Waarheen met de zieken?
KRÈUGER
FOTO
Boeren op het veen worden
in hun bestaan bedreigd
GEZ. WILLEMS
KAMP
Uit Schiedam's vefleden
Armenzorg en zieke nverpleging waren
tot omstreeks 1800 nauw verbonden
„Pesthuis" werd...
wolspinnerij
Breekt U
elk faar
Uw hoofd?
AGENDA
Een huis „Qverschie"
in Putten
Vruchtbaar grasland droogt uit
en verandert in woestijn
FaMa tandpasta
tegen tandbederf
De Oude Vijand:
het water
Brusselse zesdaagse
Schulte-Boeyen op zesde
plaats aangeland
Arie van Vliet derde
te Gent
KOUSENREPARATIE
BANKSTEL
CLUBSTELLEN
PLATE
Al/m/MS
rtNfvmvM
mm
M-C*
SPEELGOED
ftsjvardia*
zifoeh ajjjmtehAi
0HZEWAGENJ
fTAAE 41TUE
VOOR AlAAE
NOVEMBER.. k
Hoedenmaand
A. J. v. d. VEN
D.
Ook bij de Schiedamse winkeliers
vindt U wat U nodig heeft!
WAAROM...
PIJNLIJKE O
VOETEN f
AANWINST
Vrijdag 12 November 1948
WIE het tegenwoordige gemeenteziekenhuis aan de Nassau-
Jaan niet alleen van buiten kent, maar ook - gelijk velen
onder ons - getuigen kan van de voortreffelijke wijze, 'waarop
men daar als patiënt wordt verzorgd, kan zich haast niet inden
ken welke primitieve toestanden hier en elders op dit gebied heb
ben bestaan.
In vroegere eeuwen hebben verschillende gebouwen in Schiedam
dienst .gedaan om zieken te verplegen. Ik noem u bv. het zg. Blauw- en
Pesthuis, oorspronkelijk gevestigd in één pand, maar dat toch in feite
twee instellingen was, de één speciaal bestemd als vrouwenverbe
terhuis", de ander voor lijders aan de „hete ziekte" <de pest).
in myn geschiedenis van de Grote
Kerk bij de bespreking van het
diaconale werk uitvoerige medede
lingen zal doen;
„Een loots op het kerkhof..."
WIJ gaan thans acht jëar ver
der: 28 Maart 1808 is er ver
gadering van Burgemeester en
Wethouders. De Burgemeester ver
telt, dat -de„Lïeutenant-Collonel der
'gewapende Burgermacht' bij hem
is komen praten. Immers de „stads-
exercitieschuur" aan het Groene-
weegje diende al geruime tijd „tot
het Iogeeren van behoeftige per-
soonen met aanstekende o£ besmet
telijke ziekten bezocht", en de
„Burgermacht" had die plaats;
dringend nodig voor haar oefenin
gen! Het stadsbestuur was het
daarmee volkomen eens en de lui
tenant-kolonel kon tevreden ge
steld huiswaarts gaan. Maar waar
heen nu met de zieken? Goede
raad was duur en in verschillende
vergaderingen werd er over ge
sproken.. Eerst wilde men „een
loots op het Kerkhof tot logering
der zieken stellen" (bedoeld is
waarschijnlijk een begraafplaats
aan de Bange Achterweg), maar
dit stuitte op bezwaren. Ook het
plan om een „Ziekenloots" in het
Frankeland aan de overzijde van
de Nieuwe Haven dus te bou
wen, werd niet uitgevoerd, Ten
slotte werd besloten:
Het „nieuwe!' ziekenhuis op de
stadsgrond achterliet Hervorm
de weeshuis aan 'dé Lange Ach
tervoeg. Bouwkosten22.000.
Half Mei 1830 was de officiële
opening.
HET pesthuis was gevestigd xn
een gedeelte van het voorma
lige Sint-Anna-klooster, waaraan
de Sint-Annazusterstraat haar
naam ontleent.'In het midden van
de achttiende eeuw was het pest
huis tijdelijk als zodanig niet in
gebruik. Het gebouw diende toen
tot stadswolspinnerïj (over deze
instelling hoop ik' later eens iets
te- vertellen), waaraan nu nog de
naam Spinhuispad herinnert. De
regenten van het Blauwhuis heb
ben in 1764 een viertal huisjes aan
de Lange Nieuwstraat gekocht en
daar een nieuwgebouw gesticht,
het tegenwoordige Gymnasium.
Toen. was de naam het: Leproos-
of Proveniershuis. De plaats waar
nu nog het Proveniershuis staat,
heette in de zestiende eeuw het
„ziekeveld buiten de Ouwerschie-
sche poort". Het Leprooshuis, dat
hier verrees, kwam in de plaats
van een ouder, dat aan het Groe
ne weegje lag. Het gebouw is tus
sen 17561761 vernieuwd in zijn
huidige vorm, en het huisvesten
van arme mensen werd hoofddoel.
Ook het oude Sint-Jacobs-Gast-
huis heeft soms zijn deuren ge
opend voor zieken, die verpleging
nodig hadden. Dit blijkt o.a. en
wij komen hiermede in het tijdvak,
waarvoor ik ditmaal speciale aan
dacht vraag uit een besluit van
het Schiedamse Stadsbestuur van
10 April 1800. Drie „burgers" de
Franse tijd Verhaven, Roden
burg en van der Hoeven hadden de
vergadering er kennis van gege
ven:
zal worden gebouwd in de plaats
van de af te breken zieken-
schuurf!) op de nieuw-aangelegde
begraafplaats." Men besluit ..dan
een ziekenhuis te bouwen op de
stadsgrond achter het Hervormd
Weeshuis aan de Lange Achterweg
Nog in hetzelfde jaar 1829 werd
bestek van het te bouwen zieken-
huis door B« 'en "W. ter kennis ..van'
de Raad gebracht. De; bouwkosten
werden geraamd op 12000.3
Maart 1830 werden de. bouwplan
nen naar het scheen definitief
vastgesteld. Maar toen kwam 'er
een kink in de kabel: drie weken
daarna kwam het raadslid Schoom I
met bezwaren: gezien de slechte
financiële toestand van de gemeen-
door
A.. v. d. Poest Clement
dat zijlieden onderricht gewor
den zijnde, dat in het Pesthuis gee-
"te plaats meer overig was tot her-
ging van behoeftige zieke persoo-
nen, zijlieden, ten einde de besmet
ting van de tans Heérschende ziekte
zooveel mogelijk te verminderen
de noodige. orders hadden gegeeven
tot het.gereedmaken, van de boven
ste zaal van de.,linkervleugel van
het Gasthuis en- aldaar de behoef
tige zieken voor zoo verre die door
de Stads-Armenkamér wierden ge-
altmeriteerdj^wnderhmdenjyhad
doen ouerörengen- wiet- verbod -dat
derzeluer oppassers zich niet bin
nen het overige gedeelte van het
gemelde Gasthuis begeeven mog-
ten".
Het. stadsbestuur stemde hiermee
volkomen, in eri' besloot tevens, dat
behoeftige zieken, die door de Dia
conie werden onderhouden, ook
naar het Gasthuis zouden kunnen
gebracht worden. Twee dingen
trekken hierbij onze aandacht;
ten eerste, dat er bij verbreiding
van besmettelijke ziekten in Schie
dam groot gebrek aan goede ver-
pleegruimte was, en ten tweede:
dat ziekenverpleging en armen-
zorg in die tijd nauw verbonden
waren, een feit, waarover ik -tz.t.
Adoertentte I. M.
t Is veel voordeliger als U
dit nalaat en het volgende
cadeau-idee accepteert. Geef
Uw beste vrienden, relaties
en kennissen een 56-delig
present: een jaarabonne
ment op Vrij Nederland. Ze
denken dan élke week aan
U enU campllmenteert
hen. Zo'n abonnement-pre
sent begint al met het Slnt-
Nicolaasnummer. Vul het
formulier in. Maar stel het
niet uit! En het wordt Uw
kennissen elke week uit Uw
naam toegestuurd! Dan hebt
U raeteen_kans om met hen
steeds over de interessante
inhoud gezellig te praten!
Wees oorspronkelijk. En vul
het formuliertje even in!
E Op te zenden aan de admlnl-
O stratte van Vrij Nederland,
CO Keizersgracht 604. Amsterdam.
Verzoeke te noteren een Jaar
abonnement op VrijNederland
als Sint-Nicolaasgeschenk en dit
voor het eerst op 4 December te
zenden aan
Naam
Adres
Plaata
Het abonnementsgeld 10.- Zftl
per giro bij aanbieding van de
kwitantie worden betaald door
Naam
Adr es
Piaata
„zeker gedeelte van de moestuin
behoorende tot het vervallen slot
van Mathenesse of de zoogenaamde
Burg, tans in huure gebruikt wor
dende bij Dirk van Spijk, te doen
afscheiden van- de overige grond
van gemelde tuin. en wel ter lengte
van en ter gemiddelde breedte
van 5 Vz roeden,' makende nagenoeg
48 Zt Roeden, zijnde gelegen aan en
uitkomende op de Cingel van Oud-
Mathenesse".
Op de aldus afgescheiden grond
zou geplaatst worden;
„een houte loots.aan deeze stad.
toebehoorende en tans buiten ge
bruik zijnde en dezelve te doen
dienen tot het logeren van zooda-
nigen der voornoemde persoohen,
welke, door aanstekende of besmet
telijke ziekte overvallen wordende
■tin-iderzelver. békrompene woonin-
■èeh-ntet-naarlbéizoóreji. opgepast Of
tot voorkoming van verdere be
smetting in geene ziekenhuizen ge--
plaatst kunnen worden."
De stadsarchitect kreeg opdracht
een en ander zo spoedig mogelijk
gereed te maken.
Men houde echter goed- in het
oog, dat het „ziekenhuis" bij de
ruïne van Mathenesse buiten het
gebied van de stad lag. De Broers-
vest was toen nog niet gedempt en
men moest de stadspoort door om
te komen. Dit bracht soms
moeilijkheden mee, die burge
meester en wethouders besproken
op 20 Juni 1808. Men overwoog:
„dat door het plaatsen van het
ziekenhuis buiten deze stad, zoowel
de geestelijken als de Stadsdocto
ren en chirurgijn, welke tot het vi
siteren van de zieken in het zelve
huis zich derwaarts begeeven moe
ten, dikwerf dezer Stadspoorten
moeten passeerenivanneer dezelve
gesloten 'zijn, en dat de billijkheid
vorderd. dat zijlieden als dan van
de betaling, van Poortgelden zijn
gelibereerd vrijgesteld)
Het inzien van de billijkheid
deed het stadsbestuur toen het be
sluit nemen de geestelijken én doc
toren vrij te stellen van het beta
len van poortgeld. Aan de „Poor
tiers" zou hiervan kennis gegeven
worden.
Toch. een. stadsziekenhuis
O kwam er dus eerx stadsziekenhuis.
ln een tijd overigens, dat ln het
algemeen de ziekenzorg meer aandacht
kreeg dan voordien. Daarvan getuigt
ook de Instelling, .naar aanleiding van
voorschriften van hogerhand, van een
„Plaatselijke Commissie van geneeskun
dig toevoorzicht" (een oud woord voor
toezicht) op 4 October 3804, die als ver
gaderplaats aangewezen kreeg een van
de lokalen van de Beurs, en later. (24
December 1810) de consistoriekamer van
de Gasthuiskerk. Intussen kreeg deze
commissie niet het beheer over het
ziekenhuis. Immers in de.notulen van de
vergadering van B. en W, van 15 Jan.
1809 lezen wij, dat „het Stadsziekenhuis
staande aan de Cingel onder" Oud-Ma-
thenesse en aldaar blijkens de notulen
van 28 Maart 1808 opgericht, tot nog toe
bulten ccnlg speciaal toevoorzicht ge
bleven ls." Men besloot toen aan de Re
genten van de Stads-armenkamer te
verzoeken de „directie" over het Zie
kenhuis op zich te willen nomen, roet
de bepaling „dat ln bet zelve huls geene
zieken zullen mogen worden opgeno
men dan op last van den Heer Burge
meester of met consent f= toestem
ming) van de Regenten voornoemd."
Wanneer wil nu het notulenboek van
de M&gistraatsarmenkamer wij zou
den zeggen Burgerlijk Armbestuur
van Schiedam van die dagen opslaan,
dan vinden wij, dat inderdaad door Re
genten op 28 Januari 1809 dit verzoek
vanwege de stad gedaan is ingewilligd
„in aanmerking genomen, zijnde de ver
keerde directie, welke tot heden 3h het
gemelde ziekenhuis plaats gehad heeft."
Aan twee regenten wordt speciaal op
gedragen „om te houden het toeverzlgt
over het meergemelde ziekenhuis, aldaar
zoodanige ordre te stellen als hun Ed.
zullen bevonden noodig te zijn en voorts
van hunne verrichtingen deze vergade
ring van tijd tot tijd te dienen van be
richt."
te en in aanmerking genomen, dat
„de thans, in gebruik zijnde zieken-
schuur" met enige reparation nog
geruime tijd mee zou kunnen,, was
het z.i. geraden de bouw van een
nieuw ziekenhuis nog wat uit te
stellen. De heer Schoom bereikte
zijn doel en de zaak werd voorlopig
op de lange baan geschoven. Maar
in 1837 kwam de bouw van een
nieuw ziekenhuis wéér aan de orde
en thans met meer resultaat: 2
Augustus 1337 werden bestek en
tekeningen goedgekeurd en beslo
ten het werk zo spoedig mógelijk
aan te besteden.
Nog geen twintig cent per, dag
VA/-AN NEER :kwam men klaar
v met de houw?- Dit vond ik in
de oudste jaarrekening van- het
Tent o o aft? til ogen:
30'"OCt."—-T4 "November,' Huize
Schwagermann, Broersvest 132.
Expositie schilderijen en teke
ningen van M. Adamse.
Films:
Passage-bioscoop: Da. 2, 7, 9.30,
Za. en Zo. 1.45, 4.15, 7 en 9.30 u:
Tarzan en Tanya (14 jr.). Op het
toneel Wilson-trio; acrobatiek.
Monopole: Da, 2, 7, 9, Za, 2, 5, 7,
9, Zo. 3, 5, 7, 9, tu De Blonde
Kemphaan (18 jr.).
V er g a d erin gen:
12 November, Vér. lokaal, 8 u.:
Chr.- Besturenbond. Spr. P. Stok
man en A. A. Basoski,
Naar de Lange Achterweg
PLANNEN om een nieuw zie
kenhuis te stichten komen dan
overveer twintig jaren later op, In
de raadsvergadering van 2 Febru
ari 1829 wordt een commissie be
noemd, die van advies zal moeten
dienen, in zake de geschikste plaats
tot het stellen van een nieuw zie
kenhuis." 18 Maart 1829 brengt de
commissie advies uit, doch de zaak
wordt aangehouden tot de volgen
de vergadering. Tien dagen later
wordt er dan druk over beraad
slaagd waar een nieuw ziekenhuis
In Overschie kent iedereen de Over-
schiese Oranjevereniging en misschien
nog beter de voorzitter, de heer J. M,
van Zanten. Getroffen door de nood van
het dorp. Putten, op de Veiuwe, „het
Nederlandse Lydice", bedacht deze prae-
ses een plan óm de Puttenaren te hel
pen. De oranjefeesten in 1947 en 1948
moesten een gunstig saldo opleveren ten
bate van Putten. Sommigen stonden
aanvankelijk wat twijfelachtig tegenover
liet welslagen van deze'poglrig, maar het
is de volharding van de initiatiefnemer
en zijn toegewijde helpers en helpsters
geweest, die dat pessimisme heeft over
wonnen. Vier duizend gulden heeft, de
actie opgebracht!
Dinsdag is een deputatie uit de Oran
jevereniging, bestaande uit mevrouw
KortmulderMeijman-en de heren van
Zanten, Verloo en van Schooien naar
Putten gegaan, om de chèque te over
handigen, In Huize „Do Heerdt" werd
het gezelschap opgewacht door het co
mité Wederopbouw Putten..De heer van
Zanten vertelde, dat het de bedoeling
was geweest, het geld in 1947 te bren
gen, Door diverse tegenslagen' was 'dat
niet mogelijk. „Maar wat in het vat zit,
verzuurt niet." Nu kan het bedrag in
zün geheel overgereikt worctem De heer
.Werner, van het comité Wederopbouw,
bracht dank aan de royale geste van
Overschle, Met het geld zal men mis
schien twee, huizen kunnen bouwen in-
pïaats van één. De heer Werner hoopte,
dat de Overscbicse deputatie ook bij de
eerste steenlegging aanwezig zou kunnen
zijn. In cte gevel van één van deze hui
zen zal ais blijvend aandenken een
steen met het woord „Ove"vbie" gemet
seld worden.
ziekenhuis, die liep van 12 Mei
1839 „zijnde de dag der ope
ning" tot en met de laatste De
cember van dat jaar. Die jaarreke
ningen van het ziekenhuis, en vele
andere bescheiden kasboeken,
huishoudboekjes en- registers van
verpleegden bevinden zich alle
in het onder mij berustende ar
chief van: de Magistraatsarmenka-
mer en het Burgerlijk Armbestuur.
Alleraardigste gegevens zijn daar
uit te.putten. Ik noteerde b.v. dat
in het jaar 1839 (van 12 Mei af)
voor rekening van de Magistraats-
arraenkamer in het ziekenhuis
werden Verpleegd 61 personen
voor 12 y2: cent per dag en voor
rekening van het diaconie-armbe
stuur 9 personen, waarvoor het
zelfde verplééggelct per dag werd
betaald. Bij de uitgaven vinden wij
posten voor schoonmaaksters cu'
wasvrouwen- Het salaris van de
„binnen-moeder" bedroeg 50 cent
per week; verder was er een
knecht, in het huishoudboekje fa
miliaar met „Willem" aangeduid,
die elke week f 0.20 beurde. Ver
moedelijk zal dit personeel wel, in
tern gweest zijn en later in de ne
gentiende eeuw. hoger gesalarieerd
zijn. Een nader onderzoek zou kun
nen leren hoé langzamerhand de
werkkrachtenmeer in aantal ge
worden zijn,
Het ziekenhuis - aan de Lange
Achterweg,, dat: oudere Schiedam
mers-zich goed kunnen herinneren,
lang in gébruikgebleven. Ik
vermeld hiér'iaogj'dat op een staat
uit, 1842 bij ^hét/ziekenhuis staat
aangetekend, Ij dat "„de „genees- en
heelkundige, dièhsteiKwerden ver
richt -door de 'stads-geneesheer en
Heelmeester" en „de geneesmidde
len meerendeels bekostigd werden
door de respectieve Armbesturen."
De band met dé armenzorg is lang
blijven bestaan. Eerst in 1899 viel
het besluit „aan het Stads-Ziekèï??
huis zijn karakter -van -uitsluitend
te zijn een instelling -van weldadigs
heid te ontnemen en het voortaan
ook open te stellen voor betalende
patiënten."
In 1919 werd het gebouw aan de
Lange Achterweg geheel veriaten
en het tegenwoordige ziekenhuis in
gebruik' genomen.
TpIETS eens door de Krimpenerwaard; door de Prins Alexander-
A polder en denk u in, dat deze gronden enkele meters onder de
zeespiegel liggen. Het is veen, drassig en modderig laarveen, voor
de architecten een probleem, voor de boeren de grond van hun be
sta-. Een goed bestaan, meent de leek, want de boerderijen zijn
kastelen in vergelijking met de woonkazernes in de stad en och,
iedere stedeling is geneigd te veronderstellen, dat de boeren het
beter hebben dan op het oog lijkt.
Dat valt dikwijls tegen. Kr zijn boerderijen op het laagveen, die
vrijwel waardeloos zijn, liet is voorgekomen, dat een bedrijf van
twintig ha met boerderij op een verkoping voor honderd gulden
werd ingezet en dat er voor die bespottelijke prijs nog geen kopers
waren te vinden. Er zijn hele boerenfamilies bp-het laagveen tot de
bedelstaf yervallénV
.boeren aantrok en het is zijn
levenswerk geworden te trachten,
paal en perk "te stellen aan de
steeds voortschrijdende indrogïng
van de veengronden.' Diepgaande
studie en tal van. proefnemingen
hadden,.tot resultaat, dat-bedrijfs-
methoden gevonden werden, die
verbetering brachten.
Door stopzetting van de sterke
afwatering is voorkomen,- dat het
•proces zich doorzet De boeren we
ten nu, dat dergelijke gronden
slechts in de winter ontwaterd mo
gen worden en in het voorjaar
voeren zij het waterpeil op. Ver
droging is dan onmogelijk.
Daarmee zijn de boeren er
nog niet. Deze grond immers
is zo droog geworden dat wan
neer men ze omploegt, de
grond met de wind meegeno
men wordt. Ook na de felste
regen wordt zo'n grond niet
nat het water loopt er doorheen
als door een vergiet.
De grónd is ook zuur geworden,
zó erg, dat bacteriën er niet meer
in kunnen leven. En zonder bacte
riën kan de grond niet vruchtbaar
zijn.
Dus wordt getracht, door bekal-
king de grond te ontzuren en door
het gebruik van geschikte mest
stoffen het bacterie-leven weer op
gang te brengen. Dat lukt wel
maar het kost handen met geld. Er
zijn gronden die minstens 60.000 kg
kalk per ha nodig hebben. Dat
komt een bedrijf van 30 ha, met de
bemesting inbegrepen, op minstens
honderdduizend gulden. Dat heeft
een verarmde boer niet in zijn
kast liggen.
Wat is moeilijker, het vinden
van technische verbeteringen of
het oplossen van het vraagstuk, hoe
deze verbeteringen te financieren?
Het is een landbouwtechnische,
maar ook een financiële en een
sociaal-economische puzzle.
Advertentie 1. W.
Uw tanden en mond
stralend-wit en gezond
bevat
vitamine C
f Juorsilicaat
sulfonamide
De oude vijand van Nederland,
het water, is er de schuld van. Te
veel water is niet goed, te weinig
is mogelijk nog erger, het regelen
van de hoeveelheid water is op het
weidegebied in-het "Westen een
grote moeilijkheid.
Het boerenbedrijf staat of valt
met de productiecapaciteit van het
land. Van oudsher heeft de boer
ernaar gestreefd, deze capaciteit te
verhogen. Daarbij speelde het wa
ter hem parten, vooral xn de lage
veengebieden. De boer had al
gauw in dé gaten, dat teveel water
de grasgrqei belemmert.
Dus ging hij zijn grond ontwate
ren. Toen groeide het gras in het
voorjaar eerder, de opbrengst van
het land werd hoger, er kon meer
vee gehouden worden, kortom met
die afwatering was het boerenbe
drijf gebaat. Weinig kon men ver
moeden, dat deze afwatering in de
veengebieden het begin zou zijn
van een uitdrogings proces, waar
van de boeren nu de wrange
vruchten plukken.
In warme zomers begon de
veenlaag uit te drogen en veen
dat droog wordt, neemt lang
niet meer zoveel water op als
het vroeger bevatte, al regent
liet nog zo hard. Dit ïndro-
gxngsproces gaat maar heel
langzaam en de boer merkt er
niets van. Maar na enkele-
tientallen jaren heeft de boer
in de gaten, dat zijn grond
achteruit gegaan is en het
kwaad Is geschied: de weiden
gaah' bij droog weer steeds
minder opbrengen, omdat het
grondwater niet 'meer stijgt.
Tenslotte koint het zover,
dat in het voorjaar nog' maar
eèn klein laagje gras'groeit en
in de rest van het jaar niets
meer- Een bedrijf op zulke
grond brengt" niets tneer op.
In de veengebieden zijn er wei
degronden, waarop het vee 's zo
mers honger lijdt. Er moet-voer bij
gegeven worden en dan. is het hou-
de$ vankoeien ^natuurlijkniet
lonend meer.-Zo heeft dèzé ïhdro-
ging een. ellende veroorzaakt, -die
moeilijk te peilen is.
Als een vergiet 2 v
De landbouwwetenschap be
moeide 2ich met het probleem'.
Professor Hudig .was dé eerste, die
zich het lot vande 'gedupeerde
De landbouwvoorliehtingsdienst
heeft zich; in -dit.REpbleegi .vastge
beten en'men kan'ér"'zéker''van
zijn, dat zij het niet meer loslaat,
voor het op bevredigende wijze op
gelost is- Dat kan echter nog jaren
duren. En. zij heeft met de finan
ciële kant niets te maken. Ook Is
nog niet. duidelijk, wat er met de
boeren gebeuren moet,'die nu ge
dupeerd zijn. Ja, er zijn in Neder-
Na de sprintweöstrij den van 10 uur
was de stand van de zesdaagse te Brus
sel: 1 sterekx—Depredomme 117 pun
ten 2. Kmt—van Steenbergen 15 p., 3.
Brüneelde Kuysscher 103 p., 4. Dape-
bie—Seres 63 p.. 5. BruyïandAdriaens-
sens 54 p., 6. Gillen—Clemens en Sehulte
—Boeyen 30 punten. De overige koppels
waren een of meer ronder» achter
waarbij het koppel Middelkamp—Buyl
de 13e plaats bezette met twee ronden,
achterstand en 13 punten. Door ziekte
van Van den Broeck heeft het koppel
Rogiers—Van den Broeck de strijd «ge
staakt.
Op de Gentse wielerbaan werden
Donderdagavond Internationale sprint-
wedstrijden voor professionals gehou
den in het kader van het ..Europese
sprintkampioenschap.
Eindklassement1.GpsSelin (Belg.)
14 p., 2. Fiattner (Zwitser!;) 12 p..
3. van Vliet (Ned.) 10 p.. -4. Gerardtn
(Frankr 9 P., 5t. Harris (Engeland) 3
p.. 6. Scherens (Belg.) 7 p„ 7: van Doe
veren (Belg.) 5 p„ 8. Senfftlebert
(Frankr.) 4 p., 9. Guyati (Belg.) 3 p.,
en 10 Pauw-eis (Belg.) 2 p.
Het algemeen klassement na 3 wed
strijden luidt: '1. Gosselin 36 p, 2. Van
Vliet 32 p., 3 en 4 Plattner en Derksen
5, van Looveren 9 p., S. Gerafdin
17 p„ 7. Pauwels 16 p., 8. Bijster 14 p..
fl. Scherens 13 p., 10 en "11, Guyatt en
Harris 12 p., 12, Senfftleben 7 p., 13.
Astolfi 2 p.
Weinig successen van onze
zwemsters in Denemarken
De Nederlandse zwemsters, dis - mo
menteel in Denemarken vertoeven,
kwamen Donderdagavond uit in wed
strijden te Aarhua. Greta Andersen
had het plan het Deense record op de
100 meter horstcrawl te verbeteren
tijdens de strijd tegen Hanhlè Termeu-
len» doch de poging mislukte volko-
mem zy bereikte niet eens haar per
soonlijke record. De Deense noteerde
sen tijd van 1 min. 5.7 sec., waarmede
:ii eerste werd voor Hannie Termeulen
die er 1min, 7.4 sec. over deed. Ook
de 100 meter rugslag werd een Deense
overwinning. Karen Harup werd met
1 min. 16.2 sec. eerste, gevolgd door
Greetje Gailliard met 1 min, 17.1 séc.
Alleen Jennie de Groot wist een zege
voor Nederland te behalen door de 200
meter schoolslag af te legger in 2 min.
58.7 sec. 'Jytte Hansen, die als tweede
aantikte, noteerde 3 min. -85 sec.'De
3x100 meter, wisselslag estafette werd
door de Deense dames gewonnen in 3
min 50.3 sec., terwij] de Nederlandse
meisjes er 2.1 sec. langer over deden.
(3 min. 52,1 sec.)
.Tee]t van peulvruchten
In een uitzending, voorbereid in
samenwerking: met; dei afdeling-
voorlichting van -het ministerie van
Landbouw, Visserij' en Voedselvoor
ziening, zal de heer ir. R. P. Lam-
mers, rykslandbouwconsulent, op
Maandag 15 November te 19-45 uur
vla de zender Hilversum I een cau-
1- T; serie houden over het onderwerp:
land nog vraagstukken genoeg„De teelt van fync peulvruchten".
TUINKALENDEH
.13 NOVEMBER. Wie 'n scha
duwrijke tuin bezit kan deze nog
uitstekend benutten voor aanplan
ting van Rhododendrons. Deze pap-
zen zich zeer goed aan de schaduw
aan. Ze zijn groehblijvend en prij
ken in Mei en Juni met hun. prach
tige bloemen in lila, paarse, witte
rose en rode kleuren. In vele stads
tuinen, waarin slechts weinig zon
doordringt, kunnen deze planten
zonder bezwaar worden gebruikt.
Ze vragen echter een vochtige, los
se, humusrijke grond, b.v. in de
bekende zwarte veenaarde. In
schrale zandgronden wordt liet een
mislukkingEen zeer bekend en
stérk soort is de violette Cataw-
biense grandiflora. Voorts verdie
nen ook nog de rode Caractacus,
de donkerrose Cynthia, de lilaroae
Everestiohum, de witte Cunning
ham, de witte Mad. Carvalho, de
purperrode Henriëtte Sargent en
vele andere soorten aanbeveling.
K. v. VUUREN
Ontwikkelen
Afdrukken
Vergroten
Pasfoto's
Reproducties
Hoogstraat 10G
Telef. 66720
Dameslingerie
Corsetten
Bustehouders
Banden
Kousen
BROERSVEST 75
DE SPECIAALZAAK
voor
ABLE HUISDIEREN
Het nieuwste op het gebied
van halsbanden, lijnen en
tuigen.
NET Ie SCHIEDAMSCHE
NONDENSABHUIS
HOOGSTRAAT 76
met terra velours
met prima terra
wollen stof
MEUBELFABRIEK
GR. MARKT 21
t/o Stadhuis, Tel. 67762.
Voor 'n goed SCHILDERIJ
VOOR
FéfiEBRS.
KRABBENDAM
TÊ1.66657.
VOOR
ALLE
HUISHOUDELIJKE
ARTIKELEN
HOOGSTRAAT 128
TEL. 68304
B10EMENMA6AZIJN
OtPfi INSTRUCTEUR
OUDE GENEVER
naar
KUNSTHANDEL
„ARTISTIEK"
A. M. JANSSEN
INLIJSTEN VAN FOTO'S
PLATEN EN ETSEN
Rotterdamsedljk 221
Telefoon: 6861Ï
GARAGE MULDER
Telofoon 68470
PRACHTIGE
SORTERING BIJ
BROERSVEST 6
smakelijk
BROOD
GEBAK
Bakkerij
GEER
Broersveld 1517
Tel. 6S231
Schiedam Rotterdam
Bezorging door de
gehele stad
DE
VISSER Co.
LIKEUREN
WIJNEN
BIER
LIMONADE
Telefoon 66831
HOOGSTRAAT 51
BRILLEN
direct uit voorraad
leverbaar!
REPARATIES
binnen 24 uur
gereed!
DIJKSHOORN
St. LIdutnastraat
No. 13
Ziekenfonds-
leverancier
NOG LANGER
B.P. H.JANSE
Pedicure - Sportmasseur
Specialiteit
in
aangemeten steunzolen
Hoogstr. 107 - Tel. 67813
Een
■voor. Uw boekenkast
CARNAVAL DER
DESPERADO'S
Englandspiel
Schreiëdar
Prüs 6,90
BOEKHANDEL
VAN LEEUWEN
Broers vest '44
Telef. 68152
