Versierd glas
OUDE CERAMIEK
De verzameling tekeningen en prenten
Int Constigh Werck
Van internationale vermaardheid
Bibliotheek geeft
op vele vragen
antwoord
De jeugd is welkom
in Boymans
HONDERD JAAR MUSEUM BOYMANS
5
KUNSTHANDEL"
IN de beneden-verdieping van het
Museum-Boymans bijna geheel be
stemd voor de Kunstnijverheid: aarde
werk, glas, zilver en enige meubelen
wordt een belangrijke plaats aan de
Majolica toebedeeld.
Van het aardewerk vindt men hier niet
alleen het „Delfts" uit de 17e- en 18e
eeuw, maar ook de minder bekende en
veel oudere ceramiek uit Perzië, 13c
eeuw: Klein Azië, 18e eeuw; Spanje dat
onder de heerschappij der Moren kunst
werken heeft vervaardigd met een sterk
Arabisch karakter en Italic, waarvan de
plaatsen Faënza, Florence, Siena, Deruta
Pot, afkomstig uit de beroemde ver
zameling Pringsheim, Florence, om
streeks 1400
HET gebeurt wel eens dat een Boy
mans-bezoeker, lichtelijk be
dwelmd of verontrust misschien door
de ontmoeting met zo veelzijdige en
onbekende schoonheid, de klacht uit:
is er dan niemand, die me meer kan
vertellen van deze ontzaglijke wereld?
Meer dan de catalogi, die ik als cons
ciëntieus kunstbeschouwer zo toege
wijd heb bestudeerd? Ze zijn me een
gids geweest bij dit bezoek. Maar toch,
van deze beeldhouwer en van die
schilder, van dit grafisch procédé zou
ik graag veel meer willen weten. Na
tuurlijk, niet alle kopers van een toe
gangskaartje worden door zo'n ken-
nisdritt bevangen; maar ten behoeve
van hen. die dat verschijnsel wel mee
maken, 'zou een practisch. aangelegd
persoon graag wegwijzers in het mu
seum zien aangebracht, wegwijzers
naar de bibliotheek.
Want behalve kunstschatten bezit
Boymans ook boeken over kunst, die
zijn te vinden in de mooie, lichte
bibliotheek in de aula-vleugel. Naar
deze bijna verdekt opgestelde boekerij
zou men iedereen wel willen sturen,
niet om het prachtige uitzicht op de
tuinen en het water aan de achterzijde
van de Westersingel, maar om de zeer
vele mooie en lezenswaardige werken,
die er zijn te vinden.
Op de reproducties raakt men niet
gauw uitgekeken: er is een grote en
zeer fraaie collectie. Ook de tekenin
gen en de prenten van het museum
worden in deze afdeling bewaard. «Vie
op de hoogte wil blijven van de tijd
schriften-literatuur, treft op de lees
tafel vele binnen- en buitenlandse
periodieken aan. Waarom dan geen
practische wegwijzers? Uit eveneens
zeer practische overwegingen heeft de
directie dit tot dusver niet willen doen.
Deze boekerij is geen gewone uit
leenbibliotheek. Zij is en wordt opge
bouwd voor de museum-staf zelf. Het
beheer van het museum, het inrichten
van tentoonstellingen, de" samenstel
ling van catalogi, dat alles vraagt een
omvangrijke documentatie. Men vindt
er dan ook veel vakliteratuur wat
niet wil zeggen, dat er vóór leken-
beiangstellenden niet veel valt te ge-
nieten
Maar met of zonder wegwijzers,
Boymans heeft een welvoorziene bi
bliotheek en men is er hartelijk wel-
kom: voor het vragen van inlichtingen,
het museum betreffende, vooral voor
het raadplegen van de literatuur, aio
er in ruime mate aanwezig is.
en vele andere in gothiek en renaissance,
de mooiste voorbeelden van potten
bakkers- en versieringskunst ons hebben
nagelaten.
Dat Italië en ook Spanje sterke inwer
king Rebben gehad op onze Nederlandse
aardewerk-industrie, die ook in andere
plaatsen dan in Delft bloeide, o.a. in Rot
terdam, tonen ons de borden, zalfpotten,
„albarelli" en de tegels uit de 16e en be
gin 17e eeuw. De hierbij afgebeelde Ma
jolica werd in de laatste 9 jaren verwor
ven en is een uiterst waardevol bezit van
het Rotterdamse Museum.
T~NE glas-collectie is, op enkele uitzon-
deringen na, geschnnken door een
stadgenoot tussen de jaren 1910 en 1918.
Hier laat de gouden eeuw veel schoons
zien; de roemer voor de goudgele rijn
wijn, evenals de fluit houden stand naast
het glas gemaakt ,A la fagon de Vcnisc".
Men versiert deze door met de diamant
te tekenen of in kloeke letters te schrij
ven, b.v.: „Van 't veel Drinken, komt 't
krom Hinke". Willem van Heemskerck,
de onovertroffen calligraaf, is ernstiger
wanneer hij op zijn glazen of op do diep
groene flessen zegt: „Des Levens lamp is
maer een damp", of „Nooit wyn sondep
droesem".
De afgebeelde roemer uit pl.m. 1800
werd in 1611 door een vaardige hand
(misschien van Roclant Savery?) ver
sierd met de diamant, en voorzien van
het wapen van Prins Maurits. Wanneer
Roemer, eind I6e eeuw. De achterzijde
stelt voor Orpheus, zün tier bespelend,
temidden, der dieren.
de 18e eeuw het Boheemse- en Engelse
glas brengt, het z.g. flintglas dat zwaar
der is, ontstaat een andere wijze van ver
sieren; men stipt met oen diamantje en
zingt lof op de „vriendschap", „de harmo
nie", „de graanhandel", „de kraamvrouw"
of geeft talloze malen het portret weer
van Willem V, zoals Wolff dit deed in
1774.
Tenslotte is er nog een kleine verzame
ling van fraai Romeins glas, een ver
scheidenheid van vorm en schoonheid
van kleur,
B. R. M. de Neeve
TIJDENS de zomermaanden heeft
niet de Kunst, maar de Sport de
beste kans op belangstelling van de
schooljeugd. Is dus in deze examen-
en vacantietijd het jeugdig bezoek aan
Boymans niet zo druk, in de winter is
dit niet onbevredigend te noemen en
vaak kan men klassen kinderen door
de museumzalen zien dwalen, in stille
bewondering vüOj- waf de eeuwen aan
schoons hebben nagelaten.
De museumdirectie stelt dit zeer op
prijs en tracht dit bezoek te stimuleren;
door de uitgifte van abonnementen voor
schoolgaande kinderen en door het be
schikbaar stellen van een deskundige,
die de jeugdige kunstliefhebbers voor
licht. De ervaring heeft bewezen dat
dit uitstekend voldoet en zowel leer
lingen als leraren maken van deze ge
legenheid graag gebruik.
Natuurlijk betekent het bezoeken van
.musea een extra belasting van het toch
al overladen lesrooster en het is begrij
pelijk, dat tal van leraren om deze
reden de voorkeur geven aan het hoog
nodige, waardoor de kennismaking met
de kunst in het gedrang komt. Toch
laat het zich ook verstaan, dat de scho
lieren na een middag culturele ontspan
ning frisser en energieker de dagelijkse
dingen aanpakken. Zou deze winst, ge
voegd bij die van het opvoedend en
smaak-vormend karakter van het mu
seum-bezoek niet groter zijn dan het
verlies aan lesuren?
Oudadijk 159 - Rotterdam - (Tramlijnen 16—1722)
Uitsluitend werk van vooraanstaande kunstenaars op het gebied van gra
fiek en kunstnijverheid. Telefoon 24048
Schotel uit Spanje, Malaga, omstr. 1400
VOOR het grootste gedeel
te opgeborgen in dozen
en portefeuilles en slechts
tentoongesteld wanneer bij
zondere exposities hiertoe
aanleiding geven, neemt het
bezit van tekeningen en
prenten een minder specta
culaire plaats in. Toch be
hoort dit bezit tot de kost
baarste schatten van het Mu
seum. Reeds in de verzame
ling van F. J. O. Boymans
vormden de tekeningen zeker
niet hel onbelangrijkste ge
deelte. Wij brengen slechls
bladen in herinnering als het
fijne vroege Vrouweportret
je, op naam gesteld van Jan
van Eyek, de allegorische
voorstelling van de Tempe-
rantia en de verschillende
„naer het leven" studies van
Pieler Bruegel de Oude eu
de reeks tekeningen van
Rembrandt.
Door de noodlottige brand
van 18(54 heeft ook dit deel
van de verzameling gevoeli
ge verliezen geleden. Aan
kopen uit de jaren na ddze
brand o.a. Rubens' mach
tige schets voor de gravure
„Le Christ aux coup de
poing" en de zeer belang
rijke cn uitgebreide verza
meling tekeningen door Wil
lem van do Velde de Oude
hebben deze leemten gedeel
telijk weer aangevuld. Eerst
door hdt waarlijk vorstejfjke
geschenk, door de heer D. G.
van Beuningen, van het
grootste gedeelte van de
vermaarde collectie F. Koe-
nigs neemt het Museum Boy
mans op dit gebied een zo
vooraanstaande plaats, ook
internationaal bezien, in.
\7eLE zijn de tentoonstol-
lingen geweest in de
jaren tussen 1934 cn1 1938 uit
deze verzameling in het Mu
seum Boymans samengesteld:
vrijwel geen belangrijke ex
positie van tekeningen kon
buiten onze grenzen worden
georganiseerd, of er werd een
beroep gedaan op de collec
tie Koenigs. Niet alleen kan
de tekenkunst van Neder
landse en Vlaamse meesters
van de 15c tot deï 17e eeuw,
zoals Rogier van der Wey-
don, Hieronymus Bosch,
Pieter Bruegel de Oude, Ru-
bons en Rembrandt, aan de
hand van prachtige voorbeel
den worden bestudeerd, maar
ook de Italiaanse scholen van
de 15e tot de 17e eeuw, even
als de Franse tekenkunst van
de? vroegste tijden tot cn met
Cézanne, zijn op een wijze
vertegenwoordigd, die in
A. Watteau, 1654
1724, Studieblad
rood krot, Collec
tie Koenigs, Stich
ting Museum Boy-
mans.
ons land haar weerga niet
vindt. Het vrijwel totale ver-
lies in 1804 van de portefeuil
les met buitenlandse mees
ters had niet schitterender
aersteld kunnen worden.
OOK de verzameling prent
kunst is in de laatste 25
jaar in omvang en betekenis
zeer gegroeid. Dat de bezoe
ker van het Musoum Boymans
thans het grafisch werk van
tal van grote meesters, zoals
Lucas van Leydcn, Albrecht
Dürer, Rembrandt en Goya
kan raadplegen en zich zo
een rijker cn vollediger beeld
van deze kunstenaars kan
vormen, dankt het Museum
in de eerste plaats aan dd
schenking van dr. A. J. Do-
mela Nieuwenhuis in LÜ23.
Het legaat Montauban van
Swijndregt in 1929, dat bo
vendien een omvangrijke
collectie 18 eeuwse aquarel
len en tekeningen bevatte,
bracht een uitbreiding van dè
verzameling grafiek met
ruim 1250 bladen. Tenslottd
moet met grote erkentelijk*
held de daadwerkelijke be
langstelling worden vermeid
van onze oud-stadgenoot dr.
'J. C. J. Bierens de Haan.
'Deze gestadige groei is
een dos te verheugender ver
schijnsel omdat een goed
voorzien Prentenkabinet een
onmisbare hulpbron is voor:
vrijwel elke wat dieper gaan-ï
de kunsthistorische studie,)1
In dit opzicht sluit het Pren
tenkabinet van hdt Museum;
Boymans harmonisch aan bij
de zich eveneens steeds uit-,
breidende bibliotheek.
Drs, J. C. Ebbinge Wubben
