Kan burgemeester Oud ook
Kamerlid zijn?
C
Enkele perscommentaren
Verkiezingen vroeger en nu
Oproep van Stichting 1940-'45
In 1948 komen waarschijnlijk
49.911 woningen gereed
Regering ziet het liever niet, maar
anderen achten haar
standpunt onjuist
Geen wettelijke
beletselen
Nederland wil Venlo
annexeren
Radio-programma
ff
heöen....
Toch neemt huizentekort toe
DE
HINESE
PAPEGAAI
Duizenden zonder
eigen huis
Rector-magnificus NEH
Donderdag 8 Juli 1948
3
NU lurrgemersfer Oud als lijstaanvoerder van de V.V.D. aan dé ver
kiezingen heeft deelgenomen, zal In brede kringen de vraag zfcjn
gerezen, wat do gevolgen daarvan kunnen zijn-voor zjjn positie als &•!>-ge-
meester van Rotterdam.
Ter beantwoording van deze vraag hebben \vy ons oor te luisteren
gelegd by enkele figuren, wier maatschappelijke of politieke werkzaam
heid ons de zekerheid gaven, dat zij over deze kwestie mot kennis van
zaken kunnen oordelen. Maar tevoren <Ut: Wat men ook moge denken
over de politieke activiteit van mr. Oud, toch mag als vaststaand worden
aangenomen, dat do overgrote meerderheid van de Rotterdamse burgertf
in de raad en ook daarbuiten J«j er meermalen uiting aart gegeven
het zal betreuren, Indien deze politieke werkzaamheid nu of In de toe
komst tot gevolg zal hebben, dat men hem als burgemeester zal moéten
missen.
Intussen wordt algemeen aange
nomen, dat nu mr. Oud als lijst
aanvoerder van de Y.V.D. gekozen
is, hij ook zitting zal nemen in de
Tweede Kamer en als fractieleider
zal optreden. Men kan zich ten
minste niet voorstellen, dat hij
'evenals destijds generaal Snijders
alleen maar als trekpaard heeft
willen fungeren.
In dit verband wordt er aan her
innerd, dat mr. Oud in de vele
spreekbeurten, di hij in de ver
kiezingstijd heeft gehouden, nooit
op het met-zitting nemen heeft ge
zinspeeld en het politieke fatsoen
brengt daarom mede, dat hij inder
daad als fractieleider in de Tweede
Kamer zal gaan optreden.
Wel bestaat de mogelijkheid, dat
mr. Oud, nadat een nieuw kabinet
gevormd is en de beslissing om
trent dc hangende grondwetsher7
ziening in de Staten-Generaal is
gevallen, zijn taak als volbracht zal
beschouwen en alsdan, zich gerech
tigd zal achten, zich" als kamerlid
terug te trekken. Immers: de grote
vragen, waarover de verkiezingen
liepen, zijn dan afgedaan; het ge
wone dagelijkse werk van de Sta
lijn-Generaal kan wel door anderen
worden verricht zo zou de rede
nering van mr. Oud kunnen zijn.
Twee standpunten
Er moet dus rekening mee wor
den gehouden, dat althans voor
lopig de burgemeester als frac
tieleider in de Tweede Kamer zit
ting zal hebben. Een wettelijk be
letsel is er tegen het doen samen
gaan van beide functies met. Wel
is er een streven bij de regering bij
het vervullen van burgemeesiers-
vacatures om de combinatie burge
meester-kamerlid zoveel mogelijk
te vermijden, althans indien het
gemeenten van behoorlijke omvang
betreft. Indien een kamerlid tot
burgemeester van zodanige ge
meente wordt benoemd, spreekt de
minister of namens hem de
Commissaris der Koningin met
hem af, dat hij zijn kamerlidmaat
schap aan het einde van de zit
tingsperiode zal neerleggen en zich
niet meer herkiesbaar zal stellen.
Men wees ons er nog op, dat dit
waarschijnlijk ook de reden is ge
weest van het verdwijnen van mr.
Vaii W.n1sum uit de Tweede Kamer,
nu i i.v onlangs burgemeêstei van
Delft i-ï geworden.
Bij kleinere plaatsen zo werd
ons gezegd schijnt de regering
tegen de combinatie burgemeester-
kamerlid minder bezwaren te koes
teren. Zo kwam b.v. de burgemees
ter van Snelle, de heer Van Sleen.
ook thans weer op de candidaten-
lijst van de P.v.d.A. voor.
Een ander geluid
De vraag rijst, of het standpunt
der regering, dat de combinatie bii
grote gemeenten met te tolereren
is en bij kleine gemeenten wel, op
een juiste grondslag rust. Als men
zijn oor in kringen van ervaren
gemeentebestuurders te luisteren
legt, hoort men over deze kwestie
heel andere klanken.
Hier redeneert men aldus:
In een kleine gemeente is de
burgemeester van alles het middel
punt en de beslissende factor ook
in kleine zaken, terwijl hij boven
dien zijn oog moei laten gaan over
administratieve kwesties, omdat de
deskundigheid van zijn personeel
dikwijls te wensen overlaat. Ih
dikwijls te wensen overlaat. In
grote gemeenten en vooral in een
gemeente van de omvang van Rot
terdam is zulks geheel anders. De
hurgemeester is daar omringd van
wethouders, die zelf persoonlijk
heden dienen te zijn eii bestuurs-
ervaring behoren te bezitten. Hij
wordt bijgestaan door een uitge
breide staf van zeer deskundige
hoofdambtenaren, die ieder op hun
terrein volkomen in staat zijn het
organisme foutloos te doen werken.
De taak van de burgemeester be
hoeft zich slechts te bepalen tot het
leiding geven aan de vergaderingen
van de raad en van burgemeester
cn wethouders en het trekken van
de grote lijnen in het beleid der
aangelegenheden, welke alleen des
burgemeesters zijn, zoals b.v. dc
politie. De burgemeester van een
zeer grote stad, die zijn taak an
ders zou opvatten, zou onherroepe
lijk falen, gesteld al dat zijn phy-
siek opgewassen zou zijn tegen een
grotere bemoeiing.
Zo bekeken, is het naar het oor
deel van ervaren gemeentebestuur
ders zeer wel denkbaar, dat juist
de burgemeester van een grote
stad als Rotterdam in staat is daar
naast als fractieleider in de Twee
de Kamer de grote lijnen van het
politieke beleid dier fractie te trék
ken en bij belangrijke aangelegen
heden aan het debat leiding te ge
ven. Daar komt voor* Rotterdam
nog de gunstige omstandigheid bij,
dat deze gemeente slechts een half
uur autorijden van de vergaderzaal
der Tweede Kamer is gelegen, zo
dat het voor de burgemeester van
Rotterdam mogelijk is, telkens
wanneer dc gang van zaken in
's Lands vergaderzaal daartoe aan
leiding geeft, er spoedig te ver
schijnen. Het is de vraag of deze
moeilijkheid groter is, dan wan
neer men als kamerlid b.v. in Was
senaar, Rijswijk of Voorburg
woont.
Moet dus bij deze visie op de
zaak het aanblijven van de burge
meester practisch mogelijk worden
geacht, toch blijft de kans bestaan,
dat de regering aanleiding vindt,
te kennen te geven, dat de combi
natie haar toch niet gewenst lijkt.
Zij zal zich dan moeten beroepen
op de schade, die zij er van ver
wacht voor de uitoefening van het
bu r gemeesterschap
Het is niet te verwachten, dat de
regering tot een zodanige stap ge
makkelijk zal overgaan, omdat zij
dan gemakkelpk het verwijt zal
krijgen, dat er politieke bijbedoe
lingen in het spel ztfn.
En als mr. Oud
minister wordt?
Erger wordt de zaak natuurlijk,
indien de komende kabinetsforma
tie aanleiding zou geven tot het be
zetten door mr. Oud van een mi
nisterszetel, Yan de zijde van en
kele kopstukken van de PvdA zijn
in de verkiezingsstrijd wat het
deelnemen van mr. Oud aan de
kabinetsformatie betreft, krasse
woorden gesproken. Niettemin be
staat in de politiek, welke immers
de kunst is van het mogelijke, de
woorden „onmogelijk" en „nooit"
niet.
Al wordt dan ook het opnemen
van mi". Oud in een parlementair
kabinet tamelijk onwaarschijnlijk
geacht, de mogelijkheid blijft be
staan, dat men er niet in zal slagen
een zodanig kabinet te formeren.
In een eventueel extra-parlemen
tair kabinet is, gelet op de prac-
tijk van de laatste tien jaren vóór
de oorlog, ook het opnemen van
fractieleiders van prominente
politieke figuren dus zeer wel
mogelijk gebleken. Zou mr. Oud
dus een ministerszetel gaan bezet
ten, dan zou dit tevens het einde
van zijn burgemeesterschap bete
kenen. Wij aarzelen niet hierbij als
slot op te merken, dat dit zeer zou
zijn te betreuren, omdat het wel
communis opinio is, dat Rotterdam
met mr. Oud als burgemeester on
der de grootste drie steden van ons
land lang geen slecht figuur slaat.
EEN BAANTJEEvenmin als hier
ualt het de afgezwaaide -militairen
in Engeland gemakkelijk, weer in
de maatschappij opgenomen te
worden. De ..ew-paratroopers" Cul-
len an majoor Keen losten het pro
bleem Op door een inasscry over te
nemen, waar zij zich specialiseer
den in be wassing voor babies.
De „Prawtla" onthult:
De Berlijnse correspondent van de
..Prawda" heef', de zes mogendheden,
die het accoord van Londen hebben
ondertekend, ervan beschuldigd, dat
zij geheime overeenkomsten hebben
getroffen betreffende de toewijzing
van Duits gebied son de landen van
de Benelux.
Men meent m Berlijn te weten, al
dus de correspondent van de Praw-
da. dat ..aan Ned er 1 a n d een streek
zal worden toegewezen, waarin dc
steden Bentheim en Venlo liggen,
on het eiland Borkum in de Dollart".
De Prawda vermeldde erbij, dat in
dit gebied ongeveer driekwart van
alle Duitse petroleumbronnen wordt
gevonden.
]-TEr algemeen dagblad CV.V.D.)
x A vindt in zijn kop dat de com
munisten een grote nederlaag heb
ben geleden, zonder voor de V.V.D.,
die even veel zetels vooruitging als
de communisten achteruit, te spre
ken van een overwinning. Verder
acht dit ochtendblad ..de Revolu
tion» aire temperatuur" bij 1946 be
langrijk gedaald". Dit is uit de ver
schuiving naar rechts waar te ne
men. De communistische kreet:
,.Indië los van Nederland" is met
beslistheid afgewezen. Verder wil
Nederland mets weten van ..buiten
landse meesters en van vyfde colon
nes".
DE nieuwe Rotterdamse Courant
(V.V.D.) vat haar indrukken
samen met: ,.Het kiezerscorps heeft
een ruk naar rechts gegeven, dc
communisten hebben met het ver
lies van 20% van bun zetels een flin
ke klap te incasseren gehad. Die
klap zou groter geweest zijn, als zij
zich in hun bolwerk Amsterdam
relatief met zo hadden kunnen hand
haven. ,.De cijfers uit de Zuidelijke
Provinciën wijzen er op. dat de P.
v.d A.'se Hoorns-Katholieken van
1946 teruggekeerd zijn. m de schoot
van de Katholieke partij. Uit dc
stemmenwinst van de C.HU. blijktf
dat de doorbraak van 1946 groten
deels geliquideerd is. De oprichting
van de V.V D is een succes geble
ken. De populariteit van dc heer
Oud heeft een deel van de vroegere
vrijzinnig democraten aangetrok
ken.
De scherpe persoonlijke aanval
len, waarmede deze verkiezingen
zün gevoerd hebben een averechts
effect gehad.
T-TeT Rotterdams Nieuwsblad
x L (V.V.D. 1 ziet in de volksuit
spraak van 1948. dat men een rege
ling wenst op bredere basis. „Zij,
die de Indische politiek afkeurden.,
hebben drie zetels gewonnen.
Bij een regering op bredere ba
sis. moet rekening gehouden worden
met de inzichten van de V.V.D. en
de C H.U.
Dc meerderheid van K.V.P., P.v
dA. en C.H.U. of VVD. Is zo klem
dat ziekte van een enkel lid de
stemming over de grondwetswijzi
ging in gevaar kan brengen.
DONDERDAG 8 JULI 1948
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19— Nws; 1915 Le
ger des Heitsmuz.: 39 25 Lezing voor
militairen: 19 45 Keg urtz20.Nws;
20 05 Prog, prol; 20.15 Plaatvaria; 21
Lezing mr <lr A Zeegers: 2120 Fagot
en cello; 21.30 Busch-strljkork.; 22.15
De vaart der volken; 22 35 NBC-ork.;
2245 Avondoverdenking: 23— Nws;
23.33—24.— Beierse staatskapel.
HILVERSUM II- 19 15 BeiaardcomDo-
sjties; 19 30 Muziekcorps; 20 Nws;
2005 Wat zult V horen'; 2" 15 Plulh or
kest; 21.25 Een baanbreker m Aether-
land (luisterspel): 2210 Mannenzang-
verenigingt: 22 30 Lys Gautv in de stu
dio; 23.Nws: 231524.Gr muziek.
VRIJDAG 9 JULI 1948
HILVERSUM 1: 7— Nws; 715 Och
tendgymnastiek: 7 30 Svmph. orkest:
7.45 Gebed; B.~ Nws: 815 Pluk de dag;
9Pianorecital: 9 35 Schoolradio;
10 20 Operette klanken: 11.— De Zonne
bloem: 11.35 Als de ziele luistert; 11.45
Strijkorkest: 12.— Angelus; 12 03 Piano-
recital; 12.30 Weerpraatje; 3233 Lunch
concert; 12 55 Zonnewijzer; 13— Nws;
I,3.20 Lunchconcert; 13 40 Gr. muziek;
13.50 Van man tot man; 14— Operamu
ziek; 15 15 Zomerrcisie: 15 43 Orkesten
in bonte verscheidenheid; 17 00 Na
schooltijd: 17.15 Omroepkoor; 17.45 Wat
liet buitenland leest; 18.00 Oude melo-
dieen met nieuwe harmonieën; 18 30
Strijdkrachten.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws; 7. IS
Muziek; 8.00 Nieuws; 8 18 Opera progr.;
8 50 Voor dc vrouw: 9 00 Morgcnklan-
ken; 9 30 Waterstanden; 9 35 Viool cn
piano; 10 00 Morgenwijding; lil 20 Gr. m
10.30 Voor de vrouw; 10.45 Pianorecital;
II.15 Voordracht: 11.30 Harmonie mu
ziek: 12 00 OrgelconceLt; 12 30 Weer-
praatje; 12 33 Sport; 12 33 Vtclor Sil
vester; 13.00 Nieuws: 13.15 Het orkest
vsn Bandi Balogh; 33.45 Franse zan
gers en zangeressen: 14 00 Kookkunst;
14 20 Kamerorkest; 15.00 Ons volk en
zijn dichters; 15.20 Kamerorkest; 16 00
The Ramblers; 16 30 Vacantietijd; 17.00
Zang met pianobegeleiding: 17.20 Wij
cn de muziek; 18 00 Nieuws; 16.15 Feli
citaties; 18.40 Orgelspel.
T N deze dagen, uu de hitte van de
1 verkiezingsstrijd over onze hoof
den is heengegaan, valt het moeilijk
zich voor te stellen, dat deze héle
verkiezingsagitatie eigenlijk een
verschijnsel van vrij jonge datum is.
Onze bet-overgrootouders hebben
het niet gekend. Toen ons land na
de Franse bezetting met België
werd verenigd tot één koninkrijk,
kwam "er in 1814 een nieuwe grond
wet, waarbij werd bepaald, dat er
twee Kamers der Staten-Generaal
zouden komen. De leden der Eerste
Kamer zouden door de Koning voor
het leven worden benoemd, en die
van de Tweede Kamer zouden
door de Provinciale Staten worden
aangewezen. Het was in die dagen
een bijzondere nieuwigheid, dat de
Tweede Kamer het recht van initia
tief zou hebben cn het recht van in-
teipellatie. Maar bovenal was het
een schokkende verandering dat de
besprekingen openbaar zouden zijn!
Over dit laatste schudde menige
I deftige Hollander bezorgd het hoofd,
dat zou ,,een openbare tentoonstel
ling" worden, vreesden velen, die
niets anders zou opleveren, dan
voldoening aan de nieuwsgierig
heid en de zucht om door welbe
spraaktheid te schitteren". Men was
•ot nu behalve in de dager, der
Bt.taafse Reoubliek in ons goede
land niet anders gewend geweest, dan
dai de aangelegenheden van de staat
door een kleine regeringsklïck m
het geheim werden bekokstoofd.
NAAR. NOORDW1JK! Twee sterren van Wimbledon (links) Ëromwich,
Australië en R. Falfcenfntrg, Amerika, hadden een enorm gevecht (laat
ste, vijfde set 7—5), voordat de Amerikaan zegevierde. Beiden hebben
beloofd op 13 Juli naar Nederland ie zullen komen om deel tc nemen
aan een internationaal tournooi, waarvoor ook Borolra, Cochet en
Brugnan medewerking hebben beloofd, om niet tc spreken van de vrou
welijke Wimbledon'kavipioenen
„Er iB nog gelegenheid"... ÏSt
Het bestuur van de Stichting! hen, die in het verzet gevallen zijn
1940-'45 verzoekt ons de aandacht
te willen vestigen op het volgende:
In de wet „Buitengewoon pen
sioen 1940-45" komt een artikel
voor, dat zegt, .dat het recht op
pensioen is verbeurd,
indien het niet is geldend ge
maakt binnen een jaar, nadat het
kon worden geldend gemaakt,
d.w.z. het pensioen moet in bijna
alle gevallen vóór 29 September
1948 zijn aangevraagd. (Indien
iemand na het in werking treden
der wet nog tengevolge van zijn
verzet overlijdt, ontstaat hei
recht op de datum van overlij
den). Er resten nog slechts enke
le maanden, voordat de fatale
termijn zal zijn verstreken.
Het is de taak van de districts-
bureaux der Stichting 1940-'45 om
ervoor te zorgen, dat voor ieder
gezin, dat een uitkering heeft of
ooit heeft gehad, een aanvrage ge
reed wordt gemaakt. Echter, ook
anderen kunnen misschien in aan
merking komen. Dat zijn zij, die
thans nog in eigen onderhoud kun
nen voorzien en die daardoor geen
uitkering van de Stichting^ 1940-'45
genieten, weduwen of invaliden
met vermogen of wel zij, die thans
door arbeid zichzelf kunnen staan
de houden.
Maar het vermogen kan wegval
len, de weduwe kan te eniger tifd
haar werk moeten neerleggen, de
invalide kan misschien ernstiger
Invalide worden. Dan zullen zü het
pensioen nodig hebben.
En indien het in dat geval niet
vóór 29 September 1948 is aange
vraagd, is het recht verbeurd. Laar
ieder, die te eniger tijd voor pen
sioen op grond van deze wet in
aanmerking meent te kunnen
komen en zich nog niet bij de
Stichting 1940-'45 heeft aangemeld,
dit alsnog doen, in ieder geval vóór
29 September 1948,
Oproep.
De Stichting doet voorts een be
en van personen, die ten gevolge
van het verzet invalide zijn ge
wórden, om deze op te geven. Op
deze wijze helpt U dc Stichting de
aanvragen te completeren.
Het Hoofdbureau van de Stich
ting 1940-'45 is gevestigd te Am
sterdam, postbus 140, tel. 35280.
EEN FRI5SE DRONK
AAN TAFEL!
Moe tier, als U er prijs op stelt,
dal Uw huisgenoten Uw kook
kunst extra écr aandoen, zorgt
dan dat er Dc Gruytcrs bier op
talcl Maat. Een glas koel schui
mend bier doet dc eetlust goed;
vanzch* wordt cr dan nog eens
een krwr flink opgeschept!
Trouwen* dc mannen in huis
trad eer I U cr l»ij tal van ge
legenheden mee. 2orgt dus, dat
U altijd een paar flesjes in huis
licht. Dc Gruyler heeft een
goede soorl licht en donker.
Van 9 Juli l/m 15 Juli 3 flessen
voor nog géén gulden; voor
slechts 90 cent!
819
De vrees bleek intussen onge
grond. Men kan zich geen vervelen
der »ectuur voorstellen dan de rede
voeringen van de toenmalige ka
merleden. Het volk kon er geen
kennis van nemen en het verloor er
weinig bij.
Men weet dat er na 1848 door
Thorbc-cke grote veranderingen in
ons staatsbestel werden gebracht. ïn
zijn. zogenaamde organieke wetten,
die door de nieuwe Grondwet wer
den voorgeschreven de Provin
ciale Wet. de Kieswet en de Ge
meentewet kwam onder Thor-
bccke's lejding het nieuwe bestel
tot stand. Maar ten aanzien van het
kiesrecht moet gezegd worden dat
er van kiesrecht nog geen sprake
was. veeleer slechts van een k i e s-
voorrecht De nieuwe kieswet
onder Thovbecke gaf aan ongeveer
80000 kiezers het voorrecht Om in
68 kiesdistricten 68 leden van de
Tweede Kamer te kiezen. Voor de
Prov. Staten was dit aantal onge
veer even groot en voor de ge
meenteraden hadden in totaal
slechts 140.000 kiezers stemrecht.
Arbeiders, kleine boeren en vissers,
kortom gewone" mensen, konden
niet stemmen, die werden daarvoor
niet geschikt geacht.
|-J ET doet vreemd aan te denken,
t -1 dat vóór 1880 in ons vaderland
slechts dertien procent van
het aantal mannen boven de 25 iaar
het kiesrecht bezat. Verscheidene
vooruitziende politici begrepen wel.
dat het kiesrecht op de duur met zo
beperkt kon blijven. Maar dat alle
burgers en burgeressen zonder on
derscheid het kiesrecht zouden uit
oefenen, kon men zich niet voor
stellen
Na 1830, ioen de wet andermaal
was gewijzigd, kregen 28van hot
aantal mannen boven de 25 jaar het
kiesrecht. Dat was natuurlijk een
belangrijke uil brei ding maar 72%
van de mannon en alle vrouwen
j bleven nog van het kiesrecht ver-
=tokcn. Het kiesrecht was aan voor.
j waarden van welstand gebonden- de
I overgrote meerderheid der nrbei-
i ders, dc dagloners, kleine ambochts-
I lieden cn k'eine boeren hadden geen
1 stemrecht.
Pas in 1917 kwam er een grond
wetsherziening, die het algemeen
kiesrecht voor mannen tot stand
bracht en die de belemmeringen
voor vrouwenkiesrecht uit de weg
ruimde en in tfllB werden voor het
eerst op de grondslag van het alge-
meen kiesrecht en evenredige ver
tegenwoordiging verkiezingen ge
houden.
Vandaar, dat er naar een brede
re basis gezocht moet worden voor
een regeringsmeerderheid
HET Vrije Volk (P.v.d.A.) ziet in
de stcmbusultslag allereerst
I een „zware nederlaag voor de com-
munisten en daarin een goéd ar.t-
I woord op de hetze, die de commu
nisten tegen de P.v.d.A. hebben ge
voerd.
In het gehele land zijn de commu
nisten achteruitgegaan en in Am
sterdam hebben z:j hun positie ver
speeld.
Verder zegt het blad: ,.Te Rotter
dam handhaafde dc P.v.d.A zich
prachtig en uit het teruglopen yan
het communistisch percentage blijkt
dat de P.v.d.A. de communisten van
zich heeft afgeschud. Het verlies
van dc communisten is ten goede
gekomen aan de P.v.d.A. Do arbei
ders keren dus naar deze partij te
rug
VerdeT heeft het geageer tegen
het Indonesische beleid gefaald,
Rukscenheid heeft nauwelnks een
grntc teen aan dc grond gekregen
Feuilletau de Bruin is niet gekozen.
Wel ter heeft maar één zetel be
haald. Hieruit valt met af tc leiden
„dat het roer om moet".
Belastingdruk, wrevel over bu
reaucratie en bonnen gedoe hebben
veel middenstanders belet te zien,
waar hun bestaanszekerheid ligt.
Aan deze kortzichtigheid znn de
successen JLe danken by de V.V.D.
en de CHU. Dc Regeringsbasi* is
maar een beetje smaller geworden,
doch niet zo smal. dat de rechter
zijde een nationale regering mag
eisen Dat de P.v.d.A. twee zetels
heeft verloren is te wijten aan dc
zorgen van het ogenblik
DE Maasbode LK.VP.) kan de
uitslas kwalijk geheel bevredi
gend noemen: Wanneer de K.V.P.
overnL zo pracht)e uit de bus was go
komen als m Rotterdam, hadden
wij geen klagen Zo :s helaas 'ang
niet overal de uitkomst geweest
De P-v dA is minder be
stand gebleken tegen de algemene
cntiek van de laatste twee jaren
dan de KVP, De Pvd.A. kan haar
doorbraak-illusie veilig opgeven.
Van Weiter zal als eenling in de
kamer weinig invloed uitgaan. De
formateur zal een beroep moeten
doen op minstens één stem van de
C.H.U. en de V.V.D., die zich he
laas tot dusver weinig positief ge
houden hebben inzake de grond
wetsherziening. Als de P.v.d.A, deel
blijft uitmaken van de regering, zal
zij water itt haar Indonesische wijn
moeten doen.
Noti ja
NET stond ik gistermiddag in
het stemhokje hartstochtelijk
en zonder enge aarzeling mijn. man
te kiezen, toen er aan m'n jas ge
trokken werd. Het was mJn buur
vrouw uit het hokje naast me, een
hoogbejaard mensje, maar met een
paar pientere oogjes in haar hoofd.
Och meneer, zei ze, ken u me
misschzen even helpen, ik heb het
nog nooit gedaan zie je, vroeger
dacht ik: ze zoeken het maar uit
hoor, da's niks voor een oud mens,
maar nou was ik van de week bg
de waterstoker en die zei, moeder
zei die, denk er om dat je Woensdag
gaat stemmen, ken je schelen in je
ouderdomsrente en toen hebt-ie me
wel zo 'n beetje uitgelegen wat ik
doen moest, maar uit dat,, grote
pampier ken ik echt geen wijs wor
den, ken u me met 's even uitduien
hoe ik het doen moet.
Maar natuurlijk, moeder, zei Üc,
zeg maat* wie het zijn moet, dan zal
ik 'm even rood maken. Dat is het
nou juist, zei het besje, ik zou het
echt niet weten, ik ken die mensen
zo niet, die van u, is dat een goeie?
Jazeker, zei ik ietwat propagandis
tisch, dat is een erge beste, ik zou
geen betere weten en binnensmonds
begon ik een soort verkiezingsrede
voering af te steken voor ik er erg
m had.
Maar ineens voelde ik me blozen
van schaamte, want ik besefte, dat
ik- daar tegen dat oude mensje
stond te prevelen als de wolf des-
tuds tegen Roodkapje, likkebaar
dend bij de gedachte, dat ik straks
opoe's stem zeker zou ophappen ten
voordele van mijn mannetje. Foei,
dacht ik. wat voor waarde heeft nu
zo'n listig afgetroggelde stem van
een vrouwtje, dat van toeten noch
blazen weet. Sta ja me daar ons
prachtig kiesstelsel omlaag te ha
len: die door grote mannen geniaal
uitgedachte methode om de juiste
heren op de juiste plaatsen te laten
kiezen door mensen die er alles van
weten en die pas na diepgaande
studie en langdurige ernstige over
weging de belangrijke kiesdaad ver
richten.
Juist toen ik stond tc overwegen
hop ik het vrouwtje behulpzaam
kon zyn, zonder mrjn geweten te be
zwaren, drongen cr een paar forse
mannen naar voren en spraken nors
en spottend: hé vader, schiet 's een
bec-tjc op, een uur is te lang, het
benne geen weckwomngen die hok
jes. Haastig maakte ik plaats en ik
zei nog gauw tegen de goeie ziel:
Kies er maar een, hoor moeder, t
zijn allemaal wel aardige mannen,
die het goed met je menen. Nou
zal ze Weiter gekozen hebben.
jen goeie dag
desideriI
Toen de Duitsers ons land verlaten hadden bleken 32.600 woningen totaal
vernield, 40.700 zwaar en 2B6 000 licht beschadigd. Eind Maart 1948 waren
alle licht en 36.500 zwaar beschadigde huizen hersteld. Er zijn in deze krap
drie jaren 8517 noodwoningen en 16.631 nieuwe huizen gebouwd. Na de be
vrijding waren in totaal 509.300 huizon door oorlogshandelingen onbewoon
baar, in Maar *48 was dit tekort verminderd met 461.648 herstelde en nieuwe
woningen. Terecht schrijft minister In 't Veld in zyn voorwoord van de
brochure „Drie jaar wederopbouw", dat „er Dp het tempo van de weder
opbouw veel cntiek is. Het is mijn stellige overtuiging, dat deze critiek
voor een belangrijk deel een gevolg is van de nog steeds bestaande onbe
kendheid met de werkelijk met geringe prestaties, die in de^afgelopen jaren
op het gebied van de materiele wederopbouw zijn verricht".
EARL DERR BIGGERS
EEN CHARLIE CHAN*MYSTER1F
No. 25
De jongen deed een stap n lar vo
ren. „Ik ben Bob Eden, menoei
Madden, Alexander Eden is mijn
vader. Dit is mijn vriend, een buur-
man van u. meneer Holley. van dc
„Eldorado Times". Hij is zo vrien
delijk geweest mij hierheen te rij
den."
„O juist." Madden's optreden was
joviaal. Hij schudde hun de hand
„Kom allebei bij het vuur zitten
Thorn sigaren." Met zijn eigen
beroemde handen trok hij stoeien
voor de haard.
„Ik wij wel even gaan zitten",
zei Holley „maar ik blijf niet. Ik
bogry'p, dat meneer Eden zaken met
u te doen heeft, en ik wil niet in
de weg zij'n. Maar vóór ik ga, me
neer Madden...."
„Ja", zei Madden scherp, en beet
het puntje van een sigaar af.
„Ik ik veronderstel, dat u zich
mij niet meer herinnert', ging Hol
ley door.
Madden's grote hand met de aan
gestoken lucifer hield hal verwegen
stil. „Ik vergeet nooit een gezicht
Ik heb u meer gezien. Mogelijk in
Eldorado?"
Holley schudde het hoofd. „Neen
het is twaalf jaar geleden in
de Vier en veertigste Straat, in New
York. In" Madden keek hem
strak aan „tn een speelhuis, vlak
bij Delmonico. Op een winter
avond.
„Wacht even*', sneed de miDion-
nair af. „Sommige mensen zeggen.
dat ik oud word maar luister nu
eens. U kwam toen mj me als \cr-
slaggever en vroeg een pcrsgespTk
En ik heb gezegd- .,E» uiij"
„Prachtig," lach'e Holley.
„Nu, mijn gchc Jgén is nog zo
slecht niet. wel? L< weet het nog
precies. Ik bracht daar veel avon
den door tot ik ontdekte dat het
spel vast zat. Ja. ik ten er heel wat
klein geld kwijt gciaakt. Vaarom
hebt u mc toen met gezegd, dat hei
oen oplichterstroep was?"
Holley haalde de schouders op
.Wel, tnv optreden moedigde geen
vertrouwelijkheid aan. Maar wat ik
zeggen wou. meneer Midden ik
ben nog aan de krant cn een pers*
gesorek met u...."
„Ik geef zc nooit", snauwde de
millionnair.
..Dat spij't me", zei Holley.'..Een
nid vriend van me heeft eon nieuws,
agentschap in Now York cn het zou
een ware triomf voor me zijn als ik
hem iets van u seinen kon Bijvoor
beeld over de uitzichten in de fi
nanciële wereld. Het eerste persge-
sprek met P. J. Madden."
„Onmogelijk", antwoordde Mari-
den.
„Hol spijt mc u dat tc horen zeg
gen, meneer Madden", merkte Bob
op. „Holley is heel vriendelijk voor
me geweest, en ik hoop van harte,
dat u deze ene keer eens met uw
regel zou willen breken."
Madden leunde achterover, en
dreef oen rook kring naar het betim
merde plafond. „Wel", zei hij. en
zijn stem klonk wat zachter „u hebt
heel wat moeite voor mij gecaan.
meneer Eden, en ik wil u graag van
dienst zijn." Hij wendde zich tot
Holley. „Kijk eens hier niets bi-
zonders. Alleen een paar woorden
over de zaken vooruitzichten in
het komende jaar."
„Het zou buitengewoon vriende
lijk van u zyn meneer."
„Och ja. Nu ik h;er ben. voel ik
me een beetje anders tegenover de
kranten dan thuis. Ik zal Thorn wel
wat dieteren kom morgenmiddag
maar eens terug."
..Dat doe ik zeker", zei Holley. en
stond op „U weet niet, wat het voor
mc betekent. Nu moet ik gauw naar
de stad terug." Hij schudde eerst de
millionnair de hand en toen Bob
Eden Toen hi] deze aankeek zeiden
zijn ogen- „Alles is toch wel in orde.
Ik ben er blij om." Bij de deur
bleef hij staan. „Tot morgen dan",
zei hij. Thorn liet hem wit
Nauwelijks was de deur achter de
redacteur gesloten, of Madden boog
rich gretig voorover. Zijn hele ma
nier van doen was veranderd: plot
seling voelde Bob. als een electri-
iche schok, de kracht van deze be
roemde persoonlijkheid.
„Nu. meneer Eden", begon bij le
vendig. „u hebt de paarlen natuur
lijk?"
Eden voelde zich erg onbeholpen.
Hier in deze prettige, huiselijke ka
mer leek alle vrees zo dwaas. „Ja,
ziet u stamelde hij.
Een glazen deur m dc achterwand
van de kamer ging opon en er
kwam iemand bmnen Eden keek
niet om; hij wachtte. Daar zag hij
tussen zich en het vuur een kleine,
dikke Chinees, een bediende, met
een versleten broek, fluwelen pan-
to ff els, en een los buis van Canton
crêpe In zijn armen droeg hij een
paar houtblokken. „Misschien u
meel vuul nodig, baas?" zei hij met
doffe stem. Er was goon uitdruk
king op zijn gezicht. Hij gooide de
blokken op het vuur on toen hij
zich omwendde, keek hij Bob snel
aan. Even waren zijn ogen scherp
en helder als zwarte knopen in
het gele licht De ogen van Charlie
Chan, (Wordt vervolgd)
Mogen wy dus tevreden "in' Zonder
cijfers tc noemen weet leder van ons
reeds het antwoord op ctexe vraaa
NEEN! Toegegeven, er leven seen men-
sen merr m stallen en kippenhokken,
in iedere stad er. m elk dorp vooral
m de geteisterde gebieden 7ij" nteu-
wc huis en in aanbouw Maar ieder van
ons kent tientallen gezinnen, die tem
men hokken m voel te fcleine woningen.
wij allen hebben familieleden, die al
ia ren verloofd zim cn wanhopen, ooit
Lc kunnen trouwen, omdat ?n geen wo
ning kunnen knjgen Ieder van ons
weet ook. dat de mocil lik beden van
samenwoning soms uitdifcn tot ruri-.s.
waarbij menig keer klappen vallen.
Duizenden vrouwen en mannen rnn
overspannen doordat r« in cén mus
wonen mei mensen dtr hen niet kun
nen uitstaan, die hen bet leven met i
allerlei kleine en grote nl.igewicn zuur
maken En rie tienduizenden kinderen,
die opgroeien in ren dcigelilkc sfeer
Nuchtere getallen geven de bestaan
de woningnood op onIstellende wijze
v.cty- Voor de oorlog weiden gemid
deld teder jaar 42 0WI nieuwe woningen
gebouwd ter vervanging van onbe-
vvoiinhoic krotten cn om de be vol km gs-
toenemlng op tc vangen i'.in 131') t em
Ï145 is er vrijwel met .rttteuw" ge-
boimd Het departement van Weder
opbouw bccufeit. dat her wcmmgtelcoi t
ijd dit ogenblik nog rond 30D 00(1 tw-
diaagt Dit cijfer Inkt aan dc laEc kant
Ia 1M7 is hetzelFdc getal genoemd. Ier-
wijl in dat ij aar 925G huwen gereed
kwamen Sommige deskundigen schat
ten. dat er voor vervanging van krotten
cn om dc bevolkingstoename geen in
halen van dc nciiteistand op te van
gen irdcr ja.ai minstens 50 0(10 nc-iive
woningen gebouwd moeien woitlen Dat
wil dus zeggen, dat cr in 1447 roatl
40 000 huizen minder iyn gebouwd dan
voor de normale behoefte werkelijk
nodig /.nn Men mag dus aannemen, dat
het- woningtekort ts gestegen lot 340 0Ü0
Ongein 11 fold breidt de woning-
houw 7ieh gestadig uit In 1546 kwa
men 17-14 nieuwe woningen gei cod,
in 1Ö47 icecls in hel eerste
kwarlaal van dit jaar konden 5844
in gebruik worden genomen Uct
Centraal Bureau voor dc Statistiek
wret tc melden, dat in April 21R4
huizen klaar kwamen cn dat cr aan
het eind van die maand 42 103 in
aan- of herhouw walen Komen al
dere woningen gereed voor het eind
tan het jaar. en dat hangt gro
ten deels at van de materia al positie,
dan levert ffl4« een woningproductie
op van 4!>911 Voorwaar een ver
heugen^ perspectief Doch zelfs dan
is het tempo nog r.ict hoog genoeg.
Wil Nederland uit de woningirusórc
komen dan moeten cr Weder
opbouw noemt dl» enfer fiftOOd
tot 78 (100 nieuwe woningen per iaar
worden gebouwd En dan kunnen
we pas over ongeveer vyftrcn faar
uit de moeilijkheden zijn!
Heeft het zin vei wijten rond te
strooien? Wjj menen van niet Daar
door ontstaat er alleen maar een ge
prikkelde stemming bil allen, wier
krachten nodig ?ijn voor dc woning
bouw. Dc arbeidsproductiviteit in de
oouwnijverheid is thans ongeveer (ISI,
van de soor-óorlogsc Onoordeelkundi
ge mopperaars zulten, dit cijfer lezend,
waarschijnlijk zeggen. „Zie je wel. de
arbeiders zyn tc lui." Niets is minder
waar Duizenden bouwarbeiders verlo
ten iedere Maandag weer hun gezinnen
om in kampen ver van het eigen huls
te wonen, om in de geteisterde gebieden
huizen te bouwen Dat zn lang niet zo
veel kunnen doen als ï«1 zelf willen,
vindt zijn oorzaak in dc moeilijke ma
teriaal positie waardoor het werk
dikwijls stil ligt en het gebrek aan
geschoolde werklieden, dat cc» wan
verhouding schept tussen de aantallen
volwaardige cn ongeschoolde arbeiders.
Ook deze wanverhouding korat het ar-
beidstcmpo niet ton goede
En dan. er moeten nier alleen wonin
gen. maar ook kerken, schoten, fabrie
ken, ziekenhuizen en boerderijen wor
den geboussd Niet minder dan 13DO
kerken. 3450 scholen. 443 ziekenhuizen
en 125 000 bnerderen waren totaal ver
woest or beschadigd In Mei '45 stond
20S.GOO HA vruchtbaar bouwland on
der Water dat js weer drooggelegd
er v aren 524 verkeers- en 181 spoor
bruggen vermeld in deze cijfers zlln
met begrepen dc bruggen In beheer'
tan provincies, warer schappen. Ce-
moenten cn andcie regloale lichamen
7000 piole schepen hadden de Duitsers
tol Kinken gehiacht Om niet te sore-
ken van de olietanks, pakhuizen, kra
nen. haveninstallaties elevators, de
lt OÓO Rijn- cn binnenvaartuigen, bag
germolens. woonschepen enz enz., die
vernietigd of ma.ir beschadigd werden.
En alle ge trof (one n eisen van hun
eigen standpunt bekeken, terecht dat
zij ,sct eerste geholpen worden
Tegen de achtergrond van deze on-
ovcmdueluke thans en vernieling zün
de ïev.iJtatcn v,m do wederopbouw be
vredigend .De Nederlander kan met
Kcrechtvaardigdc trots zien naar het
leeds volbracute ueik," schrijft minis
ter In 't Vclrl Inderdaad' Maar tevre
den? Dat maff het Nederlandse volk
niet rnn voet dnt ieder gezin een eigen
woning, iedere hoer een eigen huis en
stallen iedere gemeente voldoende
seholcnj kerken en ziekenhuizen heeft
Cn dat 7«al. helaas, nog wel „enige"
jaren duren.
Frans examen wee
Frankrijk heeft op het ogenblik
weer een echte orginele staking
„Nouveau cn de Paris", een pri
meur op dit gebied. De examina
toren voor de examens van de leer
lingen der lycea weigeren het ge
maakte proefwerk na te zien. De'
scholieren weten met hoe hun werk
is uit ge vallen, leven in spanning en
verwijten hun leraren; dat zij vol
komen onjuist, handeion, want niet
de ?.g. schuldigen, in dit geval
het minister ie van Financiën en de
universiteit v, orden getroffen,
maar wel de leerlingen, die thans
geen stakingen kunnen verdragen.
Ook dc ouders, denken er zo over.
De gehele affaire draait natuur
lijk weer om de salarissen. De on
derwijzers willen per I Juli een
herziening van hun salaris door
gevoerd zien en hol u in hoofd
zaak het ministerie van Financiën
2ijn, dat de uitvoering van deze
herziening verhindert. Met grote
meerderheid van stemmen is daar
om besloten deze maatregel te ge
bruiken om aan de eisen kracht bij
te zetten. In heel Frankrijk ligt
het proefwerk op stapels en nie
mand steekt cr eeu hand naar uit.
„Ja, toch zo schreef één der
leerlingen enkele wezens kijken
er nog wel naar: dat zijn de mot
ten, d:c bij voorkeur de beste ge
deelten uit een proefwerk wegvre
ten?"
Tot rector-magnificus der Neder
landse Economische Hogeschool te
Rotterdam voor het studiejaar 1948—
'49 is benoemd prof. mr. Ph. A. N.
Houwing en tot secretaris van de
senaat, prof. dr. G. Wisselink.
