denkt over
de stukken die nog komen* zullen
vóór het grote reces, als in Juli de
schouwburg dicht zal zijn.
In.de autobus leren ze elkaar
kennen en In'de autobus groeit het
ensemble méér dan in welke socië
teit ook,
ER ZIJN" ER die van de week
.1200 km. moeten reizen, ten
einde vijf maal de volgende mar
kante zin. te zeggen: .Mevrouw,
daar is meneer X. Zal ik 'ra binnen-
laten?" Er zijn er gelukkig, die het
er graag vpor over hebben, omdat
dit ene zinnetje op 1200 manseren
geuit kan worden. Met zo'n zinnetje-
kan carrière gemaakt worden, en
het lean het einde zijn ervan. Er
zijn .er ook die in het geheel niet
zullen optreden, jongeren, die als
souffleur meegaan, omdat de echte
niet beschikbaar is die dag. De
souffleur die op „onze" reis mee
gaat, heeft het manuscrip van „Mijn
zoons" zelfa niet nodig, omdat hg
het; hele stuk uit het hoofd kent.
Voor de vorm houdt hij het, ala hij
ferj het tuinmuurtje ls gaan zitten,
omdat dezr schouwburg geen souf
fleurshok kent, in de hand en lispelt
.opgeruimd elk van de gekende
woorden mee.
Mijns zoons
UW VERSLAGGEVER verraadt
niet in welke plaats. „Mijn
zoons" die avond ging. Mogelijk
kunnen sommige lezers het raden.
De zaal,zo groot als ons Odeon,.
was propvol. Machteld, de blozende
dorpsschone, die ons verzekerde,
dat zij „hier niet bie hörde" wist te
vertellen, dat deze zaal zowel voor
trouwpartijen, als voor vergaderin-
§eru voor de dansclub, al3 voor de
ios was. Drie keer ln de week film.
Vanavond toneeL Zo druk was het
zelden.
Het publiek gaat door de gelag
kamer binnen, de toneelspelers vin
den in donker de achterzijde, waar
de waard gereed staat om de dames
het stijle laddertje op te helpen. De
staldeur Is open en de geur doet de
stedeling goed, In de kleine kleed
kamers, vol spiegels, kunnen ze niet
allemaal tegelijk, maar tenslotte
zijn de pruikjes op, de wenkbrau
wen verdriedubbeld, de dames ge
kleed. de heren gekleed.
Acht uur. Iedereen op de plaat
sen? Ecö dreun op de verwarmings
buis, nog een en nog een"; Het doek
verrijst met rukjes en bet spel gaat
beginnen. Ach. arme,wat heeft de
man,- die de decors opbouwde, moe
ten knutselen om zijn. boom te plan
ten. De wortels steken een meter
boven de grond uit Is er iemand
die het ziet, de dorpelingen biet. Die
zitten zonder een enkele hoestbui
en zonder een kraakje van de on
gemakkelijke stoeien, in spanning
mee te leven. Bravo, roepen ze. als
de pauze aangebroken is en ze klet
sen enthousiast in de handen.
De toneelspelers hebben vergeter.
Of het hier Scheemda of Amster
dam is. of de boomstronken op hun
plaats zijn en of de vertegenwoor
diger van de minister in de zaal zit.
De tekst van Miller, zjjn thema heb
ben hen weer te pakken, het won
der van de-kunstuiting voltrekt zich
weer...
Pauze
Pauze. Om de 'tapkast ver-
dringt zich de bloem van het
plaatsje en de bierkraan vloeit een
Kwartier achtereen. De dames ge
nieten het glaasje rood en de heren
dampen sigaren, zo. dat de walm
door de toneelzaal trekt eit men na
de hervatting aanvankelijk de tuin
van „Mijn zoons" ternauwernood
kan waarnemen. Maar met de klap
op de verwarming is de stemming
er weer en met hoofs gebaar en
weinige, doch warifte woorden ver
schijnt aar. het slot een der nota
belen ten tonele om te bedanken
voor al het schoons dat geboden
werd. De speelsters van, de hoofd
rollen kriigen bloemen en een hand
kus. waarom twee, bakvissen in de
zaal moeten giebelen.
En na afloop blijft men bijeen,
met burgemeester en met dominé,
met de dames van het bestuur en
eindelijk kan dominé het dilemma
van hem en burgemeester toetsen
aan de intellectuelen van de stad,
namelijk over de praedestinatieleer.
Laat in. 3e avond wringt men zich
los uit de gastvrije gemeente en
zoekt het bed. Gelukkig, de reis was
langer dan 120 km. Hetgeen bete
kent, .dat er gelogeerd wordt in een
hotel De volgende morgen om ne
gen uur begint de terugreis van 3*4
uur. Die middag Is er repetitie en
•*s avonds een ultkopje in de top van
Zuid-Holl and.
O, dacht u soms, dat Het Rotter
dams Toneel op zijn lauweren rust
te?
Ze worden wellicht niet eens
meer graag zo genoemd. Come'
dianten waren immers de toneel-
gezellen en gezellinnen die in de
middel een wen eens per jaar, tege
lijk met draaimolens en waarzeg
sters, dorpen en steden bezochten
(ee gelegenheid van kermis ot
markt.
Tegenwoordigspreken we van
acteurs en actrices. Maar rond
trekken doen ze nóg, al hebben ze
dan overal in den lande begrip ge
vormd voor dit verbeeldingsleven
en a! zijn de mirakel- en passiei-
spelen op de achtergrond geraakt.
Eens misschien zal de acteur
meer gebonden raken aan zijn
eigen bodem en sal een grote stad
voldoende liefhebbers van toneel
hebbenwaardoor een ensemble
meestal „thuis" kan spelen. Voor
lopig is dat nog niet zo en moet
een gezelschap als Het i?offe«/ams
Toneel drie tot dijf dagen op reis.
tenminste als het financieel wil
uitkomen. Das trekken ze naar
"Scheemda én Middelburg, «aar
Borculo en naar Hoorn. Ze zitten
uren in de autobus en mopperen
wel eens als ze afgemat aankomen
en op een krakend toneeltje moeten
spelen
Misschien beseffen ze niet, dat
ze deze zijde van Het toneelspelen
node kunnen missen^ want wie van
de kunstenaars kan de tomantiek
en het verrassende element' ont
beren
Daar leren Ze elkaar het beste kennen."Op de voorgrond links RichardFlink,
rechts Joan Remmétts
In dc gelagkamer. Tijdens de pauze
staat de biet pomp niet stil.
Donderdagavond stond de 55-ja-
rige H. A. v. Antwerpen, boekhou
der fen rechtskundig adviseur van
beroep, terecht voor de Rotterdam
se Kamer van het Tribunaal, nadat
hij reeds daarvoor in zijn woon
plaats Schiedam gedagvaard was.
Gedurende de oorlog had hij zich
tegen geldbedragen, die varieerden
van f 600 tot f 3500, en levensmid
delen bereid verklaard jonge man
nen-voor uitzending naar Duits
land te vrijwaren. Het geld had
hij nodig gehad, om de ambtenaren
van het arbeidsbureau en de keu
ringsdokters om te kopen, alsmede
voor het kweken van relaties, die
hem de diverse valse papieren,
moesten verschaffen.
Verdachte ontkende ten stellig
ste, dë bedragen te eigen bate te
hebben aangewend. „Ik was ver
zetsstrijder', zei hij.
De verklaringen van de getuigen
liepen nogal uiteen. Get. J. Don,
die zich een oud vriend van ver
dachte noemde, zou dank zij het
schriftelijke attest, dat laatstge
noemde hem verstrekt had, door
de Hollandse kampdokter in Ham
burg zjjn afgekeurd. Een' andere
getuige liet zich echter zeer fel uit
over verdachte en .zei, dat hij in
het geheel geen profijt had gehad
van de f 3500.—, die hij had ge
stort.
Van Antwerpen toonde zich .een
waar diplomaat in de'wijze waar
op hij om de kardinale punten
heendraaide. In het begin van de
oorlog had hy een brief aan Seyss-
Inquart geschreven, waarin hij
verzocht een Commanditaire, Ven
nootschap voor een spaarbrieffonds
te mogen oprichten. Ook had hij
een- loterij wilen oprichten en had
zich daartoe met Piek, de direc
teur van winterhulp-Nederland, in
verbinding gesteld. Dit alles zou
hij echter gedaan hebben, om met
de verkregen geldmiddelen de ille
galiteit financieel sterker te ma
ken.
De president wees er op, dat,
volgens verdachte's eigen verkla
ringen, niet een van de personen,
die zou kunnen vertellen, dat Van
Antwerpen „goed" zou rijnge-
wëest, meer in leven was.'
In zijn pleidooi vestigde de ver
dediger, mr. v. d .Star ér de aan
dacht op dat, hoewel v. Antwerpen
zeker niet abnormaal was, bjj deze
tengevolge van een ongeluk van
jaren geleden geestelijke storingen
waren geconstateerd. De.-verdedi
ger vroeg een voorwaardelijke
straf, omdat zi. voldoende bewijs
tegen verdachte ontbrak.
Uitspraak over 14 dagen.
HET streven om operaties zo
pijnloos, mogelijk te ma
ken is even oud als de opera
tie zelf. In de eerste eeuw na
Christus maakte de heelkun
dige Antyllos reeds, bedwel
mende drankjes uit heksen
wortel en later werden nog
vele andere dranken toege
past Merkwaardigerwijs werd
er in de Middeleeuwen niets
van dien aard gedaan. In de
grote oorlogen van het begin
van het nieuwe tijdperk wer
den de verschrikkelijkste ope
raties zonder verdoving uit
gevoerd. Een enkele menslie
vende arts voerde in die tijd
zijn patiënt dronken.
Bij toeval ontdekte de Bostonse
arts Charles Jackson (1805188G)
dat inademing van zwavelether
bedwelmt en ongevoelig maakt.
Op deze ontdekking voortbouwend
hebben de tandarts Morton en de
chirurg Warren het gebruik van
ether ingevoerd, terwijl later Karl
Koller de plaatselijke verdoving
door cocaïne uitvond. In de laat
ste decennia zijn tientallen nieuwe,
methoden van verdoving uitge
werkt en in verscheidene landen,
ook in Nederland, zijn anaesthesis-
ten, specialisten op dit gebied, nog
in de weer. Een goed narcosemid-
del moet aan de volgende eisen
voldoen: het moet absoluut pijn-
f zijn ook in Rotterdamse ziekenhui
zen in gebruik, geven een mengsel
van lachgas en - ether door een
buisje, rechtstreeks in de lucht
pijp. Bij plaatselijke verdoving
spuit men tegenwoordig cocaïne of
cocaïnachtige middelen direct in
het te opereren,gedeelte van het
lichaam; juist als bij de tandarts,
als deze een kies trekt.
De successen der moderne heel
kunde en der operatieve vorderin
gen zijn voor een niet gering deel
te danken aan de grote vlucht van
de wetenschap der narcose-
Tot.het volgende spreekuur!
Medicus.
stillend zijn; het moet da spanning
der spieren voorkomen en 'onge-,
vaarlijk zijn. Een ideaal narcose-
middel moet uitgewerkt zijn, zo
dra toediening gestaakt wordt.
Lachgas
Een van de opvallendste narcose-
midaelen van de laatste tijd is
lachgas, zogenaamd omdat de pa
tiënten bij toediening inderdaad
soms in een vrolijke stemming
komen te verkeren. Lachgas wordt
ingeademd door een toestel eri de
'narcose is direct uitgewerkt. De
modernste narcosetoestellen, ze
Het gemeentelijk .bureau voor de
statistiek heeft over het le, 2e, en
3e kwartaal 1947 enige statistische
gegevens gepubliceerd.
Uit een vergelijking met de gege
vens over een zelfde periode van
de jaren 1938 en '43 blijkt o.m., dat
het bezoek van buitenlanders aan
Rotterdam meer dan verdubbeld is
maar nog slechts de helft bedraagt
van dat van vóór de oorlog. Uit
Nederland zelf,* is het bezoek aan
onze stad iets gedaald. Opmerke
lijk is-de stijging in 1947 van het
aantal bezoaekers van toneel, opera,
operette, ballet en concert. Het wa.
ren er bijna twee ..maal zoveel als
in 1946 en 50.000 meer dan in 1938.
Het bioscoopbezoek is iets ver
minderd maar is toch altijd nog
veel groter dan in 1938.
Ook sportmanifestaties trokken
in 1947 minder liefhebbers dan in
1945.
Opmerkelijk zijn ook dë gegevens
van het Gewestelijk Arbeidsbu
reau. Het aantal aanbiedingen van
werknemers was over 9 maanden
van 1947 10.009 minder dan in 1946.
Daarentegen steeg het aantal aan
vragen van werkgevers met 2000
en overtreft het. aanbod met een
zelfde aantal!.
Wij besluiten met de zwarte lijst
der verkeersongevallen: 4146 in to
taal van Januari tot. October 1947.
Over de zelfde tijd in 1946: "2396.
Sen stijging, die reden geeft tot be
zorgdheid. Wij zelf zijn het,. die"
daarin verandering kunnen bren
gen' wanneer wij .ons aan de ver
keersregels houden en beter uitkij
ken op straat!
/ftffWfr1/* oergff By wmoxffACMr 3 op ze Occaah v
12 één VAMBM Tests \ZOOO zuf Se re ffe /V.STPtKTtuy
Aan boord van hritroepentransport-
schip Volcndam, met honderden jonge
soldaten onderweg naar Indonesië, be-
pobwijdte van 4 cm breed naait, dat kunt U' met een ingerimpeld of ge
il met een knoop en lusje sluit. De pltsséerd strookje of kantje afzetten,
bovenkant wordt ever de kop lichtzo*; bij geruite óf gestreepte stof neemt U
gerimpeld en mef de naad 1Ü cm het in een andere richting,U kunt het
vóór de zijnaad vallend ingezet, pok van kant of afstekende stof ma-
Het korte rechte mouwtje krijgt een 'ken.°{ het borduren. U ziet: vele ma-
manchet van dubbele stof, die H des- gelijkheden
gewenst ook iets nauwer zou kun- Voor het ronde schouderpas knipt
nen maken. U de patronen langs de* stippellijn
Kraag A is een liggende kraag met door.
lange punten, kraag B een staand mo- Foor de verwerking geldt Her het*
del. Beide maken tve van dubbele stof. ^fde ais uoor het vestje. Aardig
""ZT'AÜ hsls°Pe"'n!>staat bet bij da langa mouw hat on-
worcf. Deze is. van voren, zoals aan-
gegeven, even ingerimpeld. Voor het derstok tn overeenstemming met het
halsboordje,met de strik heeft 11 nodig pas ie brengen. De sluiting komt óp
een reep slof van 6 cm breed en .120 'middtnvooclijn
cm t.nB, die u, de lengte dubbel ge- R mn bwmwitft* ven SS cm
vouwen wordt. De uiteinden knippen
we schuin af. heeft U voor een glaS.de blouse met
Wttt U een oest/e ln de btauee.dsn knge mouwen 1.80 m. ven. SO. cm
knipt U het patroon van het voor* breed nodig,
pand langs de kruisjes door. Het vestje ELLA BEZEMER.
el] Uw mantelpakje staat een een
voudige -overhemdblouse "meestal
nog het beste. Wenst U een gladde
blouse, dan hoeft U de kruisjesen
stippellijnen niet otfae, te nemen. Het
aangeknipte beleg wordt naar binnen
gevouwen en tegengezoomd.
Bijhetverbinden van voor- en rug
pand de rugschouders iets inhouden.
In de lange mouw voorziet U de on
derkant van een split je. waarna U
hem ingerimpeld tussen een boordje óp
32
B.W.88C.M.
09
29 36
MOUW
HEEFT U nimmer van het be
staan der tulpentaai gehoord?
Eerlijk gezegd is het ook voor ons
de eerste indal dat wü er kennis
mee maken. Vast staat dat het
een. geheimschrift is waarvan
in hun jonge jaren de nichtjes
Anna,en Johanna gebruik maak
ten. Zjj vertelden elkaar wel eens
hartsgeheimen, die hun toenmalige
ma's en pa's niets aangingen.
Ja, de nichtjes zijn nu al vele
jaren gehuwd, hebben reeds grote
kinderen en zij ontmoeten elkaar
nog slechts sporadisch. Wie schetst
dan ook nicht Anna's verbazing
toen zij dezer dagen een briefje in
tulpenschrift ontving, waarin Jo
hanna haar voorstelde
Neen, meer verraden wij niet!
Men vervange elke tulp door de
daarmede corresponderende letter
en de inhoud van het 'briefje is
voor iedereen te ontcijferen.
Wie goed toekijkt zal dra ont-.
dekken dat het gaat om tulpen
met een zwarte, een gedeeltelijk
zwarte en, een witte boL Daarnaast
geven de zwarte en witte bladeren
aan de stengel ook nog een onder
scheid aan. Dezelfde "letter wordt
echter steeds door dezelfde tulp
voorgesteld.
En nu: wat schreef Johanna aan
Anna?
Onder de inzenders van de juiste
oplossing worden vier aardige pre
zen verloot.
Inzendingen vóór Vrijdag 2 April
aan de redactie van Het.Rotter-
damsch Parool; op de enveloppe
vermelden; Paaspuzzle.
perkt zich het leven niet tot eten,
drinken en slapen. Integendel. Om de
jongens fit te houden wordt geen dog
de ochtendgymnastiek overgeslagen,
terwijl tevens de militaire framing
voortgang vindt. Aantreden dus, echter
met dit verschil, dat de soldaat in
.plaats vari de binnenplaats van de
kazerne nuhet heel wat minder sta
biele dek van een schip onder zijn
voeten heeft. Lcgcckapitein Franssen
tekende op bovenstaand plaatje met
vaardige pen hoe hij dat aanfreden
zag, toen de Volcndam door een stevig
briesje aardig aan het rollen werd ge
bracht.
En dat des nachts het controleren van
het dek, waarde soldaten zij aan zij in
Hun hangmatten te knarren liggen,
eveneens zo zijn aparte problemen op
levert toont de andere tekening. De
dienstdoende officier in weinig strijd
vaardige houding.Hij doet zijn ronde
op... handen en voeten! -
Beste jopgens en'meisjes,
En hier is Japie Parool dan weer
met de puzzleuitslagen van de Pa-
roal kalender.
Mijn vriendjes en vriendinnetjes
van 6 tot 10 jaar hebben mij prach
tig geholpen met het opzoeken van
de weggelopen rijmwoorden.
Toen jullie eenmaal ontdekt had
den, dat het gedicht was gemaakt
op onze kleine poes, was de rest
niet zo moeilijk.
De twee beschikbare boeken zijn
toegewezen aan: Nellie Dujvesteyn, r
Pr. Maurltsstraat 1, Eleiswijk. Ria
Brinkhuysen, Hoofdlaah 19b,-Rot
terdam.
Ook de Jongens en meisjes van
1] tot 15 jaar hebben weer flink
hun best gedaan. Japie moest, wel
duizend inzendingen nazien. Dat
heb" ik Woensdagmiddag maar ge
daan, toen had ik toch vacantie.
De meesten van jullie hadden
als uitslag „Vriendschap" en het
hiermede dus bij het rechte eind.
Na loting waren de "gelukkigen:
Corrie Vos, -Nw. Binnenweg 15a,
Rotterdam. Ali-
da Gerritsma p.a
KÖneman, Brug
manstraat 11a,
Schiedam.
Ik wens jullie
'n prettige Faas-
vacantie en tot
'n volgende keer.
Indië-desertiezaken
Voor de Krijgsraad te Velde-West,
zitting,houdend te Rotterdam, heb
ben wederom dertig militairen te
rechtgestaan, die niet van het in
schepingsverlof, hun verleend voor
de uitzending naar Indcncciï, wa
ren teruggekeerd, straffen werden
uitgesproken, variërend van twee
maanden tot vier jaar.
De principiële dienstweigeraars,
Engbert de Wit uit' Kollemerland
én Jan H. Broeren uit Rotterdam,
".vier bezwaren achteraf' door de
minister erkend riin eri tegen wie
de auditeur-militair veertien gele
den drie jaar geëist had, zagen zich
veroordeeld tot reap; drie jaar en
twee maanden met aftrek.
In deze zitting werd de 250ste
ïndië-desertie zaak berecht en te
vens hield de verdediger, dr. mr. W.
Schuurmans Stekhoven, rijn 250ste
pleidooi in militaire strafzaken.
Van de 250 behandelde gevallen
van desertie bleken bij herkeuring
70S& tropen ongeschikt te ziïn,
waarvan 50% psychisch niet toere
kenbaar. èn 20% physiek onvol-*
waardig.
Dit paasei bevat een deel van honder
den paaseieren, die naar Hongaars
gebruik opfantastische wijze, zijn be-
sebtWerd. Het plaatje moge inspirerend
werken op de duizenden die aan het K
schilderen gaart*