'l Geheim van
Herman Heijermans: strijder
tegen onrecht
Paardjespringende de vrijheid' in
Belg ontdekt methode van grootste
vervalser aller tijden
Emmaüsgangers
Een bijna komische ontsnapping uit
zwarte concentratiekampdagen
Am'elita Galli-Curci
zestig jaar
Gelijke monniken
gelijke kappen
Dr Coremans reconstrueert
falsificaties
Nederland herdenkt j
Zijn werk blijft felste reflex
van grote tijd
Avontuur en fantasie niet
nadelig ia jeugdlectuur
VAN MEEGEREN
uit dat .Duitse concentratiekamp, uit geduldig met
tijdens de oorlog?hun ersatzpaard
Juist - van Rode Kruis-
En die film heeft die ingenieuze kistenhout!
ontsnapping tot inhoud. Eric Wil- Maar in dat
liams gaf ons enkele foto's uit de paard zat de
film mede. om dè hoofdzaken'nog graver verbor-
eens even op/te frissen.Op; fotogen, die moei-
A: een der streng-bejvaakte/tóe- zaam handje voor handje in zak- gezwalkt, en nog op de PI
gangen van - concentratiekamp jes stopte:. Veel zakjes maakten nfen» ik wil het niet
StalagtLuft TH; de hakenkruis- een kuil, dekuilwerd een gat, halen. Laat de ontshappi
adelaar houdt een oogje op vriend - het gat'eenlgang:, en Vaan het eind houten gymnastiekpaard
en vijand; prikkeldraad, barak- "van dé' gang lokte,; de "vrijheid.
ken' Helaas hebben maar al tq En achter? die vrijheid lokte de
veel Nederlanders ookherinne-" kans om Holland of Zwitserland
ringen' aan zulke dingen! te bereiken en dan, als de drom-
Op foto B: het .pootloze paard mei weer terug naar de kamera- E
dat zijn Trojaanse collega yan :den die voor vrijheid en demo- jjjw
3000 jaar geleden in populairiteit cratie bleven vechteri, vóór 'dat
zal overtreffen.Terwijl het- ene Ene Goede en tegen dat Ene ^SlP
stel Engelsen zich braaf onledig Kv/ade,;;
houdt met sprongetjes doen om Eric Williams herinnert zich
lenig te blijven, graaft het andere enkele Duitsers die hem „anders"
onder het paard aan een ont- leken dan al die anderen: een jggpsÉÉjR
snappingsgang onder de ifliiiifii' hartelijk echt-
afsluiting door. paar vlak bii
Foto C: het grote de Nederlandse
ogenblik der ontsnap- grens, een bewa-
ping is aangebroken; een ker-saboteur uit
zoeklicht strijkt- net 'ff het kamphij
langs twee der ontsnap- heeft ze nu een
penden heenHet is tSBPË ro1 Setfund in de
om de adem in te hou- m film. Leo Genn,
den, want zij hebben de «it de Slangen-
tunneluitgang net achter kuil, heeft de
de rug-en ruiken HoofdroLDe
de vrijheid. Duitsers spreken
Foto D: Eric Duits op z'n
Williams*is het Duits. de Engel
concentratie- sén- Engels, dë
kamp en de. ont- Denen Deens, de
beringen na de Fransen Frans,
ontsnapping goed En het kamp lag op
te-? boven geko- -'O^^Êr de Luneburger heide,
men, zo goed te Een episode uit de
boven gekomen oorlog is, zonder de
ten minste, dat natuurlijk - humóris-
hij thans gehol- tische kant te verge-
pen heeft een ten,-op het rolbeeld
film. over het vastgelegd. Eric Wil-
hele geval te liams zelf gaat liever
draaien, een film schuil èn achter de
naar aanleiding film én achter de ge-
van zijn inmid- d. ...ik kan het gelukkig volgenl die de be
dels beroemd ge- alles na-vertellen i.roemd geworden ont
warden boekThe snapping' tochnog
Wooden Horse,Het Houten voor hefh bewaard had, want die
Paard, vi.waren nu niet zo humoristisch.
„Och", zegt Williams, '„ik ben
Laten, we nog eens alles recapi- eerlijk gebleven en ik heb om. de
tuleren._ Wat hadden dé:Duitsers jeugd gedacht- Voorlopig houd ik
een pleizier om dié domme.En- mijn schokkendste herinneringen
gelsen die zo hechtten nan paard- van de ontsnapping, tot en met de
je springen en. fit blijven; wat afloop van de oorlog nog maar
sjokten die Engelsen dag-in dag- voor mezelf.'k heb op Luzon Cdat hatctykezoeklicht
ïilippij-- pig voldoende zijn, om bij .alle.
e'ns op- ouderen, die mogelijk aan moede-:
ng per loosheid lijden, de ware moed er
voorlo- weer in te.brengen.-..•Cheerio!"
het onschuldige paard
A. j de adelaar ziet alles
Vandaag is het' 60 jaar geleden
dat de vermaarde operazangeres
Amchta Galli-Curci geboren werd.
GalU-Curci begon haar carrière te
Milaan waar zij ook het eerste le
venslicht zag. In de:twintiger jaren,
toen reeds wereldberoemd, werd
zjj geëngageerd door de Metropoli
tan Opéra te Neiy York, waar zij
sindsdien, gevestigd ..bleef, Qalli-
Curci heeft in haar. zangstijl de
traditie van de grote vrouweHike
tangvirtuozen zoals een Angelica
Catalianl ven.vAöéKna Patti tot in
het heden .voortgezet, de i traditie
van de halsbrekende coloraturen
die^wel .eens het dramatische ipt-
beeldingstalent moesten vervangen.
Karbonade-toeslag ook
voor de boer
Er is in het verleden wel eens
smalend gesproken over karbo-
nadebuurten; als. men' duidelijk
ruilde -maken, dat daar mensen
boven h/uit stand -leefden.: Nu
wonen we allen -in ïcarboticde-
buurten, want we Zepen zonder
uitzondering - hoven onze stand.
Of men ruikeen karbonade op
zijn bord heeft dan toel een vet
varkenslapje, óf gebakken spek
op de bruine bonen, de gemid
delde Nederlander is niet bij
machte deze opluistering van
zijn maaltijd te betalen van zijn
loon. De Regering heeft n.L de
boeren een bepaalde prijs voor
een kilo varkensvlees gegaran
deerd, de kostprijs zou men zo
kunnen zeggen. Omdat wij die
van onze inkomsten niet kun
nen betalenmogen we met
minder volstaan en past de Re
gering èen bedrog tiij.
Maar er zijn ookboeren. die
zelf een varken slachten. Als zij
'een karbonade van hun eigen
varken op het bord hebbe», kost
-die meer dan onze karbonade,
n.t, de kostprijs. Daarom krij
gen boeren, die zelf slachten of
laten slachten ook een subsidie
op elk pond,-dat zij verorberen.
Tegen Kamerleden, die daarte
gen bezwaar hadden gemaakt,
voerde deminister aan: waar
om -moet de - fabrikant een kar
bonade met toeslag eten en. de
boer niet?, Gelijke monniken,
gelijkke kappen!In feite blijft
het precieshetze Ide, óf hij
zijn karbonade .bij de slager
haalt, of yUit j. zijn kelder: de
kostprijs van beidé is dezelfde.
En men kan van een boer niet
vergen dat hij aan zich zelf le
vert .en niet aan zijn 'kostprijs
zou komen. Vandaar de karbo
nade-toestop. over de gehele li
nie.
]7 RIC WILLIAMS vertoeft te
-L-* onzent. En nu haasten wij
ons -uw geheugen op te frissen
wie en wat deze Eric. Williams is,
opdat men mèt ons blijde is over
onze ontmoeting.
Dat hij schrijver is van een
boek dat. goed ging (The Wooden
Horse) sta niet voorop, evenmin
als het feit dat Eric Williams on
langs in Duitsland, heeft meeee-
werkt.bij. dë verfilming van The
Wooden Horse, Deze film komt
ook hier onder zjjn eigen naam,
als Het Houten Paard. Gaat u nog
niet een licht op? Duitsland..
een houten paard, zo'n paard'als
men bfj gymnastiek gebruikt,
Engelsen.y. o, hèeft het nais-
schieh te. maken met die wonder
bare ontsnapping van Engelsen
Vrijdag 18 November 1949
TJ ETmoge voor Experts,
n kunsthistorici, museumeü-
recteuren en critici een bittere
gedachte zijn, dat zij door een
•zich miskend voelend en daar~
dóór rancuneus kunstschilder
als wijlen Han van Meegeren
zijn beetgenomenanderzijds
mogen zij zich, en met hem de
gehele beschaafde tuereW, zich
gelukkig prijzen, dat de zaak
te elfder ure aan het rollen is
gebracht, zij het dan dodr Van
Meegeren zelf. Deze enorme
vervalsingsaffaire ligt een
ieder nog zo vers in het ge
heugen, dat het nauwelijks
nodigis de voorgeschiedenis
op te rakelen, eerdér is^r een
begrijpelijkenieu wsgierigheid
naar het hoe en. waarom, vca-
gen, waarop De P. Coremans
directeur van het Centraal La
lijk onderzoek in de zaak Van Uit het niet tevoorschijn getoverd,
Meegerenthans anftgoord aangegaapt, verdacht, verguisd, kli-
boratorhim van de tBelgische heeft gegeven in zijn boek Ilisc>|1t doorgelicht,
chemisch onder-
aa. j l -j- r/ 1" j xt zocht, onderworpen aan 1000 en 1
Musea en. een der beedigde ,,van Meegeren s faked Ver- bloedproeven en misschien amper
deskundigen van het gerechte- meers and De Hooghs". 10/ 15 jaar oud.
.Dr, Coremans is erin geslaagd dank zij de talrijke gegevens, die hjj uit
het laboratoriumonderzoek gevonden had, de werkmethode van Han van
Meegeren in haar geheel terug te vinden. Een der belangrijkste ontdek
kingen van het microchemisch onderzoek der verfmaterie was, dat de
kleurstof toebereid bleek met een artificieel bindmiddel, met een schei
kundig product uit de groep phenolformaldehyde. Dit product wordt slechts
sedert het begin onzer eeuw vervaardigd en de aanwending van dit bind
middel in al de valse .Vermeers vormt een onomstotelijk argument tegen de
anthenticiteit, die door sommigen, ^aalsibq de Emmaüsgangers, met een
soort van wanhopige; heldhaftigheid werd en wordt verdedigd.
De falsificaties reconstruerende,
kwam dr. Coremans tot de vol
gende gevolgtrekkingen;
De eerste stap was de aankoop
valleen oud schilderij, bij voorkeur
daterende uit de /17e eeuw;dit
vooral 'om de" vorming van de barst-
jes, bet zogenaamde craquelé, in
de,namaak te bevorderen. Han -van
Meegeren maakte dan zijn kleuren
klaar met het'genoemde kunstma
tig hars, gewoonlijk ambertol ge
heten. Het gebruik van dit hars is
eender grote vondsten van de
vervalser,-aahgezien deze stof hem
ïn.staat stelde heCschilderij in een
••.'paai'" uréu.t^ds •'hët:,aanzi«i te ge
ven' van gen doekijiit de' 17e "eeuw.
."Wanneer immers,.na.voltooiing: het.
doek- ge rii 1 reiide. een "paar uur-aan
een hitte' van 100 tof' 120 gradèn'C.
werd blootgesteld, wérd. dank zij
dit bindmiddel, de verflaag zo hard,
dat zy weerstand bood aau de
scheikundige reagentia, die ge
woonlijk worden gebruikt om de
ouderdom der verf tc bepalen. Het
verschil in „werking" tussen doek
en verflaag riep dan een eerste
craquelé te voorschijn. Na het ver
harden van een eerste laag vernis
rolde van Meegerën het doek in
alle 'richtingen rond een cylinder-
vormig voorwerp om het craquelé
te accentueren. Nadien bedekte hij
het schilderij met een laag inkt om
in de craquelures de jarenlange.op
eenhoping van stof en vuil na te
boo+sen. Wanneer dan de eerste laag
vernis werd' weggenomen, bleef al
leen het craquelé-net met inkt gete
kend; een tweede laag. licht ge
kleurd vernis, bracht de gewenste
patine.
Behalve deze en andereinteres
sante kwesties heeft dr. Coremans
ook geschreven over de vraag waar
om Han van Meegeren, die door hém
als de grootste vervalser van alle
tijden wordt beschouwd, valse Ver-
meers heeft geschilderd. Waarom hij
nu precies Vermeer als slachtoffer
heeft, gekozen, lijkt wel te verklaren
uit een zekere affiniteit. Maar waar
om heeft hij valse Vermeers geschil-
detd in de pldats van echte Van
Meegerens? Zonder twijfel speelde
in de eerste vervalsing het winstbe
jag een zeer ondergeschikte rol
Wanneer men er Van Meegeren op
wees, dat hij voor. dit doek een ge
weldige som. gevraagd had,'ant-
woordde hij,, dat hij wel verplicht
was de prijs zo hoog te stellen' om,
geen twijfel aan de authenticiteit op
te wekken. i'A-v-V;
Uit andere verklaringen en uit
Van Meegeren's leven blijkt, dat
het voor hem /in de eerste plaats
ging om de kunstcritiek, die -zijn
eigen prestaties in het geheel niet
hoog aansloeg, eens flink bij de,neus
te nemen. Met een bewonder ens-
waardiggeduld -èn met een bewon-
derenswaardige kundeheeft hij, als -
belangrijkste istnk: in zijn geraakt-
heid, de ^Emmaüsgangers in
vari Vërmeérr"'gescbildérd en.hét
zoetste ogenbhk izijner-loopbaan was
ongetwijfeld,, -toen, sommige critici
zover gingen"de S authënticiteit ..van
het doeken twijfel ter trekken,/om
dat het zover boven het bekend zijn
de werk van Vermeer stond™.
Onverklaarbaar
Nu. moet ^men. wel zeer bevoor
oordeeld zijn om niet toe" té gevén.
dat de Emmaüsgangers een schilderij
is met voorname kwaliteiten. Dat
zelfs de bekende kunsthistoricus
Bredius het voor echt versleet moge
mitechien te laken zijn. verwonde
ring hoeft het niet te baren. Zoals
het zich voordeed droeg het doek op
bijoa mysterieuze' wijze .het stempel
van Jan Vermeer's kunst- Het gevolg
daarvan was, dat het schilderij niet
alleen werd aangezien voor een werk
van de Delftse meester, maar dat
men het zelfs uit het oogpunt van
kwaliteit een der' eerste nummers
gaf. Minder verklaarbaar lijkt op hét
eerste gezicht de vergissing, van hen;
die achteraf de andere namaak voor
klinkende munt hebben genomen.
Schilderijen als dév,„Voetwassing",
de „Overspelige Vrouw" of de „Ze
gen van Jacob" zijn ongetwijfeld
minderwaardige kunstwerken/..'Het
stijlonderzoek bracht-nochtans een
zodanige gelijkenis met de Emmaüs
gangers aan het licht, dat de critiek
cn de historie het aan hun principes-
verplicht waren de/authenticiteit te
erkennen. v
Bovendien had Han van Meegeren
zowel in de Emmaüsgangers als in de
reeks der religieuze Vermeers. op
sluwe' wijze uit -dé standvan.^zakën
in dekunstgeschiedenis zelf,tprofijt
getrokken. In de; discussie, over een.''
vermoedelijk verblijf van JanVër-
meer van Delf tin .Itatïë,brachtyhij
plots een werk van de. meester
de Emmaüsgangers dat - zeerna
drukkelijk aan. Caraveggio herinner
de. Andere kunsthistorici beweerden
dat de Meester van Delft jeen reeks,
nu verloren, religieuze werken ge
schilderd had voor een geheime
secte van zijn tijd. en Van Meegeren
kon met recht veronderstellen hoe
gelukkig-zij zouden zijn, -wannéér
slag op slag de nieuw ontdekte reeks
hun theorie in het gelijk zou komen
stellen. ,j
Intussen is Han van Meegeren-al
weer bijna twee jaren dood. Alleen
hij zou de conclusies van dr., Core
mans kunnen bevestigen. En dit. is
eigenlijk het vervelende van dë ge
hele geschiedenis, omdathet dé
mogelijkheid openlaat voor hét plaat-
sen van vraagtekens. Ondanks het
ongetwijfeld voortreffelijke onder
zoek van de Belgische geleerde.
Kusslschc Kniertje
ttlt Op Hoop van
Zegen
Gehele wereld speelde
zij ti toneelstukken
JO in Op Hoop van
Zegen ia de Rus
sische opvoering
Wie ruim vijl vendien het le-
'en. twintig jaar ven. .dat hii zo
t^wa^iMBasSBïa geleden de be- lief had. inge-
grafenisvan perkt .'-en c be-
,HlT^L?.e,ijermHnf heeft «!Wtt nlf» ™«ra voeldedoor d® rei iinhciiichdd en de kwérf.
licht vergeten. Het waren niet alleen naaste mor«»i WoUro in irqiï l.i_w„_;
geestverwanten uit de S.D.A_P.. die afscheid hamen,
van de moe-gestreden en moe-geleden vechter voor,
een beter en rechtvaardiger samenleving, maar het
Nederlandse vclk in al zijn rangen en standen. Zijn
overlijden op 22 November 1924 te Zandvoort, wekte
niet uiteen verslagenheid, omdat een groot en mach
tig schrijver heenging, maar ook diepe ontroering.
moreel, welke in 1895 achter horretjes het-openbare
leven ;iu, Nederland regeerden. -
Nadat Hei.ierraans' eerste toneelstuk „Dora Kre-
mer" in 1892 door de critiek slecht was ontvangen
cn hij het jaar daarna, overtuigd van de.partijdigheid
dezer critiek. haar misleidde doorde een'-acter
Ahasverus" onder een Russische naam te doen op
voeren, Degon m 1898 met „Ghetto"; de periode, dat
- o r. z. .'-vLvii, ucftvu 'u jwv iiict ae uenoue, uhi
omdat een man. die het leven bovenmate liefhad,, als elk jaar op 24 December; de Ned.; Toneelvereniging
«en hem.WRs (nwuppMsn-,/; ém.l
een held was heëhgegaEn:
Toen hij overleed, nog geen' veertien dagen vóór
zijn zestigste verjaardag, was zijn betekenis,in de
eerste plaats als toneelschrijver, voor iedereen duide
lijk. In hoeverre zijn toneelwerk, dat de kéntekénen
draagt van de' tüd, waarin het onts
leven, is niette zeggen, doch wie
deze-tijd van strijd.en opgang, die
sich afspeelde ongeveer tussen 1895:
en 1925, wil doorpeilen, zal de fel
ste en bewogenste reflexen daarvan
vinden in Heijermans' vijf en twin
tig toneelstukken en zeker even
groot aantal een-acters.
Evenals het zo geheel anders ge
aarde werk van. onze bijna tachtig
jarige dichteres Henriëtte Roland
Holst kan men dat van Herman
Fïeijermans niet scheiden van zijn
openlijk en nadrukkelijk beleden
socialistische overtuiging, die hem
op bijna alle terreinen van het le
ven in botsing .bracht met de heer
sende maatschappelijke opvattin
gen. In al zijnuitingen, hoe uiteen
lopend ook van aard, blijken kun
stenaar en socialist, volkomen, in
elkaar opgegaan. Dat kon ook
moeilijk anders, .omdat/beiden hun
kracht voornamelijk putten uit de grote bewogenheid
des gemoeds. die tieze méns eigen was.
Dat dé-Journalist en schrijver- Herman Heijèrrnans
reeds in 1895, toen de S.D.A;P. nauwelijks een jaar
bestond, uit het „burgerlijke kamp".zoals men des
tijds gewend was te zeggen. tot haar kwam, vloeide
voort uit twee grondtrekken van zijn wezen. Zün
grote, soms overgrote, gevoeligheid maakte hem diep--
begaan met allen, die zwak waren en leden.- Daar-
naast had hij een hartstochtelijke afkeer van; welke
soort onrecht ook. Deze gevoelens vloeiden samen tot
een opstandigheid.' welke, tederheid en. verzet tegélijk
was. Van veèl leed zag hij de onrechtvaardige inrich
ting van de maatschappij als: oorzaak, terwijl hij -bo-
inspiratie
Causerie Létmard Rogge-
veen over lezend kind
Het kinderhoek is belangrijk.
Bovendien in deze geschenkentijd
een zeer actueel onderwerp. Een
uitstekende; gedachte-dus -van de,
firma Voorhoeve en-.Dietrich "om in
haai' serie „Ontraoe tingen met
auteurs" voor Donderdagavond
Leonard Roggeveen uit te nodigen.
Er was nog een tweede aanleiding
voor het houden van een causerie
over de kinderlectuur: de verschij
ning van „De Kleine Vuurtoren",
de boekengids voor de Jeugd.
De heer: Roggeveen belichtte
vele zijden van. dat grote Kinder
boek. Eerst een stukje geschiede
nis, vervolgens verschillende on
derdelen. De wijze, waarop kinder-,
boeken worden samengesteld is
nogal veranderd/ Vroeger;, zwaar
moraliserend, ware zedepxeken in.
stijve bewoordingen. Tegenwoordig
luchtig, scherp ingesteld op. de.
leeftijd, maar niet zonder een. ze
kere tendenz. Het kind ;is nu .een
maal zeer gevoelig voor .wathét:
hoort en leest. Zo' vond spr. dat
ieder opgroeiend, kind in kennis
moet worden, gebracht met het
sprookje,'hetgóedealthans. Over
wat al of niet goed is te achten,
deed Roggsveen deze avond meer
dere malen de uitspraak: „Kijk. uw
kind aan". Dus: zié wat uw kind
graag doet, waartoe het iii staat is,"
welke gedachten het .heeft, vorm.:
uw oordeel er over en bepaal dan
uw keus op het boek, dat, er het
best bij past. Komt het- kind met
een boek thuis, dat de- ouders af
keuren, neem het hem of haar niet
af, vraag het oordeel er over en zie
wat de uitwerking van de lectuur
is. Dit ligt aan hët karakter.
Spr. noemde 'voorbeelden van
door hem. afgekeurde boeken,'Kar!
May b.v., die zijn dochtertje ver
slond, zonder wild-west? neigingen
te krijgen. Het avontuurlijk en
fantastische veroordeelde Rogge
veen niet, wel het wrede en het
psychologisch onbestaanbare. Als'
voorbeeld noemde .Hij Pietje Bell
en Dik Trom, Het vraagstuk beeld
roman vond hij,: (gélukkig) verle
den tijd. Niettemin dient elk'nóg
bestaand exemplaar, zelfs. al zou
het goed zijn, vernietigd te wor
den, w; i.
Een bijzonder geanimeerd vraag
gesprek volgde, waaruit bleek, dat
de causerie door de vele aanwezi
gen op hogé prijs werd gesteld.
in de Hollandse Schouwburg.te Amsterdam een nieuw
stuk van Heijermans ten doop hield. Gedurende het
grootste deel van deze periode was Heijermans in
Berlijn woonachtig, waar hij journalistieke arbeid
van velerlei aard verrichtte.
Torn in 1912 ie Ned. Toneelvereniging ophield te
bestaan, was dit zeer duidelijk hët
teken, dat voor het realisme op het
toneel in Nederland het getijaan
het verlopen was. Willem Roy aards
zou geruime tijd het toneel beheer
sen. vooral wat de uiterlijke vorm
geving, betreft, terwijl Eduard Ver
kade ,het. eigenlijke wezen der to
neeluitbeelding in steeds sterker
mate ging beïnvloeden,
Heijermans wilde of kon deze,
tekenen van een beginnende to
neelvernieuwing niet verstaan en-
zette met een eigen gezelschap hét
werk der Ned,Toneelvereniging
voorpot twee jaren voor zijn dood.
De slopende invloed van zijn werk
zaamheid als toneeldirecteur spie
gelt zich af in de stukken, welke
hij in, deze periode schreef. De
hoogte van de voorafgaande jaren
bereikte hij eigenlijk alleen in „Eva
Bonheur"i waarin de figuur van
Jasper, door het levên pijnlijk be
zeerd, doch niettemin een warmè,
lichtende menselijkheid uitschij
nend. zo vele elementen bevat van
Heijermans eigen persoonlijkheid
en van- zijn door de omstandighe-.
den gelouterde levensvisie.
In „Glüdk Auf", het laatste toj
neelstuk wat hij schreef, rijst, de
schrijvec levensgroot voor ons:-op
in zijn strijd tegen onrecht en
onwaarachtigheid, in zijn bewust
streven om langs de weg der
dramatiek de wereld tot de er
kenning te brengen dat onze sa
menleving gezuiverd, dient te .wor
den van alles, wat ,de mens ver
nedert en hem -onzegbaar.!eed be
rokkent. Dat hij zich daarbij wel
eens liet'verleiden'tot;'een al te
fors getuigenis, da t'hij "ïn zijn be-;
hoefte om de waarheid zelf té doen
spreken in zyn realistische- weer
gave wel eens te. uitvoerig werd,
dat in sommige dialogen de schrij
ver 2elf meer aan het woord is dan
de door jjem geschapen figuren
(b-v. Rita in Allerzielen"), doet
niets af aan het; .feit, dat- in deze
reeks monumenten van Nederland
se toneelschrijfkunst -voorkomen,
welke noch; daarvoornoch 1 daarna
zijn geëvenaard.;;; '.f* r i
Herman
Heijermans
een fel
strijder tegen
onrecht en
onwaarach
tigheid. Maar
geen fanati
cus daar
voor- w as zijn-
gevoel voor
humor '■-■■■te-
sterk ontwik
keld.
Dat „Op Hoop van Zegen", waar
van de sociale strekking allang is
verouderd, daarvan de meest be
kendheid heeft gekregen, is geen
toeval Men. heeft, naar onze me
ning ten onrechte, de visserswedu
we Kniertje 'Vermeer, vereenzel
vigd met de toneelspeelster, die de
rol voor het eerst en daarna vele
honderden keren speelde, doch on
tegenzeglijk is deze figuur van een
grote, zuivere dramatische kracht,
waarin Heijermans alles heeft uit
gestort wat zijn hart bewoog. Meer
nog dan zijn andere stukken is het
over de gehele wereld gespeeld,
tot zelfs in Rusland door het ge
zelschap van Stamislovsky, en men
zal, nadat Bouber het. voor enige
jaren heeft opgevoerd, met een
aandoenlijk mooie Knier van Aaf
Bouber, het stuk ter gelegenheid
van de herdenking van Heijermans
vijf en twintigste sterfdag kunnen
zien in een voorstelling.
Met alle waardering voor een
herdenking in deze vorm, moge de
dringende wens uitgesproken wor
den, dat een uitgave overwogen
wordt van een verzameling van
Heijermans belangrijkste toneel
werken, die praktisch niet meer te
krijgen zijn. En het zou de'bewon-
deraars van Heijermans zeker vol
doening geven, indien een herden
kingsuitgave van 2ijn werken uit
gestrekt zou kunnen worden tot
zijn voornaamste romans, van wel
ke „Diamantstad" en „Kamertjes
zonden" het realisme van vóór 1900
en „Droomkoninkje" en „Vuur
vlindertje" van des schrijvers liefde
eri tederheid, ten opzichte van het
opgroeiende kind getuigen.
Dr. Van Wijk Louw prof.
j in Amsterdam
PRETORIA. De Zuid-Afri-
kaanse'dichter dr N. P. van wijk
Louw, ere-doctor van de Utrecht
se Universiteit, dié benoemd xs tot
hoogleraar aan de gemeentelijke
universiteit te: Amsterdam in de
Afrikaanse cultuurgeschiedenis en
letterkunde, heeft deze benoeming
aanvaard. Hij hoopt Februari 1950
met zijn colleges te Amsterdam té
kunnen beginnen.
De nieuw-benoemde hoogleraar
is een broer van prof. 'dr W. E. G-
van Wijk Louw, uit Grahamstown
(Rhodes-universiteitscollege), die
vóór hem was benoemd, doch wie
het onmogelijk was deze benoe
ming te accepteren, daar hy geen
plaatsvervanger te Grahamstown
kon krijgen.
Dr. Tslang, hoofd Van 'de Chinese dele
gatie bij de Verenigde Naties, heeft
aangedrongen op de vormtóg van een
nieuwe liberale partij, welke moet strij
den vóór China's onafhankelijkheid in
binnen- en .buitenland. Leiders van
vakverenigingen, üe meer dan een. der
de van de 800.000 leden van het Britse
algemene vakverbond, de T.U.C., ver
tegenwoordigen, hebben aangedrongen
op een loonsverhoging van een pond
sterling per week.