„Particulier Initiatief*
failliet verklaard
Pafferige demon loert listig
rond in de rechtszaal
Doll wood inDuivendreeht
Naweeën van hongerwinter
en razzia's
ZUINIQ OP HET BOEK!
„Schanddaad aan
de eeuwigheid"
Kerkconcert
Sterke stijging aantal leerplichtige
kinderen in 1951
GEELZUCHT GEEN EENVOUDIG
ZIEKTEVERSCHIJNSEL
Kan een symptoom zijn van verschillende
andere ziekten
TUINKALENDER
Nasleep van een onverkwikkelijke
geschiedenis
Niet in de doofpot!
Achthonderd Russische gevallenen
in Amersfoort g eëerd
Verstopte juwelen
teruggevonden
Vrijdag 19 November 1948
De beulen van Amersfoort
(Van onze speciale verslaggever»
Nu staat hij alleen voor het Amsterdams Bijzonder Ge-
-etfitshof, Karl Peter Berg, vroeger een eernaam timmerman,
later politieman en tenslotte opperbeul van het Polizeiliche
Ourchgangslager Amersfoort. Al kwam zijn zaak gisteren in
aparte behandeling voor, toch bevonden zijn sinistere vrien
den, Kotalla, Alscher, Oberle Wolf, en May zich wel in het
gebouw. Zo nodig zouden ze als getuigen de lugubere daden
van hun voormalige chef toelichten. Dinsdag nam Berg de
houding aan van iemand, die weet wat hij heeft gedaan en
zijn daden durft te verantwoorden: „Man kann darum lachen,
aber das sind Tatsachen", zei hij toen verscheidene malen ver
ontschuldigend. Zal hij hierin volharden?
Bü de aanvang van de zitting
doet de Procureur-Fiscaal, mr.
Besier, een voor de beulen onple
zierige mededeling, dat uit een na
de vorige zitting door het Rijks
bureau voor Oorlogsdocumentatie
beschikbaar gesteld Tagesbuch von
Dienst van de Blockführer is geble
ken, dat de vermoorde Russen bij
de Duitsers zelf wel degelijk be
kend stonden als krijgsgevangenen.
Berg had dat ook kunnen weten,
want het boek bestrijkt een gedeel
te van zijn diensttijd in Amers
foort.
Vijftien getuigen zijn vandaag
gedagvaard. De eerste, die van zijn
bevindingen komt vertellen is de
heer Broertjes, die deel uitmaakte
van de Paroolgroep en van Mei
1942 tot Mei 1943 in Amersfoort
gevangen heeft gezeten. Berg, zegt
hij, was in zijn tijd Unterschutz-
haftlagerführer. Hij was de man,
die rechtstreeks met de gevange
nen had te maken. Getuige is door
Berg tot bloedens toe met een ijze
ren staafje op het hoofd geslagen.
Verder heeft hij Berg horen
zeggen, dat deze een Amersfoort-
se notaris, die volgens Berg soms
brood stal van de gevangenen,
wel zou „fertig maeben". Een
maand lang moest de man straf
staan aan de poort zonder eten
in de koude winter.
Toen was de Amersfoorter dood-
Berg had er ook plezier in zijn
gevangenen te stenigen tot ze dood
waren. Nog veel meer heldendaden
van deze fanatieke Hitlerknecht
komen aan het licht. Berg zelf zit
met zijn bleke kop gebogen over
een blocnote, kijkt nu en dan
schichtig op, loert met zijn koude
ogen naar de getuige en maakt in
razende snelheid aantekeningen.
Berg had ook de leiding bij het op
jagen der Joodse gevangenen in de
verboden zone langs het kamphek,
waar ze dan door de wachtposten
werden doodgeschoten. Alle wan
daden, waarvan de pafferige de
mon tijdens de eerste zitting werd
beschuldigd, worden door de heer
Broertjes bevestigd. Zo was hij bij
voorbeeld ook aanwezig bij de
mishandeling van wethouder De
Miranda. Dan staat Berg cp, ïijj
zegt, dat getuige onwaarheid heeft
gesproken. Getuige beweert, aldus
Berg dat hij in Mei '43 naar Vught
is overgebracht, doch het laatste
transport vertrok al in Maart.
In één kutl
Over de fusillade van ds. Rijper
uit Amersfoort en zijn zoons en eni
ge inwoners van Soest komt recher
cheur G. Kieinveld uit Zuilen, des
tijds lid van de „Vrij-Nederland"-
groep, het een en ander vertellen,
Ds dommee, werd eerst drie weken
na zijn zöon gefusilleerd en aange
troffen in hetzelfde massagraf, waar
in de lijken van een Zwrise groep
werden aangetroffen. Het vermoe
den is bij getuige gerezen, dat do
minee Rijper en passant met deze
mannen is meegenomen. In het graf
werden een bijbel en een gebroken
wandelstok aangetroffen.
Kotalla heeft deze voorwerpen
voor de ogen van de dominee in de
kuil gegooid. Er was een bevel tot
doodschieten van deze Ffarrer, ver
klaart Berg.
Er was geen bevel, klinkt de stem
van de procureur-fiscaal.
Doet er ook al weinig toe, meent
professor Van Hamel, die diep ver
ontwaardigd is. „Het was een
schanddaad aan de eeuwigheid".
„Berg had plezier"
Meer getuigen doen hier langzamer
hand het bekende verhaal. De zeer
correcte H. Melkman, een van
Bergs Joodse slachtoffers, vertelt
dat hij op last van Berg in de bun
ker is mishandeld. Berg is meerma
len komen kijken en had er plezier
in.
„Ich bin nicht da gewesen', zegt
verdachte.
Afgrijzen is op gezichten te
lezen behalve op dat van Berg
als getuige M. van West zijn
treurig verhaal doet Hij Is 24 maal
in een beerput gegooid, beeft 50
slagen met een bespijkerde stok
gehad en werd tweemaal levend
begraven. HU heeft zich t>U Berg
beklaagd op het gevaar af te wor
den afgebeuld. De sadist beeft hem
zijn verhaal drie maal laten doen
waarna hy alleen maar zei: „Es gibt
hier nur Arbeit". Toen riep hij een
stel andere S.S.-ers, die West met
bikhamers In het gezicht beukten,
„Es ïst nicht wahr," zegt Berg
verbeten.
- Bergs persoonlijke „slaaf:"
Dan verschijnt, timide en
schuw, Bergs persoonlijke
„slaaf'" Gustaaf Dame, een
woonwagenbewoner, bij alle
Amersfoorters bekend als no.
550. Dame's haat tegen Berg is
zo groot, dat hij, vóór de rechts
zitting, heeft gedreigd zijn beul
te vermoorden. Toen hij het ge
rechtshof binnentrad is hij dan
ook gefouilleerd
Nog is hij zeer ziekelijk door
de vreselijke mishandelingen,
die Berg hem toediende. Ook
zijn neef, no, 570, was Bergs
slaaf. Dame heeft er bij gestaan
dat Berg zijn neef met een
schop doodsloeg....
„Sle sind meïn Eigentum" pochte
Berg altijd. Hij deed precies met
zijn „slaven" wat hij wilde. Tijdens
een felle sneeuwjacht liet Berg
Dame zich, op een. broek na, geheel
uitkleden en bulten staan. Daar
sneeuwde Dame in„Schiet me
toch dood", heeft hij in diepe wan
hoop Berg toegebruld.
„Zonde van de kogel", was Bergs
enige antwoord.
Tot grote verrassing van Hof en
publiek erkent Berg: „Ik heb hem
wel eens geslagen, roaar....
„Ach, gaat U maar zitten", be
veelt prof. \<an Hamel geërgerd.
De laatste getuige Zwarkhalem
wordt onpasselijk als hij Berg ziet.
Prof Van Hamel laat een stoel
brengen, omdat Zwarkbalem dreigt
ineen te zakken. Zijn verhaak. Berg
sloeg, schopte, schold, vloekte enz.
„Berg, was lid van de SJD.?r'
vraagt,prof. Van HameL
„Neln", antwoordt Berg.
Nauwelijks is dat woord over zijn
lippen of- acht, tien getuigen sprin
gen op en roepen: „Jawel, Edelacht
bare Hij droeg een lintje op zijn
mouw met S.D. er op".
Bergs bleke, fanatieke kop toont
geen enkele verrassing, hij tracht
iets uit te leggen van „Gruppe 3" en
„Gruppe 5" van de S.D., maar mr,
Besier bijt hem toe: „Alles één pot
nat. 't Waren allemaal onderdelen
van de Sicberheitsdienst!"
Berg zwijgt
Nu eens zwijgt Berg volkomen..
Nog een fusillade: op 8 Maart
1945 zijn 49 Nederlanders neerge
knald als represaille op de aanslag
op Rauter. Berg had de leiding van
het vuurpeloton. „Der Auftrag kam
aus Den Haag", verklaart Berg.
Weerzinwekkend is het, dat deze
kerel no^ alle details van zijn
moordpartijen weet en met zijn
scherpe, klankloze stem ze uitvoerig
meestal, onverschillig altijd, vertelt.
De afkeer, die alle aanwezigen voor
deze wreedaard voelen, is duidelijk
op hun gezichten te lezen Enkele
getuigen kunnen zich dikwijls zeer
moeilijk beheersen; als Berg niet zo
zwaar werd bewaakt zouden mis
schien enigen vaQ hen zijn opge
sprongen om deze cynische schurk
persoonlijk ter verantwoording te
roepen.
„Wenn ich's nicht tate, sollte ich
die Kansequenz daraus ziehen",
roept Berg.
„"Welke consequentie?" vraagt mr
Besier.
„Ich ginge dann selbst d'ran",
zegt Berg.
„Vandaag trekken wij daaruit
andere consequenties", zegt prof.
Van Hamel scherp.
Tenslotte leest prof. Van Hamel
Het mismoedige mannetje uit Gebroken hart" staart somber in het
water: zal hij maar springen? Nee immerswant thuis wacht hem....
Het mekka van de poppenfilm
Geloof en atoombom
Iedere bewoner van. voormalig Hille-
gersberg kent nog wel de samenkomsten
in de evangeJisa tietent aan de Straat
weg Het was thans a» te ver in het jaar
om deze traditie voort te zetten. Daar
om hadden de N.H.-Kerk en de geref
Kerk In gezamenlijk overleg voor Woens
dagavond 17 en Donderdagavond IS No
vember de zaal van „Lommerrijk" ge
huurd. Het resultaat van deze verheu
gende samenwerking tussen beide
kerken was met genng, want op belde
bijeenkomsten was de zaal bijna ge
heel gevuld.
Donderdagavond speelde het muziek
corps var» het Leger des Heils „Rotter
dam I" onder leiding van de kapelmees
ter M. Knippenberg, het zangkoor van
de Gerei. Kerk uit Hlllegersberg onder
leiding vap de heer H. de Wolff zong,
en ds. Wier sin ga uit *Baam en ds. van
Harten uit Delft zeiden hun mening
over „Toch regeert God".
„In deze tijden met de dreiging van
een nieuwe oorlog en de atoomhom-
psychose is het moeilijker dan ooit, te
geloven in een machtige God, die de
gehele wereld regeert en alles in zijn
macht heeft. Millioenen zijn gevallen en
van de monumenten van een Europese
beschaving is weinig overgebleven. Zal
evenals In het grote Griekse drama
„OetKpus" het goede en het schone in
de mens, het geloof In God. ten onder
gaan met een verschrikkelijke angst
schreeuw? Slechts het geloof ln de
Bijbel geeft daarop het antwoord: De
bergen zullen vrede dragen en de dalen
zuilen bekleed zijn met barmhartig
heid".
Ds, A. Sirag had deze tweede avond
geopend met gebed en aan het slot
werd gezongen „Daar ruist langs de
wolken", k
Op de bakermat van het Dni-
vendrechtsc Hollywood is een
nieuw filmbabietje gelegd, dat
de heel toepasselijke naam Dol
lywood draagt. Dezer dagen ont
ving Joop Geesink, de trotse va
der, een groot aantal filmmen
sen en -liefhebbers op een fees
telijke kraamvisite, waar niet
alleen beschuit met muisjes ge
serveerd werd.
AUeh waren, het erover eens, dat
het een. aardige baby was, mooi en
gezond, maar eigenlijk de wieg al
ontgroeid. In zekere zin hadden ze
daarmee gelijk, want de wieg van
Dolly wood stond een paar jaar ge
leden in een Amsterdams keldertje.
Na het ontwerpen van reclame-
kaartjes voor winkeliers en décors
voor een. Lou Bandy revue, ging
Joop Geesink daar in dat keldertje
met popjes stoeien, zoals zijn as
sistent het noemt, en uit dat gestoei
groeide een filmpje. Geesink stoeide
verder, nieuwe reclame-opdrachten
volgden, en wat de Nederlandse
speelfilm nooit gelukt is, Geesink's
reclamefilmpjes hebben zich' een
plaats veroverd op de Europese
markt, zelfs daarbuiten.
Maar niet alleen commercieel is
het succes groet. Op het Filmfesti
val Brussel 1947 sleepte Geesink met
zijn kostelijke „Big Four" (Zij wer
den het eens) de ereprijs, de enige,
voor Nederland in de wacht.
De studio, waarover Dollywood
nu in. Duivendrecht de beschikking
heeft gekregen, is nog maar een be
scheiden geval; eigenlijk niet veel
De beroemde filmster brengt nog
even de finishing touchvoor zij
een oceaanstomer te water laat.
Het schip verdwijnt prompt daar
op onder de golven. „Dat kan ons
in Holland niet gebeuren, want wij
gebruiken
een brief van Berg aan zijn vrouw
voor waarin hy schreef: „De Hol
landers haten mij zo. Ze vertellen,
dat ik van Amersfoort een tweede
B erge n -B el sen v/il maken.
„Dat was niet nodig, Amersfoort
was al erg genoeg", zegt prof. Van
Hamel.
Voor het eerst ttfdcns het hele
proces toont Berg enige ontroering
als de president vraagt naar Bergs
vrouw. De meest cynische, wrede
„beul van Amersfoort" buigt nu zijn
hoofd en tranen stromen over zijn
wangen „Mijn vrouw werkt als
arbeidster in Holland maar woont
even over de grens in Duitsland",
fluistert hij.
Dan wordt de zitting verdaagd
tot Zaterdag 20 November. Dan
komt Kotalla voor.
meer dan een schuur. Het zou ons
niet verwonderen, als Dollywood
ook hier spoedig uitgegroeid is,
want er wordt al weer druk geëx
perimenteerd met nieuwe objecten.
Geesink loopt ook rond met ideeën
voor zuivere poppen-speelfilms, die
dus niet aan een reclame-gegeven
gebonden zijn.
In de werkplaats zagen wij een
film-in-wording, een aantal tableaux
uit „De wereld op zoek naar vrede",
die behalve de voortreffelijkheid
van een bepaald merk koffie en
thee, de heerlijkheden van het Mar
shall-plan bewierookt. Zo ziet men
daar de Spaanse Cuadillo staan op
zijn balconnetje, met een schepnet
je naar een zakje Marshall-dollars
vissend, echter tevergeefs.
In de nieuwe projectie-studio heb
ben we een cavalcade van filmpjes
van de „keldertijd" tot Dollywood
gezien, die een stijgende technische
perfectie vertoont, maar over de
hele linie toch verrast door de ori
ginaliteit, de frisheid en de artistie
ke vormgeving. Er waren ook film
pjes in. technicolor bij, werkelijk
kleuren-sprookjes.
Men moet bij de beoordeling der mu
zikale prestaties van amateurs niet de
zelfde maatstaf aanleggen als bij be
roepsmusici. Het valt immers altijd te
waarderen, wanneer een muziekmin
naar zich ln zijn vrije tijd de moeite
getroost de technische moeilijkheden
van een instrument te overwinnen, om
aldus zijn muzikale aspiraties tc be
vredigen door gezamenlijk musiceren
onder goede leiding.
Zo beschouwd viel er gisteravond op
het concert ln de Hoflaankerk, gegeven
door de Krajingsche Orkest Vereniging
en de Krallngscne Koor Vereniging, bei-
de onder leiding van Jotaan van Gooi.
veel te waarderen.
In de symphome van Schubert ont
wikkelde het orkest vaak een goede
klank. Er waren wel eens momenten
waarin de zuiverheid ln gedrang kwam
of waarin het rhythme wankelend was.
Maar over het geheel genomen deed
bet orkest zich in dit werk van zijn
goede zijde kennen en was het succes
dat de dirigent en zijn discipelen ten
deel viel zeker verdiend.
Het koor voerde de cantate „Gott hat
Jesum Erwecket" van Chr. Bitter en
de Vesperae Solennes de Confessore
van Mozart uit
AI werd het eerstgenoemd Werkje ge
heel overschaduwd door de meesterlijke
muziek van Mozart, was het niettemin
oen goede gedachte om minder bekende
klassieke werken op het programma te
plaatsen.
De weergave van deze composities
was niet immer geheel vlekkeloos. De
pclyphone stemvoering was niet altijd
duidelijk en de Intonatie niet altijd on~
berispebjk. Er waren echter ook vele
ogenblikken waarin men een goede, ge
disciplineerde koorzang hoorde. De al
gehele indruk zou zeker nog sterker
geweest kunnen zijn indien het koor
een grotere bezetting bij de tenoren en
bassen zou hebben gehad en de bege
leiding niet aan het orkest zou ziin
toevertrouwd, al kon men de wijze
waarop de spelers tn klein ensemble
zich door de moeilijkheden van hun
partijen heensloegen wel waarderen,
hetgeen ook voor een groot deel aan de
slagvaardigheid van de dirigent te dan
ken was.
De solisten Gré van Schaljk—Timmer,
sopraan, Matty Amesz—De Wit, alt.
Simon Meerdink, tenor en Piet Böhm,
bas. kweten zich goed van hun. taak.
De orgelbegeleiding was in handen
van A. van Schoppen.
Muziekfestival te Palermo
Het 23e International festival of Con
temporary Music zal van 22 tot 30 Aprü
1949 te Palermo gehouden worden. Nieu
we orkest- en kamermuziek zal uitge
voerd worden van elf Europese en twee
Zuid-Amerikaanse landen. De twee poli
tieke antipoden - de V.S. en Rusland -
zullen evenals dit jaar te Amsterdam
verstek laten gaan.
Tot de componisten die bij de selec
tie van instrumentale muziek uitverko
ren zijn. behoren de Nederlander Wil
lem Pijper (strijkkwartet no. 3) en de
Belg Wladlmir Woronnow (sonnet voor
Dallapiccola, voor piano).
SINDS 1943 is het geboortecijfer te Rotterdam sterk gedaald om in de
Winter van 1944/45 een ongekend dieptepunt te bereiken als gevolg
Tan de honger-catastrofe en de Novcmber-razzla's. Na de bevrijding, vooral
In 1946 steeg het geboortecijfer met grote sprongen, waarn» eerst in 1947
een langzame daling intrad. Dc gevolgen van deze onnatuurlijke schomme
ling in het geboortecijfer zullen nog na vele jaren merkbaar zijn, maar w^l
het eerst bij het onderwijs.
wordt wel eens be
weerd, dat men door
grote opwinding iets aan de
lever kan krijgen. Dat lijkt me
onzin. Maar wel is waar, dat
emoties afscheiding van gal
bevorderen of remmen. An
dersom beïnvloeden ziekten
van lever en gal ons humeur.
U weet wel dat mensen door
geelzucht prikkelbaar zijn en
ook dat deze patiënten zich
moeilijk kunnen concentreren.
Bekend Is dc anecdote volgens
welke Napoleon's nederlaag
bU Waterloo toe te schrijven
zou zijn aan de ziekte, waar
aan de beroemde veldheer
leed.
Geelzucht is een ernstige kwaal,
die waarlijk niet alleen psychische
uitwerking heeft De patiënt krijgt
een gele huidskleur, beginnend met
de verkleuring van het bindvlies
der ogen. Het bloed wordt over
stroomd met galkleurstof. Door
een mechanische afsluiting der
galwegen komt de gal in de dar
men. Op de duur barsten de kleine
galgangetjes en dan komt de gal in
het bloed terecht De patiënten
krijgen zijn moe en hebben
geen eetlust meer.
De oorzaak kan gevonden wor
den in galstenen, een gezwel en
ontsteking van het slijmvlies der
galwegen. Er bestaan echter nog
andere vormen van geelzucht, die
door storingen in de lever en door
ziekten van het bloed veroorzaakt
worden. Door vernietiging van de
rode bloedlichaampjes ontstaat
dan een overmaat van galkleurstof»
die de symptomen van geelzucht
veroorzaakt.
Diagnose
De geniale Nederlandse internist
prof. dr. Hijmans v, d. Bergh heeft
een reactie gevonden, die op een
voudige wijze de diagnose mogaliik
maakt. Als galstenen of een gezwel
de oorzaak der geelzucht zijn, moet
operatief ingegrepen worden. Voor
andere vormen der ziekte bestaan
geneesmiddelen. Bedrust en streng
dieet (geen vet en boter) zijn no
dig. De laatste tijd wordt het ge
bruik van eiwit weer toegestaan in
tegenstelling met vroegere behan
deling. Een gevolg van geelzucht
kan verder nog zijn dat het bloed
niet voldoende stolt, waardoor bij
verwonding moeilijk te stelpen
bloedingen ontstaan. Tegenwoor
dig wordt vitamine K toegediend,
de vitamine, die het- stollen van
het bloed bevordert.
Men begrijpt uit het voorafgaan
de wel, dat geelzucht geen een
voudige ziekte is, eigenlijk een
symptoom van verschillende ande
re ziekten. Het spreekt vanzelf, dat
ieder, die verschijnselen in deze,,
richting opmerkt, zich onder dok
tershanden moet stellen.
Tot het volgende spreekuur
MEDICUS.
In de jaren 1949 tot 1951 zal het
aantal leerplichtige kinderen ge
leidelijk - dalen om na 1951 plotse
ling te stijgen. In laatstgenoemd
jaar zullen er circa 9000 leerplich
tige kinderen meer ayn dan in het
voorafgaande jaar. Na '52 zyn meer
normale verhoudingen te verwach
ten. Het spreekt vanzelf, dat deze
plotselinge toename de gemeente
Rotterdam voor zware problemen
stelt. Want hoe komt xp™. zo gauw
aan 'de benodigde schoolruimte?
Nu reeds is hieraan een tekort,
dat zal worden aangevuld door de
bouw van een aantal noodscholen.
Zoals bekend, krijgt Rotterdam en
kele zgn. nissenhutscholen en een
vijftal houten Finse scholen. "Voor
een hiervan, aan de Griebse-
straat in Rotterdam-West wordt
thans het fundament gelegd; an
dere, aan de Noorderhavenkade,
Carnisse3ingel en in tuindorp De
Vaan, zullen spoedig volgen.
Zaterdag wordt het Finse SChlp
Marina te Rotterdam verwacht
met aan boord een aantal van deze
houten, uitneembare noodscholen.
De nieuwbouw van permanente
schoolgebouwen is tot 1952 stopge-
Duitse juffrouw ging door
voor Nederlandse
mevrouw
Een 2ekcre V., die tijdens de be
zettingsjaren in Duitsland had ge
werkt, vestigde zich ongeveer drie
jaar geleden te Borne, samen met
een Duitse jonge dame, die voor
zijn vrouw doorging, maar wier pa
pieren'heetten te zjjn zoekgeraakt
by een bombardement. Dezer dagen,
toen aan de vrouw enkele bewijs
stukken werden gevraagd die nodig
waren om administratieve formali
teiten te kunnen vervullen, viel zij
door de mand en bekende, dat het
huwelijk tussen V. (dia in militaire
dienst ia in Indonesië) en haar niet
echt was. De affaire krijgt nu voor
deze Duitse juffrouw nog meer
strafrechtelijke vervolgen, want zi1
heeft hierdoor gelden aangenomen,
waarop zjj geen recht had, o.m, de
gebruikelijke kostwinnersvergoe
ding voor vromven van militairen.
Een krachtige aardbeving deed
2ich gisteren aan de Noordkant
van Oporto (Portugal) gevoelen.
Slachtoffers ztfn niet te betreuren.
20 NOVEMBER. Er bestaat
een vaste plant, die ten onrechte
wel eens blauwe Clivia wordt ge
noemd. Het is de Agapanthus glo-
bosus, die in JuliAugustus prijkt
met haar prachtige lichtblauwe
btoemschermen. Deze bevinden
zich op forse bloemstengels van
wel 60 a 90 centimeter lengte. De
Agapanthus kan een zware afme
ting bereiken en wordt reeds van
oudsher als kruipplant in tuinen
of op terrassen gebruikt. Desge
wenst kan ze ook wel in ruime
potten worden gehouden. In het
vroege voorjaar of in het laatste
van de winter kan de plant in een
kuip of pot worden gezet. Ze ver
langt een voedzame potaarde en in
de zomer veel water en nu en dan
wat mest. Des winters wordt ze in
een koelevorstvrije kamer gehou
den. Indien ze als vaste plant in de
tuin staat, dan vraagt ze in het
koude seizoen een flinke afdek
king.
zot, zodat verwacht kan worden,
dat het aantal nood-scholen nog be
langrijk zal moeten worden uitge
breid, vooral met het oog op de ab
normale styging van het aantal
leerplichtige kinderen in 1951 (zes
jaar na het dieptepunt 1945),
Maar ook het voorbereidend on
derwijs, zowel openbaar als bijzon
der, komt schoolruimte tekort. Tot
nu toe mocht hieraan nog geen uit
breiding worden gegeven daar dit
onderwijs niet onder de leerplicht
wet valt. Naar verluidt, wordt
thans overwogen, dit ministerieel
besluit op te heffen. Inmiddels zal
wanneer de nood het hoogst is, ge
tracht worden, enkele klassen voor
voorbereidend onderwijs voorlopig
onder te brengen in lagere scholen
war men tot 1951 iets meer ruim
te zal hebben.
LANG heeft de behandeling van een aanklacht tegen de vereniging
„Particulier Initiatief tot het doen van charitatieve werken", op zich
laten wachten. Donderdagmorgen heeft de arrondissementsrechtbank te
Den Haag het faillissement uitgesproken over de vereniging, dat was aan
gevraagd door dokter J. H. Hoffmann uit Overschie (thans Nijmegen) en
gesteund werd door de K.L.M., die een directe vordering had van enkele
duizenden guldens.
Wij hebben in Juni en Augustus
van dit jaar uitvcerig over deze
zaak geschreven, „Particulier Ini
tiatief" gaf voor, charitatief werk
te willen verrichten op Curacao.
Misbruik makende van namen van
vooraanstaande Nederlanders eri
naar nader is gebleken van gefin
geerde feiten over reeds ln Neder
land verricht sociaal werk is het
de leiders van de vereniging o.w.
de president, een zekere R Th. L.
gelukt, vertrouwen te wekken bij
het Ministerie van. Overzeese Ge
biedsdelen en bij de Nederlandse
bank. Overleg tussen beide instan
ties leidde tot verstrekking aan de
vereniging van f 30.000 aan devie
zen voor reis- en verblijfkosten
naar en op Curacao. Onderhande
lingen werden voorts door haar
geopend over een verdere toewij
zing van f 400.000 aan deviezen,
bestemd .voor een voortgezet ver
blijf op Curacao,
Dokter Hoffmann uit Overschie,
verkocht zijn praktijk en inventaris
om zich vol enthousiasme voor zijn
taak op Curacao, bij Particulier
Initiatief aan te sluiten. Hij stelde
de vereniging f 15000.— ter be
schikking.
In Mei van dit jaar vertrok het
gezelschap, o.w. de arts Hoffmann
per K.L.M, n^ar Curacao, van
waar bet evenwel na_ een maand
eveneens per vliegtuig terugkeer
de. De K.L.M. wacht nu nóg op
betaling van de passage-biljetten!
De „Curacao-vaarders waren,
door de gouverneur van het eiland
uitgewezen, nadat deze een ongun
stig rapport van het Centraal Ar
chief van de Armenraad over de
vereniging had ontvangen.
Bij aankomst op het vliegveld,
werd notaris B. uit Overschie (een
der leiders van F.I.) gearresteerd
op vermoeden van verduistering
van gelden, die onder zijn beheer
waren. Deze zaak is inmiddels be
recht.
Dekmantel voor, N.Y.?
De gedupeerde arts, dokter H.
diende een aanklacht in tegen de
vereniging. Wij hebben indertijd
eveneens melding gemaakt van zijn
sterk vermoeden, dat het charita
tieve doel van Particulier Initia
tief slechts een dekmantel was
voor de ware bedoelingen: de op
richting van een handelshuis in
Noord, of Zuid Amerika.
Notaris B. zou de contracten voor
een op te richten N.V. bij zijn ver
trek naar Curacao reeds bij zich
hebben gehad. Ter financiering van
de N.V. zouden de vier ton aan
deviezen dienen, die men onder
valse voorwendsels van de Neder-
Monument onthiv It op
de begraafplaats
Onder het groen van grote ma
jestueuze bomen, ligt de begraaf
plaats „Rusthof" aan de rand van
Amersfoort in het bos verscholen.
Hier zijn de graven van soldaten
van vele naties. In lange rijen
staan de eenvoudige stenen met
mets dan een nummer er op. Op
dit kerkhof vonden behalve hon
derden Amerikanen en Engelsen
ook ruim 800 Russische soldaten
hun laatste rustplaats. Zij zijn vol
gens de ritus van de Grieks-Ortho
doxe kerk bijgezet in een apart
gravencomplex, Zü stierven als
oorlogspiloten, als strijder van het
verzet, als slachtoffer van de weer
zinwekkende Kotalla en zijn. mis
dadige bende in het kamp Amers
foort. Zij kwamen uit de verre
steppen van Rusland om daar nooit
terug te keren. Zij rusten in een
onbekend land, ver van hun moe
ders in. Odessa en Leningrad, die
nooit het graf van haar zonen zul
len zien.
Ter nagedachtenis van deze Rus
sische doden werd Woensdagmor
gen op het kerkhof te Amersfoort
een monument onthuld.
In de aula van het kerkhof hield
de minister van oorlog, de heer W.
F. Schokking, een rede.
De pope van de Grieks-Ortho
doxe kerk, Archimandriet Dionis-
sios leidde daarop een godsdienst
oefening.
De lange stoet van autoriteiten,
onder welke de ambassadeurs van
Engeland, Frankrijk, China, België
en Canada, de gezanten van Polen
en Oostenrijk, de secretaris van de
Zuid-Afrikaase legatie, de verte
genwoordiger van H.M. de Konin
gin, vice-admiraal N. A. Rost van
Tonningen, verschillende militaire
autoriteiten en B. en W. van
Amersfoort groetten de doden ter
wijl het muziekcorps van de Huza
ren van Boreel het plechtige „Wilt
heden nu treden" speelde.
ZE. V. A. Valkov, onthulde
daarop het monument.
Generaal Ichtschenko sprak
daarop in het Russisch een. rede
uit, waarin hij de Nederlandse re
gering en het Nederlandse volk
dank bracht voor de aanleg van dit
kerkhof.
Ambassadeur Valkov bracht
eveneens de dankbaarheid van het
Russische volk ov^r aan Neder
land voor de zorg voor al deze mi
litairen, die hebben meegeholpen
do Duitse legers te overwinnen.
Pierre de Gaulle, de broer
van de generaal, is herkozen tot
voorzitter van de Farijse gemeen
teraad.
landse Bank trachtte los te krij
gen. Er is een vermoeden, dat no
taris Q- te Maastricht de gelden
hiervoor zou fourneren.
De aanklacht van dokter H. zou
thans nog in onderzoek zijn bij de
officier van justitie te Maastricht.
Hier dient opgemerkt, dat notaris
Q. als een der voornaamste be
stuursleden van Part, Initiatief by
deze zaak betrokken is.
Hopelijk zal de officier van
Justitie tevens kunnen nagaan
hoe het mogelijk was, dat zowel
het ministerie van Overzeese Ge
biedsdelen als de Nederlandse
Bank zich door de vereniging heb
ben laten beetnemen? En op welke
wijze kwam de president van do
vereniging R. Th. L, in hel bezit
van een aankoopvergunnlng voor
een zware luxe auto?
Met alleen een faillietverklaring
van „Particulier Initiatief" is deze
zaak niet afgedaan!
Op de Lüneburgerheide is kort
geleden een schat gevonden, die ver
stopt was in een oude oven. Zij be
stand voor het grootste deel uit ju
welen. De totale waarde schat men
op ongeveer 700.000 gulden. Er was
slechts één man, die lelijk keek, toen
men de schat vond en dat was de
Duitse deurwaarder Sander. Hij had
gemeend alles ongemerkt In bezit te
kunnen nemen, maar dat was volko
men misgelopen dom- de speurzin
van de leider van de Amerikaanse
commissie belast met het opsporen
van gestolen eigendommen uit de
bezette gebieden.
Langer dan twee jaar heeft deze
speurder gezocht. Bij stukjes en
beetjes kreeg hy het spoor te pak
ken van een groot aantal juwelen,
die reeds in 1940 te Parijs door de
Duitsers gestolen werden en naar
Duitsland gebracht. Daar werden ze
eerst in bewaring gegeven bij het
gerechtshof, maar in September 1944
bracht deurwaarder Sander ze over
naar een vuur- en bomvrije safe, die
hij op eigen naam huurde bij een
bank. Toen de Russen kwamen ga
ven die het bevel om alle safes te
openen en een zeer groot deel van
de Inhoud verdween achter bet
IJzeren Gordijn. Daarmee scheen de
zaak teneinde te zijn. Maar er rezen
verdenkingen tegen dc deurwaar
der, die juist voor de komst van de
Russen nog by de bewuste bank was
binnengewandeld en daarna naar fa
milieleden op de Liineburgerheida
was vertrokken.
Hij werd aan een streng verhoor
onderworpen, dat drie dagen duur
de en tenslotte bekende hij de ju
welen meegenomen te hebben naar
zijn huis. Hij had ze daar in de ka
chelpijp verstopt en ze later door
zijn dochtertje naar familie op de
Limeburgerheide laten brengen,
waar men ze in een oven had ge
metseld.
Prijsbeheersing-weeën
Controleurs van de prijsbeheersing
bekeurden onlangs bij een marktcon-
tröle drie kaashandelaren die hun kaas
zwart verkochten. Een partjj van 240
kilo volvette ka a a ia daarbij in beslag
genomen en twee van de drie handela
ren in arrest gesteld, Dit was een voor
spel van de vele zaken die de tucht
rechter van de prijzen steeds weer ta
behandelen krijgt.
Thans heeft hij wederom een aantel
boeten opgelegd wegens het overtreden
van de prljsvoarsehriften.
Een garagehouder, die ƒ345 had ge
rekend voor het vervoer van de Whhel-
minakade naar het Maasstation in een
door hemzelf bestuurde auto kreeg 150
gulden boete. Een groothandelaar, die
rollen papier en papieren zakken tegen
te hoge prijzen had verkocht moest 250
gulden betalen en een Goudse kleer
maker die 235 gulden rekende voor he#
maken van een driedelig costuum kreeg
dezelfde boete.
Het record van de dag werd geslagen
door een Rotterdamse suikerwerker, dia
duizend gulden boete kreeg wegens he#
verkopen van dozen pepermunt voor
15,en 12,50 per doos. Tot besluit
arresteerden controleur* van de prijsbe
heersing een zuivelgrossier te Oud-
Beyerland, die kaas en margarine zwart
had verkocht aan een melkslijter. Da
laatste kreeg een bekeuring.
l\T EES zuinig op uw boeken en
vooral op die van uw vrien
den! Geef ze dus een extra jasje,
als u ze leest of meeneemt. U kunt
er een aardige bedrukte stof voor
gebruiken of u neemt een effen
lapje, dat met een geborduurd
randje of motie je opgevrolijkt
loordt.
Bij een stevige, niet geborduurde
stof, kan volstaan worden met een
lap van 26 by 64 centimeter.
Aan de overslag maakt it ronde
hoekenaan de kant uan het in
schuif gedeelte een klein zoompje.
Dit gedeelte vouwen en dan alle
randen met een boorlintje omboor
den. We maken twee banden van
dubbele stof van 45 cm lang en drie centimeter breed, Van dezelfde
stof knippen we nog twee reepjes t'an 10 cm lang, die we met ronde
hoekjes op de rugzijde stikken en daarbij gelijk de uiteinden van de
banden meenaaien. Aan de rand bevestigen we een smal lintje van
30 a 35 centimeter lengte, dat we aan het eind verzwaren met een
kraal U kunt deze leeswijzpr nooit uc vliezen en bovendien bescha
digt u het boek er niet door.
Dunne of geborduurde stof voert men; de voering knippen we als
het patroon, maar van de buitenstof laten we de bovenkant van het
inschuif gedeelte verwallen. De lengte van de lap wordt; dus 52 centi
meter. We voorzien deze eerst van borduursel en banden, maken een
O
/X
IJMSCMI imGED-
x</
69
TïT
2EI
inslafije langs de
randen en zomen
dan de 'voering er
tegen.
U kunt de ban
den ook laten ver
wallen. Leent u dik
wijls boeken uit,
dan kunnen 'n paar
van deze omslagen,
van stevig papier
gemaakt en met uv?
naam erop, goede
diensten beiü(jzen.
ELLA BEZEMER
