De G.G. en G.D. zit nu in eigen huis
in nieuw gebouw aan de Tuinlaan
Voor vijftig jaar s
het eerst over Stedelijk
men voor
Museum
WSëÊSm
'f
Waar vroeger couponnetjes werden geknipt
wachten nu de kinderen voor de tandarts
Stichting
Cultureel Centrum
Sinds '40mag Schiedams' museum
met recht zo genoemd worden
Frans van Waas de
grondlegger ervan
jGR.OJiTAXIS
Zo dacht 't Schiedam van '98 over
stedelijk museum en gem. archief
Symboliek en
bespiegeling
„De Zonnebloem in
„Mater Aniabïlis"
Zatetdag 22 October 1949.
IN EEN ruime directeurskamer van het nieuwe gebouw van de Ge- I
meentcUjke Geneeskundige- en Gezondheidsdienst hebben we Vrijdag
middag met een opgeruimde dr. J. H. van den Berg zitten praten. Die
opgeruimdheid had e goede reden, want voor het eerst kan de directeur
van de ö.O. eh G.D. met al zUn medewerkers en medewerksters nu eens
In eigen huis de voeten onder tafel steken. Gistermiddag heeft hij ons
rondgeleid door de vroegere burgemeesterswoning aan de Tuinlaan, die
nog niet zo lang geleden als bank fungeerde en thans, na een volledige
gedaanteverwisseling van binnen ondergaan te hebben, dienst gaat doen
als het gebouw voor de G.G. en G.D.
JONGE DIENST IN
OUD GEBOUW
De nog jonge gemeentelijke
dienst die de G.G. en G.D. is, was
tot dusverre gehuisvest in het voor
malige woonhuis van burgemeester
Van Haaren, verder naar achteren
aan de Tuinlaan. Dit gebouw was
destijds door het Beheersinstituut
beschikbaar gesteld, doch dit kon
niet anders dan slechts tijdelijk zijn.
Toen de oude eigenaar weer de be
schikking kreeg over zijn eigendom
en de wens te kennen gaf hierin
weer te willen wonen, moest de
G.G. en G.D. het veld ruimen. Toe
vallig was door het samengaan van
de Incassobank met de Amsterdam
se Bank een pand aan de Tuinlaan
vrijgekomen en dit werd door de
gemeente aangekocht ten behoeve
van de dienst. Wie zo eens langs de
Tuinlaan komt, "Ziet het. er van bui-
ten niet. aangaf, dat nummer SO zjjn
voornaam burgerlijk innerlijk heeft
moeten prijsgeven voor de koel-
hygiënische sfeer van een instel
ling, die werkzaam, is voor de volks
gezondheid. Binnen, in de brede
marmeren gang of boven op Se cor
ridor, waar' de ruimte niet minder
klein is, geeft het gebouw zijn ver
leden nog niet prijs, maar wie even
verder een blik om de hoek van een
deur slaat, weet meteen, dat het
daar tussen het marmer allemaal
nog slechts een verguldsel van een
voorbije tjjd is. Ontzettend veel Is
er binnen de vier muren van het
gebouw gewijzigd. Practisch ge
sproken zijn alleen de buitenmuren
onveranderd blijven staan, vertelde
dr. v. d. Berg, die persoonlijk veel
invloed heeft gehad 'bij het uitwer
ken van het bouwplan, dat door de
gemeente-architect, de heer De
Haas, is gemaakt. De behandel
ruimten zjjn zoveel mogelijk in de
benedenverdieping gehouden. Al
lereerst vindt men daar de verband,
kamer, waar na een ongeval even.
tuete gewonden direct geholpen
kunnen worden. Direct aansluitend
hieraan is een laboratorium Inge
richt, niet meer een vertrek als in
het oude gebouw, waar voor de
vorm maar die naam is gegeven,
doch nu een „echt".
Aan de rechterzijde van de be
nedengang zijn achter elkaar gele
gen de vertrekken van dr. Louis, de
controle, cn schoolarts, van de
schoolverpleegstcrs cn van dr. Van
Haaften, de schoolarts. Tussen deze
vertrekken in zijn de kleedkamers
aangebracht, die aan elke zijde een
deur hebben. Zodoende kan iemand
Niet altijd stemt de herfst wee-
moedig, hoe droef de wind ook
door dorrende blaren ruiselen
kan. Want in. de herfst halen de
mensen hun oogst binnen- van
boomvruchtn en landgewas. De
•wagens kraken van zware lasten
.af het nu bonkige bieten zijn, of
goudgeel ooft uit de boomgaar
den. En waar de oogst wordt bin-,
nengehaald daar is vreugde.
"Wat marken wij in de. stad daar
nog van? Is er hij ons, die tussen
de stenen .en het beton leven, van
de vreugd om de oogst alleen
maar dit overgebleven, dat moe
der de vrouw nu wat gemakke
lijker een pondje appelen of pe
ren meer naar huls brengen kan
en vader zijn gezin verrast met
een bos gouden chrysanthen, die
met gedevalueerde dubbeltjes
zelfs nog betaaibaar bleek? O ja,
er zyrt in sommige kerken, óók in
Rotterdam, oogstdiehsten gehou
den, en heerlijk geurde het er
naar vruchten en bloemen, naar
aardes voedzame overvloed. En
er werddank .gebracht aan. God,
- die de gever is ook van het dage
lijks brood. Daarom spreken ze
op de. dorpen nog van „dankdag
voor het gewas"; zoals ze daar in
het voorjaar de biddag voor het
gewas houden. Zouden wij stads
mensen het werkelilk kwijt zijn of
leeft het. nog ergens diep. in ons,
dat bes el van iedere aardqebon-
den mens. waardoor wij het
Psalmwoord toch nog beter ver
staan dan wij soms zelf willen
toegeven:
„Die met tranen zaaien
gullen met gejuich maaien"^
of verstaan wij het toch niet? Wie
kan er juichen ook al heeft hij
zelf volop brood, als er, niet eens
vér over de grens, honqer knaagt
en brandt in uitgeteerde mensen-
lijven? Wie zou er niet verontrust
worden door het gemak waarmee
sotomigen goede gaven in over-
vloed binnenhalen terwijl anderen
het meest vanzelfsprekende: één
sende droog brood, nog niets eens
kunnen krijgen?
Na de oogstdlenst brachten
Rotterdamse kinderen vorige Zon
dag vruchten, bloemen en feest*
brood" aan" gevangenen, zieken en
ouden van daqeiu y
Dal -was niet maar een mooi ge
baar. Dat is de noodzakelijke
daad, die volgt op de dank aan
God. Het is nog oogsttijd en nu
bedoel ik het niet alleen letterlijk
zullen;.wij en onze kinderen de
daad vinden op deze, nog steeds
niet door.God; verlaten aarde,, om
als verenigde volken tezamen
onze dank aan de Gever van'OÏle
goeds tot uitdrukking te brengen?
OBERMAN
van de kamer van de schoolver-
pleegsters. via de kleedhokjes naar
de behandelende arts gaan.
Deze inrichting voorkomt veel
onnodig heen en weer geloop en
werkt een snel tempo bij de behan
deling in de hand.
Waar vfbeger de cliëntele van de
bank "haar couponnetjes met 'beleid
afknipte, is nu het domein van de
lieve jeugd, die wacht op een be
handeling bij de schooltandarts.
Hun wachtlokaal is door een op
vouwbare deur erg practisch al
weer gescheiden van het grote
wachtlokaal, waarin de banken
ruimte voor heel wat klanten van
de G.G. en G.D. bieden. Heeft men
beide ruimten tegelijk nodig, dan
behoeven slechts de deuren in el
kaar geklapt tegen de wand te wor
den geschoven en men heeft de be
schikking over een klein zaaltje.
Het domein van de schooltandarts
ligt aan de overzijde van de gang
en is geheel nieuw gebouwd. Een
breed raam zorgt er voor, dat er
een maximum aan licht binnen
komt.
Een badkamer geen luxe
De ervaring heeft geleerd, dat
een badkamer in het gebouw van
de G.G. en G.D. zeker geen over
bodige luxe betekent. Er is er op
de bovenverdieping dan ook een te
vinden. Een deel van de brede cor
ridor is hier omgebouwd tot een
keukentje, waarin ook iedere avond
van 510 de wacht een plaatsje
vindt. Er is een telefoonaansluiting
en radiodistributie helpt de tijd ver
drijven.
Verder vindt men op deze verdie
ping nog een dokterskamer en
directeurskamer met bijbehorende
onderzoekvértrekken, terwijl de
administratie er ook een plaats
kreeg.
Een doorkijkje in het nieuwe ge
bouw van de .G.G. en G.D., ge
nomen vanuit de spreekkamer
van de schoolarts.
Met tal van ervaringen is bjj de
inrichting van het gebouw rekening
gehouden. Zo is een deel van de
.deuren aan de binnenkant betim
merd, zodat de verfoeilijke stof
hoeken zijn weggewerkt, er is in
enkele vertrekken een buisverlich
ting, de gang naast het gebouw
werd overdekt om meegebrachte
kinderwagens een plaatsje te geven
en ook kwamen daar enkele W.C.'s
ten behoeve van de bezoekers.
De G.G. en G.D. beschikt nu over
een centrale met drie lijnen, waar
van er voorlopig twee in gebruik
zijn. Tien toestellen zijn hierop aan-
gesloten, waarvan een bij de Ver
voersdienst aan de Büitenhaven-
weg, zodat het niet meer kan voor.
komen, dat door het in gesprek zijn
van een toestel -de chauffeur van de
ziekenauto niet tijdig gewaar
schuwd wordt.
In de tuin. van het gebouwds een
garage voor de twee ziekenauto's,
waarachter binnenkort waarschijn
lijk ,nog een fietsenstalling zal ko.
men.
het domein van de school-
tandarts
Blijkens een schrijven aan de
Raad is door het bestuur van de
Schiedamse Gemeenschap een
stichting „Cultureel Centrum" in
het leven geroepen. Deze stichting
stelt zich ten doel de' bevordering
van het Schiedamse culturele leven
in al zijn schakeringen, zulks meer
in het bijzonder door de stichting
van-een cultureel centrum te dezer
stede.
Voor de .stichting is een curato
rium, dat' toezicht zal hebben op
het bestuur van de stichting en al
gemene richtlijnen zal aangeven.
Voor de eerste maal treden als be
stuursleden op mr. .P. Sanders,
'voorzitter, dr. A L J, Künze se
cretaris en A. de Groot penning
meester. B. en W zullen het recht
hebben zich door een gedelegeerde
bij de vergaderingen van het cu
ratorium te laten vertegenwoordi
gen. Mocht de exploitatie van het
Cultureel Centrum een batig saldo
opleveren, dan zal dit ten goede
komen aan De Schiedamse Ge
meenschap.
Meer handwerken op
de scholen
Het handwerkonderwijs op de
openbare scholen laat reeds jaren
veel te wensen over tengevolge
van het gebrek aan materiaal.
Aanvulling van de voorraad moest
wegens het ontbreken van de no
dige textielpunten en omdat het
voor de aanschaffing van school-
behoeften jaarlijks toegestane
budget nauwelijks toereikend was
voor de noodzakelijke aanschaffing
van leerboeken e.d., achterwege
blijven. Het eerste bezwaar is nu
opgeheven, aangezien periodiek
voor alle scholen een, beperkt aan
tal punten wordt beschikbaar ge
steld. Het gewone budget is even
wel niet groot genoeg om .dit hand
werkmateriaal aan te schaffen,
zodat voor de openbare lagere en
voor de openbare U.L.O. scholen
respectievelijk nog bedragen van
f 1.000,- en f 200,- nodig zijn.
B.«en W.-stellen voor deze cre-
dietén toe te staan.
Voor het grote feest van
St. Nicolaas
Evenals het vorige jaar, organi
seren Schiedamse Bestuur'dersbond
en Party van de Arbeid ook nu
weer $en St. Nïcolaasfeest. Ditmaal
koiht dé goedheilig man al op .30
November op bezoek in het Volks
gebouw. De gelegenheid tot in
schrijving van kinderen van 5-12
jaar kan plaats vinden op Woens
dag 2 November, Zaterdag .5 No-,
vember en Woensdag 9 November,
steeds van 2.30 tót 4 uur. Men
dient bewijs van lidmaatschap dan
mede te brengen. De kosten be dra
gen'vijftien cent.
Veertig jaar CNV
wordt herdacht
- Het Christelijk Nationaal Vak
verbond bestaat veertig jaar en tfer
gelegenheid hiervan zal' er op
Vrijdag 4 November, in het Vere
nigingslokaal een bijeenkomst wor
den belegd, waarin het', woord zal
worden gevoerd door de heer' C. y.
Baren, voorzitter van de Bond Van
Chr. Fabrieks- en Transportarbei
ders, die spreekt over het-.onder
werp "Uw woord is; mij een lamp
voor mijn.voet". De hoofdbestuur
dér van de Bond van Chr. Arbei
ders, en Arbeidsters in de Voe-
dings- en Genotmiddelen, de heer
J. van Soelen, spreekt - over „De.
opdracht voor de toekomst".
In: de Schiedamse Courant van
1718 April 1898 vonden wij het vol
gende schrijven, 'dat een aardig beeld
geeft van de toen heersende opvat
tingen van museum- en archiefbe
heer in Schiedam.
„Nu a.s. Dinsdag in den gemeen'
teraad de voordracht van B. en W.
in' behandeling zal komen om het
voormalig gymnasiumgebouw in te
richten tot archiefgebouw en voor
bureau van den burgerlijken stand,
de bevolking enz., vinden wij het ge-
iPÊnscht onzerzijds nog eènsnader te
rug te komen op wat wij omtrent
dien verbouw schreven in ons blad
van 27 en 28 Maart j.l.
'Het vraagstuk, <fat Dinsdag aan
den gemeenteraad, ter oplossing
toordt voorgelegd, is niet van uiterst
ingrijpenden aard, maar toch mag
het, geheet afgescheiden van finan-
tieele overwegingen, niet onderschat
worden.
Eene stad, die hare geschiedenis
niet eert en rial daaruoor niet eenige
opoffering wil getroosten, - begrijpt
noch hare waardigheid, noch haar
eigenbelangEr zijn zoo tallooze ge
vallen, waarbij het voor de gemeen
te van gewicht is oude stukken te
kunnen voor den dag brengen, ten
einde stichtingsvoorwaarden van in
stellingen, oude reglementen, eigen
domsbewijzen enz. zoo. noodig te
kunnen raadplegen, dat reeds hier
om alleen het-slechts-dienen-van-
cigenbelang het voor élke gemeente
raadzaam daet zijn de haar betref
fende documenten in orde en op elk
moment ter gemakkelijke raadple
ging beschikbaar te stellen, iets wat
des te meer klemt voor eene in pol
ders gebouwde stad. Daarbij verlie-
ze men het zedelijk belang niet uit
het oog, want' elk onderscheid zou
_er zijn tusschen onze aloude en eene
niéutu gebakken Amerikaansche stad,
uit geschiedkundig oogpunt, indien
de documenten, waarop die eerbied-
Clngez. Med.>
waardigheid berust, niet aanwezig of
wat daarmede 'gelijk staat, ontoegan
kelijk zijn.
In eene uitvoerige memorie van
toelichting hebben B. en W. hun plan
blootgelegd. Wij stelden daartegen
over het onze. Maar men versta ons
wel. Liever dan niets te verkrijgen
in een zeer afzienbaren tijd, aan
vaarden toy het plan van het Dage-
lijksch Bestuur, liever dan een op de
lange baan schuiven van het uitger
werkte plan om waarlijk wiet voor
den tijd aan ons archief een waar
dige locüliteit te verschaffen, waar
onze archivaris tot schifting en loca-
liseering der aanwezige stukken kan
overgaan, zagen wij.het nu ingedien
de ontwerp aangenomen.
In elk geval iets, in geen geval
niets.
„Wie te veel verlangt, krijgt soms
niets." Door bevriende hand werd
ons dit-geschreven.
Daar lipt veel toaars in.'
Maar-verlangden wij te veel?
Jaren,' schier eeuwen heeft ons ar
chief braak gelegen, het is er niet
beter op getuozden, misschien, bijna
zeker zelfs, zijn er stukken wegge
raakt, op welke wijze dan ook.
Thans ivil het Dagelijksch Bestuur
aan den ombaardigen toestand een
einde maken. Het ontwierp een plan
Wij juichen dit toe, maar vroegen
„zal dit afdoend helpenIs er met
betrekkelijk weinig meer kosten niet
te.is beters te bereiken?'
En wij ontwierpen een plan.
Men heeft dit in dit blad kunnen
lezen.
Wij toenschten het archiefplan met
het museumpÏQ» te verbinden. Wy
wenschten ook onzer politie tevens
eenlocaal te geven, dat beter dan
het tegenwoordige zou voldoen.
En de kosten? Ze zouden het dub
bele bedragen, een rentelast van on
geveer 400 meer veroorzaken, ter
wijl daartegenover staat het bezit
van een -waardehebbend pand.
Het ligt'niet in onze bedoeling nog
eens uiteen te zetten, hoe wij de
door ons voorgestelde combinatie
denken. In de „Schiedamsche Cou
rant" van 27 en 28 Maart j.t. kan
men onze ideeën - hieromtrent na
lezen.
Uitgaande van deze gedachte voor-
al, dat het onraadzaam is om 5000
te verbouwen in een pand dat nau
welijks 3000 waard is, iets toaartoe
geen particulier-eigenaar zal over
gaan, tenzij in een winkelstraat, en
niet blind er voor vervolgens,dat-
ooJc de voorgestelde verandering op
dsn langen, duur niet zal helpen,-en
by het onzekere zelfs of het Rijk
het te verbouwen perceel zoo deug
delijk voor archief zal oordeelen', dat
dit het oud-rechterlijk archief aan
de gemeente wederom'zou tóillen af
staan, gaven wij te kennen, dat
men wel tweemaal zich mocht be
denken en toei nader mocht onder
zoeken, of men deze oplossing van
het vraagstuk zou aanvaarden, vóór
men de zekerheid had dat er niet
eén andere, betere, verschillende
takken van gemeentebeheer bdtende,
te vinden zou zijn, ook al ware' deze
momenteel de duurdere.
Natuurlijk handhaven B. en W.
hun voorstel. Het tegendeel zou af
keurenswaardige zwakheid verraden.
Maar het kan zijn, dat, wanneer er
een stem uit den Raad opgaat, die
vraagt of deze oplossing „de" op
lossing is, ofzij het ook met' eenige
grootere opofferinger- beier resul
taat bereikt kan worden. B. en W,
zullen toegeven, dat, zoo de verte
genwoordigers dér burgery een hoo-
ger bedrag willen vateeren, er beter
plan is uit te'voeren, meer bedacht
ookop de 1 toekomst.
Door den gemeenteraad is in het
voorjaar van 1897 een gemeen te-ar
chivaris benoemd. Daarmede heeft
natuurlijk de Raad bedoeld, dat het
tyd toerd ons archief te.ordenen en
tecatölogiseeren.
Zonder volden de localiteit is dit
een onbegonnen werk
Met het benoemen van een archi
varis heeft bij dert gemeenteraad na
tuurlijk voorgezeten de begeerte om
die localiteit te verschaffen.
Dat men dtt dan doe op waardige
wijze, maar in eik geval, dat men
het doe.
Uitstelalthans lang, is hier niet
gedoogd.
Moge een der leden van den ge
meenteraad zich opgewekt gevoelen
om te vragen, of het door B. en W.
voorgestelde plan is afdoend, waar
dig en in den geest des Rijks."
OSLO Na langdurige besprekin
gen is thans besloten om de Olym
pische wedstrijden in het hardrijden
op de schaats, alsmede die in het
kunstrijden, in het Bisletstadion te
houden.
In 1946 zijn daar dn Europese.ath-
Icthiekkampioenschappen gehouden
en dit jaar de wereldkampioenschap
pen in het hardrijden, tijdens hevig
dooiweer. De bedoeling is. de acco-
modatie te verbéteren en te vergro
ten.
V emieuwingaondenvij 3
aan het Frans Halsplein
Zoals wij reeds eerder, konden
berichten, hebben naar. aanleiding
van de resultaten van het vernieu-
wingsonderwijs, zoals dit gegeven,
wordt aan de Comeniusschool B
voor G.L.O. aan de Singel, ouders
uit het Westen van :de stad het
verzoek gedaan, om ook in dit
stadsdeel een vernieuwingsschool
in te richten.
Om aan deze verzoeken tege
moet te komen zal het onderwijs
aan de -Jan. Ligthartschool A voor
G.L.O. aan het Frans Halsplein in
deze richting worden geleid. Ter
bestrijding van de aan dit onder
wijs verbonden noodzakelijke uit
gaven, zal voor dit jaar nog een
extra credief nodig zijn van f 500.-.
Kracht der getallen
Als antwoord op de ontijdig
ingezamelde adressen van het
Plantage-comité zyn. door de
Schiedamse Gemeenschap thans
adhaesie-b'etuigingen aan de Ge
meenteraad aangeboden, waarin
verenigingen van 'velerlei richtin
gen, die kunnen spreken; namens
meer dan. 20.000 leden, hun in
stemming betuigen met de voorge
nomen bouw van een Cultureel
Centrum. Het bestuur van de Ge
meenschap weet zich geschraagd
door het organisatie-leven van
onze stad. Vooral om dit te demon
streren, werden de ingediende
requesten verzameld.
"V\f E HERDENKEN in deze maand het vijftigjarig bestaan
van het Stedelijk Museum en er zal wei niemand zijn, die
Schiedam dit jubileum zou willen betwisten. Toch zou het eigen-
lijk een herdenken van het negenjarig bestaan moeten zijn,
want toen op 5 October 1940 burgemeester van Haaren in de
aula van het oude St. Jacobsgasthuis het nieuwe museum
officieel voor geopend verklaarde, mocht onze stad zich voor
het eerst met recht in het bezit van een echt museum weten. In
de officiële stukken van de gemeente was toen echter al een-en-
veertig jaar lang gesproken over het Stedelijk Museum,
wraarmee men de historische verzameling aanduidde, die toen
een plaats vond in het Doele-gebouw, destijds van de schutterij
en waarin thans de ongeorganiseerde jeugd verpozing vindt.
Frans van Waas de
grondlegger ervan
Het moet begonnen zijn met de
wapens, die de reeds bijna legen
darische Frans vaii Waas ergens in
de stad opdiepte en welke hij een
plaatsje gaf in het gebouw van de
schutterij. Het werd zelfs een hele
wapenkamer, waarvoor „de ma
joor", G. Visser Bzn., al spoedig
ook grote belangstelling had en vol
ijver meewerkte om er een histo
rische verzameling van te maken.
Op 24 October 1899 kwam'het zo
ver. dat de gemeenteraad van
Schiedam het waardig keurde om
er de naam Stedelijk Muséum aan
te geven .en het Doele-gebouw' als
expositieruimte te bestemmen. Het
raadslid M; C/M. de Groot leek.het'
gebouw toen reeds" niet erg ge
schikt; V'.'f ■-
Vreemde opvattingen,'hield "men
er in hét. Schiedam vandie dagen
op na over het: begrip Museum,
want het zou' nog wel tien jaren
duren na, het raadsbesluit, ser een
ieder voor tien cents per persoon er
een kijkje kon gaan nemen. De
„majoor", die behalve brandèr-dis-
tillateur ook commandant van de
Schutterij en wethouder was, fun*
geerde als museumbeheerder,
Schiedam vloeide, ook in. het ver
leden niet over van .belangstelling
voor culturele, zaken en zo kan het
ons daa ook niet verwonderen, 'dat
de hele subsidie van het museum
eén precies afgerond bedrag van
honderd gulden bedroeg. De sup
poosten verdienden vijftig- cent per
middag....
Toen kwam er verandering
Jarenlang; is. dat daar in "het oude
Doele-gebouw zo voortgesukkeld en
het was dé', raadsfractie van de
SDAP, die omstreeks 1925, voor het
eerst critlek gaf op het gevoerde
museumbeleid, dat eigenlijjk in het
geheel die naam niet mocht heb
ben. Reeds toen opperde men in
deze kring bij monde van de heer
J. Dinkelaar, de latere wethouder
van Onderwijs en Sociale Zaken,
het plan om de hele zaak te ver-
huizenfnaar het .oude St. Jacobs
gasthuis aan de Hoogstraat. Die
verhuizing zou nog wel .wat jaartjes
op zich laten wachten, doch. in 1927
kon toch. eeri wijziging in het be
heer tof stand worden gebracht, die
de verzameling ten goede zou ko
men. Voor het eerst wérd hiermede
belast een op het gebied van oud
heden en schilderijen bij uitstek
deskundige, dè heer Cr H. Schwa-
germann. Deze begon direct met
een grondige opruiming-van alle
falsificaties cn prullaria, die voor-,
dien in. de verzameling waren te
récht gekomen.
Dank zij een dieptepunt in de
economische en maatschappelijke
toestand van óns land, kon de ge
meente Schiedam er in November
1937 toe overgaan de rechtervleu-
van het te kwader ure' reeds voor
afbraak bestemde St. Jacobsgast--
huis aan de Hoogstraat, door jeug
dige werklozen te doen inrichten
als niéuw tehuis voor het Stedelijk
Museum. De toenmalige adjunct
directeur %'an Gemeentewerken, ir.
E. A. Alexander, maakte hiervoor
het plan en had cr de leiding van
Schipper Boer uit Sliedrechi vis
te met zijn mannen met bagger
molen Gorcum in de Wilhelmi-
nahaven te Schiedam een con
tactmijn op. Toert de emmer
waarin zich het monster bevond
boven water fetoam, dacht men
aanvankelijk te doen te hebben
met een leeg yal en keerde de
emmer boven het dek om. Tenzij
dé mtjn door inwerking pan het
wafer reeds onschadeïyk is. mag
het een wonder heten dat bij de
ze handeling geen ongelukken
zijn gebeurd. Nog groter zou het
gevaar geworden zijn als het on
ding in de afvoer voor bagger
terecht gekomen was en de smak
omlaag had gemaaktEen der'
arbeiders aan boord van de bag
germolen bij de mijn.
in handen. De binnen-afwerking
geschiedde door de werkloze meu
belmakers onder toeziuhl van de
conservator van het museum.
Zo kreeg Schiedam dan even na
het uitbreken van de oorlog ziin
eigen museum eerst goed en de stad
heeft het kunnen bemerken ook.
Nadat een grote tentoonstelling van
schilderijen uit Schiedams bezit.
kunnen we er volgend jaar nog
niet eens een organiseren? de rij
had geopend, zijn er nog talrijke
gevolgd. De historische verzame
ling werd regelmatig uitgebreid.
Streven naar vervolmaking
Na het- gereedkomen van de gro
te restauratie van de rechtervleu
gel kon nog tijdens de oorlog het
prachtige orgel in de aula worden
gerestaureerd en ook deze ruimte
zelf werd grondig'opgeknapt: Zeer
binnenkort, zal de?zo.nodige vloer
bedekking er komen, evenals nieu
we stoelen, die, passen in de sfeer'
van de aula.
De grote voltooiing zal hét Schie
damse Stedelijk Museum pas krij
gen, wanneer over een aantal jaren
de restauratie van de linkervleugel
ook zal zijn afgesloten. Dan eerst
zal er gelegenheid zijn de schilde
rijenverzameling., en eventuele, ten-
-toonsfellingen onder te brengen in
een ruimte, die beantwoord aan de
daarvoor te stellen eisen. Onder
tussen kunnen we er ons over ver
heugen, dat wè reeds zover zijn als
vandaag aan öe dag. Wie. bij een
jubileum als dit de geschiedenis van
vijftig jaren nog weer eens door
neemt, zal tot de conclusie moeten
komen, dat Schiedam de laatste tijd
t:a.v. het Stedelijk Museum hard
bezig is de achterstand van jaren in
te halen. Moge het niet alleen in
materieel doch ook in geestelijk op
zicht zijn.
Begrafenis brandwacht
De Jonge
Onder zeer veel belangstelling
vdbral uit brandweerkringen is
Vrijdagmiddag op de algem. be
graafplaats te Schiedam het stof
felijk overschot ter aarde besteld
van de in Hellevoetssluis bii een
reddingspogingomgekomen brand
wacht De Jonge.
De met vele bloemstukken ge
dekte baar werd door twaalf col
lega's van de overledene graf
waarts gedragen.
Bij de groeve heeft namens het
gemeentebestuur dr, ir. M. F. de
Bruyne, directeur van de vervoer
en motordienst Rotterdam het
woord gevoerd. Hij memoreerde de
overledene als, een goed brand
weerman, die niet geaarzeld heeft
een medemens in nood te hulp te
komen. De oorzaak van het onge
luk in Hellevoetsluis zal wel altijd
een mysterie blijven. Spreker richt
te tot. slot enkele woorden van
troost tot de nabestaanden. De op
de begraafplaats aanwezigen brach
ten een laatste saluut aan hun in
zijn beroep gestorven collega.
Waar het Stedelijk Museum
zijn oorsprong vond
(Inge2. Med.)
Tanden blank en reio; adem
fria al* morgendauw, v;:
De kunstschilder J-Cornells
heeft tot dusver weinig, en dan
nog onopvallend, geëxposeerd. Van
zijn ontwikkeling is daarom'niet
zoveel bekend. Ik herinner mij van
de laatste jaren een tentoonstelling
met aquarellen, die getuigden van
een 'wonderlijk verbeeldingsleven
en waarin de sfeer het meest be
palend was. Het principe van deze
aquarellen was naturalistisch, zij
het dok, dat devormen zich op
tosten in een gesluierd licht. De
landschappen, suggereerden woeste
eenzaamheid, .en melancholieke
verlatenheid. Een andere' tentoon-
stelling, later, liet opeens een heèl
andere Cornelis zien. Hot natura
lisme, voorzover aamvojüg,. had hij
volkomen overboord-Si.worpen en
.daarvoor inde: plad-v warea non-
figuratieve composities gekomen
met een sterke, decoratieve wer
king.— u
Het. was .een merkwaardig geval,
want men vroeg zich onwillekeurig
af waar Cornelis heen wilde. In
deze archaïsche, byzantynse en
mozalek-achtige composities open
baarde zich een felle drang naar
originaliteit, naar contemplatieve,
het innerlijk rakende stemmingen
met veel symboliek, die blijkbaar
nog niet voldoende waren verwerkt
om het doel te markeren.'Het was
toen reeds.de moeite waard om te
weten waarheen dit zou leiden,
omdat verstarring dergelijke uitin
gen maar al te vaak. besluipt.
De tentoonstelling van nu in 't
"Venster maakt op mij de .indruk
van een bevrijdende stap, nog be
last met de erfenis uit het recent
verleden, maar veel doelbewuster.
Cornelis, man van problemen, heeft
niet stilgezeten. Zijn gouaches zijn
veel midder krampachtig dan het
vroegere, abstracte werk. Hij heeft
ïn deze techniek lossers vormen
gevandea, ook meer aansprekende
vormer., wel met de voorkeur voor
het decoratieve, maar helderder,
minder gecompliceerd. CorneUs,
die ongetwijfeld weet wat hij wil,
doch niet precies kan zeggen, wat
hij wil, gaat zijn uitdrukkingsvorm
tegemoet. Hij heelt, naar mijn me
ning, het isolement doorbroken.
Daarom is het nuttig hem in het
oog te houden.
B, SCHMIDT
Zowel door de R,K. Ïïuishoud-
en Industrieschool „St. Diduina"
als door de Huishoud- én Indus
trieschool voor Schiedam en Om
streken is aan hét gemeentsbe-
stuur medegedeeld, dat men -tot
uitbreiding vhn de; vakken wil
overgaan. Het ligt in dé bedoeling
op het lesrooster ook te plaatsen
de vakken Medische Raad, Op
voedkunde, Algemene Vrouwelijke
Vorming en Verpleegkunde.
De uitbreiding van het aantal
leervakken aan deze scholen staat
in verband met het geven van on
derwijs aan meisjes, die reeds op
jeugdige leeftijd loonarbeid moe
ten verrichten. Deze meisjes van
17 jaar en ouder wil roer. een har
monische, typisch vrouwelijke
levensvorming geven. d.w\z. hen
tot goede huisvrouwen maken.
Vóór het zeventiende jaar is de
jeugdbeweging de aangewezen
richting. Na deze leeftijd krijgt het
meisje ccn andere instelling, voor
al wanneer zy kennis maakt met
loonarbeid, heeft zij behoefte aan
een levensschool, die afgestemd is
op de persoonlijke interesse. Met
dit soort onderwijs aan meisjes is
in België na de tweede wereld
oorlog een aanvang gemaakt.
Later is de benaming ,JVInter Ama.
bilis" (Beminnelijke Moecerj ge
vonden. In het Zuiden van ons
land is dit onderwijs uitstekend
geslaagd. Te Rotterdam bestaat
een dergelijke school onder de
naam van „De Zonnebloem".
Het is ten zeerste toe te juichen
dat ook in onze gemeente, dit werk
odder dé fabrieksmeisjes voortgang
kan vinden, zo scbrijveivB. en, W.
aan de gemeenteraad, die over de
-verzoeken-Vrijdag a.s; zal hebben
te beslissen.
