G
Vele duizenden kerstbomen
komen de huizen binnen
j
esc,gezifgpes^.
Knil-miïitairen ongerust
over hun positie
Kerstevangelie is „vrolijke boodschap"
van God
Donderdag 22 December 194&
Moei IJ eens
horen
Rechten van de Mens I
Altijd een riskante handel
zeggen de
koopl
ui
"ÏÏi0?". "-'"Ta daï ,ta"I8<8-Hoetfeal het er dTÏ
Er is bijna geen
hulst dit jaar
^MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
BRAVO
Thans is er geen
garantie
Oud-minister Jonkman doet
een aanval op minister v. Schaik
in Kerk en Wereld
Grieven tegen DUW
zijn minister niet
duidelijk
Vrouwen van
ministers
t
3
Nadat wij ter gelegenheid van de
eerste verjaardag van de „Rechten
van' de Mens'' aan de essentiële de-
pa! ineen daarvan enige aandacht
hadden besteed, ontvingen wij een
brie} van mevrouwdie hierop
neerkwam, dat zij zeiae dat óók
in de kampen nö de bevrijding in
Nederland erge dingen zijn ge
beurd. Wy hebben daarna zeer in
het kort als onze mening weerge
geven dat óók ex-NSB-ers (ere er
gere gewezen fosctste?i> recht heb
ben op een behandeling overeen
komstig de Rechten van de Mens,
Dat zij mede en eerder schuldig
zijn aan on-menselijfce toestanden:
aangenomen. Dat zij derhalve geen
hoge toon moeten aanslaanaange
nomenDat veten van hen met be-
lachelijk geringe, of in het geheel
geen straffen, eraf kwamen: aange
nomen. Maar wij nemen het niet
en nimmer aan, dat welk mens
(hoe fout ook geweest), geen aan
spraak zou kunnen maken op on
voorwaardelijke en onverkorte toe
passing van datgene wat Hitier en
de hele fascistentroep voor ons ver
wierp.
Het doet ons derhalve bijzonder
genoegen hier het getuigenis te
kunnen afdrukken van de eerste
administrateur van het kamp te
Hoogezanddie de rechten van de
mens niet ontkent, doch de gesig
naleerde toestanden niet als juist
aanvaardt.
Het is met pijnlijke verbazing,
dat ik het door mevrouw N.N--in
gezonden stuk „Rechten van de
Mens" in uw gewaardeerd blad las.
Het toeval wil, dat ik het voorrecht
heb gehad, van de dag der bevrij
ding af, die voor Hoogezand op 13
April 1945 viel, gedurende enige
maanden Administrateur van'dit
kamp te zijn geweest en als 2odanig
een klein aandeel mocht hebben in
de organisatie hiervan. Om begrij
pelijke redenen moest de voorbe
reiding grotendeels in het geheim
geschieden, maar na de intocht der
Canadezen waren er binnen korte
tijd l.OOO personen geïnterneerd-
Voor een groot deel mensèn;die na
dolle Dinsdag naar Duitsland wa
ren gevlucht, ip kampen werden
ondergebracht én na het keren der
kansen er prompt werden uitgezet.
Zij zwermden over de Nederlandse
wegen en werden grotendeels door
de Politie en de Binnenlandse
Strijdkrachten opgepikt.
Door mijn werk in het kamp heb
ik de toestanden, die daar heers
ten, van nabij kunnen waarnemen.
De inwoners van Hoogezand waren
verontwaardigd, dat het eten voor
de kampbewoners, bereid in de
Centrale Keuken, beter was dan
hetgeen zij konden nuttigen en ik
kan u verzekeren, dat de dorpsge
noten niet te klagen hadden verge
leken met de voedselnood in de
grote steden.
Iedere ochtend kwamen één of
twee der doktoren: Jensema, Kle-
vering eri 'Marrjhgcde'Tonde-;doen
en eventuele- zieken werderr onmid
dellijk afgezonderd in het „Vonk-
gebouw". Controle had regelmatig
plaats en voor de verzorging van
deze zieken- werden geïnterneerde
verpleegsters aangewezen.
Van het sterven van tientallen
babies fs geen sprake geweest, in
tegendeel, velen zagen in',t Vonk-
gebouw het eerste levenslicht, voor
welke gebeurtenissen twee vroed
vrouwen uit Hoogezand ter be
schikking stonden. Door de nauw
gezette plichtsbetrachting van de
medici werden epidemieën voorko
men. In den beginne waren de
voorwaarden hiervoor, gezien de
dikwijls verwaarloosde toestand
van nieuwelingen, wel aanwezig,
maar doeltreffende' maatregelen
werden onmiddellijk getroffen.
Vele transporten gingen naar .de
stad Groningen, waar gaskamers
in werking werden gesteld, niet om
de Rechten van de Mens aan te
tasten, maar om het ongedierte in
klederen e.d. te vernietigen. Intus
sen werd jn het kamp het stro van
de betrokkenen verbrand en ver
vangen. Na terugkomst vonden de
delinquenten alles in gezuiverde
toestand terug. Inderdaad, er was
slechts stro als ligplaats aanwezig,
maar de inzendster kon onder de
toenmalige omstandigheden be
zwaarlijk anders verwachten. Dit
was een kamp, geïmproviseerd i»
een strokartonfabriek met grote
hallen en ook Duitse soldaten had
den vroeger aldaar met een derge
lijke ligging genoegen genomen.
Geleidelijk werden de geïnter
neerden onder bewaking der Ma
rechaussee naar hun oorspronke
lijke woonplaatsen teruggezonden.
De Kampcommandant was een
Christenmens, gelijk de inzend
ster van. de Commandante der Cel
lenbarakken te Scheveningen, mej.
Schokking getuigt. Hoewel hij in
de bezettingstijd grote risico's had
gelopen en veel persoonlijk, leed
heeft moeten ondergaan, achtte hij
het zijn plicht de Rechten van de
Mens te eerbiedigen, duldde geen
onrecht, gaf geestelijken het recht
in en uit te lopen en handhaafde
ondanks alles, zijn reputatie van
voorheen als hoogstaand mens. Bij
de inspecties verklaarde het Mili
tair Gezag te Veendam, dat het
kamp Hoogezand een der best ge
organiseerde was van de drie
Noordelijke provinciën.
Zeker, er was prikkeldraad van
3 Meter hoog, maar denkt Uf dat
dit niet nodig was in een kamp,
waar de lijfwacht van Mussert tij
delijk moest worden bewaakt?
Deze bewaking werd niet door
de M-P., maar door de B.S. van
Hoogezand waargenomen. Neder
landse oud-militairen, vrijwilligers,
die op een 'schoen en een slof op
hun wyze medehielpen gezag en
orde weder te herstellen. Zjj waren
goede Nederlanders, die, naar hun
aard, zich niet met de hand op de
borst sloegen en alleen maar be
weerden goede Nederlanders te
zijn.
Voor deze meer dan duizend
mensen waren niet slechts 2 W.C.'s
maar tientallen op het terrein aan
wezig, Dat deze W.C.'s ook ge
ïmproviseerd waren en uit tonnen
bestonden, spreekt voor zich zelf.
Wanneer U mij toestaat, zou ik
°ok, evenals de inzendster, een
spreekwoord willen gebruiken: Al
is de leugen nog zo snel, de waar
heid achterhaalt haar wel.
H. K. GEERTSEMA
(Van onze speciale verslaggever)
.ü00-1 i! 'ï,.0"5 veel mag naar kernbomen
geweest als de laatste jaren en dit jaar zullen er waarschijnlijk weer meer
maar het aantal loopt in de vele honderdduizenden. De meeste handelaren
zijn al voorzien en vele huisvaders hebben al een boompje gekocht Want
soms kunnen de prijzen de laatste dagen bard de hoogte in lopen. En dit
jaar zim de prijzen voor het eerst weer vrij. Ze zijn in het algemeen drie
S ™0r *V0ri«g- Maarde verkoper zegt: bet is altijd een
riskante handel met die kerstbomen. Wat je niet verkoopt kun je weg
gooien en dat betekent vaak een reuze strop. Daarom moet er behoorlijk
cent^ke^Si^t °P fwTf en een winstmarge van honderd pro
cent zeker met te veel. Want daar moet je dan ook nog de vracht betalen.
lijk in^ het Gooi. Daar staan de
sparretjes in onafzienbare rijen, in
alle maten en van veie jaarklassen.
De meeste bomen zijn met zes ja-tr
klaar voor de verkoop, maar dat
verschilt nog al eens, want de ene
boom groeit harder dan de andere.
Ook grote bomen staan er. Die wor
den voornamelijk verkocht aan
kerken, zondagsscholen en vereni
gingen en de laatste tijd meer een
meer ook aan warenhuizen en res
taurants. Zo zijn er voor de Bijen
korf te Rotterdam ongeveer vijftig
kerstbomen gekocht, waarbij een
van acht meter.
De grossiersprijs voor de goede
kwaliteit kerstbomen bedraagt on
geveer een cent per centimeter
hoogte voor dc maten van een tot
drie meter. Beneden de meter is de
prijs per cm. lager, boven de drie
meter aanzienlijk hoger. De prijzen
zijn echter vrij, zodat ze nogal sterk
uiteen lopen. De kleinhandelaren
zijn meestal bloernenwmkeliers of
bloemenventers.
Behalve van de speciale kwekers
komen er ook veel kerstbomen van
de grote landgoederen in Gelder
land, Overijsel, Drente en. Brabant.
Vroeger werden er nog al wat
kerstbomen ingevoerd uit Duits
land en dit jaar zijn er voor het
eerst weer enkele trailers vol spar
ren over de grens gekomen. Maar
verreweg de meeste bomen komen
toch uit het eigen land.
Geen uitvoer meer
Uitvoer was er vroeger veel naar
Engeland Alleen Van Dijk, de gro
te kerstbomenkweker te Laren N.H.,
verzond er toen elk jaar een 350.000
als deklast naar de overzijde van
het Kanaal Maar sinds de devalu
atie van het pond sterling, enkele
jaren vóór de oorlog, is de import
van kerstbomen in Engeland geheel
stop gezet.
„Dat is een enorme tegenvaller
voor ons geweest", vertelt de heer
Xan Dijk. „Onze bele teelt was cr
op ingesteld. Onze kerstbomen
worden eerst uitgezaaid en dan een
paar maal verplant vóór ze op de
eigenlijke akker komen om op te
groeien. Die terreinen moeten re
gelmatig uitgedund worden. En nu
kwam het zo mooi uit, dat de En
gelsen alleen de kleine maten vra
gen. van twee tot drie voet, dus on
geveer zestig tot negentig centime
ter. Wij haalden de kleine bomen er
dus overal uit voor de export en
lieten de overige staan voor binnen
lands gebruik. Want in ons land is
de gangbare maat anderhalve me
ter. Alleen in grote buizen neemt
men bomen boven de twee meter,
vooral in de buurt van Den Haag,
b.v. in Wassenaar, waar men graag
hoge bomen heeft. De eerste jaren,
dat Engeland de kleine bomen niet
meer afnam, hebben we er honderd
duizenden naar de brandstapel moe
ten brengen. Nu hebben wij onze
teelt gereorganiseerd, maar als wij
moeten uitdunnen blijven we toch
nog vaak met veel onbruikbaar
goed zitten".
Kwekerijen
Er zijn enkele grote kerstbomen-
kwekerijen in ons land, vcorname-
Dikwijls worden ze daar door de
kwekers en arfdere grossiers opge
kocht. 6
Ander groen
Dg normale kerstboom is de fijn-
spar, de picea excelsa. Iemand; die
een heel mooie boom wii hebben,
koopt een blauwrpar. een boom met
dikke naaldenpakken van een bij
zondere tint. Maar deze bomen zijn
veel duurder (van tien tot veertig
gulden) en worden niet veel ver
kocht. Wel wordt er veel handel ge
dreven in takken van de blauwspar,
die dan gebruikt worden ter opsie
ring van étalages, tafelstukjes, kerst
mandjes enz. De kweker verkoopt
deze takken voor twee gulden per
kg. aan de handel.
Het douglas-groeii is iets goedko
per en het coniferengroen kost maar
zestig cent per kg, bij de kweker en
bet dennengroen wordt voor f 1.50
per bos van tien kg. verkocht.
Dan is er nog de bonte* hulst en
de beshulst. Vooral de laatste, met
de mooie rode besjes, is zeer geliefd
voor de versiering van huiskamers,
Maarer is dit jaar vrijwel geen
hulst. Hoe dat komt weet niemand.
Het is in de natuur een slecht jaar
voor de hulst geweest. Wat er nog
is wordt verkocht voor vijf tot ze
ven-en-halve gulden per kg. De han
delaar verkoopt het in kleme bosjes.
Zo'n bosje zal wel peperduur zijn
dit jaar.
De laatste loodjes
Het meeste werk is nu weer ach-'
ter de rug op de kwekerijen. Het
rooien begint al in November en on
middellijk na Sinterklaas begint de
aflevering aan de handel. De kerst
bomen kunnen wel een poosje goed
blijven, als men ze maar in de kou
houdt. Als men ze eenmaal in de
kamer haalt beginnen ze al na een
paar dagen te „ruien".
Toch is men ook deze week nog
aan. het kappen en uitsteken van de
HnnrlrweMet
rentezegeU
ene er <1 omspenstoes
invaliditeitswet
civiele procedures
arbeidswet en*.
Vraag: Mej. E. W. is het niet
duidelijk waarom.zij, al worden voor
haar dagzegels geplakt, nog geen uit
kering ingevolge de Ziektewet ont
vangt
Antwoord: De rentezegels, welke
worden geplakt, hebben een andere
betekenis, dan het verzekerd zijn in
gevolge de Ziektewet.
De Ziektewet geeft onder bepaal
de omstandigheden recht op zieken
geld. Voor huishoudelijk personeel
:s echter vereiste, dat zij per week
tenminste 5 dagen bij dezelfde
werkgever werkzaam zijn, anders
vallen zij niet onder de verplichte
verzekering-
In het onderhavige geval nu is er
niet sprake van werken gedurende
tenminste 5 dagen bij dezelfde werk
gever, doch wel van 3 dagen bij de
ene en 2 dagen bü de andere. Het
zegels plakken is bedoeld om, wan
neer men 65 jaar is, een ouderdoms-
uitkering te krijgen.
Vraag: C. v. d. L. geeft een toe
lichting op de uitkering, welke hij
ingevolge de Ziektewet ontvangt en
vraagt of de door hem gemaakte be
rekening juist is.
Antwoord: Over de door vra
gensteller gegeven periode mag niet
langer dan 312 dagen ziekengeld
worden uitgekeerd voor dezelfde
ziekte. Wanneer betrokkene echter
na verloop van die periode ingevol
ge medisch advies als blijvend in
valid e moet worden beschouwd, kan
overeenkomstig de bepalingen van
de Invaliditeitswet bulp worden ver
leend. De Raad van Arbeid geeft
hier, wanneer het nodig is, gaarne
de nodige voorlichting.
Vraag: K. B. wil weten of er ook
belasting verschuldigd is wanneer
zijn echtgenote gaat werken.
Antwoord: Men dient er van
uit te gaan, dat wanneer nieuwe in
komsten 'door werken in een gezm
wprden verkregen, er belasting ver
schuldigd is, hetzij loonbelasting, het
zij inkomstenbelasting.
Vraag: C. A. meent, dat hij in
verband met de komende huurver
hoging thans reeds aan zijn huur
ders nieuwe huurcontracten moet
voorleggen, waarin de te verwachten
huurverhoging verdisconteerd is.
Antwoord: Wij ontraden ten
sterkste om deze weg nu reeds in
te slaan. Voor het ogenblik is nog
slechts bekend, dat de huurverho
ging in het algemeen 15 pet. zal be
dragen. Hoe dit alles ten aanrien van
de lopende huurcontracten zal moe
ten worden geregeld, kan eerst wor
den vas'tgesteld wanneer de wet en
de eventuele uitvoeringsvoorschrif-
ten bekend zijn.
Men kan onder geen beding de
huurders, die zouden weigeren nu
reeds een nieuw huurcontract te te
kenen, de huur opzeggen, omdat on
getwijfeld de Rechter een dergelijke
vordering als niet juist zal beschou
wen.
Vraag: H. R. B. Deze heeft een
vraag, betrekking hebbende op huur,
welke in Maart 1944 door de Frijs-
beheersing was vastgesteld.
Zal nu de huurverhoging van 15
pet. op de in 1944 vastgestelde huur
worden gelegd?
Antwoord. Vermaedelijk niet
Voor zover op dit ogenblik uit het
gepubliceerde valt op te maken, zal
de huurverhoging komen op de huur,
zoals deze was op 1 Mei 1940.
Vraag: J. K. S. Deze wil gaarne
weten hoeveel nocduitkering hij zal
ontvangen wanneer hy zijn werk
zaamheden na het bereiken van het
6ae jaar opgeeft.
Antwoord: Zonder nadere ge
gevens is deze vraag niet afdoende
te beantwoorden. Bekend moet o.m.
zijn welk inkomen (al of niet uit ar
beid) nog genoten wordt en hoeveel
vermogen beschikbaar is. Indien
steeds rentezegels zyn geplakt, Kan
men tegen het bereiken "van de 65-
jarige leeftijd ouderdomsrente aan
vragen. Het bedrag dezer rente is
mede van invloed op de grootte van
een eventueel' toe te kennen uitke
ring ingevolge de Noodwet Ouder
domsvoorziening.
Kerstbomen: Op weg tiaar een
korte glorie en.., verval
fijnsparren op de kwekerij. Want er
'zijn heel wat handelaren, die nog
bomen nabestellen. Maar over en
kele dagen is het gebeurd. Zaterdag
kunnen nog boompjes verkocht wor
den. Wat er dan bij de kweker of
de handelaar overblijft is alleen nog
goea voor de brandstapel of de vuil
nisman.
Iedere kerstboom beleeft een droe
vig einde. Na een groei- en verzor
gingsperiode van zes tot tien jaar,
op een kwekerij of temidden 'van
woudreuzen in een donker bos,
duurt, zijn glorietijd maar enkele
dagen. Maar voor ons zyn die dagen,
waarin de kerstboom met zijn bran
dende kaarsjes en zilveren slingers
stemmige vreugde brengt in onze
huiskamers, de mooiste van het jaar.
(Van onze parlementaire
■redacteur).
Ons parlement is een waardige
afspiegeling van dé ingetogen Ne
derlandse volksaard, en betuigin
gen van instemming of afkeuring
na een redevoering blijven er als
regel achterwege. Doch by de be
handeling van het wetsontwerp
souvereinïteïtsoverdrackt Indo
nesië in de Eerste Kamer is er
twee keer' een uitzondering ge
maakt. De eerste keer was dit
na de bijzonder knappe rede,
waarmede minister Van Maarse
veen het wetsontwerp tegen de
kritiek had verdedigd. Het „bra
vo", dat vcm verschillende ban
ken weerklonk, was zo gedempt
als in de plechtige stijl van de
Eerste' Kamer nu eenmaal past,
maar het zal ongetwijfeld zijn
hart verwarmd hebben, omdat
men van de kant der oppositie
zijn verdiensten by u oor boat had
gekleineerd door hem te qualifi-
cerere ais advocaat inpiaats -uan
als staatsman
De tweede maal dat de Eerste
Kamerleden aan hun bewonde
ring en instemming op dezelfde
ingetogen wijze uiting gaven was
na de rede van minister Drees.
Deze heeft in zijn wijze van spre
ken weinig dat meesleept, doch
zijn argumentatie is in het alge
meen sterk en toas het ditmaal in
het bijzonder omdat hij over de
gevolgen van een verwerping
geen enkele twijfel liet. Het viel
in het bijzonder op, dat het ini
tiatief voor de bravo's kwam uit
de banken der K.V.P., die in som
mige omstandigheden zich tegen
over de P.v.d.A. wel eens humeu
rig pleegt te betonen.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG. „Dat de garantie-
verklaring van de Nederlandse re
gering aan de ambtenaren uitsluifc-
tend betrekking heeft op ambtena
ren is uitsluitend een gevolg van de
bijzondere positie van de militairen.
Maar dat betekent allerminst, dat de
regering zal toestaan, dat de mili
tairen In een ongunstiger positie zul
len komen dan de burgerlijke amb
tenaren." Aldus heeft dc heer Drees
enige tjjd geleden aan verte gen-
woordiirers van de Nederlands-Indi
sche officiers vereniging verzekerd,
zeide de onder-luitenant van het
K.N.I.L., H. B. Verwayen. dezer da
gen In een gesprek met de pers.
De heer Verwayen, die in Neder
land de onderofficiersvereniging
„Ons Aller Belang" vertegenwoor
digt. gaf echter als zijn oordeel te
kennen, dat, zoals het er nu uitziet
de positie van de militairen van het
OIL. veel onzekerder is dan die
van de ambtenaren. Of de Neder
landse militairen van het K.N.I.L-
(tezamen ongeveer 11.000 man) op
een garantie-verklaring van de re-
(Ingez. Med.)
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG. Anders dan de
Tweede Kamer heeft de Eerste Ka
mer gisteren de Interim-regeling
voor Suriname niet zander discus
sie aangenomen. Dit lag trouwens
voor de hand. In de Tweede Kamer
was het wetsontwerp uitvoerig be
sproken en dat de uitwerking van
het te kwader ure aangenomen
amendement-De Kort in zake de
verplichte subsidiëring van bijzon
dere kweekscholen ongedaan moest
worden gemaakt, kon geen aanlei
ding zijn tot een nieuw debat. Doch
voor de Derate Kamer lag de zh&k
anders en in het bijzonder voor oud
minister Jonkman, die zijn opvol
gers en In het byzonder de minis
ter zonder portefeuille, de heer Van
Schaik, kwalijk neemt, dat de tot
standkoming van de Interim-rege
ling gepaard is gegaan met zoveel
nodeloze vertraging.
De heer Jonkman is een vriende
lijk en hoofs man, doch dit belet
hem niet, om in beminnelijke vorm
zeer scherpe dingen te zeggen. En
daaraan heeft minister Van, Schaik,-
die in het kabinet-Drees de zaken
van de West behandelt minister
Van Maarseveen heeft met die van
Indonesië zijn handen meèr dan vol
gehad gistermiddag bepaald on
aangename minuten beleefd, Niet
alleen, dat dè trage afhandeling
critiek van de heer Jonkman uit
lokte, hij was ook alles behalve ge
sticht, dat de minister het amende
ment-De Kort hpd toegelaten.
Ik kan de Kamer toch niet belet
ten om amendementen aan te ne
men, meende de heer Van Schaik,
die als oud-voorzitter van de Twee
de Kamer een overigens te prijzen
ontzag heeft voor de rechten van
het parlement. Doch dit had de heer
Jonkman ook niet van hem gevergd.
Het is destyds by de behandeling
in de Tweede Kamer reeds opgeval
len, dat minister Van Schaik tegen-(
over het amendement-De Kort niet'
INNENKORT zal ook in ons land een film te zien zijn, die in Duits-
•*-* land duizenden -naar de bioscopen bracht: „Liebe '47", gemaakt
naar het toneelstuk van de dichter Wolfgang Borchert: „Drausseri vor
der Tür", een stukdat talrijke opvoeringen beleefde door studenten
gezelschappen, dat opvoeringen zal krijgen in Denemarken en waar
schijnlijk ook Tio g ire ons land.
De filmregisseur gaf aan het stuk van Borchert een ander slot, waar
door de film een antwoord verkrijgt, dat het toneelstuk niet heeft; Wy
uiillen over deze film thans reeds iets zeggen.
m „Draussen vor der Tür", deze oorspronkelijke titel, zouden wij het
liefst willen vertalen metdakloos. Dat wil zeggen: letterlijk en figuur
lijk zonder toekomst, zonder levensmogelijkheid. Want het gaat om twee
mensendie beiden aan het eind van hun mogelijkheden zijn.
Een nog jonge man, terugge
keerd, eindelijk, uit krijgsgevan
genschap. Hij vindt in de stad
waar hij gewoond heeft niets meer
terug van wat hij er gehoopt had
nog te vinden. Zijn vrouw heeft
«een ander. Zij kan zich gemak
kelijk van hem ontdoen, want ïn
haar bezit is een officiële mede
deling, dat haar man gesneuveld
Ï5. Ze herkent hem niet meer. Zijn
ouders hebben er een eind aan
gemaakt. Werk vindt hij in West
Duitsland niet en met zijn ver-
blyfspas, die drie dagen geldig is
en hem van het ene bureau naar
het andere stuurt, nadert hij snel
de rand van zijn leven: hij staat
ofider aan de Elbe met de laatste
vraag: er in springen, of niet?
Daar staat ook een jonge stem.
vrouw. Haar man is gesneuveld*
haar kind heeft zü bij een bom
aanval zien verbranden. Ze is al
leen op de wereld. In wat voor
wereld? In ene. waarin zij zich.
alleen staande kan houden, als zij
zich verkoopt. Voor die prijs kan
ze zelfs nog een kamer krijgen.
Ook zij is aan de rand. Hij kan
niet meer en zij wil niet meer.
Deze week;
juist gezegd, dat ze het water
van de Elbe over zich heen moe
ten laten gaan
„Waarom bent u dan zo goed
verzorgd?" vraagt God. ,,De Dood
hem van die verantwoordelijkheid
ontslaan, Misschien is er dón* nog
een kans het uit te houden.
Maar de commandant is alleen
maar verwonderd, dat bij komt.
„Fflichfc war doch Pflicht, und
Krieg Krieg Nee, waarom zou
bij zich dacrover nu zorgen ma
ken?
Hij komt terug. Nog één dag
mag hij blijven, en hij zegt tot de
jonge vrouw: „Ich bin fertig mit
dem Leben", ik ga toch maar
naar de ElbeDan zegt de
vrouw; „dan ik ook".
Nu krijgt het Woord, dat aan
het begin van de óndere kant ge
sproken is, zijn antwoord. Want
dan zegt deze man: nee! Dan ga
ik niét en neem ik de verantwoor
ding op me voor jouw leven". En
de vrouw zegt wederkerig het
zelfde. Zij weten ineens: wy zijn
geholpen en in een kapotte wereld,
aanvaarden zij samen het leven
zoals het is.
Wij treden verder niet in een be
schouwing van deze aangrijpende
was toch^ film en willen er slechts dit van
zeggen, dat zij natuurlijk aller,
eerst een Duits probleem stelt,
deze: „M ij n~ bedrijf floreert,
heb beste jaren".
Dan buigt God zich over de
rand van de kade heen. Die twee
daar beneden zijn zózeer in eigen
strijd gevangen, dat zij elkaar
rr.aar voorts dat van millioenen,
eenzame en uitzichtloze mensen,
overal in de wereld. De ongeken
de massa's van hen, die geen ant-
nog niet- hebben gezien Maar W00rd horen op hun dringende
piotselinghoren. zij_ beide m vraag naar de ïin van hun leven,
naar de bedoeling van hun be-
staan, in een wereld, die volslagen
aan stukken is.
Het Kerst-evangelie is de „vro-
God spreekt. En zegt: „Ge
zyt allen M ij n kinderen; Ik héb
toch geholpen!"
Dan ontwikkelt zich bensden
een gesprek. Twee. op alle ma
nieren daklozen, vertellen elkaar
hun leven. Het wordt terugge
draaid, van het eenmaal gestelde
ideaal tot bet wrange, hopeloze
einde van het ogenblik.
lijke boodschap" van God, die ge
komen is, in Christus Jezus, tot
het Z ij n e.
Dat wil zeggen: tot«een wereld
en een mensheid, die van eeuwig
heid af Zyn eigendom is. Zo
- Twee mensen hebben een stem. staat het ook in de Lutherse ver
over de kademuur*'buigt zich gehoord. Zijn zij al geholpen? taling. Dat wil verder zeggen,
ffnoH-rinnr- De vrouw neemt de man mee, dat aarde en leven, mensen en
naar haar kamer. Hij strompelt nood, bij Hem bekend zijn, in
met haar weg, in een laatste Zijn barmhartigheid zijn opgeno-
krachtsinspanning. En eenmaal men. En dat óns zoeken en tasten,
daar, valt hij in slaap. Maar uit ons schijnbaar doelloos en verlc
een „Lebemann", een goed-door-
voed, welgedaan heerschap: de
dood. Hij moedigt die twee daar
beneden aan: spring toch, dan is
déze ellende voorbij!
het „onaannemelijk" heeft uitge
sproken, ondanks dat het inging te
gen een overeenkomst tussen de Re
gering en Suriname. Als dit gebeurd
zou zyn, zou het amendement niet
zijn aangenomen, on dan zouden er
geen moeilykheden met Suriname
ontstaan zyn, die nu geleid hebben
tot een intrekking eerst van de In
terim-regeling en tot een hernieuw
de, gewijzigde indiening daarna,
waardoor het amendement-De Kort
niet is verdwenen doch alleen krach
teloos gemaakt.
Het was goed, dat de heer Jonk
man deze weinig fraaie historie nog
eens uit de doeken deed, wat na
tuurlijk niet verhinderde, dat de In
terim-regeling werd aangenomen.
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG. De Dienst Uit
voering Werken, meer bekend als
D.TJ.W., ressorteert onder het mi
nisterie van Wederopbouw en Volks
huisvesting en dus was minister
In 't Veld het lot beschoren, om de
klachten te beantwoorden, welke
enkele verbolgen Kamerleden aan
voerden tegen genoemde dienst.
Vooral de heer Suurhoff (Arb.)
was buitengewoon ontevreden, zo
zeer zelfs, dat hy vreesde, dat de
D.U.W. een rotte plek in de samen
leving zal worden. Er was naar zyn
mening geen voldoende overleg tus
sen de directie van de D.U.W. en de
vakcentrales, hetgeen later van Ka
tholieke en Christelijke zijde beves
tigd werd. Een snelle oplossing is
hier geboden en de D.U.W. heeft
dringend een sociaal directeur no
dig. In 'de memorie van antwoord
had minister In 't Veld reeds de
klachten overdreven' genoemd en in
die geest voortgaand zei hy, dat de
grieven tegen de D.U.W. hem niet
geheel duidelijk zijn. In Augustus
j.I. zijn plannen besproken tot reor
ganisatie van het overleg, maar de
minister wacht nu van 16 Novem
ber af op antwoord. Hfj is bereid
om met de Stichting van de Arbeid
te Spreken ten einde de zaak uit de
wereld te helpen.
gering mogen rekenen, vermocht hij
niet te voorspellen. Op het ogenbUk
is er niets van die aard in uitzicht
gesteld. Men heeft slechts bovenver
melde toezegging. En inderdaad zijn
er ter R-T.C. meer zekerheden voor
de militair verkregen. Doch, zo zei-
de de heer Verwayen, die R.T.C.-
resultaten 2ullen slechts van bete
kenis zijn indien daar onmiddellijk
een garantie-verklaring aan wordt
verbonden.
Voor de militair is mogelijk, op basis
van vrijwilligheid over te gaan naar het
Nieuwe republikeinse leger Maar eis
daarvoor ia. dat deze Nederlandse mih-
tairenfpan de Indonesische nationaliteit
moeten aanvaarden Ben andere moge
lijkheid üj, overgang op basis van vrij
willigheid, naar de Koninklijke Land
macht, Men zal er met toe worden ee-
dwongen.
De derde en laatste mogelijkheid voor
de Nederlandse Knïl-mihtairen ie de
afvloeiing Alle financiële consequenties,
bijvoorbeeld t.a,v. pensioenen, wacht
geldregelingen, en uitkeringen fngevol-
ge sociale voorzieningen, komen ten.
laste van de KIS, aldus de heer Ver
wayen. Dat Ig ook voor de burger
ambtenaren het geval. Maar die hebben
een garanüe-verklaring van de Neder
landse regering en zij kunnen zich dus
rustig gevoelen Die garantie-verklaring
hebben de militairen even hard van
node.
De garantie aan militairen kan vol
gens de heer Verwayen ook met dezelf
de zyn. ais die aan de burgerambtena
ren. Een van de voorwaarden voor ga
rantie aan de burgerambtenaren is. oat
men niet een positie heeft afgewezen,
waarvan redelijkerwijze kan worden
verwacht, dat men haar had aanvaard.
Kan men, aldus de heer Verwayen, van
de Nederlandse Kml-militair cedelijker-
wijze verwachten, dat hij een positie in
het republikeinse leger of in de Konink
lijke Landmacht aanvaardt, vooral waar
omtrent overgang naar de laatste dienst
nog veel onzekerheid over rangen en
salariëring bestaat'
Omtrent al deze zaken dient zeker
heid te worden geschapen, door een dui
delijke garantie, in wettelijke vorm ge
goten. Het zou wel goed zijn indien Vrij
dag in het kamerdebat over deze kwes
tie enig licht werd geworpen. Op het
ogenblik is er voor de Knll-militair
slechts reden tot ongerustheid, zo be
sloot de heer Verwayen,
Op 15 December kunnen, in
Suriname 20 Wit-Russiscbe ont
heemden worden, verwacht; 2ij
reizen via Frans-Guiana.
(Van onze parlementaire
redacteur).
„Laf", „eerloos", landverra
derszijn uroeger eu nu de mi
nisters door sommige groepen
genoemd vanwege hun beleid in
de Indonesische kwestie. Heeft
iemand bij het gebruiken van
deze weinig kieskeurige uitdruk
kingen er wel eens over gedacht,
welk een indruk zulke qualifica-
ties moesten, maken op de vrou
wen der bewindslieden? En op
hun kinderen? Te vaak wordt
vergeten, dat ook ministers een
persocmlyJc leven hebben in
dien de dienst «oor het land daar
naar tenminste tijd Iaat en dat
zy de geweldige lichamelijke en
geesteltjke inspanning, welke het
ministerschap in de huidige om
standigheden vergt, slechts kun
nen verduren indien zij in hui-
seiyfce kring een warm en steu
nend medeleven vinden.
Van dat medeleven heeft Maan
dag, Dinsdag en Woensdag de
aanwezigheid van enige mints-
tersvrouwen in de loge naast de
gereserveerde tribune der Eefste
Kamer getuigenis afgelegd. 'In de
Tweede Kamer heeft haar aanwe
zigheid niet zo sterk gesproken,
omdat daar de eindbeslissing niet
viel en zij nauwelijks het publiek
opvielen. Dat zij deze keer, door
haar plaats op de eerste rij, dit
wel hebben gedaan, is een on
derscheiding, die een ministers-
vrouw van tegenwoordig ten volle
toekomt. De tastere van het ambt
drukken op haar niet minder
zwaar dan op haar mannen, eer
der zwaarder, omdat zij in cri-
tieke ogenblikken juist dat extra-
tje aan geestkracht moeten kun
nen opbrengen, dat een vermoeid
man over een depressie kan heen
helpen. Als de gistermiddag bij
de beslissende stemming aanwe
zige ministersvrouwen over de
uitslag, waarvoor hun, mannen zo
taai hebben gevochten, voldoe
ning hebben 'gevoeld, dan was
deze voldoening in alle opzichten
rechtmatig.
„Uit de schatkamer der Oud-N ede r- „Danskunst" van de hand van de be~
landse polyphonic'deel I. De Kaar- i kende danspaedagoge C o r r i e
lemse criticus en musicoloog Jos de.Hartog kan minder van de nood-
KlerK schreef dit goedkope mooie zakelijkheid van het verschijnen over-
boekje, dat verscheen bij Harmonia te j tuigen. De hiertn op systematische wijze
Hilversum. Het werkje handelt over bijeengebrachte hoofdstukken zhn alle
composities waar mogelijk op Neder- 1 zozeer aanvechtbaar en 2fjn zo een-
landse tekst uit de 15de eeuw en is zijdig belicht, daar zq grotendeels op
verlucht met. volledige partituurtje*. van de Duitse school gebaseerd zyn. dat wij
Dufay Isaac t Meiskin was jonck), voor een boek met ah titel „Dans-
des Prés. een anoniem werkje-. „Linken kunst" eeh bredere visie verwachten.
Be veren (met door Jos de Klerk *t Is wel zeer moeilijk om op alle gebie-
Door het puin van de stad, he- die slaapt wekt hem de wrede ren ronddolen in een leven, dat
VÖór zijn wij niet verstaan, in Gods bedoe-
weer de ling 2ijn begrepen
iemaal alleen, komt een oude do- droom van elke nacht,
minee aanwandelen. Ook hij komt bed verschijnen altijd
naar de,kade en ontmoet de Dood. moeders vrouwen, verloofde, van „Ge zijt allen Mijn kinderen en
Er ontstaat een gesprek. "Wie zijn de 11 man, die nij in opdracht Ik héb geholpen",
zij? Beiden stellen, zich aan elkaar van zijn commandant heeft gefu- Wie dit zélf gehoord heeft, eigen
voor. De Dood zegt, wie hij is. En silleerd_ En hij houdt dit niet uit! leven aanvaardt en de verant-
Waken'kan hij niet, want het Ie- woordelijkheid voor dat van de
ven biedt geen enkel perspectief; ander, heeft maar één ding te'
slapen kan hy evenmin. Eén ding doen: deze vrolijke boodschap, die
zal hij nog doen: zijn comman- het Evangelie van Kerstfeest is»
dant opzoeken, want die mort met kracht rond te zeggen.
dc predikant zegtr Ik ben de God
aan wie niemand meer gelooft".
Dan zegt de Dood: „En in my
gelooft iedereen. Zie maar: daar
staan er weer twee. Ik heb ze
uitstekend bijgewerkte tekst), Japart,
Pierre de la Rue en Obrecht. Het
boekske is boeiend geschreven, op de
practyk ingesteld en gebaseerd op goe
de smaak en grondige kennis. Het zij
ieder koorlid en koorleider warm aan
bevolen.
Een zeer leerzaam en viot geschreven
boek over danskunst sChreet J. W.
Schultink met z|jn „Op de
pointes'*. De titel mag dan niet zo ge
lukkig uitgevallen zijn. de inhoud des
te meèr, Schultink leidt ons door de
tijd der Middeleeuwen, waarin de her
komst van vele dansen aangestipt
wordt. licht de sluier op hoe de kerk
de dans in banen leidde om daarna te
belichten hoe de erotiek, het muzikale
rhythme en het ruimteprobleem in de
renaissance verwerkt werden. Er ts een
hoofdstuk gewijd aan de hofdans, die
wederom grote verandering in de dans
tot stand deed komen, om over te gaan
m de tijd van Noverre en de opkomst
van de ballerina in de 18e eeuw. Na de
grote invloed van de Russen op de
hedendaagse vorm van het ballet be
licht, behandelt Schultink de dans-
richting van Duncan. Laban en Dal-
croze am dan tot een pleidooi te komen
voor de ballettechniek, ook zo belang
rijk voor onze dansers in Nederland.
Het Is een belangrijk boekwerk over dc
danskunst in de loop der tijden, waar
in vooral de nadm»c wordt gelegd op
het sociaal verband met de maatschap
pij waarin de dans wordt uitgeoefend
en de invloed hiervan op de dansvorm.
Een boek dat in de boekenrij van een
baUetkefbebber niet mag ontbreken.
(Uitg. G. van Oorschot. Amsterdam)
den die de danskunst overkoepelt even
beslagen ten ijs te komen, Doch voor
hen die belangstelling voor de bewe
gingskunst van de reeds verblekende
Duitse school (oDk Jooss grijpt naar de
ballettechniek in haar strengste vorm
terug als opleiding) bezitten, is dit een
boek waarm getracht wordt dit over
zichtelijk te ordenen al blqvert de be
zwaren van de typering van de dans en
vooral dansers op wetenschappelijke
grond gehandhaafd. (Uitg. Srjthoff
Leiden).
De HeUiige Geest, samengesteld onder
redactie van Prof. Dr. J. H, Bavinek,
Dr. P. Pnns, Prof. Dr, G. Bnllenburg
Wurth. (Uitgave Kok, Kampen). Na een
soortgelijke bundel over „Christus de
Heiland*' volgt nu deze over de Heilige
Geest. Het bezwaar van zulk een ver
zamelwerk is veelal, dat niet alle bij
dragen op dezelfde hoogte staan, Toch
is het een goed boek geworden, waarin
voor de Geref. Kerken dit stuk van de
leer volledig wordt uiteengezet. Een
uiteenzetting, waarvan, andersdenken
den ook gaarne kennis zullen nemen.
Profeten en Apostelen, Deel I,
Oude Testament, door Dr. P ten
H a v e. (Uitg. J. B. Wolters, Gronin
gen, Batavia); Dit ts de tweede druk
van een. zowel didactisch als paedago-
gjsch zeer verantwoorde handleiding
VOvr -HSL ^handeling der niet-hieton-
sche Bijbelstof. Het Catechetisch onder
richt. het jeugdwerk, het Bijbelonder-
wijs op de Mxdd. Scholen, zelfstudie en
kringwerk. kunnen met buiten dit boek
omgaan.
