In het Holland van vroeger werd
Schiedam niet erg opgemerkt
KRE0GER
fmmum
Minister Mansholt opent
proefboerderij De Laar
SINGEL 209
FOTO
GEZ. WILLEMS
KAMP
Ai/mms
MULDER
JULI
4
Uit het verleden van Schiedam XXII
Oude reisbeschrijvingen melden
er nauwelijks over
Schiedam haringstad
rondom 1500
KOUSENREPARATIE
K. v. VUUREN
VOOR
M-U*
SPEELGOED
WAAROM....
PIJNLIJKE O
VOETEN l
B. P.H.JANSE
Overtrekken
PLATE
DOOR
r£A?M£A/m
SPECIALITEIT
IN
VERLOVINGSRINGEN
A. J.
v. d. VEN
„ARTISTIEK"
6 8 4 7 0
GARAGE
BR I LLEN
Ook bij de Schiedamse winkeliers
vindt U wat U nodig heeft
PIJNLIJKE
VOETEN
W. SIEPMAN
AANWINST
jaatmpaarzwerven'
Huisje voor zieke vrouw moest
worden gesloopt
Tussenkomst van raadslid bij Harderwijks
gemeentebestuur baatte niet
Veekeuringen te Dordrecht
Viijdag 22 Juli 1949
L-J ET is wel opvalland dat er van het vroegere Schiedam zo
-1- weinig oude schilderijen of tekeningen bekend zijn. Zelfs
in het prachtige plaatwerk „Verheerlijkt Nederland", een drie
delige achttiende-eeuwse uitgave, die als bijlage moest dienen
voor de bekende „Tegenwoordige Staat" zoekt men buiten een pc- geneerde zich oudtijds van het
door Kortebrant vervaardigde plattegrond tevergeefs iets van reyen- er ne en voor e - oen 200
de eigen stad. Meermalen heb ik mij afgevraagd of dit soms
kon samenhangen met het algemene oordeel over Schiedam,
dat dan weinig vleiend geweest zou moeten zijn. Een onderzoek
in verschillende reisbeschrijvingen, welke in vroeger eeuwen
in druk verschenen zijn, had niet zoveel resultaat Talloos bijna
zijn de „reizen door Holland" onder telkens andere titels, zoals
b.v. „Promenade en Hollande", „La Hollande PittoresQue",
„Lentereis door Holland", maar meestal is men na een bezoek
aan Rotterdam aan onze stad voorbijgegaan om koers te zetten
naar Delft of Vlaardingen.
Het meest uitvoerig zijn twee
verklaringen door Schiedammers
zelf in 1494 en 1511 afgelegd- Waar
toe dienden deze verklaringen? Zij
"werden niet zo maar gegeven, maar
waren weerslag van een verzoek
om inlichtingen, gedaan aan het
stadsbestuur door personen, die van
wege het bestuur van Holland en
West-Friesland alle steden, en dor
pen. afreisden om zich op de hoog
te te stellen van de toestand in de
verschillende plaatsen. Zij moesten
dit doen om de financiële draag
kracht te kunnen vaststellen in
verband met het heffen van nieuwe
belastingen. In aansluiting hierop
mogen wij constateren, dat het dus
het stadsbestuur er zeker niet om
te doen zal zijn geweest de toestand
van Schiedam rooskleuriger voor te
stellen dan zij was, al mag niet ver
heeld wordert dat de jaren van de
„Enquête" van 1494 en de „Infor-
macie" van 1314 niet bepaald van
een periode van hoogconjunctuur
spreken. In 1494 verklaren de
Schiedammers desgevraagd >,an-
gaende die neringhe, dat ten tijden
van wijlen Hertoge Karei waren
binnen de-voorsz-stede off varende
36 harinekbuyssen, aldaar thuys
behoorende". Ook was er draperie:
„jaarlycx was men makende om
trent 500 halve laeckenen." Dan
waren er brouwers, ..dewelcke goe
de neringhe hadden van der brou-
warye." Tenslotte waren er 4 of 5
Koopvaarders, „dewelcke alle da
gen gen off ertde an voeren". Maar
Karei de Stoute's regering was de
goede-oude t£d geweest: in JL494
wordt gezegd „dat zij veel meer
rïjckdom ende goeden toen hadden,
dan daar nutertijt zijn".
In 1514 worden er weer zeer uit
voerige verklaringen afgelegd. De
economische toestand van Schie
dam is dan nog niet veel verbeterd.
Door de duurte van de wol ligt de
lakennijverheid vrijwel stil; ook de
brouwerijen gaan hard achteruit,
omdat overal elders brouwerijen
verrijzen: Schiedam kan de concur
rentie niet volhouden. De voor
naamste nering was nog altijd^ de
haringvangst; in 1514 waren er
twintig Schiedamse buizen naar zee
gegaan. Verder wordt o.a. nog ver
klaard dat er in Schiedam 470 hui
zen stonden en de pastoor deelt
mede, dat er 1580 communicanten
waren.
Dan wenden wij onze aandacht
naar de zestiende eeuwse „Be-
schrijvinge der Nederlanden" van
de hand van Güicciardini. Voor mij
ligt een vertaling uit het Latijn van
dit aardige boekje, in perkamenten
band gebonden, en ik sla het open
op „Schiedam". Van enkele gebeur
tenissen uit Schiedam's verleden
wordt speciaal melding gemaakt:
„In 't jaer duysent vier hondert se-
ven-en-dertigh, heeft S. Lidvijt ge-
leeft tot Schiedam met eenen groo-
ten naam van lijdtsaemheydt in het
verdragen van haar weedom. Al-
bertus en Isabella, Prïncen des Ne
derlands, hebben doen overvoeren
Wie aan de slag willen en
kunnen gaan
Bij het Gewestelijk Arbeidsbureau
stonden op ZO Juli de volgende aange
boden en gewaagde arbeidskrachten
genoteerd.
Aangeboden arbeidskrachten:
Bouwbedrijven: Mandenmakers, meu
belmakers" dakbedekker.
Metaalbedrijven; Cbaufïeurs.
Alg. Bedrijven: Boekhouders, kan
toorbedienden, incasseerder, musici,
magazijnbedienden portiers, vertegen
woordigers onges .-hooide arbeiders, di
stillateurknechts, verbandmeester ho
telkok transportarbeiders, iruitagent-
exporteur, laborant, brood, en banket
bakkers. bezorgers, verkoper.
Jeugd Leerling timmerman. leerling
eleetieiens, aankomend electrïcien. leer
ling meubelmaker.
Vrouwen.: Kantoorbediende werksters.
Gevraagde arbeidskrachten:
Bouwbedrijven. Schilders thnmenie-
deMetaalbedrijvenBankwerkers, preci-
Biearb eiders, elee, lassers (NVL), ge-
reedsdiapmakers. constr- monteurs, ko
perslagers. fitters, vormers, metaal-
draaiers fraisers, schavers geschoold)
plaatwerkers, scheepsbikkers, pij pen-
monteurs, scheepsijzerwerkexs. grox-
smeden. constructeur staalbouw, ma-
chmeboorders, njwiélbiezeis, halfwas
polijster, loodgieters. Instrumentma
kers, rijtuigsmid.
Alg. Bedrijven: Letterzetters, boek
drukkers. labrieksarbeiders, kleerma
ker pompier, dropswekres. lanaarDel-
ders/grondwerkers voor Noordoostpol-
d<In. de Limburgse mijnen kunnen flin
ke ongehuwde arbeiders geplaatst
worden, leeftijd- 18—30 jaar.
Jeugd: Borstelmakers, cartonnagewer-
kers, drukkers, farceur, granietwer
kers kunststeen, aank. soldeerder. Ko
perslagers. kopergieters, machine bank-
■werkers, vormers, letterzetters, slagers
jongens, halfwas-slager. leerling voor-
glasindustrie, XI. kapper, loopjongens. 1L
metselaar, 1L Iskspuiter aank. timmer
man. constructiewerkers, jongste be
dienden, besteller wasserij, II schilder,
11 bediende of bedienden voor kruide»
niersbedrijf Jeetijd 14—25 jaar, li kop
jesmaker. magazijnknecht, halfwas rij
wielhersteller. XL lijstenmaker, milpkok,
cafetaria.
Vrouwen; Dagmeisjes, fabrieksmeis
jes, strijksters.
Fersoned, die wensen te emigreren,
dienen zich uitsluitend te wenden, tot
het arbeidsbureau.
haer gebeenten tot Brussel". Behal
ve over Liduina spreekt Güicciar
dini ook van de Jonker Fransen
oorlog: „In 't jaer duysent vier
honderd acht-en-taehtentigh, heb
ben de Soldaten ie tot Schiedam, in
Guarnisaeo gesteldt waren, eenen
grooten slach gelevert met Franc is-
cus van Brederode, en hebben ten
lesten de victorie verkregen". Be
doeld wordt hier natuurlijk de mis
lukte aanslag van de Hoekse paftij
op Schiedam, waaraan wij het kon
geleden ontdekte Schiedamse rede
rijkersstuk „Het spul van Joneker
Franssenoorloch" te danken heb
ben. Güicciardini eindigt dan aldus:
„Schiedam floreert hedendaegs
met de Visscherye. D' inwoonders
d. Poest Clement
geneeren haer voorzien in
hun onderhoud) met Garen en
Visschers Netten te breyen, tot
den Haringhvangst. Sy wordt ge~
presen meer om haar schoon-
heydt, als om haer grootheydt. De
sloten van Matenesse, Rivie
re, Spierinckhoeck, Hodenpijl,
Spang, Steenhuysen en andere,
der welcker oude Muuren men
tegenwoordigen alle siet, waren
eertijdts onder de Stadt van
Schiedam."
Men ziet: in dit boekje wordt van
de branderijen nog niet gesproken.
"Wel is dit het geval in de meer uit
voerige beschrijvingen van Schie
dam in de „Tegenwoordige Staat
der Nederlanden" en in de „Ne-
derlandsche Stads- en Dorpsbe
schrijver" of in het Aardrijkskun
de "Woordenboek van van der Aa,
boeken, die ik om hun uitgebreid
heid niet wil behandelen: mem kan
ze op het .archief desgewenst raad
plegen.
Over zwart Schiedam
Thans een ander aardig boekje:
„Staat- en Aardrijkskundige Be
schrijving van het Koningrijk der
Nederlanden, of der XVII Neder
landse he Provinciën, benevens het
Groot Hertogdom Luxemburg", ge
schreven door N. G. van Kampen
en gedrukt in 1824; Over Schiedam
staat daar het volgende: „Schiedam
een uur zuid westwaarts van Rot
terdam, aan het watertje de Schie,
van waar zij den naam ontleent,
1500 huizen en 10.500 inwo-
breij
aanzienlijk groote visscherij, doch
thans van het jeneverstok en, waar
toe zich hier zeer aanzienlijke bran-
achttiende eeuw zijn opgeklom-
denjen bevinden, die meest in de
menNa de omwenteling van
1813 herleefden dezelve.doch
cue bloei heeft opgehouden: de
branderijen vervallen hoe langs zoo
meer, en met dezelve de grootste
tak van bestaan van Schiedam. Dit
verval is vooral sedert 1822 zeer
merkbaar. Door het sterke stoken,
't welk als stad als in een* besten
digen rook vertoonde hebben hier
de huizen een zwart aanzien.
Van het draf der hiertoe ge
bruikte granen werden weleer tus-
schen de 20 en 30.000 varkens ge
mest! De stad heeft eene beurs,
een goed stadhuis en eene niet on
bevallige plantaadje."
„Het Vaderland en het vereenigd
Nederland" (5 delen), werd ge
schreven door de predikant J. F-
Martinet in de vorm van samen
spraken tussen vader en zoon. In
het derde deel (gedrukt in 1831)
komen vader en. zoon van Delfs-
hr.ven naar Schiedam. O.S. zegt de
vsder dan: „Hier is eene groote
menigte van branderijen of jene
verstokerijen, door welker rook de
stad als met floers bedekt is. Ook
ziet gij hier verscheidene hooge
steenen Korenmolens, die op den
aarden wal gevonden worden, wel
ke den ouden vestmuur verving
De graanhandel is hier niet gering,
waartoe de stokerijen aanleiding
geven. Ook is hier vrij wat handel
in* Sehotsehe kolen". Wanneer de
zoon vraagt naar de bekende
Schiedamse zuinigheid, antwoordt
dt* vader: „Dat de stad geene ge
leerde mannen voortgebragt heeft,
daar het den ingezetenen nogtanS
aan geen verstand ontbreekt, dat
moet hunne deunigheid zuinig
heid) voornamelijk geweten wor
den, en ten deele ook, dat zij groo-
tere achting hebben voor eene uit
stekende vroomheid en deugd
zaamheid. dan voor eene uitmun-1
ten de geleerdheid-"
Uit de Aardrijkskundige Be
schrijving van Nederland door Ba
rer (1341) citeer ik slechts, dat in
1839 te Schiedam 266 zeeschepen
binnenkwamen, en dat „de stad
bijna immer in wolken van rook
gehuld is."
Van hetzelfde jaar 1841 dateert
een tamelijk uitvoerige Beschrij
ving der Nederlanden.
Het Plantaadje was centrum
van vreemdelingenverkeer
Elke provincie had een aparte
medewerker;"1 voor Zuid-Holland'
was dat D. Buddingh. De schrijver
wyst bij zijn behandeling van
Schiedam nadat hij de aandacht
gevestigd heeft op „de Plantaadje,
een -fraaije wandelplaats van de
stad naar de Maaszijde, welke
voornamelijk op Zon- en feestda
gen druk, ook door vreemdelin
gen bezocht wordt" er op, dat
d" branderijen „zoo levendig werk
zaam zijn, dat er bestendig eene
zwarte dampwolk boven de stad
hangt, waardoor ook de huizen van
buiten, zelfs in gehele straten der
stad. zwart zien". Een korte be
schrijving van de bereiding van de
Schiedamse jenever laat de be
werker van Zuid-Holland's aandeel
in dit boek er nog op volgen.
In het nog steeds leesbare boek
van J. L. Ter wen „Het Koninkrijk
der Nederlanden" vinden wij o.a,:
..Sedert 1845 hebben echter de
branderijen door de belangrijke
uitvoeren naar Engeland, Amerika,
Oostindië enz. eene nieuwe vlugt
genomen, terwijl de vervaardiging
en de sterke uitvoer van gist door
de versnelde middelen van vervoer
begunstigd, niet weinig tot zijnen
bloei bijdraagt. Ook de spoeling,
uit de branderijen voortkomende,
wordt als veevoeder tot zeer goede
prijzen afgezet,De hoeveelhe
den granen en steenkolen, die jaar
lijks ten behoeve van al deze bran
derijen van buiten 's lands worden
ingevoerd, maar waarvan ook we
derom een groot deel uitgevoerd
wordt, zijn zeer aanzienlijk, en zet_
ter. eene groote levendigheid aan
de scheepvaart bij." De schrijver
vestigt ook de aandacht op de
grote nieuwe sluis bij de Dam: „zij
wordt voor eene der voortreffelijk-
sten in ons vaderland gehouden"
Dan wordt nog stilgestaan bij en
kele particuliere gebouwen, o.a.
Musis Sacrum aan de Lange Ha
ven, gesticht in 1842 en dienende
tot het houden der bijeenkomsten
van verschillende genootschappen
en gedeeltelijk tot sociëteit; de
concertzaal is 25 el lang, &y2 el
breed, ongeveer 8 el hoog en is
vooral uit het oogpunt der aeou-
stxek voortreffelijk gebouwd; zij
kan ruim 400 menschen bevatten,
en dient sedert 1845 ook tot
Schouwburg". Merkwaardig is, dat
in dit aardige boek van Terwen
geen afbeelding van Schiedam
voorkomt, maar wel van „Oud- en
Nieuw-Mathenesse nabij Schie
dam." Trouwens in geen enkel
boek dat ik totdus verre vermeldde,
vond ik een plaatje van onze stad,
behalve dan in de „Tegenwoordige
Staat" en de „Nederlandsche Stads
en Dorpsbeschrijver."
Wanneer wij nu het bovenstaand
onderzoek dat uit de aard der
zaak slechts een voorlopig karakter
droeg samenvatten, kunnen wij,
geloof ik, constateren, dat Schie
dam, de zwarte brandersstad, wei
nig de aandacht van vreemdelin
gen heefj getrokken en zo ook
weinig het object van kunstschil
ders en tekenaars is geweest.
ARNHEM. Donderdagmiddag werd het proef- en demonstratiebe-
drijf van de N.V. Centrale Suikermaatschappij „De Laar" te Eist (Over-
Betuwe) officieel in gebruik genomen. De minister van landbouw, vis
serij en voedselvoorziening, de heer 5. L. Mansholt, verrichtte de instal
latie door het hijsen van- de Nederlandse driekleur op een herdenkings
steen.
Stichting proefbedrijf
koen initiatief
Aanwezig waren o.a. de secreta
ris-generaal van het departement,
mr. Bonnerman, hoogleraren van
d© Landbouwhogeschool te Wage-
tiingen, met de rector magnificus
prof. E. Brouwer en een groot aan
tal vooraanstaande figuren op
landbouwkundig gebied en uit de
suikerindustrie-
De heer Jan Eshuis, directeur
van de N.V". Centrale Smkennagt-
schappij gaf een uitvoerig over
zicht van de doelstellingen van de
ze proefboerderij. Het doel is na te
gaan op welke wijze van een gewas
bieten het hoogste rendement kan
worden gekregen. Dit onderzoek
geschiedt in nauwe samenwerking
met het Instituut voor ^Rationele
Suikerproductie, Sociale vraag
stukken worden ook in het oog ge
houden, nl. door de bevordering
van een gelijkmatige tewerkstel
ling van de arbeidskrachten door
mecbanïsaties. De spreker wilde de
proefboerderij openstellen voor de
gehele Nederlandse landbouw en
hoopte, dat speciaal de Wageningse
studenten haar zouden bezoeken en
eventueel critiek leveren-
Minister Mansholt herinnerde
aa.. het overbekende gedicht van
Poot, dat de aanhef was van de
Ontwikkelen
Afdrukken
Vergroten
Pasfoto's
Reproducties
Hoogstraat 106
Telef. 66720
Speciaal adres voor
CORSET-VEN
HUISHOUDERS
BUIKBANDEN
etc.
NAAR MAAT EN
CONFECTIE
BROERSVEST 75
NOG LANGER
Pedicure - Sportmasseur
Specialiteit in
aangemeten steunzolen
Hoogstr. 107 - TeL 67813
van
STOELEN-CLUBS
in één week, klaar.
Mooie keus.
TERRA STOFFEN.
Prijsopgave 'vooruit.
STOFFEEERDERU
GROTE MARKT 21
lelef. 67762 - Schiedam
HAARDEN
Gasfornuizen 220.—
Gascomforen 22,50
Electr,
wasmachine 215.—
WRINGERS
Schoonmaakartikelen
HOOGSTRAAT 128
TEL. 68304
TTTTi
mPJMTRl/CTELv»
Op graveren
kan
gewacht worden
OUDE GENEVES
VISSER Co
LIKEUREN
WIJNEN
BIER
efl
LIMONADE
Telefoon 65821
HOOGSTBAA® 51
Voor 'n goed SCHILDE RU
KUNSTHANDEL
A. M- JANSSEN
INLIJSTEN VAN FOTO'S
PLATEN EN ETSEN
Rotterdamsediju 211
Telefoon; 68617
OVERHEMDEN
en
KREUKVRIJE
ZOMEKDASSEN
BLT
smakelijk
BROOD
en
GEBAK
Bakkerij
GEER
Broersveld 15—17
TeL 68231
Schiedam - Rotterdam
Bezorging door de
gehele stad
DE
SPECIAAL ADRES
VOOR: timtl
Med. gedipl. Pedicure
De gehele dag
geopend
Rotterdamsedük 158 a
Een
voor Uw boekenkast
vervolg van
„brood uit het water"
door Fenand v. d. Oever
prijs 4.SD
BOEKHANDEL
VAN LEEUWEN
Broeravest 44
Teief. 68152
Hierdens echtpaar radeloos
HIERDEN. Achter op het erf van de boerderij van dc Wed. Schoon
hoven te Hierden, stond midden in een bosperceel, geheel onttrokken aan
het oog,.een keurig huisje. Het was zo gebouwd, dat de zonnestralen zo
veel mogelijk konden binnen komen. Dat was nodig, want do jonge
vrouw, die er met haar man en kind zou wonen, hoopte er genezing te
vinden voor de fenobbel-rheumatiek. die haar al zeven jaar kwelt. Twee
weken heeft ze er gewoond en toen ging het niet meer; er kwamen arbei
ders en politie van de gemeente Harderwilk en die sloopten het huisje,
nadat öe zieke vrouw bij haar moeder in de boerderij was onderge
bracht
Dc ziekte nam echter toe en de
jonge vrouw bracht elf weken door
in het ziekenhuis voor rheumati-
sehe ziekten te Nijmegen, Inmid
dels zocht de jongeman een uitweg.
Hij diende een plannetje in voor
een huisje in de zon op eigen erf,
doch dit werd afgewezen. Vervol
gens vroeg hij een vergunning om
een kippenhok te bouwen, hetgeen
werd toegestaan.
Toen maakte hij een grote fout.
Hij bouwde het kippenhok naar de
tekening van het afgewezen htiièje.
Familie en vrienden, begaan met
's mans omstandigheden, hielpen
wat ze konden. Een metselaar in
de familie gaf gratis al zijn vrije
tijd, een bevriende timmerman
deed hetzelfde, buur lieden zorgden
voor de aanvoer van de materialen
en zo kwam het mooie huisje in de
zon tot stand, waarin de vrouw
wel zou opknappen.
Twee weken slechts stond het er,
toen kwam de donderslag bü hel
dere hemel: afbreken! Het raadslid
Schuur kamp wendde a! zfin invloed
bij het gemeentebestuuraan, om
althans enig uitstel te krijgen; het
mocht niet baten. In enkele uren
was de afbraak voltooid.
Met de wet in de hand staat het
gemeentebestuur volkomen in zijn
recht; inderdaad zijn de voorschrif
ten van hei plaatselijk gezag over
treden zelfs na waarschuwing.
Doch de omstandigheden zijn. wel
zo, dat er aanleiding bestond om
genade voor recht te doen gelden.
Familie en vrienden
hielpen tevergeefs
Het is een hele geschiedenis met
dat huisje. Het echtpaar Klaas van
Panhuis-—Schoonhoven bewoonde
aanvankelijk een deel van een
huisje te Hulshorst; dat stond ech
ter op het Noorden en had een ste
nen vloer, zeer ongunstig voor de
vrouw, wier ziekte hand over hand
toenam. Op aandringen van dr. v.
Loon werd het huisje verlaten en
trok het echtpaar in bij de wed.
Schoonhoven, die wel een flinke
boerderij heeft, welke echter reeds
door drie gezinnen wordt bewoond.
De meubeltjes! werden opgesla
gen en verder ging het zo het ging.
brochure van de CSM, die zij naar
aanleiding van deze installatie had
verspreid. Er is een grote tegen
stelling tussen het rustige leven
v&a de boer van voorheen en van
tegenwoordig in een modern land
bouwbedrijf. De voortschrijdende
mechanisatie stelt heel andere
eisen doch een bedrijf als dit moet
er toe bijdragen, dat de boer, die
zi immers veel beter begint aan
te passen, in de toekomst weer een
rustig bestaan heeft beantwoorden
de aan de eerste regels van het ge
dicht van Poot. De minister noemde
het een koen initiatief van de CSM,
de stichting van dit proefbedrijf.
Velen willen het niet inzien, maar
grote veranderingen voltrekken
zich ia het algemeen bestel. Er zijn
stréken, waar een groot tekort aan
voeding is en streken, waar over
schotten zyn. Ook voor suiker
wordt gevreesd voor overproductie,
maar de spreker kon het allerminst
zinloos noemen vervolmaking van
de teelt te bewerkstelligen.
Er moet meer uit de bodem wor
den gehaald dan in het verleden.
Nog steeds is de totale prestatie van
de Nederlandse landbouw niet on
voldoende, maar: Vroeger had men
toegang tot de overschotten der we
reldmarkt en dit is afgelopen. Thans
moet de invoer van krachtvoeder
worden beperkt en toch moet de
landbouw het aandeel in het ex
portpakket, dat nog steeds op 50
pet kan worden vastgesteld, hand
haven, ofschoon onze bevolking
groeit, dus meer eet.
De op de boerderij ingevoerde
verbeterde ensilage (inkuiling)
achtte de minister van onschatbare
betekenis en een belangrijke bespa
ring op de invoer. De inkrimping'
Marktberichten
Veiling Eerke!—Roöenrijs, pigL-
->•" hommers I A 1314, idem I S—
-»wi IJ k28 3o III 3—28 30 Bloem
kool 1 A 20, le srt 6—17. 2e srt 4, Sla
le srt 1.20. perziken 3.70—12.90 per 100
atuks. Tomaten A 2S88, B 2759. C
2479 Rode kool 6-10. per 100 kg.
Pruimen 3 603.80 p. 100 st. St. Prinses-
sebonen 25—42, Grote bonen 4.306 50,
Andijvie 5. Waspeen 5—6. Uien 3.40—
420 per 100 kg. Kroten 56 30, Peen 5
9J20 per 10O tos, Doperwten 1328
oer 100 kg.
(fnps2. Med.}
Haarden
enorme sortering
9, f190, f210, f 250 etc.
BROERSVELD 137-139 SCHIEDAM
van de veestapel, waartoe men zou
moeten overgaan indien de import
van krachtvoer ontoereikend is,
kan worden voorkomen door een
rendabeler gebruik van bijproduc
ten. De minister juichtte voorts de
„uitsmering" van arbeidskrachten,
over een langere periade tae.
Het initiatief, om te zorgen voor
de hoogst mogelijke productie, ver
dient steun. Het suikergebied werd
in een jaar reeds uitgebreid van
750 tot 760 ha. it betekent, dat de
suikerproductie een onzer belang
rijkste industrieën is geworden. Het
moment komt, dat Nederland zich
zelf van suiker kan voorzien.
Onderdeel van. de vierde
landbouwtentoonstelling
Woensdag is in het sportpark te
Dordrecht de vierde landbouwten
toonstelling gehouden, die tevens
bondsfokveedag was van de Bond
van Rundveefokverenigingen In
Zuid-Holland en centrale keuring
van de afdeling Zuid-Holland van
de V.L.M. De burgemeester van
Dubbeldam, de heer P. Beelaerts
van Emmichoven, hield een toe
spraak waarin hij meedeelde, dat
een viertal landbouwarbeiders, de
heren A. de Bruin, B. Kleinendorst,
J. Mookhoek ert L. van Wijk, waren
onderscheiden met de eremedaille,
verbonden aan de Orde van Oranje
Nassau. De gedecoreerden hebben
iresp. 50, 45, 42 en 40 jaar bij dezelf
de werkgever gewerkt.
De uitslagen der keuringen zijn:
klasse 1, stieren, geboren voor 1
Sept. 1946: la Herbald, s. van Ver
voor -K. 1. De Horizon, Rotterdam,
tevens kampioenstier; 1 b Simson,
van F. A. de Leeuw, Scboowe-
woerd, tevens res. kamp.
Klasse 2 stieren, geboren tussen
31 Aug. 1946 en 1 Sept. 1947. la: Do-
ra's Julius, van M. P. Noordsij,
Hoogvliet, 1 b Christiaan, van J. A.
F. Reedijk, Maasdam, lc Dolik 70,
van gebr. Kleinjan, Strijen.
Klasse 3: stieren, geboren tussen
31 Aug. 1947 en I Sept. 1948: la
Arend, wed. T. Herweijer, Dubbel
dam.
Klasse 4a: koeien geboren voor 1
Sept. '44, afgekalfd voor 1 Dec. *48:
Inca van J. Leenheer, Rhoon, kam
pioenskoe, Adema's Kee la van A.
Stehouwer, Dubbeldam, 1b Buma
van A. Stehouwtfr, Dubbeldam, lc
Greta van C. van Beek, Vierpol-
ders. Klasse 4b 1. koeien geb. voor
1 jan. '42, afgek. tussen SO Nov. '48
en 1 April '49: la Joppe van T. L.
Pons, Groote Lindt, lb Adele 21, van
J. Bikker W.A.zn, Noordeloos, lc
Fem 44 van A. J. Herweyer, Strijen.
Klasse 4b- 2, koeien geb. tussen 31
Dec. '41 en 1 Sept. '44, afgk. tussen
30 Nov. '48 en 1 Apr. '49: la Lize van
J. Leenheer, Rhoon.
Klasse 4c koeien geboren voor 1
Sept. '44, afgk. na 31 Maart '49: la
Gretha 3, van R. C. Dam, Zuid-
Beyerland, lb Willy 5, van P, Hoo-
gendam, Vlaardingen, lc Marie van
J. Bikker Waz., Noordeloos.
Klasse 5, koeien geb. tussen 31
Aug. '44 en 1 Sept. '45: la Gerland-
je van gebr. Kleinjan, Strijen, lb
Nelly van J, Leenheer, Rhoon, lc
Din a van C. Roest, Heen vliet,
Klassd 6a: koeien geboren tussen
31 Aug. '45 en 1 S,pt. '46, afgek. voor
1 Dec. '48: la Jikkemina van C.
Roest, Heenvliet, Dirkje 21, lb van
C. Roest, Heenvliet, lc Hendrika van-
wed. T. Herweyer, Dubbeldam,
Klasse 6b en c, koeien geboren
tussen 31 Aug. '45 en I Sept. '46,
afgek. na 30 Nov. '48: la Oeline van
J. Leenheer, Rhoon, lb Zcventje van
wed. T. Herweyer, Dubbeldam.
Klasse 7, productieklasse la te
vens kamp., Inca van J. Leenheer,
Rhoon, lb Witte Hielkje van A. Ste
houwer, Dubbeldam, tevens reser
ve-kamp., lc Jannigje 16, van J.
Bikker VNAZ, Noordeloos.
Klasse 8a en b, Melkvaarzen. la
Aaltje van A. P. Chardon, Maas
land, 2a. Anna van J. Verhoeven,
Bleskensgraaf.
Klasse 9a. Vaarzen voor het eerst
drachtig, geb. tussen 31 Aug. '46 en
1 April '47, lb Inca van J. Leenheer,
Rhoon, la Jetsche van A. G. Scheu-
grond, Vierpolders, lc Nora van C.
V. Beek, Viei polders.
Klasse öb vaarzen voor het eerst
drachtig, geb. na 31 Maart '47 la In
ca 7, van J. Leenheer, Rhoon, lb
Jannigje van J. Bikker W.A.Z.,
Noordeloos, lc Tjallings Narcis van
A. Stehouwer, Dubbeldam,
Klasse 10 fokfamilie la stammoe
der Inca van J. Leenheer, Rhoon.
Klasse 11a directe nakomeling
van een stier: la Herman van D. de
Geus, Strijen, lb Anna's Piet.
Klasse 11b directe nakomelingen
van een stier: la Bertus en 2a Jel-
tjes Adema, beide van D, en W. La
gendijk, Heerjansdam.
Klasse 12 eigengefokte volbloe
den. la zie kampioenskoe, tevens
kampïoensgroep, lb zie klasse 4a, lb,
lc Froukje van gebr. Kleinjan,
Strijen.
paarden
Klasse 1, merrieveulens geboren
in "49, 1 Unica van de Emmahoeve,
van D. Roodzant, Werkendam.
Klasse la hengstveulens geb. in
'49. 1 A. Carlo van Middelsluis, van
D, Kluithooft, Nümansdorp.
Klasse 2 eenj. merriën geb. in '48.
la Juliette van Willemsdorp van J.
v, d. Zee, Willemsdorp.
Klasse 3 tweej. merïën, geb, itt '47
1 Ema v, d. Scheepshoeve van A.
Bax Gz., Zevenbergschenhoek.
Klasse 4. driej, merriën, geb. in '48
1. Lord v. d. Druif, V. W, Jongmans,
Klundert.
Klasse 5a. vier t.m. zevenj. mer
riën, grote maat. 1. Mirza van gebr.
De Vlaam, Strijen.
Klasse 5b achtj. en oudere mer
riën, grote M. L. kamp. merrie Lijs-
je v. d. Zinkweg v. D. Kluithooft,
Nümansdorp.
Klasse 6a. vier tm. zevenj. mer
riën, kleind maat 1. Cavaliena v.
Middelsluis v. D. Kluithooft, Nü
mansdorp.
Klasse 6b achtj. en oudere mer
riën Jd. maat 1- Emma v. D. Kluit
hooft, Nümansdorp.
