VOORAL VOOR DE VROI'W
Marian Gobius bezielt klei
hout en steen
Een vrouw aan de top:
SCHIAPARELLI
Jongensdag
DE HOOG DE BESTE MAN
IN DE BERGETAPPE
Gerrit Schutte heeft achterstand van'
2,5 minuut op leider Meersman
Rotterdam Lloyd Rapide bracht
500 mannen naar Marseille
De verloofde van Uw zoon is
ook
Vroom
Dreesmann
Op dst. koJüisd
eenzaam
Kleine" scheepsbouw tot grote
prestaties in staat
Laat 't meisje niet
aan haar lol over
S'aït faToofSEftjEvelien spreekt
Vrijdag 13 Mei 1949
3
Aan de grote weg, vóór het gemeentehuis van Rijswijkzit een witte
vrouw. Ze wendt haar rug naar die hoofdweg en tuurt naar de soldaten-
helm in haar rechter hand. In d'er linker arm houdt ze een kind, haar
kind, dat koppig met de fakkel der vrijheid de toekomst zoekt, tege
lijkertijd die toekomst i s.
Er gaat een troostende kracht uit van die vrouw en dat kind. En dat
is goed. Ze zulle» er jaren- en jaren en jaren zyn. De kastanjes er om
heen zullen uitlopen, bloeienvrucht dragen en de kinderen dte nu nog
geboren moeten worden en voor wie dat, wat wij zo kort geleden en
hevig beleefden slechts geschiedenis zal zijn, sullen groeien en een oor
deel hebben over dit verzetsmonument.
Ze zullen nooit de troostende kracht van het beeld kunnen ontkennen.
„"Wat de critiek hiervan vindt
kan me niet schelen," zegt Marian
Gobius, de Voorburgse beeldhouw
ster, die deze vrouw en het kind uit
steen hakte. „Het gaat hier om iets
anders: ik hoop dat het de mensen,
die daar komen - n die een of meer
van hen die hen lief waren verlo
ren hebben, raakt. Dat het beant
woordt aan hun gevoelens."
„Nu is het nog zo nieuw en mnoi
wit, maar over een tijdje hoor je
pas hoe ze het werkelijk vinden.
Dan. weet je of je dat wat je wilde
•ook echt bereikte.
In het kleine atelier op de zolder
van een groot 1 uis .te Voorburg
komt het licht door een wijd raam.
Je ziet or een brok donkere voor
jaarslucht en de bloesemende
hoogste boomtakken. In dat licht
staat Marian Gobius. Jong en jon
gensachtig in trui en lange broek.
Ze heeft, wat te weinig vrouwen
hebben: een gezicht met karakter,
boeiende handen en een snelle,
ienige gang. Maar vooral achter
grond en sfeer.
Ze toont me de opzet van het
verzetsbeeld voor Maarssen, Nu nog
een vormloze bonk klei, geschraagd
door kippengaas. Op de plank
daarachter staat het origineel, het
klei-ontwerp: een krampachtig
knielende man, de gebalde vuist
op de ene knie. Klaar om op te
staan en zich van dat moment af te
verzetten.
„Hiervoor heb ik een opdracht
gekregen," vertelt Marian, ,,'t Ver
zetsbeeld voor Rijswijk was een
prijsvraag."
„Kreeg u toen een opdracht van
de architecten?"
„Nee, het ging iets anders. De
vrouwenfiguur had ik in de oorlog
gemaakt, bevangen daar het waan
zinnige van al die ellende. Ik
noemde haar Gaea, godin der aar
de, en deed haar zitten op een
glooiing, die de aardbol suggereer
de. In haar hand het Chinese sym-
bool der tegenstellingen, de Monad,
waar zij peinzend naar kijkt.
„Op een dag kwamen die archi
tecten B, Hoogstrate en Jan Lucas
op m'n atelier. Toen ze de
vrouw zagen, riepen, ze: „Zoiets
zoeken we juist!" Pas later heb ik
de helm en het kind toegevoegd
omdat de bedoeling hierdoor dui
delijker werd, de band namelijk
die de treurende vrouw met de
b-lm (het verleden, het verzet) en
kind (het nieuwe leven) ver-
-idt."
„Vond ti het niet naar om iets
in dit werk te veranderen?"
Marian Gobius kan zeer critiseh
kijken. Zo ook nu.
„Ach," zegt ze, „ik houd niet van
monumenten, waar je op het voet
stuk moet lezen wat ue eigenlijk
beduiden."
„Waar hebt u he" beeld gehou
wen?"
„Bij de steenhouwerij van de
Gebrs. Van Katwijk, 't Was daar
heerlijk werken, vooral door de
goede verstandhouding. De uit
voerder, de heer Otten, een zeer
bekwaam vakman, heeft het beeld
opgemeten en het ruwe werk ge
daan. Dat wil zeggen de steen zo
uitgehakt dat ik .iog ongeveer twee
centimeter moest weghakken."
„Zeker een ontzettend nerveus
werk?"
„Juist niet. Je wordt er rustig
van,"
„En als er teveel wordt wegge
hakt?"
Dat gebeurt zelden. Want kijk,...
ze springt op en haalt een paar
hamers en ijzers. „Je begint met
zo'n grote, zogenaamd puntyzer en
3e eindigt met een heel fijne,
tandijzer. Daarmee kun je alleen
maar wat bijslijpen, de steen ver
poederen."
Ik taxeer het gewicht van de
hamer. „Hiervoor moet je sterke
handen hebben!"
„Nou, vooral je armen. En hier
aan je pinken Inrijg je eeltbulten
van het ijzer."
't Electïisch kacheltje snort. Op
Twee verzetsmonumenten heb
ben een beeld van Marian Go
biusIn Rijswijk en in Maars
sen. Voor de nieuwe vleugel van
het KLM-gebouw te Den. Haag
maakte zij een portretbuste van
Plesman. Ook het Gimberg-por-
tret in de Kon. Schouwburg is
van haarDe stadsschouwburg
te Arnhem heeft haar grote Bu-
ziau-kop en vele moeders be
waarden door kaar een kind
Ze studeerde te Zürich, Parijs
en A'dam bij prof. Bronner en
Too it Dupuis.
MARIAN GOBIUS
de echte potkachel staat een bakje
kleine, bonte bloemen. We drinken
thee uit een kommetje en de radio
gaat aan.
„Ik zou niet maer buiten mu
ziek kunnen. Jk heb dit ding de
hele oorlog door gehad, toen stond
hij achter de boeken."
In die kleine boekenkast, die een
keurcollectïe studieboeken over
schilder- en beeldhouwkunst en
muziek bevat, ligt een fluit,
„Ik speel zelf niet goed maar
wel,... graag, maar ik kan ook
niet buiten luisteren." Vlakbij
liggen enkele tekeningen van een
speels ventje op de rug van een
eend. Marian ziet me kijken.
„Dat is m'n tamme eend," zegt
ze. „Kijk,-hier is ze." Ze loopt naar
een hoek van het atelier. „Die
houd ik maar, je hebt toch al zo
weinig van jezelf."
Het zijn twee eenden van klei,
toegewijd en dierbaar naast elkan
der en een heel nest kleine eend
jes: zo teder als alleen een vrouw
dat kan. „Hoor je ze niet snur
ken?" lacht Marian, Al die kleine
kopjes, stompe snaveltjes, korte,
hulpeloze vleugeltjes: een handvol
donzigheid. Geen -wonder dat zij,
die zo ontroerend dit jonge kan
treffen, bekend is om haar kinder
kopjes.
Er zijn er jammer genoeg haast
geen in het atelier. Maar uit een
portefeuille komt een stapel foto's.
Kleine meisjes met ronde snoetjes,
jochies met rechte ruggetjes en
smalle kinderbenen. Een ventje
met opvallend fijne handen, spe
lend op de grond.
„Zo zat hij vaak," vertelt Marian.
„Daarom heb ik hem zo genomen,
De moeder moet er vooral haar
kind in zien. Dan. pas heeft het
waarde voor later. Zo blijft het
kind, bewéórd. 3k doe dit graag.
Zolang ik aan een kind werk, ga
ik er helemaal in op. Ik denk
eraan, breng er dingen voor mee,
ik houd er echt van.
Als dat gevoel er niet is,
gaat het ook niet. Dit meisje b.v.
had ik uit hout gesneden. Het
glansde zo prachtig,
Er is spijt in haar stem.
't Kacheltje suist. De kamer is
vol schaduwen. Op de boekenkast
staat een wit glanzend Chinees
beeldje: een Kuan Yin vrouwen-
Iguurtje met een wijs, melancho-
'sk en toch onweerstaanbaar zon-
ig gezichtje.
„Ik kijk er graag naar," vertelt
larian. Ze zegt het byna teder.
Iet porseleinen gezichtje bloost
'j zulk een lof.
En dat kan niet het licht van die
-np geweest zijn.
Het is een goed ding, dat het
MANNEN zijn, die in Parijs de
mode maken. Een man moet een
vrouw kleden en daarmee af.
Maar zelfs in Parijs wil dat wel
eens anders liggen. Daar is Elsa,
grootmoeder Elsa Schiaparelli, Ita
liaanse van huis uit, die op de
hoogste mode-sport balanceert met
haar naam. werk en crediet.
Een der zeer weinige vrouwen,
die au sérieux genomen worden in
de kring der Kleders-van-beroep,
de mode-dictators,
Elsa telt mee en handhaaft zich
tussen Dior en Worth, Path en Pi
quet. Haar nieuwe collecties zijn
vrijwel altijd „énders" en het is
moeilijk haar stijl onder een be
paald schema te vangen. Zij is ge
makkelijk voor revoluties te vin
den.
Een meisjesfiguur, een goede
smaak en een imponerende, dwin
gende rust. Zij heeft haar vaste
klanten-cercle en zij heeft de re
clame zó opgeschroefd, dat het
vooralsnog een éér is als zij voor
een „nieuwelinge" werken wil.
Maar dat is de pose van een
rustige grand-Maman, die aan
baar kleinkinderen meer zorg be
steedt dan aan haar portretten in
ds mode-journaals.
En, misschien ómdat zij opvalt
door haar air van eerlijke koop-
mans-moraal te midden van de
i.artistieke" nonchalance van de
grote mode-mannen met hun wilde
r€$h«ne, misschien dSarom:
Elsa Schiaparelli: haute Couture,
grootma en... solide zakenvrouw.
„Wanneer komt mijn dag nou?"
vraagt zoontje, kregel door de kou
de tegenwind.
„Wat voer dag?"
„Nou, die jongensdag," bromt hij.
„Is er niet," zeg ik zonnig. „Heef*
nooit bestaan."
„Hè?" doet hij ongelovig. „Hoe
kan dat nou?"
„Voor meisjes is er ook niets,
troost ik, „alleen voor moeders en
vaders."
„En wij moeten elke dag een heel
bord met sommen schrijven. Een
héél bord met nog een tekening er
bij, En lezen en kleien." "Z'n ver
ontwaardiging is oprecht, 't ïs hem
allemaal te veel vandaag.
„Er is ock geen juffrouwendag,"
zegt de werkster. „Ik heb vandaag
al jouw rommel opgeruimd."
„Waarom maken ze die dan
niet," mokt zoontje.
„Alleen, voor moeders en vaders,
joh," roep ik. „Zeur nu niet en laat
je hond uit."
,,Ik wor toch lekker ook een va
der," gilt hij driftig en slaat met
de deur.
Uitgeraasd en vriendelijker komt
hij terug. 4
„Dan moet je tuurlyk eerst trou
wen, hè Mam?"
„Natuurlijk," knik ik verstrooid.
„Dat doe ik dan maar met Fem
ke," zegt hij dromerig. „Ik trouw
met Femke, Mam."
„Zul je eerst moeten vragen of
ze d'er zin in heeft", plaagt de
werkster.
En zoontje, triomfantelijk om zo
veel onwetendheid: „Dat hoeft
geeneens. Ze heeft 't toch al ia
vaak gevraagd. Die wil ook wel
eens wat op Moederdag.
UIT de LENGTE
Hoe speel je dat klaar
Zeven keer in een jaar
In een gloednieuwe jurk te
verschijnen?
Is soms jouw textielkaart
Tienmaal zoveel waard
Of verknip je de over
gordijnen?"
Iedere keer dat ik Alfred tegen
kom in zijn overdadige zespersoons-
„wagen" mindert-ie even vaart en
dan groet hij met hoofd en hoed.
Ik groet terug.
Miekc vindt dat gek.
Ik krijg dog al
tijd geld van
die gladde vo-
gel maar als ik
hem zo door de
stad zie snor
ren en z'n wel
doende glim
lach mijn be
staan verlicht
dan zeg ik als
man: zal wel 's
komen, dat
geld.
Als ik dan
's avonds zijn
nummer draai,
leg ik stiekem
de haak weer op; vóórdat hij ant
woordt. Je kunt het toch niet steeds
blijven vragen?
Maar Mieke wil wél.
Zij ziet Alfs gade, vroeger een
„Anneke" maar nu ineens tot
„méns" geworden, iedere maand
wel érgens lopen en dan heeft zij
i altijd wat énders aan.
Waar zij het van dóen?
Ik weet het niet en ik peins er
ook niet over: mijn zaak niet en
bovendien stéat het erg aardig, die
jurken en zo.
Op een stille lente-avond zijn wij
eens langs gelopen: zij wonen in
een kalm huis aan een. kalme zij
straat.
Tweehoog.
De overburen kunnen niet inkij
ken want die zijn er niet. En ze
houden van zon. en buitenlucht. Er
hangen géén gordijnen voorde Hol
landse, heldere glazen en dat vindt
Mieke gênant. In ónze buurt mag
dat niet. -
Dan vragen de wijfjes in de win
kel;
U ken zeker nog niet slégen?
Moeilijk hoor, om. aan goede gor
dijnen te komme
Mieke staat peinzend als een
kraanvogel naar boven te staren.
En, terug thuis, spreekt zy het oor
deel:
Auto, jurken, uitgaan, Kan alle
maal. Maar gordijnen? Ze zal d'r
toewijzing wel verknippen aan jur
ken. Op sehóól was ze al zo.i
„Kleine kroniek van Anna
■Magdalena Bach"
„En zo werden zyn ogen steeds
doffer. Toch riep bij altijd om
meer kaarsen als hij schrijven
wilde, alsof een groter uiterlijk
licht de toenemende verduistering
van zijn gezichtsvermogen had
kunnen herstellen.
Toen brak een straal van hoop
door. Een beroemd Engels chirurg
kwam in Leipzig en men zei dat
hij in zijn vaderland gevallen ais
van Sebastian met succes geope
reerd had. Op een dag kwam. de
heer Taylor, de chirurg, met zyn
instrumenten en was een tijd be
zig. Daarop legde men een verband
aan en toen men dit verwijderde,
zag hij niet alleen niet beter, doch
slechter dan tevoren. Taylor zei,
dat er nog een operatie nodig was.
Ook die liet Sebastian toe, raet het
gevolg, dat hij volslagen blind was.
Men behandelde hem met sterk
werkende geneesmiddelen en met
aderlaten, misschien was dat alles
nodig, maar zijn robuste gezond
heid kreeg daardoor een knak- Hij
heeft zich eigenlijk nooit meer
goed gevoeld toch beheerste hem
in de laatste tijd een blij gevoel,
dat vol diepte en wijsheid was. De
dood had nooit iets afschrikwek
kends voor hem gehad. Hij had
integendeel zijn leven lang er
naar hoopvol uitgezien als naar het
waarachtigste levenseinde. Ook in
zijn muziek kwam deze stemming
tot uiting. Nooit waren zijn melo
dieën zo mooi en hartstochtelijk."
Zo schrijft de wouw van Johann
Sebastian Bach, Anna Magdalena,
in haar „Kleine kroniek van Anna
Magdalena Bach", een boekje, op
gedragen aan allen, die Bach lief
hebben en waaruit men bladzijden
lang zou willen citeren. Men leert
er de mens Bach in zijn. dagelijkse
leven kennen op een wijze als in
geen enkele andere levensbe
schrijving. Het is van een vrouw,
die hem mateloos liefhad.
Uitgegeven bij S. W. Melchior in
Amersfoort, vertaald door R. Wïe-
singDesterke.
De zevende etappe van de Ronde
van Nederland is achter de rug en
'GerrJi Schnlte, de grote favoriet van
de Nederlandse nationale ploeg,
heeft thans een achterstand van
ruim 2,5 minuut on de kleine, leven
dige Belg Meersman en van iets
meer dan een minuut op Keteleer.
Hij heeft Donderdag slechts secon
den hunnen inlopen op zijn sterkste
Belgische concurrenten.
In groepswedstrijd op de stoffige
wegen van Zuid Limburg tussen Ge
leen en Vaals, over de Slingerberg
en de Keerderhelling, hadden de
groten in deze wielerwedstrijd
maar weinig kans op een beslissende
slag, Zeven kwartier achtereen bleef
Meersman kleven a»n het wiel van
de man die hij Woensdag had leren
vrezen. Geen meter scheidde de
twee favorieten toen zij op bet Vier-
landenplateau door de finish gingen,
3.5 minuut achter de Amsterdam
mer Henk de Hoog, die het eerste
deel van deze 7e etappe won en ein
delijk van zich heeft doen spreken.
Hij toonde zich de beste man in deze
moeilijke bergetappe, nadat hij er
's morgens vroeg in Maastricht met
een klein groepje van vyf tussenuit
trok. In de sprint won hij voor de
Belg Cal lens. Briesend versloeg hij
hem. en Dorgebrav en Franken.
De ploegen-tijdrace, die 's middags
in aansluiting op de etappe Geleen
Vaals van Vaals naar Kerkrade over
een afstand van 63 km berg-op,
berg-af werd gereden, is de eerste
wanklank geworden in de tot dusver
zo prachtig geslaagde Ronde van
Nederland. De jury kon de ingewik
kelde berekening niet aan. Er was
feitelijk niemand, die er nog een
touw aan vast kon knopen en de
jury besloot tenslotte maar geen in
dividueel klassement van deze tijd-
race samen te stellen. Schulte. die
erg zijn best had gedaan, kreeg hier
door minder dan hem eigenlijk toe
kwam, al slaagde hy er in 55 sec. in
te lopen op de Oranjetrui-drager
Meersman.
De uitslag van het eerste gedeelte van
de 7e etappe. Geleen—Vaals <61 k.lïl.)
luidt: 1. De Hoog, 1 uur 46 mïn. 33 sec.;
2. Callens, zelfde tijd; 3. Dorgebray, z.
t 4. Franken, z. t; 5, De Korver, 1 u.
46 min. 38 sec; 6. Savelsberg (Ncd. A>,
1 48 13; 7- Peters (Ned. B.) 148.27,- 8.
Vooren (Ned. C) 1.4845: 9 Pellenasrs
(Nod. C) z. t.: 10. Keteleer (Ned. B.)
I.48.41. 11. Van Est (Ned. B) z. L; 12.
Janssen (Ned. A) z, t.; 13- Voor ting
(Ned. A). 1.49.2 14. Schulte (Ned. A),
z. t.15. Meersman (Belgid A), z. t.: 16.
Rondelez (België A> z. t.; 17. Schellm-
gerhoudt (Ned. C.:l 1 49.11; 18. Ven der
Zande (Ned. B) 14915- 10. Van Stayen
(België B) z. t.: 20. E\-ers (Ned. C.) z. t.
Na het eerste deel der zevende etappe
is het algemeen klassement: 1, Meers
man (Belgie A) 35 uur 14 sec.: 2. Kete
leer (Ned, B) 35 146; 3. Schulte (Ned.
A) 35 3.49; 4. Van Stayen (Belglfe B)
35 8,97; 5. Scbellingerhoudt (Ned. C.I
35,8 46. 6. Da Hoog (Ned. E) 3S.8.49; 7.
Gallens (Belgie A) 35 14 34;; 8. Voorling
(Ned. A) S5.20.13: 9. Loos (Ned. B.)
35 22 35; 10. Van Est (Ned. D) 35 23.44;
II. Leenen (België B) 35.24 19; 12. Van
Kerckhove (België B) 35 25.46; 13. Pe
ters (Ned. R) 35 26 56; X4 Rogaerts
(België B) 33.27.29; 17. Van den Dungen
(Belg-Ned ploeg) 55.27.44; 16, Lakeman
(Ned. B 35 27.54: 17. De Korver (Ned. A
35 28 22; 18; Smits (Ned BI 35 29.11; 19.
Grysolle (Belgie A) 35.29 4; 20. Vooren
(Ned. Cl 35.30 3.
Van de tijdrit werd geen individueel
klassement opgemaakt. Het algemeen
klassement werd na de ttfdrace; 1,
Meersman (België A), 36 48.3; 2. Kete
leer (Ned. B.) 35 49 36: 3 Schulte (Ned.
A) 36.50,43; 4. Scbellingerhoudt (Ned.
C) 36.56 17; 5. De Hoog (Ned E) 36 59 19
6. Van Stayen (Belgie B) 37.1.26; 7. Gal
lens (BelgIS A), 37.2 23; 8 Voortuig
(Ned. A) 37.7.7; 9. Van Est (Ned. Di
37.1317; 10. Peters (Ned. B) 3714 46:
11. Loos (Ned B) 37 16 39; 12. Leenen
tBelgie B) 37.17 8; 13 Vooren (Ned. C)
37.17 33; Ï4. De Korver (Ned A) 37.17.49;
IS. Grysolle (Belgie A) 37,19.41; 16. Bo-
gaerts <"Beleiê B) 37 20.18; 17- Lakeman
(Ned. B) 37.22 24; ia. Smits (Ned B)
37 24 17; 20 Franken (Ned. D 37 27 2.
Het ploegenklassement na de gehele
7e etappe luidt: l. Belgie A 111.10.7;
2. Nederland A, 111.15.39; 3. Nederland
B, 111,21.00; 4. België B, 111.38.52 5.
Nederland C, 111.42,46; 6. Nederland D,
lI2.O6.0i; 7. Nederland E. 112.48.14; S
Nederland—Belgie, 115.33.45 9. Frankrijk
116.40.17.
Reis naar Indonesië met
8 dagen bekort
EN trein met louter mannen
vertrok Donderdagmorgen, kort
voor het middag-uur, van het Am
sterdamse Centraal Station voor de
langre reis naar Marseille. Vijfhon
derd mannen zwaaiden en riepen
een laatste vaarwel naar de achter-
blüvenden op het perron. Zo dik
wijls hebben wü tn plaats van „per
ron', .kade* moeten schryven, wan
neer een schip de verre reis naar
Indonesië begon. Nu was het een
trein, die de eerste etappe aflegde,
de eerste Rotterdam Lloyd Rapide,
die na de oorlog1 als z.g. „gesloten
trein", die nergens stopt, uit Amster
dam is gestart.
Circa 22 uur aan een stuk in een
trein zitten valt niet mes, zelfs als
de zitplaatsen ruim en comfortabel
zijn zoals in deze Rapide. Maar wie
van de 500 passagiers zal niet blij
geweest zijn met deze bekorting van
de bootreis met niet minder dan acht
dagen! Want de Kota-Inten, het
schip van de Kon. Rett. Lloyd, dat
hen vandaag in Marseille aan boord
zou nemen, is reeds op 5 Mei uit
Rotterdam vertrokken.
De Ned. Spoorwegen moesten we
gens eigen materieel gebrek, leentje
buur spelen bij de Franse spoorwe
gen, om de Lloyd Rapide te kunnen
laten lopen. Dertien prachtige D-
irem wagons kwamen prompt naar
Amsterdam en die stonden daar
gisteren in lange rij langs het eerste
perron, dat gedeeltelijk was afgezet
door ae marechaussee.
De vijfhonderd mannen moesten
In de mnnels en op de trappen naar
het perron een. haastig en zenuwach
tig afscheid nemen van hun familie,
cue achter de afzettingen moest blij
ven. In de derde klasse restauratie
regeerden de douane-mannen. Zij
openden koffers, besnuffelden papie
ren, zetten stempels en. zo ging dat
een uurtje door, totdat al die vijf
honderd met koffers en paperassen
zwoegende mannen waren .afge
werkt* en zij hun treinplaateje kon
den opzoeken. En toen begon voor
hen het nerveuze zoeken tussen de
honderden, mensen achter de afzet-
tingen en op het 2e perron, naar de
dierbaren, voor een laatste af
scheidswoord, een handdruk, een
zoen, tot het onverbiddelijke ver
treksein van de man met de rode
pet en het wegglijden van de trein,
een nieuw leven tegemoet.
De flets gaat mee
Tot de 500 passagiers, de oudste is
68 en de jongste 20 jaar, behoren een
dertigtal planters, veertig onderwij
zers en leraren, drie predikanten;
ongeveer 30 B.P.M. technici en 32
R.K. geestelijken, en fraters-onder
wijzer. De laatsten hebben, evenals
70% der passagiers, een fiets meege
nomen, op één na, die een motor met
zijspan in zyn bagage heeft. Dan zijn
«r nog twee passagiers, die niet van
hun hond konden scheiden, terwijl
een zelfs ztfn auto meeneemt.
De Kota-Inten, het emigranten
schip van de Lloyd, dat nog steeds
in charter voor de regering vaart, is
speciaal ingelegd voor het vervoer
van de 500 manlijke „werkers" naar
Indonesië. De .echte' passagiers
schepen, zoals de Willem Ruys en de
Oranje, reserveert de regering zo
veel mogelijk voor het vervoer van
vrouwen en kinderen.
De nieuwe gezagvoerder van de
Kota-Inten is kapitein Frits de Jon
ge, die in de oorlogsjaren een zeer
belangrijk aandeel had in de illegale
zorg voor de gezinnen van zeelieden,
die buitengaats aan de zijde der ge
allieerden. streden. Onder de schuil
naam „Tromp" reisde hij toen het
hele land af, om overal de goede
gaven van de z.g. „zeemanspot" per
soonlijk bij de gezinnen van de zee
lui te brengen.
En nu rust op hem de taak, 500
werkers, blanke en bruine, naar In
donesië te brengen, waar het schip
in de eerste week van Juni wordt
verwacht.
Baskettbalwedstrijden
Morgenavond spelen de baskett-
balkanïpioenen van Nederland,
AMVJ uit Amsterdam, in de sport
school Krahngcn wedstrijden tegen
een Rotterdams dames- en heren
team. Deze wedstrijden beginnen
om 6 uur en zullen tot ongeveer 10
uur duren.
,Twee emmertjes water
halen"... Twee? Eén is al
duur genoeg zul» U denken.
Maar dan weet U niet dat wij
prachtige emmers hebben,
die helemaal niet duur zijn,
grote zwaar geëmailleerde
emmers
Emaiile emmer
Als groente- en ah werfc-
emmer te gebruiken, onmis
baar in elke huishouden
rware kwaliteit B7
grote maat
ROTTERDAM
Boven onze stand
7 OOR AANSTAANDE figuren in.
V ons land laten geen gelegen
heid voorbijgaan ons er op te wij
zen, dat wij in. het algemeen, nog te
royaal leven en dat wij vaak geld
uitgeven aan zaken, die niet strikt
noodzakelijk zijn. Onveranderd
eindigen deze terechtwijzingen,
met de klacht, dat er te weinig ge
spaard wordt. Bij hen, die over een.
smalle beurs beschikken, zullen
deze aanmerkingen niet nalaten
een gevoel van wrevel te wekken.
Waarop, zo zullen zij vragen, steunt
eigenlijk deze gedachtengang?
Moeten wij al hetgeen in de laatste
jaren moeitevol werd verworven
weer prijsgeven en verlangt men
van ons, dat wij ons tevreden zul
len stellen met een lager consump
tie-niveau dan wij thans hebben?
Het zijn vragen, die voor de hand
liggen en waarop elk direct ant
woord tot nieuwe vragen aanlei
ding geeft, nog afgezien van de
weerstand, die het ontmoeten zal.
Toch zijn er enige feiten, die tot
nadenken stemmen. Het heeft geen
enkele zin ze te negeren,, want ze
blyven en nemen ieder jaar m
kracht en koppigheid toe. Eén van
de belangrijkste ïs het feit, dat on
ze bevolking zich regelmatig uit
breidt, zodat in de komende jaren
moet worden gerekend met een
aantal van rand 40.000 personen,
voor wie per jaar werkgelegen
heid moet worden gevonden. Indien
deze nieuwe arbeiders in het pro
ductieproces worden opgenomen,
zullen zij met een ongeveer over
eenkomstige hoeveelheid kapitaal
goederen, zoals machines enz.,
moeten kunnen werken als voor de
oorlog, wil de arbeidsproductiviteit
niet aanzienlijk dalen. Maar een
lagere arbeidsproductiviteit houdt
in, dat het reële inkomen, en dus
het consumptieniveau, zou moeten
worden verlaagd. De nieuwe in
vesteringen per arbeider, welke
derhalve benodigd zijn, kunnen
worden geschat op een waarde van
f 12,500. In totaal is dus per jaar
voor de eerstkomende periode een
bedrag vereist van tenminste f 500
millioen voor nieuwe investerin
gen, welk bedrag dus op enigerlei
wijze tevens moet worden be
spaard.
Deze investeringen zijn dus
noodzakelijk, omdat anders het
consumptieniveau, dat thans geldt,
voor de toekomst niet zal kunnen
worden gehandhaafd. Tot nu toe
hebben de meest noodzakelijke
herstellingen en uitbreidingen van
het productieapparaat kunnen
plaats vmden, bij handhaving van
een redelijk consumptiepet], omdat
door liquidatie van buitenlands be
zit, buitenlandse credietverlenmg
en schenkingen een groot deel der
benodigde goederen konden wor
den verkregen. Deze tekorten op
de Nederlandse betalingsbalans
kunnen echter n'et onbeperkt blij
ven voortduren, integendeel zal
met de aflossing van buitenlandse
schuld moeten worden begonnen.
Het probleem is dus, dat om een
sluitende betalingsbalans te ver
krijgen, om werkgelegenheid voor
onze groeiende bevolking te verze
keren, dat niet al te zeer van. het
voor-oor la gse afwijktr in het heden
van mogelijke consumptie zal moe
ten worden afgezien, zodat er dus
gespaard zal moeten worden. Op
welke wyze en door wie? Het is
een vraag, die ons allen aangaat.
Volgens de gegevens, welke on
langs door de Minister van Finan
ciën zyn verstrekt, hebben de be
sparingen in de bedrijfshuishou-
dmgen, de Interne reserveringen,
in 948 reeds een behoorlijke hoog
te bereikt. Anders stond het met
de gezinshuishoudingen, waar be
langrijke inleringen hebben plaats
gevonden, waaruit de deskundigen
de conclusie trekken, dat deze
„boven hun stand" hebben geleefd
door te hoge consumptie. Theore
tisch kan dit volkomen juist zyn,
mear of het practisch klopt? Men
moet wel een vreemdeling zijn In
het Jeruzalem der loontrekkers en
gepensionneerden om dit klakke
loos te durven beamen. In dit con
flict met de naakte werkelijkheid
ligt ook de grootste moeilijkheid
om tot besparingen in de gezins
huishoudingen te komen. Zy zyn
impopulair, zelfs by hen, die ge
noeg verbeeldingskracht hebben
om te beseffen hoe ons land er
voor staat. Vooruit, dat gaat. Maar
achteruit?
samen plannen maken, beschouw
mijn huis als het jouwe.
Dat zou niet alleen goed zijn,
maar ook verstandig. Zodra de
moeder van de jongen merkt dat
het meisje al die jaren wachten er
GINDS haar man in Indonesië is, en dat is al meer dan een jaar, voor over heeft, dat ze al die on-
komen we veel bij dat jonge vrouwtje met haar twee kinderen en zekerheid slikken wil, dan zou_ ze
we zijn, zoals iedereen, vol lof over haar, omdat ze er zich bijzonder moeten zeggen: Hee. dat kind
dapper doorheenslaat. Er is altijd veel aanloop en laatst was daar een ernstig en mijn zoon
jong meisje. Haar verloofde is ook weg, al twee jaar en nog steeds is Set heT meisie daf Yelf voor
het onzeker, wanneer hij terug zal komen. Het viel me op, dat alle at- E, Jl iou zoèken. fis 'het dat
tentie van het gezelschap naar bet getrouwde vrouwtje uitging; och, dat DOit?) ik vind weliswaar dat ze te
was ook wel natuurlijk, zij had inderdaad het meeste medeleven nodig, rode nagels heeft, of ik vind dal
want het zal niet makkelijk zijn, die kleuters groot te brengen zonder ze niet huishoudelijk genoeg is, of
de dagelijkse hulp van haar man. Maar niemand scheen zich druk te ik vind haar houding tegenover
maken over dat jonge meisje, dat, daar zo bescheiden in een hoekje ons niet zo prettig. Maar, mijn
zat, zonder beklagenswaardig te doen. zoon hedt haar zelf -uitgekozen Ze
wordt myn schoondochter, dus
trouw blijven en niet flirten en hoort re bij de familie en ik moet
dat kost soms moeite, want die hsar met begrip en met warmte
dingen gaan vaak 20 vanzelf op ontvangen,
feestjes. Ze kan niet echt met haar En dat is nu juist WRt niet ge-
vrjendinnen meedoen die nog vrij bcurt. pe meeste meisjes ontmoe-
En toch dip ioniïe melsies met Z1^n-,<ius houdt ze zich waar wat ten een ijzige koelheid by die
p™ vlSwdf dll?^réïnï in dc a?a.rtl. ™rdr0?mt ha?r kan aB„stBamie schoonouders en een
een verlooide daar ergens m. de met helemaal voor haar werk le- houding van: Wat heb lij er mee
-Jte makeni Jy hoort toch niet bij
rimboe... Ze menen het serieus, ven en kan ook niets actief doen
ze willen wachten, O, ja, desnoods
dig blyven ze op kantoor werken
of in de huishouding zonder te we
ten wanneer en hoe ze ooit zelf een
huishouding zullen hebben. En hoe
zal die jongen zijn, als hij terug
komt? Zal het inderdaad nog zo
goed zijn, als toen ze afscheid na-
VAN VROUW
TOT VROUW
voor een toekomst met haar man.
En dan is de jongen er niet om
het meisje daartegen te bescher
men (wat iedere jongen in nor
male verlovingen altijd min of
meer doet tegenover zijn ouders).
Dus voelt het meisje zich dubbel
verlaten en onzeker. Ze krijgt des
men. Zal het allemaal r,og kloppi
tussen hen? Zal hij een baan Kr:
:rij-
Ze
*a— haeft SK
heeft ook haar aanstaande hppf» mp+ ipmanë ver wptf maar
gen en wat voor een? Zullen
een woning kunnen krijgen?
Alles onzekerheid. Het getrouw
de vrouwtje heeft haar woning
(meestal) heeft haar kinderen en
hoe moeilijk het alles ook is. Zij
heeft met iemand ver weg, maar
schoonoudersahem. een band die door niemand ernstig
Daar ait de moeilijkheid wordt genomen. Ook niet door de
Schoonmoeders. Er wordt altijd toch' evenals Z1L van
gespot met de schoonmoeder van
dc man, maar de voetangels en Gek toch, dje natuurlijke^ jalou-
«„s. - klemmen liggen meestal in de ver- zu? die iedere moeder schijnt te
krijgt tenminste van alle kanten houding schoonmoeder schoon- voelen als haar jongen wordt
sympathie Ze heeft als "t ware dochter. .weggekaapt» Een jalouzie, die
haar positie als vrouw en als moe- Het zou op de weg van de schoon- des te scnadeiyker werkt, wan
der; ze heeft een maatschappelijk moeder liggen om dat meisje met ueer die jongen ver weg as.
steunpunt. open armen te ontvangen, om te Maar die misschien toch te over-
Maar 't jonge meisje kan alleen zeggen: Mijn zoon is weg, jij bent winnen zou zyn, door redelijkheid
geduldig wachten en hopen op een mijn kind ook, kom vaak by ons; en door het terugdenken aan eigen
uiterst onzekere toekomst. Ze wil laten we samen over hem praten, verlovingstijd.
Fins schip te water
bij Dc Merwede
Dc terreinen van de N.V. Scheeps
werf en Machinefabriek „Be Mer
wede" tc Hardinxvrld, 7.0 genoemd
naar de brede si room, waaraan zij
sinds jaar en dag gelegen is. waren
Donderdag met vele Nederlandse en
Finse vlaggen in feesttooi gestoken.
IJat was ter «re van bet grote, gtljs-
gcverfde schip dat feestelijk ge-
pavofseerd hoog boven dc omgeving
uitstekend, op de holling lag rn dat
van mevrouw Gunhlld Kroglus, de
echtgenote van de directeur van dc
Wnska Angfartygs Aktleholagct te
Helsinki, voor welke rederij het
schip is bestemd, de naam Sinus
ontving, voordat het na een vlotte
tewaterlating In het midden van de
Merwede droef.
De belangstelling voor deze gebeurte
nis was waarlijk niet gering, zoveel
auto s van vooraanstaande genodigden.
o.m. de Finse gezant, stonden voor de
faBriekspoort. dat het verkeer over de
smalle dilk nauwelijks passeren kon. Er
was reden te over aan deze tewater
lating een bijzonder karakter tp geven,
om, door het zingen van het Neder-
landse en Finse valkslied door do zang-
afdelüig vsn de peraoneelsvereniging
va" dc werf, omdat het hier het eerste
schip betrof, dat „De Merwede" voor
Finse rekening bouwt.
ug1ed Profiuct verkoopt zichzelf,
f" «hei ook met een goed schip De
rfcl vai? 'Pe fterwede' 2Ü" op
grond van hun Jarenlange ervaring ge-
komen tot het ontwerp van een
scheepstypc. dat, rodra het op> de zeèen
verscheen, sterk de aandacht trok. ook
in het buitenland. Bet is het tvpc ge-
combfneerd vracht- en massaglérsschfo
dc Oranjciijn (DirecUe Anth.
tl Rotterdam er verarbeiden©
oii „Du Merwede" heeft laten bouwen
Deze schepen munten uit door hun ro
buustheid. fraaie iijnen, snelheid en
economisch gebruik. Zodra de grote
i?r'EScfra: v>ï aB or.nltim TUh
in buitenlandse havens vertoonden
^85lSf! 4e blijken van belangstelling
voor dit bMzondere type schip bij de
werf binnen. Een hinderpaal vormde
helaas het dev:ezenprobIeem, waardoor
bijv. een ernstig reflectant In Canada
mosst worden teleurgesteld. Met hulp
N^erlandsc regering Is het niet
temin gelukt opdrachten uit het bul-
ten land te verwerven. Zo kwamen de
contracten tot stand voor de bouw van
drie schepen voor Joego-Slavlsche re
kening twee te bouwen door de Mer
wede en één door de werf De Noord
te Alblasserdam en één voor Finse
rekening, met name de Slriu», terwijl
vlok voor de tewaterlating nog het con
tract werd getekend voor een zuster
schip van de Slrius. Beide schepen, dia
mei het oog op de vaart in de Oosizce
zijn voorzien van een versterkt voor
schip. een extra zware motor en legen
koude peisoiccrde hutten, worden door
de Flnska om, in de vaart pp Rotter
dam gebracht, zodst ze tot de „vaste
klanten" van de Itnitcrdamsa haven
zullen gaan behoren.
Grote presfafie3
Het is merkwaardig hoe een betrekke
lijk Kleine werf als „Be Merwede" met
een 450 man aan personeel tot grote
prestaties in staat Is nebletcen. Immers
sinds de bevrijding werden niet minder
dan zes schepen drie grote van on-
ccvccr 4000 ton d.w. rn drie zogenaam
de Lake-schepe» aan dc Oranjpiijn
opgeleverd. Nu reeds liep het eerste
Finse schip van stapel, terwijl op een
tweede de helling van het eerste Joego
slavische schip al flink vordert.
Met uitzondering van de voortslu-
wingslnstallatie is de werf in staat de
gehele bouw van het schip, met inb«-
2rip van betimmering, meubilering en
Stoffering, tc verzorgen. Dc fabriek ba-
schikt over een plaatwerkerij, een af-
achriifloDds. smederij, schiiderswerk-
Plaats, meubelmakerij, timmerwinkel cn
machinefabriek, waar o.m, druk wordt
gewerkt aan dc fabricage van afsluiters
volgens het Merwede-patent.
De «kleine" scheepsbouw
Het is om een speciale reden, dat wij
deze bqzonderheden hebben vermeid.
Ill Rotterdam z(Jn we namelijk spoedig
geneigd te menen, dat we met hei. noe
men van de grote werven als P. Smit,
-e. R vM' cu Wilton-Fyenoord de
scheeosbouw in Zuid-Holland zo'n bect-
<jf hebben gehad. We vergeten dan
licht, dat er onder de rook von Bot-
1IanCR de £r°le rivieren, nog
vele kleinere werven liggen een do
zijn telt men cr al spoedig die ge
zamenlijk minstens zoveel presteren als
ae grote en ook minstens zo veel ge
wicht jn de schaal leggen als het ,gaat
om het verdienen van buitenlandse va»
Juta. De tewaterlating van de Sirius, die
®en, voortreffelijk voorbeeld, van
ftollands kunnen op het gebied van de
scheepsbouw belooft te worden, leek
ons een schone gelegenheid het grote
belang voor ons land van. het werk
£C,T "utemc" scheepsbouwers in. Jiet
licht te stellen.
