ONDER DE VISBANK
De eerste Schiedamse courant
verscheen 145 jaar geleden
KREUSER
AUGUSTUS
SINGEL 209
FOTO
MULDER
KAMP
GEZ. WILLEMS
™A~ A. J. GEENE SCHOOLTASSEN
SCHOOLTASSEN
Vrijdag 19 'Augustus 1949
Nederlandse krant had toen al
twee eeuwen geschiedenis
bit de geschiedenis van Schiedam
ALGE
N v. d. Poest Clement
SCHIEDAMSCHE
m
MEENE
COURANT.
WAAROM..
PIJNLIJKE O
VOETEN
B. P.H.JANSE
O
DOOD
Al/m/JlE5
T£ NEMEN VAN
ARTISTIEK
u.v.ROiwM
K. v. VUUREN
GEER
PLATE
MÊCMTT
WÊtR?
SPECIALITEIT
IK
VERLOVINGSRINGEN
68470
GARAGE
PIJNLIJKE
VOETEN
W. SIERMAN
Op graveren
kan
BROERSVEST 75
OUDE GENEVER
VOOR
A. J. v. d. VE
VAN LEEUWEft
Ook bij de Schiedamse winkeliers
vindt U wat U nodig heeft
53S? OosiÏÏS sïïïSjrü S2J"Ï36I"
AGENDA
January des ophanden zijnde jaars
zouden aanvangen, dog als dan ge
durende de eerstkomende vier h
vijf maanden behalven hun En-
gelsch Nieuwspapier, alleen des
Saturdags een weekblad of Cou
rant zouden mtgeeven, als hebben
de de voorschreven tijd van vier a
vijf maanden nodig voor het ves
tigen van hunne meer uit te brei-
dene Correspond or, hen." Wij moe
ten dat mi. zo begrijpen, dat Locke
Co. reeds het Engelse blad uit
gaven. maar door een conflict in
Rotterdam de uitgave nu in Schie
dam wilden vestigen en er tevens
B ™®ns van onze tijd kan zich bijna niet indenken, dat de
oudste Nederlandse courant welke tot heden gevonden is,
dateert uit 161$. Negen jaar voordien waren er twee kranten
m Duitsland, doch voor dit laatstgenoemde jaar kende men,
voor zover wij weten, niet een courant in de betekenis, die wij i^erlandse courant wilden
er aan hechten. Tot die tijd heeft men het moeten doen met juu"
ruiters, die van stad tot stad belangrijke „nieuwstydingen" Driemaal per week vp
brachten, soms mondeling, maar ook wel in de vorm van een gulden per jaar
gesloten brief, voorzien van het lakstempel van de afzender, j No? veel goede raad gaven de
In de oude Schiedamse stadsrekeningen vinden wij onder de i i m? ïan*
,,;4k.wi.—ij - «at op lts December ïouo aan van
uitgaven herhaalde malen posten, die betrekking hebben op de i Kèrssen en Locke het gevraagde
beloning van de brenger van het nieuws of van de stadsklerk, j ..octroy"
die voor de regeringspersonen de „nieusmaren" overschreef.
Op de ontwikkeling van deze korte nieuwsberichten tot
couranten, die regelmatig verschenen, willen wij hier niet
ingaan, wel U een blik gunnen in het wedervaren van de eerste
Schiedamse courant, die hier in 1804 werd gedrukt.
Drukkers-Uitgevers
LOCKE en v. KERSSEN
De eerste Schfedamse krant, die
I Januari 1804 „driemaal per
week; f 5,per jaar" ging uer-
schynen.
Op 3 November 1803 was in de
vergadering van de Raad te Schie
dam een verzoekschrift in behan
deling genomen van Obraham van
Kerssen „burger en inwoonder der
stad Amsterdam," die mededeelde,
dat hu was „te ra a de geworden
om binnen de stad Schiedam op te
rigten een Boek of Letter Drukke
rij en vervolgens aldaar te druk
ken en uit te geven een Nieuws
papier of Courant onder den Titul
van Algemeene Nederlandsche
Schiedami'-ht Jourant ofte onder
zodaanigm anderen Titul als hy
Suppliant raadzaam zal oordeelen,
als meede te drukken en uit te ge
ven een nieuw Origineel Engels
Nieuwspap er onder den Titel van
The New Merchant en dat op zo-
daanige dagen als hij ter gelegend-
heid van zyne correspondentie zal
nodig oordeelen to behooren." En
hij verzoekt nu aan Schiedams
stadsbestuur toestemming om
met uitsluiting van alle anderen
die onderneming te mogen begin
nen. Het spreekt van zelf, dat het
stadsbestuur niet dadelijk een be
sluit nam maar het verzoekschrift
„tot nadere examina tie" in handen
stelt van de heren wethouders.
Deze hebben een nauwkeurig on
derzoek ingesteld en hun bevin
dingen op schrift gezet, die ook be
waard zyn gebleven. De wethou
ders stellen voorop, dat, zo toe-
steyuning zou worden verleend,
„daar van partij zoude behooren te
worden getrokken ten voordeelen
van Stads Casse". Zij traden in
overleg met van Kerssen en deel
den hem mede, dat. zo zyn verzoek
werd toegestaan, „zulks niet an
ders zoude geschieden dan tegen
betaling van eene jaarlyksche
recogmtie". Van Kerssen zal wel
niet veel geantwoord hebben, want
heren wethouders moeten heel wat
moeite doen om er uit te krijgen,
dat hij wei iets er voor kon beta
len maar niet veel en het bedrag
wilde laten afhangen van het wei
slagen van zijn onderneming en
het aantal advertenties, dat m de
courant zou komen. Over dit punt
waren zij het dus niet helemaal
eens geworden. Verder had van
Kerssen verteld, dat het door hem
ingediende verzoekschrift eigenlijk
had moeten uitgegaan zijn van
hem en zyn compagnon Locke,
boekdrukker en uitgever van het
reeds gemelde Engelse blad te
Rotterdam: „dat bij aldien den
Courantier Arrenberg aldaar, uii
Krachte van zijn Octroy hun met
beletteae om in het gemelde blad,
hetwelk bereids in Engeland en
Yrankrijk een goed vertier had,
advertenties te plaatsen, sijlieden
niet zouden hebben uitgezien naar
eene andere stad om hetzelve al
daar uit te geeven, dog dat zij
daartoe als nu genoodzaakt zijnde,
benevens dat blad, tot hunnes oor
deels wille, en vermits sylieden tot
het schrijven van het zelve tog
buitenlandsche correspondentiën
houden moesten, ook gaarne een
Nederduitsch Nieuwspapier of
Courant uitgeeven zouden, met
bijvoeging, dat zo het hun geluk
ken mogt om derzelver Courant
drukkerij alhier te kunnen etabiis-
seren (=s oprichten), zijlieden
daarmede gaarne met den len
hebben verleend v>or de
tijd van vijf jaren ingaande 1 Jan.
1804"elk jaar moesten zij er twee
honderd gulden voor betalen: de
m de Hollandse :aal geschreven
courant zou na enkele maanden
drie malen per week moeten ver
schijnen: „The New Merhaut" een
maal per week. De genoemde uit
gevers en drukkers zullen het
Schiedamse stadswapen m het
hoofd van de Courant mogen plaat,
sen. Geen andere courant zal in
Schiedam uitgegeven mogen wor
den. Stedeluke pubheatien, enz.
zullen er in worden opgenomen.
En zo konden aan de uitgevers
met hun werk beginnen. 14 Jan.
1804 verscheen het eerste nummer
van dc Algemeens "VVeekelijksche
Schiedamse Courant" t2 stuivers
per nummer: vijf gulden per jaar).
Èen aardig „Voorberigt" van uitge
vers en redacteur leidt de nieuwe
courant in. Reeds een week eer
der had het eerste nummer moeten
verschijnen, maar ..de verhuizing
en het ongunstige jaargetijde"
hadden dit '-erhinderd: „Thands
echter alles in orde gebragt zijnde,
zullen wij zorge dragen, dat dit
Nieuwsblad voordaan weekhjks
geregeld uitkome, en zij, die het
zelve met hunne deelneming wil
len begunstigen, door de uitgave
van een extra-nummer, waar toe
het zeker, m den loop van het jaar,
niet aan gewigtige stof ontbreken
zal, volkomen schadeloos worden
gehouden." Verder in het voorbe
richt rechtvaardigen uitgevers en
redacteur de titel „Algemeen" van
de Courant: „wij beginnen met aan.
te merken, dat, hoe 2eer deze stad,
door koophandel en nijverheid
bloeyende en uitmuntende boven
alle andere steden van dien rang
van eenen alles stremmenden en
verlammen den oorlog, als ware het
verdient, dat al daar een publiek
Tijdschrift worde uitgegeven, wij
nogthands dwaaslijk zouden han
delen, met de pen op het papier te
zetten, wilden wij enkel de nieuws
gierigheid naar Staatkundig nieuws
bevredigen, daar ieder onzer land-
genooten dezen lust elders over- l
vloedig boeten kan. Neen. de straks
volgende opgave v»n hetgeen men
in ons weekblad zal aantreffen,
zal overtuigend doen zien. dat wij
een veel hooger doel hebben en
ons oogmerk zich veel verder uit
strekt: alles bevattende, wat kun
de, gezond verstand, goeden
smaak, uitbreiding van kunsten en
wetenschappen, veraangenaming
m ledige oogenbiikken, van uit-
spanmng. veredeling van hart,
deugd en goede zeden, met één
woord algemeen welzijn
bevorderen kan."
Hef exemplaar van deze oudste
Schiedamse courant, waaruit wij
het bovenstaande aanhaalden, is
niet op het Schiedamse archief
bewaard, maar op de gemeente
bibliotheek te Rotterdam, waar
men ook nog twee nummers uit
1806 kan vinden. In het archief
van onze stad treft men alleen
de jaargangen 1807, 1808 en 1809
aan.
Waar men zoal In de krant
over schreef
Het is misschien wel aardig hier
even te vermelden de verschillen
de rubrieken, die deze krant ken
de: „I. A] het Staatkundig Nieuws,
dat men in andere Couranten aan
treft. in een kort bestek en vaak
voorzien van de noodige Geogra-
phische Ophelderingen, mitsgaders
de Zeetijdingen; II. De Schiedam-
sche, Rotterdamsche en Zeeuwsche
graanprijzen; III. De Sehiedam-
sehe Geneverpryzen: IV. De wis
selcours van de Kooksteden in al
le landen; V. De Amsterdamsche
Effecten lijst; VI. De getrokkene
Prijzen en Ptemien in de Haagsche
en Utrechtsche Loterij; VII. Verto
gen over allerlei onderwerpen van
wetenschap en zedelijkheid in
Proza en Poezy; VIII. Kleine Men-
gelstukjes van allerlei aard, in
rijm en onrijm, waaronder ook
Raadsels, Charaden, Logogryphen,
Versjes op opgegeven eindrym-
woorden, woorden ter vervaardi
ging van korte opstellen, reken
kundige opgaven, Taoneelanek-
doten, schoone gedachten uit voor
name schrijvers, etc.; IX. Belang
rijke Berigten omtrent kunsten,
wetenschappen, uitvindingen,
luchtgesteldheid, gezondheid, mo
des, er.z.; X. Belangrijke vragen
van allerlei aard, met derzelver
beantwoordingen; XI. Allerlei Let
ternieuws, School Akademie-
nieuws uit de gansche beschaafde
wereld, beoordeelingen van in- en
Berigten van buitenlandsche boeken
vaw DONDERDAG
den 22 Ja»OAar tSo?.
Om Ci
9. Ji. COEDS
I.Ollt ft*x4ad<£f (him, i*t *1
«jrf—CWwn nn-ft, irr.
Ijlti «O ntraf— MM MMjff»
QplMUiffcwn, -itijjl't
4,
C» t.kUU-f.1XttHitmfiH H
HL D. WW-v'-* o-r-»F»7>»--
F* VI 4Ü AlUAWmt COWAMT»*'. il-O'trSOAKS, flCMJK.KO.tOti KATVRBACA, SUUSQAÜ by
CQKr, «t, Tcrt.t Om opdt F.'!»*,',*—*a. dtrtcWr queue# tnrdfra*.i
i, i>«u» t,
V, Bt Amtfiim/ïU Obomotrtt.
n, D. lrt,44m - 1-rW
Baöc» M IftrecWtM laari
I, iM&n.
•Ut lm niv;»,
CM-'trLoftpTtKBVi-n
- xlrjWMiwnte». w*5»
It klxl» it fïï/lt") rt
apttrtn/ill
Ukrrttst
rut"*'
ttrnfibff*, *'rr>mdlUff11
t Tfl.uttrrk» Snen» w® tUt'Ui —tl
il itaentfenn, SjöocJ»
1fiU.fi.
,T„.»tf» ih-tM Bcrtut
mtuntM'M htili
l» wutfcbi.WK^ts "tf
staatk-dn-dig nieuws.
tt fenu«kl.
n fiioMc». Qak
„Cf G<Mg>rsc>BufeowJ»! hcoii» insCiCf-
jwr i« Ukrüte HcHwhiS, om «fit Oluf* our KBo-,h«cf! Z, M.f JsU e°al TfoirpM
'f£»iycBu ,*B ia» Alcogu in S('Wo Co-j». ilea vuttit.
'e ictiika?" iftiw '«t l^gioco »-» F'f
i Se - - - -■•••
nodCAAVS. e
S*4tnf it* ss Deceini. bult* Dt m»1m Mêtiiri» «rtdciUf In bet' ènt b« Itliico. UP
p»pi««R «MC» -os ifwoïa zin t«r btcc «xiiaroai juk Je Keren Pr,«» MtM»» na fic„oio». if«(t
er ««Ahc» J« ïo«e c* Ra*H#4 tau Jjn.'voflJc».
Al ttl* lydlBÉïï 1JB »»Uck berncirj. „Het «e- todj i i i ■TTEB i
WT wo Jus, 1" «fl VrteajSebtptfti iln w 0 t i, t.
étxt InuJ. MujeidhcJeo 3MI du in tcpadtel! r., i Z. htcXf'. ut *»Sr, »»s »I ie Ceotifii-
to 04Cl*f b«t
'het k«u<«eelt RtnUtd Jt.Ponetxiwdlj
tighK
ht«<i «1
in wisten* doen ie*. Acei* hohheo MMhelh»
PolgOfO«»t, ik AtrtJ&be Anaeckatasitndtfe*
hftip <e«n
Ot>Ë rcfiuat i*C Sclub
i Jinaaij. Dc Mo Jitcut1 -rt*
igc beoecnifgt iw Lfdeo
het 4.1 Rc Bulletin iet Oroeic Alinec.
ic reik f Ltgioa het 41de Buitetin der Qrecic Arinec. j
elfen c» Dt 5 Pf Ct-frccoof (met d. Jennt »*n des *s Vpt-j
Bk m4IÏ0< ««ft0 ff' S0C' titm (iBttJlt Jou tf vin denj
la Mttil. 1807} 7 l>, be Aetten in te 3iaki
wir.n r. tnf
^'.aBuealudlche Gwitttcp» fel»' fkk te Wu(Tai« b*.
Icotdc», gtbo« «rleeeS
gt'teJ aiUt tot Ua Ootles Re»l*»l.
«B ej bet pufit ft»*iÖeofgkttt IJ W iitlke#,
nmxïCHiAffp,
SVtttta, |i» kt Oceemi». O* ntitteb iet Uutf.
sur MolJartëa «8 Wi»l*ehska bwft «e ootwerpea c«
Xmlinè tejeo jfoe Bib««n rcfeldt»
Mee lOBttlotttn, da' itxztlU StaelkuBde, bt if
^edoeliugea TOrifïtï
fttna xtdnw*r'a '*i' fr'
M rfsde te trtkea
IWtltw netVfttkejItj en om
ht[< «et «#*cBeudïikeljkitei« tot
Itp ta rtnsa. Mui' kyn hei Wtl dc fit ocm ge
B.ufi*ad, dl' deuclfi KtaiielbcAurcB ff«c i hc
te kitctlOJtcn dit ir»#5t }»SK1, dit d# ïtuit:
va» Peter»Sorj ótidca. Ku'I» i heeft de «ehntiir on
het o.g etrforc# die de Kmisb «to ejkatdcr lebui
De Vtidtogt to Polen fAret deeladifJ. DeCi
.'twc heeft bt't Avfiierei bctrakkcB, ca de Ecizerj
i» »»<lr tut Wir'ehiu «r»|;;ektiH
At Cctc bjiatjcrhcdso aye rcctct u het airoig-eaJn
Dt Weder Silenfc>eft«4 Olo*«u ain it# 04;r rai
jOroct- OhM Jcoeimdter >dtrffl«te«f taiiftadje
Glejw, in Oy-Sllciie»ic« nictrtot p» Ib»oq.
een cpcBMre «U hytood.t eeboowe» e*
L»»1xoea ftet Iwd oog »cd«r 0 MtfiBrykfcbehesrfthappf
Sore, cerc hoofJveitloe—»ai ij diced: tet Jeikioj
der Crcazea trgc. Poles E» Jr*»<MIblirf
rahte» wh xy la it* |it« tna, itj d«* imagtdef
irtr-thtu. dt* 1 jtm'jr iSoj Ipiuttfee, piet la den te»t«n tocfliedeo dt PriM b».
De Goeml Coralaeio, Auit dr-C»ap tin dt» Kei frnli eis Duim miakte zich ZSOttrgfMtt
Mivmeunt r<; wtresa It^te Kinitcrite*» Paltiui detra* «ree Vi«p*rfag van. twee (tuadu, 1» llu l
x,,,t8,|,ïs 8e8 ¥,lo< (e«(erejeea,
I, 1, J.ci.r, n
•*"tfc5l<",,c''- "Is 'ef b logt keef< bjr
«.«(iMt, vcrfcccidcor Mfctcf* n een taoaientyii
jettil bigtjt—w**c*i of geUBiejd,
1 Dn Vi^frcHk Soali. dfie IwlJlJei lljtt Kie«Tlcri
dt Dtciftt 1 afaifd anitt i*s Kiel hevaeadï ft«
ito toen der iiejer Ortfeoa> d« k»a»t«r«
-« tt dthkui.
iirfeMikes Nej. dt Prl:« turn Paite-Cotv» et
hetlictei hesteo hunne ti«p«a »e dcc liokeivJcajti
«,r XIca a? h»J Wjcawi* tclfi, 1M» hei ayae r~'\
Tiocpca ia Uoldiitcn deed tUMM Mkkea, xiklitrlc
Art, iaaucrtecfttmaiiss aitiCC»Orn«ïc B«f te bcsdt
Jm. e« deed iet la tilt vw Nkusspaflerto cea Trie*i
t»« vtm AIIl»arte Ifuhkea «3 doet »1
ncrCprcUco, wtUvtle CelDiv.n eet komen y
De Pont vDt{t te «ipea Co Mutt*
yi»-.B»r*5cf»,epvaijcrtinTerterki-Ogluce Ka* *ek,t
jim dta Doatu evezgowotkea cd behiw» Buckaraft Cjc
Set met jo.-wa no h:t geen den mirteh dar fcuifi-
ftae Ara« wtlrutgd hteft. Dt Porttuo den Miurfci
»*a Puthaed ephildenat kthtreadadoeg eist», heelt Ji-.., orr
ïi rrtncwuwo d.i«»c «eu U -«c». j
jdHtapha-8tnrc»r ei» dc »-«-
'i Huiftb dea
dc Oeien ris dta 3oti£
j Dc Vfiodclyk» A<okc hlrfr «ru§ trekkas. Dc Kel-
Jwttiryw W*rr<a>tn ts05i*a»eo.
Tw« i«5co urt? seeft hts tcfaMuv»* ca ge»rotea
'ooi herlBt ep «ita* es te iteil-te
ïieat »1« tc»»rt«
O.ti gt-
'bcttieo. aire koe
detje OitnjPtb'Uie£cn t v
itlijrnrUor. Ook bleef by ht iet c
erttvca drtclvc, iztr z» ïelfc la des *c*è»Jj»{-
orlaif m»ar temxal, d»« t% Ks«ftn bedKlfd,
lonk beoire «Pert.
it»*, do *»a SJJcSSo, li'g«lyt»*»T),'tS
Oder get-se», he natmet kir» j Voartrd», l»jjbo
>0 »serb*rt *1» hytsndcrc pcodtWcZ, WKf-tcd A0t»a
wowrt VIB des burgerHm*
Z» it wel *»u «enen moer co «ewiïl»# ca icbufca.
rmgtitn »t»t kw UKfc epdco \«a oticVett'es
c Jca ftreafSts bi» woerd», get* icofptnt o»-
Irenci»rd.co de -eAtu Ju cccrcdijbrfd rto it ho.
«cogeaelde UiiJctrtklhtU der ftcd,
iBiffrwkca
in ons Vaderland, zelfs te midden I of kunstgewrochten, Antikritieken
Roor 'n goed SCHILDERIJ
NOG LANGER
OVERHEMDEN
KREUKVRIJE
ZOMERD ASSEN
BU
Pedicure - Sportmasseur
Specialiten in
aangemeten steunzolen
Hoogstr. 107 - TeL 67813
M. JANSSEN
Broersvest 6
INLIJSTEN VAN FOTO'S
PLATEN EN ETSEN
VOOR...
SLAAPKAMERS 2.23-
Blank eiken (prima)
CLUBSTELLEN
terra stof
\btvr Wh/KUL l/H
Uotteroamsedijk 411
HeJefooQi 6S617
ROTTtfiD. DIJK /6
TEL69990 SCH/EPAM
gmakelyk
BROOD
BALATUM U5 p. M.
1 Meter breed
GEBAK
Bakkerij
Broersveld 1517
TeL 68231
Schiedam Rotterdam
Bezorging door de
gehele stad
Ontwikkelen
Afdrukken
Vergroten
Pasfoto's
Reproducties
STOFFEEKDEELf
GBOTE MAEKT 31
relet 67762 Schiedam
Hoogstraat 16«
TeJeC, 6672»
SPECIAAL ADRES
Speciaal adres voor
CORSETTEN
BUSTEHOUDERS
BUIKBANDEN
etc.
NAAK MAAT EN
CONFECTIE
VOOR:
HAARDEN
Gasfornuizen 220.—
Gascomforen 1 22.50
Electr.
waEnichine f 215
WRINGERS
SchcMJumaakarfikelen
gewacht worden
MecL gedipl. Pedicure
De gehele dag
geopend
HOOGSTRAAT 128
TEL. 68304
vISSER Co.
LIKEUREN
WIJNEN
BIER
Rotter dams edijk 158 a
LIMONADE
voor Uw boekenkast
vervolg van
„brood tilt het water"
door Fenand v. d. Oever
prbs 4.90
Telefoon 66BZ1
HOOGSTRAAT 51
BOEKHANDEL
Broersvest 44
Telef. 68152
Vc# LCf4ec kteft nrei nl»a*t Stekt*», «ruinrft
tiljltt. lit Net gctit 4'f cmgtki»rncB«a t«j «kt te fc*-
ftlto i*. Allee» *7« vy 19 tel ter rtö
Wi4ia« oa''wee,{",<D bet "fti
rr.*f»N« Cssfa] U CBwau^cccrc, De <4»7CTI Ft'lbWKrt «o £*««&ïi< éca m"c te 8«IeD'
IdCtbtn opgtli£t J hebben ingthlo Cc-; ortoCica Js» j«rtor. a:l ut t t»jvi birtf^eacco Is Akft b't bui» if Rccrc»»»o strwk w«« i< ffl"--
aa afekil Cssf^I »txr. imntit*. Vier Es,-tlfc1c norlttb <te dinficcTi DtigiMc 4k *o*raCC wrt feben (egesunWlig4ie, too «el «ea wrtt illeu *fC
f^epta rj" W* KeoftiS ItBptl icylrhtrts oj» Cr',tSt orciaoep vcrpcicc, luica ben rofi Ct rrsgciosi:'-, brVityr re te citbtly*ih
Fa te it traifcrcnzy mllccer «ie: ie S»ger. Kt* gcScgt beid o»,, q» «cm* «ttg;a iiortl u duts. Heer v«a S'fBtk co =roe wou»; «7« cr rut »*.<-
jociirtb root ittcweMgei»«*»«tt4efea.B«rÊBgïJir<, M. N«fl Cec«'»»l Ui-aossEijfe io Ctsera»! rre Biia4cn Ken Riftmu-'ltrbUB tf»< Weke»
ieef «c eora'tnsE ehfcNc* RuiliaC t« btjacilgraT»B Civifis bsaccdti ti bea esi bevd ortf dt Artil «»a, diKelf»MeerVcJ^ffraawie Wel F/^Var?
Ca* icg«» -yse-cire bc.'»Et«a b-BCcit. Het tij «tge- |er,e fioogllfcietf» ClrCc jegcye# Hy He<» MrJfclTfb»*' M, Sntrra'Ur S«t d' NtvVi SU «y»f-
[W,feü wtdrt itlcgcsbcid «loeco cctjjt iclcpt» re OfEtic- vis Cc uüftckccdite tcrCiaaftes, frauw te Wed. OpfialXejtCmiv At tm* art »lf«
ècedrtBBMI *1 c« b,B» r» Turkjeo willto-vsor, j)B t'otcea «o Cec C*ow Heing w# sicbt, BSrirf-ftsw Sn>f, *ti oele it Ci'o«««g4 t»
fceochc giBatea Dev«'ieitB. hctzyncn ^.hc* he? gsmuMn. der ïi«d l«<rl*o uit. zy btttzit c-oa febeosrtuBfttrCe uit": is <sp tes» v
JtoeaiuOtel z*l blcetficUen, HtaotCea tj o* AittkesCc uit iwcc RcJiacuteq Sie Co« ba# e«t ïsorlomei' J'ke -wyw de# «wMttetf. ifsic a^er Cc Cckes
«3« tt eafTaippt». j»irna»ict. ter buUea h?{i g.klaasje#dcetlyk gtkicetn cis U-
n v T k k J H" Cor»!« fr"'1 bcHgert ««e i|)m. «eo. htheft csalgtCdcb sk? nureCb**'-,
Ottant sa CCTOlUBtijle*
B»«£ctcaifcl»p «Hcfteli «stéoe. ÏM ftkv e, „htrng C« Pr.Ucbe Armer rSM aaer Op HosgHCcc
X»c SMtz* HojcsiyoUer I» Wteccn, htrflla ¥er*wr<(>. telft Brter tyB ,j!B Arcbltetlth vTlgei^Jgd WT li-T
iil# de# is Deet»». is »«p«de bclxuj-yk: xk KojstnMdinr *i# 5JcS«ce bid Cc fen»fo«B»eCw «rwCTia »jn eto pit», hoe bei *»oiilC. Jefct v** L-l-
«cabJtCiag li» tc 'KcrJ'n wc# ffi'tifeJippai ta Ku«- otgeijlelli.eerie plutfcB Weta vCftitnelCte.ef Ce» een beu zus bus ren bobos» d *»7dtC f tulltncc li
itsa bsk«C poui'Door hoogt yeoic »«n Z- jofft» 'm ectouU flerk zjoix ïa.sou jbjb »<»*'- ,egekaiga« fi»e* getostes sp»-Je» na des
K. H. iet G<6<mtJfiMV*,_A"»be|K*a ï.rel. xk IkDric iy treB vf mif»ch b»< btgtra oa k«r vu Rjessctcidfehe ickrn«MlStm, WM»
ny la fb« gAeid. ei«e Nmcm>et Ce» col* ,ta Brtslui te tercatrurtea. -j,,. wsfCtgetdytktMC. eccefircm'etM/iö«o
{UUHjttli, etae tdlkit» Ootte#tc «nCcrueajay £Ji Cticrixi liédborlllc, CHefnuCeaJ if del frla wo-Cob n-.tgcirikt. V-'f* trt xaJifio^Hoa^j'ttrtCtlt
Ofièbeoa C:t» teh.Ce aitaoTjyjtc gtfcbïaksl* *«b ft»J<rJ«e, Js*C (j*re«esc»èoe*e.pw«ifceo&r Gcosmtu'o.ersl, lefcry» rtghieri geattiM woicm tor
tel patdies hsrfCfoorwciJ» beeXt, zo» beo ik bt-Jtm Kozturha Ko«t»»Oj*Et»*8« WurniB-try i», to Ce» hM t>ie*|ea »r» ie bltnoc eeod gr firannsB
hcrell Wt ille MMiirKbltl, t<t le ItubneiAtg Geitml VirueciCoerzneitel Ti# tt S.,e(fc te-.lj.,, e di»«cj.e oiICCVM'Clfd» prodbrOnDe del M-
die fiigtc by ie »n.gt» «■elke aij grlear^e m>«- Ej btabca Ce Pr» tfc# teStteblt» irgibujdprttrI vier i»tdi»i£ 'aj vc Bwa»Cc Conr bet y'
»ea ta BiCtfebiwyeo, «E* -rsr-aftlif job het geicti Ce ilitgt gedreven c» tea «to «4», 9oap«'4rn, e* Ctsdc m^rticffelyiee Sak, cal tr*
ier jlgcfietsc lyte HrAorlt Cer Altdbtfehrj- ««hweal/ke kaz.aaijta «tt ltv4s»»Jid*ltOw«)kr
*lac, ter R»ilel»|!k>TBekBM9f!e,Aieh*eci8j&,P«B.hf«it vb'rtcjntu wji t» Ce pl»«« ti wtrpw ca.-n"
vicritBniec»ï.TW b« ettis rtsAugUaii» 1Ï87 rullesneo. De fil.jaar rirrlebt» treft, eio hu hcofa v«
tosJcCCB. jjss «*a Ce Hgte Ruiierj Deietngt*, i»e;
097 g«?«UBa^, *#97 t«* £tBelCtoa«r-:Pru)(5ftlic ElkXrun eaegiullta Iw# «ll eee geCrc.
back m talks «IJ»» tt 't&BBra iR?tk-j»ea. ca J« ge.argeiio bso geft!l*k<", r
OCBUO. *5» ie Cetoim **C Mteb*êlt»4»»*K Ar» 'iteoj Z. K« ««ft beeole» «w tea. 4er v
lelscaeta' G*lectdec, wft 8iti«IUiBf wt BySejJr
*a»r«t7jit#j w» bait .yaorgrhgi f Be" n
174'
i Kim t
FrcCcntr 1L }Iei Ce wertea
a da Kid by de geheel v
I Jrtidrct UagtArijt
Mv igraat Atf St*A Ltlirr <ta# u fit"
É«rt«e« vac fut Xeanegrjt jVlaeX
Otf> tietJfeliker rPP n**»**»» by otefrU* ?t<
tu.tr> cta»g g'd«Jle.T*n en* V»<«Tl**Cdie Cc
v,\ tctuacig. «Ie Ti»trt'j a.in sta i.t Ae*nag|tr< f.a. Ho« utr friet' E-J"-®-6 <a0' 4* au*
en waarschuwingen voor slechte
boeken."
De oudste Schiedamse Courant
stond dus eerst onder leiding van
A. van Kerssen en W. Locke. Kort
daarna reeds was het de Firma F.
H. Goede en Comp W. Locke),
in 1807 en 1808: J, Locke en W.
Molenaar, terwijl in 1809 W. Mole
naar alleen nog genoemd wordt. Zij
waren ook de uitgevers van het
reeds genoemde blad „The New
Merchant", dat later „The Mercu
ry" heette; ook gaven zij een pe
riodiek „De Bijenkorf" uit, ongeveer
te vergelijken - de inhoud is ons
bekend met een uitgebreid weke
lijks bijvoegsel van een courant.
Het begin van het einde
In het begin van 1807 kwam er
dus een nieuwe directie. In verband
met het verleende octrooi richtten,
zowel F, H. Goede als J. Locke in
die tgd requesten aan het stadsbe
stuur, die te merkwaardig zjjn om
hier niet besproken te worden. F.
H. Goede schrijft o.a. dat hij en zijn
campagnon W. Locke zeer ongeluk
kig zijn geweest met de uitgave
van een Schiedamse Courant. Goede
had er heel wat geld mee verloren.
Om zijn werk er voor zo goed mo-
gelgk te doen, had hg wonende
te Rotterdam er zgn ambt van
schoolopziener met een jaarlijkse
opbrengst van 600 voor opgeof
ferd: „terwijl ik nu de gansche on
derneming met alle speculatia voor
het vervolg, die mijn verlies mis
schien weer had kunnen vergoeden,
moet opgeven, wil ik een eerlijk
man blijven en niet bij mijn eigen
geld ook dat van een ander ver
hezen, of ten minste wagen, naar
dien de S. Cour. zoowel als The
Mercury met nieuwjaar zoozeer ïn
debiet ©n de eerste ook in Adver-
tentiën is afgenomen, dat ik de
daartoe vereiacht wordende kos
ten op verre na niet goedmaken
kan, en ik dus mijne drukkerij, weer
met 600 verlies aan mijnen braven
en irjverigen meesterknecht W. Mo
lenaar heb overgedaan
Merkwaardig is, dat in dit droe
vig relaas zo weinig- wordt gezegd
over W, Locke. Goede's compagnon.
Deze Locke, eveneens een Rotter
dammer,, deelt in zyn schrijven des
te meer mee over Goede. Locke
vertel', dat hg de Schiedamse Cou
rant eerst is begonnen met Abra
ham van Kerssen, maar al spoedig
blijkt hij allaen te staan door „het
wangedrag en de terugtrekking van
Van Kerssen. De toenmalige redac
teur, Goede, vroeg een „enorm hoog
honorarium". Het leek Locke toen
een goede oplossing om Goede „als
compagnon te engageren". Nauwe
lijks was dit echter gebeurd of Loc
ke ervoer tot zijn leedwezen en ver
wondering dat het Politieke ge
deelte van de Schiedamsche Cou
rant aan een onervaren en traag
jongeling, welke bovengemelde Heer
Goede van de Regenten van het
Weeshuis te Gouda onder voorwend
sel van hem onder zijn opzigt tat
het schoolvak op te leiden overge
nomen had, doch inderdaad om
voordeel in andere vakken van hem
in de tusschen jaren te trekken, op
was geworden." Ook an
dere rubrieken van de courant wer
den aan verschillende andere per
sonen opgedragen, a at veel geld
kostte. Locke had, zo goed als hem
dat mogelijk was twee maal in
de week maakte hij er vermoeiende
reizen voor naar Schiedam „dikwijls
in het midden van de nacht" -
„een wakend oog op het politieke
stof van de Courant gehouden" en
zo veel mogelijk goed nieuws ver
zameld.
Toevallig had Locke nu gehoord
dat Goede „en zijn jeugdige pupil"
(hij wordt met met name genoemd)
het plan hadden om hem er uit te
werken; de compagnieschap was
toen ontbonden: Goede wilde medio
1806 ook de courant al opheffen,
maar dit werd opgeschort door Wil
lem. Molenaar, door Locke reeds
aangesteld als „Directeur van de
Courant-Drukkerjj". Locke vraagt
nu vergunning, dat de courant
wordt voortgezet onder de directie
van zgn zoon J. Locke en W. Mo
lenaar. Het stadsbestuur geeft hier
voor zijn toestemming en het voort
bestaan 'van de courant was dus
voorlopig weer verzekerd. Wanneer
zij ophield te verschijnen heb ik nog
niet kunnen achterhalen. ïn elk ge
val moet het geweest zijn na 1809,
want an Lentemaand 1810 mag ztf
een week niet verschijnen omdat in
dc rubriek „Mengelingen" er een
stukje had gestaan „Zonderlinge
instructie bij het vragen van de
hand eener Princes", dat blijkbaar
ontstemming had gewekt
Rest mij nog een vraag: zijn er
nog Schiedamse families, die cou
ranten uit die jaren bezitten? Op
het archief zijn deze oude nummers
zeer welkom!
KOOP VOOR MINDER GtLD IETS GOEDS ÏN I'E OUDE VERTKOÜWDB SPECIAALZAAK
Rotierdamsedfjk 264 Telefoon 68919
SCHIEDAM
in DEGELIJKE KWALITEITEN voor
BILLIJKE PRIJZEN
DE LAATSTE ETAPPE. Dit
is de titel van de aangrijpende
Poolse film over het kamp Aus-
witz. Het is een film die soms van
een verbijsterende schoonheid is en
andere momenten de harde ruwe
werkelijkheid doet zien van het le
ven in dit kamp, waar ook de twee
vrouwen gevangen zitten, die de
makers van deze film zijn gewor
den. „Opdat wij niet vergeten is
een veelgebruikt motto en wij zou
den dat ook voor deze film willen
gebruiken. Het is te prijzen, dat
men wil vergeven door wie de
wreedheden zijn uitgedacht en uit
gevoerd, maar wat men niet mag
vergeten is, dat het mensen zijn ge
weest, die hun medemensen derge
lijke dingen hebben kunnen aan
doen. Daarom is het zo nodig, dat
men deze film ziet, omdat deze
uiteindelijk het goede in de men
sen wakker roept en beter dan op
welke andere manier ook het stre
ven naar vrede onder de mensen
uit alle landen zal aanwakkeren.
Op Vrijdag 26 Augustus gaat deze
film in Lux or te Vlaardingen
draaien en een hoofdbestuurslid
van de Ned. Vereniging van Ex-
politieke gevangenen zal er een
kort woord spreken.
FILM EN TONEEL. Het is in
derdaad een vermakelijke geschie
denis, die U op het Luxor-doek
kunt gaan zien van Vrijdag tot en
met Maandag. Een miliionnair moet
n.l. in een bepaalde tijd een mil-
lioen uitgeven, om zodoende xnil-
lioenen te erven en dat gaat hem
niet gemakkelijk af. *t Valt ook niet
mee en hij weet niet waar hij al
dat geld kwijt moet. Hij koopt en
huurt alles wat los en vast zit en
slaagt er op het laatste nippertje in
te slagen, om dan de 7 millioen
van zijn „geestige" oom, die dit
plannetje had uitgedacht, op te
strijken.
Het toneeldoek blijft nog geslo
ten, het is nog Augustus en men
wandelt of fietst liever, dan dat
men zich in de zaal opsluit, te meer,
daar er in de openlucht ook veel
te beleven was en is. Zaterdag
hebben n.1. niet minder dan 500
mensen een bezoek gebracht aan
het Feestterrein, waar Radioster
ren een goed programma brachten.
Dat is prettig! Er is echter één
dmg, dat wij niet goed begrijpen.
En dat is het volgende: waarom
komen er op zo'n cabaretavond
meer dan vijf maal zoveel mensen
als op een toneelavond op heizelfde
veld? Als we deze beide avonden
op een weegschaaltje zouden leg
gen, zou dan de waarde of het ge
wicht van de cabaretavond ook 5
maal zoveel blijken te zijn of zou
er evenwicht zijn? Zo'n groot ver
schil als de Vlaardingers blijkbaar
veronderstellen, zal er zeker niet
zijn!
JEUGD AAN HET WERK. Moch
ten de volwassenen verleden week
hun hart hebben kunnen ophalen,
deze week is de beurt aan Vlaar-
dings jeugd en zij doen het goed.
Maandagmorgen vroeg zagen weal
de geluidswagen van het Vacantie-
comité door Vlaardingen rijden, die
het goedgekozen motto op een
schild met zich mee draagt „Door
elkander voor elkander. Die ge
luidswegen kent U natuurlijk al
van binnen en van buiten en U
zult dat niets bijzonders vinden.
Het aardige was echter, dat een
jongeman van 12 of 13 jaar als om
roeper fungeerde. En hij deed het
netjes! Inderdaad, de jeugd viert
feest en wel op alle mogelijke ma
nieren. Men gaat vissen, zwemmen,
wandelen, naar jeugdfilms kijken,
er worden kinderspelen gehouden,
kortom er is voor elk wat wils. Zo
als aan alles een eind komt, komt
er ook aan de vacantieweken in
Vlaardingen een eind en wel Za
terdagavond op het Feestterrein.
De Marimerskapel geeft daar een
prachtig concert ten afscheid en er
breekt dan weer een tijd van hard
werken aan, met in het vooruit
zicht, dat er in 1950 weer vacantie
weken worden georganiseerd, want
daar kan Vlaardingen niet cheer
buiten.
Da. 2, 7, 9, Za. en Zo.
1.45, 4.15, 7. 9.30 u,: Na regen
komt zonneschijn <14jr.)
Monopoïe: Da, 2, 7. 8, Za. 2, 5,
8 Zo. 3, 5, 7, 9 u.: Veertigduizend
ruiters (14 jr.).
