Eerste contact met Zuid-Nederland
was er rond 1600
wsmm
SINGEL 209
KREUGER
Bedrijf hield geen
stand
CHARLEY TOOROP EN CHAROT
Y*
FOTO
PLATE
GEZ. WILLEMS
KAMP
«C^Lr
>9
Komt Direct
FEBRUAfU
WAAROM...
Vrijdag 18 Februari 1949
5
Uit het verleden van Schiedam (XI)
Tijkwerkers uit Turnhout emigreerden
naar de venen van de Schie
HET is de lezers natuurlijk bekend, dat in het kader van de
Benelux momenteel betrekkingen - meest van culturele aard
- worden aangeknoopt tussen het Belgische stadje Lier (de woon
plaats van wijlen Felix Timmermans) en Schiedam. Minder
bekend is-ongetwijfeld, dat in de zestiende eeuw'onze stad ook
de invloed; maar dan in economische zin, heeft ondergaan' van
een stad uit de zuidelijke Nederlanden, nl. Turnhout.
W1^ de Prachtige plattegrond van Schiedam, in 1598 door Jaccmea dc
v Gheyn vervaardigd, -wat nauwkeuriger bekijkt, zal ontdekken, dat bij
de Raam enkele huisjes zijn aangeduid met „tfj ckwer ckershuis j es
Tijk werkers zijn wevers van grove linnen stof, die voor het overtrekken
van bedden-wordt gebruikt. Door degenen, ,'die dit beroep uitoefenden, wer
den deze huisjes bewoond. Uit het feit, dat op de' kaart vgn de Gheyn bii
geen enkel huis of reeks van huizen behalve natuurlijk bij de openbare
gebouwen j?en dergelyke aanduiding staat, meen. ik te mogen opmaken,
•dat men de huisjes van de tijkwerkers als iets bijzonders beschouwde en
dat zij toen van vrij recente datum waren.
de. erven 'zqjjdcn kopen, het recht
zouden hebben de grond aan ande
ren over. te dragen, mits de nieuwe
eigenaars dan óók tot „betimmering"
zoudenovergaan.
Werpen wij thans een blik In de
zgn. „gifteboeken", de registers van
overdrachten, van onroerend goed.
Op 2ö September 2597 werden daar
in de Koopacten van. de erven in
de Raam geboekt. Behalve de vast
gestelde grootte van de huizen werd
nog bepaald, dat „de coopers de
cooppennlngen op renten sullen mo
gen houden tegen den penning zes
tien". Twaalf erven werden zo ver
kocht resp, aan Ghysbrecht van der
Loqck, Willem Meesz., Faes Meesz.,
T NDEKDAAD is dit laatste het
-L gevat Tot in de negentiger jaren
van de zestiende eeuw moeten wij
de delen notulen van de vergadering
van Schiedams stadsbestuur terug
bladeren. eer wij daaromtrent iets
vinden. Maar op 8 December 1594
'komt ter sprake een „verzoucte van
de tyektwevers omme het erff ge-
naempt den' Raem te coopen en de
te betimmeren voor die van heure
natte". Merkwaardig is dat hier het
woord „natie" gebruikt wordt, maar'
wanneer wij - bedenken dat in de
Middeleeuwen het gebruikelijk, was,
dat kooplieden uit een andere streek
bij korter of langer -verblyf in een
bepaalde stad de band met dé plaats
van herkomst sterk bleven voelen
en een tamelijk aaneengesloten
groep vormden, die met „natie"
werd aangeduid, is dit niet zo
vreemd, In de vergadering van de
vroedschapwerd aldus op het ver
zoek van de tijkwerkers besloten,
dat de burgemeesters werden ge
machtigd om met vijf of zes andere
regeringspersonen ,,'t voors2. érff
te doen affpalen 'ende ten meesten
oirbaar voordeel) van den stade
te vercoopcn". énkele jaren later,
12 Februari 1597, kwam dc huis
vesting van de tijkwerkers weer in
behandeling. Op een verzoek van
„Willem Meesz. Tijckwercker, omme
het erff bij door) hem van den
stade geeocht, leggende in den Raem
te mogen betimmeren met een huijs
breet XIII. roede voeten binnen de
muijren, wesende een viercanthoich
ende de zijdemuijren ten minsten
XII1I voeten hoich" wordt gunstig
beslist; tegelijk stond men het toe
aan de eventuele andere tijkwerkers,
die met hetzelfde verzoek zouden
komen, echter enet deze voorwaar
de, dat de:.bouw 1 Januari 1598 ge
reed zou Urooeten zijn. Maar 25
Augustus ,U592 werd nog vastge
steld, dat ^degenen, dié van de stad
Wie aaii dé slag willen en
kunnen gaan
gende aangeboden en gevraagde
beidskraefcten genoteerd:
AANGEBODEN ARBEIOSKH ACHTEN
Bonwbeflfcijvent Schilders, bouwvak-
sjouwers, mandenmaker, betonijzer-
Vlechter, vlóerenleggers.
Metaalbedrijven: Chauffeurs.
Alg. bedrijven: Boekhouders, kan
toorbedienden, incasseerder, expeditie-
knechts, magazijnbedienden, kellners,
leerling kok. musici, portiers, schoen
makers. vertegenwoordiger, ongeschool
de arbeiders, chem, wasser, distilla-
teursknecht, winkelbedienden, winkel
bediende herenconfectie drogist, glas-
slijper, fotograaf, eartonnagewerkers,
bezorgers.
jeugd: Leerling timmerman (Nieuw
bouw), chauffeur, magssijnbediende,
jongste bediende.
Vrouwen; Leerling verkoopster, ste
no-typiste (moderne talen)! behangers-
naaister (thuiswerk), leerling naaisters.
GEVRAAGDE ARBEIDSKRACHTEN
Afd. Bouwbedrijven; Timmerlieden,
mach. houtbewerker. meubelmaker,
kuiper, kistenmaker, meubelspuiter-af-
werker.
Metaalbedrijven: Bankwerkers bul-
tehbankwerkers, elee. lassers (NVL),
gereedschapmakers, gereedschspslqpers,
constr. monteurs, koperslagers, vor
mers, loodgieters, mctaaldraazers (ge
schoold en revolver). metaalfralsars,
metaalschavers, metaalslijpers Plaat
werkers, scheepsbikkers, precïsieoanK-
werkers, pljpenmonteurs schccpsijzer-
werkers, smeden {grof en kachel) sol
licitanten voor omscholing voorslaan-
ders, gieterijsjouwers, bikkers, fabr.-
arbciders voor metaalindustrie, scheeps
timmerlieden, scheepmakers, construc
teurs staalbouw.
Alg. Bedrijven; Letterzetters, boek
drukkers, drukker^binder, fabrieksar
beiders. aank. glas in loocteetter. Bank
bedienden. drukkerij inkoper, wynKO-
persknecht, kleermaker, brood- en ban
ketbakker, broodbakker-bezorger, aan
kom. etaleur,
In de Limburgse mijnen kunnen flin
ke ongehuwde arbeiders geplaatst wor
den, leeft. 18-30 jaar.
Jeugd: Bakker-bezorger, borstelma
kers. eartonnagewerkers. drukkers tor-
ceur glas in loodzetter, glassnijders,
granïetwerkers (kunststeen). kurken
snijders, koperslagers, kopergieters,
mach. bankwerkers, metaalaraaiers,
loodgieters, fitters, smid-bankwerkers,
vormers letterzetters, slagersjongen,
halfwasslager, mach. houtbewerkers,
cantine hulpen leerling meubelmaker,
leerling scheepstimmerman, leerling op
ticien, magazijn bestel.fongen. leerLng
tekenaars ir 2 kl;'MTS.
Vrouwen; "Dagmeisjes, fabrieKsmeis-
jes. verkoopster (kruidenierswaren),
strijksters wasscrljmeisjes. vlaggen -
naaistergeen thuiswerk), flinke werk
sters, leerling corsettennaaister, kap
sters, meisjes voor licht montagewerk;
jongste bedienden, bekwame verkoop
ster, leerling verkoopster (11 jaar).
DWS-dames gaan naar
Olyinpïa in Den Haag
Het darnesélftal van D. W. S.-. heeft
nog slechts twee wedstrijden te spelen,,
waarna vbör hen de competitie afge
werkt is. Beidé ontmoetingen kunnen,
én moeteh gewonnen worden, -willen
de D. W.' S.-dames geheelveilig zijn.
De strijd'- tegen hetHaagse Olympia
betekent de zwaarste opgave, en zal
de nodige spanning op kunnen leveren.
Daar er in de laatste wedstrijden bui
tengewoon goed gespeeld is, mogen wu
de uitslag met optimisme tegemoet
zien.
De D. W. S.-heren, die nog maar
slechts één wedstrijd te spelen hebben,
zijn Zondag vrij.
Het tweede en derde dames-elftal
gsan bij resp. Dynamo-elftallen op
bezoek. Worden dit twee overwinnin
gen?
De stand iftHet district le klasse
dames is als volgt:
Atnene
A, H. C.
Olympia
Ef S. D. O.
12 6 5
9 5 1
1 16 38—14
1 17 32—12
3 11 26—24
4 12 27—24
G B 22—27
B 16-33
6 5 17—30
7 7 26—38
A. v. d. roest Clement
Balthen Vérbeeck, Ghysbrecht van
der Loock, Dirck Aryenss. van
Tuijraout „alias Dirck Souwers",
nogmaals Dirck Souwers, Faradaen
Govcrtss., Jan. Jacobsz., Pieter.
Claesz. van Arp, Erasmus de Ran,
en Pieter Comeliss. .De Koopsom
van het laatste erf „wesende in
forme van een triangel ofte drie-
houck" was 152,die van de an
dere erven 192.Van de gelegen
heid óm de erven wéér te verkopen
werd al spoedig gebruik gemaakt:
reeds 13 Juni' 1598 verkocht Dirck
Souwers eefi van de erven aan een
„bootsgesel", 10 October 1598 ver
kocht Ealthen Verbeeek zijn erf
aan Pieter Meesz. „metselaar":
7 November 1598 ging weer een
ander erf in eigendom over aan
Goossen Symonss, „olislager". Het
wil my daarom voorkomen, dat
niet óp alle- erven panden zijn ver
rezen, waar .werkelijk de fijkwer-
kersnering werd uitgeoefend, wat
ook klopt met het feit, dat verschil
lende tijkwerkers'later in Schiedam
andere huizen in eigendom hadden.
WANNEER wij nu onze aandacht
vestigen op de personen,; die
in Schiedam het tijkwerkersvak be
oefenden, dan valt ons op dat reeds
In de jaren 1587, 1588 en 1589 ver-
scheidenen. - hunner hier in het
huwelijk traden (helaas zijn de
trouwboeken van 1590—1610 niet
meer bewaard) en dat zU allen als
„jongman van Tuijrnhout" werden
ingeschreven; en wel in dat gedeelte
van de trouwboeken, bestemd voor
de Hervormden. Verscheidene' van
die tij kwerkers zijn later kopers van
erven in de Raam, maar er. worden
ook anderen vermeid, die blijkbaar
elders in' de stad hebben gewerkt
of later naar een. andere plaats zijn
vertrokken.
Waaróm het juist de genoemde
jaren zijn geweest, waarin zovele
wevers en tijkwerkers speciaal uit
Turnhout en omgeving naar- Schie
dam. zijn gekomen, laat zich gemak
kelijk raden; In 1585 viel Antwer
pen, dat in, de zestiende eeuw zulk
een ontzaglijk belangrijke rol
had gespeeld, in handen van. Spanje.
Dit was een feit van buitengewone
betekenis voor de' Noordelijke Ne
derlanden, die dan juist bezig
zijn 2ich te consolideren tot de
machtige Republiek, Stromen emi
granten kwamen uit Brabant en
Vlaanderen naar het Noorden, dat
daardoor werkers en welvaart in
grote omvang rijker werd. En 7.0
zyn wevers en tijkwerkers in mas
sa's naar de Republiek gekomen.
Speciaal Rotterdam eens is be
rekend dat in het begin van de
zeventiende eeuw een vijfde gedeel
te van de bevolking aldaar uit de
Zuidelijke Nederlanden afkomstig
wast en Schiedam vormden, door
niet na te speuren oorzaken overi
gens. grote aantrekkingskracht voor
de Turnhoutse tijkwerkers.
Reeds meermalen heb ik in deze
artikelenreeks ais bron gebruikt dc
zo belangrijke reeks „certificatic-
bcckcn", waarin verklaringen om
trent alle mogelijke zaken voorko
men. Ook ditmaal wil ik dit niet na
laten. immers ever de tijkwerkers
geven zij vele bijzonderheden. Reeds
op 25 Juni 1585 blijkt een veertig
jarige tijkwerker Maertcn Maes. af
komstig van Turnhout, te Schiedam
gewoond te hebben; hij legt dan een
verklaring af in zake een Ioon-
kwestic voor enkele andere tijkwer
kers, die allen in Turnhout hebben
gewoond. Buitengewoon aardig is
een verklaring van 3 November 1586,
waarbij twee „burgers ende schutters
deser stede', de tijkwerker Ghys
brecht van der Loock ons reeds
bekend en drie „werckgesclien
ende tijekwevers, wcrckcndc ten
huize van genoemde Ghysbrecht"
vertellen dat een zekere tijkwerkers-
gczcl Hans var. Dcvcrr.e, geboortig
van Turnhout, in Schiedam in be
trekking bij van der Loock. waar hij
ook zijn kosthuis had, in Rotterdam
„zecckcre tijdinghe ghshoort ende
vefnomen hadde, dat zijn vader met
2ijn zuster tot Turnhout (die wclcke
aldaar woor.achtich waeren) van de
haestige zieckte - door de pest) de
zer wecrcit overleden waeren ook
zijn moeder „lach cranck van dese
zieckte"; dsarom wilde Hans van De-
verne „eens naer Turnhout reysen
om zijn voorsz. moeder aldaar te
haclen ende herwaerts over te bren-
ghen." Dit was nu ook gebeurd, maar
er was kwestie ontstaan over het uit
betalen van zijn loon tijdens zijn reis
naar Turnhout en weer terug naar
Schiedam. Uit deze verklaring komt
duidelijk naar voren de nauwe ha-
trekkingen, die er nog bestenden
tussen de emigranten en dcger.cn.
die in het geboorteland waren ach
tergebleven.
VERMELDENSWAARD is ook.
dat op 7 Mei 1588 3althen Ver
beeek (een van de kopers van eer.
erf aan de Raam in 1597!), oud on
geveer 43 jaren, verklaart dat „Pie
ter Jan Smits van Teurenout ontrent
vijff jaeren lang geduij rende binnen
deser stede geresideért ende gewoont
heeft om zijn* ambacht van tijek-
wever te exerceren, ende dat hij hem
selven geduerende dese tijt in alle
zijnen handel ende wandel anders
niet gedraagen heeft dan. een vroom
jongman met eeren toestaet ende be-
taempt". Vermoedelijk zal deze ge
tuigenis nodig zijn geweest om de
betrokkene bet Schiedamse burger
recht te verlenen.
In 1594 op 14 November
wordt door de tijkwerkers Ghys
brecht van der Loock en Cornelis
Verhoeck een soortgelijke verklaring
afgelegd ten behoeve van- hun collega
Paradaen. Goverts, wiens naam wij
reeds vermeldden, en die toen reeds
elf jaren in Schiedam woonde. Ook
vóór-de val van Antwerpen waren er
dus reeds Turnhoutse tijkwerkers in
Schiedam gekomen. Hierop wijst ook
een certificatie van 1603,ySfóaaWit'ge
zegd wordt dat een. tijkwerker ne
gentien jaren geledenv-huis,;. erfden
land in Turnhout had verhuurd. Dit
bewfjst m.i. dat niet alle Uit Turn
hout afkomstige tijkwerkers zeer
schamele lieden waren. Dit geldt wel
voor het merendeel, maar zeker niet
voor allen.
HOE is het hun nu verder in
Schiedam vergaan? De meesten
behoorden tot de zeer weinig kapi
taalkrachtigen; slechts enkelen wis
ten vooruit .te komen; dit laatste
geldt speciaal voor leden van het ge
slacht 1 Maes, die het'tamelijk ver
brachten, maar meer door de bran-
dersnèring die zij naast de tijkweve
rij beoefenden, dan door het hand
werk, dat zij in Turnhout hadden ge
leerd. Tussen 1620 en 1630 vond ik
drie faillissementen van. Schiedamse
tijkwerkers, o,a. van Ghysbrecht van
der Loock, die aan de Raam zyn be
drijf had uitgeoefend. Dit klopt, ge
heel .met de uiteenzettingen van prof.
Sneller, dienaangaande gegeven in
een zeer lezenswaardig artikel over
de tijk weverij in de Maassteden, ge
publiceerd in het Tijdschrift voor
Geschiedenis (deze studie berust in
de verzamelingen van het Schie
damse archief), waarin de conclusie
wordt getrokken, dat reeds vóór het
midden van de zeventiende eeuw de
tijkwerkers hun bedrijf zagen weg
kwijnen.
5a«UA«dl }*XLAU>4A- CT.TCuS AD ADSAM RWJV*
Weizmann beëdigd, als
eerste president
van Israel
Chaim Weizmann is Donderdag
te Jeruzalem beëdigd als eerste
president van Israel. Bij het binnen
treden van de te installeren presi
dent in de vergaderzaal van het
parlement werd óp de' Sjofar, de
ramshoorn,geblazen. De voorzitter
van het parlement, Joseph Spring-
zak, zeide de eedsformule voor,
welke door de president, met opge
heven rechterarm, langzaam werd
nagezegd.
President Weizmann hield na het
afleggen van de eed. met een door
aandoening gebroken stem de vol
gende korte toespraak;
„Ik heb geleefd en gestreden voor
de verlossing van het Joodse volk
en voor zijn vestiging. Thans, nu
deze staat werkelijkheid is gewor
den en de door het volk van Israel
gekozen afgevaardigden my de
grote eer hebben bewezen van ver
kiezing tot president, ben. ik .mij er
van bewust, dat de mij opgelegde
taak zwaar is. Ik zal alles doen
wat in mjjn vermogen ligt om deze
te vervullen."
En dit is dan die prachtige platte
grond van onze stad 20a is die cr in
259$ dus ongeveer 350 jaar ge-
led«n uitzag. De heer Van der
Poest Clementonze -gemeente
archivaris, vertelt er hiernaast
ma er van.
Voorhoeve op 2 Maart
voor zijn rechters
Op 2 Maart komt Voorhoeve,
vroeger leider van. het' Verdinaao,
tijdens de bezettingsjaren eenbe
kende-figuur in de' kringen van het
z.g. departement van volksvoorlich
ting en kunsten, voor het Bijzonder
Hof, te Arnhem,
Op .11 Maart zal voor dit Hof
.voorts terecht staan Gerrit Klin
kenberg,. voormalig burgemeester
van' Putten, die zich schuldig maak
te aan mishandeling en arrestaties
van Joodse Nederlanders.
Cochran wordt gezant
der VS in Pakistan
President 'Truman heeft Merle
Cochran benoemd tot ambassadeur
in Pakistan.
In de bekendmaking wordt ge
zegd, dat Cochran „met het oog op
het criticke stadium van de situatie
in -Indonesië zijn werk in. de Com
missie der Verenigde Naties voot<
Indonesië zal voortzetten". Zodra,
de toestand in Indonesië .het toe?
laat, zal Cochran naar Karatsji
vertrekken.
Een waarnemersvliëgtuigvan
.deiSaïkancöróniisa©-'derlUNOas bij
de 'Joegoslavische j. grensneerge;
stort. De inzittenden, - een Ameri-:
kaanse luitenant en een Brits kolo.
nel, kwamen om.
Stakersrelletjes in
Amsterdam
Donderdagavond omstreeks zes
uur hebben zich in enkele Amster
damse arbeidersbuurten moeilijkhe
den voorgedaan tussen stakers uit
de haven en de politie. Vrij grote
groepen'stakers hadden zich verza
meld om de werkwilligen op te van
gen en „tc tracteren". Deze opzet
is door het ingrijpen van de politie
niet gelukt, maar had 'tot' gevolg,
dat enkele rake klappen met de
gummiknuppel moesten worden uit
gedeeld. Ook de motorpolitie kwam
er aan te pas, alsmede fcwee agen
ten van de hondenbrigade.
Aan de rijksuniversiteit- -te Lei
den slaagden voor het. can.didaats-;
examen geneeskunde de- heren J:
W. Reicher en J. H. E, de Vries te
Rotterdam.
DE BREDE HTLLEDUK
De heer S. de V. wonende aan de
Brede Hilledijk, schrijft óns naar
aanleiding van het bouwen van een
nieuw brandweerhuisje aldaar het
volgende'.
.,Enige tijd geleden heeft er in de
kranten een complimentje gestaan
aan het adres van de plantsoen
dienst over de verfraaiing van de
stad. Inderdaad kan men op ver
schillende plaatsen constateren, dat
men er op uit is het stadsbeeld
mooier-te maken, een uitzondering
hierop is wel het geval met het ge
deelte. Brede Hilledijk van de Hil-
lelaan toi de Joubertstraat. Schijn
baar is men van plan dit stuk win
kelstraat voor winkeliers onbe
woonbaar te maken. Reeds lange
tijd staat er een transformatorhuis
je dat.'het uitzicht belemmert en
later werd er een marktmeesters
huisje geplaatst terwijl er voldoen
de ruimte is op de Hillelaan waar
de markt wordt gehouden, Nu is
men weer bezig met het bouwen
van een brandweerhuisje juist tus
sen bovengenoemde gebouwtjes in,
hoewel het ergens anders even goed
kan staan, b.v, tussen Joubertstraat
en Cronj ést raat of ten westen van
de Hillelaan.
Dat wij nog wel eens een plant
soen of grasperk krijgen zal wel tot
de schone dromen behoren, maar
laat men toch nïet alles op eeri hoop
zetten en ons van de Rijnhaven af
sluiten, want de verkoop aan d.e op
varenden van de schepen die daar
liggen, is voor ons winkeliers een
gedeelte van ons bestaan.
(De mogelijkheid is nog steeds
niet uitgesloten dat ook schone dro
men wel eens in vervulling gaan.
De gemeentelijke dienst voor-stads-
óntwikkeling deelde ons mede, dat
dé bouw is stopgezet1 en dat naar
een betere oplossing wordt gezocht.
Red.)
In de zaal van
't Venster
De groep R. heeft een tentoonstel
ling van werken van hedendaagse
kunstenaars ingericht in de exposi
tiezaal van de pas geopende bioscoop
,,'t Vensier". Aan deze tentoonstelling
wordt een bijzonder cachet verleend
door de vertegenwoordiging van
Charley Toorop en Henk Chabot.
Het belangrijke schilderij van
Charley Toorop „Zittende vrouw
voor puinhopen" weerspiegelt een
tijdsperiode van spanning ert onrust,
welke wij allen ondervonden en
welke door de één sterker en dieper
ondergaan is dan door de ander.
Voor de kunstenares Charley Toorop
moeten de bezettingsjaren, eeri ver
schuiving. tengevolge hebben gehad,
wat zich uitte in twee- doeken: het
bovengenoemde en een ander, voor
stellende een zittende clown even
eens voor ruïnes. Dit laatste doek is
jammer, genoeg niet op de tentoom
stelling aanwezig.
Voor velen is Charley Toorop. nog
steeds de nieuw-zakelijke schilderes,
die koel en onberoerd een gelaat
peilt met haar critische zin voör ka
rakteristiek. Waarbij zij dan haèr
conclusies noteert in contrasterend
coloriet. Zy werkt uit een diepere
idee, welke, zij in zich omdraagt en
na.lang overwegen,, gepaard gaande
met een extatisch verlangen naar
brede grote vormen, sober en monu
mentaal voordraagt _en welke idee
direct naar het essentiële tast.
„De zittende vrouw" is stellig geen
elegant salonportret, dat charmeert
door kleur en schildersspel. Hier
geen met zwier en virtuositeit uitge
beelde schone wereld, eerder een
reële visie op een mens, die het ge
loof behield, terwijl de wereld brand
de. Intense concentratie heeft dit
doek doarhuiverd van verbetenheid,
verbonden met een teder medeleven.
Deze tederheid schuwt zij als over
heersend element, maar doorweven
met andere facetten van haar sterk
talent kan een zuiver en oprecht
kunstwerk ontstaan, dat onmiddel
lijk boeit door totaliteit van verbeel
ding en indringingsvermogen. Door
trokken van een beklemmende sfeer,
welke nog geaccentueerd wordt door
het zwart van de kapotte huizen en
het eigenaardige licht, dat zich uit de
hemel verspreidt, kan men met recht
deze creatie een hoogtepunt in haar
werk noemen.
Het landschap van Chabot ademt
een drang naar aardse wijdheid, het
land is vol doorgloeide kleurluister
van ruige vérfmaterie, overkoepeld
door stapelwolken, fijn genuanceerd
van coloriet. een schilderij van on
gemene rijkdom.'
Twee kunstenaars die torenhoog
boven de mede-exposantenfuitsteken
door gezonde uiting en warsheid van
maniërisme. Het beeldhouwwerk vsn
F. Carasso, valt op door dramatisch
gebaar, doorvoerd modelé en compo
sitie. waardoor het brons-plastiek
een beweeglijk' ornament werd, Vos-
kuils systematische bedenksels bren
gen aan de mensheid geen sensatie
wat betreft kleur en schoonheid. 2Ü-
fers degradeert zichzelf door een
goedkopen uitstalling van zijn-werk
dat slecht, van kleur en vertekening
is evenals Braat, wiens bizarre gril
men beter stilzwijgend-kan voorbij
gaan. En zijn. dorre en nietszeggende
terra-eotta's van Hub. van Lith, ge
raffineerde. $jle. pentekeningen van
Melle. Illustratieve spotprenten van
Lex Metz 'complementeren deze
groep van „vooruitholiende" kunste
naars.
De tentoonstelling is geen recht
vaardiging Voor de drie eerstgenoem
de kunstenaars,.daar hun harmonieus
werk selecter gezelschap waardig is.
FEESTMIDDAG LEERLINGEN
Onder auspiciën van de gemeen
telijke recreatie-commissie voor
het lager nijverheidsonderwijs te
Rotterdam wordt op Dinsdag 22
Februari in het Luxor-theater een
feestmiddag gehouden vóór de
leerlingen, van de lagere nijver
heidsscholen.
Het programma, hoofdzakelijk
door leerlingen uitgevoerd, ver
meldt o.m. zang, declamatie, tur
nen, volksdansen, muziek en toneel.
DE SPECIAALZAAK
Voor 'n eoed SCHILDERIJ
VAKKUNDIG TRIMMEN
SN SCHEREN
Het nieuwste op het gebied
van Halsbanden, lilncn en
tuijsen.
naar
KUNSTHANDEL
HET 1a SCHiEBfiMSGHE
HSNDENBA3HÜIS
ARTISTIEK"
A. M. JANSSEN
aOOGSTBAA
INLIJSTEN VAN TOTO'S
PLATEN EN ETSEN
GEPP. INSTRUCTEUR
OVERTREKKEN
Rotteraamsedijls zil
Telefoon: 68617
van clubs, stoelen,
divans, enz. enz.
K. v. VUUREN
MFITBELKEPARATIE
heden
in lló week klaar!!
Ontwikkelen
Afdrukken
Vergroten
Pasfoto's
Reproducties
MEUBELFABRIEK
STOFFEERDERIJ
GR. MARKT 21
t.o. Stadhuis
SCHIEDAM. Tel. 67762
Hoogstraat 106
Telef. 66720
Dameslingerie
Corsetten
Bustehouders
Banden
Kousen
BROERS VEST 75
VOOR
ALLE
HUISHOUDELIJKE
ARTIKELEN
HOOGSTRAAT 128
TEL. 68304
VOOR
SPEELGOED
BLOEMEN MASAZfJN
Souvardia"
F4CEBRS.
KRABBENDAM
TEL.66S57.
OUDE GENEVER
VISSER Co.
LIKEUREN
WIJNEN
BIER.
A. J. v. d. VEM
ALS UEVER 0PBTLT
GARAGE MULDER
Telefoon 68470
BRILLEN
direct uit voorraad
leverbaar!
REPARATIES
binnen 24 uur
gereed!
D. DIJKSHOORN
St. Li duinast r. 13B
Telef. 67649
Ziekenfonds-
leverancier
Ook bij de Schiedamse winkeliers
vindt U wat U nodig heeftl
Dassen
Handschoenen
Overhemden
BIJ
smakelijk
BROOD
en
- GEBAK
Bakkerij
GEER.
Broersveld 15—17
Tel. 68231
Schiedam - Rotter data
Bezorging door de
gehele stad
DE
NOG LANGER
PIJNLIJKE O
VOETEN
B. P.H.JANSE
Pedicure - Sportmasseur
Specialiteit in
aangemeten steunzolen
Hoogstr. 107 - Tel. 67813
Een
AANWINST
voor Uw boekenkast
Dr. H. X van Mook
Indonesië, Hederiand
en dc Wereld
Prijs t 5JS0
BOEKHANDEL
VAN LEEUWEN
Broersvest 44
Telef. 68152
W. SIERMAN med. gedipl. PEDICURE
DB GEHELE DAG GEOPEND KOTTERDAMSEDUK 158a
SPECIAAL ADRES VOOR
P IJ N L IJ K E VOETEN
