Adenauers tegenstanders hebben in
Duitsland de
mee
EEN GROENE GRIJSHEID
Weduwe van Dolfuss wil
vergeten worden
Ook de grootsten kunnen
naijverig zijn
Giacomo Puccini stierf
25 jaar geleden
André Gide
Duitsers meesterlijk in vergeten
van eigen zondert
lil
rv - ~>i
DAT MAG NIET!
Dróómt in teruggetrokkenheid over een
dierbaar verleden
Raphael gaf Michelangelo weer, als slaaf
achter een zegewagen
De grootste opvolger van Verdi
De Eeuwige Jeugd van de 80-jarige
Zaterdag 26 Novpmber.1949
5
Wat er met Duitsland staat te gebeuren kan nog
niemand weten. En, waarover men aan het praten
is.is slechts aan weinigen bekend. De Grote Drie
hebben te Parijs met de grootste geheimzinnigheid
beraadslaagd. En even discreet waren de onderhan
delingen van Acheson met Adenauer. Dit echter
doet geen afbreuk aan de belangstelling der wereld.
.De geheime diplomatie doet denken aan een hoog
gesloten vrouwencostuum. Zij maakt, hetgeen zij
verbergt maar toch laat gissen, des te pikanter votfr
menig toeschouwer. Maar gezondheid en bewegelijk
heid zijn meer gediend met luchtiger bekleding dan
die zownl de geheimzinnige,, mystificerende politiek
als de vrouwen dracht van het begin dezer eeuw
opleverden.
Adenauer zal het niet gemakkelijk hebben. Schu
macher, de leider der socialisten, die. stugger natio
nalisme bepleit dan hij zelf zich, als regeerder ware,
zou kunnen veroorloven, staat fel tegenover hem.
Adenauer zelf heeft geen meerderheid. En zal hij de nationalistische ele
menten, van wier stem hij het hebben moet en zelfs de nationalistische le
den van zijn eigen partij kunnen meekrijgen in zijn weerstaan van Schu
macher? Hij wil, omdat dit onzeker is, zijn vergelijk met de westelijke
geallieerden ïnzaljte de Huhr-industrie en het al of niet ontmantelen van
bepaalde, zeer grote ondernemingen, buiten het parlement houden.
Dat vergelijk is geen internationale overéénkomst, zo "zegt hij, en behoeft
dus geen ratificatie. Of hij dit zal kunnen volhouden? En als hij erin slaagt,
of hij dan daarmede de zaak van
„Das Milititr"
is de enige groep
in Duitsland, die
niet heeft mogen
delen in de goed'
gunstigheid der
Westelijke ge
allieerden.
De Duitse In
dustrie krijgt
weer méér arm
slag, Er is weer
een democrati
sche volksverte
genwoordigingV
Maar de les,
die in 1SI0 ntet
door Engelartd
werd verstaan, is
na de tweede
wereldoorlog wel
begrepen. Frank--
rijk, zomin,: als
Engeland eri ook
de VS niet wen
sen weer een
Duits leger. Mo
ge 't Westen al
thans op dit punt
volhardend zijn.
de democratie in Duitsland zeer zal
hebben gediend? Dit. alles lijkt zéér
twijfelachtig. De westelijke gealli-
KURT SCHUMACHER
Kampioen der nationalistenab-
stahel voor Adenauer, f
eerden hebben in hem-een
„vriend", waarmede zij moeilijk
eer zullen kunnen inleggen,'binnen
en buiten Duitsland.
Zijn tegenstanders hebben het
getij mede, Zoals elders de denazi
ficatie en de berechting, vap, oor
logsmisdadigers, zo heeft.'ook in
Duitsland ontmanteling en het op
leggen van schadeloosstelling in
het Westen te veel vertraging ge
vonden. Onmiddellijk na de capi
tulatie zouden de Duitsers zelfs
tegenover zeer harde maatregelen
het hoofd hebben gebogen. Daar
van hebben de-Russen in hun zone
partij getrokken. Maar de Duitsers
zijn.snel van vergeten, zodra het
hun' eigen zonden betreft. Mis
schien zouden anderen dat ook
zijn. Maar bij hen is het systeem.
Door onuitvoerbare eisen van de
geallieerden hebben zij, na de eer
ste wereldoorlog, bet betalen van
schadeloosstelling zolang kunnen
saboteren en vertragen dat de re
geling, waarover men het einde
1924 eens geworden was, na vier
jaren als onuitvoerbaar moest wor
den erkend. Er kwam toen een
nieuwe, en veel zachtere schikking
voorin plaats, in 1929 ïn Den
Haag, die in 1932 ook weer onver
vulbaar verklaard werd, In.Jjau-
sanne werd, in 1932, Duitsland van
alle betalingen voorgoed ontheven.
Graaf Schwering Krosigk, toen
minister van financiën, '- en later
minister van financiën door de
heJe periode van Hitier heen, -zei
mfj bij die gelegenheid: „Nu denkt
men, dat wij gelukkig zijn met de
schrapping van onze verplichtin
gen. Maar wij hebben nog geen
duit betaald, die ons niet door de
buitenwereld voorgeschoten was.
Nu moeten wij vaan terugbetalen.
En daarmede breken voor ons ein
delijk; de betalingen aan." Men
weet dat de Duitsers zich ook
daaraan weer hebben weten te
onttrekken. Het geld was te zeer
nodig voor de volledige herbewa
pening van Duitsland, die de geal
lieerden in December 1932. te
Genève in principe hadden' goed
gekeurd.
Morrend nationalisme
Men ziet, het verleden is- vol
waarschuwingen. Maar noch Brit
ten, noch Amerikanen hebben ze
in. het economische ter harte geno
men. En nu staat men voor.: de ge
volgen van het. dralen, en tevens
tegenover het gestegen zelfbewust
zijn van de Duitsers. Het zal steeds
tcgên Adenauer worden uitge
speeld, dat hij. te veel heeft toege
geven, onverschillig, wat hij be
reikt heeft.'Men zal elkaar .gaan
overbieden - in - onhandelba arheid
tegenover de eisen van de geal
lieerden.
Reeds;meent de Duitser dat. hij.
al meer dan genoeg heeft betaald
GEEN SOLDAATJE SPELEN
Voor „das Müitdr" binnen het
kader der Westelijke samenwer-
king geen plaats.
met de'verwoesting van zijn ste
den, Men weet hoe zij, die beter
wisten, steeds voor het Duitse pu
bliek hebben verborgen gehouden,
dat de geallieerden enorme som
men aar het onderhoud van het
Duitse volk ten koste legden, Ja,
erger dan dat, mannen met ver
antwoordelijkheid en volkomen
kennis der feiten, hebben het soms
zo voorgesteld, alsof de bezetting
een prima zaakje voor Amerikanen
en Britten was. De Kussen haalden
het Oosten leeg, legden niets
eraan ten koste, hielden (en hou
den nog) de bevolking op kort
doom
dr. M. v. Blankenstein
rantsoen. Maar bij hen wachtten
de Duitsers zich wel, ook maar een
kik van protest te laten horen.
Zij zullen in bét. Westen moeilij
ker worden, naarmate zij meer .op
hun verhaal komen. Men móet het
in Adenauer waarderen, dat hij de
verantwóórdelijkheid voor een
schikking heeft' aangedurfd. Zeker,
zij biedt vele,voor kort nog door
de Duitsers, ongedroomde conces
sies. Maar de man. die tot. een ac-
coordkomt, heeft in Duitsland,
altijd ongelijk.; Er ware altijd meer
uit te halen geweest, volgensde
nationalistische agitatoren.' Ware
Adenauer in de oppositie; geweest,
hij zougegeven de ervaring die
men met hem heeft opgedaan
niet anders hebben gehandeld.
Er zit in dit, alles een zeer-zwaar-
- wegende les: Men is noginfet' be
gonnen Duitsland,enige;vorm van
herbewapening to'e te staan, ën
men mag op dit punt ook geen
concessies doen. Geeft men .een
plnkj zoals bij hét.Verdrag van
„Jager op watervogels,
goede teksten en
vrouwen"
Uit de keuze van zijn tekstboe
ken zou men de Indruk krijgen, dat
hij de voorkeur heeft voor scènes van
marteling (Tosca), harakiri (Butter.
fly), onthoofding (Turandot), wilde
cowboy.romantlek (Fanciulla del
West), worging (II TabarTo) en derge
lijke gruwelijkheden meer. Maar on
danks dit alles grijpt rin muziek ons
aan, hetgeen geen kwaad; kan, wanneer
VATICAANSTAD. Een merkwaardig bewijs, win de rïvalitet tussen
de grotB Italiaanse kunstenaars Raphael en Michelangelo is gevonden
doer prof. Deoclecio de Campos, die verbonden is aan-de Vaticaanse musea
Bij de bestudering van een van de beroemde fresco's van Raphael in de
loggia's van het paleis van het Vaticaan, ontdekte professor De Campos,
dat een van de centrale figuren vervangen was door een andere. De nieu
we figuur stelde Michelangelo voor, gekleed als een gevangene, geketend
aan de zegewagen van koning David bij diens intocht in Jeruzalem.
Terwijl de overige figuren op
het fresco zijn gekleed in cóstuums
van Griekse krijgers, draagt de
gevangene met de gelaatstrekken,
van Michelangelo een bruine mid
deleeuwse pij, die met eeri' koord
om de lendenen wordt opgehouden
Michelangelo's Mozes, vervaar
digd voor het grafmonument, van
Paus Julius II
en de typische 16e-eeuwse leren
puntschoenen. -
Dé naijver tussen de heide
grootste kunstenaars .van de 10e
eeuw is begonnen toen beiden van
1504 tot 1508 te Florence werkten.
Paus Julius 2e riep beiden in Fe
bruari 1508 naar Rome en, terwijl
Michelangelo in de Sixtijnse kapel
werkte, werd Raphael belast met
de schilderingen in de rechtszaal
en de loggia's in het paleis van het
Vaticaan,
Vijf jaar lang werkten beide,
kunstenaars op 'geringe afstand
van elkander en toen óp 15
Augustus 1511 Michelangelo zijn
monumentale fresco's in de Six
tijnse kapel onthulde, verwekte hij.
grote sensatie.
Raphael moest de bittere pil van
het isucces van zijn rivaal slikken,
maar hij nam wraak. Zijn fresco
van de triumitocht van koning
David vjaf reeds, voltooid:
Aan de zegewagen van dé jonge
koning was een gevangen barbaar
geketend, maar Raphael haalde de
oorspronkelijke figuur er uit en
stelde daarvoor in de plaats het
portret van Michelangelo, ineen
krimpend ónder de slagen van
overwinnaars.
Er was nog eenander motief
voor de nay ver van Raphael ten
opzichte van Michelangelo. Hij was
jaloers op diens talenten als beeld
houwer, Ook daarom beeldde hij.
hem uit als een slaaf van koning
David, van wien Michelangelo te
Florence een prachtig standbeeld
had gemaakt. Raphael's fresco is
nog te zien ónder de elfde boog
van de Vaticaanse loggia's.
ONTMANTELING ONTMANTELD
Op het punt van staking der de
montage van de zware industrie
heeft da Duitse agitatie succes ge
had. Op enkele uitzonderingen na.
zullen de fabriekshallen in het
Ruhrgebied niet meer dit beeld
vertonen;
Versailles is geschied, dan trekken
de Duitsers de rest van de hand
naar zich toe. Zelfs uit Duitsland
zelf komen daarvoor ernstige
waarschuwingen. Natuurlijk zijn er
vele Duitsers, die steeds nog hopen
in-het Atlantische Pact te worden
opgenomen. Dan zou men hen moe-
MONTREAL.Een klei
ne grijze vrouw, die de
wereld waarschijnlijk
meer kan vertellen over
de Anschluss van Oosten
rijk dan iemand anders,
woont thans teruggetrok
ken op een flat, in Mon
treal en wenst met nie
mand over haar herinne
ringen te spreken.
Dat is mevrouw Dolfuss.
Haar man was eens- een
vooraanstaand politici. De
ganse wereld kwam in
opschudding toen hii
neergeschoten werd door
een SS-officier in de der
tiger jaren en doodbloed
de in een stoel op zijn
kantoor.
Nu leeft een kleine grij
ze weduwe 'in Canada en
tracht 't verleden te ont
vluchten. Zij woont met
haar twintigjarige doch
ter, die op een kunstaca
demie is en haar achttien
jaar oude zoon. die zich
aan de universiteit be
kwaamt in de politieke
wetenschappen.
Hoewel haar telefoon
nummer gewocn in de
gids staat opgenomen,
schynt ze er een afkeer van te heb
ben iemand, zelfs telefonisch, te
woord te staan.
Eén Verslaggever belde-, haar
'riummér op en verzocht om een
onderhoud. Toen hij verzocht om
mevrouw Dolfuss even te mogen
spreken maakte zy zich niet be-
29 November is het 25 jaar geleden, dat Giacomo Puccini stierf. ,JDe
grootste opvolger van Verdt", zei G. B. Shaw reeds na de Londense
première van Manon Lescaut, de eerste opera van de meesterserie Ma-
non Lescaut, Bohème, en Tosca voor 1900 en Butterfly, Fanciulla del
West, de éénacters triptiek II Tabarro, Suor Angelica en Gianni
Schicchi en Turandot na 1Q00. Al kunnen we Shaw niet als autoriteit
op muziekgebied citeren, toch schijnt hij het bij het rechte eind gehad
te hebbenl wanneer we tenminste „opvolger" en „gelijkwaardige" niet
als synomem zien. Wat men ook tegen Puccini kan aanvoeren, hy is
na Y%grootste muziekdrarnaticus geweest.
wij een open oog houden voor datge
ne, wat gezond en hyperaensueel is.
35e vrouw staat In het middelpunt
van z(jn opera's wat reeds in de titels
tot uiting komt, Puccini zelf was een
lieveling der vrouwen, als mens en als
componist, niaar aarzelt niet de man
steeds aïs de schuldige te tekenen en
stort tranen van ontroering, wanneer
hij fle dood van Butterfly tengevolge
van Pinkerton's trouweloosheid neer
schrijft. „Ik ben een Jager OP water
vogels goede teksten en vrouwen",
heeft Puecini zelf eens gezegd, In de
zelfde tijd, dat Verdl eindelijk in ArrL
go Bolto zijn tekstdichter had gevon
den en aan de Othello u-erkte, begon
Puccini dezelfde weg van voren af
aan, zocht met koortsachtige haast
naar goede libretti, die hij niet vond
en zweepte zijn medewerkers op tot
groter spoed. Vaakhad hij muziek
klaar, maar geen woorden ter beschik-
kingll Dit moge een aanwijzing ritte
on» niet blind te staren op de vaak
drakerige handeling, die sommigen er
toe brengt Pucdni's opera's af ta wij
zen, maar meer op de muziek te let
ten en vooral op hetgeen tn het orkest
gebeurt. -.
Bovendien, wij kennen slechts de
halve en waarschijnlijk niet de béste
Puccini. Wie Jaren terug Gianni Schic
chi zag. dat de toenmalige Amsterdam
se Opera eens een keer ln de plaats van
Cnvallcria naast Paljas geplaatst had.
verlangt naar een herhaling. En 'wie
kcr.t Turandot goed, het laatete werk
van de meester, waarvan het slot naar
30 schetsbladzijden door de Italiaanse
componist Franco Alfano voltooid
werd? Toscaninl, die de wereldpremiè
re van Manon «Lescaut, Bohème, But
terfly. Fanciulla dei West en Turandot
dirigeerde, was direct Verrukt, toen
Puccini hem de partituur toonde, vóór
zijn vertrek naar Brussel, waar ecu
r&diumkuur en een operatie hem niet
van de keelkanker konden verlossen
en de dood hem wachtte.
Wij moeten voorzichtig zijn deze
schijnbaar zo mondaine componist, die
rustig kon gaan zitten componeren.,
terwijl zijn vrienden om hem heen.
dronken, Tookten en kaartten van. op
pervlakkigheid te beschuldigen. In
deze lichtontvlambare levensgenieter
school toch ook een andere - aard. Op
40-Jarige leeftijd schrijft hij aan züti
uitgever Ricordi*. „Ik was niet géboren
voor een leven van salons én partijen.
Ik zie In, dat Ik de indruk dreig te wek
ken, een kluizenaar en inüeciel te zijn
en dat bezorgt «tij veel verdriet. Maar
zo ben Ik nu eenmaal geschapen. J8
bent de enige, die mij kent",
VMf en twintig jaar. zijn. pas na Pue_
dni's dood verlopen, maar hét ziet er
naar uit. dat rijn beste werken de ver
gankelijkheid trotseren. Het stemt tot
nadenken, dat een belangrijke mustco-.
loog als Richard Specht; biograaf van
Mahler en Brahms, die aanvankelijk
de vooral Duitse opvatting aanhing,
dat Puccini' een theatrale effectjager is,
na 20 jaar met Puccini. bezig te zijn ge
weest. in 1931 riJn. boek over Puccini
„de bekentenis van een dwaling van
de auteur on in deze zin ook een boete
doening" noemt. Italië eerde hem op
het laatst vanzijn leven door hem tot
senator te benoemen, maar PuccinJ
ten wapenen.' Andershad het
geen zin. Hoe gaarne zouden zij
soldaatje spelen/als „voorhoede der
westelijke geallieerden.". En steeds
zouden zij meer vragen. Als zij dan
niet langer meer neutraal worden
gehouden, maar de stoot moeten
opvangen als die komt, kunnen zij
dit inderdaad niet. met kleine mid
delen doen. Men moet hun, in het
militaire, alles geven of niets.
Daartussen is de keuze niet moei
lijk. Maarschalk- Wavell heeft uit
zijn teruggetrokkenheid na het ein
de van zijn onderkoningschap van
Brits Indïë, dezer dagen een waar
schuwende stem doen horen.
„Wapent gij de Duitsers tegen een
mogelijk Russisch gevaar, dan
schept gij daarmede een. veel gro
ter en zekerder gevaar dan het
geen de Russen kunnen opleveren."
In het militaire is men in het
"Westen nog niet op het hellend
vlak geraakt. Daardoor heeft de
verlopen tijd juist een gewenste
toestand geconsolideerd. Dat is
precies tegenovergesteld aan het
geen op industrieel gebied geschied
is. De Fransen hebben na 1919
vergeefs gewaarschuwd voor het-
effect van een beperkte wapening.
De gevolgen zijn niet uitgebleven.
Dit geeft hun waarschuwingen van
thans des te meer gezag. Londen, en
Washington staan nog vast in hun
schoenen op dit punt Moge het zo
blijven.
De tuedtuue van Dolfuss, foto uit
de dagen dat haar echtgenoot zijn
ongelijke strijd voerde:, tegen
Hitler.
kehd. Zij; vermoedde blijkbaar met
een waar het de verslaggever om
té doen was en begon'zich te ver
ontschuldigen.
„U moet begrijpen", zei - zij in
goed Engels," dat ik tien jaar gele
den beloofd héb, toen ik naar Ca
nada kwam, nooit met iemand over
het verleden te zullen spreken. Ik
hoop dat u mij. niet kwalijk
neemt.,,.".
„Aan wie hebt u dat beloofd"»
werd haar gevraagd.
„Dat kan ik u niet zeggen."
„Men is van mening dat uw
echtgenoot ervoor gezorgd heeft
dat het communisme geen ingang
vond in Oostenrijk."
Toen vertelde zij dat ze door dé
Canadese bereden politie gewaar
schuwd was, om. niet teveel te pra
ten, (Bij onderzoek bleek dat de
Canadese politie nooit een dergelij
ke raad gegeven had, maar de po
litie deelde mede dat mevrouw
Dolfuss ervan overtuigd was dat
haar raadsman een officier was van
de politie.) -.
Haar enige zorg, zo vertelde zy,
gold haar kinderen. Zelfs nu, nu zij
opgegroeid zijn mogen zy sléchts
met bepaalde vrienden omgaan.
De buren van mevrouw Dolfuss
vertelden dat zij zeer rustig leefde,
weinig de straat opging eri wanneer
zij eens uitging, nimmer alleen,
maar altijd vergezeld van haar kin-,
deren, of van vrienden die ook
naar Canada waren uitgeweken.
Zij kan nog steeds niet begrijpen
dat het Oostenrijk uit die dertiger
jaren niet meer bestaat.
GIACOMO PUCCINI
noemde zich liever „Sematore dei reg-
gto" dan „Scnatore".
Puccini's opera's zijn niet sterk van.
vorm, de personen staan ons vaak var.
de humor ls met een kaarsje te zoe
ken (behalve in Gianni Schicchi), zijn
klankidioom is «iet van stereotype
wendingen vry te pleiten en niet
noot BChij nt uit innerlijke noodzaak
geschreven. Maar in het scheppen van.
sfeer toont hij zich een meester «n de
warmbloedige lyriek ls. mits in Jute»
dosis gesavoureerd.' als een vuur, dat
zo wel kan schroeien alc verwarmen.
DR W, 2. SCHMIDT.
In Valkenburgs grotten
komt sculptuur! 1
Het plan bestaat de beeldhouw-
klasse van de Rijksacademie voor
Beeldende Kunsten, onder leiding
van de betrokken hoogleraar, in de-
eerste twee maanden van 1950, te
laten werken in de gemeentelijke
grotten van Valkenburg-Houthem,
waarin een overvloed van uitste
kend materiaal voor beeldhouwers
braak ligt.
De aan te brengen beeldhouw
werken zullen nieuwe bezienswaar
digheden vormen in de grotten»
Het gemeentebestuur van Valken
burg-Houthem is bereid, het groot
ste deel van de kosten voor verblijf
en arbeid van pLm. 25 leerlingen
voor zijn rekening te nemen.
Jos. Croïn overleden
Donderdagmiddag overleed na
een kortstondige ziekte in.het "Wil-
lielimnagasthuis te Amsterdam de
55-jarige Middelburgse kunstschil
der Jos Croïn. De heer Croïn woon
de en werkte als regel 'in Parijs.
Zaterdag 1.1. wérd in de tentoon
stellingszaal van de firma Huinck
en Scherjon te Amsterdam een ex
positie van zijn werk geopend.
Zaterdag wordtte Westervëld
het stoffelijk overschot gecremeerd.
(Ingez. Med.)
MEN THO - BEX f
Verkoudheldstalf
inadekek L i
1NWBIWIH 1
Bestri J de de kou V*it
buiunat langt twee"
Niet minder dan drie genoemde en
een blijkbaar groot aantal ongenoemde
personen rijn te pas gekomen aan een
boekje over het leven van Louis Da
vids; „Ben kleine man, die Je nooit
vergeet", beet het verhaal, dat r4Jn
zuster' Heintje vertelde aan. JoWii: Lu-
ger en H. P, van den Aardweg en het
is te betreuren, dat de schrijvers' en
hun bronnen de diepe zin van die ti
tel niet beter tot zich hebben laten
doordringen. Watit dit boekje draagt er
maar welmg toe bij de grote man van.
de kleine kunst aan de vergetelheid te
ontrukken; eerlijk gezegd had het be
ter ongeschreven kunnen blijven.Al
thans in deze vorm, die het midden
houdt tussen een gedetaiLieerde levens
beschrijving en het meest oppervlak
kige soort „vlotte" journalistiek. Sn
met dat. „vlotte" wil het soms ook niet
erg vlotten.
VJJf maal Peari Bnck
De naam zegt het all Pearl Buck: lief-
e, avontuur romantiek, maar dan
gehuld in een. geheimzinnig Oosters
waas. „Het. goud" van China", ,.De he
mel vim China" en „Vlncht uit China"
zijn méér lectuur, dan welk van Peari
ANDRé GIDE is een schrijver,
die door de invloed, die hij op
lijk experimentele wijze naar een stelten, aan dat hij door die telkens
vernieuwing van de romanschrijf- niéuwe evoluties onvatbaar-wordt.
hij''kan niet
hÏÏ op gnomen vin 11 ZEGT„me,?' dat i1gf'r-°" d°°r *eUWlge m°M"
zü?nag«chrffien°'Die'totoeSrèS jftevm Pf** oprechtheid; naar hal- Het onteaglUk onyangrijke oen-
die betekenis kunnen elkander na- f,'1-- m aiohreH k«ken. naar een eer- vre «m deze vruchtbare schnjver
tuuriiik nooit eebeel dekken. Aan toko zelfontleding en tegen alle is in zover zeer waarachtig dat het
de waarde van Gide's oeuvre wens geldende moraal ingaande waar- vrijwel geheel op persoonlijke er-
ik: niet af te doen, maar het kwam heidslïefde is, dan vereenvoudigt varing berust, ook al zyn de. uiter-
tot stand op eeri. tijdstip dat de we- men deze schrijver ongetwijfeld veel lijke gebeurtenissen niet biografisch.
- - te sterk. Men blijft dan blind voor Hij zit vol iniierlijke conflicten. Zijn
angst om aanstoot te geven is bijna
reld rijp v/as om zich te richten
naar een persoonlijkheid als de zij
ne. Rijp voor een herleving van het
individualisme „aan- gene zijde van
goed en kwaad", ophet voetspoor
van Friedrich Nietzsche. Tn' ons land
waar Nietzsche vooral bepaalde
kanten van Menno ter Braak heeft
gestimuleerd, heeft Gide vooral vat
gekregen op E. du Perron, en het is
door deze laatste, dat de waarde-
Victor E. van Vriesland
even groot (bijna, niet geheel!) als
zijn immige behoefte om aanstoot
te geven. Dat de thans wereldbe
roemde maar eerst na zijn veertig
ste jaar in wijder .kring erkende au
teur vooral via het .gereformeerde
Zwitserland de wereld heeft ver
overd behoeft geen verwondering, te
ANDRE GIDE,
grijs en groeni-s
"Wsllecn de! betrek-
ring voor de Franse meester er zleh vergeten, dat Gide uit een streng dergelijke psychische ge- ^,vy e -r. godsdienstige, mo
meer algemeen heeft verbreid. /»brlsfelïik milten afknm- remeneaen op. reie
protestants christelijk milieu afkom-
der
en sociale
waarheden, steeds
besefte, maar die door deze betrek-
In de aanvang had zijn. proza een stig is. Zijn hele leven is één stre-
jyrisché inslag enIhet verheerlijkte ven geweest om deze jeugd të over- f maax-
een enigszins epicuristische levens- winnen, met alle wapenen -van het nemer, een symbolist, een sa- zijn vorm vond. Het tragische vaa
houding. Later werden zijn romans vlees en, van dé geest en om afscheid lyricus. Zijn „egotisme" en apologie 5®?. ®afuengesteide_ persoonlijk-
meer spychologisch, maar zijn diep- te nemen van domineesland. Daar- van het „IK" staat in het middel- «eid is,, dat hij van. minuut tot- mi
ste neiging, gelijk ook uit zyn es- door is hij een meester geworden in Punt en in zover is. hij te vergelij- nuut steêdseen deel van. zichzelf
says blijkt, is toch de zelfonthulling, het soepel verzwijgen van hetgeen ken. met een figuur als Maurice moét verraden of opofferen. Maar
Hetgeen de bewondering van de Fo- opspraak zou kunnen geven en het Earrès. Juist doordat hfj steeds zich- Tuist- dat heeft hem zo: levend gé-
rum-groep verklaart. Na. de/:jeugd-, tegelijk subtiel doen raden, naar zijn zelf bleef, kpn hij steeds voorloper, houden en men moet niet vergeten
herinneringen Si Ie Grain, ne meurt eigenlijke bedoelingen.. In zekere zin steeds modern blijven; Een zekere dat oók deze.:.eigenschap juist .weer
is dan ook misschien zijn; -■fot; :de kan men dat dan oprecht noemen, gemoedsdorheid, wélke ook 'in zyn essentieel bij dat „zelf', behóórt,
laatste tijd bijgehouden Journal zijn maar het is toch een zeer cryptisch, overigens bewonderenswaardig taal- Wij wensen de griize maar iri vi-
belangrijkste werk geworden, al een zeer verborgen soort van op- vermogen tot uiting komt, is de taliteit nog zo groene meester van
moet men ook het grote belang van rechtheid, die niet zo ver van .hy- keerzijde van deze aanleg, welke zo harte geluk nu hii op 22 November
een hoek als Les Faux-Monnayenrs pocrisïe af staat.'Hij ls zo beweeg- sterk het element van overgave jl. de leeftijd der zeer sterken heeft
met onderschatten, .daarin op waar- lijk, neemt zo zeer duizenderlei ge- mist,Gide bleef door alles heen re- bereikt.
Bucfcs vroegere werken ook. Wat dan
wil zeggen: vlot.Teeabjfa.r. maar zonder
diepte. Na „Go.ede aaróe" en „Pavil
joen der vrouwen" zoeken we- hier
vergeefs naar ,'t heilig vuur. dé beziel-,
de verontwaardiging. A- w! - Bruna to
ntreciit gat zich veel moeite bij di> ver-
zorging van deze drie uitgaven, die
don ook de suikerzoete omslagen,
buiten beschouwing gelaten zeer
geslaagd mag heten.
„Drakenzaaü"'is weer een' brééd tilt-
gesponren familie-roman, ook al-la
overeenstemming met de mentaliteit
en de levensgewoonten-van het Chine
se volk. Een nieuw element Is de,strtld.
die de hoofdfiguren voeren tegen .de
Japanse overweldigers. Zeer knap ge
componeerd, temeer waar de schrijfster
die strijd niet zelf meemaakte, -
Jo ."De Belofte" is 'het toneel, van dé
strijd verplaatst naar Birma, waar de
Chinezen zijde aan -.zijde'met de En
gelsen tegen .de Japanners in het ge
weer kwamen. Hoewel een vervolg op
„Drskenzaad", laat deze roman zich
uitstekend' als een op zichzelf staand -
geheel lezen.
i-,
■Onder de Utel ,,'k Was een vreein-
5cJing in EM geland" verscheen bil
Schetter en Sikkema een vertalingvan.' -
not geesüge boekje ..How to be :an
«J>,n wearmee de Hongaar George
Mikes zoveel succes oogstte in Enge
land wegers de manier, waarop hii do
draak stak met de versterde tradities on
omgangsvormen van dit land. Kostelijk
vooral is zijn tekening van de houding
tegenover vrecemdellngen waarvan hti
zelf het slachtoffer werd. 'of liever Juist
niet werd dank ?.y zijn gevoel voor hu
mor.
zeemansliedje als Ketelbinkie bij
voorbeeld. dat Anton Beuvirg heeft ge
schreven. mag desnoods druipen vaa
scntirner.taliteit en valse romantiek, bet
rii! #^s,. TrV\5r, Kez?nSDri worden- mot
die fraaie uithalen. U weet wei. Maar
wanneer dit Ketelblnkje-rccepf' zon
der ir.oer wordt toegepast bij de bcrei-
'"S yan een zeemansroman, zoals An
ton Beuvirg met rijn „BnkboordsvUUr"
deed kan het niet anders, dan dat dit
^rakcrtg Pasteitje ople-
n^ U^'inietbiadr VQ05 de fijnproevers.
De geschiedenis van de Rotterdamse
Jongen Aart Stolk, die vanwege z"n ro-
w..™" .de, bijnaam Bakboordsvuur
Kieeg heeft In de grond van'de zaak
zo weinig met het werkelijke zeemacs-
Ie\en van doen, dat.-de schriver. de'
zo goeJi 8lazenwasser i' had
Kunnen laten worden met. een beetje
omgewerkt1 dan. een - glazenvassersro-
man tot resultaat (Uits. Engelhard; .V.
Embden en Co., Amsterdam).
Daphne du Mourier heeftzfchFaan
^n famllieromarGge-
waagd .en zo Is „Janet" tot, stand ge-
h,storÏG vier generaties
vnp zeelieden een scheepsbouwers uit
Comwall.. met. als hoofdpersoon Janët
Coombe.^ een merkwaardige. vrouw :met
e?.n Rrote:hartstocht Voor schepen m
alles wat daarmee..sameahangt; In één.
kvir,rt^Lzoonsf Joseph- diens'zoon 'én
kleindochter leven haar karakter
eigenschappen het sterkste voort, zodat
door deze hele. roman heep het wezen
van Janet domineert. De episoden, in
deze honderd jaar (18301930): zijn: op
charmante, doch - oppervlakkige -Wijze
beschreven. De. vertaling is'vanftnevr.
n6 Allly enuitgeefster
Is De Boekerij te Baarn.
