'Waardige viering van het eeuwfeest
HONDERD JAAR MUSEUM BOYMANS
Op bezoek bij de
weidoener van
Boymans
Koniuklijlc gebaar
V
Waar houdt u het meeste
van Van de primitieven
Komt u dan maar mee. Onze]
gastheer begeleidt ons haar een
ruim vertrek, smaakvol inge
richt met antiquiteiten. Voor we
binnengaan zegt hij:
In deze kamer is a 11 e a
vyüticndo-ceuws, behalve de
stoelen; die heb ik zelf laten
maken, van oud hout.
Dit ia dan de tweede overwel
digende ervaring van deze mid
dag. De eerste kregen we te
verwerken al dadelijk bij het
betreden van de hal van dit
landhuis, waar da bezoeker, on
middellijk bij het binnenkomen,
wordt geconfronteerd met een
Titlaan, een El Greco, om nu
maar een paar namen te noe
men van de vele, want alle be
schikbare ruimte aan de vesti
bule-wanden wordt ingenomen
door schilderstukken, die men
slechts in musea waande.
Zo valt men bij een rondwan
deling door het huis van de heer
D. G. van Beuningen, ideaal ge
legen in de bijna onafzienbare
Veluwse hei, van de ene verba
zing in de andere. Temeer daar
deze kunstschatten de indruk
wekken, hier thuis te horen, een
harmonisch geheel vormend met
deze kamers en deze bewoners.
Dat is niet zo vreemd, vindt
de heer Van Beuningen. Ze zijn
immers niet voor de musea ge
schilderd, maar bedoeld, dat de
bezitter dagelijks met ze ver
keert...
Men mag het gerust zo noe
men, want deze verzamelaar
gaat met zijn schatten om, koes
tert ze, niet wegens hun mate
riële waarde dat blijkt djiido-
iijk genoeg maar wegens hun
schoonheid, die hij liefheeft. Hier
en daar ligt een loupe. Hij drukt
er ons een in de hand en maant
ons, daarmee zijn Van Eyck te
bekijken:
Let u eens op het gezicht
van deze Maria, op het harnas
van die soldaat. Hebt u ooit zo
veel schoons op één schilderij bij
elkaar gezien?
Met evenveel geestdrift vertelt
hij van zijn middeleeuwse
schouw, ontdekt door een Brus
sels antiquair in Brugge, van zijn
gothische kroon boven de (na
tuurlijk echte) kloostertafel, van
zijn wonderlijke mooie triptichon
met de miniaturen, dat van om
streeks 1390 dateert.
Hij wijst ons op Bruegels To
renbouw van Babel, aEkomstlg
D. G. VAN BEUNINGEN
Uit Koninklijk Spaans bezit, op
de meesterlijke weergave' van ge
laatsexpressies op Jeroen Bosch'
Christus voor de Hogepriester.
Op zijn Metsijs, Lucas van Ley-
den, Memlinc en kijkt u maar na
in uw kunstgeschiedenisboek: ze
zijn er vrijwel allemaal, In deze
kamer, waarvan zelfs de deur
meer dan vijf eeuwen oud is,
gaan de Middeleouwen tot ons
spreken, directer en duidelijker
dan we ooit in enig museum er
voeren.
Zonder weerga
Oif bet hekijkeii door ver
telt de heer Van Beuningen
van zijn eerste aankopen: in
1896 wat Delfts aardewerk, in
1902 zijn eerste schilderij: een
klein doekje van Weissenbruch,
dat nu nog in zijn slaapkamer
hangt, tegenover een imponeren
de Van Gogh,
Daar is het mee begonnen
en ik kreeg er steeds meer ple
zier in. Tenslotte word je ermee
behept en kim jc niet meer laten
om wat mooi is, tc kopen. Daar
bij heb ik nooit naar namen ge
keken. Als 'n WCrk mij cmotion-
qoerdo, kocht ik het en pas daar
na keek ik naar do naam. Zo heb
ik enkele Van Goghs aange
schaft, toen bijna niemand er
aan dacht, ze te lcopen, voor een
heel klein bedrag. Nu zjjn zo
schatten waard. En ik geloof,
dat,het met mijn Jongkinds ook
zo zal gaan...
Inmiddels zijn we van de pri
mitieven afgestapt en wandelen
langs de meesterlijke stalen uit
de zestiende en de zeventiende
eeuw: Titiaan, Tintoretto, Vero
nese, fijngetekende prenten en
een schilderij van Dürer, Gri.ir.c-
wald, een beeldje van Michel
angelo, Rembrandt, Steen, Ru
bens (zes exemplaren), een kos
telijk gezicht op de Maasvallei
van Hercules Seghers, de Ruys-
daels, Vermeer. En ook dit is
maar een greep uit de door dr
Hannema samengestelde, weten
schappelijke catalogus, die drie
honderd werken van belang om
vat: schilderijen, prenten, teke
ningen, sculpturen en antiquitei
ten. Vrijwel geen belangrijke
naam uit de kunsthistorie ont
breekt. De gang van het kunst
zinnig leven van zes eeuwen is
hier in dit huis geheei te volgen
aan de hand van een collectie,
die als particuliere verzameling
haar weerga niet zal vinden.
In de oorlog zijn al deze kost
baarheden zorgvuldig opgebor
gen, deel3 in de Pietersberg,
deels onder de grond in de nabij
heid van het landhuis in Vier
houten. Even hoeft het gespan
nen: drie dagen vóór de oorlóg
in Nederland uitbrak, was de
Van Eyek, wellicht 't kostbaar
ste stuk uit de collectie, juist in
zijn huis aan ie Parklaan aange
komen. Op de tiende Mei stond
het er nog, met enige andere,
waaronder de Brucgei en na
tuurlijk was dit niet verant
woord. In allerijl is toen een
ruimte in de kluis in het kantoor
van de heer Van Beuningen, die
voor dit doel al lang te voren
was ingericht, in gereedheid ge
bracht. Om half acht, 's morgens
10 Mei, waren de stukken in vei
ligheid,
Ik moot er niet meer aan
denken, zegt de heer Van Beu
ningen glimlachend. Toen de Van
Eyck na de oorlog weer hier in
de kamer hing, zijn verscheidene
Amerikanen naar het schilderij
wezen kijken. Ze hebben er veel
dollars voor geboden, maar ik
heb ze afgeslagen. Ik laat het
daar maar hangen, ik vind het
zo mooi...
Al dit schoons nu zal gedu
rende de zomermaanden de
wanden van het jubilerende mu
seum Boymans sieren ten ge
rieve van alle liefhebbers van
de beeldende kunsten, ten ge
rieve ook van de heer Van Beu
ningen zelf, die het prettig vindt,
al zijn werken bij elkaar te zien:
hij heeft namelijk meer dan hij
in Vierhouten kan bergen. Voor
do grote Tintoretto's en zo Is er
in het landhuis geen plaats.
Natuurlijk beschouwt de heer
Van Beuningen het als een zeer
eervolle onderscheiding, dat met
zijn verzameling, een particu
liere, liet honderd-jarig bestaan
van een belangrijk museum
wordt gevierd. Een onderschei
ding overigens, die hij zeker
heeft verdiend.
Bonder anderen, die evenals hij,
Boymans herhaaldelijk hebben
verrijkt, tekort te willen doen,
mag wel worden vastgesteld, dat
de heer Van Beuningen daarin
het grootste aandeel heeft ge
had. Hij schonk het museum o.a.
elf werken van Rubens (in geen
ander Nederlands museum zijn
er meer) en ruim drie-vierde van
de belangrijke collectie Koenigs.
De heer Van Beuningen ver-
tolde ons, hoe dit in zijn werk is
gegaan. Deze collectie was in
bruikleen bij Boymans, maar
eigendom van een bankier. Deze
Deze Zomenentoonstelling
zal worden geopend op
Vrijdag 8 Juli 's avonds 3 uur.
Het museum is voor het publiek
open op werkdagen van 10—17
uur, op Zondag van 1117 uur.
.De toegangsprijs voor de ten
toonstelling bedraagt j 0.60.
bankier wilde in September '39
uitwijken naar Amerika en zijn
bezit meenemen, dus gaf hij de
directie van het museum op-
De drie op deze pagina gere
produceerde schilderijen zijn
in bezit van de heer D. G.
van Beuningen en zullen op
de zovtertentoonslelling in
het Museum Boymans te be
zichtigen zijn.
Het schilderij in de rechter
bovenhoek is van de hand
van Quinten Metsijs: Ma
donna in Landschap. Het is
in het begin van de zestien
de eeuw vervaardigd. Paneel
41 bij 28.
Links treft men aan een
fragment van El Greco's Het
afscheid van Christus aan
Maria, geschilderd omstreeks
1880. Doek 100 bij 110.
Wellicht 't beroemdste schil
derij uit de verzameling
vindt men hieronder gere
produceerd: Drie Maria's
aan het geopende graf, van
de hond van Jan van Eyck,
uit eerste helft van vijftien
de eeuw. Paneel 71.5 bij 89.
dracht een en ander in te pak
ken, Dit is gebeurd, maar het
ging dr. Hannema, die toen het
bewind voerde, zo aan het hart
deze kunstvoorwerpen to moe
ten afstaan, dat h(j bij de heer
Van Beuningen aanklopte.
U hebt geluk, heeft de heer
Van Beuningen toen gezegd: er
is juist een boot van me getor
pedeerd en ik heb hier het geld
van de verzekering liggen.
Zo is de collectie Koenigs
eigendom van het museum ge
worden.
Is het wonder dat men deze
man, die zoveel heeft bijgedra
gen tot de uitbreiding van Rot
terdams kunstbezit, wil eren?
Toch is dit niet het enige mo
tief. De verzameling van de heer
Van Beuningen Is zo rijk, dat de
komende zomerexpositie een
waardig opvolgster wordt in de
ry van grote exposities Jeroen
Bosch, Vermeer, Meesterwerken
van vier Eeuwen waar Boy
mans op kan bogen. Men had
voor de viering van dit eeuw
feest geen betere keus kunnen
maken.
