I
i
VAN HOUTEN
Een romantisch kasteel en
n fee in Let maanlicht
Missie tot opsporing moet
arbeid staken
Radio-Oranje lichtte Lages
in over gruwelen
Radioprogramma
Stemming in de
karavaan is
uitstekend
Het Nederlandse merk
met Wmldreputatit
Engelse korfballers zullen ons
de handen vol geven
i
Donderdag 28 Juli 1949
DE VIERDAAGSE
(Van onze sportredacteur
NIJMEGEN - Toen door een van de verslaggevers aan een
official van de Vierdaagse gevraagd werd wie de oudste
deelnemer was, kreeg hy daarop een enigszins onvriendelijk
antwoord. „Meneer," werd hem gezegd, „wy hebben eigenlijk
liever dat u daar niet over schryft
„Waarom?" vroeg de verslaggever verbaasd. „Het is toch
een onschuldige vraag?"
wekt daardoor de indruk alsof aan de Vierdaagse alleen
grijsaards deelnemenwas toen het antwoord.
Hendrik van Essen, de
wereldberoemde
supporter van
Triton
Er zit iets in, want men kr^gt
wel eens de indruk, alsof door elke
verslaggever een „vieve grijsaard"
Wordt geadopteerd. Er la zelfs een
stilzwijgende afspraak, dat men
niet van elkaar een „adoptant" zal
Stelen. Maar een paar veteranen,
zoals de 75-jarige Dlnkhulzen, die
al voor de vijf en twintigste keer
meeloopt en de alom in den lande
tekende van der Kaa, die ér ook al
vijf en twintig op heeft zitten,
staan hier buiten. Maar neem bij
voorbeeld Hendrik van Essen, tie
wereldberoemde supporter van Tri
ton, zoal 3 hy zichzelf noemt Hij Is
een twijfelgeval. Men was aanvan
kelijk, aan het einde van de eerste
dag, wel geneigd om hem nadat een
coliega, hem het eerst in de tuin
van. ,De Vereenïginng' had ontdekt,
taboe te verklaren, maar heel Iaat
op de avond, toen de dansband bijna
aan haar slotrmmmertje toe was,
kwam de verontrustende medede
ling, dat Hendrik van Essen nog
niet naar bed was. De verslaggever,
die hem geïnterviewd had, ging
naar Hendrik toe om hem voorzich
tig er toe aan te sporen zich ijlings
te bedde te begeven, aangezien het
de volgende ochtend weer vroeg
dag was. En ziet; gisterochtend
verspreidde zich de mare, dat Hen
drik van Essen niet gestart was.
Men had zich evenwel in het uit
houdingsvermogen van deze 72-ja
rige Mokumer vergist, want wie
kwam er in de namiddag de tuin
Van „De Vereeniging" binnen.,.?
U raadt het al; Hendrik van Essen,
met 2yn plakboeken onder de arm.
En dit vond ik toch wel weer zo'n
kras staaltje, dat lk het U niet kon j
verzwegen, Mrfn collega moet me
dan in vredesnaam maar kwaad
aankijken
WAT Eist was voor de eerste dag
was Wychen voor de tweede.
Maar anders, minder uitbundig,
stemmiger zou ik bgna zeggen. De
ontvangst op het raadhuis was ook
anders. Hier geen grote schalen met
pruimen en een glaasje vruchten- I
wjjn. Misschien was de burgemees
ter, de heer-'van^Schelfcinga, teveel
onder de indruk van het feit, dat
hy hier by de volgende vierdaagse
niet zal zitten, vanwege het feit,
dat hjj dan geen burgemeester meer
is. D? heer Breunese stak hem ech
ter een hart onder de riem door
hem nu reeds als genodigde te in
viteren.
Wie het raadhuis van Wychen.
kent, begrijpt ook de weemoed van
de heer Van Seheltinga om hiervan
afscheid te moeten nemen. Een ge
meentehuis in een kasteel, kan men.
het zich mooier denken. Geen vier-
daagsewandelaar, die voorbij kwam,
ook al was hij nog zo in de weer
met spons en handdoek, zal hebben
verzuimd om er even naar te kij
ken. Wat de boomgaarden zijn voor
Eist, is het kasteel voor Wychen,
De sage in het dorp gaat, dat op
bepaalde avonden, als de maan zo
mooi schjjnt en het In de natuur zo
stille is, wel eens een schooe, in'het
wit geklede maagd door de eeuwen-
DONDERDAG 28 JULI 1940
HILVERSUM I 18.— (NCRV) 18,—
Leger des Hells 18.25 CWV kwartier
18.30 reg. uitz, 18.nws 18,15 NederL
organisten spelen eigen werken 19.30
actueel geluid 19.45 reg uitz, 20.— nws
20.05 prog. proL 20.15 plaatvarla 21.
Nederl. emigranten in Canada 21.20
NBC symph. ark. 21.30 vaeaotieprog.
22.15 de vaart der volken 22.35 ln dm-
balls bene senantlbus 22.4S avondwljd.
23.nws 23.1524.beroemde con
certen.
HILVERSUM II (AVRO) 18— nws
18,15 tweede Lingiade te Stockholm
18.25 sportpraatje 18.3D Wenen 19.de
Limburgse schutterijen 19,10 De Speel
doos 19.30 fluit en piano 20.nws 20.05
ln het radio-zoeklicht 20.15 cabaret-
prog. 21.Europe In bewogen tijden
21.15 Lond syinph. ork. 21.55 Mistin-
guet 22,25 Engelse harpvlrtuoos 22.40
Hongaarse vreugde en sentiment 23.
nws 23.15—24,— De twee Amerika's
VRIJDAG 29 JULI 1949
HILVERSUM I 7.— nws 7.15 ochtend
gymnastiek 7.30 (NCRV) Royal Opera
ork.' 745 een woord voor de dag 8
nws 8.45 te deum laudamus 8.45 Chopln
9.15 bezoek btf zieken 9.30 kussenge
vecht 10.Utrechts Sted. ork. 10,30
morgendienst 11.— zangrecital 11.30
Oklahama 11.55 Cincinnati symph. ork.
12.30 land- en. tuinbouw 12.33 ensemble
Lachman 13.— nws 13*15 Amsterdamse
Polltiekapel 14 Emlllo Llvi 14.15 Ro
binson Cleaver 14.40 onder dak en dan
15.Dallas symph. ork, 15.40 van oude
en nieuwe schrüvers 16.NCRV-koor
16.40 voordracht 17.— Carmen 17.45 vi
ool. violoncel en plano.
HILVERSUM I (NCRV) 18.15 Evan
gelisatie in Esparanto 18.30 reg. uitz.
19.— nws 19,15 geestelijke liederen 19 30
actueel geluld 19.45 CNV-kwartler 20,
nws 20 05 Royal Albert Hah 21.— gere
formeerde oecumenische synode 2120
omroepkoor 2158 Sans Souci 22.15 or
gelconcert 22.45 avondaverdenkmg 23
nws 23.15 gr. pL 23.45-24,— The Ken-
tuekey Minstrels
HILVERSUM II 7.— nws 7.18 (VARA)
The Masqueraders 8.nws 8.15 gr. pl.
8.50 voor de vtouw 9.— Boston symph..
ork. 10.— thuis 10.05 morgenwijding
10.20 New Light symphony ork. 10.30
voor de vrouw 10.45 zangrecital 11.—
voordracht 11.15 orgelspel 11.35 Jan
Corduwener 12.— (AVRO) Joop Walvis
12.30 land- en tuinbouw 12.33 sport en
prognose 12.45 Tonn Hermans 13.nws
13.15 Kwintetspelers 13.45 Roy Rodgers
14.— kookkunst 14.20 toogdag Nedert.
ver volkszang 14.50 Charles Brill-ork.
15.— ons volk Jn zijn dichters 13.20 gr.
pL 15.45 Vierdaagse 16.(VARA) pia
nospel 18.30 van twaalf tot zestien
17filmland 17.20 kamermuziek.
HILVERSUM II (VARA) 18.— nws
18.15 felicitaties 18 35 de jonge Fliere
fluiters 19.— denk om de bocht 19.15
reg uitz. 10.30 Soesterberg 19 50 tien
voor acht 20.— nws 20.05 Nederl. ka
merkoor 20.30 innnerlijk- leven 20.55
boekbespreking 21.— men vraagt 21.35
gr. pi. 22.— bultenl. weekoverzicht
22.15 swing and sweet 22 40 Soesterberg
23— nws 23.15—24,— Boston symph.
orkest.
oude slotlaan wandelt. Dit mag dan
gefantaseerd zijn, romantisch is
het.
E heer Van Seheltinga had het
in zijn toespraak tot de geno
digden over de „crème de la
crème", die daar'onder zijn gehoor
zat, maartoen maakte hg toch
een kleine vergissing. Hy vergat in
zfn hulde de duizenden er In te be
trekken, die er tenslotte voor ge
zorgd hebbel, dat wy ook de twee
de dag van de vierdaagse „ge
slaagd" kunnen noemen. Want de
tweede dag mijnelezers is niet zel
den de kritieke dag. Ik weet het
wel: de grote vuurproef moet nog
komen, maar de tweede dag slaat
niet zelden grote gaten in het le
gioen der dapperen. Ik denk bij
voorbeeld maar even aan die jonge
soldaat, die ik op het marktplein
van Wychen, in een ambulance-auto
zag tillen. Deze jongen was volko
men uitgeput. Misschien was hij na
de eerste dag al niet fit meer ge
weest en had hij er beter aan ge
daan met 's morgens op zijn bed tr
blijven liggen. Maar hij wilde niet
onderdoen voor z'n kameraden, zet
te de tanden op elkaar, tot hij in
Wychen juist toen de Belgische mi
litaire kapel begon te spelen, in el
kaar zakte. Ik denk ook aan de eer
ste hulpposten langs de weg, waar
men in 'n atmosfeer van jodium en
steriele verbandstoffen, de slacht
offers kan zien zitten, met kapotte
voeten of zien liggen, terwyl door
rode kmis-zusters onwillige spieren
worden gemasseerd.
Moet men nu plotseling „ach en
wee" gaan roepen en hiermede de
vierdaagse "in een kwaad daglicht
brengen......? Welnee. Zulke dingen
wettigen ook helemaal niet het gro
te aantal verzorgmgsposten, dat
men op het parcours tegenkomt en
waaraan, de heer Breunese zich zo
erg ergert. Men kap het rustig aan
de medische dienst van dr. Averta-
rlus overlaten, zegt de leider van de
Vierdaagse, Hij doet het al zoveel
jaren cn heeft heus geen assistentie
nodig van grote firmans, die een ei
gen medische dienst bezitten en da-
ze besl'st mee moeten sturen of van
finma's, die louter langs de weg
gaan staan uit reclame Tja, die re
clame, dat is de heer Breunese „een
doom ln het oog, Gratis pepermunt
jes, gratis drinken, ja er is zelfs
een firma, die, scheermesjes uit
deelt..Niemand lean het hun verbie
den, want de openbare weg is vrij»
maar.;."... zegt de heer Breunese, de
Ondanks de blaren
De geneeskundige dienst voorde
Vierdaagse, 120 helpers en helpsters
van het Roode Kruis en 30 mas
seurs omvattend, bewijst de wan
delaars nuttige diensten. Zo wer
den Woensdag niet minder dan 1000
voeteuvels verholpen. De dienst
heeft de beschikking over een hy
permodern apparaat, dat snelle
genezing brengt voor wonden, die
ontstaan zyn door het stuklopen
der voeten. Op elke post gebruikt
men Infraphile-lampen voor uit
droging van de wonden.
De officiële belangstelling voor
de Vierdaagse blijft groot. Naar wij
reeds meldden komt vice-admiraal
jhr. Van Holte Vrijdag naar Nij
megen. Vandaag zouden de schout
bij-nacht Meyer en Schaper Nij
megen bezoeken. Verder verwacht
men ook nog hoge Nederlandse,
Belgische en Franse bezoekers.
De marine is numeriek en kwa
litatief sterk vertegenwoordigd
Noemen we vandaag de groep van
160 mariniers uit het kamp „Vol-
kel" bij TJden, onder leiding van
overste Noass, die een kranige in
druk maken.
De buitenlanders hebben zich
ook ditmaal weer uitstekend ge
houden, Noren, Engelsen en Fran
sen hadden geen uitvallers.
Intussen blijkt telkens, dat onge-
aefenden zich niet lichtvaardig aan
de Vierdaagse moeten wagen. Dit
ondervond bijvoorbeeld de Gro
ningse groep, die van haar 9 deel
nemers er 5 verspeelde. De stem
ming in de hele karavaan blijft
echter uitstekend.
Vandaag ging de tocht de Mook-
se heuvels in en Groesbeek tege
moet, De grote finale, de triom
fantelijke bloemenmars op de slui
tingsdag (Vrijdag), belooft dit jaar
een bijzonder kijkspel te worden
De St. Annastraat zal die middag
voor het verkeer gesloten zijn, ook
voor de tram, terwijl de stoet dan
verder trekt over het majestueuze
Keizer-Karelpïein, dat rijk ver
sierd wordt met groen en vlaggen.
.Vierdaagse" is geen filantropische
instelling.
Iemand vroeg ook aan de heer
Breunese of er geen maatregelen
moesten worden genomen tegen de
zogenaamde „hardlopers", de lieden
die het niet kunnen nalaten om er
een wedstrijd van te maken wie het
eerste binnen is. „Zolang het con
tact met de grond niet wordt ver
broken is er niets tegen te doen",
zei de heer Breunese lakoniek. Met
andere woorden: vliegen en zweven
is verboden.
Hoe uitstekend de tweede dag ge
slaagd is, moge weer blaken uit de
nuchtere cijfers. Het bord gaf gis
teravond maar 75 uitvallers, doch
dat wil nog niet zeggen, dat er de
derde dag 7023 aan de start komen.
Want de tweede dag zijn er .ook nog
62 in hun bed gebleven.
ALS je ais str andfotograaf de
hele dag onder een brandende
zon door het mulle zand loopt en
je peinst wat voor je heen, dan
kijk je toch wel vreemd op,
wanneer je daar opeens voor 'n
liefelijke juffrouw komt te
staandie er blijkbaar helemaal
niet door is geschokt, dat haar
hoofd, los van de romp, 'n eindje
verder op het strand ligt. Zins
begoocheling? Moord? Neen, het
is maar een grapje van twee
meisjesdie een kuil hebben ge
graven, waarin de voorste het
hoofd heeft laten zakken. Het
hoofd behoorttoe aan een an
dere, die het lichaam in het zand
heeft begraven.
Vele duizenden Nederlanders zijn
tijdens de bezetting in Duitse ge
vangenschap gestorven. Hun dood
werd officieel vastgesteld. Maar er
zijn ook duizenden niet naar ons
land teruggekomen, over wier lot nog
steeds geen zekerheid bestaat
Nu, vier jaar na onze bevrijding,
zijn er nog duizenden moeders en
vrouwen die m de grootste onzeker
heid leven. En deze kwellende on
zekerheid blijft voor de nagelaten
betrekkingen van de allerbeste Ne
derlanders bestaan om de heel een
voudige reden dat op het ogenblik
de missie tot opsporing van vermiste
PLrsonen-uït de bezettingstijd als zo
danig haar werkzaamheden zal moe
ten staken!
Ruzie leidt tot doodsla»
NAARDEN. Een noodlottige
ruzie heeft gisteren de dood van de
29-jarige tuindersknecht Piot Put
uit Naarden tot gevolg gehad. Tij
dens de schafttijd ontstond er een
woordenwisseling tussen Piet en de
24-jarige Koopman, eveneens tuin
dersknecht, over de werkzaamheden.
De ruzie was al weer bijgelegd toen
het slachtoffer nog een opmerking
maakte m de geest van Jullie le
lijke Huizers". Koopman woont te
Huizen De laatste beeft zich hier
over blij'kbaar zo 'opgewonden, dat
hij Piet enkele klappen gaf, die zo
ongelukkig aankwamen, dat het
slachtoffer tn elkaar zakte en on
middellijk overleed. Koopman is ge
arresteerd.
Beide mannen stonden" in Naarden
zeer gunstig bekend en van een
slechte verhouding was geen sprake.
Hittegolf doodt penguins
en plaagt ijsberen
LONDEN. Over gehee] Europa
brengt de hittegolf steeds hogere
temperaturen. Uit Lissabon werd
een maximumtemperatuur van 27,2
graden Celsius gemeld, Parijs werd
geblakerd door den hitte van 31
graden en in Londen vond men het
met 26 graden ook welletjes. In de
Londense dierentuin stierven 10
pinguïns van de hitte en het per
soneel moest overuren maken 'om
de ijsberen met koud water te be-
sproeien.
(Ingez. Med.
i®»
(Van onze korfbalmedewerker)
ROTTERDAM. Het gaat met
korfbal niet slecht zowel interna
tionaal als nationaal. Na de de-
monstratietoer in 1946 werd de En
gelse bond gesticht en thans komt
reeds een vertegenwoordigend
twaalftal naar ons land om op het
Neptunusveld te Rotterdam de
tweede ontmoeting met een Neder
lands team te hebben. Het vorig
jaar zijn de oranjetruien naar
Sheffield geweest en hebben daar,
wie had trouwens anders verwacht,
met flink verschil gewonnen. In
tussen hebben de Engelsen niet stil
gezeten en onder leiding van de
oud-gym nasi ast Frans Engels flink
geoefend, zodat we mogen aanne
men, dat ze Nederland goed partij
kunnen geven. Vorige week heb
ben we bij ons bezoek aan Londen
met enkele Engelse spelers gepraat
en ze waren hoopvol al verwacht
ten ze niet, dat nu reeds een over
winning behaald zal kunnen wor
den. Ze zullen niet met zich laten
spelen dat verzekerden ze echter.
Het zwakke punt is zoals te be
grijpen hun aanvalsspel en in net
bijzonder het schieten. Nu echter
in de omgeving van Londen weer
drie clubs zijn gevormd na de pro-
pagandatocht van vorige week,
waardoor het aantal spelers bedui
dend uitgebreid zal worden menen
Honderd meter rugslag in
1 mm. 4.9 sec,
CASABLANCA. Georges Val-
lerey, Franse rugslagzwemmer,
verbeterde Dinsdagavond tijdens
wedstrijden te Casablanca zijn
eigen Europees record 100 meter
rugslag door deze afstand af te leg
gen in 1 minuut 4,9 sec. Vallerey
versloeg de Olympische kampioen
Allan Stack, die er 1 min. 5 sec.
over deed.
Bokser Dundee overleden
GLENDALE, California. De
vroegere wereldkampioen midden
gewicht Vince Dundee is hier op
41-jarige leeftijd overleden in het
sanatorium waar hij sinds 1942
werd verpleegd. Zijn laatste be
langrijke partij bokste hij in 1937
tegen Billy Conn, van wie hij ver
loor.
we dat het niet lang meer zal du
ren of Nederland zal bij het sa
menstellen van zijn vertegenwoor
digende ploeg uit de besten een
keus moeten doen. De Engelsman
met zijn fijn gevoel voor sport
heeft ons spel reeds goed door en
vooral de dames die door het En
gelse netball een uitstekend tech
niek hebben zullen haar tegen-
staandster reeds nu de handen vol
geven.
De wedstrijd die te half drie
aanvangt zal door een Belg wor
den geleid.
Nationale' jeugdruilerdag
in Heemstede
(Eigen berichtgeving)
Op Zaterdag 6 Augustus wordt ln
Heemstede een jeügdrulterdag gehou
den, waarvoor grote belangstelling be
staat. De organisatie ts in handen van
de Hjvereniging „Fit", die 44 rijdende
leden telt, allen onder de 18 jaar, In
„Fit" zijn de rijdende kinderen uit
Haarlem cn omstreken verenigd. Zij
willen bewijzen, dat het allemaal maar
dwaze praatjes zijn, als men steeds
weer spreekt van de initiatiefloze
Jeugd in de tegenwoordige tijd. De
zaak is flink aangepakt. Er zijn. reeds
meer dan 80 tnschry vingen ontvangen
en men verzekerde zich van de mede
werking van een jury die met de
grootste belangstelling de Jeugdige
prestaties zal volgen en door afzonder
lijke rapporten en adviezen bovendien
hoopt mede te werken, dat de ver
schillende fouten en tekortkomingen bij
een volgend concours in 1950 overwon
nen zullen zijn. -
Het gem een tob e stuur van Heemstede
ontvangt de jonge deeinemers en offi
cials om 10 uur 's morgens op het ge
meentehuis. Na afloop daarvan begint
het programma, dat naast dressuur-
nummers, ook een concours best-gaand
rijpaard vermeldt, waarbij de wijze van
rijden het meeste gewicht in de schaal
legt. Bovendien komen er nog spring
concoursen in voor, Hierbij wordt
echter niet op tijd gereden. Men hoopt
op dit concours voor de jeugd een
overzicht te krijgen van de rij-capa-
citeiten. Verschillende jeugdclubs hiel
den reeds eerder onderlinge wedstrij
den. doch het ig nog nooit voorgeko
men, dat heel rijdend Jong-Nederland
bil elkaar »kwam om de onderlinge
prestaties te kunnen vergelijken. De
wedstrijden worden ep het terrein van
Groenendaal gehouden, dat welwillend
door het gemeentebestuur tor beschik-
king werd gesteld.
KINDEREN OVER WIER
LEVEN SCHADUW
VIEL
Vierde Prinsenkind"
zorgt voor prettige
vacantie
DEN HAAG, vEr zijn kinderen
in Nederland over wier leven een
schaduw viel, omdat de oorlog hun
op wrede wijze hun vader en soms
ook nog hun moeder ontnam. De
overheid en de „Stichting 1940
1945'' hebben de zorg op zich ge
nomen voor hun noodzakelijk le
vensonderhoud, Maar de uitkerin
gen die aan de nagelaten betrek
kingen van oorlogsslachtoffers
worden verstrekt zijn nu eenmaal
begrensd door de moeilijke finan
ciële positie van ons land. Daar
door wordt deze kinderen maar al
tc vaak niet datgene geboden wat
mogelijk was toen vader nog
leefde.
De stichtitg „Het vierde prinsen
kind" wil hun iets vergoeden van
het vele, dat zij moeten missen. Zij
slelt zich ten doel» de materiele
steun van de overheid aan tc vul
len met morele steun en tracht dit
vooral te bereiken door hun in
prachtige oorden een onbezorgde
vacantie te bieden
Uit het jaarverslag over 1948,
dat wij zojuist ontvingen, blijkt,
dat in net afgelopen jaar by na
4900 kinderen konden worden uit
gezonden naar kampen, die door
de D.U.W. welwillend ter beschik
king werden gesteld eiu dat 120
oorlogsinvalide kinderen geduren
de veertien dagen konden worden
ondergebracht in het tehuis „Ka-
rcol" te Aeraenhout.
Met grote dank maakt het ver
slag melding van de hulp van de
D.U.W.. het Centraal Bureau Ver
zorging Oorlogsslachtoffers, diver
se gemeentebesturen en verschil
lende fondsen. Ook wordt hulp uit
het buitenland vermeld.
Dit jaar zullen 4500 kinderen
worden uitgezonden. Bovendien
zullen 250 lichamelijk getroffen
kinderen een vacantie van veer
tien dagen genieten op het land
goed „Den Alerdinck" -te Heino by
Zwolle en in het wederopbouw-
kamp te Montfort ten zuiden van
Roermond.
Aan het slot van het jaarverslag
wordt het werk van „Het vierde
Prinsenkind" in de warme belang
stelling van alle Nederlanders aan
bevolen. Het gironummer is 477800.
Lages: „Ik beschouwde
alles als propaganda"
In de warme zittingszaal van het
Amsterdams bijzonder Gerechtshof
kon men zich gisteren, tijdens de
vijfde dag van het proces tegen
Krimïnalrat Willy Lages, indien
men de ogen sloot, weer in de si
nistere dagen van de bezetting
wanen. Want door de zaal klonk
„De Stem van Strijdend Neder
land", de stem van Radio-Oranje.
Drs L, de Jong, thans chef van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie. eertijds een der be
kendste omroepers van Radio-
Oranje in Londen, las daar met
dezelfde bekende stem het nieuws
bulletin voor, dat hij op de avond
van 19 December 1943 in de „Kro
niek van de Dag" de aether had
ingezonden. Die uitzending was
geheel gewijd aan het proces, dat
de Russen van 15 tot 18 December
1943 in Charkow gevoerd hadden
tegen twee Duitsers, die beiden ter
dood werden veroordeeld, omdat
ze in hun „dodenwagens" 30.090
Russische vrouwen uit de gebie
den, die de Duitsers hadden ver
overd. hadden vergast. Die doden
wagens waren vrachtauto's, die 20
waren ingericht, dat door een ras
ter tijdens de rit alle uitlaatgassen
in dat gedeelte werden geblazen,
waarin zich de gevangenen bevon
den, Op die wyza waren „tijdens
het transport" 30.000 vrouwen ver
moord.
Drs. de Jong werd in het proces
Lages als getuige-deskundige ge
hoord. Hij arrivearde met stapels
mappen en documenten uit het In
stituut voor Oorlogsdocumentatie.
Hij trachtte aan tc tonen, dat La
ges, die hardnekkig blijft ontken
nen, geweten moet hebben, dat de
Duitsers de vergassingsmethode
toepasten. Niet alleen was drs, De
Jong van mening, dat de Sicher-
heitspolizei uiteraard naar de uit
zendingen van radio Oranje en
van de B.B-C. luisterde, maar bo
vendien had hy stukken bjj zich,
die door^Duitse instanties zelf wa
ren opgemaakt en waarin het pro
ces te Charkow werd gememo
reerd. Dat waren met „geheim"
gemerkte documenten, die door
een vermetele inbraak in Den
Haag vlak voor de bevrijding door
illegalen voor verbranding ge
spaard zijn gebleven. Het betrof
de z.g. „Meldungen aus den Nie
derlanöen", waarvan Lages eerst
zeide ze eens een keer in Den Haag
te hebben gezien bij de Befehls-
haber. Als getuige gehoord/ver
telde Lages' onmiddellijke dnirier-
geschikte BlumenthaL die niet ge
hoord had, wat zijn chef had ver
klaard, openlijk, dat deze Meldun
gen iedere 14 dagen in het gebouw
van de S.cherheitspolizei circu
leerden en door allen gelezen
moesten worden. Lages trok daar
na zijn verklaring in en zeide zich
aanvankelijk vergist te hebben.
Hij voegde daaraan toe „in geen
enkel op2ieht reden te hebben dit
te verzwijgen".
Dit 14-daags rapport bevatte
steeds talloze van belang zijnde
onderwerpen, die in Nederland in
die tijd actueel waren, zo ook ge
ruchten, Drs- De Jong liet een van
deze Meldungen-bladen zien aan
president Van Hamel, waarin ge
sproken werd over het vergassen
van de Russische vrouwen. Hii
achtte het aannemelijk, dat deze
mededelingen in het rapport wa
ren opgenomen, omdat ze door de
uitzending van Radio-Oranje in
Nederland waren gaan circuleren.
Dat het de Duitsers ook reeds be
kend moest zijn door de uitzending
zelf, daarvan was drs. De Jong
overtuigd, maar hij begreep, dat
de bezetters bezwaarlijk Radio-
Oranje rechtstreeks in deze Mel
dungen aus den Niederlanden kon
den gaan citeren.
Lages verweerde zich door te
zeggen, dat het in de eerste Plaats
ook bij de Sicherheitspoiizei geen
gewoonte was naar de Engelse
zenders te luisteren. Daarvoor was
een speciale DIenststelle in Den
Haag aangewezen Die verzond
van tijd tot tijd belangrijke mede
delingen naar Lages om hem op de
hoogte te houden.
,,Maar in de tweede plaats be*
schouwde ik alles wat Radio-
Oranje uitzond als propaganda"
aldus Lages, „dat nam ik ze niet
kwalijk, want Goebbels wist ook
hoe propaganda te maken. Ik sta
hier thans als verdachte en ik be
zweer u, president, dat het bericht
over die vergassing van oO.OOO
vrouwen niet onder mijn ogen is
gekomen, maar zelfs als dat wel
gebeurd zou zijn, dan zou ik het
nimmer hebben geloofd".
Lages haalde daarna diep adem
en vervolgde niet zonder pathe
tiek: „Ik herhaal hierbij nog eens
nadrukkelnk, dat het lot, dat de
gedeporteerde Joden in het Oosten
ondergingen, mij eerst na de capi
tulatie duidelijk is geworden. Tij
dens de oorlog heb ik wel hier en
daar enkele geruchten gehoord,
maar wat er werjtelyk is gebeurd,
heb ik nimmer geweten en ik ga
randeer u, dat als ik het wel
met zekerheid zou hebben geweten
ik, zo ik al. niet zou zijn onder
gedoken, dan toch zeker mijn
degen op de tafel van de generaal
zou hebben gelegd en dan gezegd
zou hebben: hier ben ik".
Terwijl hij na deze woorden weer
ging zitten» besloot hij dit betoog
met de woorden: „Meer heb ik niet
te zeggen".
De president antwoordde daarop
als volgt: „Dit alles zal een punt
van nauwgezétonderzoek van het
Hof vormen'.
Er werden gisteren nog ver
scheidene getuigen gehoord, onder
wie voormalige KriminaIrate uit
Groningen, Den Bosch en Rotter
dam, wier zaken echter alle zelf
nog moeten worden-behandeld, zo
dat de president duideliik liet blij
ken, dat hij aan de verklaringen
van deze getuigen niet te veel
waarde wenste te hechten,
Alle getuigen charge, bijna 100
totaal, zijn thans verhoord.
Maandag wordt de zesde dag van
dit monsterproces gewijd aan het
verhoren van een 17-tal getuigen
décharge.
DRINKWATERLEIDING
KRIJGT PLUIM
Er waren gedurende de laatste
jaren nogal eens klachten over de
gemeentelijke drinkwaterleiding.
Doorgaans waren deze klachten ge
grond op een vermeende bijsmaak
van het water if onvoldoende wa
terdruk, vooral in de hoger gelegen
woningen.
Tijdens de droogteperiode van de
afgelopen weken vreesde menige
huisvrouw een herhaling van de
water-misère in het voorjaar. Men
heeft er zich dan ook terecht over
verwonderd, dat juist in deze war
me dagen de kraan bleef lopen en
zelfs op de hoogste étages geen wa
tergebrek werd geleden. Met name
is dit het geval in Blijdorp.
Deze blijde verrassing heeft Blij
dorp te danken aan het feit, dat
sinds kort de aanleg van wydere
water-toevoerbuizen is gereed ge
komen. Hierdoor is dc druk aan
merkelijk verbeterd. Ook in het
Zuidelijke stadsdeel wil men de
waterdruk verhogen door middel
van een pompinstallatie. Deze zal
echter eerst in het voorjaar 1950
gereed zijn.
De verstopping van de filters
van het waterleidingbedrijf komt
regelmatig voor tijdens het voor
jaar. Deze verstoppingsperiode is
nu achter de rug, waardoor de wa
tertoevoer naar de stad eveneens
verbeterd is. Dit verstoppingseuvel
zal eerst geheel overwonnen zjjn,
na voltooiing van de in aanbouw
zijnde nieuwe filters.
DOOR DE BERGACHTIGE LIG
GING had de aanleg van 'n wa
terleiding naar Jerusalem heel
wat voeten in de aarde. Toch
slaagde men er in het eerste deel
van deze waterleiding in betrek
kelijk korte tijd te voltooien. Dit
is voor de bevolking van groot
belang; niet alleen dat er in de
toekomst voldoende water zal
zijn voor huishoudelijk gebruik,
zelfs voor het besproeien van
tuinen zal men het water mogen
gebruikenEen in aanbouw zijnd
waterreservoir tussen Jerusalem
en de waterbron.
Deze missie die in het voorjaar van
1947 werd opgericht om een einde te
maken aan de bestaande chaotische
toestanden en de opsporing van de
vermisten systematisch ter band te
nemen, is daar inderdaad op uitmun
tende wijze in geslaagd. De missie tot
opsporing heeft prestaties geleverd,
die ver boven de ogenschijnlijke be
tekenis uitgaan, in binnen- en bui
tenland, met alleen, door de toewij
ding van alle medewerkers, maar
ook door de uitstekende organisatie!
De missie tot opsporing heeft
daarbij talrijke moeilijkheden le
overwinnen gehad, tot in Nederland
toe. Deze moeilijkheden waren niet
alleen van opspormgs-technische
aard. De N.V.EPG. had zitting in
de door de Minister van Sociale Za
ken ingestelde Commissie van advies
en Overleg en is daardoor in staat
geweest, zich nauwkeurig op de
hoogte te stellen. De N.V.E .P.G. kent
met alleen de werkwijze maar ook
do uitstekende resultaten van de
missie tot opsporing. De vastberaden
heid waarmee alle moeilijkheden,
werden overwonnen heeft de N.V.E.
S G de zekerheid gegeven, dat de
belangen van de vermisten en van
de in kwellende onzekerheid leven
de verwanten, door d emissie tot op
sporing op voorbeeldige wijze ge
diend werdden
Het wetsontwerp betreffende de
overlijdensacten mag dan nu aan
vaard zyn, het zal nog moeten
blijken of het practisch uitvoer
baar zal zyn. Immers, een belang
rijk deel van de gegevens ia niet
gecontroleerd Daarbij komt,
dat de nog met afgewerkte dossiers
van de ex-politieke gevangenen van
een verder deskundig onderzoek,
waartoe alléén de missie tot opspo
ring in staat ial door de opheffing
van deze missie, is uitgesloten. Deze
kunnen dus ook niet door het Bureau
Overhjdensacten worden behandeld,
omdat de gegevens tegenstrijdig zijn.
Een deskundig opsporingsappa
raat is er, na de opheffing van de
missie tot opsporing, niet meer!
Dergelijke dossiers, die in feite het
eerst voor behandeling in aanmer
king komen, zullen nu wel (een paar
jaar?) moeten blijven liggen, want
we kunnen niet aannemen dat men
do Qverlijdensacten zonder behoor
lijk onderzoek zal uitgeven.
Aan de martelende onze
kerheid van de families
van de vermisten zal dus
geen einde komen.
Men hoort wel eens praten over
Ereschuld en. Dankbaarheid: wij
dachten dat de regering deze mensen
toch zeker niet Ln de steek zou laten
en dit zou tonen door het stellen van
daden. Wij weten dat er bezuinigd
moet worden, maar degene die be
seft, hoe minimaal het bedrag is, dat
voor de opsporing nodig is in ver
gelijking met de andere staatsuitga
ven en die weet hoe efficient de mis
sie tot upsporing werkt, vraagt
zich met verbazingaf, waar
om men déarop gaat bezui
nigen.
Het Congres van de Ned. Vereni
ging van Ex-Politieke Gevangenen
uit der bezettingsjaren heeft zich
daarom, na met ontsteltenis kennis
te hebben genomen van bovenge
noemde feiten, telegrafisch gewend
lot de Minister-President, de Minis
ter van Sociale Zaken en de Leden
der Tweede Kamer der Staten-Gene-
raai, met een dringend beroep, het
bc-sluit, de MisSia tot Opsporing haar
werkzaamheden te doen staken, tc
herzien.
WJj, ex-polltieke gevangenen, zyn
meer dan wie ook gelouterd in de
strijd voor onze overtuiging Wij
menen dat wy onze kameraden niet
in de steek kunnen en mogen laten
en dat de belangen van de families
van vermisten ónze belangen zyn.
WJj zullen op waardige wijze voor
deze belangen opkomen en ze weten,
te verdedigen. Maar wij vragen nu
allereerst de regering resp. aan de
volksvertegenwoordiging om een
daad door nl. het besluit de missie
tot opsporing stop te zetten te la
ten intrekken.
Het is de N.V.ER.G. bekend dat
niet alleen zij, doch ook het Neder
landse volk vertrouwen heeft in het
werk van de missie tot opsporing
en daarom zal zij, indien de regering
meent haar besluit niet te kunnen
herzien, in het belang van de ver
misten en de nabestaande families,
een beroep doen op het Nederland
se volk.
K. R. VAN STAAL.
