«EMS
Met Hollands vlag gaat Van der Waals
juichend de bevrijders tegemoet
Politie-inspecteurs gingen in
beroep
SPIONNAGE IN NEDERLAND
Eerst twee moorden om aan goede
papieren te komen
En dan... lid van de
Canadese geheime
dienst!
Radio-programma
CEBUTO
REISBUREAUX
Fabrieken onttrekken arbeiders aan
de veebedrijven
In Moordrecht half industrie, half
veeteelt is dit een probleem
In verband met hun houding
tegenover Boelstra
V/itiiieceehtet
'Feuilleton
kleine
negertjes
Psychologie of p arapsychologié?
Charlotte Kohier liet
ons in 't onzekere
Donderdag 15 April 1948
Vervolg van pag, 1
Omstreeks Dolle Dins
dag September 1944
woont Van der Waals met
zijn secretaris Hendrik
Mossinkoff op een prachtig
ingerichte woonschuit in
in Aalsmeer. Hij heeft deze
woonschuit voor 28.000
gekocht van de heer Sauve-
plaune te Amsterdam en hij
doet het tégenover de wei
nige mensen, waarmee hij
zich in Aalsmeer bemoeit,
altijd voorkomen alsof hij
en Mossinkoff broers zijn.
Op een gegeven moment in
het najaar van 1944 be
merken de leveranciers, die
aan de bewoners van de
schuit HiÉerwec 9, goede
klanten hebben,.!; dat een der
heren Mossinkoff is ver
dwenen. Van der Waals,
hangpt een treurig verhaal
op, «Zijn broer is gepakt
door de Duitsers." Hij ver
keert in vreze of hij hem
nog ooit levend terug zal
zien.»*
Natuurlijk is dit verhaal gelogen.
Mossinkoff is aan boord van de
woonschuit. - op gruwelijke wijze
vermoord; zijn lijk is in stukken
gesneden en-de stukken zijn, deels
in een koffer en deels in kippen
gaas verpakt in het water gegooid.
Twee jaar latpr zal de recherche
slechts de romp dreggen. De. aan
wijzingen, dat Van der Waals de
moord heeft gepleegd, om zich te
ontdoen van Mossinkoff die_ over
zijn vroeger leven, te veel wist en
om zich de papieren van 't slacht
offer .toe. te eigenen teneinde daar
mee onder te duiken, zijn niet wet
tig en overtuigend genoeg om in
tie dagvaarding te worden opgeno
men.
Deze moord wel
Een moord die hem wèl ten laste
wordt gelegd is die-op de heer J.
M. van der Meer, een Hagenaar
die als huisknecht had gesollici
teerd op een advertentie die Van
der Waals onder de naam Baron
Sweert3 de Lanrïas Wyborgh had
geplaatst. Van der Meer leefde in
de veronderstelling, bij een goed
gesitueerd heer in dienst te treden,
doch Van der Waals bleek slechts
de bedoeling te hebben gehad, zich
de papieren van deze man, die als
gevangene in Vught had gezeten,
toe te eigenen, teneinde in de 'toe
komst zowel voor de S.D. als voor
de Nederlandse justitie onvindbaar
te zijn.
In Maart 1945 is Van der Waals
met zijn slachtoffer per fiets op
reis gegaan, zogenaamd naar Gar
deren, waar hij, naar hij voor
wendde, een landhuis bezat. Onder
de gemeente Tienhoven, nabij de
daar liggende oude f orten* heeft hij
de niets kwaads vermoedende man
met een revolver in de hersens ge
schoten, alle papieren die op het
lijk waren gestolen, en het lijk ver-
r DONDERDAG 15 APRIL 1345
Avondprogramma
- HILVERSUM I:. 19.— Zang, 1945
Volksmuziekschool, 19,45 Rege
ringsuitzending, 20.— Nws, 20.05
Echo van de dag, 20.15 Gr. muziek,
21,— Voordracht, 21.20 Philh. ork.,
22.20 De West-Europese'Unie, 22.35
„De Speeldoos", 23 Nws, 2345
The Skymasters, 23.4524.Zang
en piano duo.
HILVERSUM E: .19.— Nws, 19.15
Lever des Heils. 19.30 Actualiteiten,
39.45 Gr. muziek, 19-55 Bachkoraal,
20,—. Nws, 20.15 Steravond, 21.30
Familie competitie, 22.— Sympho-
nie orkest, 22.15 De vaart der vol
ken, 22.35 Pianospel, 22,45/Avond-
overdenking, 23.Nws, 2345 Mu-
sica Nova, 23.45—24.— Slotaccoord.
VRIJDAG 16 APRIL 1948
Ochtend- en Middagprogramma.
HILVERSUM I: .7— Nws, 745
Ochtendgymnastiek, 7.30 Gr. mu
ziek, 8.— Nws, 8.18 Operettefrag
menten, 9.Lichte morgen klan
ken, 0.30 Strijkkwartet, 10.— Mor
genwijding, 10.20 Zang, 10.30 .Voor
de vrouw, 10 45 Viool en piano,
11.05 Voordracht, 11.25 Orkestcon-
ceri, 12.— Gr. muziek, 12.30 Weer-
praatje, 12.33 Sport, 12.33 Orgelbe
speling, 13.— Nws, 13.15 Vaudevil
le orkest, 14— Kookkunst, 14.20
Pianospel, 15.02 Ons volk en zijn
dichters, 15.22 Gr. muziek, 16.—
Kamerorkest, ,16.30 Tussen twaalf
en zestien, 17.— Orgelspel, 17.20
Wij en de muziek,. 13.— Nws, 18.15
Accordeonmuziek, ,18.30 'Strijd
krachten.
HILVERSUM II: 7.— NWS, 7.15
Pianomuziek, 7.30, Gr. muziek, 8.—
Nws, 8.15 P'uk de dag, 0-— Mor
genconcert, 9.30 Waterstanden, 9.35
Schoolradio, 10.35 Operette muziek,
11.De Zonnebloem, 11.35 Als de
ziele luistert,. 11.45 Orkestmuziek,
12.03 Gr. muziek; 12.30 Weer-
Praatje; 12.35 Lunchconcert; 12.55
Zonnewijzer; 13.00 Nws.; 13.20
Lunchconcert; 13.50Van man tot
man; 14.00 Nederlands Glorietijd-
perk; 14.30 Calvet Kwartet; 15.15
Symphonie-orkest; 15.40 Ballet
muziek; 1C.OO Gr.'muziek;-17;00-Na
schoöltijd; 17.15 Orkestmuziek;
17.45 "Wat het buitenland leest;
18.00 Zangkoor; 18.30 Oude melo-
aieSn; 18.50 Actualiteiten.
H.J. VAN DER MEER
met revolver gedood
volgens in een langs de weg lopen
de sloot geworpen. Een marechaus
see, die het daar vond, verkeerde
in de mening te doen te hebben
met een liquidatie-geval en hij
heeft het stoffelijk overschot, zon
der aan het feit ruchtbaarheid te
geven, doen begraven.
De bevrijders tegemoet
Van der Waals is met de paple
ren van ztfn slachtoffer naar Zuid
laren gegaan, waar de NSB-burge-
meester hem en zijn vrouw Corrie
den Held een zomerhuisje ter be
schikking heeft gesteld. In Zuidla
ren heeft Van der Waals de hevrij-
ding'afgewacht en toen de Cana
dezen deze gemeente naderden,
heeft de boef zijn flets voorzien
van een Nederlandse vlag en is de
troepen van onze bevrijders ver
heugd tegemoet gereden.
Gedurende al deze tijd heeft Van
der Waals van tijd tot tijd nog con
tact gehad met de SD, zowel in Den
Haag als in Zwolle en Haren (Gro
ningen). Hoé wel te dezen aanzien
niets met zekerheid valt te zeggen,
is het toch waarschijnlijk te ach
ten, dat hij generlei werk meer
voor de Duitsers heeft
Intussen had van der- Waals in
Zuidlaren moeilijkheden gekregen
met de. plaatselijke afdeling van'de
Binnenlandse Strijdkrachten. Men
koesterde argwaan Legen de gladde,
hoffelijke man en men heeft hem
zelfs gedurende enige uren. als ar
restant opgesloten. De commandant
van de B-S. is toen blijkbaar door
de woordenstroom van de geraffi
neerde spion overbluft geworden.
Hij heeft hem althans losgelaten en
vervolgens van het ene uiterste
ïn het andere vallend Van der
Waals ingedeeld bij een arrestatie-
groep, die in een. bootje N.S.B.-ers
ophaalde.
Een paar weken later duikt
Van der Waals op fax Utrecht.
En daar zou het ongelooflijke
feit hebben plaats gehad dat dc
Engelse majoor Pitcock en de
Nederlandse kapitein Syden-
burg "Van der Waals een mili
tair uniform aantrokken en
hem de rang gaven van offi
cier voor civiele diensten.
De vraagtekens, die ieder- nor
maal denkend mens bij deze episo
de-uit het leveh van de ven-ader
plaatst, kunnen wij op deze plaats
niet in uitroeptekens veranderen
om de eenvoudige reden, dat er
niet voldoende gegevens beschik
baar zijn om deze uiterst merk
waardige historie ook maar bij be
nadering te verklaren.
Een gerucht
In dit verband is het nuttig te
wijzen op een hardnekkig gerucht,
dat Van der Waals het voornemen
zou hebben op het komende vijf
daagse proces belangrijke onthul
lingen te doen over het werk, dat
hij in Engelse dienst, contra de
Sow jet-Unie zou hebben verricht.
Wij willen uiteraard aan deze ge
ruchten niet meer waarde toeken
nen dan aan geruchten toegekend
dienen te worden, maar wij wensen
hieraan toch toe te voegen, dat het
vrijwel vast staat dat Van der
Waals na de bevrijding in dienst
heeft gestaan van de Second Cana
dian Field Security, en dat hij in
opdracht van deze Canadese ge
heime dienst naar Duitsland is ge
gaan. Hierbij dient bovendien te
worden aangetekend, dat Van der
Waals inderdaad enige tijd in. de
Russische zóne heeft vertoefd, dat
hij zijn vrouw, de meer genoemde
Corrie den Held, eveneens in het
Russische deel van Berlijn heeft
ondergebracht en dat hij eerst in
Augustus 1946 door de Neder
landse opsporingsambtenaren a kon
worden gearresteerd, toen hij on
der de naam Hofman in een ge
vangenkamp vertoefde.
Hoe hij daar terecht kwam, wat
zün werk is geweest en welke re
denen de Canadezen gehad hébben
deze kapitale oorlogsmisdadiger
naar Duitsland te zenden dit
zijn vragen waarop wij te dezer
plaatse het antwoord moeten
schuldig blijven.
Wij kunnen slechts, hopen, dat do
president van de Rotterdamse Ka
mer var. het Haags Bijzonder Ge
rechtshof in de velerlei geruchten,
die hieromtrent de ronde doen,
aanleiding zal vinden om al deze
geheimen ter zitting te doen ont
sluieren.
De rechtzaak
Zijn wij wel ingelicht, dan zal
de rechtszaak tegèn Van der Waals
vermoedelijk slechts weinig ont
hullen over' de achtergronden van
het England-Spiel. Men wil, gezien
de inhoud van de dagvaarding, de
zaak Van der Waals behandelen als
de normale zaak tegen een V-Mann
vande S.D. Hoezeer de advoc.-
fiscaal daartoe ook, uit strikt juri
disch oogpunt gezien, het recht
heeft, zouden wij het toch een daad
van wijs beleid achten indien de
president van het Hof althans in
grote lijnen de levensloop van Van
der Waals van de bevrijding af tot
aan het tijdstip van zijn arrestatie
scherp wilde belichten.
Er zijn rond de figuur Van der
Waals, met name voor wat zijn
wederwaardigheden als lid van de
Canadian Field Security betreft,
zoveel verhalen in omloop, dat het
bijna een landsbelang moet wor
den geacht als door het vaststel
len van de feiten althans de wild
ste geruchten uit de wereld .wor
den geholpen.
En thans is over enige dagen het
woord aan Van der Waals! En aan
president Van Vollenhovên, aan
procureur-fiscaal Van Doorn
aan de stroom van getuigen, waar
van Schreieder, Haubrock en de
Nederlandse kolonel dr, Somer
wellicht de belangrijkste zullen
blijken te zijn.
Wij sluiten deze eerste serie ar
tikelen over „de oorlog achter de
schermen", thans met de verzeke
ring, dat zij een zo objectief-mo
gelijke weergave Van feiten bevat
ten, dat wij ons ten aanzien van
Londense en Nederlandse bureaux,
groepen en persoonlijkheden van
ieder oordeel en van elke waarde
bepaling onthouden en dat wij
overigens van mening zjjn, dat de
feitelijke gegevens een voldoende
duidelijke ta-1 spreken.
In de hierboven reeds aangekon
digde nieuwe reeks publicaties
waarln\o.m. de bijna legendarische
figuur Van „King Kong" verschijnt
komen wij natuurlijk op tal van
reeds aangestipte problemen in
breder verband terug. Omdat wij
van mening zijn, dat spreken een
daad van eenvoudige rechtvaardig
heid is tegenover de nagedachtenis
van hen, die niet méér kunnen ge
tuigen wijl zij hun" leven gaven
voor het vaderland. En omdat
spreken over deze op zichzelf tra
gische en hittere feiten juist thans,
in de barning dezer bewogen tij
den, een plicht is jegens ons volk,
'Nieuwe verkeersactie
"Van 19 tot en mét 24 April zal
door de politie in velé gemeenten
van het land binnen het kader der
verkeersmaatregelen een actie
worden gehouden betreffende -het
„parkeren en stoppen". Ook nu
zullen aan de bestuurders van mo
torrijtuigen en andere voertuigen
velletjes papier worden, uitgereikt,
waarop een aantal, van de voor
naamste voorschriften vermeld
staan.
'Advertentie 1. M*
Hf2 dg. VaftenBing f. 42.-
2 dg. Vslicenbwj m 41,.
2 dg. Nsdwland 41,-
Zuid-Limburg u 34.-
2'/2^9- Yaelmeer 56,-
2 dg. Zeeland 37.50
3 dg. Umbuig-Arrkimen 60.-
3 dg. Zeeisnd-Odenda 60.-
4 dg. Neerland n 84..
6 dg. Valkenburg-Ahleonen „125.-
6 dg. Zeeiand-Belgii „120.-
«1 »*1» andere, vratgl programma.
Prima baleis en maaltijden. Dek. leiding.
NAAR DE
BOLLENVELDEN
Gabel® daglotbl F. 645
Mlddag/Odrfendtocto 3.75
ROTTERDAM; SplnkuUstniat 11,
(BsuUflebouw) Tel. 26182;
■gcnbchapptnanlnllchltngkanloren
dar H.5.
Zondag of geen Zondag, 's morgens om een uur of vijf moeten de
koeien gemolken worden en als de industrie-arbeiders zich nog eens
omkeren in hun bed, zijn de veeboeren of de melkknechten met hun
rammelende bussen al op weg om hun plicht te doen. Daarom is het
niet zo vreemd, dat tegenwoordig tal van melkknechten proheren,
een baantje in de Industrie te krijgen, omdat zij menen er dan beter
aan toe te zijn. In een plaats als Moordrecht, waarvan 'de bewoners
voor de helft leven van veeteelt, voor de andere helft van industrie,
Is dit een probleem. Dfe trek naar de fabrieken is te groot voor een
evenwichtige structuur van het maatschappelijk leven en de om
standigheden maken het vrijwel onmogelijk, voor dit vraagstuk een
oplossing te vinden.
Ook het landleven heeft
zijn voordelen
In de industrie is veel werk. De
Koninklijke Verenigde Tapxjtfa-
brieken in Moordrecht verschaffen
aan ca. 300 paar handen arbeid.
Het is er druk en het zou nog druk
ker zijn als de toevoer van grond
stoffen wat rooskleuriger was. In
de toekomst, zo wordt verwacht,
zal het aantal arbeiders zeker ver
groot kunnen worden. Moet dit ten
koste gaan varx de veebedrijven?
Onder voorzitterschap van mr. S.1
A. de la Rivière heeft het Ambte
narengerecht gistermorgen in het
kantongerecht aan de Noordslngel
het beroep behandeld dat de hoofd
inspecteur A. J. Harp en inspecteur
Th. Ardon, belde van de Rotter
damse politie, hebben ingesteld te
gen een besluit van de hoofdcom
missaris, waarbij beiden schriftelijk
zijn berispt, in verband met hun
houding tegenover de vroegere po-
litiepresident,. da heer Boelstra,
toen deze in November J.I. uit de
gevangenis werd ontslagen.
De hoofdinspecteur Harp, die de
vroegere poll tienresident gedurende
de bezetting nimmer had gespro
ken, was na de bevrijding gedêta-
cheerd geweest by de P.O.D., en
had de zaak tegen Boelstra moeten
instrueren. Tlidens de behandeling
van het proces voor het Bijzonder
Gerechtshof was hü als getuige A
charge opgetreden. Nadat Boelstra'
uit de gevangenis was ontslagen,
had hi1 op verzoek van Boelstra op
een' Zondagmiddag een bezoek ge
bracht aan diens woning om hem
inlichtingen te verschaffen over de,
mogelijkheid van teruggave van
ïnbeslaggenomen meubilair. Het
onderhoud had een .half! uur ge
duurd en er was ook een borrel bd
gedronken.
De vljzc waarop de hoofdinspec
teur deze dienstzaak had afgehan
deld. was hem door de burgemees
ter zeer kwaliik genomen. Hoewel
de hoofdcommissaris van oordeel
was geweest, dat geen strafmaat
regelen behoefden te worden opge
legd, had de burgemeester opdracht
gegeven, de hoofdinspecteur schrif
telijk te berispen. De Inspecteur
Ardon had in zün functie van hoofd
der luchtbeschermingsdienst gedu
rende de bezetting ,wel contact met
Boelstra gehad. In het proce3 tegen
Zijn ex-chef was deze politieambte
naar ais getuige A décharge opge
treden. Gedurende de gevangen
schap 'van Boelstra had hii hem
enige malen opgezocht. Ardon was
toen lid van de zuiveringscommis
sie der politie en had inlichtingen
nodig gehad omtrent de gedragin
gen van diverse politiemannen.
Tijdens een dezer bezoeken zou
Böalstra zeer sentimenteel zijn ge
weest en hem op pathetische wijze
hebben uitgenodigd, na zijn ontslag
„een borrel te komen drinken".
Toen het moment van het ont
slag' was aangebroken, was Ardon
opgebeld door de vroegere secreta
resse van Boelstra" met de vraag
of hij eens even kwam aanlopen.
Ardon had hier niets voor gevoeld
en had zich er van afgemaakt door
een telegram tc sturen, van de vol
gende inhoud:
„Ben verhinderd, hoop u spoedig
te ontmoeten".
Burgemeester en hoofdcommls-
__j3s hadden hem het verzenden
van dit telegram kwalijk genomen,
vandaar de schriftelijke berisping.
Beide polltie-ambtenaren verklaar
den vanochtend, zich niet schuldig
en meenden, correct te hebben ge
handeld.
De maatregel van de hoofdcom
missaris had hen gegriefd en ge
krenkt. Inspecteur Araoh zeide „al
leen de mens Boelstra te hebben
willen zien, vandaar de afwijzing
in min of meer beleefde vorm, „De
hoofdinspecteur Harp meende juist
tö hebben gehandeld door ondor de
gegeven omstandigheden Boelstra
niet naar het bureau te laten ko
men, maar hem thuis even op te
zoeken. De borrel was hem door de
secretaresse opgedrongen.
Voor de politieambtenaren trad
op mr. Hoogenraad, die vernieti
ging van het besluit van de hoofd
commissaris bepleitte.
De hoofdcommissaris was verte-
fenwoordigd door mr- Vreeswjjk,
ie concludeerde tot verwerping
van het beroep. Het Ambtenaren
gerecht zal binnen drie weken
schriftelijk vonnis wijzen.
Vrouwen, die in Amerika
willen trouwen
Het Amerikaanse consulaat deelt
mede, dat er nog altijd Nederland
se vrouwen zijn, die voor een vi
sum naar de Ver. Staten in aan
merking komen als ze willen trou
wen met een in Nederland gediend
hebbend lid van de Amerikaanse
strijdkrachten. Wie van de speciale
regeling gebruik wil maken, moet
zorgen op of vóór 31 December van
dit jaar in een der havens van de.
Ver. Staten te zijn aangekomen.
Immers ook op de boerderijen
valt nog genoeg te doen. Een tekort
aan werkkrachten zou. een funeste
invloed hebben op de veehouderij
en de. voedselpositie van ons land
benadelen. Dit zijn echter overwe
gingen die het algemeen belang ra
ken. De overwegingen, die de ar
beiders ertoe brengen d<e boerderij
vaarwel te zeggen, zijn van per
soonlijke aard. Loonkwesties zijn
hier niet in het geding. Hoofdoor
zaak is wel, dat de industriearbei-.
der over meer vrije tijd beschikt
dan de landarbeider.
Natuurlijk, vrije tijd is een kost
baar goed. Maar ook het landleven
heeft zijn voordelen en het is de
vraag, of de voordelen van de fa
briek hiertegen opwegen. Het is
niet toevallig dat wij een vrij groot
aantal industrie-arbeiders gespro
ken hebben, die vroeger in het vee
bedrijf werkzaam waren en graag
terug zouden willen.
Hoe het zij, de trek naar de in
dustrieën is er en dit bezorgt de
boeren^ maar ook de gemeentebe
sturen veel hoofdbrekens. Burge
meester Brandt van Moordrecht
kan daar heel wat van vertellen.
Het is Moordrechts grootste zorgt
Enkele wensen
Kent Moordrecht nog andere
zorgen, vroegen wij de burgerva
der? Natuuvlijk is dit niet het eni
ge. Natuurlijk - oh tragische van
zelfsprekendheid nijpt ook hier
de woningnood. Gelukkig kon er in
de bezettingstijd nog voor 116 wo
ningen geheid worden. Zeer bin
nenkort wordt officiële toestem
ming voor de bouw van 34 wonin
gen verwacht, die nog dit jaar ge
reed moeten komen.
Er bestaan ook nog een paar
wensen betreffende de verkeers
verbindingen, al beseft men beel
goed, dat men met een half-uur-
busverbinding met Rotterdam en
Gouda heel wat beter af is dan de
dorpen op de eilanden. Toch zou
den de Moordrechters graag zien,
dat de bus naar Gouda doorreed
tot het station en dat het veer naar
Gouderak wat later ophield met
varen.'
En als we dan nog een wens van
burgemeester Brandt willen note
ren, is het deze; liever niet meer in
dustrie dan we nu hebben! De pol
der, onze prachtige Zuidplaspolder,
blijve wat hij. is: een stuk land-
schapsscboon, een sieraad voor
Holland.
Kijkje in het rustige Moordrecht.
Het gaat tegen Hany, keïïner in
een klein café met geen prettige
patroon. Nee, geen prettige patroon
was die kastelein. Catrien, die twee
weken als buffetjuffrouw bij hem.
gewerkt heeft, verklaart het ónder
ede. Het was een lastige zure man,
de patroon, zei ze en.' na twee we
ken had ze al tabak van hem. Ze
had ontslag genomen, want als de
patroon geen prettig mens is werk
je niet met pleizier, nietwaar. Wat
er verder ook twijfelachtig in deze
zaak mocht zijn, één ding stond
absoluut vast: de patroon was geen
prettig mens. Jannetje de werkster
van het café komt het ook al ver
tellen: een moeilijk mens, edelacht
bare, geen prettige patroon.
Wel verklaarbaar was het _dus
dat Harry, de kellner, toen hij op
'een morgen aan het mastiek maken,
was, ineens genoeg kreeg van het
baantje by die zure patroon, z'n jas
aanschdot en hem gewoon smeerde.
Jannetje was juist bezig de vloer
aan te dweilen, toen ze Harry z'n
jas zag aantrekken, een fles in zij a
zak steken en de deur uitlopen.
Ze vond het een beetje vreemd
en riep hem nog na, maar hij keek
niet om, zei ze. De vrouw liep naar
de kastelein en vertelde wat zij ge
zien had: Harry was er ineens van
door gegaan met een fles in zijn
zak.
Regelrecht liep de baas toen naar
dé kas en constateerde dat hij leeg
was. Er waren nog wel geen klan
ten geweest, maar vijftig gulden
wisselgeld zat 'er altijd in de kas,
dat was 20 de gewoonte, zei de
kastelein, een keurige heer met
eerTerg zakelijk gezicht, maar niet
bepaald onprettig om te zien. Zo,
die is er met de kas vandoor, had
de baas onmiddellijk gezegd, ik
weet zeker cat er vijftig gulden ia
moest zitten en hij is leeg, geea
cent meer, kijk maar. Jannetje had
gezien dat de krs leeg was, maar
tevoren hnc ze Karry niet er iets
uit zien nemen, alleen de fles had
z'm In zijn zak zien steken, dat weL
De patroon ken me nog meer
vertellen, zei Harry tegen de rech
ter, ik heb die vijftig piek er niet
uitgehaald, bij m'rx gezond niet. De
buren zien de patroon dikwijls
's avonds iaat, na sluiten nog eens
het café binnen gaan, het ken dus
best mogelijk wezen dat-ie zelf de
centen uit dc kas genomen heb, die
fles heb ik meegenomen, dat geef
ik toe, ik kreeg trouwens nog geld
van 'm, maar ik zal noclt een bor
rel meer drinken als ik die vijftig,
piek gejat heb.
Zelfs deze, voor een kellner toch
krasse bewering, kon de officier
niet van Harry's onsehuid overtui
gen. Je zegt zelf dat jc nog geld te
goed had van jè baas, sprak de of
ficier, je hebt dus gedacht: ik zal
het maar vast uit de kas nemen,
hebben is hebben. Ik weet zeker
dat je 't gedaan hebt en ik vraag er
vier weken voor. De rechter vond
het geval ook niet twijfelachtig,
maar hij gaf maar de helft van de
geëiste straf, zeker omdat niemand
het bij die onprettige patroon had
kunnen uithouden, vermoeden wij.
Moet Nederland 200.000
ton groenten vernietigen?
v „Nederland zal gedwongen zijn,
dit jaar 2ÜO.OÖO ton groenten te
vernietigen, indien de na-oorlogse
afzet-moeiZfjkbeden niet worden
overwonnen", aldus heeft de Ne
derlandse afgevaardigde, A. H.
Bcerma, voor de raad van de FAÓ
(voedsel- en landbouworganisatie)
te Washington verklaard. Van de
850.000 ton groenten, die Neder
land onder normale weersgesteld
heden dit jaar zou prodticereri, zou
400.000 ton voor de export be
schikbaar zijn; hiervan zou mo
menteel slechts 200.000 ton geëx
porteerd kunnen worden. De raad
van de F.A.O. heeft er bij de Euro
pese regeringen op- aangedrongen,
gemeenschappelijk op te treden om
te verhinderen, dat „het grote én
waardevolle Nederlandse groea-
tenoverschot" verloren gaat
Rentrée Josephine Baker
Josephine Baker, die in de oor
log voor militairen is opgetreden,
heeft haar rentrée gemaakt In de
„Club des Champs Elysées". Zij
werd bü haar chansons "begeleid
door een orkestje, dat haar echtge
noot Jo Bouilloni dirigeerde. Leden
van het corps diplomatique woon
den de avond bij.
POOR AGATHA CHRISTIE
35.
Nu nam. hij de leiding met het
geinak van iémand, die lange tijd
gezag heeft uitgeoefend. Hü was in
derdaad de president van het ge
rechtshof.
Hij schraapte zün keel en verhief
zijn stem nogmaals.
„Vanmorgen, heren, was ik, ter
wijl ik op het terras zat, -getuige
van uw bezigheden. Er kon geen
twijfel heersen aan uw opzet.
doorzocht het eiland naar een onbe
kende moordenaar?"
„Volkomen juist, mjjnheêr", zei
Philip Lombard.
De rechter vervolgde:
„U bent ongetwijfeld tot dezelfde
conclusie gekomen als ik name
lijk dat de dood, zowel van Antho
ny Marston als. van mevrouw'Ro
gers noch aan een ongeluk noch aan
zelfmoord toe te schrijven zijn. Zon
der enige twijfel heeft u ook een
opvatting over het doel, waarmee
de heer Manth ons naar dit eiland
heeft gelokt?"
Blore antwoordde, hees: „Hij is
krankzinnig! Een gek!"
De rechter kuchte. „Dat fs 20
goed als zeker. Maar dat is nauwe
lijks van belang. Onze hoofdzorg is
ons eigen leven te redden."
Armstrong zei met trillende stem:'
„Ik zeg u, dat er niemand óp het -
eiland is. Niemand." i
De recjiter streek langs zijn kin.
Hij zei kalm; „Niet in de zin, die
u bedoelt. Tot die conclusie kwam
ik vanmorgen vroeg al. Dc had u
kunnen vertellen, dat uw zoeken
vruchteloos zou zijn, Niettegen
staande dat ben ik vrijwel over
tuigd, dat de „heer Manth" (om
hem de naam te geven, die hij zelf
heeft gekozen) wel op het eilandisu
En steeds geweest is. Gegeven het
plan in kwestie, dat niets meer of
minder is dan het doen van recht
aan personen voor misdaden, die
de wet niet kan achterhalen, Is er
maar één wijze, waprop dat plan
voltooid kan worden. De heer Manth
kon maar op één manier op het
eiland komen. Ja, het is zo helder
als glas. Mijnheer Manth ia één van
ons..;
„O, neen, neen, neen.De uit
barsting kwam van Vera het was
bijna een gekreun. De rechter keek
haar scherp aan.
Hij zei:
„Mijn waarde jonge dame, dit is
niet het ogenblik om de feiten niet
onder het oog te zien. Wij verke
ren allen in ernstig gevaar. Eén
van ons is N., L Manth. En wij we
ten. niet wie! Van de, tien mensen,
die naar dit eiland gekomen zijn,
djn er drie definitief buiten verden
king. Anthony Marston, mevrouw
Rogers en generaal Macarthur. Wij
zija met z'n zevenen - over. Eén van
die zeven is, als ik het zo mag noe
men. een vreemde, kleine neger."
Hij hield even op en keek in het
rond. iMag ik aannemen, dat u het
allen met. mij eens bent?"
Armstrong antwoordde: „Het
klinkt fantastisch maar ik ver
moed, dat u gelijk hebt."
Blore zek „Er is. geen twijfel mo
gelijk. En als u het mij vraagt, ik
heb ier een ernstig vermoeden
van.."
Rechter Wargrave bracht hem
met een gebaar snel tot zwijgen.
De rechter zei kalm:
„Daarover zullen wij het dadelijk
hebben. Op het ogenblik wens ik
alleen maar vast te stellen; dat wij
het allen over de feiten eens zijn."
Emily Brent, nog steeds breiende,'
rel: „Uw redenering klinkt logisch.
Ik erken, dat één van ons door de
duivel bezeten is.H
Vera mompelde: „Ik kan het niet
gelovenik kan niet.
Wargrave vroeg: „Lombard?"
„He stem er mee in, mijnheer,
volkomen."'
De .rechter snikte voldaan met
zyn hoofd. Hij: zei:' „Laat ons nu de
bewijzen nagaan. Om te beginnen:
bestaat er enige reden iemand in
het bijzonder te verdenken. Naar
ik meen, mijnheer Blore, heeft u
iets te zeggen?"
Blore haalde moeilijk adem. Hij
zei: „Lombard heeffc een revolver.
Hii heeft gisteravond niet de waar
heid verteld. Dat erkent hü."
Philip Lambard glimlachte min
achtend. „Ik denk, dat ik het beter
nog eens kan „vertellen."
Dit deed hij en vertelde het ver
haal nogmaals, kort en beknopt.
Bïora merkte scherp op: "Welk be
wijs is er? Er is niets, waaruit de
juistheid van het verhaal blijkt."
De rechter kuchte. „Ongelukki
gerwijze", zei hij, „verkeren wij el
len in 'die toestand.- Er is alleen
maar ons eigen woord om op af te
gaan."
Hy boog zich naar voren. „Nie
mand van n heeft nog begrepen,
welk een bijzonder merkwaardige
situatie dit is. Volgens mij is er
maar één gedragslijn, die wij kun
nen volgen. Is er iemand, die wfj
definitief buiten verdenking kun
nen stellen, rekening houden met.
de feiten, dfe .tot onze beschikking
staan?"
Dokter Armstrong zei snel: „Ik
ben een bekend arts. Het denkbeeld
alleen, dat ik verdacht.
Weer bracht de rechter met een
gebaar van zijn hand iemand tot
zwijgen, vóór hij uitgesproken was.
Rechter Wargrave zei met zijn zach
te, duidelijke stem: „Ook Ik ben een
zeer. bekend persoon! Maar. mijn
waarde heer, dat bewijst minder
,dan niets! Oqk vóór ons zijn dok
ters krankzinnig, geworden. Rech
ters zijn krankzinnig geworden.
„Evenals", voegde hij er aan toe,
terwijl hij naar. Blore keek „in
specteurs van politici"
Lombard merkte op: „ïn ieder ge
val veronderstel ik, dat u de vrou
wen er buiten zult laten."
De rechter trok zijn wenkbrau
wen op. Hü zei met de bekende
„scherpe" toon, die de balie zo goed
kende: .Begrijp Ik goed, dat .u wilt
beweren, dat vrouwen geen gevaar
lijke krankzinnigen kunnen zijn?"
Lombard antwoordde geërgerd:
.Natuurlijk niet Maar met dat al
schijnt het nauwelijks mogelijk..
Advertentie i. M.
"Waan. of werkelijkheid? noemde
Charlotte Köhler de knappe psy
chologische novelle „The turn of
the screw" van de herontdekte 19e
eeuwse Amerikaan Henry. James,
waarmee zij na een jaar van. rust
weer voor het voetlicht treedt.
Een vertaling, die enerzijds een
predese weergave is van de gees
telijke kwellingen, die de jonge
gouvernante ondergaat, aan de'an
dere kant een dualisme verraadt,
alsof de schrijver het publiek over
het hoofd van de vertolkster heen
voor een interessant, maar onoplos
baar raadsel wil stellen, wat dan
zijn grote verdienste zóu moeten
zijn. Dé opvatting van dé voor
drachtskunstenares wij mogen
aannemen, dat zij accoord gaat mét
de visie van Jeanne van Schaik-
Williog, als in het programma af
gedrukt -is geheel vrijblijvend:
zijn de geestverschijningen, waar
door ze de haar toevertrouwde „en
gelachtige" kinderen Flora en Mi-
les belaagd ziet4 pure hallucinaties,
afschuwelijke fantasmagorienop
geroepen door een hyper-gevoeli
ge, verbeeldingsrijke natuur, is dit
de waan of zijn dié parapsycholo
gische verschijnselen de werkelijk
heid? Waarop onmiddellijk het. so
fisme kan volgen, dat de waan
vanhet eerste de werkelijkheid is
van het tweede en omgekeerd.;-?':
En het is zeer de vraag, of (Ja
mes dit met Turn of the screw-(let
terlijk: het' aandraaien van de
schroef) zo bedoeld heeft De: In
druk Is eerder, dat hij een neuro
tica heeft willen tékenen, een zeer;
fijnzinnig en yeelzydig' karakter,
sympathièk en beklagenswaardig
bovendien, maar dat hij de schei
dingslijnen tussen psychologie en
parapsychologie op oncontroleer
bare, want uiterst intelligente' en
charmante wijze verdoezeld heeft.
In dat grensgebied laat hij de
lezer (i.e. toehoorder) aan zijn lot
over en zelfs de uitnemende gids,
die Charlotte Köhler was, kon. geen
weg wijzen uit dft labyrinth van
twijfels.
Toch boeide zij ook ditmaal weer
sterk, door de volledigheid en fel
heid, waarmeeze haar figuren op
het toneel zette. Gebaar en. bewe-"
ging bleven tot het strikt essentiële
beperkt om het litteraire karakter
van dit stuk ook maar niet in-'t
minst te beledigen; in stem en ge
laatsexpressie kon de voordrechts-
kunstenaresse, vooral bij .de be-,
klemmende slot-climax, geheel die
uiterste suggestieve' kracht vinden,
die haar tot de aangewezen, pleit-
bezorgster van dit interessante en
moeilijke stuk stempelt. De matig
bezette Schouwburg applaudisseer
de hartelijk. H. F. Reedijk.
GOUDEN AMBTSJUBILEUM
De heer:J. W. Unkel, vofifica-
teur van. Belastingen, heeft Donder
dag in-alle stilte zijn 50-jarig
ambtsjubileum. gevierd. 'Tochis
deze dag niet onopgemerkt voorbij
gegaan. De j u hilar is is Üeënkonink-
lyke onderscheiding verleend. Bij
afwezigheid van de Burgemeester
beeft ae heer J. Hasper, Directeur
van Financiën, öe zilveren medail
le, .verbonden aan de Ordevan -
Oranje, Nassau, uitgereikt, daarbij
herdenkende, hoe da heer Unkel
op _8 April 1898 in gemeentedienst
trad als. matroos bü net Gemeente
lijk Havenbedrijf en thans, na 50
j aar.trouwe plichtsbetrachting, de
dienst verlaat aks verificateur van
Belastingen.. - -
.-ri-lAMeL;- a.&;zaLdé(Jieei;:UnkeI? zUa
functie voorgoed neerleg gén.