Een ander drietal
FACETTEN VAN KUNST UIT DE
BENELUX-LANDEN
ZOM£R-AANBI€PING
Bela ngwekkende ten toonstelling
in het Haagse Gemeentemuseum
Finse dirigent Martti Similae
in Nederland
orkest
m
Voor 50 jaar
m
Het publiek zingt en speelt
zijn Holland Feest
Verre toekomstfantasie, die niet te
rooskleurig behoeft te sijn
Zaterdag 2 Juli '1949
-sasmnmijfflHüiBiitii immii
TJET IS MISSCHIEN doordat de pcmecnierftadsL'rrfcicringcn nop zo
-* vlek achter ons liggcn. doch roert ik in ket Haagse Gemeentemu
seum de prots tentoonstelling van „FacetEen" dor moderne Benciaar'sc
kunst bezocht, was het. of v.og steeds allerlei lente» ran tie muren
u/erden teeg esch ree titrd. ,J\icst propressie/ A'cdcruindsc „-lbsrracfe
Kunst.'" .Een goede Raad: Kiest Realisme,*" „Weg wet Picasso. Kiest
V'Ica ais Expressionisme'', en-, eur. Waar wee ik maar zeggen teil dat
op een tentoonstelling ran moderne kunst, de leuze, het vooropgezette
ideenog méér de aandacht vraagt dan de schilderkunst zelf. Dit neerjt
niets teeg van het feit, dat deze mei zorg samengestelde expositie oripe-
twjfeld interesse rerriieni, Doch als men door de zalen tcandelt zijn
er onder die 28 bekende en minder bekende kunstenaars slechts enkele
figuren, ran wie het werk eenvoudig en natuurlijk, menselijke emoties
uitdrukkenzor.der dat de vorm waarin dar geschiedt hinderlijk op de
voorgrond treedt.
LOUIS DAVIDS STIERF
10 JAAR GELEDEN
Wanneer er geen gTaniofoon platen
■warenwaarop zijn liedje? bewaard zijn.
Sou Louis Davids, Üc Donder.-i.ag tien
3aar geleden s'ierf. reeds leecr.de ce
worden Zijn. Na ieet: ."ie hem nering
aan ïijn n:erkwj..rd;g talen: nog sterk
voort en vooral bij der. die dent tn rijn
goede tijd persoonltjk hebbr»* genoord.
z»! ?U niet spoedig vera'.vyr.cn. tic: :s
moeilijk om nar. te geven docr welke
i>ijr or. der e eigenschap per. hy vat kreeg
op vrijwel elke soort var. publiek, me:
alleen docr de voordracht van bedjes,
welke ondanks spet en :ypiscue aoo.d-
keuze bijna altyd appelleerden aan het
l«wa ze.i. tt.23T ook adi conferencier,
la he: Kurhaus-cabare: :n Scl-.ever.ingen
waar 'rui jaren iand zijn zomerse hoogte
punten neiecide, sen hij he: zich rustig
permitteren om gerenommeerde buiten
landers :e la:e:> optreden, want ia zyn
eigen genre was hij onovertrefbaar.
Dit is in de kunst, cn ~i sy met eer.
grote cf met «en kleme k picejft te
worden geschreven. doet cr n'e: toe.
aityd opnieuw .-.et merkwaardige, dat
liet met de lechr.ische volmaaktheid is
welke da band tussia publiek en kunste
naar legt. doch de '.nnerlyke gesteldheid
welke :n het gemoed van kijkers en
luisteraar* onnadiellyke reacties wekt.
Louts Davids kon. technisch gesproken,
met zingen cc zijn stem war, vooral in
<?c tijd toen zijn keelaandoening ern
stiger werd. zwak. doch hg venei 3ile
bezwaren ten spijt altjd de weg naar
de harten der roehoorders.
Er =33 vele verbalen over hem l.n
omloop, die wy ia een voor wat ze zijn.
doch weinigen zullen weten, dat eer.
zijner Illusies was om de Hamlet *.e
spelen. Hij heuft ook inderdaad toneel-
gespeeld, o.a. m De Kleir.e Komedie op
de Coolsmgel in Botterdam, toen deze
stadsboulevard no? in volle fleur was.
In „Van morgen tot middernacht" van
Kaiser toonde hij. dat hij Inderdaad
toneelspelen kon, maar bij het publiek
zat rija reputatie ais liedjeszanger en
revue-komiek hem ic <fe weg. Ket was
voor hem niet meer. weggelegd om een
andere. weg in te slaan, als hij dat al
gewild had. er. zo is hij tot zijn dood
op onze planken gebleven de kleine
man, die als kunstenaar veie keren
groter tvas dan sommigen, die nch daar
van de naam cn de allure hebben aan
gemeten.
„Gas'
7 ULK EEN FIGUUR is zeker Edgar
Tytgat wiens verrukkelijke kunst
de 1
ntoonstel-
een joyeuse entróe
Isng vormt, Al is ook bij nem ae naïve
teit wel eens ietwat gewild, toch voelt
men dat dit bijkomstig is. dat zijn ware
wezen ook daarin een uitweg heeft ge
vonden. Kleur, vorm én geest van dit
werk vennen een eenheid.-waaraan eten
i niet het minste zon willen veranderen.
2Ön zachte humor, zijn tederheid ont
roeren in zijn portretten cn in die onna
volgbare taferelen waarop maagden zin
gen orkesten spelen kermisgasten bun
kunsten vertonen of alleen maar gewo
ne mep sen tn hun interieur bezig zijn.
Op geheel andere wijze doch even
menselijk, spreekt het werk van de in
19-51 overleden. Luxemburgse schilder
Joseph Kuiter. Hij ziet de wereld tra
gischer. Zjjn clowns, zijn carnaval heb
ber. niets' vrolijks. zijn sneeuwland
schappen zijn dramatisch en somber,
zelfs de Sonderen die hij herhaaldelijk
schildert spelen niet in onbezorgde blijd
schap. Doch de opreehthead en ook de
verwondering over de wereld, die men
in deze schilderijen proeft, veroorzaken
weer dat onmiddellijke menselijke con
tact dat men in elk kunstwerk zoekt.
*T* EGENOVER de Belg en de Luxem-
burger, zou ik de Nederlander Ou-
borg willen stellen, niet om nutteloze
vergelijkingen te trekken doch omdat
ook in zijn werk eenzelfde zuiverheid
voelbaar is. Ouborg blijft in zijn ..ab
stracte". vóoratellingsloze schilderijen
altijd schilder, verlaagt zich nooit tot
decorateur. De beweging van lijnen erj
vormen, de prachtige kleuren hebben
steeds betekenis, krijgen grote welspre
kendheid, hoewel mi deze vorm van
Kunst zich zélf beperkingen oplegt.
Er zija natuurlijk nog veel meer
boeiende persoonlijkheden op de ten
toonstelling. Hoe zou ik dit waarlijk
indrukwekkende ensemble van Perme-
ka's werken anders runnen betitelen?
Zijn gele ..Woonws .en" is op zichzelf
al een groots gftuigenis van zijn
kunnen. Dan Is e Jeart Brusselmans,
met zijn. alle r jlmtelijke suggestie
verwerpende stillevens, waarin de on
derdelen als uitgeknipt gelijkelijk
over het fond verdeeld zijn. met zijn
dichter bti de realiteit staande land
schappen ook. doch die. naar mijn
smaak, in a! zijn werk te dogmatisch
en te droog is. Daar is dan ook de
veel besproken Paul Oelvaux met zijn
surrealistisch classicisme, wonderlijk
en fascinerend oeuvre waarin littera
tuur en schilderkunst om de voorrang
strijden, niet altijd ten gunste van de
laatste. Tenslotte noem ik van de
Belgen nog Guïete met zijn curieuze
verbeeldingen, waarin ce verfmaterie
wonderlijk ra ft moment Stijgt.
bil de jonseivu Mendelson. van Lint,
i Cox en Slabbink,
Op de Hollandse afdeling vormt het
in opdracht van cle regering gemaakte
schilderij van de beëdiging van Ko
ningin Juliana tiaar Charl«j Eyck een
bijzondere attractie die men voor het
gemeentemuseum hoopt te behouden.
De kunstenaar heeft getracht nu eens
niet het uiterlijk vertoon, doch de in
nerlijke betekenis van b.ct historische
moment vast te 'eggen. Het is jammer
dat hij bij deze loffelijke poging nóch
in dé vormgeving nóch in de kleur
bijzonder gelukkig is geweest Plaats
gebrek noopt mij met enkele vluchti
ge notities te volstaan. Het werk van
Jan S'.uvters co Charlie Teorop. die
hier beiden voortreffelijk zijn verte
genwoordigd. behoeft geen verder
comment?ar. Drayers strakke synthe
ses doen in deze omgeving erg koel
en cerebraal aan. Van de jongeren
overtuigen Andrea en Lex Hom het
meest van de zuiverheid van hun sen
timent, terwijl Fernhout's bloedeloos
realisme elke levenswaarde mist.
De organisatoren hebben m«t de
samenstelling van de Hollar.rise groep
met grote moeilijkheden *e kampen
gehad Het is dus niet geheel hun
schuld als dese afdeling weinig re
presentatief geacht kan worden. Als
geheel geven deze „Facetten" een
overzicht van wat er in de Benelux
landen leeft, dat iedere kunstliefheb
ber belang moet Inboezemen.
De tentoonstelling blijft t/i» 8 Au
gustus geopend.
R. E. Penning.
HET NEDERLANDSE MIJNBEDRIJF
heeft een indrukwekkend stukje
hedendaagse gescüiedschnjVlug verwor
ven met tic ulm „Gas", door Cetuna-
nim te Amsterdam vervaardigd in
o par acht van Staatsmijnen. Aameiding
en noofdmotief vau de film is de na de
oorlog sterk toegenomen uitbreiding van
bet systeem van gas voorziening over
langeatstanü, waarhij de taak van
diverse jsa&taoricKeii m Lunourg en
lira bant is overgenomen door Staats
mijnen in Limburg. By dit systeem
aiieen is net mogelijk, de veredeling van
sieenaool cn de productie Van gas op
ne meest economische wijze te doen ge
schieden en alle by de zuivering van au
product vrij komende grondsioifcn ten
volle ie benutten. Cetuna-uim had du
opdr-icitt m net bestek van een rolprent
van een halt uur een inzteftt te geven
ut deze veelomvattendheid en intensivi
teit van SLaaisniynen.
De Zwitserse regisseur Umberto Bolzi
heeit in samenwerking met dc scenario
schrijver Paul Kuily kans gezien, deze
oeiüe elementen tot hun reent te doen
komen m een boeiend relaas, dat niet
alleen do opdrachtgevers Devredigen
kau, maar bovendien aangemerkt mag
worden ais een uitstekenuö yraestauc
op hei gebied van de üoc urnen; ai re.
„Cias" werd een film, die zich onder-
scheidt door een wmgexozen verhaal-
Liailt in beelden, door fraaie opnamen
cue vah camerabeheersing, origlhalllelt
cn vcröeeioiaBskrachï biyK geven en
door een kracntigc dynamiek in het
beold zelf en in ae rangschikking van
de filmbeelden onderling. Bolzi die
zeL aan de c; mera stond heeft ia
zijn ulm aile aspecten van de gaswin
ning vastgeiega; van het werk in de
mijngangen ai, via dc cokesovens en de
chemische neven-mdustrieèn der mynen,
aau de accoorden niet de Duitse
oezeiuogsautonteiten, het aanleggen
'an het interprovinciale gasbuizeanet en
zens nog hut gasverbruik in fabrieken
woningen toe. Hjj verweckte zyn
materiaal tot een uitermate boeiend en
suggestief geheel, dat vaorirefiyK het
rhyihme van. het gtganüsche oneer- en
bovengrondse uedryt van Staatsmijnen
beeldt. Bolzi toont zich hier vooral ook
een man, die map de belichtingstech
niek beheers?: de opnamen, die hy in
de mij rtgangen maakte van de steen
koolwinning, zijn uniek cn hebben een
literst fcraentige expressiviteit.
De film „Gas" heeft een zwakke plek:
het geluid. Het overigens door Jan Retèl
goea gesproker, commentaar is te over
vloedig. Waar de filmbeelden zelf al
zeer suggcstief-verhalenü zijn, had het
gesproken woord zeker wat meer be
heerst kunnen worden. Hetzelfde geldt
voor de door Arnold Juda gearrangeerde
filmmuziek, die de beeldtaal knap
accentueert, maar vaak ook te nadruk
kelijk wordt. A. T. KAMPHOFF
Nieuwe
JAPONNEN
Heren
Vlotte
SPORTCOLBERTS
MANTELS
Een prachtsortering
KAMGAREN
COSTUUMS
btau-w
ur'H* m
Voor Jongens en d
Meisjes op atle ai-
delingen iets aparts
STATEKWE6 184
„WINKELSTAD.
BL1JD0RP"
RUIiBKOAM
"ItÖTTËRD. PH1LH.
Het programma dat gisteravond op
het eerste Phifharrnonische Volkscon
cert onder Flipse ten gehore werd ge
bracht bevatte uit den aard der zaak
composities, die de getrouwe corrrtbe-
zoekers geen enkel probleem ste'.len.
Het met veel cr.traln gespeelde voor
spel „Die Meistersmger von Nürnberg
oper.de bet cor.cert. Tot 3iot ging
TschaDcowsky's zesde syrophonle.
Solist was Cor de Groot, die in Liszt's
tweede pianoconcert In A gr. t. alles
van zijn gading vond. Men kan moei
lijk beweren, dat dit werk in compo
sitorisch opzicht buitengemeen aantrek
kelijk is. Doch-zo technisch gaaf cn met
zulK een grote stuwing gespeeld als De
Groet deed cn mede door dc warme
gèachevecrde klank die het orkest in de
begeleiding produceerde, luisterde men
nochtans uitermate geboeid. Begrijpe
lijkerwijs oogstte de kunstenaar met
deze virtuoze prestatie een groot succes
waarin hij terecht Flipse ruimschoots
liet delen.
Herman van Bom.
Vrije vaart voor de
Duitsers
De JF.IA heeft Vrijdng medege
deeld dat de Duitse koopvaardij-
schepen5cnepen weer alle zeeën
mogen bevaren. Sedert dft oorlog
waren zij' beperkt in hun beweging
tot Brest in Frankrijk. Engeland.
Scandinavië en Finland en tot het
vervoer van Duitse in- en uitvoer-
goederen of transitoladingen voor
Duitse havens met zekere beperkin
gen. Alle geografische beperkingen
Stijn thans opgeheven.
Men verwacht dat de nieuwe re
geling het mogelijk zal maken dat
lijn- en wachtdiensten naar Span
je en naar havens in de Middel
landse Zee, de Adriatische Zee of
naar havens in Noord-Airika en
het Nabije Oosten geopend worden.
Aanvragen voor het mogen onder
houden van deze diensten zijn yteds
ingediend.
Naar men gelooft bestaat de
West-Duitse koopvaardijvloot uit
ongeveer 1100 schepen met een to
tale geregistreerde tonnage van
omstreeks 270.000 ton.
Onafhankelijkheidsdag
Het Amerikaans consulaat te
Rotterdam zal op Maandag 4 Juli
1949 wegens Independence Day de
gehele dag gesloten zijn.
De cricket wedstrijd Excelsior—
Sparta voor de eerste klasse van de
NCB zal Zondag om 11 uur wor
den gespeeld op bei terrein vap
Sparta.
Contact tussen Fins en
Nederlands muziekleven
Voor eniRC dagen vertoefde ir. or.? 'and
dc- Firsc ri:rige.--.t Mart'J Simtii; ir.tieni
vriend van Jan Sibelius en leider van
he: Stedelijk orkest van Helsinki. Hij
re:st thans dcor West-Europa om 2:ch
op cc hoogte te stpüen van de ontwikke-
üra; der hedendaagse muziek. Zo
maakte hy het openingsconcert van het
Holland-Festival mee. waar hij diep ge
troffen werd door Kudoif Esthers „Ma-
sique pour l'esprit en deuil", een werk
da', hera een hoge duok gaf van de Ne
derlandse muziek van het huidige ogen
blik. Simili heeft bijzondere belang
stelling voor de huidige stand der mo
derne .Nederlandse muziek, die hij. raar
hij verzekerde, in Finland met graagte
zal introduceren. Op hel oger.bllk is er
namelijk van de Nederlandse rr.uztek tn
Finland vrijwel niets bekend en gezien
de belangstelling van het Finse publiek
voer de modernen Stravrinski, Sjosta-
kcwitsj en Hlndemith behoren tot de
meest gespeelde componisten acht
Simiia het van het grootste belang dat
hierin verar.deriag komt.
Simiia is een korte, gedrongen figuur,
een en al bonhommie, die men zijn kun
stenaarschap niet zou aanzien. Men wist
pas dat men met een sterke persoonlijk
heid te doen had. met een man die een-
overheersende positie in het Finse mu
ziekleven bekleedt, toen hij zich aan de
vleugel zette cn in dc wir-wsr der ge
sprekken dringend Ieders aandacht op
eiste. Natuurlijk met Jan Sibelius,
van wie hij twee Impromptu's speelde..
Hij verontschuldigde zich ervoor dat hij
niet over rijn eigenlijk „instrument",
het orkest kon beschikken, maar be
speelde de vleugel intussen met mees
terschap.
Het Finse muziekleven aldus Si
miia - eoncertreert zich voornamelijk in
Helsinki .met zijn 300.000 Inwoners. Het
stedelijk orkest.van Helsinki heeft een
bezetting van "6 man en geeft 12 herfst-
concerten en 14 voorjaarsultvoeringen.
Daarnaast iedere Zondag populaire ma
tinees, die wij volksconcerten zouden
noemen. Al deze concerten staan onder
leiding van Simila zelf, zodat zijn werk
zaamheid allesbehalve een sinecure is.
Zoals gezegd besteedt hij veel aandacht
aan het moderne repertoire, dat hij
voortdurend poogt uit te breiden. Na
men van Finse componisten om te ont
houden zijn volgens hem Raito en KJa-
mi, die sterk Frans georiënteerd 2yn,
en Engiund. die het meest vooruitstre
vend is. De eerstgersoemden studeerden
in Moskou en ondervonden ook invloed
van Moussorgski.
MARTTI SIMILA
Van groot belang is verder het werk
van de iets oudere, in Nederland geheel
onbekende, componist Leevi Madetoja,
die onlangs is overleden.
Behalve het Stedelijk Orkest heeft
Helsinki een uitnemend radio-oMcest
met een bezetting van 50 man en vijf
dirigenten, en het opera-orkest dat 40
leden telt. De opera of het ballet dat
hieraan verbonden ls treedt niet
minder dan vijf maal per week op; het
repertoire is ongeveer gelijk aan het
onze: Puccini.en Verdi zijn ook in Fin
land zeer geliefd, daarnaast worden
echter ook de opera's van Tsjaikofskf
veelvuldig opgevoerd.
Finland heeft verder nog stedelijke
orkesten in Turku, Tampere. Oulu en
Lakti. alle kleiner dan dat van Simila,
doch van uitnemend gehalte. Het dilet
tantisme is voorts sterk - ontwikkeld,
daarvan getuigen de talrijke orkesten
van amateurs.
Sibelius, die thans 93 jaar oud ls,
wordt nog steeds zeer geëerd, ja, men
kan nauwelijks een componist noemen
die tijdens zijn leven zoveel roem
oogstte als hij. Sibelius is, aldus Simila.
ook in zijn hoge ouderdom, nog „sehr
lebendig". Door de radio volgt "hfj alles
wat de moeite waard is en vooral de
moderne muziek heeft zija aandacht.
Ook componeert hij nog regelmatig,
maar hjj geeft niets uit, alles wat hij
Te Haarlem bestaat hel voor
nemen bij partictilieren om een
blok percelen in het centrum der
stad van electrisch licht te voor
zien.
...Officieel wordt uit Rennes
medegedeeld dat Dreyfus gisteren
te Qniberon ts ontscheept en he
denmorgen te 5 «re te Rennes is
aangekomen. Er heeft geen enkel
incident plaats gehad cn gcenerlei
betooging. Per rijtuig is Dreyfus
naar Rennes overgebracht
Laatste nieuws. Men seint
ons uit '$-Gravenhage. De eerste
commissie der Vredesconferentie
heeft zich uitgesproken ten gunste
van vermindering der betcapening
in yerband met het stoffelijk en
zedelijk welzijn der -natiën
Ondertrouwd: P. M. Schtk-
hof, 25 jaar en M. S. C. Ferree., 20
jaar
Vlaardingen. Gisterenavond
werd de 12-jarige Jacobus Ver
kout eren, alhier, die sedert Woens
dagmorgen de ouderlijke woning
was ontslopen uit vrees .voor een
standje van zijn scheepsmakersbaas
door de Rotterdamsche politie
naar hier overgebracht en aan zijn
in onrust verkerende ouders terug
gegeven.
Gisteravond heeft het eerste
gedeelte der kinderfeesten in den
tuin van de Officieren-Vereniging
plaats gehad. En zeer zeker kan
gezegd wordendat dit uitstekend
geslaagd is. Een groote deelname
uitstekend weder, een geanimeer
de geest onder de kinderen en
toeschouwers, alles samen werken
de om tot een allerprettigst geheel
te komen. Het koektrekken ging
als altijd het eerst en de kleinen
grepen met begeerige handjes naar
de koek die hen voor. de oogen
bengelde, of, zooals enkelenwa
ren daar wat bang uoor en moes
ten door familieleden worden aan
gespoord om er rich meester van
te maken. Toen volgde het blokjes
rapen, eerst voor de jongens van
6 tot 8 jaar. Vooral voor de af-
deeling meisjes was zeer veel ani
mo en voortdurend weerklonken
de jubelkreten der deelnemers of
de aanmoedigende stemmen van
Vriendjes of vriendinnetjes, die
toezagen. Tenslotte kwamen de
jongens van 8 tot 10 jaar voor den
achtërwaartschen wedloop. Ook
hierbij werd weder heel wat ge
lachen, wanneer een der deelne
mers een buiteling maafete; maar
met taaie volharding werd ook
hier dé strijd gestreden.
Medische Zondagsdienst
Van Zaterdagmiddag 3 uur tot Zon
dagavond twaalf uur wordt de medische
dienst waargenomen door dr. R. H. M.
Geerdes. Vecnlantstraat 2. tel. 68357; dr.
G. D. Maas, Nieuwe Haven 147. tel.
68067: dr. F. Jtmgerius, B-K.-Laan
tel. 67355.
Geopend is apotheek .Rembrandt",
Rembrandtlaan 5.
FEEST BIJ EXCELSIOR
Directeur Bambergen is
30 jaar in functie
Bij de metaalbuizenfabriek Ex
celsior aan. de Buitenhavenweg, was
het Vrijdag eens geen werkdag, In
de ochtenduren kwam het perso
neel wel bijeen in de ruime werk
plaats om zyn directeur, de heer
W. Bambergen te huldigen.
Dertig jaar lang is de heer Bam
bergen directeur van Ex-celsior en
in die tijd heeft hij het bedryf
krachtig omhoog weten te stuwen.
Vele sprekers hebben de verdien
sten van de jubilaris belicht en on
der hen bevond zich ook de presi
dent-commissaris van. Excelsior, de
heer W. A. Hoek,
Tot vanuit België waren de za
kenrelaties Vrijdagmiddag naar
het Cornerhouse gekomen om hun
gelukwensen over te brengen. Het
was wel een bijzonder druk be
zochte receptie.
De heer Bambergen kreeg tijdens
de ochtendbüeenkomst" o.a. een So
lex aangeboden, gedeeltelijk was dit
een eigen product. Niet alleen hier
voor maakt de fabriek aan de Bui
tenhavenweg, die momenteel enke
le honderden werknemers telt, de
buizen, want ook de vliegtuigfa
brieken straaljagers en stalen,
meubelenindustrie behoren tot 'de
vaste afnemers. In 1919 was or
slechts een loods, nu wordt Dinsdag
a.s. de eerste steen voor de vierde
loods gelegd.
EN
WIE AAN DE SLAG WILLEN
KUNNEN GAAN
Bij het Gewestelijk Arbeidsbureau
Schiedam stonden op 29 Junt de vol
gende aangeboden en gevraagde ar
beidskrachten genoteerd:
Aangeboden arbeidskrachten:
Bouwbedrijven; Vloeren legger, Meu
belmakers. mandenmakers.
Metaalbedrijven: Chauffeurs.
Alg. bedrijven: Boekdrukkers, kan
toorbedienden, incasseerder, musici:
magazijnbedienden, portiers, vertegen
woordigers, ongeschoolde arbeiders,
bedrijfsleider ehem. wasserij, distrüla-
teursknteehts verbandmeester, u. ana
lyst, h^telkok, transportarbeiders, fruit,
agent-exporteur.
Jeugd; Leerling elcctriclens, 11 auto-
mcmteuij. aank. auto-electricien.
Vrouwten: leerling verkoopster, hoofd-
juffrouw, werkmeisjes, kantoorbedien
de.
Gevraagde arbeidskrachten:
Bouwbedrijven: Schilders timmer
lieden, aank. scheepstimmerman.
SCHIEDAM vanuit de hoogte.
Niet veel Schiedammers is net
gegeven als de bewoners van het
flatgebouw aan het Koe markt
plein dagelijks te kunnen genie
ten van een zo fraai uitzicht over
de eigen stad. Vanuit het hart
van ae stad trekken Gerrit Ver-
boonstraat en Oranjestraat een
brede baan divars door de oude
bebouwing tussen Lange- en
Nieuwe Haven. Terzijde lemen
langs Haven en Plantage de
oude geveltjes tegen elkaar als
de resten van een.voorbij ver
leden. Achter de spits oprijzende
Frankeland-kerk vindt de aan
dachtige beschowoer 'n deel van-
het nieuwe Schiedam en nog
veel verder kunt ge, wanneer
uio staanplaats zich boven op het
flatgebouw bevindt, zelfs de
Maas zien stromen.
Metaalbedrijven: Bankwerkers, pre-
cisiebankwetkers, dec. lassers iNVL),
gereedsohapmakers, contr. monteurs,,
koperslagers, fitters, vormers, metaal
draaiers, fraisers, schavers (geschoold),
plaatwerkers, scheepsblkkers, pijp en-
monteurs, scheeps-lfz er werkers, sme
den grof, constructeur staalbouw, mach.
hoorder.' biezers, framevijler. halfwas
polijster, loodgieters, instrumentmakers,
rijtuigsmid.
Alg. bedrijven: Letterzetters, boek
drukkers. fabrieksarbeiders, kleerma
ker pompiers, broodbakker, dropswer-
kers. banketbakker. 2e bediende, land
arbeiders-grondwerkers voor Noord
oostpolder werken.
In de Limburgse mijnen kunnen flin
ke ongehuwde arbeiders geplaatst wor
den, leeftijd 18—30 jaar.
Jeugd: Bortelmakers, cartonnagewer-
kers. drukkers. granietwerkers
(kunststeen), kurkensnijders, aank. sol
deerder, koperslagers. kopergieters,
mach. bankwerkers, vormers. letterzet
ters. slagers jongen, halfwas-slager,
leerling voor glasindustrie, 11. kapper,
loopjongens, lt. lakspuiter, il timmer
man, constructlewerkers, jongste be
dienden, banketbakker 3e bediende: be
steller wasserij. U. schilder, lï. bedien
den o£ bedienden kruidenlersbedrijf
leeftijd 14—25 jaar.
Vrouwen: Dagmeisjes, fabrieksmeis
jes, strijksters, wasserijmelsjcs, ge
zinsverzorgster, jongste bediende.1, be
kwame verkoopster voor schoenenvak.
Personen die wensen te emigreren,
dienen zich uitsluitend te wenden tot
het arbeidsbureau.
GEMEENTE-PUBLICATIE
INENTING TEGEN POKKEN
Op Dinsdag 5" Juii 1949 des na
middags tussen 2 en 3 uur bestaat
gelegenheidtot kosteloze inenting
tegen pokken in het gebouw van de
G. G. cn G, D. Tuinlaan 18.
Stamkaarten der kinderen mee-
brengen.
schrijft verdwijnt in een grote la, waar
uit de wereld wellicht nog belangrijke
verrassingen te wachten staan....
Simila reist dezer dagen ver
der naar Frankrijk, maar vermoedelijk
kamt hij in het najaar terug. Hij zal
dan waarschijnlijk een radio-concert
dirigeren, gewijd aan de Finse muziek,
terwijl ook een concert voor de B.B.C.
op zijn programma staat.
T N een vorige kroniek besprak ik
1 een drietal bundels gedichten n.L
van Jo de Wit, K.H.R. de Josselin de
Jong en Maria van Rcyen. Deze ver
zenbundels zijn afzonderlijk ver
schenen, maar zijn tegelijk ook uit
gekomen, bil dezelfde uitgeefster, als
deel van één verzamelbundel, die
dezelfde titel draagt als de door mij
besproken bundel van Kitty de Jos
selin de Jong, Het Witte Schip,
met als ondertitel Nederlandse
Vrouwenpoëzie 1944 194 8.
Het boek bevat het werk-van zos
dichteressen. Vandaag willen wij de
drie nog te bespreken bundels aan
kondigen.
De verzamelbundel Ket Witte
Schip (N.V, Uitgeverij v.h. C. A.
Mees te Santpoort) is een beperkt,
maar uitgewerkt onderdeel van een
omvangrijker bundel in voorberei
ding, „Een Eeuw Vrouwenpoëzie,
waarin dichtende vrouwen van de
laatste eeuw 18503950 uit aile lan
den hun plaats zullen innemen.
Men kan zich afvragen, ook reeds
bij de thans al uitgekomen bundel,
of zulk een groepering op grond van
bijkomstige omstandigheden zinrij
ker is dan b.v, die van een schilde
rijen-tentoonstelling ,3Ioemen'" of
*Het Kind" of iets dergelijks, waar
tegen eveneens bezwrert van dien
aard kunnen word-1- acht. Er
zijn echter enkele factoren, die hun
invloed op het werk uitoefen den in
de richting van een zekere gelijk
vormigheid bij alle diepgaande ver
schik De in de verzamelbundel ver
tegenwoordigde dichteressen zijn
nagenoeg van de zelfde leeftijd en
sluiten aan bij de z.g. generatie van
1910, De meesten van haar hebben
als dichteres lange tijd gezwegen en
zijn nu eerst te* uwe publicaties
gekomen. Er is deze drieërlei ver
wantschap in het werk tot uiting ge
komen: het vrouw-zijn, de leeftijd
en de jaren van ontstaan. Men zou
er over kunnen twisten, of de hier
uit gevolgde overeen kor- 4 zwaar.! y
weegt dan de individuele verschil
len. Maar wanneer de economische
crisis van uitgeverij en boekhandel
in deze dagen, en wanneer „crisis"
een te sterk woord is kan het door
„situatie" worden vervangen, een
dergelijke collectieve publicatie
wenselijk maken, bij althans drie
van de zes auteurs met uitsluiting
van een aparte editie, dan danken
v/ij aan de gemeenschappelijkheid
der uitgave althans de mogelijkheid
dat wij van de drie heden te bespre
ken gedichtenbundels hebben kun
nen kennis nemen. Hiermee verdient
de redactricd-en-uitgeefster onze
hulde.
IVF ARTHA A. MUUSSES is hier
aanwezig met haar bundel
N i e u w Bestek. Tevoren had zij
zich reeds aanspraak op onze grote
erkentelijkheid verworven door
haar arbeid voor de uitwisseling
tussen de Zweedse en de Nederland
se cultuur, in het bijzonder de let
terkunde. Sedert 1920 in Scandina
vië woonachtig, geeft zij college aan
LITERAIRE KRONIEK
door:
Victor E. van Vriesland
V
d? universheiten van Stockholm,
ITpsaia en Kopenhagen. In 1944 ver
scheen een door haar gekozen en
vertaalde bloemlezing uit de moder-
i£ .Nederlandse poëzie'in net Zweeds
onder de 'tittel.,„Landvinnine". On
geveer tegelijk met Nieuw Bei
stek verschenen eveneens bij C. A.
Mees Scherenkust, een keus
uit het werk vau twintig heden
daagse Zweedse dichters, door
Martha Muusses bijeengebracht en
vertaald. Deze voortreffelijke bloem
lezing. lopende van B. Bergman
tgeb. 1869) tot Anna Wide tgeb.
1920) is een openbaring voor wie,
opgesloten, in het cultuurbezit^ van
de paar landen welker taal hij be
heerst, plotseling wordt geconfron
teerd met de onbekende wereld van
deze onvermoede schone en met
zeldzame trefkracht in onze. taal
herdicht? Zweedse poëzie.
„Nieuw Bestek" is de uiting van
een bijna mannelijk te noemen ta
lent, dat in zeer gedrongen vorm
komt tot een poëzie van zoveel in
tellectueel beheerste spanning. Al-
bert Verwey zou dit werk hebben
gewaardeerd: veel van <Je2e verzen
hebben hét zelfde tegelijk beeldende
en wijsgerige vermogen, dat ook
voor Verwey zo typerend was. Dit
geldt voor een kort gedicht als
KRISTAL
Stof, in facetten
tot kristal versteend
tl fs door eigen wetten
een vorm verteend
ge kondt niet anders worden,
dan wat ge werdt,
gij stof, in, eigen orde
versierd
Het geldt 5n nog sterkere mate
voor een meer in het beschouwelijke
getrokken gedicht als „Het Kunst
werk".
„Witte Nacht" is een fijn en sensi
tief geëtste stemming, in haar ver
wezenlijking geheel op assonances
gebouwd. Met grote waardering wil
ik ook nog noemen „Meeuw" en „Na
mijn dood".
r)E bundel In Memoriam van
Fanny Rdddingius is
bepaald niet sterk en het bespiege
lende element er in doet eerder den
ken aan, dat bij de gestorven echt
genoot van. de dichteres, Joannes
Reddingius en over hem heen zelfs
aan dat bij Kloos, dan dat men aan
de school van Verwdy wordt herin
nerd. Dit betekent, dat'de emoties
en de plastiek enerzijds niet tot een
eenheid zijn geworden met# de ab
straherende gedachte anderzijds. Dit
neemt natuurlijk niet weg, dat deze
verzen'menselijk treffend blijven en
daardoor een z^':— "^nect inboe
zemen. Zo kon een in April 1945 tot
stand gekomen gedicht als „Voor de
jongeren, wier droom werd vernield'
iets worden, dat toch niet nalaat in
druk te maken. Het gaafste inmid
dels is het zo vrouwelijk bewogen
„Nacht",
Twee van het andere drietal:
rechts Dr. Mea N jlandVer
teeg, links F. ReddingiusSalo
mons. Van Dr. Martha A.
Muusses konden wij helaas
geen foto bemachtigen daar zij
vacantie houdt in Noord-Zwe
den.
V
MEA VERWEY heeft ten slotte
van alle hier en in de vorige
Kroniek genoemde dichteressen
-vroeger het meest gepubliceerd, het-,
zij onder haar pseudoniem Gerda
van Beveren. hetzij onder haar eigen
naam. In haar hier 'Opgenomen
Flitsen herkent men, misschien
niet meer dan bij Martha Muusses,
maar dan op een andere wijze, de
stem van haar vader. Men hoort die
n.L, en niet zonder ontroering, door
klinken in het titel-gedicht „Flit
sen"; in zijn geest en. zijn wendingen
en zijn zïnsvorm. Hiermee is niets
gezegd tegen de oorspronkelijkheid
van deze dichteres, want dat Mea
Verwey ook in geheel andere trant
kap schrijven blijkt o.m. uit dat
fraaie en intieme „Legende", een
gedicht dat in het reeds niet meer
zo kleine oeuvre ongetwijfeld een
aparte en eigen plaats zal behou
den, en in het misschien minder on
vergetelijke, maar toch door een
sterke gevoelsstroom gedragen
„Liedje".
Een gedicht als „Bloeiende Aca-,
cïa" getuigt van een grote kundig
heid in hc4 Iv-ifh doorzield© sym
bolische genre. Het curieuze „Het
Meertje" verplaatst ons door de
toon in de tr.u» .j.n Bellamy,
J-J ET is verkwikkend om ons even terug te wanen in het genoeglijk
±J primitieve leven onzer grootouders. Het was een tijd, waarin de
burger nog grotendeels zijn eigen potje kookte en een eigen z.g. kolen
haard stookte. Liefst woonde hij in een „ury huis", dat was 'een waait-
gebouwtje zonder radio's boven, onder, achter, links en rechts en met
een eigen stukje grond. Het toas de tijd die de gemeenschap nog indi-
vidualistisch-horizontaal dacht, waarin men nl. zóveel land tot stad en
weg maakte dat wij iccre het zo doorgegaan ons nog slechts met
vis en-chemicaliën konden voeden.
Vele zaken die wij nu zo vanzelfspre
kend aanvaarden moesten toen hardnek
kig bevochten worden. Zoals wij op onze
beurt moeten vechten voor het verbroe
derende beurt- en samenzingen van het
publiek op Dam of Malieveld met dat
bij de Are de Triomphe te Parijs, tus
sen New-York en Moskou (hetgeen door
de tot kaar hoogste ontwikkeling ge
komen televisie en stercofonie nu mo
gelijk is ook al staat de dirigent op de
Noordpool). In die tijd waren de con
certzalen cn schouwburgen meer op de
„mooiigheid" (niet te verwarren rnefc
schoonheid) gebouwd dan op een. goede
geluidswerking en op een goed uitzicht.
Ben hele avond stéén dwarskjjken naar
het toneel in: een geluid-absorberend
fluwelen, hokje (z.g. loge) vond men
heel normaal. In een krant uit het jaar
1849 lezen wij bv. dat een dirigent van
een „Gemeenschap ter bevordering van
artistiek verantwoorde leken- cn huis
muziek" het publiek er op attent moest
maken dat het zich maar Het vermaken,
zich maar alles liet voordoen, dat het
echter ccn eigen stem heeft, eigen han
den en eigen fantasie. Dit publiek ging
ontdekken dat al dat na-apen van vir
tuoze solisten hoogstens tot een titel-
met-een-luchtje, nL die van Dilettant,
kan leiden.
De frisse gezonde volwaardige
functie der lefcenmnziek, dat
geestverheffende en gelukkige, gezellige
samen ringen en spelen in huls en op
school begon In de helft van onze eeuw
overal te ontkiemen. En direct na de
tweede wereldoorlog was er een vooruit
ziend minister geweest die de muziek
als schoolvak wilde invoeren. Maar toen
de eerste schoolmusici waren afgestu
deerd waren we tegelijk twee ministe
ries verder en vond men het toen weer
beter orkesten en talloze verenigingen
met enorme bedragen te steunen tegen
een cultürele-armoede-zonder-uttzicht
dan radicaal te zijn door de jeugd en
het volk op. te gaan voeden. Een prach
tig teken was echter het oprichten, on
der bescherming der overheid, van dc
Stichting Jeugd en Muziek, welke in de
zomer van 1949 een congres had in in
ternationaal verband, in haar kwamen
stromingen van tientallen^ jaren pio
nierswerk tezamen. Ket eigenlijke volk
v/as toen echter nog ongelukkig, want
het had geen cultuur, het was weerloos
overgeleverd aan een doodzieke traditie,
aan allerlei „vermaken" als de films
met hun fabrieksmatige gestandaardi
seerde groot-kapitahstische winst-melo
dieën waardoor men zich niet eens be
ledigd gevoelde 1
Sr waren toen geen concerten omdat
er een volksbehoefte naar was die
was er slechts bij een kleine élite
doch vooral om het biologische kunste
naarsleven er b(j te houden. Knapheid,
vlugge ringers, reclame, roem, muziek
die niemand begreep (want men moest
er eerst een toelichting voor bestuderen
en de natuurlijke harmonie der samen
klanken voor leren afwennen), derge
lijke zaken waren toen nog erg hclang-
rflte. Voor vele solisten was het optre
den eigenlijk niets anders dan een za
kelijk pogen om carrière bij een kleine
élite en bij de snobs te maken. Dat han
dige zakenlui (zg. lmprésario's) zulke
carrière-jagers goed konden gebruiken
was eigenlijk nogal logfteh. Er waren,
bv, ontzaglijk veel zangeressen die rich
vrijwel allen tot „de groten" rekenden
(men noemde een exceptioneel solist
„groot"). Zij zongen zelden uit liefde en
overgave, want mèt het verstommen van
bet geluid van Aaltje Noordewier sche
nen die Waarden zich schuil te houden
tot betere tijden. Het verval der zang
kunst was zó ernstig dat een vereniging
tot herstel van het „bel canto" goe
de zang) opgericht moest worden.
Wij denken mei dankbaarheid aan die
tijd terug, want wij vinden In haar een
eerste bereiken van dat waarin Neder
land zichzelf geesteltjk-arttstlek heeft
hervonden en van de geleide artistieke
economie der overheid welke öu „de
natuurlijkste zaak van de wereld" is.
En waarbij onze orkesten, onze koren en
solistenconcerten de gezonde boven
bouw vormen van een gezande gemeen-
schapscultuur. Wij hebben onze ge-
meenschaps-spelen. -zangen en -dansen,
toen moeizaam gefundeerd, wij die nu.
op onze pleinen „en masse" zingen, met
blazers, en met dansers soms, hier en.
daar met de torenmuziek er by, wij dia
voor de toeristen op de zomerse mu
ziekfeesten niet meer als hoogste evene
ment een meneer of dame (af kind) la
ten spelen die heel ver weg woont en
zeer bc„roemd" is. omdat* hij of zij iets
bijzonders kan. Doch op ons Muziek
feest (vroeger gebruikte men daarvoor
het woord Festival) ls de Cantate-zang
der gasten (vroeger: toehoorders) bij
een lekenspel dé gebeurtenis van het
seizoen
PIET MöIERINGER.
Ingez. Med.
Veen huizen een dorado
Donderdagavond stapte de 53-
jarige losse werkman C. A. V. zon
der vaste woonplaats op het Maas-
station uit de trein.
De man greep zonder aarzelen
een fiets, die met dezelfde trein
was meegekomen en ging ermee
naar de uitgang. Hier kon hij geen
regu tonen; hij werd aangehouden
en in het hoofdbureau opgesloten.
Het is gebleken, dat de man de
diefstal met opzet gepleegd had.
Hij wilde weer terug naar Veen-
huizen, waar hij ruim zes jaar had
doorgebracht. De fietsendief zal
voor de Officier van Justitie wor
den geleid.
