D
Ci
Rotterdams kleermakertje houdt er
bijzondere hobby op na
Niet wij bepalen 'wanneer de mens zal
ontvangen wat hem toekomt
Ij eens
Uit triplex, verf en wat inspiratie onstaan
artistieke miniatuurtjes
Unieke liefhebberij
Rubbercorseiten
Het CAB bezorgt lichamelijk
gebrekkigen prachtig feest
MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
WIJ NEDERLAND
M van Dobbenburgh illustreert
roman van Tolstoï
Nederlandse Baehvereniging
ontvouwt haar plannen
Koningin Juliana houdt ons bijbelse les voor
Veelzijdigheid
Schirnmenwereld
Donderdag 29 December 1949
Y>U
Flastic-gehitten
Op de kwestie van de reclame
met plastic-gebitten liet uw krant
als éerste in Nederland het licht
vallen. -
Gaarne 'zou. ik twee dingen' willen
opmerken: _V'
1L Is :het. 'eigenlijk niet zeer
vreemd,', dat de. studenten en tand
artsen zo hevig geïnteresseerd zijn
in de handel in kunstgebitten?
Een chirurg doet toch geen zaken
in kunstledematen? Een oogarts
drijft toch geen nevenhandel In
kunstogen, brillen en aanverwante
artikelen? Wij hebben in verhou
ding tot het buitenland véél te wei
nig tandartsen. Waarom dan-.han
del in kunstgebitten niet aan ande
ren overgelaten?
Ronduit gezegd: wordt er aan
prothesen meer verdiend dan aan
het zuivere tanöartswerk?
2. Als Ik het woord medicus"
hoor, denk ik aan een roeping: op de
eerste plaats het helpen, van da lij
dende mensheid Hoor ik het woord
t and-arts. echter, dan denk ik aan
een beroep anders nog: een ambacht,
op de eerste plaats doodgewoon
geldverdienen. Ik heb altijd het idee
dat een tandarts veel vlugger rijk
zal worden dan een dokter. Natuur
lijk is dit zuiver: een gevoelskwes
tie; XJ en vele. anderen zullen er mis
schien heel anders over denken.
Dit alles raakt uitsluitend de fi
nanciële kant van het vraagstuk.
Over de medische zijde waag ik het
niet me uit te laten, omdat ik te on
deskundig ben oni'mé daar ook maar
een schaduw van een oordeel-:o ver'
te kunnen vormen.
Ik zou echter willen besluiten met
een vraag waar ik van iemand, die
zich tot objectief vergelijken be
voegd acht, zeer graag een. oprecht,
openhartig en onbevooroordeeld
antwoord .zou willen hebben.
Deze vraag is: Hoe is onze tand
artsopleiding in verhouding tot het
buitenland, speciaal Amerika.
Kunnen wij. zonder chauvinisme
zeggen, dat wij in ieder opzicht elke
toets van: vergelijking glansrijk kun
nen weerstaan. Staan wij op dit punt
werkelijk zo aan de spits, dat wij
hooghartig kunnen zeggen: Kom
ons niet met nieuwigheden lastig
vallen, wij hebben alles grondig be
studeerd en weten er allang alles
van.
Is het verzet tegen nieuwe metho
des werkelijk, gebaseerd, op supreme
kennis of op in wezen dom conser
vatisme?
G. A. BRIEFFIES.
Wij tuitten gaarne voor deze laat
ste- vraag onze kolommen open
stellen, doch menen dat de hoofd
inspectie voor de Volksgezondheid,
waar. men stellig tot objectiever
oordelen in staat is, den elders,
reeds duidelijk de gevaren heeft
belichtverbonden aan het «in een
dag trekken, plaatsen van nieuw
gebit, alles zonder pijn of schade"
Rechten van de Mens (II)
Als oud-L.O.L.K.P.-er begon
mijn bloed'te koken toen.-fictie-ver
gelijking las. die mevr. NJN. schreef
over de' beulen "bij- de B.S.\ OfMIG.
Ten eerste was' hier alles leegge
plunderd door de Duitsers en land
verraders en door allen die de Anti-
Christ hebben ondersteund, Ten
tweede:, prikkeldraad was liodig,
want onder de vrouwen zat ook Ges
tapo. Terv derde: zij zijn voor een
bloedbad gespaard gebleven. En hoe
moesten de Joden huizen in. wagons
zonder tonnetjes,
Vervolgens geeft de schrijver gru
welijke bijzonderheden over zijn
eigen peoangenschap- en vervolgt.
vijf vrouwen in een één-per-
soonscel? Wij zaten er met 17 man
in. Neen, ypor de .echte oud-illega
len bestaat er voor oud-NSB-ers
geen plaats meer in-deze maat
schappij. j K
Rechten van de Mens (III)
Mevr. N.N. geeft de typische gees
tesgesteldheid weer van vele politie
ke delinquenten en ex-NSB-ers die
menen een vergelijking te kunnen
maken tussen de gevangenen van de
Duitse concentratie-kampen en die
uit de Hollandse kampen van na de
bevrijding. Een zeer, bedenkelijke
vergelijking.
Het schijnt voor dit slag lieden nog
niet duidelijk te zijn, dat de door de
Duitsers gevangen gehouden Neder
landers voor het overgrote deel niet
alleen volkomen onschuldige men
sen, maar bovendien de meest prin-
cipieelste vaderlanders waren die
door hun heldhaftig verzet grote ri
sico's liepen. x v'.
Dit in tegenstelling tot de ex-
NSB-ers en andere profiteurs, die als
gevolg van hun onvaderlandslieven
de houding als schuldigen te
recht dienden te staan om loon naar
werken te krijgen. Aan laatstge
noemde groep is het derhalve zeker
niét om te oordelen of ongepaste
opmerkingen te maken over de wijze
waarop zij behandeld zijn. Zij kregen-
wat ze verdiend hadden.
Misschien hadden ze gedacht een
flatje met stromend warm en koud
water te krijgen en *s morgens thee'
op bed. In dat geval is hun teleur
stelling wel begrijpelijk.
Ik vind het ongepast dat lieden,
die het eens waren met hen die de
rechten van de mens met voeten tra
den, een beroep op diezelfde, rechten
doen, zodra zy de consequenties van
hun afschuwelijk gedrag aan den.hj-
ve "ondervinden:
Mevr. N.N. wordt bedankt voor het
feit dat ze „iets duidelijk" wil. ma
ken, doch iets anders dan zij bedoelt,
is ons duidelijk geworden n.l. dat
nog steeds niet" tot vele van deze
spijkerharde schedels is doorgedron
gen dat zij én alleen zij in de be
zettingstijd fout geweest zijn. Neen,
zij voelen zich/verongelijkt en klagen
over,aangedaan onrécht, beklagen
zich over afgenomen ondergoed (hoe
zii aan ondergoed kwamen toen wij
met vodden.liepen is ieder-bekend)
beklagen zich over bewaking 'door
M.P.'s. (Ongetwijfeld zagen ze liever
een „Heinrich" of een „Hermann").
Schande!
Wie zulk soort boter op het hoofd
heeft moet zeker niet in het zonne
tje gaan staan, maar rustig en on
opvallend aan de schaduwzijde blij
ven, v--
v G. A. HELGE.
ten en schetst met potlood de
mensjes; die hem gefrappeerd heb
ben en die hii wil uitbeelden, niet
in uitdrukkingloze vormen, maar
met een houding van het lichaam.
die leven' en beweging suggereert
en vaak symbolen weergeeft, in
ieder geval de_ expressie biedt van
iets, dat ziel heeft en denkt. Zo b.v,
de kinderen, die handje in handje
op weg zijn naar Opoe's verjaar
dag, een jongen en een meisje, het
meisje vrij opgewekt, maar de
knaap loom en traag, om niet te
zeggen pruilend., omdat hij liever
met zijn kornuiten gaat voetballen.
En dans weer heeft hij de
danseres ClUy Wang op de
planken gezien in haar parodie,
waarbij ze twee kunstbenen
gebruikt. Of een andere keer
heeft Picasso met zijn uitzon
derlijke stijl hem getroffen.
Dan zit hij met het potlood in
de hand en tekent en tekent,
net zo lang tot hij het beeld
van zijn fantasie op k papier
heeft staan. Het tekenen h&sf i
hij immers geleerd, een Jaar
lang op de Academie, al is hij
dan gedoemd ridder van de
naald te zijn.
En zün zijn schetsjes gereed, dan
schaft hii zich het goedkoopste tri
plex aan. dat hij krijgen kan. grijpt
zijn figuurzaag en laat zijn kleine
Gerard J. van der Meeren,
een 20-jarig Rotterdams kleer
makertje uit de Nicolaas Zas
straat. heeft de aandacht ge-_
trokken op de nationale ten-'
toonstelling voor vrije tijdsbe
steding „Gouden Handen", die
onlangs te Ede werd gehouden.
Hij noemt het zelf geen poppen
die hij maakt, al zün bet klei
ne menselijk aandoende figuur
tjes en kleedt hii ze naar men
selijke aard. „Noemt u het lie
ver miniatuurtjes", zei hü
weifelend, toen wü ham dezer
dagen in zün woning opzoch
ten. i
Het zijn ook eigenlijk geen enkel
voudige op zichzelf staande figuur
tjes. die hij maakt, want ze maken
als het ware deel uit. van een sta
tische scène, het zjjn groepen die
hü vervaardigt, gerangschikt te
midden van een decor. Men zou het
een soort tableaux kunnen noemen.
De figuurtjes zijn niet - beweeg
baar. _al drukken ze beweging uit.
Het zijn geen marionetten of poes
jenellendaarvoor zijn ze met
hun 20 tot 30 cm ook te klein
maar eenvoudig popjes om neer te
zetten en die tezamen iets uitbeel
den: de gedanste Notehkrakersuite
van Tschaikowsky, Adam en Eva
kijkend voor de etalage van een -
kledingmagazijn tiidens de textiel- mensjes geboren worden. Daarna
nood. figuren uit schilderijen van £°mt de Plakkaatverf eraan te pas.
Rembrandt, Mata Hari in actie enz.J Maar ook dan is hy nog met tevre-
Kij wordt geïnspireerd door een 1 *en- Hu gaat dan naar de Zater-
- dagse markt op het Noordplein,
boek, dat hij leest, door voorvallen
opstraal.
Op straat zoekt hij bok veelal zijn
voorbeelden. Dan gaat hii voor een
vel .kleermakers-patroonpapier zit-
(Ingez. Med.)
„Joja" Verbaterd-e
ZONDER BALEINEN.
Het moderne slankmakende corset
Firma Torenvlied
R'DAM, OOSTZEEDIJK 40a
zoekt aan een rommelkraam wat
lapjes of snuisterijen uit een vod
je van bont misschien, koopt hii
bij een grimeur voor enkele centen
een imitatiesnorretje, vormt dat om
tot een pruikje voor het imitatie-
mensje en gaat dan thuis voor bet
hele toilet en de kledij van zijn
poppen zorgen. Daarna zoekt hij er
een milieu voor uit. een soort ver
kleind decor, nooit breder dan een
meter, soms op hardboard dan weer
op gewoon aquarelpapier.
R|jke fantasie
Zoveel.boeken als hem inspiratie
geven, zoveel poppen korten er uit
zün fantasie te voorschijn. Ook zijn
schafttijd bij zijn patroon benut hij,
dan bestudeert hij de luitjes op
straat,, die. ook lunchtijd hebben:
een .winkelmeisje, een kantoorbe
diende. een reclameman, een dien
stertje uit een cafetaria samen met
een kok. die. in zijn costuum even
een luchtje schept. Hij maakt zijn
werk niet om te verkopen, maar
voor zichzelf, al zou hij wel gaarne
een opdracht uitvoeren, mits de
idee en de uitvoering aan hemzelf
overgelaten worden.
Hoe hij tot zijn hobby is geko
men? Nu'ja, hij houdt veel van de
dans éen tijdje beoefende hii de
balletdans en ook heeft het to
neel zün liefde. En het is de mode
in de loop der eeuwen, die even
eens zijn belangstelling heeft. Maar
hij zal wel bij zijn kleermakerstafel
moeten blijven en benut daarom
zijn vrije tijd; om aan zyn liefheb
berij aardigheid te beleven.
Met de grote kunstenaar
heeft hü dit gemeen, dat hij al
leen kan werken als hij Inspi
ratie heeft, Shakespeare? Jfee,
toneelwerk uit het binnen- of
buitenland heelt htj nog niet
tot onderwerp van zijn table
aux gekozen. Maar wat niet is
kan komen. Voorzover hem
bekend is hij de enige, die aan
dit soort liefhebberij doet. Me
dehelpers heeft hU niet, alles
doet hij zelf.
Op de tentoonstelling in Ede
kwam hij met 78 popjes uit. Nu
heeft hij er al veel bij gemaakt,
maar Gerard zou dol blij zijn. als
hii ook elders in de gelegenheid
werd gesteld op een tentoonstelling
met zijn arbeid voor de dag te ko
men.
Ouden van dagen vieren
het Kerstfeest
Ruim lioo oudjes waren gistermiddag
aanwezig op het Kerstfeest, dat "de af
deling Rechter Maasoever vah de Alge
mene Bond van Ouden van Dagen baar
leden in de Rivlèrahal aanbood Dat dit
feest mogelijk is geweest is. naast het
vele werk dat het bestuur heeft ver
zet. mede te danken aan vete giften van
particulieren en grote bedrijven. In zijn
openingswoord wees de voorzitter, de
heer F. van Dinther, er op dat de Bond
er niet alleen is om feestavonden te
geven, maar vooral om er aan mede te
werken ;dat het levenspeil van de
ouden van dagen wordt verhoogd. Spre
ker wekte de aanwezigen op er aan mee
te werken, dat bet ledental.van de bond
groter en groter wordt,
Na deze propagandistische woorden
was het een pittige mars van het poll-
tie-muziekcorpB -Hermandad o.l.v. de
heer Th, Adee, die het feestprogram
ma Inluidde, Behalve Hermandad wer
den de oudjes tevens bezig gehouden
door het cabaret Jan Brouwer met o,a.
Martin van Heelsbergen, Tonny van
Zwieten. Tonques en Les deux Che-
ries, In de pauze was er thee met ge
bak. Een gratis verloting bracht de
stemming er nog meer fn. Bij het verla
ten van de zaal ontvingen alle oudjes
nog een verrassing.
Vanmiddag is het feestprogramma
herhaald, zodat in totaal ongeveer 2300
oudjes een. prettige middag hebben
gehad.
Nieuwjaarsreceptie
De Nieuwjaarsreceptie ten stad -
huize zal óp Zondag 1 Januari a.s.
worden gehouden van drie tot vijf
uur in de namiddag.
Onderscheiding
Bij K.B. is .Verleend de Ereme
daille, verbonden aan de Orde van
Oranje Nassau in zilver aan de
heer P. P. Bezemer te Rotterdam,
boekhouder van de N:V. Stoom-
bootrederij op de Lek.
Huurkweatli
rentezegeli
ouder dom (pensioen
invaliditeitswet
civiele procedure*
arbeidswet enz.
Vraag;.JEL.A. wil gaarne.weten
op welke wijze en door wie èen vent
vergunning wordt verstrekt,
A'h.tftvo ö'r d:"Het verstrékken
van een ventvergunning is niét een
zaak van de Kamer van Koophandel,
doch wel van de Politie. Het beste
is, dat hij, die een ventvergunning
wil hebben, naar het Hoofdbureau
van Politie gaat, alwaar men hem
alles zal vragen wat men wil weten-
en hem verder nauwkeurig zal in
lichten hoe hij zelf moet handelen.
Vraag: W. J. P. zou graag willen
weten of een huurder, wanneer hij
een gedeelte van de woning aan een
onderhuurder heeft afgestaan, ver
plicht is de huiseigenaar een hoger
bedrag te betalen.
Antwoord: Ja, hiervoor gelden
vaste regelen. De huurverhogingen,
welke aan de huiseigenaar wegens
mede-inwoning verschuldigd zijn be
dragen bij 1 mede-inwoner 5%, voor
2 mede-inwoner 10'%, voor 3 df meer
15% .voor 5 of 0 20% en voor 7 of
meer 30%. Indien zich echter onder
de mede-inwoners familieleden van
de huurder bevinden, kan, voor het
berekenen van bet percentage, 1
mede-inwonend, familielid buiten be
schouwing worden gelaten.
Vraa g: H, L. B.-N. geeft' ons een
uiteenzetting, waaruit blijkt, dat in
de loop van de jaren de verschil
lende, door haar betaalde huren en
de berekende onderhuren niet geheel
overeenkomstig de desbetreffende
voorschriften zyn vastgesteld, ook al
schijnt een en ander in minnelijk
overleg te zijn geregeld.
Antwoord: ..Onder de gegeven
omstandigheden is het maar .het
beste af te wachten hoe de binnen
kort te verwachten huurverfaogings-
(Ingez. Med.)
I Rechten van het Dier
"Wat we met Kerstmis ook geden
ken r- hetzij de geboorte van Chris-
tui, hetzij de zonnewende het doet
niet zoveel ter zaké, want het Kerst
feest betekent in ieder geval: vrede,
vreugde, licht en blijdschap.
Niet echter voor. het Dier. Millioe-
nea worden er. afgeslacht en dit op
Het oudejaarsnummer van
brengt o.a.:
Oude jaarsoverpemzingen
uit velerlei pen
Wintersport in Noorwegen
door. Th.. Ramaker
Een vóóroorlogs speok
door Geza Frid
Twee Vrije Volken
De SouvereiniteitsoYCrdracht
door H. M, van Randwijk
en de gewone „gezellige rubrie
ken", waaronder natuurlijk^ de
Puiale-mbrlek
WENST D DIT NUMMER TE
ONTVANGEN?
Toezending volgt:
a. Na ontvangst van 25-cents aan
postzegels; of
fa. gratis na ontvangst van een
briefkaart, waarmede u een
proefabonnement bestelt tot en
met 31 Maart 1950, terwijl
u 'ons 2,50 doet toekomen per
postwissel of per postgiro nr
6269 ten name van De Twent-
sche Bank met vermelding
rekening „Vrij Nederland".
Administratie:
Raamgracht 4
„Vrij Nederland.",
Amsterdam.
zichzelf reeds zo weerzinwekkend
gedoe wordt verergerd door de ma
nier waarop zij vaak worden dood
gemarteld.
Laat men beseffen:
Geef God wat Godes is.
Geef de Mens wat Menselijk is.
Geef het Dier wat het toekomt:
wet zal luiden. Het zal dan mogelijk
zijn de in dit geval nogal ingewik
kelde verhoudingen opnieuw - onder
ogen te- zien, hetgeen wij gaarne met
de vragehstelster gemeenschappelijk
willen doen.
H. v. d. Ii.»D„ vraagt" of ook ver
hoging van onderhuur kan plaats
hebben in die gevallen, waarin de
mede-inwoning reeds een feit was
vóór Mei 1940,
Antwoord: In het onderhavige
geval kan aan de hand van de voor
schriften geen huurverhoging wor
den gevorderd. Wanneer de eigenaar
echter vrij belangrijke vernieuwin
gen aan het huis heeft aangebracht,
kan hij aan het Prijzenbureau voor
Onroerende- Goederen vragen, of dit
•wil nagaan of wijziging (verhoging)
van de huur verantwoord is.
Vraag: H, G. v. d. B., beklaagt
zich over het feit, dat huurders niet
alleen onregelmatig huur betalen en
de achterstand hoe langer hoe gro
ter wordt; maar ook, dat allerlei ver
nielingen In'.- de percelen worden
aangebracht.
Antwo.ord: Onder dergelijke
omstandigheden.kan men ongetwij
feld met kans op succes huuropzeg
ging verkrijgen, ai is positieve zeker
heid op dit punt nooit van tevoren
te ge ven.. Het beste is, wanneer on
danks aanschrijvingen de huurders
in allé opzichten in gebreke blijven,
tot huuropzegging over te gaan.
Een overeenkomstig antwoord
geldt ook voor een ongeveer gelijke
vraag van Mevr. J. v. V., die wij
echter moeten raden de huurder
mede te delen, dat, wanneer deze
door blijft gaan, vernielingen te ver-,
oorzaken tot huuropzegging zal wor
den overgegaan.
Vraag: J. v! d. V. vraagt of hij
éen Bewijs van Onvermogen kan
krijgen.
Antwoord: De beslissing hier
over berust bij de Gemeente, Het
beste is inlichtingen te vragen op
het Raadhuis, waar men dan met de
verschillende omstandigheden van
betrokkene rekening kan houden.
Men kan er in het algemeen op reke
nen, dat een pro deo toegevoegde
rechtskundige de belangen van zijn
cliënt naar behoren zal behartigen.
Zij die' in een vakvereniging geor
ganiseerd zijn raden wij aan bij
zaken, liggende op het terrein van
het Arbeidsrecht, voorlichting te
vragen aan het Bestuur van een
vakvereniging.
Vraag: H. L. B. wil gaarne zijn
huis ontruimd zien, omdat hij in het
huwelijk wil treden carnet zjjn aan
staande vrouw in de woning wil
trekken.
Antwoord: Ten principale is
het niet uitgesloten, dat de Rechter
een verzoek om huuropzegging en
uitzetting inwilligt; echter zal de
huurder in deze tijden wel ernstig
bezwaar maken, vooral wanneer de
nieuwe bewoner nog geen kinderen
heeft en degenen, die het huis
moeten verlaten, deze wel bezitten.
Men zal goed doen bij zaken, als deze
ernstig rekening te houden met de
grote moeilijkheden, welke kunnen
ontstaan' voor degenen, die gedwon
gen wordt htin huis te verlaten.
V r a a g: Mevr. C. B. wil graag
weten of ook de ongehuwde vrouw
onder de Noodwet Ouderdomsvoor
ziening valt.
Antwoord: Ja zeker, wanneer
zij het 65ste jaar heeft bereikt, gel
den voor haar dezelfde voorwaarden
van aanmelding ea opneming als van
kracht zijn voor mannelijke perso
nen. Als ongehuwde wordt ook aan
gemerkt een weduwe.en een vrouw,
wier huwelijk ontbonden is of die
van tafel en bed is gescheiden. Bij
de Raad van Arbeid kan te allen
tijde een aanvraagformulier voor de
Noodwet Ouderdomsvoorziening
worden aangevraagd.
Het Rotterdams Comité auto- ei
boottochten voor lichamelijk ge*
brekkigen, beter bekend onder de
aam C.A.B, beijvert zich ieder jaar
weer opnieuw, om naast de beken
de dagtocht ook een feestmiddag
voor hun beschexmelingen-op touw
te zetten. Dit gebeurt dan zo om
streeks Kerstmis en steevast" kan
men rekenen op veler belangeloze
medewerking. Elke schakel in deze
hulpketting is hard nodig om het
feest naar wens te doen slagen. Het
vergt alleen al enorme inspanning
om alle in aanmerking komende
patiënten naar de zaal te vervoe
ren, Honderd auto's waren er no
dig voor het feest., dat Woensdag
middag gevierd is. Prompt op tijd
had bet actieve comité ze bij el
kaar. Honderd autobezitters (bijna
allen zijn ook "steeds aanwezig om
de jaarlijkse autotocht naar Zeist,
vroeger Poeldijk, mogelijk té ma
ken) hadden spontaan hun mede
werking toegezegd. Een bewonde
renswaardig resultaat van 't C.A.B.
in deze voor de zakenman zo druk
ke tijd. Het comité heeft zelf circa
tweehonderd invalidenwagentjes in
bruikleen/door de stad rijden en zo
kon het gebêurén, dat Woensdag
middag^ rondom Palace geen par
keerplaats: e meer te vinden was.
Zusters uit de ziekenhuizen, pad
vinders en Rode Kruis-broeders
zorgden ervoor dat de circa .vijf
honderd patiënten veilig en od tiid
in de zaal kwamen en dat ieder
versnaperingen kon ontvangen.
De voorbereidingen zijn dus vele.
maar het programma dat men pre
cies om twee uur kreeg aangebo
den was dit 'ten volle waard. Aan
dachtig is er geluisterd naar het
CA.B.-zangkoor o.l.v. de heer
Groeneveïd, dat Kerstliederen, ten
gehore bracht. Mevr. Nieuwen-
huize vond met haar Kerstvertel
ling al niet minder aandacht. Be
wonderd zijn ook de twee danse
ressen, die de zaal voor de pauze
nog, in verrukking brachten. Na
een gezellige kout en een verfris
sing was het weer aantreden voor
een vrolijk programma, al raakte
Daan Hooykaas met zijn ..Ober uit
de Gouden Geit'* die het leven zo
van de goede zijde bekijkt, ook nog
i/npez Med.)
EEH PEESTEUJK
KOPJE MET
Kruidenier
en melkboer 29 ct
even een fijne gevoelige snaar aan.
Veel applaus viel hem voor dit uit
stekende liedje ten deel. Evenals
zijn collega's bij hun optreden. t.w,
de aceordeonnist Joop v. d. Berg,
de begeleider Koos Vermeulen en
de wonderkleurengoochelaar Cro
chet, allen oude bekenden van de
C.A.B.'ers. Ook deze artisten zor
gen ieder jaar weer 'opnieuw, dat
de patiënten bij het uitgaan tegen
elkaar kunnen zeggen: „Het was
weer goed!"
Amerikaans consulaat op
2 Januari gesloten
Het Amerikaans, consulaat te
Rotterdam zal op Maandag 2 Ja
nuari 1950 wegens Nieuwjaarsvie
ring de gehele dag'gesloten zijn.
de i
ren vooral bekendheid
verwierfdoor zijn affi
ches. exposeert deze week
In het Instituut voor Re
ligieuze en Kerkelijke
Kunst (Achter St Pieter
14) een aantal litho's,
welke ter illustratie moe
ten dienen van Tolstoi's
beroemde roman. Opstan
ding en Oorlog en vrede.
Dezelfde r'i-
die In zijn
ten treffen tref
hier.
Men kan op artlstlek-
principiële gronden, be
zwaren hebben tegen de
stijl, die Van Dobben
burgh èn in ztln affiches
èn in zijn illustraties toe
past. Belde vragen, üe
affiches zeer speciaal
een gestyleerde, decoratie
ve opvatting. Dat Is de
laatste vijftig jaar wel zo.
ongeveer een communis
opinio geworden. Neen.
zegt Van Dobbenburgh. ik
ga te werk op mijn ma
nier. Hij negeert de op
vatting, die algemene gel
digheid heeft gekregen en
volgt de realistisch-psy
chologische weg.
Wanneer een waarlijk
groot kunstenaar iets doet,
dat ons niet helemaal zint
om stylistisehe redenen,
maar hij doet t goed
dan zwijgt onze kritiek
stil. Zo is 't met Van Dob
benburgh èn ln zijn affi
ches èn ln deze Illustra
ties.
Ik kan niet beoordelen
of hij de Russische sfeer
uit helde boeken goed
heeft weergegeven, „maar,.
ik ontdek wel In deze koppen en ge-
zlchtea, in deze ogen 'en monden, in
deze voegen en rimpels iets wan' de
innerlijke geladenheid die-het leven
aan sterke mensen meegeeft, van de
gevoelsdiepte, die Tolstoï aan meer dan
een van zijn personages heeft geschon
ken. Ik denk vooral aan Fedosjoeschkö.
het zwervend Godskind. een vrouweri-
felaat dat mij, niet om' uiterlijke ge-
[jkenis, maar om de Innerlijke signa
tuur, aan Henriëtte Roland Holst doet
denken en dat mij ook verwant voor
komt aan de konpen van Kfithe Koll-
witz en Paula Modersohn.
Het gelaat van Prinses Marle ver
toont nog niet de sporen van een ge
rijpt en bewogen leven, maar hier ts
een schoon 'verwachten, dat eens een
Toorop op' soortgelijke wijze heeft ver
tolkt, en in.de jonge Natascba. vooral
ln haar dans. heeft de kunstenaar wel
het ontroerendste gezegd wat hij over
een Jong vervoerd vrouwcleven te
zeggen had. Nataccha als bruid ver
toont een zweem van zoeteHjkbeid
waaraan Van Dobbenburgh niet altijd
geheel ontkomt. Maar aangrijpend is de
verweerde kop van Kcetzoezow. de man
wiens éne oog is uitgeblust
Men weet. dat Van Dobbenburgh als
weinig andere kunstenaars de taal der
handen verstaat. Op dit :punt volgt hij
Hcmbrandt en gelijkt hq op Toorop.
Alles echter, wat deze laatste wel aan
.«schablene''. aan herhaling en zelfs aan
effects tie had,-Is bij Van Dobbenburgh
afwezig. Hij i* verliefd" op handen,'maar
233 zijn, zoals het de realist ook waar
hij, lichtelijk idealiseert betaamt, alle
ongelijk aan elkaar. Soms laat Van
(Van een onzer .verslaggevers)
AMSTERDAM. In een perscon
ferentie heeft de Nederlandse
Baehvereniging bij monde van - Dr
Anthon van' dér-Horst haar plannen
voor het jaar 1950. waarin het twee
eeuwen geleden zal zijn dat 'Joh.
Seb. Bach stierf, uiteengezet, Door
de toegenomen belangstelling 'voor
de muziek van" Bach zal niet als in
het herdenkingsjaar 1933, een ge
meenschappelijk plan der grote In
stellingen mogelijk: zijn. .Wel echter
heeft er nauwe samenwerking plaats
met de AVRO. en het Holland-
Festival. In hét kader van dit festi
val zal o.a. te Gouda de Johances-
Fassipn worden uitgevoerd waarbü
men hoopt de oorspronkelijke in
strumenten te kunnen handhaven,
met medewerking o.a. van bas-
luiten en de viola d'amore. Lange
tijd leek de muziek hiervoor, onhan
dig geschreven, doch Carel van
Leeuwen -Boomkamp, de' bekende'
cellist en muziekhistoricus, ontdekte
In het atelier Mölier 'n viola d'amo
re als waarvoor Bach geschreven
moet' hebben. In het centrum van
Bach's practijk stond het orgel em
een tweede orgel'zal dan ook in de
Passionen het davecymbel vervan
gen, terwijl de interessante' doch
onbekende „Orgelmls" tot uitvoe
ring zal komen- Tevens zullen, over
zeven concerten verdeeld, de com
posities uit het „Orgelbüchlein", die
het gehele kerkelijk jaap. betreffen,
wordén- uitgevoerd.
Naarden zal dit jaar geen centrum
van Bach-cultiiur zijn vanwege res
tauraties en verbetering der -zit
plaatsen in de kerk, Echter zal in
Delft de interessante Cantate 146,
een bewerking van Bach van zijn
verloren gegane 3 de Vioolconcert,
tot uitvoering komen.
Ep Utrecht, krijgt, in aansluiting
aan de Bach-herdenking der Utr.
Studenten, een uitvoering van de
Orgelrais. Als bijzondere wereldlijke
muziek zullen in hét' Kurhaus te
Scheveningen en 'daarna te Amster
dam ln'Juni de Cantates „Dep zu-
frieden gestellte Aeolus" en de
Jacht-cantate worden uitgevoerd. Iji
de Oude Kerk te Amsterdam zal
vee! Baeh-muziek opklinken. 0,a.
wordt daar weer de Kunst der Fuge
in de instrumentatie van Dr Anthon
van der Horst en daarna als clave-
cymbelstuk gespeeld zulks ter
vergelijking door Eduard Müller
uit Bazel. De op vier balkenge
schreven muziek vermeldt n.l. geen
bezetting of instrument
Deze en nog enkele andere uitvoer
ringen zullen, al naar dé" structuur
der Baehvereniging. hoofdzakelijk
vocale en grotendeels kerkelijke
werken omvatten, die hun aanvul
ling in de concertpractijk der beste
instrumentalisten en. ensembles van
zelf zullen vinden.
DE kersttijd van dit jaar heeft een geheel eigen karakter gekregen
door twee toespraken, die ieder heeft kunnen horen: de toespraken
van de Koningin. Eerst op Vrijdag vóór Kerstmis, en onmiddellijk
daarna, Dinsdag j.I, ter gelegenheid van de overdracht van de Souve-
reiniteit aan Indonesië.
Wij treden in deze rubriek niet in een politieke beschouwing over de
betekenis van. de wending onzer historie: van nu aan, naar het woord
der Koningin, zal er een samengaan zijn met de volken van Indonesië
naast e I k a a r. De uitdrukkelijkheid, waarmede de Koningin dit heeft
gezegd, sluit de voorbije periode af. Voor ons allen, want met even.
grote duidelijkheid, zcide ,de Koningin, dat elk lid van ons volk in be
ginsel niet anders heeft gewenst.
In deze kolom willen wij iels zeg
gen over de wijze waarop in 1949, in
een wereld, .die niet weet, waar zij
de vrede voor zich en haar volken
zoeken en vindpn moet, een' Vor
stin de weg Heeft aangegeven, waar
langs ieder voor zich en allen in de
gemeenschap van het eigen volk en
in het geheel van de wereld, waarin
wij ons bevinden, het doel vandie
wereld kan ontdekken: verantwoor
delijk deel te zijn in het plan, dat
God met mensen èn volken heeft.
Een plan, waarin wy kunnen en
moeten dienen.
Wat de Koningin, zowel voor als
na Kerstfeest daarover heelt gezegd,
zal ons ln herinnering blijven. Om
de wijze, waaróp het gezegd werd.
De warmte en menselijke bewogen
heid van deze koninklijke woorden,
kunnen aan niemand ontgaan zijn,
Maar evenmin, ook al verstaan
velen dat niet of nog niet, de wijze,
waarop ons zuiver christelijk
werd voorgehouden wat alleen onze
houding kan zijp. Tegenover ons
eigen volk, jegeris het broedervolk,
dat thans de vrijheid én zelfstandig
heid heeft gekregen, waarop het
recht heeft Indien in de wereld nog
een mogelijkheid is overgebleven de
vraag naar de naaste werkelijk- te
Deze weekt
in Kerk en Wereld
verstaan en te betrachten, dan heeft
de Koningin van Nederland aan deze
vraag accent gegeven en' haar dwin
gend voor ieder neergelegd. Daar
mede gaf zy aan het Evangelie
dat het Evangelie van. Kerstfeest
is!.1 een plaats, dic het of reeds
verloren heeft of niet hervinden
kan. En aan allen, ook uit ons eigen
midden, werd de b ij b e 1 s e les
voorgehouden, dat tenslotte niet w ij,
op welke gronden ook, tijden en ge
legenheden bepalen, maar dat God
vaststelt hoe en wanneer, dwars
door alles en allen heen, de mens
zal ontvangen,-wat hem toekomt.
Van deze koninklijke woorden
willen en mogen wij ons niet .dis-
tanciëren door te zeggen, dat zij op
verantwoordelijkheid van anderen
gesproken zijn, Integendeel! Het was
de Koningin zelf, die ze sprak als
datgene, dat haar diepste gedachten
en eigen innige wens tot Uitdrukking
bracht. En tegenover het onbegrip
van sommigen,die „aan déze men
sen" nooit zelf de souvereiniteit had
den willen overdragen, of In Ieder
geval nu nóg niet, staat in volle
breedte en duidelijkheid het per
soonlijk getuigenis onzer vorstin.
Een getuigenis heeft veelal te ma
ken met een godsdienstige visie.
Welnu, het kan te vreemder schij
nen, dat degenen, die in de politieke
arena juist die getuigenis zeggen te
dienen, zich bevonden tegenover
datgene, waarin de Koningin ons
allen voorging, Indien deze les ook
tot hen is doorgedrongen, moet nu
alle weerstand vervliegen in de over
tuiging, dat alleen op de door de Ko-
ningin vertolkte wijze de gezamen
lijke dienst aan onze volken, hier en
overzee, kan worden verricht.
Niet omdat dit in de eerste plaats
politiek geboden zou zijn ook dat!
maar veeleer, omdat het konink
lijke woord geen twijfel liet bestaan
aan onze positie in de %vereld. Die
is er niet ene van zaakwaarnemer:
var. de Allerhoogste, doch uitslui
tend één van navolgers van.
Christus te zijn.
Met de woorden van de Koningin
gaan wij het jaar uit en een nieuw
jaar in-en wij hebben er Kerstfeest
mee kunnen vieren. Uit de dank
baarheid, dat In het rumoer rondom
de stilte ved dit getuigenis kracht
kon verkrijgen!
In het Paleis te Amsterdam waren
vele gasten getuige van de over
dracht der Souvereiniteit: Namen
zijn ons niet bekend, en zij doen er.
ook niet toe. Doch één naam is aan
de openbaarheid prijsgegeven: die
van Henriëtte Roland Holst. De uit
nodiging hóór tegenwoordig te doen
zijn by déze plechtigheid, is een ge-
?eweest van hoog gehalle:
vrouw,wier. levensstrijd gegaan 'is
de
om hét recht, van de onmondige,
mens. heeft mogen zien, hoe „het fa
len dér generaties" zoals'de Konin
gin zei. plaats heeft.gemaaktvoor.
de erkenning, dat ook Indonesië tot
eigen mondigheid geroepen, ia--
Dobbenburgh ook voor het aangeven
van dramatische momenten, allóen "de
handen spreken de overige lichaams
delen doen niet mee, Dat kan hij -zlri*
veroorloven, omdat hh tot het mysterie
van de hand als weinig andere kunste
naars ln ons land ls doorgedrongen.
C. A. S.
Kerstavond „Vang
kameraad"
Je
In de kerk Vriendenlaan 25 hield
de'Vereniging ter Bestrijding van
het alcoholisme „Vang je kameraad"
een kerstbijeenkomst, waarvoor veel
belangstellink bestond,. De heer Dre-
scher spr,ak over het belang van
hulp aan geestelijk nooddruftigerx
en vertelde over het werk van
„Vang je kameraad". Tijdens de
pauz« wrd chocolademelk gepresen
teerd, 1
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG: Vijf begro
tingshoofdstukken, benevens de
wet op de middelen en nog vijf
andere wetsontwerpen, vormden
gisteravond het menu van de
Eerste Kamer. Er waren bij dit
menu „uerscbïllende meester-
fcokg ten. nauwste betrokken,
o.a. de heren. Lieftinck, Teu-
lings,: Joekes en. Spitzen- doch
alleen de laatste teas aanwezig:
ten einde te vernemen, ofj het
vienu in de smaak viel. Op heni'
rustte daarbij de zware taak óm'
ook voor het standje van zijn
collega's op te komen. Wanneer
■een der' Eerste Kamerleden het
in zijn hoofd gehaald zou heb
ben om technische opmerkingen
te maken overchef-kok Lief-
tirtcks financiële potje, zou de
heer Spitzen voor de verdedi--
•ging zijn opgedraaid.
Gelukkig, maakte de Eerste:
Kamer het hem niet moeilijk
Zij slikte alles wat haar. was
voorgezet zonder mopperen. At-
leen de communisten listen -
de beprotinps-hors d'óeuure
mededelen, dat zij de gerechte tv
te zuur vonden. Minister Spitsen
heeft dus zijn veelzijdigheid niet
behoeóen te tonen, doch het was
op zich zelf reeds een blijk van.:
vertrouwen, dat hem de ver de-
dipinp uan het hele menu was
toevertrouwd, terwijl alleen de,
culinaire verzorging 'in'" trein,'
tram en vliegtuigen tot z(jn ver
trouwd domein behoort. Om
kwart over acht likten de Ka
merleden zich de lippen af en
trokken zich- fn de ajdetinpen
terug ten einde hét menu voor
de week na Nieuwjaar vast te
bestuderen. Het ziet er veelbe
lovend uit!
Werk van Aad de Haas in-de zalen
van het Schlelandshuls. Sinds hij. voor
het laats! In Rotterdam exposeerde,
heeft h!J hard gewerkt: hij schilderde
een „Kruisweg" in het kerkje van
Wahlwllter. een dorp ln Zuid-Limburg,
enthousiast begonnen, geïnspireerd voL
tooid, tot de hogere geestelijkheid be
sliste. dat het beter zou zijn als deze
modernekunst van de wanden ver
dween, een bevel, waaraan de schil
der zonder morren gevolg heeft gege
ven. Het ls een nogal spectaculaire ge
beurtenis geweest. di« hem blijkbaar
niet gehinderd heeft m zijn schéppend»
arbeid Bijna vijftig schilderijen, teke
ningen en etsen, waaronder enig nieuw
werk. vinden wij hier van zijn hand
Op enkele uitzonderingen na', vimfik
zUn kleine panelen nog altijd; het best
geslaagd. Misschien kent men reeds.d«
wonderlijke sfeer van dit werk-, waar
uit zuJk een sterk gevoel spreekt om
achter de uiterlijke verschijn!ngsvor.'
men van do .zichtbare wereld door te
dringen, Juist die benadert hy het
dichtst in de kleine formateh. Veel
heelt de Haas niet nodig om te berei
ken w&t hem voor ogen zweeft. Eénri
twee. hoogstens drie figuren, met een
enkel dier en een minimum aan entou
rage. De kleur vervult daarbij een zeer
bepaalde funqtje en zijn voorliefdévoor
donkere groenen en genuanceerde
pnarsen. is zeker niet toevallig.
Uit deze kleuren schept hij eea
schirnmenwereld. die vol is van een
religieuz^ mystiek. Het ls er stil, maar
niet leeg en het is er eenzaam, msar
niet treurig. De riKUurties hebben lets
buigzaams, getuigen niet alleenvan'
een grillige fantasie, maar ook varr ge-1
voel voor humor (Stier met hond) en
van het vermogen om de menselijke
tfdelheden te doorzien (Minister)' Het.
meest houdt hij van de chimère met
zieke of stervende ménsen, een kerk.
hof, een begrafenis. De door Albert
Kuyle voor ontaardB kunst" uitgekre
ten „Treurende Christus-' is wel het
belangrijkste schilderij, dat hier" aan
wezig Ju, Anderé grote schilderijen be-
zitten veel minde" diepte 'eh staan kwa.'
lltatief achter bij de klclne formaten,
Zqn zelfportret (tekening) verrast door
krachtiger lijnvoering. Directe am wij
zigingen van een verandering in- zün
.schilderkunstige opvattingen vindt'men
op deze expositie niet. veeleer 1* ver
herhaling van vroeger werk,' meteen
gelijkvormigheid. die hij top een.",be--:
paald ogenblik toch zal moeten over
winnen om een hoger niveau te bereL:
ken;. ,B.. SCHMIDT
