Onze stadsrekening ten tijde van de slag bij Nieuwpoort Atlantische Unie komt uit de steigers KREUGER SINGEL 209 FOTO GEZ. WILLEMS KAMP MULDER Uit het verleden van Schiedam (XII) - - 7- X*£>pv;i4- "v-° &{h j - P^&£- %-~2Z>f*X- Uitgaven waren meer dan tweemaal zo hoog als de ontvangsten Meerderheid in Deens parlement thans voor deelneming KDUSENRE »A! !TI DE SPECIAALZAAK BRÖERSVEST 75 M.U* SPEELGOED OVERTREKKEN PLATE HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN froIfflvi)dye riftpjei) vor? VERLOVINGSRINGEN OUDE GENEVER 6 8 4 7 0 GARAGE D.. DIJKSHOORN Ook bij de Schiedamse winkeliers vindt U wat U nodig heeft GEER DE WAAROM... VAN LEEUWEN W. SIEPMAN used, gedijd. PEDICURE Zaterdag 5 Maart 1949 5 "»A V t') y :\r~H if i (pr~ '.'v—t i' v ,T o*a$ £WVvL-w> \:i -tf w-v-t 4-^vMvi^ V »C vV^ ■').(P..,.<:...(Xv'.'. f- I' .-|" -Vt£~«-<V> Ejr ^*0 ^en*' jp^d»®£ ;'/|j^*V*~l™,CtK"'*V?:?.' f~~£ - Hr—r—t ■Jtjfd&J'-' '■•:<pi xS .^<v£ - -■ *y$ Pvt'.{&-s> *f !hj ^\--*.<.Sp£-.. «rrv,4"»* -'" /tr-P^^ X; '.^8 ïj-v^-v .aV*jO .tci§. C^'S w-fc0ï V^:: 4 --|"-N~* P>r ^§3-^'* J>' ^7 '"t 'V.. r,^ ♦- ,"o ■>M 0> vD~- {r-~'"-f- '•i^Z'j-Hf-) :>yt: i i "vj y SOMS wordt men zich ineens bewust van grote tegenstel lingen en verschillen. Zo b-v. wanneer men de gemeente rekening van de stad Schiedam uit een van de laatste jaren gaat vergelijken met een van haar voorgangsters uit vroegere eeuwen- Welke verschillen! Niet alleen dat de bestede bedragen en de ontvangen gelden thans een heel groot veelvoud vormen van de ontvangsten en uitgaven in een oude stadsrekening wat samenhangt met de grote uitbreiding van de. stad, het feit dat het stadsbestuur zich met veel meer onderwerpen moet bezighou den en zijn zorgen veel verder uitstrekken moet, en ook met de veranderde waarde van het geld maar ook het samenstellen van de rekening gaat zo heel anders dan vroeger: nü de afdeling Financiën van de gemeente-secretarie en de Accountantsdienst, toen één persoon, „Thresorier" genoemd, die, wat geholpen door een klerk van het stadhuis, alle werkzaamheden verrichtte. heden de opbrengst tegenviel, le den zij verlies: zij hadden dus gro ter risico ie dragen. Ben andere rubriek bjj de ont vangsten vormden de „erffpach- ten" en verschillende renten, die op erven waren gevestigd. Zo staan daar de „Eenten tegen den penning XVI, verschijnende Meije, staande op zéecker eiWen over de Haven" (dat is dus het gebied ten W. van de Lange Haven), derge lijke renten op erven „int Groene- velt" (tussen Herenstraat, Kreu- pelstraat en Lange Kerkstraat), renten „op de thuijnen int Broes- velt", „op de erven int susterhuijs EN die thresorier was geen ambtenaar in onze betekenis van het woord, maar meestal een van de leden van. het college van de vroedschappen onze ge meenteraad die voor «en of meer jaren het ambt waarnam en gedurende die tijd dan meestal vrijgesteld was van andere be stuursfuncties. Die vrijstelling was niet overbodig overigens, want het duurde soms jaren eer de re kening van de thresorier werd „af gehoord", d.w.z, eer rekening en verantwoording werd afgelegd en de betrokkene van zijn beheer werd gedechargeerd. Een van die oude stadsrekenin gen wil ik wat nader met u be kijken- Willekeurig heb ik er een uitgekozen, nl, die van het jaar 16Ü0. Van te voren moet ik nog mededelen dat er meestal behal ve de „Órdinaris" gewone) Thresorier nog een „Extraordina- ris" buitengewone) Thresorier was, die andere categorieën van ontvangsten en uitgaven moest boeken, en wiens aanstelling sa men hing met de grotere omvang die de financiële administratie kreeg. Maar in 1600 was er maar één 'thresorier, Simon Cornells. Bou- man, een vooraanstaand man in de stad. Boven het stuk, dat wij thans gaan doorbladeren, staat het volgende: „Reeekeninge gedaan bij Simon Cornelisz, Bouman als Thresorier der stede Schiedam van den jaere XVlc van den ontfang en de uijtgeeff bij hem als Threso rier in den selven jaere van den len January tot den lesten De- cembris incluijs gehadt ende ge- daen". Met cijfers wil ik u niet vermoeien, alleen dit: het totaal van ae ontvangsten in 1600 be droeg: 12567 gulden 12 stuivers 10 penningen, dat van de uitgaven 26096 gulden 6 stuivers en 12 pen ningen. Er was dus een "flink te kort! T ATEN wij nu eerst de ont- vangsten wat nader beschou wen. Daar is in de eerste plaats de rubriek „excijsen", d. z. accijn zen, indirecte belastingen dus, op brandewijn, bier, vlees, turf, enz. Men vindt daar ook bij de „reïsch- merekt", „de cramen ende stallen (op ds markten), „de laeckenhal- le". „de waghe", en<s. Verschillen de personen pachtten de accijnzen voor een bepaald bedrag van de stad. De overheid kon zo op vaste inkomsten rekenen; de pachters pin den van de waren de belasting, konden er winst uit halen, maar als door onvoorziene omstandig- A. v. d. Poest Clement aen den Achterwech" (het kloos ter Leliendael, Waar nu het Wees huis der Hervormden is), „op .de erven over de Haven bü de Sout- keten" (verband houdend met de haringrederij), en ook op de er ven gelegen voor den Raem" (dit zijn de terreinen waar de tijkwer- kershuisjes stonden zoals ik in mijn vorige artikel vertelde). Dan waren alle bewoners aan weers zijde van de Haven jaarlijks een bedrag verschuldigd voor „het maecken van de steene caije" al daar. Een belangrijke bron van in komsten vormden voor de stad ook de huuropbrengst van vele objecten, zo de „stesiiplaetsen het „traenhuijs". vooral de „baen- huijsen" (d. z. "de verschillende lijnbanen voor de touwindustrie, van groot belang natuurlijk voor cVï haringbuizen). Betrekkelijk grote bedragen kwamen ook bin nen uit de „lanthuijzen" in Oost en West-Franckelant. Aan het Hoofd werden vele gronden door de stad verkocht. WANNEER wij nu de .uitgaven onder de loupe nemen, vinden wij daar veel groter verscheiden heid, Eerst is er de rubriek „Van ordinaris weddensende anders '- Met dit „anders" komen wij in de eerste post al in aanraking: „Be- taelt Schout, Burgemeesteren en de Thresorier tot een mantellae- cken ofte vereeringhe elcx vijff ende twintich gulden": wel een sympathieke gedachte om deze hoogwaardigheidsbekleders telken jare stof voor een nieuwe mantei (wij kennen ze van oude schilde rijen) te geven. De secretaris krijgt slechts „zijn jaerüjcx wedden", te betalen in vier termijnen van 195 Fotografische reproductie van een bladzijde uit-de Scbiedamse stads rekening van 1600, waarin d& suc cessen van Prins Maurits tegen, de Spanjaarden ~in de Bommeler- waard en in de slag by Nieuiopoort worden bericht. gulden. De onkosten voor „papie ren ende behouften tot de Secre- tarije" bedroegen slechts 20 gul den! In deze rubriek vinden wij verder de salarissen van vele func tionarissen in bonte volgorde: de stadsbodes, de „camerbewaerder" speciale dienaar) van de bur gemeesters, de „fabriekmeester" (wij zouden zeggen directeur van Gemeentewerken), de stadsmetse laar, de „doctor", de chirurgijn, de „Rectoor van de Latijnsche Scboole", zijn „ondermeesters", de „wachtmeester" (de hoofdman van de schutterij); iemand wordt be taald „van beijeren ende stellen vant uürwerck"; er waren „ses ordinaris nachtwaeckers met de clappe"; verder de „poortiers" van de stadspoorten; de havenmeester was tevens portier van de Hoofd poort; dan waren er personen, be last met het „ophaelen" van. de verschillende bruggen over de Haven, Uiterst merkwaardig is dat ook nieuwjaarsfooien werden gegeven aan de bodes en de deurwaarders van het Hof van Holland in Den Haag, en aan ,,de booden ende de camerbewaerders van zijne Excel lentie", Prins Maurits. Het was altijd goed voor een stadsbestuur om met die personen goede vrien den te blijven, al gaat men niet zo ver als ik in menige middel eeuwse stadsrekening las, waar een aparte post werd uitgetrokken „om vrunden te maecken", d.w.z. zich de gunst te verwerven van invloedrijke personen. Zeer lezenswaardig is ook de rubriek „Reijs ende teereosten", waarin precies alle dienstreizen worden omschreven. Het is niet mogelijk ze hier allemaal weer te geven, maar een enkele moge hier vermeld worden: „Betaelt den Burgemeester Jooris Maertensz. Coij over zekere vacatiën bij hem gevaceert in den Haege ter dach- vaert in de Staten van Hollant" dat zijn dus de reis- en verblijfkos ten van de afgevaardigden van de stad Schiedam op de Statenverga dering van Holland; de stadsbodes moesten meermalen op reis, meest naar Den Haag, waar vele belang rijke college's zetelden, naar Rot terdam, waarmee als grote nabuur Schiedam veel contact had, en naar Delft, waar het College van dt Grote Visserij zijn spel had. Geheel in de geschiedenis van ons vaderland en de strijd tegen Spanje brengt ons de rubriek „Schenckagiën": 6 gulden en 6 stuivers werden „betaelt door be vel van Burgemeesteren aen een boode van Rotterdam tot een gra- tuijteyt (^beloning) van de tij- dinge te brengen van het „over- gaen van de schans In de Bom- melerwaert" het was dan 'ook een mooi bericht, want nog steeds deden, de Spanjaarden aanvallen in de Tieler- en Bommelerwaard. Een zelfde bedrag werd op 6 Juli 1600 betaald „aen twee persoenen door bevel van Burgemeesteren voor dat zij d'eerste tydinge broch- ten van de victorie van de slach bij Oosteynde". De beroemde op 2 Juli 1600 door Maurits op de Spanjaarden behaalde overwinning by Nieuwpoort werd ook bedoeld in de post van drie gulden, betaald „aan een persoon die een eersten brief f ende tydinge overgebracht hadde van de slach van Vlaende ren ende een brief f een anderen te Rotterdam overgaff omrae al hier aen mijn heeren de Burge meesteren te brengen, alzoo hij haestich als boode nae Vrieslant geijsde". Onmiddellijk daarop volgt een uitgave van 89 gulden 13 stui vers en 4 penningen aan de ha~ rmgreder Cornells Jacobsz.: „dat hij van wegen de steede gepaekt heeft omme in den Haege te sen- den een tonne negen halve vaten ende twee kinnitges haring gr ooien brant". Het staat er niet bij, maar waarschijnlijk zal de haring nu zou het jenever zijn! in den Haag geschonken zijn aan Mau rits en de regeringscolleges uit dankbaarheid voor de behaalde overwinning. \T7IJ keren thans terug tot ru- brieken, die meer de zorg voor en het onderhoud van de stad betroffen. Het zal bekend zijn, dat er in de middeleeuwen in de steden nog veel huizen met riet gedekt waren. Uit de aard der zaak was dit heel gevaarlijk wanneer er brand uitbrak en het stadsbestuur bepaalde dan ook steeds dat nieu we huizen niet van een rieten dak mochten voorzien worden. Van daar dat in de stadsrekening een rubriek gevonden wordt: „dertich stuvers opte roede tot het mae cken van nieu hart-flack". Twee- en-twintig maal wordt een derge lijke premie in 1600 betaald. Blijkbaar stond- deze materie on der toezicht van de stadsmetselaar; immers de bedragen werden uit gekeerd op vertoon van „de ceelt- gens briefjes) van den mr. metselaer". Dan komen de verschillende rubrieken, die betrekking hebben op Gemeentewerken; „Uijtgeeff van ijserwerek ende slootwerek" „Hout, plancken, palen mette on- costen van dien", „Uijtgeeff van houtzagen fimmerloon ende anders dies aangaende", „Uijtgeeff van Calck, tarras, huyssteen, schael- gien dakpannen), loot eijde anders", „Metsel!oon", „Uijtgeeff van Rijs, pooten staecken metten arbeijt van dien" „Aerdewerck als diepen van grachten, schieten van slooten, hoogen van wegen", enz. Hierop sluit aan de „uijtgeeff van alrehande arbeytsloon vóór niet gespecifieeert" (dus: hiervoor niet vermeld). Wanneer men dit alles doorleest, krijgt men een alleraar digst beeld van wat er zo al in Schiedam van stadswege werd ge daan. We horen er van het „plan ten van den nijeuwendoorn ront- som of Stadt", van het maken en verven van nieuwe bruggen over de Haven: de rode, blauwe en groene brug, die met „schilpen" werden bestrooid, van het schoon maken van het „vanckhuys" cachot) onder het stadhuis „doen de gevangen Spangaerts vuyt de slach van Nyeupoort gebracht wer den" en van zo veel meer, dat onze aandacht verdient en waar op ik een andermaal nog wel eens terugkom. Dit artikel moge het bewijs ge leverd hebben, dat de oude reke ningen van onze stad in menig opzicht een zeer belangrijke bron voor de kennis van het verleden van onze stad vormen. Langzaam, maar gestaag, vordert de opbouw van de Atlantische Unie. Vertegenwoordigers yan de Verenigde Staten. Canada en de vijf Euro pese landen zullen dezer dagen trachten de tekst van het pact te vol tooien. Voorts heeft de Noorse regering thans officieel haar politiek ten opzichte van het Noord Atlantisch veiligheidssysteem bepaald en het zal wel niet zo heel lang meer duren of Noorwegen zal deelnemen aan de besprekingen in Washington. Dit alles betekent, dat het bouw werk van de Atlantische Unie zo langzamerhand uit de steigers komt en zichtbaar wordt. Er zijn aandui dingen. die er op wijzen, dat het bovendien binnen niet al te lange tijd belangrijk zal worden uitge breid. Toen Noorwegen aan de Atlanti sche Unie de voorkeur bleek te geven boven een onafhankelijk Scandinavisch defensie-systeem, werd reeds de verwachting uitge sproken, dat ook Denemarken deze stap-spoedig zou volgen. Het ogen blik schijnt niet meer ver af te ?jjn. Onlangs reeds heeft de Deen- sa premier Hedioft in het openbaar een positief standpunt, ten aanzien van het Atlantisch pact ingenomen. Zaterdag j.i. heeft de Deense soci aal-democratische partij een reso lutie aangenomen, waarin „een nauwere politieke en militaire sa menwerking met andere democra tische landen" wordt aanbevolen en waarin de partij vertegenwoordigers in regering en parlement gemach tigd worden elke beslissing te ne men, die door Denemarkens veilig heid wordt vereist. Hiermede heb ben in feite, na de agrarische par tij en de conservatieven, ook de Deense socialisten zich voor deel neming aan de Atlantische Unie uitgesproken. De houding van de liberalen is onzeker, maar de voor standers van Denemarkens toetre ding kunnen thans reeds rekenen op 113 van de 140 stemmen in het Foiketing. de Deense Tweede Ka mer. In de Deense Eerste Kamer zal een eventuele oppositie nog kleiner zijn Volgens Glenn Williams, corres pondent van Associated Press. 2al echter ook Zweden, dat nog maar zeer kort geleden de krachtigste voorstander was van een onafhan kelijke Scandinavische verdediging en toen die mislukte nogmaals de nadruk legde op rijn neutraliteits politiek, op de duur niet huiten de Atlantische Unie kunnen blijven. Het tot Noorwegen en Denemarken gerichte aanbod voor een Scandi navische alliantie heeft in wezen een onherstelbare bres geschoten in de Zweedse neutraliteit, zo meent hij. De meerderheid van het Zweed se volk zou weliswaar graag wil len. dat Zweden zijn neutraliteit kon handhaven, maar zelfs in Zwe den groeit het aantal dergenen, die inzien dat dit onmogelijk is. Hoge Zweedse autoriteiten zouden reeds hebben toegegeven, dat het een ijdele hoop Is. dat Zweden zijn ba lans-positie tussen Oost en West zou kunnen handhaven. Volgens de A.P.-cor respondent, zou Zweden reeds naar deelneming aan een Westelijke alliantie zwenken." In kringen, die nauw contact hóuden met de Zweedse regering, gist men, zo verklaart hij, dat Zweden tegen de herfst tot ..het Atlantisch pact zal toetreden. Mocht Rusland be paalde stappen nemen ten. aanzien van Finland, of van Zweden zelf dan zou dit zelfs eerder kunnen geschieden. Prins Bernhardfonds Men zal zich herinneren dat in de week die vooraf ging aan 29 Juni 1948 de verjaardag van Z.K.H. Prins Bemhard hier ter stede by een groot aantal winkeliers collec tebussen waren geplaatst waarin men zijn gave voor het Prins Bern hardfonds kon deponeren. Deze inzameling werd gehouden om het doel van het Prins Bern hardfonds, nl. het verlenen van steun aan allerlei organisaties op cultureel terrein die in financiële moeilijkheden verkeerden, te bevor deren. Uit de opbrengst van 1948 heeft het Rotterdams Anjerfonds het plaatselijk filiaal van het landelijk Prins Bernhardfonds steun verleend aan de harmonievereniging Kraling- sche Veer, De Rotterdamse Volks- danskring en het Mathematisch dispuut Thomas Stieltjes Dat het werk van het Rotter damse Anjerfonds beperkt van op zet moest blijven was voor een be langrijk deel te wijten aan dé om standigheid dat de opbrengst van de inzameling beneden de verwach ting bleef. Ook in 1949 zal weer een inzame ling ten bate van het hierboven om schreven doel worden gehouden, onmiddellijk voor en op de verjaar dag. van Z.K.H. Prins Bemhard, Johan van Oldenbarnevelt Maandag in Amsterdam Hert ms. Johan van Oldenbarne velt van de N.V, Stoomvaart Maat schappij Nederland wordt Maan dagavond 7 Maart uit Betavia 'in Amsterdam verwacht Aan boord bevinden zich 564 militairen en 283 burgers, cie Dinsdagmorgen 9 uur sullen worden gedebarkeerd. Voor gezagvoerder "W. F. Rappange is dan de laatste reis v or zijn pen sionnering - volbracht. Kapitein Rappange kwam op 2 Sept, 1912 bij De Nederland in dienst. Hij werd in 1928 benoemd tot eerste stuurman eh op 18 Mei 1940 tot gezagvoerder van de Wangi Wangi. De gehele oorlog heeft kapitein Rappange op verschillende schepen als gezagvoerder gevaren. Hij werd na de bevrijding onderscheiden met het Kruis van Verdienste. In Juni 1948 werd kapitein Rappange gezagvoerder op de Johan van Oldenbarnevelt. Java's pracht en praal In 'het Verenigingsgebouw door de Schiedam se Afdeling vaii de Koninklijke Vereniging „Oost en West" de boeiende kleurenfilm „Java's Pracht en Praal" van - de N.V. stoomvaart Maatschappij „Nederland" vertoont. - Wij maken in deze film de zee reis, die 19 dagen duurt, mee, aab boord van het vlaggeschip, de „Oranje", en delen in -het. aange name leven op zulk een groot pas sagiersschip. Het oponthoud in de havens Southampton, Port Said, Camp, wordt benut voor een kijkje aabx de wal, o.a. de Sphinx en de PyxS? miden betreffend. Op Ceylorr zién we sprookjes-paleizen tegen de diep blauwe lucht afsteken; het zijn de witte tempels en-vergulde moskeeën. Na Singapore volgen nog twee dagen varen tot Tjarid- jong Priok, de haven van Batavia, waar de prachtige zeereis eindigt. De landreis begint te Batavia, van welke stad interessante opnamen, vertoond worden. Wij bezoeken daar o.m. de Pasar Gambir, een Indische Jaarbeurs en lunapark en zien de inscheping van Moham medaanse bedevaartgangers voor hun pelgrimstocht naar de heilige stad Mekka. Na Buitenzorg met de vermaart de Plantentuin gaat de tocht vodrt naar Oost-Java. Via Bandoeng eri langs prachtige bergwegen berei ken wij de ontzagwekkende kratër van de vulkaan de Papandagan. In hun kleurenrijkdom worden dé cultures: koffie, suiker, rubber .en kina, alsmede de uitgebreide be werking van rijst en thee, weer gegeven. Na dit agrarische gedeelte wol- gen de beelden elkaar in een bonte reeks op. Op Midden-Java, ..hfet Dieng-plateau een half uitgewerk te moddervulkaan met koolzüiii:- geisers, eeuwen oude tempels uit de Hindoe-tijd, de Bofoboedoer en Prambanan, de vorstenlanden Djokjakarta en Soerakarta, ore dan weer een Gamelon-orkest te horen en een Wajang-voorstelling te riep. Afwisselend laat de film zien hoe de bevolking in deze weeldéri^ ge natuur leeft en werkt. Wij trekken langs dessah's en zien hoé de bevolking op de schilderachtige pasar handelt, nemen een kijkje bij de beoefening van huisvlijt en bewonderen de. prachtige produc ten van batik en zilversrneedkunst. Wij vernemen iets over de 'adét^ het z.g. gewoonterecht, godsdienst en traditionele gebruiken, bezoe ken So era ba ja en maken van hier uit een belangwekkende bestijging van de Bromo-krater. Tenslotte steken wij over naaf het nabij gelegen eiland Madóera,- waar wij gelegenheid hebben tot het bijwonen van de spannende' stierenrenner Een zonsondergang, langzaam overgaande in de tropennacht vormt het slot \an deze boeiende kleurenfilm, die ons voor een wüle naar een werelddeel van uitzon derlijke schoonheid en kleuren pracht heeft.verplaatst. Youth for Christ "i De Youth for Christ in Rotterdam houdt Zaterdagavond 5 Maart. 8- uur een rally in de Wollef oppenstraat 14 Spreker is de heer W. Dubbeldam. De toegang is vrij. oor 'n poed SCHILDERIJ voor ALLE HUISDIEREN naar KUNSTHANDEL „ARTISTIEK" A M. JANSSEN Broenvesl 5 K. v. VUUREN Ontwikkelen Afdrukken Vergroten Pasfoto's Reproducties Hoogstraat 106 Telef. 66720 Dameslingerie Corsetten Bustehouders Banden Kousen VOOR Het nieuwst» op het gebied van halsb anflen, lijnen en tuigen. HET 1b SCHIEDAMSCHE HONOENBABHUiS HOOGSTRAAB 76 van clubs, stoelen, divans, enz, enz. MEUBELREPARATIE heden in 1% week klaar!! MEUBELFABRIEK STOFFEERDERIJ GR. MARKT 21 t.o. Stadhuis SCHIEDAM. Tel. 67762. VOOR ALLE HOOGSTRAAT 128 TEL, 68304 ROTTERD. DUX /6Ï TEL. 69990 ÏCH/ETDAM SPECIALITEIT IN Op graveren kan gewacht worden VISSER Co. LIKEUREN WIJNEN BIER LIMONADE A. J. v. d. VEN Telefoon 66821. HOOGSTRAAT 51 INLIJSTEN VAN FOTO'S PLATEN EN ETSEN Rotterdamsedljk 211 Telefoon: 68617 BRILLEN direct uit voorraad leverbaar! REPARATIES binnen 24 uur gereedl St. Uduinastr. 13B Telef, 67649 Ziekenfonds- leverancier izntktlQk BROOD ea - GEBAK r Bakkerij Broersveld 15—1T Tel. 68231 Schiedam Rotterdam Bezorging door de gehele stad NOG LANGER PIJNLIJKE O VOETEN I B. P.H.JANSE Pedicure - Sportmasseur Specialiteit in aangemeten steunzolen Hoogstr. 107 Tel, 67813 Een AANWINST voor Uw boekenkast Dr. H. J. van Mook Indonesia. Knderiand en da Wereld Prfl« f S.S! BOEKHANDEL Broe rarest W Telef. 68153 DE GEHELE DAG GEOPEND ROTTERDAM3EDIJK 138a SPECIAAL ADRES VOOR PIJNLIJKE VOETEN

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1949 | | pagina 5