HET ROTTERDAMSCH PARCOL
Potsdamer Platz, de gevaarlijkste
politieke klip van de wereld
KÉ
Fusie van drie
weekbladen
„Rook maar negen van iedere
tien sigaretten"
In Amsterdam ontmoeten de
kerken elkaar
Vijf doden bij treinoverval
bij Poerwakarta (Java)
Heden contact
met Stalin?
DE KOUDE OORLOG VAN BERLIJN
Amerikaanse commandant wil zich
met Sowjet-collega verstaan
Huidige toestand
onhoudbaar
Pakt Jacob Lomakin
zijn koffers?
Goede raad vóór Britse rokers:
Tabakscrisis zal in hele land leiden tot
productie-vermindering
Arbeiders jagen
op rokertjes
Binnenkort in België
brood van de bon
Het congres van de Wereldraad Zondag geopend
Een eenheid boven de
tegenstellingen
Materiele schade
op drie millioen
geschat
Weerbericht
Burgemeester Oud
voor de keuze?
Bestuurscollege voor
Curacao
Maandag 23 Augustus 1948
Red. en Adm, Lange Haven '141, Schiedam
Tel. 69300 Abonn.prifsi per week 0.31
per kwartaal 4,-—losse nummers 0.09
Opgericht door de Stichting «Het Parool"
DE
ScHtste jaargang, No. 197,
Uitgave N.V. De Nieuwe Pers Postgiro
398644 Sankier: Amsterdamsche Bank
te Botterdam Directeur: B. de Vries
Hoofdredacteur: Th. Ramaker
De Duitse kwestie, aldus het persbureau U.P., vindt zijn brand
punt in -Berlijn en de Berlijnse kwestie sedert de laatste da een
wederomin de gebeurtenissen op een der pleinen van de stad,
namelijk het Potsdammer Plein.
Sinds de incidenten, die zich de laatste dagen op dit plein hebb°n
voorgedaan, (het is het pont, waar de Russische, Britse en Am
kaanse zone aan elkaar grenzen) is hef volgens A.F. veranderd in
een legerkamp. De drie bezettende machten hebben hier manschap
pen en motorvoertuigen geconcentreerd, om een onverhoedse aan
val van een hunner onmiddellijk te kunnen beantwoorden.
een filmopname wilde doen, werd
hij aangegrepen, door Russische
soldaten. Zij lieten hem eerst weer
gaan toen Britse politie naderde.
Om te voorkomen, dat Russische
soldaten en onder Russische con
trole staande Duitse politieagenten
arrestaties verrichten buiten hun
zone, zoals reeds enkele malen is
voorgekomen, hebben de Britten de
grens van hun zone aangeduid met
een brede witte streep. Bovendien
hebben- zij op gezette afstanden
borden opgericht, die in het Engels,
Russisch en Duits aangeven, dat
daai* de Britse zone eindigt De
Britten en Amerikanen zowel als de
Russen hebben hun politietroepen
in Berlijn, versterkt.
Zaterdag merkte de Ameri
kaanse commandant van Ber
lijn op, dat de koude oorlog in
dit deel van Berlijn niet zo erg
koud meer is, en springstof in
zich bergt, die ongewenste con
sequenties kan hebben.
In verband'hiermede, heeft deze
commandant na overleg met zijn
Blitse collega besloten, zich met
zijn Russische collega's Kotokof en
Jelisarof te verstaan. Tot dusverre
heeft hij hierbij geen succes gehad,
daar bij een telefoongesprek bleek,
dat beiden'het weekend buiten de
stad doorbrengen. De Amerikaan
zou heden opnieuw trachten met
zijn Russische confraters in contact
te komen.
Ondertussen duren de stekelig
heden cn de arrestaties voort. De
Russen hebben Zondag de plaats
vervangende leider van de contro
le-afdeling van de Amerikaanse in
lichtingendienst te Berlijn, Thomas
Headen, op het Potsdammer Plein
gearresteerd, toen hij in gezelschap
van vrouw en kinderen foto's
maakte van de drukte. -
Op het moment van de arrestatie
zou hij zich tien meter binnen de
grens van de gowjet-zone hebben
bevonden. Hij werd gedwongen in
een Russische jeep plaats te nemen:
Hierin is hij naar het Russische
hoofdkwartier overgebracht. Ook
zijn twee Russische soldaten Zon
dagmiddag de Britse zone van dit
plein binnengedrongen om een
paar Duitsers te arresteren, die
foto's -wilden maken van de 'mili
taire bedrijvigheid in de Russische
sector. De soldaten gaven de ach
tervolging eerst op, toen een Britse
militaire patrouille naderde.
Hetzelfdegeschiedde met Gary
Stindt, eén filmjournalist van de
Metro-Goldwyn-Mayer. Toen deze
op de grens .van de zone der Britten
In verband met in sommige bla
den gepubliceerde berichten, vol
gens welke de weekbladen „Vrij
Nederland" en „Je Maintiendrai"
per 1 September zouden ophouden
te verschijnen, verneemt-'t Nieuw
Utrechts Dagblad van de meest ge
zaghebbende zijde, dat die berich
ten in deze vorm niet juist zijn.
De waarheid is veeleer als volgt
Zowel „Vrij Nederland" als „Je
Maintiendrai" hebben besloten per
1 October a.s. over te gaan tot een
fusie met „De Groene". Hierdoor
zal een groot nieuw weekblad ont
staan, dat door opzet'en inhoud zich
gunstig zal onderscheiden van alles
wat tot dusver in Nederland op het
gebied van weekbladen i- te zien
geweest. Het weekblad, dat door
deze samenwerking zal ontstaan,
zal een volkomen onafhankelijk ka
rakter dragen.
In stede van opheffing moet dus
veeleer gesproken worden van een
gezond besef, dat samenwerking en
Concentratie in het belang is van
het publïcïteitswezen in Nederland.
Alleen op die wijze kan er, naar
het oordeel van alle betrokkenen,
een onafhankelijk weekblad ont
staan, dat breekt met versplintering
van krachten en dat Nederland ten
volle waardig is.
Als hoofdredacteur van dit week
blad is aangezocht de bekende
schrijver en journalist. Johan "Win
kler.
Op bun beurt hebben de
Britten binnen hun zone het
hoofd van de criminele politie
der Sowjetsector van Berlijn,
Frans Erdmann, gearresteerd.
Hij wandelde in. de nabijheid van.
het Berlijnse Olympische stadion..
Een Britse woordvoerder verklaar
de, dat de arrestatie een zuiver
Duitse aangelegenheid is. waarbij
de Britse veiligheidsdienst niet be
trokken is. De politie-president van
de Westelijke sectoren van Ber
lijn, dr. Johannes Stumm, heeft
drie weken geleden aangekondigd,
dat hij Erdmann zou doen arreste
ren wanneer hij daartoe de gele
genheid kreeg, omdat Erdmann
schuldig zou zijn aan de arrestaties
van Duitsers, die deel uitmaken
van de Westelijke politie, wanneer
zij zich over de sectoren-grens, in
de Russische zone vertoonden.
Gunstige voedselpositie
Volgens een bekendmaking van
het Brits militair bestuur irt Duits
land zijn de voedselvoorraden, te
Berlijn op het ogenblik groter dan
twee maanden geleden, toen de
Sowjet-Itussische blokkade begon.
In een officieel rapport wordt ver
klaard, dat thans meer steenkool
wordt aangevoerd dan voor de
electriciteit benodigd is.
Toch is de Amerikaanse lucht
macht Zaterdag een versterkte
actie begonnen om de kolenvoor-
raad in West-Berlijn te vergroten.
De eerste uitsluitend' met steen
kool geladen Amerikaanse vliegtui
gen startten van het vliegveld
stand van Fasshurg naar Berlijn is
slechts de helft van de lijn Frank
fort'Berlijn en zal de Westelijke
mogendheden'in staat stellen cm. ÏA
veel hoger tgmpo kolen naar Ber
lijn te vervoeren.
Het negende eskader bracht in
dertien vluchten welke tussen 6 uur
's morgens en 12 uur 's middags
werden uitgevoerd, 127 ton steen
kolen naar Berlijn. Het zal spoedig
met twee andere eskaders worden
versterkt.
Levensgevaar geweken bij
mevr. Kasenkina
De Russische consul-generaal Jacob
Lomakin, die door bet Amerikaanse
'departement van buitenlandse zaken is
uitgewezen, heeft passage geboekt op 'de
„Stockholm" van de Zwaden--Amerika
lijn, die aanstaande Zaterdag naar
Europa vertrekt.
De scheepvaartmaatschappij 'deelde
mede, dat Lomakin. passage heeft ge
boekt voor zichzelf, zijn vrouw en twee
kinderen:
Volgens de vice-consul zau dit niet
betekenen, dat Lomakin, inderdaad de
finitief- de Verenigde Staten verlaat,
daar hij zich van tijd tot tijd naar Mos
kou begeeft voor óverleg met zijn rege
ring. Volgens AP zou de vice-consul,
Tsjepoemik hebben gezegd „Ik denJc dat
hij blijft".
Naar aanleiding van deze uitlating
hebben officiële woordvoerders van het
Amerikaanse departement van buiten
landse zaken verklaard, dat de Russi
sche consul-generaal Jacob. Lomakin
gedeporteerd zal worden, indien hij
tracht te blijven.
Door het Roosevelt-ziekenhuis wordt
meegedeeld, dat dé gezondheidstoestand
van mevr. Kasenkina. goed vooruit gaat
en dat zij niet meer tot de zeer ernstige
patiënten wordt gerekend.
Het ziekenhuisheeft eenbrief ge
richt tót de Russische consul-generaal
Lomakin om hem van'deze verbetering
,3n de gezondheidstoestand van mevr.
Kasenkina op dé hoogte te stellen.
In hetzelfde; schrijven is de consul-
generaal bet verzoek,van mevr. Kasen
kina overgebracht om niet bezocht te
Fassburg in de Britse zone. De af- worden door enig lid van het consulaat.
„Rook maar negen van iederetien sigaretten, die je krijgt. Na negen
pakjes hoef je dan een. keer geen sigaretten te kopen." Dit middel deed Sir
Alexander Maxwell.de Engelse rokers aan de hand om ook het hunne hij
te dragen in de strijd die de Britse regering op het ogenblik voert tegen het
voortdurend groter wordende sigarettentekort.
In Bristol kwamen Vrijdagavond de leidersdervakverenigingen en
vertegenwoordigers.de tabaksdistributie in een geheime vergadering bijeen.
Naar verluidt zou de tabaksindustrie verzekerd hebben, dat de arbeiders
volledig aan het werk zullen kunnen blijven. Ook de lonen zullen geen
invloed ondervinden van de tabakscrisis.
Mr. Percy Belcher, algemeen secre
taris van de Bond van Tabaksbewer
kers zei in een redevoering te Rea
ding:
De regering voert een volko
men verkeerde politiek door te
- weigeren wat meer dollar's voor
de invoer van Afrikaanse ta
bak beschikbaar te stellen. Er is
nu eenmaal niet genoeg voor ons
te krijgen noch in ons Empire
noch op de Balkan.
Het is onvermijdelijk dat in
Jiet gehele land de productie te
rugloopt, want de arbeiders zul
len hun tijd verspillen door ach
ter een rokertje aan te jagen.
Daar komt nog bij dat ze niet
zo goed zullen werken als an
ders, omdat ze zich zonder siga
ret niet op faun gemak voelen.
Op een persconferentie vertelde
Sir Alexander Maxwell, adviseur in
tabaksaangelegenheden van de Board
of Trade nogmaals dat distributie
van de sigaretten niet mogelijk was,
een enorme zwarte markt tengevolge
zou hebben cn het noodzakelijk zou
maken de winkels te sluiten tot er.
bonnen waren gemaakt en toegewe
zen. Hij noemde de crisis kunstmatig^
want cf komen net zoveel sigaretten*
in de winkels als dit voorjaar en toen
waren, er geen queues. Maar dollars
voor tabak zou onherroepelijk een
vermindering van de invoer van
voedsel en grondstoffen tengevolge
hebben. Volgens Sir Maxwell heb
De kampioen profs wielrennen Schotte tijdens de afdaling van de Geu-
lemerberggevolgd door Kübler ZwitserlandRicci (Italië) en
Dupon (België). J&.
ben. de rokers verder het nog voor
een groot deel in de hand mede te
werken, door te zorgen voor devie
zen en vooral voor dollars door hun
productie, op te voeren,
Engeland.rookt veel meer dan voor
de oorlog, aldus Sir Maxwell, al blijft
het tabaksverbruik dat jaar beneden
dat van 1947. Toen mr. Dalton de
prii5 verhoogde van f 120 tot f 1,70
per twintig sigaretten daalde het ver
bruik plotseling sterk. Op hetzelfde
ogenblikverminderden de fabrikan
ten him afleveringen met twintig
procent. -Dit- had destijds geen tekort
tengevolge, maar paste alleen de af
leveringen aan bij de verminderde
vraag.
Maar de vraag is weer sterk geste
gen en vooral de stijging tijdens de
vacantie heeft de balaas tussen vraag
en aanbod uit zyn evenwicht ge
bracht.
Op een vraag of er geen speciaal
beroep op de vrouwengedaan kön
worden niet te' roken, antwoordde
Sir Maxwell: „Waarom zou een
vrouw niet mogen roken, als.ze:dat
wil? En daarby komt nog: vrouwen
doen mannenwerk tegenwoordig,"-
Ook in Nederland?
Volgens hét Belgische blad „Le.
Peuple" zal het Belgische broodrant
soen. Jn September verhoogd worden
van 300 tot 350 gram per dag. Deze
maatregel, aldus deze krant, Is een eer
ste stap naar de opheffing der brood-
rantsoenering: die op 1 October of
uiterlijk 1 November zal worden afge
kondigd in overleg met Nederland, dat
hetzelfde besluit zal nemen.
Uit officiële kringen np het gebied
der voedselvoorziening te 's-Graven-
hage verneemt het ANP. dat een ver
hoging van het broodrantsoen of even
tuele opheffing: van dc rantsoenering Sn
Nederland uiteraard steeds onderwer
pen van studie uitmaken. -
De mededeling, dat ook Nederland
op 1 October of uiterlijk 1 - November
de broodrantsoencring zal opheffen,
werd onjuist genoemd,
SPOORWEGONGELUK IN
FRANKRIJK
Zondagnacht heeft zich op het traject
Besangon—Belfort een ernstig spoor-
w'égóngeyal voorgedaan. De sneltrein
Lyon-miStraatburg is niet .ver van het
station Me-sur-le Doubs in botsing ge-
k'om eu-.'-iójet een goederentrein. j
- i.;n> -
Kroningsstad Amsterdam herbergt in de twee weken, die aan de
grote nationale gebeurtenis vooraf gaan, .een congres van wereldwijde
betekenis. Veertienhonderd gedelegeerden van hohderdvijftig kerken
uit veertig landen zijn bijeen in de meest omvattende kerkvergadering,
die ooit werd gehouden.
In d.e zitting van Maandagmorgen is de Wereldraad van Kerken
definitief geconstitueerd. Daarmee hebben een tastend streven van
honderd jaar en een gericht werken van vijf en twintig jaar hun be
slag gekregen. Daarmee is een geheel nieuwe periode in de geschiede
nis van. het Christendom Ingeluid.
geloofsbelijdenis en zegt de gebeden,
die ontleend zijn aan een Ameri
kaans en een Engels kerkboek. De
president van de Franse protestant
se Kerk, dr. Mare Boegner en de
aartsbisschop van Upsala uit Zwe
den, dr, Eidem lezen, ieder in de
eigen t3alf. bijbelgedeelten. Gemeen
tezang wisselt de delen van de so
bere liturgie af.
Dan bestijgt de grijze Amerikaan
'dr. John Mott de kansel. Hij is de
nestor, 83 jaar, winnaar van de No
belprijs voor de vrede in 1947, die
heel 'Zyn: Je ven in dienst gesteld
heeft van het werk der wereldkerk.
Voor de UOe maal is hy de oceaan
overgestoken, nu om dit congres
mee te maken. Ily vertelt de ge
schiedenis van de oecumenische, be
weging, in grote trekken. Hef is de
geschiedenis van zyn eigen leven,
bewogen, vol van teleurstellingen,
maar vervuld van een groots ideaal.
Nu is het werkelijkheid.
Rev. D. .T, Ni les, de donkerkleu
rige methodistenpredikant uit Cey
lon, gekleed in een wit Indisch ge
waad, preekt. Wij hebben te ge
tuigen," aan de negers en aan de
blanken, aan de Westerse democra-
Een kleurrijk en bont gezelschap
bevolkt de Amsterdamse straten. Er
zyn Amerikanen, Engelsen, Fran
sen, Zweden, Duitsers, maar ook
vertegenwoordigers van Birma,
Ethiopië, Korea, Brazilië. Er zijn er
van deze en van gene zyde van het
„Ijzeren gordijn", er ?.yn ook Indo
nesiërs (minister Sjarifoeddin o.a,,
uitsluitend als lid van de Batakse
Kérk), er zyn nok Japanners,)
eersten, die van Generaal Mac Ar
thur toestemming kregen, voor deze
bijzondere gelegenheid hun land te
verlaten. Kleding en uiterlijk ver
schillen en de talen zyn velerlei
'maar zij zijn hier in Amsterdam om
een eenheid te demonstreren, die
boven tegenstellingen van ras en
natie en politiek uitgaat.
Zy zyn niet gekomen uit persoon
lijke belangstelling of sympathie
voor het oecumenisch streven. Zy
zijn gekomen, omdat hun Kerken
hen' gestuurd hebben. Zy zyn de of
ficiële vertegenwoordigers van vrij
wel alle niet-robmse kerken over de
hele wereld. Is het wonder, dat dit
'congres de aandacht van millioenen
gevangen houdt?
Is het wonder, dat byna twee
honderd journalisten, filmope
rateurs en radioreportërs uit
alle uithoeken der aarde naar
Amsterdam gekomen zijn om
dit mee te maken? Kunt u
mij dè weg wijzen naar de pers
kamer, vroeg ons gisteravond in
het Concertgebouw een dame in
gebroken Engels. De dame,
een negerin, bleek een collega
uit Afrika, te zyn.
Kleurige processie
In de Nieuwe Kerk, die juist dezer
dagen gereed gekomen is voor de in
huldiging van Koningin Juliana, is
het congres met' een plechtige dienst
geopend. Schoner omgeving dan
deze hadden de congresleden zich
moeilijk kunnen»wensen. De statige
kathedraal „Westminster Abbey
of Holland", zei een verslaggever uit
Amerika is mooier dan zy ooit
geweest is. De kille grafstenen wor
den door planken aan het oog ont
trokken en het geoliede 'hout glimt,
of het wedijveren wil 'met het zorg
vuldig gepoetste koperen hek. Een
eenvoudige plantenversiering en de
nieuwe lampen, dié :de kerk' in een
wonderlijk geelachtig licht -zetten,
verhogen de feestelijkheid van het
interieur.
Terwijl in heel het land en ook. in
Amerika de kerkklokken beieren,
vult zich het kerkgebouw. Om drie
uur hebben de aanwezigen, onder
wie de ministens Lieftihck en Schok
king, burgemeester d'Ailly, ambas
sadeur Baruch (Amerika) en tal van
andere autoriteiten, hun plaatsen
ingenomen. Dan komen onder orgel
spel de gedelegeerden binnen, allen
in ambtsgewaad.
Het is een kleurige processie:
Anglicanen en Grieks Ortho-
- doxen, negers in het wit en In
diërs in" geel en blauw, Turk en
in paarse en Amerikanen in
rode kledij: De Sussen ontbre-
kén en ook de. Rooms Katholie
ken zyn er niet. Alle andere .be
langrijke kerken zyn er 'wel, in'
.één kerkgebouw en rondom' de
zelfde kansel. .<■-
De'nestor
Dr. K. H. E. Gravemeyer van de
Nederlandse Hervormde Kerk opent
de liturgie. Over 2yn toga hangt, ala
teken van zyn ere-doetoraat, de rode
cappa om zyn schouders: Dr.
Fischer, aartsbisschop van- Canter-
In de Nicuioe Kerk te Amsterdam
werd Zondagmiddag het Congres
geopend van de Wereldraad der
KerkenDr. K. H. E. Gravemeyer
sprak de openingsrede uit.
tieën en aan de republieken van het
Oosten, aan de mensen die een gods
dienst belijden en aan hen, die dit
niet doen, aan de verschoppelingen,
de vluchtelingen, de verplaatste per
sonen, getuigen tot aan de uiteinden
der aarde."
Een zanger uit India zingt naar In
dische trant een loflied. Aartsbis
schop Germanos, van het patriar
chaat van Constantinopel, spreekt de
zegen uit, Het Congres is geopend.
Tien tolken
De eerste zitting, Zondagavond in
de grote zaal van het Concertge
bouw, is gewyd aan de voorgeschie
denis van de Wereldraad. Aartsbis
schop Eidem neemt de leiding, na
dat dr. Visser 't Hooft, secretaris
generaal, allerlei mededelingen doet,
o.m. over het gebruik van de kop
telefoons, waarmee iedereen het ge
sprokene, naar het voorbeeld van
Neurenberg en de U.N.O., kan vol
gen in de taal die hy wenst: Frans,
Duits of Engels. Wat gezegd wordt,
wordt onmiddellijk'vertaald, dit
toevertrouwd aan een staf van tien
tolken, speciaal voor dft dóe! opge
leid. Dit ia maar een onderdeel van
de omvangrijke organisatie van dit
congres, dat tot in de puntjes ver
zorgd is.
Vier inleiders vertellen van wat
aan dit congres voorafging: de bis
schop van Chichester (Engeland)
over de beweging voor practised
christendom, Bisschop Brilioth
((Zweden) over de beweging voor
geloof en kerkorde, dr. Maekay
(Amerika) over de wereldzending,
dr. Mare. Boegner (Frankrijk) over
het werk van de voorlopige wereld
raad. van Kerken, die tien jaar gele
den in Utrecht werd opgericht. 1
Naar wil uit Batavia vernemen
heeft een gewapende overval op
een trein np het traject Bandoeng
Poerwskarta, de dood van vjjf
leden van het treinpersoneel en
het gewapende gelelde ten gevolge
gehad. Zeven personen werden ge
wond. Aangezien aanvankelijk
enige leden van het treinperso
neel werden vermist, vermoedde
men, dat de overval gepaard was
gegaan met ontvoering. Later heb
ben de vermiste personeelsleden
zich op een blokpost aangemeld,
De materiële schade wordt geschat
op drie millioen gulden.
Een tiental kilometers bulten
Poenv'akarta, in de onmiddellijke
nabijheid -van een ravijn, was de
spoorbaan over een afstand van
veertig.meter opgebroken. Dit werd
vermoedelijk te laat bemerkt, zodat
tengevolge hiervan twee locomotie
ven, een tender en een wagon in
het ravijn stortte, Zeven andere
goederenwagons liepen uit de rails.
De overige dertien bleven in het
spoor. Direct na de ontsporing werd
vanuit een hinderlaag het vuur ge
opend op de gederailleerde trein.
Nederlandse hulpverleningstroepea
en politic-eenheden, die zich naar
de plaats des onheils begaven, ver
namen van de bevolking van een
nabijgelegen kampong, dat de ben
de die. de overval pleegde, waar
schijnlijk uit twintig tot dertig man
bestond. Zij dwongen de kampong-
- WISSELENDE
BEWOLKING
v. Weersverwachting:,
geldig tot Dinsdag
avond:
Voor het Noorden
van het land: mati
ge- tot krachtige,
langs de Wadden-
-,kust lijdelijk harde,
Znld-WestelIjke
wind, -later afne
mend. "Wisselende
bewolking met plaat
selijk enfcrle buien. Weinig verande
ring in-temperatuur.
Voor het "zuiden van het land: aan
vankelijk zwakke tot matige Zuid-
Westelijke wind, later tijdelijk ver
anderlijke wind. Toenemende bewol
king met morgen enige regen. Weinig
uitspreken van de oud-christelyke maan op 21,21,. onder. 10.32.
bewoners in de huizen te blijven en
lieten een boodschap achter, dat zij
by eventuele achtervolging een
vuurgevecht met de Nederlanders
zouden openen.
De in het ravijn gestorte loco
motieven zijn in him val tegen een
der peilers van de spoorbrug ge
komen. Deze is hierdoor vry ernstig
beschadigd.
Waarschijnlijk op grond van de
Intensieve besprekingen, die de ge
hele Zaterdag cn Zondag zjjn ge
voerd tussen de diplomatieke ver
tegenwoordigers, van Amerika, En
geland en Frankrijk te Moskou,
kwam- men in journalistieke krin
gen aldaar tot de indruk, dat er
nog Zondag een onderhoud zou
plaats - vinden- met Molotof of met
Stalin. Deze verwachting Is niet be
waarheid. Thans verluidt dat Stalln
zich bereid heeft verklaard Maan
dagavond de drie afgezanten op het
Kremlin te ontvangen, In aanmer
king genomen dat de pauzen tus
sen de verschillende besprekingen
nimmer meer dan drie ol vier da
gen bedroegen is dit In aanmerking
genomen dat de laatste bespreking
plaats vond op 16 Augustus, de
langste pauze.
Republikeinse delxgatie
vertrok naar Djogja
Maandagmorgen vertrok een
trein met ongeveer vijftig leden eh
adviseurs van de republikeinse de
legatie naar Djogja."Ook dr Leime-
na reisde mee. In zijn bezit zijn de
stukken van de delegatie, die de
Nederlanders in beslag hadden ge
nomen, maar die weer zijn terug
gegeven. Geen der leden van de
Commissie voor Goede Diensten en
van de Nederlandse delegatie is
naar Djogja vertrokken,
In Batavia circuleren geruchten,
dat de Nederlandse overheid over
weegt de papieren van de-republi
keinse vertegenwoordigers die
naar Batavia komen, te onderzoe
ken en slechts hen toe te laten, die
uitsluitend voor het onderhande-
lingswerk Batavia bezoeken. Deze
maatregel zou men moeten zien in
verband met de opiumsmokkeL
Het vrije volk" wit mr.
Oud voor de keus stellen:
öf Kamerlid of burgemeester. Maar
niet beide tegelijk. Want. burge
meester van een stad. als Rotter
dam en Kamerlid, dat Is met te
combineren. Beide functies eisen
ieder voor zich de gehele mens en
diens werkkracht op. Gelijktijdige
vervulling van heide schaadt oe
richtigheid dier vervulling.
Wij schakelen bit voorbaat de
mogelijkheid uit. dat politiek „de-
pit" de stelligheid van dit ultima
tum heeft bepaald.
Wij stellen, eveneens voorop, dat
wij, als de heer Oud, inderdaad die
keuze -deed en bijvoorbeeld rijn burj
gemeesterschap neerlegde, zodanig
besluit zouden moeten en kunnen
billijken.
Echter, wij nemen kennis van de
argumenten, waarmee h;i zieh in
het „Algemeen Handelsblad" tegen
de ultimatieve aandrang van „Het
Vrije Volk" heeft verzet en moeten
dan. mede op grond daarvan, be
grip vragen voor ziin weigering aan
die aandrang te voldoen.
De heer Oud dan ziet een moge»
liikheid, dat een vervulling van zhit
Kamerlidmaatschap, waarbij hn
zich tot „de hoofdzaken" beperkt,
niet zoveel tijd zou vorderen, dat
hij daarnaast ziin ambt als burge
meester niet naar behoren zou kun
nen vervullen. En hij acht het een.
bezwaar, dat het lidmaatschap van
de Kamer, als men aan de vervul
ling daarvan de exclusieve eis der
volledigheid zou stellen, niet meer
bereikbaar zou rijn voor anderen
den beroepspolitici, niet meer
dus voor burgers die daarnaast
staan in een belangrijk beroeD of
bedrijf.
Rotterdams burgemeester raakt
hiermede inderdaad een probleem
aan, waarvan de oplossing derma
te urgent is, dat zH-d.L niet gezocht
moet worden in het Incidenteelstel-
1 en-voor-de-keus. zoals thans „Het
Vrije Volk" dat doet.
T) E tijd, dat het Kamerlidmaat-
■*-' schap bij wijze van ereüunctle
in luttele vrije uren door een overi
gens flink bezet aanzienlijk burger
vervuld zou kunnen worden, is
voorbij. Ook anderen -dan vertegen
woordigers der gezeten burgerif
worden geroepen het te bekleden.
Zij mogen mitsdien verwachten, dat
hun dit werk. ook zonder dat zii
over andere bronnen van inkomen
beschikken, wordt mogelijk ge
maakt. Anderzijds zal niemand
dAirna van hen mogen eisen, dat
zij zich nu ook uitsluitend tot het
Kamerlidmaatschap bepalen. Dat
zou inderdaad een genus beroeps-
parlementariërs kweken, dat ge
heel los staat van de levende maat
schappelijke realiteit.
Hoever moet nu dat actieve con
tact met de maatschappelijke reali
teit, die gelijktijdige vervulling van
andere functies, die „cumulatie"
gaan? Hier bestisse niet een for
mele reglementering, doch de Indi
viduele wijsheid van wie zich hun
verantwoordelijkheid bewust rijn.
Het Waren niet de slechtste par
lementariërs, die in staat waren
méér te doen dan het zuiver par
lementaire werk. «Wij denken aan
een Troelstra, aan een K. ter Laan
en aan een Kupers,
Ons parlement zou waarlijk verar
men wanneer het zulke figuren niet
meer. aan zou kunnen trekken.
Als er een probleem der richtsge
vervulling van het Kamerlidmaat
schap bestaat, dan zal de oplossing
daarvan minder in wijziging van de
structuur der 1 e den dan in die van
de structuur van de Tweede Kamer
zelve gevonden moeten worden.
In die rictftlniTis nog veel te wei
nig gedacht.
DE Tweede Kamerleden krijgen
hun oordeel uit te spreken oyer
een aantal vraagstukken, dat onein
dig veel groter is dan tientallen jaren
geleden. Naarmate de staatstaak op
economisch cnsociaaj gebied om
vangrijker is geworden, vergt het
richtige functionneren van het parle
ment, dat zich al die nieuwe vraag
stukken. ziet voorgelegd, van de
leden van dat parlement een gespe
cialiseerde kennis zonder weerga.
Welnu, zolang men van de hon
derd Kamerleden geen universeel
deskundige alweters kan maken
en dat is van ons parlementaire stel
sel ook niet de opzet doet men
er beter aan, wanneer men zoekt
naar een staatkundige vormgeving,
waarbij andere organen óp even
eens - democratische wyze een deel
van de taak van het overbelaste cn
zich daardoor van zyn eigenlijke
taak verwijderende parlement over
nemen. Troclstra was het, die sinds
1907 dat probleem als urgent aan de
orde stelde en mr. Van der Goes van
Naters was hot, die er zich sinds zijn
dissertatie meer dan iemand anders
mee bezighield.
Als men in die richting zoekt en
daarnaast oor heeft voor het herhaald^
vertoog van een mr. Van Sehaik, ge
richt op de noodzakelijke uitbreiding
van het aantal parlementsleden, be
vordert men een nieuwe parlemen
taire structuur, waarin dan, nog meer
dan thans, plaats is voor figuren, die
zich binnen het parlementaire kader
tot „de hoofdzaken" kunnen beper
ken, zonder dat hun met hun
werkkracht en hun toewijding aan de
publieke zaak in aL haar geledingen.
een pijnlijke keuze wordt voorge
legd, als waarvoor „Het Vrije Volk"
de heer Oud meent te moeten stel
len.
Politieke bezwaren hebben wjj
wellicht tegen deze burgemees
ter-parlementariër óók. Maar de
overwegingen, die hem bewogen om
het een èn het ander aan te durven
zijn ongetwijfeld zo weinig aan die
van persoonlijk belang ontleend, dat
het onjuist ware ze als onzuiver te
brandmerken en bijvoorbeeld de
Rotterdamse gemeenteraad het denk
beeld van een motie van afkeuring
te suggereren.
De heer W. Plantz, die belast was
met de vorming van het college van
algemeen bestuur voor Curacao,
heeft dr. J. Beaujon, I. H. Capriles,
dr. A. W. J. M, Desertine, W. F G.
Mensing, A. G. Statius Muller' en
zichzelf als led^n van dit college
voorgesteld. Men verwacht, dat de
gouverneur van Curasao hen spoe
dig zal benoemen.