KREUGEA
POT
M.REESE
Schiedam in de - patriottische tijd en
tijdens de Franse overheersing
SINGEL 209
HOUTMAN
A. J. GEENE
NOVEMBER
Uit het verleden van Schiedam XXIX
Economische belangen in streven
van patriot en oranjeklant
Men wist <ie bat
uit de boom ie
kiji
BRILLEN
AGENDA
KOUSENREPARATIE
V*
gascomforen
LJURGENS
A. SLA's
iCLEIM
UITSLUITEND
DULLAARD
OUDE GENEVER
A. J. v. d. VEN
!l2J
OCTOBER
Ook bij de Schiedamse winkeliers
vindt U wat U nodig heeft
ZATEKBA©
RECLAME:
HETWESTEN
TAXI
63210
WESTER
GARAGE
,oO«*
GEER
DE
„BE-HOEDEN"
„ELJA"
RUBBER
CORSET
VICTORIA
GAAT MET
UW TUD MEE!
DAMESHOED
[60]
Koerierster
RUIME KEUZE: PHILIPS EN ERRES RADIO'S
G. P. VAN
BAALEN ZOON "~52
Vrijdag 28 October 1949
5
T-J OEWEL Schiedam officieel een van de achttien stemmen-
•*- de steden van Holland was,- speelde Schiedam in het
staatkundige leven van de laatste helft der achttiende en het
begin der negentiende eeuw zeer zeker geen belangrijke rol.
Veel zaken van belang werden buiten Schiedam om beslist.
Alleen wanneer Schiedamse belangen in het geding waren
kwam de stad in actie. Dit gebeurde in de tijd van Patrotten
en Prinsgezinder!, kort voor en tijdens de oorlog met Engeland,
voor het eerst. Het waren toen moeilijke dagen voor de Repu
bliek. De Oranjepartij was door verschillende omstandigheden
gedesorganiseerd en in 1779 kon de Franse gezant zijn kuipe
rijen beginnen. Schiedam, dat met Oorcum en Schoonhoven
één logement in Den Haag had, stond waarschijnlijk sterk onder
invloed van Gorcum's pensionaris de Gijselaar, kort daarna
pensionaris van Dordrecht, een marionet van de Franse gezant
ken
Toen de Staten-Generaal met een
besluit inzake eonvooi en contra
bande tegemoet kwam aan de ver
langens van. Engeland, besloot'
Frankrijk, in overeenstemming met
Amsterdam, uit protest een tarief
van invoerrechten a£ te kondigen,
met intrekking van alle handels-
voorrechten voor de Nederlanders
in Frankrijk. Amsterdam en Haar
lem (dat het eens was met Amster
dam) werden echter uitgezonderd.
De éne stad vóór de andere na in
Holland koos Amsterdam's "zijde en
ontving van de Franse gezant de
zelfde vrijstelling;. Spoedig vormde
zich nu een kring van regenten
(waaronder ook genoemde de Gijse
laar) die Engeland en Prins Willem
V (die, als was hij persoonlijk een
vriend van Engeland, geen pro-
Engelse politiek heeft bedreven)
tegelijk wilden benadelen. De vloot
moest versterkt worden, de belas
tingen werden verhoogd, wat vopr
de zuinige Schiedammers, die
met andere steden een grote
schuld hebben aan het ontstaan van
deze Nederlands-Engelse oorlog, niet
prettig was, Toen de oorlog een
maal uitgebroken was. wilde men
Engeland ook in zijn handel bena
delen. De mouters in Holland vroe
gen een verbodsbepaling tegen de
invoer van Engelse mout, maar de
branders en mouters van Schiedam
kwamen daartegen op. _niet omdat
men het Engelse mout hier niet kon
missen dat kon men hier oven-
goed maken maar.... uit vrees,
„dat het Hof van Engeland bij wege
van retorsie zou kunnen goedvinden,
om den invoer van Hollandsche ge-
never en moutwijn, welke in Enge
land bij immense quantiteit wordt
aangebragt en oogluikende .getole
reerd. volstrekt te keeren". Het
brandersgilde vreesde, dat dan „de
hartader van dit stedelijk bestaan
zou worden afgesneden". Terecht
legt een van mijn voorgangers, dr
K. Heeringa, in zijn artikel „Schie
dam 'in den .Patriottentijd", waarin
deze gebeurtenissen uitvoerig zijn
beschreven, de vinger .op de rotte
plek: „Men ziet dat tegen levering
aan den landsvijand nu zo min be
zwaar gemaakt werd als in de da
gen van1 Leicester, en dat het belang
der stad vó5rging. Hier had men bv.
er niet tegen om den invoer van
Engelsche steenkool te verbieden,
nadat men zich vergewist bad, dat
men zich voldoende in België kon
voorzien, maar van zulk een verbod
wilden andere steden weer niet we
ten". Het was, geloof ik, goed dit
enigszins uitvoerig te vermeiden:
het nauwe verband tussen de staat
kundige politiek en de economische
belangen komen er duidelijk in tot
uiting.
Wantrouwen in de
regenten
In 1782 werd door alle steden, dus
ook door Schiedam, het recht van
Willem V van recommandatie tot de
nomination voor burgemeesteren en
schepenen, en ook voor vroedschaps
plaatsen, afgeschaft. Kort daarop
kwam ook een conventie tussen de
regenten, tot bevordering van de be
langen van hun families tot stand, die
slechts door enkelen, niet werd ge
tekend. De stemming der burgerij
■was op het einde van 1782 nog niet
ongunstig voor de regenten, maar is
langzamerhand wantrouwend en vij
andig geworden. Meer en meer ont
stond er verwijdering tussen regen
ten en burgers, die zich gingen or
ganiseren en wapenen, en een „Vrij
corps" oprichtten. De in zekere zin
nog bestaande goede verstandhou
ding tussen de patriotten en prins
gezin den onder de regenten werd
verbroken. In 1786 werd door „een
vrijheidlievende en staatsgezinde
Hollander, Semper Idem, de "regen-
tenconventle door de druk bekend
gemaakt. Nu het vertrouwen in de
vroedschap geweken was, schaarden
de patriotten zich meer en meer
onder de leiding van de commissa-
Schiedam en Vlaardingen
op Waterman en
Emp. Brent
Met het troepentransportschip Water
man, dat op 13 October uit Tandjong
Pnok vertroK en. op 5 November te
Rotterdam verwacht wordt, komen de
volgende militairen uit Schiedam.
Vlaardingen en Maassluis meer
sergt. G C Brandenburg. Nieuwe Ha
ven 133. Schiedam: sergt. W C Hulsman
Narcisplein 1. Vlaardingen: karp. J.
Jansen. Eenüxachtstraat 88. Vlaardingen
korp. A J de Koning, Oosterstraat 83,
Vlaardingen; sergt. J H v. d Vliet,
Vlaardmgerdfjk B5, Schiedam; korp. D
Fasterkamp. Taanstxaat 11, Maassluis;
sergt. CLH Winkelman, Thomas Kem-
pisstraat 38, Schiedam; sold. J Troost,
Prinsekade 3, Maassluis; sergt. J. H.
Vink. Puttershoeksestraat 44, Schiedam
sold. A H B Westelijk, Vlaardmgerdijk
345 A, Schiedam.
Het troepemransportschip Empire Brent
vertrok op 14 October uit Tandjong
Friok. Dit schip wordt 7 November te
Amsterdam verwacht Hierop bevinden
zich de volgende militairen uit Schie
dam. Vlaardingen en Maassluis:
kapt, J A H C de Raadse, Newtonpleln
20 B. Schiedam; mam. II ZM G G Be-
ket, Fleter de Hooghstraat 20 A, Schie
dam; mam II ZM A BIJIdo, Groenelaan
125 A, Schiedam. S.MA admin. A.
Hartman. Oranjelaan 33, Vlaardingen.
De volledige lijst ligt op ons bureau
Schiedamseslngel 42 Rotterdam ter in
zage.
rissen der sociëteiten er. van de
krijgsraad, die naar meer onafhan
kelijkheid van de vroedschap streef
de. In Schiedamwas de strijdlust
van de patriotten tamelijk groot, al
thans er waren voldoende vrijwilli
gers. Vrljcoi'ps, schutterij, de bur
gersociëteit en het „Vaderlandsch-
lievend Genootschap" dienden in
1787 memories in bij de vroedschap
om dit college hun meningen ken
baar te maken. Het was een uiterst
roerig jaar men leze er het be
langrijke artikel van dr Heeringa
eens op na.
Aardig is het nog te vermelden,
dat toen de commissie van defen-
sie te Woerden, die moest waken
tegen een eventuele inval van
generaliteitstroepen in Holland, de
uitvoer van sterke drank naar
Gelderland verbood, bet Schie
damse brandersgilde daartegen op
kwam:- het gilde voorspelde op
richting van branderijen in Gel
derland. De vroedschap was het
daarmede eens, verzette zich even
eens en had nog succes ook. Al
weer: de handel op de vijand.
In September 1787 zette de reactie
snel door: het vrijcorps hief zich zelf
op; Pruisische huzaren verschenen
in de stad. Zestien van de vier- en
twintig vroedschappen bleven ge
handhaafd; de omwenteling Was
schijnbaar niet groot. „De wrok in "t
hart der patriotten is m 1795 en vol
gende jaren gekoeld", aldus Heerin
ga, „maar hunne Fransche vrienden
hebben hun geleerd zich met Oranje
te verzoenen."
Allen, die tussen 1787 en 1795 in
de vroedschap kwamen, waren
branders (één was makelaar), maar
niet de krachtigste figuren, die juist
tot de patriottenpartij hadden be
hoord.
Godsdienstige tegen
stellingen
De omwenteling van 1795 bracht
wel vele nieuwe mannen op het kus
sen, maar of zij werkelijk wel revo-
lutionnair waren, mag in twijfel wor
den getrokken. Van grote betekenis
is, dat de burgerij m Schiedam van
het begin af in twee, groepen ver
deeld was: Rooms en niet-Rooms.
Een belangrijke rol hierbij speelden
leden van de rijke Katholieke bran
dersfamilie Nolet, die in 1787 ook
aan de kant van de patriotten had
den gestaan. Terecht schrijft Hee
ringa in zijn artikelen: eeks „Uit de
geschiedenis van Schiedam: „wan
neer in Januari 1795, na-de komst
der Franschen, de Protestantsche
groot-industrieelen de omwenteling
ter hand genomen hadden, was aan
de Nolet's vermoedelijk wel een be
scheiden plaatsje toegewezen. Maar
nu heeft Schiedam behoord tot die
Hollandsche steden, waar men de
komst der soldaten vooruitgeloope»
is." Want wat gebeurde? Reeds tien
dagen voor de intocht van de Fran
se troepen, trad een comité revolu-
tionnair op, waarin de heren Nolei
en enkele aanverwanten sterk op
de voorgrond traden. Een grote rol
speelde Jacobus Nolet, d.e voort
durend heen en weer trekt tussen
Den Haag en Schiedam. Op 20"Ja
nuari 1795 werden de vroedschap
pen gedwongen hun plaatsen te ver
laten. Daags daarop vergaderde de
burgerij in de Grote Kerk en werd
een provisoire regering ingesteld,
bestaande uit twee Rooms-Katho-
lieken, twee Oud-Katholieken en
achttien Protestanten. Nolet liet dus
het comité révolutlonnair in stand
en liet nog een burgersociëteit ver
rijzen. In Schiedam rees toen het
plan een plaatselijke regeling van
het stemrecht vast te stellen, wal
grote onenigheid medebracht. Wie
aanhanger was van het Oranjehuis
van de afgezette aristocraten,
mocht het kiesrecht niet hebben.
Criterium was, of men de in het na
jaar van 1787, na de restauratie van
het stadhouderschap door de Prui
sen geëiste verklaring ondertekend
had. De Hervormde Schiedammers
rekenden evenwel uit, dat door de
schrapping van de Oranjemannen
en de opneming van niet-Hervorm-
den de Roomsen de meerderheid
zouden Krijgen en verzetten zich
daar sterk tegen. 20 Maart 1795 was
er een* grote vergadering in de
Grote Kerk, door Heer.nga terecht
vergeleken met een Poolse landdag.
De Katholieken zagen dat de voor
uitstrevende Hervormden van hen
afvielen. Naast de bestaande bur
gersociëteit kwam een tweede van
„gematigden" (Hervormden!. Dtl
verscherpte de houding van de an
dere sociëteit weer, die sterker aan
drong op wering van Oranjcgezm-
den. In Mei waren er zelfs ernstige
ongeregeldheden. In de Mumcipah-
teit kwamen toen tien Hervormden,
zes Rooms-Kathoheken en twee
Oud-Katholieken, die hun in ver
houding tot de getalsterkte van hun
gemeente te grote vertegenwoordi
ging dankten, aan de rijkdom van
een deel hunner. Ik heb bet boven-
d. roest Clement
staande enigszins uitvoerig ge
schetst, omdat de Schiedamse ver
houdingen er zo goed uit blijken. De
verdere geschiedenis van Schiedam
tot het bevrijdingsjaar heeft weinig
opmerkelijks. Opmerking verdient
nog, dat op 81 December 1309 ge
heel naar de geest des tijds het
stadsbestuur overeenkomstig de
n.euwe wetgeving het koninklijk
decreet van 2 Augustus 1808 had
reeds de verschillende kerkgenoot
schappen meer op voet van gelijk
heid gebracht de band met kerk-
meesteren van d§ Grote Kerk ver
broken heeft. Cornelis Nolet, de
stichter van het prachtige pand,
waarm thans het kantongerecht
zetelt, was burgemeester in die tyd,
maar hij ging failliet en zijn bur
gemeesterschap nam een einde. Na
poleon benoemde tot zijn opvolger
Hecreman, die reeds vóór 1795
vroedschap was(l). Hij leidde het
voorlopig bestuür, dat 20 November
1813 in functie trad om de orde te
bewaren.
Vlot ging het niet met
die bevrijding
Men kan moeilijk beweren, dal
Schiedam's optreden in die bevrij
dingsdagen gekenmerkt werd door
durf en voortvarendheid, eerder
door m.i. al te grote aarzeling en
voorzichtigheid. Na Napoleon's be
slissende nederlaag in de volkeren-
siag bij Leipzig in October 1813
kwam in enkele weken tijds de vrij- carillon
wording van Nederland tot stand.
De kozakken bezetten 12 November
Zwolle, 15 November Groningen. Op
die dag ontruimden de Franse troe
pen Amsterdam. 18 November trok
de Franse bezetting uit Den Haag
weg. Op die dag wordt in Den Haag
de eerste „Oranje Boven" procla
matie verspreid. 20 November be
sluit van Hogendorp met van der
Duyn van Maasdam (van Limburg
Styrum was gouverneur van Den
Haag geworden) het voorlopig be
stuur over Nederland te aanvaar
den, maar omdat de Franse troepen
enige versterking kregen, aarzelden
de meeste Hollandse steden het Al
gemeen Bestuur te erkennen] Eerst
toen meer Kozakken en Pruisische
troepen uit het Oosten over onze
grenzen trokken, kwam bij de mees
te plaatsen een einde aan hun aar
zeling. Schiedam echter behoorde
tot de steden, die lang, zéér lang,
met hun erkenning hebben gewacht.
17 November vertrokken de Franse
soldaten, 18 November komen ver
schillende berichten in Schiedam,
o.a. dat in. Rotterdam de gehele
Franse administratie verdwenen
was. Die dag beg.nnen. er samen'
scholingen en oplopen in Schiedam
plaats te hebben. 19 November ziet
men verschillende mensen met
Oranje getooid op straat. Men. vraagt
de Maire de vlag op de toren te hij
sen, maar deze weigert nog. 's Mid
dags wordt de vlag in Rotterdam
gehesen, nog weigert de Maire deze
daad na te volgen: ook een desbe
treffende oproep van Van Limburg
Styrum heeft geen resultaat Dan is
het geduld ten einde: men klimt op
de toren en de Hollandse vlag gaat
omhoog. Die dag 20 November
wordt een provisioneel- bestuur ge
vormd. Eerst 31 November 1813
brengt dan voor Schiedam de be
slissende ommekeer, toen de stad na
herhaalde aanmaningen eindelijk
de proclamaties van het Algemeen
Bestuur van Nederland van 20 en 23
November afkondigde en daarmede
de zijde van de Prins koos. Alleen
de heer Nolet stemde tegen, ver
moedelijk, zoals ook Heeringa in
dertijd schreef, uit vrees dat met de
Prins de voorrechten van de Her
vormden zouden terugkeren. Die
zelfde dag komt 's avonds het be
richt dat de Prins van Oranje in
Scheveningen is geland. De volgen
de morgen worden de klokken ge
luid en het carillon bespeeld; des
avonds worden de openbare gebou
wen verlicht. Schiedamse afgevaar
digden gaan dan ook de Prins ver
welkomen. 8 December doet Hecre
man voorlezing van de Publicatie,
waarbij de Prins de souvereiniteit
over de Verenigde Nederlanden had
aanvaard. Die dag'was er weer een
feestelijke stemming in de stad. Vol
mensen staat de Grote Markt. Het
Trompetgeschal
HOOFOKANÏOQR: LANGE HAVEN 80 SCHIEDAM
BIJKANTOREN. LEtlESTRAAtLtST.^UOUWAPLElN 4 EN V.M, GEMEENTEHUIS, KÊtHEL
Tentoonstellingen:
22 October—21 November. Sted.
Museum, Da. 105 u., Zo. 25 U:
Tentoonst. schilderijen van Jan
Sluyters.
28 October. Gem. Archief. Math.
Laan, R'dam, 8 uur: Opening
tentoonst. „Oud-Schiedam", teke
ningen van Herman C. Paradies.
Concert:
1 November, Gr, Kerk, 8 uur:
Roti Thilh. Orkest, Solist Gerard
Hengeveld, piano.
Films:
Passage, 2, 7, 9.30, Za. en Zo. 1.45,
4,15, 7, 9.30 u: Omstreden Aarde
(18 jr.).
Monopole. Da. 2, 7, 9, Za. 2, 5, 7,
9, Zo. 3, 5, 7, 9 u: Zorroês zwarte
zweep.
Vergaderingen;
28 October, Stadhuis, 7.30 u;
Gemeenteraad
Bijeenkomsten
29 October, Volksgebouw, 3.30 u:
Receptie Crescendo, t.g.v. 35-
jang bestaan.
31 October, Ver. lokaal. 8 uur:
Prop.-avond Nat. Jongeren Ver
bond.
H. B. S.
-jubileum:
Zaterdag 2D October;
10 uur vm, R.H.B.SOverschie-
sestraat: Lessen voor oud-leerlin
gen.
2,305 uur n.m., R.H.B.S-, Over-
schiesestraat; receptie,
10—12 u. vm. en 2—5 u njn.:
tentoonstelling R.H.B.S.
8 uur n mdiner dansant -un.v.
de „Sound Diggers" in Restau
rant Rotonde Beurs, Meent 110,
Ro^erdam.
Zondag 30 October;
12 30 u. nm.: Excursie naar Duin
en Kruiöberg.
2.30—5.30 u. nm. Musis Sacrum:
Gecostumeerd thee-dansant,
m.m.v. de „Sound Diggers".
kEUKEMGEYSERS
y DEKPLATEN,:,
'27. f 38.50, 44.;-'.
HOOFDSTRAAT. 189
TEL. 68387, SCHIEDAM
Heeft U moeilijkheden
met het aanschaffen f
van Uw kleding f
Bent U NIET ZEKER
van een JUISTE KEUZE?
LAAT U
door ONS ADVISEREN
Wy bedienen wekelijks
honderden Uwer stad
genoten naar hun ge
noegen
Ook U vcrwachtert Wy in
KI cclln gmagazijn
Hoogstraat 178, tel. 67742
SCHIEDAM
Singel 114-lie - Tel. GSS71
PIANO'S
ORGELS
MUZIEK
RADIO
Interlock
HEMDEN
korte mouw
2.95, zonder punten
ManufactDrenhande!
F ABRISTRAAT 29
HOOGSTRAAT 52
SINGEL 120
ROZENBURGERPLEIN 3
lste klag merken
Levering
aan kantoren op
bestelling
Telefoon 67597
SIGAKENHANDEL
Rotterdamse dijk 272 D
VISSER CO.
LIKEUREN
WIJNEN
BIER
LIMONADE
met kluif en worst
250 gr. Ie soort
KLEINGOED voor 50 ct.
250 gr. ZANDSTERREN
voor 50 ct.
4 overheerlijke 9.LAG-
KOOMSOEZEN v. 50 ct.
W. v. NOORTWÏJK Zn
Banketbakkerij
St. LIDUIN ASTRAAT 49
Zeer ruime sortering
POPPEN
in diverse prijzen:
1.45, 1.75, 2.25 enz.
PLASTIC AUTO'S
Grote keuze
GEZELSCHAPSSPELEN
BESTELLEN
BELLEN!
Y- W*-\
rvu; XV
KOFfEftS. TASSEN
Ü6ISARI1KELEN
IKotterdamsedijk 264
Telefoon 69919
smakelijk
BROOD
GEBAK
r Bakkerij
Broersveld 15—17.
Tel. 68231
Schiedam - Rotterdam
Bezorging door de
gehele stad
HOEDENMAAND
bil
BROERSVEST 6
overtuigt U
van de vele voordelen
Prijs vanaf 1B.40
CORSETTE ^FABRIEK
Filiaal:
HOOGSTRAAT 143
Telefoon 67430
Juist nu Adverteren
IEDEREEN LEERT
AUTORIJDEN
Dit Is een els des ttjds
AUTORIJSCHOOL
RotterdamsedUk 239
VOOR EEN GOED
KLEDENDE
1 G STR
HOOGSTRAAT
SCHIEDAM
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiii
Plaatst een
GOUDSE SINGEL
BOTTERDAM
in priizen van:
f 105.—, 155.—, 208.—, 210.—, 215.—, 280.—. enz.
weerklinkt.... Wij kennen dit alles
zo goed uit de Meidagen van 1945-
De raad van 1816 het jaar van
de regeringsreglementen was de
voortzetting van die van 1803; de
zonen van de revolutionnairen van
1787 en 1795 bleven in de regering.
"Bijna alle leden waren Hervormd,
doch de Rooms-Katholiekcn en Oud-
Katholieken hadden elk ook één
vertegenwoordiger.
Hoe het met branderijen
verging
De oorlogstoestand, waarin ons
land zich sinds 1795 bevond, als ge
volg van het bondgenootschap van
de Bataafse met de Franse Repu
bliek, benadeelde de invoer van ge
distilleerde dranken in hoge mate,
daar de Engelsen de kust blokkeer
den, waardoor tevens ook dc graan
prijzen buitengewoon rezen. De
„agent van Nationale oeconamle*'
van de Bataafse Republiek, Gold
berg, bezocht in 1800 Schiedam, _en
meldde „aanmerkelijke stremming
in het debiet", te wijten aan invoer-
belemmeringen in Brabant en Frank
rijk en de oorlog. In Schiedam wa
ren toen, volgens zijn opgave, 250
branderijen, die wekelijks 5D0 L
graan gebruikten tegen 750 last m
gewone tijden. In het Economisch-
Historisch Archief te Den Haag
wordt bewaard het zakenarchief van
Jan Loopuyt, een van de voomaa ri
ste Schiedamse graankopers en
branders uit die tijd. Hij schrijft ln
1800: „Nimmer werd in deze stad
meer verloren dan thans" en „De
branders stoken ztch arm". In 1803
en 1805 vinden wij in Schiedam po
gingen om door onderlinge produc
tiebeperking verbetering van de
prjjs van de producten te verkrij
gen, maar het bleef bij pogingen
Steeds slechter ging het met het
brandersbedrijf. In bet jaar 1805
moest zelfs een groot aantal bran
ders en distillateurs hun betalingen
staken. Langzamerhand veroorzaak
ten de steeds hoger wordende graan
prijzen vanzelf productiebeperking
Verdere achteruitgang werd veroor
zaakt door Napoleon's „bloeus con
tinental", dat door het verbod van
alle handel op Engeland een einde
maakte aan de belangrijke smokkel
handel in gedistilleerd op Guerne-
sey e.a. In 3807 schrijft Loopuyt: „dc
oudste stookers, die 42 jaar gewerkt
hebben, hebben nooit meer verloren
als in 1807". Na de inlijving bij
Frankrijk koesterden de Schiedamse
branders de verwachting, dat er nu
vrije invoer van het Hollands ge
distilleerd in Brabant en Frankrijk
zou komen. Het niet opheffen van
de tollinie was dan ook een grotp
teleurstelling. Reeds kort na het
herstel van de onafhankelijkheid
richtte de burgemeester van Schie
dam, Cornelis Heereman, een ver
toog tot de Souvereine Vorst met
klachten over de „inconvenienten en
vexatiën", waaraan de branders tij
dens het Franse belastingstelsel wa
ren onderworpen geweest De rege
ring kwam toen aan Schiedam's
wensen tegemoet. Men had reden de
toekomst nu niet te somber in te
zien. Begin 1814 schreef Loopuyt:
„onzen handel, die bijna geheel ge
stremd was, is nu weer levendig en
door de groote armee, die in ons
land en op de grenzen verzameld is.
is de vraag naar genever meerder
dan te voren.*" Toch bleef aanvan
kelijk na de vrede met Engeland do
grote vraag uit Amerika naar jene
ver uit. Klachten hadden de bran
ders ook over de fiscus. In 1816
kwam de wet op het binnenlands
gedistilleerd tot stand, volgens welke
de accijns geheven zou worden „bij
ae source", dj. naar de inhoud der
beslagbakken in de branderij- Op
de dag vóór de aanvang van het be
slaan moest daarvan aangifte gedaan
worden, met vermelding van getal
en nummers van de beslagbakken
(Het hoofdbezwaar was de belasting
wordt met geheven op het „vertier",
feitelijk ook niet op de productie,
maar op een „fictief berekende fa
bricatie"). Terecht zegt dr Dobbe
laar in zijn dissertatie: „Wel was er
een groote tegenstelling tusschen de
-uiden vrijheid, die de brander voor
een genoot en de gebondenheid,
waarin hem de Wet van 1816 bracht."
Hermes-D.V.S. moet lessen
in practijk brengen
Een wedstrijd tegen Blauw-Wlt
in het Olympisch Stadion behoort
immer tot de moeilijkste. En zeker
in de huidige omstandigheden aan
gezien de Amsterdammers slechts
1 verliespunt meer hebben, dan
Sparta. Indien wy het spel van Her-
mes-DVS in de tweede helft tegen
Feyenoord in herinnering roepen,
en de spelers nu allen zander uit
zondering het besef hebben en
doordrongen arjn van het feit dat
alleen dit spel gespeeld moet wor
den om succes te behalen, dan zul
len de prestatie's van het elftal zich
absoluut in stijgende lijn begeven.
Conclusie: snel open spel, recht
naar het doel en het passeren van
een tegenstander beperken tot de
uiterste noodzaak. Wanneer onze
stadgenoten dit m toepassing bren
gen, dan heeft de weds try cl tegen
Fegenoord dubbele winst opgeleverd
en kan op het sterke Blauw-Wit ze
ker een winstpunt veroverd wor
den. Aan de Damlaan wordt des
ochtends 10 uur gespeeld; Bermes-
DVS 2—Overmaas 2 en Berm^s-
DVS 4VFC 2. Het derde elftal
speelt om 12 uur in Dordrecht te
gen DFC 3.
H.A.V.-BAiNK KREEG
INSTRUCTIECENTRUM
In Velp is een Instructie-centrum
voor de HAV-bank en de Nieuwe
HAV-bank officieel door de directie
geopend. Het was de directeur, de
heer G. W. van Bergen-Walrave Jr.,
die de openingsrede hield. Daarbij
wees hij er op, dat het Instructie
centrum iets nieuws is op het gebied
van het verzekeringswezen, maar
nok voor. het gehele Nederlandse
bedrijfsleven. Het is de bedoeling,
dat de buitendienst van de HAV-
bank voor wie dit instructiecan
trum bedoeld is groepsgewijze
van tijd tot tyd in Velp doorbrengt,
om daar de problemen van het ver
zekeringsbedrijf te bespreken. Daar
naast zullen er cursussen worden
georganiseerd en kadertraining
warden gegeven. Men heeft van het
nieuwe insiructiecenfcrum grote ver
wachtingen.
Cabaret Wim Kan komt
voor Kunstkring
Voordat Donderdagavond ln het
Passage-theater het doek opging
voor „Laura", heeft de voorzitter
van de Kunstkring, de heer K. J.
Keyboer, meegedeeld, dat ter gele
genheid van het vijftienjarig be
staan van de Kunstkring op Woens
dag, 21 December, het A3.C.-caba-
ret van Wim Kan en Corry Vonk
in het Passage-theater op zal tre
den. Behalve deze extra-avond is er
in. December ook nog een. toneel
avond. Het Zuid-Nederlands Toneel
geeft op 8 December een opvoering
van „De Kardinaal",
WIE AAK! DE SLAG WELLEN EN
KUNNEN GAAN
Bij het kantoor Schiedam van het
Gewestelijk Arbeidsbureau staan mo
menteel de volgende aangeboden en
gevraagde werkkrachten genoteerd;
AANGEBODEN ARBEIDSKRACHTEN
BOUWBEDRIJVEN; Mandenmaker,
uitvoerder, timmer Re den. grondwer
ker*. A kf*
nist.
alg. BEDRIJVEN: Boekhouders,
kan.oorpertoneel, incasseerder, mud-
ei, magazijnbedienden, portiers, verte
genwoordigers, ongeschoolde arbeiders,
transportarbeiders, verkopers, mole
naar, Colporteur, kei in era, brood. en
banketbakker, distillateursknecht. tuin
man, boekbinder, glasblazers, reclame
tekenaar, filiaalhouder,
JEUGD: Jongste bedienden, II. hand-
tasse-nmaker, li. laborant chemie, p
timmerman, li. banketbakker, U. auto.
monteurs. II, dcc. monteur,
VROUWEN; Verkoopsters, kantoor
personeel, naaisters maatwerk, steno
typiste moderne talen voor halve da
gen, kapster, -huishoudster.
GEVRAAGDE ARBEIDSKRACHTEN
BOUWBEDRIJVEN: Meqielaar, pri
ma fineerder. meubelmakers.
METAALBEDRIJVEN: Bankwerkers,
Rott. Phiïh. Orkest in de
-Grote Kerk
Het eerste van de serie concer
ten, die het Rotterdams Philharmo.
Risch Orkest irt de Grote Kerk zal
geven, heeft Dinsdagavond a.s.
plaats. Onder leiding van Eduard
Flipse zullen werden uitgevoerd het
Kronungskonzert K.V. 537 en de
Zesde Symphonie Pathétique van
Tschaikowsky. Als solist treedt op
de pianist Gerard jïengeveld.
prectstebanfcwerkerB, e!ec. lassers (Nv
L), ffereedschapmakers. constr, mon
teurs, koperslagers, fitters, vormer»,
me taaidraaiers, schavers, f raisers ge.
achoold, plaatwerkers, pijpenmonieurs.
grolsmeden, loodgieters, instrumentma
kers halfwas constr, bankwerkers,
rondslijper, productieslijper, revolver
draaier. foxceur.
ALG. BEDRIJVEN; Boekdrukker»,
fabrieksarbeiders, veehoudersknecht,
slagersknecht, 2e kappersbediende, kle-
dingperser, banketbakker 3e bediende,
kleermakers en schoenmakers leeftijd
2528 jaar er» ziekenverplegers leeftijd
18—24 Jaar voor Kon. Marine, inlichtin
gen bh het Arbeidsbureau Schiedam.
in de Limburgse mijnen kunnen flin
ke ongehuwde arbeiders geplaatst wor
den, leeftijd 1830 jaar,
JEUGD; Borstelmakers, cartonnage.
werkers, koperslagers. kopergieters,
vormers, halfwas slager, leerling voor
glasindustrie, II. lakspuiter, constr, wer
kers, 13. lijstenmakers, 11. gereedschap-
makers 1,1. distlUateurknechts Ieeftfjd
1416 jaar, sank, stoffeerder, R, glaa
in lood ramen zetter, bezorger-winkel
bediende voor kruldeniersbedrljf, IL
beitsers, drukker, expeditie-maga-
zifnknecht 18 jaar, hulp metselaar, IL
lnstmmentmak ers.
VEOUWEN: Dagmeisjes, fabriek»,
meisjes, strijksters, 1L verkoopster voor
Groenten- en Fruitzaak. bekwame ver
koopster voor fijnen vleeswaren en.
chocolaterie, aank. verkoopster Dames-
confectle, ti. verpleegster voor inrich
ting.
BEROEPSKEUZE VOORLICHTING:
Ouders van kinderen. Hoofden van
Scholen en belanghebbenden worden er
aan herinnerd, dat iedere Dinsdagmid
dag (behalve de 5e Dinsdag der maand),
de afdeling Beroepskeuzevoorlichting
van 14 uur tot 18 uor zitting houdt in
het Arbeidsbureau Schledam.
EMIGRATIE: Landbouwers en landar
beiders, die zijn aangesloten bij een or,
ganlsatle dienen zich uitsluiten voor
emigratie te wenden tot hunne organi
satie voor 31 December 1949. .Niet ge-
organiseerden wenden zich uitsluitend
tot het Arbeidsbureau, uiterlijk tot 31
December 1949.
EMIGRATIE NAAR AUSTRALIË EN
NIEUW ZEELAND. Landhouwers en
arbeiders ln Vrijwel alle beroepen
(kantoorpersoneel wordt niet ge
vraagd) kunnen worden geplaatst Voor
emigratie naar Canada, Zuid-Afrika en
Zuid-Ameraka bestaat nog steeds gele.
genheid.
Höewei alsnog geen bindende toezeg
ging kan worden ge-uaan, wordt ter
kenms van belanghebbendten gebracht,
dat voor personen, bi} voorkeur onge-
huwden, die naar Australië willen emi
greren en geen uitgesproken vakman
zijn de mogelijkheid bestaat om in aan
merking te komen voor een nykssub.
si die ln de kosten daarvan.
Spoedige aanmelding is zeer ge
wenst
OVERSCHIE
By de wijkraad Is een verzoek in
gekomen de noodbrug- aan de Prins
Mauritssingcl die tydeng haar be
s-taan voor de oewoners van groot
nut is geweest, te herstellen.
De Amsterdamse rechtbank heeft
oud-inspecteur Woerts, voorheen
insp. titulair te Overschie, wegens
zijn gedragingen tijdens de oorlog
veroordeeld tot 14 jaar gevangenis
straf met aftrek.
