Industrialisatie van ons land
maakt vorderingen
Redders verdiend in het
zonnetje gezet
Bezorgdheid
Twee Koninginnen en tal van autoriteiten
bij het feest der red dingmoatschappijen
Voortaan praedicaat
Koninklijke
Donaucommissie
wordt niet erkend
Schouwburg krijgt portret van
Herman Heijermans
■vvlkTOtaA lOLaxUJ&z^
Reeds aantal nieuwe producten
en nieuwe bedrijven
Tempo moet nog
versneld worden
GEORGES ROUAULT
en het menselijk tekort
EE
Woensdag 16 November 1949
3
Or. 2P taist redt reeds 125 jaar ge-
organiseerd. Ter gelegenheid van
dit prachtige jubileum heeft
prinses Wilhelmina Dinsdagmid
dag in de Ridderzaal onderschei
dingen uitgereikt. Mees Toxo-
peus ontving uit haar handen de
ridder-medaille behorende bij de
Orde van Oranje Nassau.
Woningbouwplannen in
de Kle inpolder en in het
nieuwe Westen, men kan van het
gemeentebestuur van Rotterdam
met zeggen, dat het niet voortva
rend genoeg zou zyn. Maar behal
ve deze plannen en de goede wit,
deen zich enkele omstandigheden
voor, die ons tot critiscbe waak
zaamheid stemmen
Er heeft een, overigens zeer ge
zonder verschuiving plaats gehad
naar de buitenwyken van de
stad, die meer geeigend zijn voor
ae zozeer gewenste woningbouw
Dit proces is reeds enige tijd aan
de gang en loopt parallel met toe
nemende moeilijkheden in de city,
die voornamelijk te wijten zijn. aan
de enorm hoge bouwkosten.
Zo 2a1 het grote pand van de
Amsterdamse Bank aan de Cool-
ssngel voorlopig niet worden afge
bouwd. Om het betonskelet, dat
inmiddels is gereed gekomen,
wordt een muurtje gemetseld. Be
doelde Bank zal er niet intrekken,
omdat zé samen' met de Incasso-
bank een nieuw gebouw krijgt aan
de Blaak. Voor het gebouw aan de
Coolsmgel zijn geen adspirant-
huurders te vinden, vermoedelijk
door de zeer hoge huurprijzen, ook
voor de vier winkels op de par
terre. Verder zou de firma Esders
gaan bouwen aan de Binnenweg,
naast van Reeuwijk De heipalen
liggen al klaar, maar nu zou het
een dubbeltje op zijn kant zijn of
de bouw wel doorgaat. Te hoge
bouwkosten
Aan de Stationsboulevard, het
Weena, is nog geen lapje grond
vcor nieuwbouw gereserveerd. De
gebouwen, die daar zouden komen,
vallen buiten de Rijkssteunrege
ling. Het ziet er allemaal een beet
je teleurstellend uit en wij kunnen
ons de bezorgdheid van Rotter
dams burgemeester voorstellen,
toen hij onlangs in. de Tweede
Kamer over het achterblijven van
de city sprak. Zonder bijzondere
financieringsregelingen zal de city
in de eerstkomende jaren en wie
weet hoe lang daarna leeg en kaal
blijven. Wij zullen niet eens toe
komen aan de „kleine city", zoals
deze ir. Valderpoort voor ogen
zweefde.
Zonder plannen zullen wij er
vermoedelijk niet komen en het is
uitstekend, dat de deskundigen
zich daarmee bezighouden. Ander
zijds zien wij het gebeuren, dat de
harde werkelijkheid voortdurend
een loopje met deze plannen
neemt. Is het teveel gevraagd om
de plannen in overeenstemming te
houden met wat deze werkelijk
heid op een bepaald moment voor
schrijft?
Een ander voorbeeld is de
Spaanse polder, waar een prachtig
industrieterrein met insteekhavens'
is aangelegd. Volgens onze gege-
vens was dit terrein reeds een
jaar geleden, volgeboekt, maar
over de bouwplannen van de In-
dustrie-Stkdvting wordt niets meer
vernomen. Alleen de zafckenhandel
van de fa. Bijl staat er als een pio
nier in eenzaam gebied.
Wonmgbouwplannen in de Klein,
polder en het nieuwe Westen, het
gevolg hiervan is, dat het contact
met ae achterblijvende binnenstad
meer en meer verloren gaat, dat
het stedelijk verband met de ver
schillende stadsdelen verdwijnt.
Maar ook, dat de bereidheid van
de middenstand om zich in de city
te vestigen, tot nul wordt geredu
ceerd. Men kan daarover terecht
bezorgd zijn.
Kan tunreth tersklanten
De Rotterdamse kantonrechter heeft
weer drie autobestuurders moeten ver.
oordelen, die ondanks het gebruik van
sterke drank toch achter het stuur
gekropen waren, Zij kregen hechtcius
straf varldrend van 14 tot 8 dagen en
twee van hen mogen geen auto's meer
feesturen van de tijd van zes maanden.
De hofmeester L. W, <je g.. die voor
de vierde keer wegens dronkenschap
op de openbare weg werd veroordeeld,
kreeg zeven dagen hechtenis en op
zending naar een Rijkswerkinrichting
voor eén Jaar. beide straffen voorwaar
delijk en onaer bijzondere voorwaarde
dat hij zich gedurende de proeftijd on
der toezicht stelt van het consultatie
bureau voor alcoholisme te Rotterdam
en van een arts van de psychiatrische
innchting „Maasoord".
Een taxi moet voorzien zijn van een
goedwerkende taxameter. Pj taxi-
chaufeur T Ph. werd tot zeven dagen
voorwaardelijk met een proeftijt? van
één jaar en een geldboete van f 4Q ver
oordeeld, omdat hij met een huurauto
Iemand vervoerde, zonder dat ln de
wagen een behoorlijke taxameter aan
wezig was.
DEN HAAG. Prinses Wilhelmina heeft Dinsdagmiddag Neerlands
Helden der Zee in de Ridderzaal gehuldigd en tot ieders verrassing
kwam de Koningin, omdat prins Bernhard griep had, op bezoek en
daardoor heeft de plechtige bijeenkomst in 's Lands mooiste zaal het
karakter gekregen van iets onvergetelijk-moois. Zelfs ministers glun
derden, dat de zeerobben eindelijk eens gefêteerd werden, zoals zij het
hadden verdiend en zoals iedereen hun gunde.
spraken nog de heren P. E. Tegel-
Het officiële gedeelte werd volko
men verdrongen door het persoon
lijk-hartelijke.
Dat de jubilerende reddingmaat-
schappyen het praedicaat Konink
lijke hebben gekregen is natuurlijk
iets om iedere dag trots op te blij
ven, doch dat twee Koninginnen el
kaar met een warme omhelzing be
groeten op bet grote familiefeest
der Nederlandse redders en zich
daarna ongedwongen onderhouden
met de mannen en hun familieleden
die het ondankbaarste werk ter we
reld verrichten zie: dat gaat ver
boven alles uit.
„Hoort u nog wel eens iets van de
door u geredden?", luidde de waag
aan een der meest-robuuste red
ders.
„Eventjes, en dan meestal niets
meer. Maar dat is niet erg, Me
vrouw", klonk het eenvoudige ant
woord. Het had het antwoord van
allen kunnen zyn en toch tobben
zij morgen weer door de woedende
branding om schipbreukelingen be
houden binnen te brengen.
„Als ik voor alle reddingen een
lintje had gekregen' zou mijn borst
te smal zyn, om ze te dragen", lach
te een ander en Majesteit en hij
lachten beiden gul, want het was
een reus met een borstomvang van
125 cm....
Minister Spitzen heeft de voor-
huldiging verricht in de Trèves-
zaal, minister-president Drees de
hoofdhulde in de Ridderzaal Toen
Kollumer arts krijgt
twaalf jaar
LEEUWARDEN.
De recht
bank te Leeuwarden heeft vanmor
gen uitspraak gedaan in de zaak
tegen de 48-jarige arts T. de «F. te
Kollum in Friesland, die in de
nacht van 1 op 2 Juli 1948 de 31-
jarige kraamverpleegster Riemke
Veenstra van het leven beroofde,
door haar van de leuning van da
brug, waarop het meisje zat, te du
wen, zodat zij in het diepe water
terecht kwam en verdronk. De
rechttbank achtte ,niet bewezen
dat verdachte met voorbedachte
rade heeft gehandeld en veroor
deelde hem wegens doodslag tot
een gevangenisstraf van 12 jaar
met aftrek. Zij achtte geen termen
aanwezig, hem het recht tot het
uitoefenen vana de artspractyk te
ontnemen.
Wijkraad Perais over het
woningvraagstuk
In de gisteravond gehouden ver
gadering heeft het oudste lid in ja
ren, de her C. Brghout de nieuwe
wijkraad voor Pernis geinstalleerd
met een korte rede. Spreker zeide
onder meer dat, nu Pernis blijft
voortbestaan, er voor de wijkraad
veel en belangrijk werk te doen
valt. Met algemene stemmen weTd
besloten de heer G. A. Soeteman
voor te dragen als voorzitter voor
d? komende zittingsperiode, terwijl
de heer B. Buesink en dr. C. van
den Berg werden benoemd, repee-
tievelijk tot secretaris en waarne
mend secretaris. De heer C. Berg
hout zal als wawamemend voor
zitter optreden,
In verband met een vraag van
de heer Lagendijk, die algemene
instemming vond, zal aan. B.en W
worden verzacht, de bezoekuren
voor de begraafplaats uit te brei
den. Een uitvoerige discussie vond
plaats over het woningvraagstuk.
Algemeen werd betreurd de trage
gang van zaken en van alle kan
ten werd geprotesteerd tegen het
feit, dat ondanks herhaalde ver
zoeken aan het gemeentebestuur
nog geen antwoord is ontvangen
over de aanvang van de toegezeg
de woningbouw, waaraan zo drin
gend behoefte bestaat. Een com
missi werd benoemd om te onder
zoeken, in hoeverre binnen de
kortst mogelyke tijd aan de men
sen van de wijkraad gevolg zal
worden gegeven.
berg en Murk Leis.
Het ware karakter aan alles werd
door de Koninginnen gegeven, die
tot het laatste bleven en pas om
half vijf het Binnenhof verlieten.
Mees Toxopeus (het moment van
zijn huldiging is door onze foto
graaf vastgelegd) en ai die anderen
die altijd voorpaginanieuws „leve
ren" hadden de dag van hun leven
beleefd. Verdiend, volkomen ver
diend!
WASHINGTON. Engeland
Frankrijk en de Verenigde Staten
hebben de regeringen van de Sow-
jetunie, Zuidslavië, Bulgarije, Hon
garije, Tsjechoslo wakije en de
Oekraïne doen weten, dat zij de
door deze landen ingestelde Donau
commissie ter contröle van de
scheepvaart op deze rivier niet
wensen te erkennen.
De commissie is tot stand geko
men krachtens een conventie, die
13 Augustus 1943 ondanks de be
zwaren van de westelijke mogend
heden te Belgrado is getekend. Zij
verving de contrölecommissie van
3921 waarin vyf westelijke landen
waren vertegenwoordigd.
Volgens de Amerikaanse nota had
de nieuwe regeling „duidelijk ten
doel de Sowjetunie in staat te stel
len er een monopolie op de Donau-
handel op na te houden" en trachi
de nieuwe conventie Engeland,
Frankrijk, Italië, België en Grie
kenland te beroven van hun oude
verdragrechten.
Door autobus gegrepen en
gedood
GRONINGEN De 17-jaiige bode-
knecht L, Westerhof is Dinsdag
avond op de rijksstraatweg te Ha
ren door een bus gegrepen en ge
dood. Het ongeluk is te wijten aan
de laag hangende mist. Het slacht
offer was bezig het achterlicht van
de bodewagen te repareren. De
buschauffeur zag de wagen te laat
en kon, hoewel hij uit alle macht
remde, een aanrijding niet meer
voorkomen. De jongen werd mee
gesleurd en ernstig gewond. Bij
aankomst in het academisch zie
kenhuis te Groningen bleek hij te
zijn overleden. Enkele buspassa
giers liepen verwondingen op, door
het glas van gebroken ruiten.
Het Franse niet-communistï-
scbe vakverbond „Force Ouvrière"
heeft besloten op 25 November een
algemene staking van 24 uur af te
kondigen, als betuiging van onte
vredenheid met de loonpolitiek van
de regering.
Feestelijke voorstelling
van „Op Hoop van Zegen"
Het is begrijpelijk en ligt in de
lijn van de ontwikkeling dat de vak
beweging in de 25ste sterfdag van
Herman Heijermans alle aanleiding
vindt deze darmaturg en schrijver
te herdenken met een feestelijke
plechtigheid, waar het nodige ac
cent aan wordt gegeven, maar het
is een. beetje jammer, dat men de
mogelijkheid van coördinatie hier
bij over 't hoofd heeft gezien. In de
zelfde Rotterdamsche Schouwburg
immers, waar Dinsdagavond voer
de Bestuurdersbond het Nederlands
Volkstoneel het gloriestuk „Op
Hoop van Zegen" speelde, nadat
eerst het woord was geweest aan de
huldigers en herdenkers en een
schildery was aangeboden, dat een
plaats zal moeten krijgen in die
schouwburg, geeft het eigen Rotter
dams Toneel Zaterdagavond de
enigszins officiële eerste plaatselijke
vertoning van Heijerman's „De Op
gaande Zon".
Maar goed dan, de figuur van de
overledene komt er ieder geval niet
aan tekort. De voorzitter van de
HERMAN HEIJERMANS
In de Sportkroniek las ik, dat de
viering van het 61-jarig bestaan
van de KNVB op waardige wijze
gevierd zal worden.
Op Donderdag 8 December, de
oprichtingsdatum, zullen op ver
scheidene plaatsen in ons land
kransen worden gelegd bij de gra
ven. van overleden bestuursleden
en spelers van internationale bete-
REDDINGWEZEN AD NEDERLANDSE KUST
125 JAAR
NZHRM
ISLAND H2-»
3AAST i»3
MRO
T*UK A ZEE J»a
ÏMpUMUIDEN l$7s
ZANOVooiraiaas
DAM injo
voordruk ia?*
KAT WIJ KA Z66 IS 2S
VLISS1NGEN*T1?
5° BPE SKENS6a
|°CADZANO^|giV-^
DE CUFCB S VOOR DE PL NAMEN
GEVEN HETAANTALOEAEDOEN AAN
OS CUEERS ACHT£R pl MAW6N
HET JAAR VAN OPRICHTING-
LLZJOPGEHEVEN STATION
kenis. Vrijdag 9 December heeft te
Amsterdam de ontvangst plaats
van de buitenlandse gasten. Dat
zijn dan de vertegenwoordigers
van de FIFA en van België, Dene
marken, Frankrijk, Engeland en
Luxemburg.
Op Zaterdag 10 December te
10.30 uur zal in het Concertgebouw
(Amsterdam) de plechtige herden
king plaats vinden met medewer
king van het concertgebouworkest,
onder leiding van Eduard van Bei-
num. Daarbij worden autoriteiten
uitgenodigd en voorts de leden van
de bondsvergadering, commissies,
districts, en afdelingsbesturen, het
personeel van-de,-bond en^de., pegs.
Aan de minister van Onderwijs,
Kunsten en "We.enschappen is ver
zocht, daar een rede te willen uit
spreken en voorts zöl de bonds
voorzitter, de heer Karei Lotsy, een
korte herdenkingsrede houden.
De heer M. J. Koolhaas zal daar
het monument onthullen, dat de
verenigingen aanbieden ter ere van
de nagedachtenis van de 2100
KNVB-Ieden, die gedurende de
oorlog en de bezetting zijn geval
len. Het erelid, de heer J- M, de
Korver, wiens zoon tot de slacht
offers behoort, is uitgenodigd om
daarbij te spreken. Dat monument
zal later in het bondsgebouw wor
den geplaatst.
In de middag wordt van 14.30 tot
17.00 uur een receptie gehouden in
het gebouw van. het Indisch Insti
tuut. Om 20 uur wordt een feest
maal gehouden in Krasnapolsky
waartoe oa. alle spelers worden
uitgenodigd, die 25 of meer wed
strijden voor het Nederlands elf
tal hebben gespeeld.
de heer J- Melk. heeft een
inleidend woerd gesproken, waarna
de 2e secretaris, de heer Smedingh,
namens het hoofdbestuur van de
Centrale Transportarbeidersbond
en speciaal de sectie vissers het
portret van Heijermans geschilderd
docr Jan Goedhart, aan de gemeen
te in de persoon van weth. v. d.
Vlerk kon aanbieden. Deze zeide
zeer vereerd te rijn dit geschenk in
ontvangst te mogen nemen. Hij her
innerde aan het woord van Disraeli:
m dit land wonen twee volkeren,
die niets van elkaar weten. Die te
genstelling tussen burgers en arbei
dersmassa gold voor Engeland, maar
evengoed voor Nederland. Heiier-
mans beeft van die twee volken
één willen maken. Met z'n stukken
beeft hy de arbeidersmassa wakker
geschud. De wethouder sprak er
tenslotte zijn vreugde over uit, dat
het portret een plaats zou kriigen in
de Rottrrdamscbe Schouwburg,
iuist omdat Heijermans een groot
deel van z'n jeugd in deze stad
doorbracht.
Over de voorstelling van „Op
Hoop van Zegen" kunnen we kort
zijn. Het Nederlands Volkstoneel gaf
er pen tamelijk geciviliseerde voor
stelling van. die zelfs aan het bij
zonder karakter van deze avond
blykbaer weinig, insoiratie koa ont
lenen. De aangezette, verhevigde
foeltrant. die dit stuk om het ook
in deze da?en nog te kunnen, doen.
toch wel bijzonder hard nodig heeft,
rntbrak vrüwel over de gehele li
nie en niet weinige dramatische
hoogtepunten gingen daardoor vrü
wel verloren Met het gedeeltelijk
vriïrfaande déecr van het vissers
huisje. waar men als het ware
langs, door en overheen kon kijken,
bereikte men wei een goed ruim
telijk effect, maar tegelijk stoorde
het de beslotenheid van dit huisje,
vooral tijdens de stormscène.
Johan Elsensohn gaf een voor
treffelijke reder Bos, misschien
«oms iets te joviaal nog en Jan
Vreeken kwam als de driftige rebel
Geert allengs meer op dreef. Van de
vrouwen trof EHy van Stekelenburg
(hst nichtje Jo> door haar natuur
lijk. gemakkelijk spel de sfeer goed.
maar dat pas na haar Kniertje (Ma
rie Faassen) genoemd kan worden,
zegt genoeg.
Da volle zaal heeft het gezelschap
bij het late slot van de avond har
telijke bijval geschonken.
H F. Reedijk
V a ter polo-mm petitie ZRO
De uitslagen van de waterpolo
competitie van de Zwembond voor
Rotterdam en omstreken luiden:
Dames: A Zian—HZPC 04,
WerwedeRotterdam 51, B. R
D Z IIMerwede II l2, Rotter
dam II ZZ—PC 2—0. C: VZC II—
Merwede III 1—2, RZPCZPC
7—0, Jeugd ODZ—RDZ 3—2, LAC
RDZ 0—5. Heren B: VZC—ZPB
3—0, RZC III—VZC II 2—2, Mer
wede III—RZC III 1—1, D: R Z
P C—VZC III 6—2. Jeugd SZC—
Rotterdam 80, Aspiranten: SZC
—LAC 3—1.
Prof. Lothar Wallerstein
overleden
Prof. dr. Lothar Wallerstein is pp
67-jarige leeftijd aan een hartverlam
ming te New Orleans overleden. Als
operaregisseur heeft dr Wallerstein.
grote naam gemaakt in de landen,
waar men voor model-uitvoeringen
zyn leiding zocht: Italië {Milaan en
Florence), Oostenrijk (Salzburg en.
Wenen, Duitsland, de VB. (New
York). Het kleine Nederland stond,
verbaasd, dat deze regisseur van we
reldnaam, die in 1941 voor de Nazi'a
de wyk nam en toen tot 1946 aan de
Metropolitan te New York regisseer
de, na de oorlog naar Den Haag te
rugkeerde om zyn in 1939 begonnen
werk met de opera-klasse en de
werkgroepen van het Koninklijk
Conservatorium aldaar te hervatten.
De groep leerlingen, die zijn cursus
sen en practische lessen heeft ge
volgd, zal mei ontroering en dank
baarheid gedenken, dat dr Waller-
stem verkoos met dit vocaal en sce
nisch nog niet voldoende geschoolde
materiaal te werken, in de overtui
ging, dat in Nederland, welks muzi
kale cultuur hy hoog schatte, maar
waar de opera maar geen wortel
schoot, aan de opera gelyke kansen
moesten worden gegeven als in an
dere landen. Deze zomer nog toonde
de operaklasse m de uitvoering van
Cimarosa's „L'impresario in angus-
tie", hoeveel reeds van deze door en
door muzikale regisseur geleerd
werd.
Het heeft thans geen zin meer ons
te verdiepen in gissingen, waarom
het niet tot een geregelde samenwer
king kwam met ons enige vaste ope
ragezelschap, de Nederlandse opera.
De opmerkelijke uitvoering van Ri
chard Strauss' „Ariadne auf Naxos",
waarvoor wel Wallerstein's regie
werd gezocht en verkregen, leeft nog
m onze herinnering als een duidelijk
bewys, wat met bekwame stemmen
en spelers kan worden bereikt door
een regisseur, die alle operapartitu
ren als een dirigent van noot tot noot
kent en elk gebaar, elke houding, el
ke stap opbouwde uit het beeld, dat
de melodische en rhythmïsche lijn
voor hem opriep en uit zijn kennis
der stijlperioden. Zijn partituurge
trouwheid bij projectie van de klank
in het toneelbeeld is te vergelijken
met die van Toscanini. Wie dit ver
mag, moet een sterke, diep-voelec.de
persoonlijkheid zijn. Wallerstein
zocht steeds naar de geestélyke
structuur van elk werk, waar zijn
stijlopvatting en de uitwerking van.
elk detail op gebaseerd was, zoals
my ook bleek uit een gesprek, dat ik
deze zomer met hem te Salzburg had,
toen hij zich in de vroege morgen
rustig, maar vitaal naar een repetitie
van de Rosenkavalier begaf.
In vele kringen zal zijn heengaan
een grote leegte brengen.
Dr, W. J. Schmidt.
Kampioenschap drieban
den eerste klasse
Gisteravond is voor de voorwecL
strijden van het kampioenschap
driebanden eerste klasse in de feil-
jartacademie Rotterdam alleen ge
speeld de partij Lieshout-Roos.
De uitslag luidt:
Lieshout 50 90 5 0.555
Roos 43 90 6 0.477
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG, Een kind weet tegenwoordig, dat Nederland Industria
liseren moet, al staat nog niet Iedereen duidelijk voor de geest wat daar
onder moet worden verstaan en waarom liet eigenlijk nodig is. Maar
intussen Is Nederland met die industrialisatie al aardig op weg.
len halen een stijging in tempo van
40% nodig is. Het geld in de afge
lopen jaren is voornamelijk be
steed voor de chemische en de me
taalindustrie en de openbare nuts
bedrijven.
Van groot belang is het uitbrei
den en zo mogelijk stichten van
basis-industrieën (hoogovens, mij
nen, chemische, metaal-, zout-,
aardolie-industrie]daar vele an
dere industrieën daarvan afhanke
lijk zijn.
De industrie zal voornamelijk
onze uitkomst zyn. Niet alleen om
door uitvoer van de producten en
beperking van de invoer onze be
talingsbalans in evenwicht te bren
gen, maar ook om onze groeiende
bevolking aan werk enbrood
te helpen. De beroepsbevolking
stijgt per jaar met 40.000 zielen en
de emigratie van 10.000 personen
per jaar, welk aantal eerder zal af
nemen dan toenemen, kan niet ver.
hinderen, dat onze bevolking (in
1900 nog 5 millioen zielen, thans 10
milloen), in 1960 de elf millioen
zal zijn gepasseerd. De beroepsbe.
volking, thans 3.750.000, zal d«u
4 240.000 zielen omvatten.
Investeringen
Overheid en bedrijfsleven zullen
doeltreffend moeten samenwerken.
Sinds de bevrijding tot eind 1948
is 2,5 milliard gulden geïnvesteerd
voor vervanging en uitbreiding
van bedrijfsuitrustingen. In de
periode 1 Januari 1948-1 Juli 1852,
zal 5,7 milliard geïnvesteerd moe
ten worden. Het jaar 1948 en de
eerste helft van 1949 brachten in
vesteringen tot een bedrag van 1,5
milliard, zodat als we de resteren
de 4j2 milliard vóór Juli 1952 wil-
Geen frase
Precies op een lijstje te zetten
wat tot nog toe daadwerkelijk aan
de industrialisatie is gedaan, d.w.z.
wat zich reeds in de fabrieken
heeft gerealiseerd, is onmogelijk.
De beschadigingen en vernielin
gen, door de oorlog aan de indus
trieën toegebracht, zijn vrijwel
overal hersteld. De achterstand is
nog niet geheel maar toch voor
een belangrijk gedeelte ingelopen.
Een aantal fabrieken heeft de pro
ductie uitgebreid en is nieuwe ar
tikelen gaan produceren. Verder
z?}n reeds tal van nieuwe bedrij
ven gesticht, voornamelijk kleine
en middelgrote bedrijven.
Nieuwe producten
Een aardig voorbeeld van een
nieuw product van de Nederlandse
nijverheid levert de Beckersons-
fabriek te Brummen, die voor het
eerst in ons land rijwielremnaven,
de zgn. torpedo-naven, is gaan
produceren, welke wij tot nog toe
uit het buitenland moesten laten
komen. Ook op ander gebied wordt
getracht onze rij\ ielindustrie zon
der import van onderdelen te laten
werken. Elders is b.v. met de fa
bricage van rijwielkettingen een
aanvang gemaakt,
De Solex-rijwielen met motor
voortbeweging leveren een ander
voorbeeld van een Nederlandse in
dustrie, die te Den Haag bij Van
der Heem is ontstaan. De Efapro-
duka te Amsterdam is een geheel
nieuw bedrijf, dat hulpmotoren
voor rijwielen levert.
Een ander voorbeeld uit Den
Haag geven de electrische naai
machines van Waldorp-radio. Rot
terdam komt met de Kaiser-Fra-
zer-autcmobielen uit de bus. De
onderdelen komen nog wel groten
deels uit het buitenland, maar b.v.
de bekleding en de banden zijn
Nederlands fabrikaat. Daarmee
hebben wij weer een nieuw Neder
lands product: autobanden, van
Vredestein in Enschede. Een ander
bedrijf (Bloksma) is radiateuren
gaan maken. Van belang voor de
uitvoer is ook de fabricage van
het voor ons land nieuwe product
snelpersen door de Mercedes-
fabriek te Amsterdam.
De kunststoffen-industrie heeft
zich o.a. in Fernis en in Amster
dam [Luxar] gevestigd, Daar ver
vaardigt men allerlei plas de voor
werpen. In Hoek van Holland is
een fabriek -Synres} van syntheti
sche verven gekomen, in Amers
foort een borenfabriek, De AKU
gaat misschien de Nederlandse
vrouw met nylon blij maken.
Zo zou nog een groot aantal
voorbeelden meer zijn te geven,
waaruit blijkt, dat het woord in
dustrialisatie geen frase is geble
ven, maar dat het ook in werke-.
lxjkheid wordt omgezet. Of de in
dustrialisatie zich in zulk een snel
tempo zal voltrekken als noodza
kelijk is om in de kamende jaren
ons huidige welvaartspeil te hand
haven? Laten wij hopen dat er niet
al te veel tegenslagen komen. Men
behoeft alleen maar aan de afzet
mogelijkheden voor onze produc
ten te denken.
tijd
geweest, dat
men Georges
Ronault brand
merkte als een
„terrorist van de
schilderkunst",
„schilder van de
nacht en de
dood", of „apostel
van de lelijk
heid." Dit heeft
toch niet kunnen
verhinderen, dat
de kunsthande
laar Ambroise
Vollard in 1917
het gehele atelier
van de kunste
naar, ruim 600
werken, kocht
met de bedoeling,
dat de schilder
deze doeken later
zou voltooien. De
moeilijkheden,
die hieruit zyn
voortgevloeid,
hebben, na het
overlijden van
Vollard, geleid tot
een proces tussen
de schilder en de
erven van de
kunsthandelaar,
n tenslotte tot
het verbranden
door Rouault van
de hem weer toe
gewezen, niet L
voltooide schil
derijen, De conclusie ligt voor de Theresina van George Rouault
hand, dat het werk van deze ter
rorist en apostel toch wel iets meer
moest beduiden dan alleen maar
nacht, dood en lelijkheid.
Georges Rouault is leerling ge
weest van een onbekende glas
schilder, van de schilder E. Delau-
nay en van Gustave Moreau, De
techniek der glazeniers is hij in
schilderijen en tekeningen blijven
toepassen; hij houdt van zware
contouren, alle objecten markeert
hy er nadrukkelijk mee en de
meeste zijner doeken en etsen, die
thans op de tentoonstelling in mu
seum Boymans te zien zijn, zouden,
hoewel de verbindingslijnen ont
breken, in glas en lood gereprodu
ceerd kunnen worden. De vormen
houdt hij groot en omdat hij streeft
naar een samenvatting van lijn,
vlak en kleur, schenkt hy ook
geen aandacht aan details. Zijn
werk is een emotionele ontlading,
de schreeuw van een mens, die een
surplus van pijnlijke gevoelens van
zich af wil schudden. Zijn figuren
zijn driftig, nerveus en soms slor
dig neergedrukt in de verf, met
een haastige bewogenheid als heeft
hij zich geen tijd gegund. De verf
laag is vaak korsterig dik, afge-
-uind en met een nieuwe kleur
Destreken, waardoor rulle effecten
zijn ontstaan. De kleur is overwe
gend blauw-groen met krachtige
rode en gele accenten en in deze
kleur openbaart rich al evenzeer
de gemoedsaandoening van de
kunstenaar.
Deze Franse schilder heeft geen
vrede met de wereld, zoals de
mensen haar hebben gemaakt. Hij
brengt dit echter op een heel an
dere wijze tot uitdrukking dan bij
voorbeeld Daumier, de onnavolg
bare meester van de satyre en
schepper van een genadeloze ten-
denzkunst. Dit werk in scherp en
toch poëtisch, hard en toch mede
dogend, fel en toch humaan. Hij
kan een clown schilderen, en ik
zou zeggen, nog beter tekenen, die
erbarmelijk is in z'n menselijke ge
slagenheid. Hij kan ook zonder
enige valse speculatie op religieu
ze gevoelens teruggrijpen naar de
Christus, in wie hij voor alles de
mens zoekt. Er vloeii een zoet
heimwee in taferelen als de vlucht
naar Egypte, Christus en de vissers
of aan de oevers van de Jordaan,
die men zou kunnen interpreteren
als de vlucht van Rouault uitbeen
barbaarse werkelijkheid. Zijn por
tretten, en ik denk aan Theresina
of Veronica, archaïsch in hun. een
voud, ademen een stille verwonde
ring; ze zijn irreel, broos en als
it een voorbije tijd.
En dan de etsen uit de monu
mentale reeks „Miserere" van 58
bladen. Hoeveel dieper tast hy
hier, hoeveel overtuigender. Zyn
het wel etsen? Men zou ze voor
litho's kunnen verslijten, zo mach
tig breed zwart zijn de lijnen,
zo fors en indrukwekkend in de
nuances is de voorstelling samen
gevat. Zonder de emotionele wer
king der kleuruitbarsting, die hem
terugdringt in zwart en wit, schiet
hij plotseling fel uit, wordt hij
opstandig en klaagt aan. De mens,
zichzelf koning wanend, met de
grimas van het egoïsme en de
geldzucht op 't gelaat, of de vrouw
uit de hogere kringen, die meent
voor de hemel een gereserveerde
plaats te kunnen nemen. De onder
schriften zijn van Rouault zelf, de
schilder, die dichter en strijder
kan zü b. SCHMIDT,
