1949: een jaar van manifestaties DE MUZE Aeht toneelpremières in Rotterdam „FIETSENDIEVEN in opspraak r Geestelijke horizon verruimd Holland-Festival 1949 Verliezen voor de kunstwereld Rotterdams muziekleven Een jaar balletkunst 365 DAGEN UIT in Rotterdam 1 Een jaar van schandalen om de kunst Figuren van vroeger ook figuren van nu Zaterdag 31 December 1949 5. Wanneer de intensiteit van het Nederlandse kunstleven afg meten kan worden aan de hoeveelheid en het peil van t grote landelijke tentoonstellingen, dan valt er voor het jaa dat wij thans vaarwel zeggen, weinig te klagen. Hoewel de omstandigheden, economisch en politiek geziei er na de oorlog niet zoveel beter op-geworden zijn, is toch c. activiteit, die op cultureel-artistiek gebied ontwikkeld wore er niet op achteruit gegaan. Onze geestelijke horizon, welk in de oorlogsjaren een gedwongen verenging ondergin- schijnt ruimer geworden en het buitenland erkent en zoel ons méér dan voor de oorlog het geval was. Nooit nog zij buitenlandse musea wat hun bezit betreft zozeer op dri. gekomen als na '45 en ook wij hebben van die mededéelzaan beid royaal kunnen profiteren. Eigen belangen mogen in h buitenland daartoe aanleiding gegeven hebben; niettemi stemt het feit zelf tot dankbaarheid. Het stelde niet allee, onze landgenoten in staat zonder het maken van dure r omslachtige reizen kennis te nemen van beroemde kunstve zamelingen uit het buitenland het "maakte het ook m gelijk de buitenlandse toerist, die ons land bezocht, iets bi zondefs aan te bieden. Museum. Boymans vierde zijn honderdjarig bestaan met een expositie van de collectie Van Beuningen waartoe ook dit „Portret van Pietro Cenni" door de vijftiende eeuiose Italiaan Ercole de Roberti - - behoorde. Prijzen voor kunst JANUARI; De e romanprijs wordt verleend aan Jo Boer voor haar „Kruis of munt"; de Jan Campertprijs verwerft de dichter Jan G. El- berg met „Klein t(er)- re ur spel". 10 MEI. Jaardag won ter mr. J, C. Bloem onderscheiden met de Constantijn Huygens- prös, de meesterprijs voor letterkunde. 30 MEI:. Geza Frid ontvangt de muziek prijs van de gemeente Amsterdam voor zijn „Paradou-fantaisie symphonique", 22 JUNI: De Maat schappij voor letter kunde kent de essay prijs Wijnandts Fran cken toe aan mr. Abel J. Herzberg voor diens ..Am or Fatr\ 16 JULI; De Jotaan Wagenaa.stichting in Den Haag kent haar jaarlijkse prijzen toe aan de composities „Arethusa" van Alex Voormolen en „Balla de du pendu" van Sas Bunge. 1 NOVEMBER: De Jacob Marisprijs voor het beste werk uit de laatste vijf jaar van een Haags schilder wordt toegekend aan Paul Amtzenlus (voor ,,Veer Eek en Wiel") en Theo Bitter (voor „Mannen om tafel"). 24 NOVEMBER: Wil lem Wittkampf ont vangt voor zijn novelle ,.Het kanon" de Reine Prinsen Geer!Igsprijs. ,.,De9Muzen De Unesco heeft op 15 Januari aan Henri J. H. Geraerdts. leraar aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag een beurs toege kend voor een reis van 6 maanden door Ame rika. waar de heer Geraerdts een. studie zal maken van het muziekonderwijs op de scholen, Nederlands oudste to neelspeelster, Marie v. Eysden—Vink, werd Op 14 Maart 85 jaar. Hendrik Andriessen is op 2 Mei geïnstalleerd als directeur van het Koninklijk Conserva torium in Den Haag. Zijn broer Willem be kleedt eenzelfde func tie te Amsterdam. De beeldhouwer Theo van der Nahmer heeft op 18 Mei opdracht ontvangen voor een. monument ter nage- ;chrijver Louis Coupe rus, dat in Den Haag dachtenis van de zal worden opgericht. En het Kröllcr-MUller- museum op de Hoge Veiuwe, werd. op 4 Ju ni het eerste van een reeks concerten gege ven. De Nederlandse Maat schappij voor Letter kunde benoemde in haar. vergadering van 21 Juni prinses Wilhel- cnlna tot buitengewoon ere-Hd, Op de fenomenale "Weense te toonstelling in '47. die letter!! iedereen vermocht te boeien en c glorieuze manifestatie van de Mün chener Pinakótheek in '48, beide ir het Rijksmuseum, kon bezwaarlijk nog een climax volgen. De expositie van mid deleeuwse kunstschatten uit West-Duitsland had genoeg verrassende momenten en universele aspecten, maar zij appelleerde toch meer op de deskundige kunstgenieter dan op het gros van het publiek. Nóch Den Haag, nóch Rotterdam bleven ach ter in het opzetten en inrichten van tentoonstel lingen, die ver boven de lokale gezichtssfeer uit gingen. Het Haagse Gemeentemuseum, dat moeite heeft gehad zich van de oorlogsschokken te her stellen, deed o.m, van zich spreken door een ere- tentconsteUing aan James Ensor gewijd. Een extra modem aspect bood „Facetten" van kunst uit de Beneluxlanden; een interessante tentoonstelling, waarop de leuze de vooropgezet te gedachte, wellicht nog meer de aandacht vroeg dan de schilderkunst zelf en waar men de een voudige en spanfaan-menselijke emotie al te veel heeft gemist. Rotterdam mag zich de eer toerekenen een be langrijke tentoonstelling te hebben gewijd aan de kunst van. zijn gewezen zoon Kees van Dongen. Helaas deden zich daar enige gebeurlijkheden voor die het Rotterdamse cultuurleven beter be spaard hadden kunnen blijven.. Een belangrijk gedeelte van Van Dongens werk werd later ook in de zalen van Kunstliefde te. Utrecht getoond. Nu wij Kunstliefde noemen mag niet onvermeld blijven, dat dit Genootscrap wellicht het Oud ste in den lande de zorg op zich heeft genomen voor een selectie moderne Utrechtse kunst, die in Aarhus, de 'tweede stad van Denemarken, een overweldigend bezoek trok. Opent dit Utrechtse initiatief geen verblijdende verschieten? Arnhem trok de belangstelling door een initia tief dat in het nieuwe jaar mogelijk ook elders navolging zal vinden, zij 't niet op dezelfde schaal en in dezelfde voorname stijl. Wij bedoelen de tentoonstelling van beeldhouwwerk in de open lucht, in-Park Sonsbeek. een tentoonstelling die als novum reeds lofwaardig was, maar ook om de wijze van uitvoering, in alle opzichten artistiek verantwoord, geprezen mocht worden. Het is te hopen, dat zoietsop dezelfde plek nog eene kan worden herhaald! C. A. SCHILP. Van de acht premières, die Rotter dams Toneel in het afgelopen jaar oracht, zullen er drie zeker een meer dan gewone indruk hebben gemaakt. Gaan we in volgorde van opvoering na welke stukken, dat waren, dan omen we eerst bij de voorsteling an Montserrat,het sterke, harde ;pel van JEmahuel Robles, dat onder :egie van Paul .Storm een bijzonder goede opvoering kreeg. Ofschoon hetpremièrepubüek overduidelijk rijn instemming met stuk en spel be- uigde, heeft Montserrat helemaal tiet de belangstelling gekregen die Wat heeft üe Tijd sinds half Juli in onze herinnering van het Holland Festi val 1949 dominerend achtergelaten? Op het concertgebied denken we het eerst aan het Kamerkoor van Felix de Nobel, met werken van de grote Nederlandse componisten.: Des Pres, Sweclinck, De Lassus en van onze jonge tijdgenoot Lex var Delden met diens bekroonde RubM- yét. Orkestconcerten klinken weer op: we horen Carl Schuricht zich geven aan de Negende en het Te Deum van Bruck ner, met het Residentie Orkest en het Haags Toonkunstkoor. We horen het Concertgebouw Orkest onder leiding van Pierre Monteux in Stravinsky's Pe tra uchka en onder leiding van Eduard vanBeinum in de prémière- van Brit ten's Spring Symphony. Een belangrijk concert was de Nederlandse avond van het U.S.O: onder leiding van Willem van Otterloo. Solisten horen wjj in hun meest markante momenten: Casadésus in Mozart; Ginette Neveu in het Con cert van Brahms. Onvergelijk is de'door üe Nederlandse Opera onder leiding van Pierre Monteux opgevoerde opera Orfeo van Gluck, met Kathleen Ferrier. Greet Koeman en Louise de Vries in de hoofd-, rollen. Monteux en onze opera vonden elkaar op gelukkige wijze ook ln Ma- non en Carmen. De Weense. Staats- opera trok met Mozart-opera'b de be langstelling van heel het land. Met dit alles Is het Holland Festival dus goed voor de dag gekomen.Met enthousiasme heeft men deze instelling enorm uitgebouwd, en ons zijn steeds groetende en rijpende perspectieven, reeds vaag bekend. Het Holland Festival echter heeft twee heren te dienen: het financieel volksbelang, zeg: V.V.V. en het geestelijk volksbelang, zeg: Kunst aan, voor en van het volk. Dit laatste: het "financieel en geestel. binnen "t be reik brengen van de beste kunstmani festaties moet. een der leidende prin cipes worden. Het beste wat onze ama teurs in koren en alle. soorten, van or kesten leveren moet hier tot uiting kunnen komen. Speciale vormen van grote aantrekkelijkheid door eigen, aard afstekend tegen het overal ter we reld zelfde ge-festival kunnen Meruit groeien, Misschien is de afgod V.V.V. er per geluk ook nog meer door ge diend I Het Holland Festival worde een Hollands Festival l Zo begint één der mooiste scènes uit fietsendieven": het zoontje verliest z'n vertrouwen in de vader, die een kans om de dief te grijpen heeft laten glippen.... Verschillende in het nationale en ook in het internationale kunst leven belangrijke figuren overle den in 1949 Op 6 April de zang- paedagoge 'Aaltje Noordewier— Reüdingius, wier 80ste verjaardag op 1 September 1948 nog tot een grootse hulde aanleiding had ge geven Op 2 Mei de schilder Hen drik Chabot, 54 jaar oud. De 87- jarige Belgische schrijver en No belprijswinnaar Maurice Mater- Imck op 6 Mei. Op 10 Juni de 67- jarige Noorse schrijfster Sigrid Undset. 12 Juli de 52-jarige violist Herman van der Vegt en zp vrouw de pianiste Mimi van Unen, beiden met het ongeluk van de „Franeker" omgekomen. Op 36 Augustus de Amerikaanse schrijf ster Margaret Micftell, 43 jaar oud De 70-jarige schrijver Nico van'Suchtelen op 29 Augustus. De componist Richard Strauss, die 11 Juni 85 jaar geworden was, op 8 September, Bij het vliegongeluk op de Azoren 28 October de Franse violiste GinetteNeveu en haar broer de pianist Jean Neveu. Op 15 November de opera-regis seur prof. Lothar Wallerstein, 67 jaar oud. De 89-jarige Belgische schilder James Ensor 19 Novem ber. Er is maar 1 „film van 't jaar" R ZOU HIER natuurlijk ook JOs een Jcop kunnen staan in de trant van „De filmband rolde in 1949". En daaronder dan een op somming van wat er een jaar lanp 20 al in 0712e bioscopen £e zien was. Aan Amerikaanse,. Engelse en Franse, Italiaanse, Nederlandse Poolsej Duitse en Hongaarse films. Aan sensatie, mysterie, drama, poë zie, humor, klucht, kolder en shouf. Namen en titels: 't heeft allemaal zo weinig zin. Belangrijker is 't na te gaan, of er by al die films uit het nog jonge verledeneen aan knopingspunt lag voor de toe komst; waar er mogelijkheden bic ken te schuilen voor een gezonde onttmkkeUng van het merkwaardi ge verschijnsel, dat film heet en dat kunst kdn zijn, maar doorgaans niet meer is dqn een bedwelmend genotmiddel van matige kwaliteit. Nee, goed gaat het niet met de film. Ze is in een doodlopend slop gêraakt van, „sex and crime" blote-henen prikkel en sensatie en in de zijstraatjes in de richting van comedie, verstrooiing, blijkt zich de fantasie al even moeilijk en zon der veel uitzicht te bewegen als langs het pad van het drama. Het enige land, waar de gevestigde filmindustrie door jong bloed wer kelijk verfrist werd is Italië, dat met een aantal bijzonder verrassen de producten blijk gaf een weg ge vonden te hebben, naar een gezon de ontwikkeling. .Het beste voorbeeld hiervan is Vit- torio de Slca's „Ladri di biciclete" „Fietsendieven". Hier geen we reld opgebouwd uit decorstukken, geen studio-schijn, maar het leven zelf betrapt in de werkelijkheid. Huizen, straten, pleinen vol drukke bedrijvigheid van het leven van alle dag dienen hier tot achtergrond voor een geschiedenis, die midden in de werkelijkheid geplaatst is, of liever nog uit de werkelijkheid zelf opge weld is. Het stukje tragedie van de stempelaar, die een baantje krijgt» maar het weer verliest, wanneer zijn onmisbare fiets gestolen wordt, is het leven zelf. Het leven, dat hier eigenlijk de hoofdrol speelt. Een. simpele geschiedenis, met simpele middelen verwerkt tot een film, waarin de emoties, die de noden van het alledaagse leven kunnen opwek ken, trillen tot spanningen, werke-* lijker en heviger dan welke thriller ook kan bereiken. Een stuk film- poëzie ook, waar ze het geluk voel baar maakt, dat we allen zoeken en dat soms afhankelijk kan zijn van heei simpele en onnozele dingen. Filmkunst deze „Fietsendieven" die tot de mens Weet te spreken en tot de massa ook, Daarom is „Fietsendieven" een be langrijke film, ver uitstekend boven het vele matige en het weinige goe de dat dit jaar op het bioscoopdoek verscheen: de „Film van het jaar!" A. T. KAMPHOFF, Europees cultuurcentrum in wording STRAATSBURG. 6 September. De Europese Consultatieve As- sembïée heeft het voorstel aange nomen om. een Europees cultuur centrum te stichten, dat de cultu rele banden tussen de Europese democratieën zal moeten verster ken. Bioscoop-conflict in Gouda GOUDA. 28 Juli. De "aari de gemeenten dwingend voorgeschre ven verhoging van de vermakelijk, heidsbelasting tot 35 pCt. heeft drie bioscoopexploitanten te Gou da genoodzaakt hun theaters te sluiten. Op 19 October werd de componist Pe ter van Anrooy 70 jaar. In HET' STEDELIJK MUZIEK- 1 LEVEN van het afgelopen jaar jaar nam, dat spreekt byna vanzelf,' net' Philharmoniseh Orkest de be langrijkste plaatsen in. De sameri- sieliing der programma's was over het geheel genomen zeer aantrek kelijk. Naast werken uit het gang bare repertoire genoten composities o.a. van. Tippet, Espla, Schostako- witsch, Bartok, Britten, Pizetti en Aubert een eerste uitvoering. Ook bracht het orkest kort voor dat het zijn succesvolle concertreis door de Scandinavische landen ging onder nemen, werken van componisten uit die landen ten gehore. Een eigen klankidioom bleken deze muzieken niet te bezitten. Dit bezat wel het Concerto n. 10 van de Deense com ponist Vagn Holmboe, dat het °r~ kest onder leiding van. de Deense gast-dirigent Lav ar a Friisholm laatst op een Zondagmiddagconcert introduceerde. Natuurlijk werden ook werken in eerste uitvoering van eigen bodem gespeeld. Wij noemen hier Guillau- me Landré's Sïnfonia Sacra, Zag- wijns concert voor haTp en orkest, een ouverture van Henk Badings, benevens de vierde symphonie van. Matthijs Vermeulen, die nogal de pennen in beroering bracht, de tweede symphonie van Oscar van Hemel en een Divertimento van Cor de Groot. - Het werk dat da Rotterdamsche Kunststichting dit jaar verrichtte getuigde van veel activiteit. Zij or ganiseerde weer een aantal Debu tanten- en Jeugdcancerten. Ook in het arrangeren van de Lunchcon certen had ze een belangrijk aan deel in het slagen hiervan. De Kamermuziekvereniging, de Rotterdamsche Kunstkring en de Volks-Universiteit arrangeerden voor hun leden de gebruikelijke re citals. Vermelding verdient het feit, dat het in October 60 jaar geleden was, dat het Concertgebouworkest voor het eerst optrad voor de le den der Sociëteit „Harmonie". Het bestuur gaf bij deze gelegenheid een volledig gedrukt overzicht uit van de werken die het orkest ge durende deze zestig jaren in dit milieu ten gehore bracht. De koorverenigingen gaven hun jaarlijkse uitvoeringen meestal met werken uit het geijkte repertoire. Een uitzondering, hierop maakte het Koor der Maatschappij tot Bevor dering der Toonkunst afd. Rotter dam, dat onder leiding van Otto Glastra van Loon de wereld-pre mière van de Apocalyps van Henk Badings bracht, een oratorium, dat de componist in opdracht van Toonkunst schreef. HERMAN VAN BORN het stellig verdiende. Vooral de ster ke rol van Richard Flink: de tweede kolonel Izquerdo zal in het gehéugën blijven, De twee andere hoogtepunten lig gen nog niet zo ver af. Me. Gasten op het kasteel, voor het eerst begin October vertoond, verraste Rotter dams Toneel burger en buitenman. Dit virtuoos en speels geconstrueerde spel van Jean Anouilh, dat de men selijke waardigheid tegenover de geldmacht stelt en de eerste^ .doet. zegevieren, werd onder de dwingen de suggesties van de Franse regis seur André Barsacq met zo'n verve, speelsheid, en vaart vertoond, dat deze voorstellingen stellig de belang rijkste van het jaar genoemd moeten worden. Het stuk trok terecht over al volle zalen en het is wel te voor zien. dat het ook in het nieuwe jaar nog lang repertoire zal houden. Ook met de opvoering van Heyer- mans' De opgaande zon, toonde de troep zich van zijn goede zijde. On der regie van Richard Flink gaf men een gave vertoning van dit spel van de kleine middenstand. Ko Arnoldi regisseerde twee stuk ken: O'Neüi's Liefde in 1900, een stukje familieleven zonder preten ties. bijzonder ongecompliceerd en huiselijk voor. een auteur, die de somberste tragedies op zijn naam heeft staan. Van de gezellige voor stelling zal" men zich vooral Arnol- di's kostelijke lichtzinnige oom Sid herinneren. Ook, onder regie van de directeur ging de oude Jonkvrouw de la Seiglière, het overbekende blijspel van Jules Sandeau. Drie werken werden onder regie van Joan Remmelts vertoond. Ten eerste het büjspelletje Hals over kop, waarmee het jaar werd ingeluid en. waarvan men zich een. kostelijke rol van Louis de Bree zal herinne ren, wiens vertrek een gevoelige slag voor Rotterdams Toneel bete kent. Edward mijn zdoh, liet drama van de eerzuchtige, onscrupuleuze vader, die zijn zoon ongewild ten verderve voert, kreeg onder regie van Rem melts een goede opvoering, maar noch dit stuk noch het eveneens door Remmelts geregisseerde Golden Boy, vermochten als spel bijzondere in druk te maken. R. V. In het „Stadttheater" te Aken zal op Oudejaarsavond door net toneelensemble van dit theater een toneelstuk met pacifistische strek- king van de Franse toneelschrij ver Romain Roland worden op gevoerd. Men hoopt toestemming te krijgen om te zijner tijd ook een aantal opvoeringen te geven. DE „DANSVOORSTELLING-1949'" 1» over bet gebed genomen voortreffe lijk geweest en rijk geschakeerd..Om de kinderen vertrouwd te maken met de uitdrukkingsmogelijkheden van de dans was er het „Scapino-ballet" wélk kind geniet er niet van? Wat kinderenzélf kunnen presteren leerde ons de Rotter damse üanspaedagoge Netty - vaader Valk die momenteel welhaast de beste leerlingen-uitvoeringen .geelt. Soaia Gaskell toonde met haar groep in „Van petit-rat tot solistdat zij bet dansta lent der Nederlanders weet te ontdek ken én te vormen t Van verre landen was er veel goeds te zien: dat. de grote Raden Mas Jodjana ons nog eens „De ij dele koning" én. de boven alle landen en volken uitgaande „Groene schemer" wilde - brengen; maakt ons dankbaar. De Spaanse, dans was goed vertegenwoordigd door de fijne, gedistingeerde Marïemma en. door José Torrès, uitbundig als altijd, schijn baar geladen met olectriclteit. die op de toeschouwers oversprong. Ook van vreemde hodem waren de dansen van de Caraïbische groep van Katherin* Dunham. Show wis het, maar voortref felijk. En verbazingwekkend ook door authenticiteit. Voorts was er onze eigen westerse balletcultuur. Roland Petit met zijn Ballets de Paris veroverde ons geheel en al met het katten ballet „Les demoi selles de Ia nuït". Frans ballet op zijn best! ,De Ballets des Champs-Elysées vormen minder een eenheid en experi menteren wel teveel ten koste vanhet. gave' kunstwerk, maar „De sphinx" en .X'Amour et son amour" waren grote evenementen. Dat het Grand Ballet de Monte Carlo de erepalm wegdraagt, wie zal het willen tegenspreken? Wie kent groter danseressen dan Kosella Highto- wer, Toumanova, Tallchief? Wie een groter danser dan Eglevsky? Wie een gevoeliger vertolker dan Skiblne? Als dit de Hogeschool is, laten wij dan de middelbare school niet vergeten: het Britse Metropolitan Ballet heeft ons ontroerd met de schoonste uitvoering van „Lee Bylphldes", die wij ooit zagen. Wanneer zien wij in Nederland een eigen balletgroep, die in eenzelfde drie jaar lïjds een dergelijk hoog peil weet te bereiken? Dit jaar is een betrekkelijk rus tig jaar geweest ïn het vermhaks- levenen daaruit zou men kunnen opmaken, dat het normalisèrings- proces is voltooid. Maar de conclu sie ligt ook voor de hand, dat het publiek eijn ergste honger heert gestild en dat het nu weer, wat niet meer dan logisch is,, op de kwartjes en dubbeltjes gaat letten. Daarbij komt nog, dat het uitkoop systeem in onze stad zo'n groot deel van de markt heeft veroverd, dat voor het vrije bezoek van voor stellingen maar heel weinig ru. -n- te meer over is. In die mate zelfs, dat de Schouwburg, uitgezonderd dan het weekeind, dat voor het Rotterdams Toneel is gereserveerd, gedurende verscheidene maanden niet meer dan drie of vier keer In het Metropolitan Museum te New York werd op 22 October een grote ten toonstelling geopend van Werk van Vin cent van Gogh. /N GEEN JAAR heeft de "kunst zoveel tongen in beweging ge bracht als in 1949: een schandaaljaar, dat ons heugen zal En schandalen, die ons tegenover het buitenland nogal eens een figuur deden slaan. In ieder geval hebben we onze goede en geachte zeden duchtig beschermd: wég met 'i vieze naakt in de schone kunst, geen aanstoot meer in onze musea, geen goed woord meer voor Van Don gen, die oude wulpserik., het lichtekooiengedoe van Lady Chatterley uit onze boekhandels geweerd en alle bevrijdingsmonumenten moe ten een broek aan hebben voortaan. En laat het buitenland maar schamper lachen: wij hebben onze door de Muzen belaagde eerbaar heid keurig gered. Maar behalve van deze fatsoen-schandalen was er nog meer lawaai in ons kunstwereldjeer werden nogal wat hei lige huisjes bestormd en.ook ruiten ingegooid, figuurlijk en letter lijk, Het is begonnen diep in Lim burg, in een kerkje, waar Aad de Haas kruiswegstaties had geschil derd, visionnaire voorstellingen. KlUlst Sandfcerg, directeur van bet Am sterdamse Stedelijk Museum op 26 Mei een klacht in bij de offi- Diezelfde dag, 21 Juni, een cier van Justitie: er zijn honder- soortgelijk probleem en soprtge- den valse Van Gogh's in omloop. Ijjk schandaal in Tilburg: een Vie.r doeken door gerenom- boekhandelaar kreeg een proces- Anderhalf jaar hebben ze er ge hangen. De kerkelijke overheden stemden er mee in, maar op 15 April heeft men de kruiswegsta ties er weggehaald. Het werk van De Haas was namelijk door Al- bert Kuyle, de fascistische jour- nalist en dichter die al was hij en daagde Van Gogh-kenners uit lend en pornografie meerde Van Gogh-kenners voor verbaal, omdat hij „De eerste La- echt verklaard werden met dy Cbatterley" van Lawrence name genoemd, waaronder een (door Jo Boer vertaald) in_ zijn zelfportret, dat in het bezit was zaak had: Ook hier: geen artistie- van de Amerikaanse filmmagnaat ke, maar morele normen bij een WiUiam Goetz. 'kunstwerk. De kantonrechter De heer Goetz bleek bar kwaad vond het boek danig zinneprikke- ook vpor lange tijd uitgesloten, maar rustig bleef doorgaan met publiceren, voor ontaarde kunst uitgekreten Een maand later diende Jhr. zijn doek te onderzoeken. Maar twintig gulden boete op. toen enkele maanden later jhr. Sandberg in Amerika was, mocht hij het zelfportret niet zien en fatsoen En op 10 Juni het grote schan- Het volgende grote schandaal: Charles Eyck exposeerde zijn in huldigingsschilderij, kreeg niet malse critiek en daagde zijn heid van „De Emmaüsgangers". De Belgische expert, prof. P. Co- remans kwam met een chemische bewijsvoering: Van Meegeren schilderde nDe Emmaüsgangers"! En Coremans slaagde er zelfs ïn de hele vervalsingsmcthode van Van Meegeren te ontsluieren. Maar een andere expert Jean De- coene bewess met allerlei chemi sche proeven, dat „De Emmaüs gangers" een oorspronkelijk werk van Vermeer is. En dat de proe- -j. ven van prof. Coremans, die eind JNiet goedNovember nog een nieuwe ver legde daal: twaalf schilderijen van Kees critici uit bet dan zelf maar eens val5ïng(?) ontdekte „Het laatste Avondmaal", niet wetenschappe lijk verantwoord waren, waarmee we dus wat het Vermeer—Van Meegeren-mysterie betreft nog even ver zijn Opschudding. In de toneelwereld was het nog rustig gebleven, maar op 17. No vember kwam ook hier een balle tje aan het rollen. Guus Oster verliet Comedia en richtte met Johan de Meester een eigen ge zelschap op, dat solliciteerde naar het bespelen van de Amsterdamse Stadsschouwburg, waar de leiding van het ATG door Van Dalsum van Dongen van de expositie in beter te doen. Voor het beste Museum Boymans verwijderd. Op schilderij van de inhuldiging laof- last van het Rotterdamse gemeen- de hij 4000 gulden uit. „Onzin", tebestuui burgemeester Oud 2ei het ministerie van O., K. en was niet aanwezig en de loco- W. „wij doen hier niet aan mee, burgemeester zwichtte voor be- we hebben Eyck een opdracht ge- zwaren van. A.R.-zijde, dat de geven en wij hebben zijn werk twaalf doeken zinneprikkelend geaccepteerd!" Charles Eyck be- en Defresne nu ook niet algemeen zouden zijn en ongezonde belang- gon ook wat terug te krabbelen, gewaardeerd wordt. Rotterdam en stelling zouden trekken. Rotter- maar de uitdaging van II Juli Den Haag raakten ook in de al- dam was in last: een regen van was nu eenmaal een uitdaging, gemene opschudding betrokken protesten: „belediging van de Ne- En verschillende schilders belust en de grote vraag is nu: Wie, wie derlandse cultuur". Discussies en op reclame, op 4 mille en ook en wie krijgen straks in Amster- interpellatie in de gemeenteraad, trouwens op schilderen, namen de dam, Rotterdam, en Den Haag de maar niets baatte: géén al te handschoen op. Zo de Nederland- grote kans? Voor de tonelisten bc- naakten meerse schilderes Cock van Gent in Jangrijker dan voor het publiek: Morele bezwaren kwamen ook Amerika, die kort tevoren haar als er maar toneelgespeeld wordl: aan de orde toen de Maatschappij rechteroor wilde verkopen om en dón goed... der Nederlandse Letterkunde de m^ar aan de kost te komen. Het Van der Hoogtprijs aan Anna oor had ze niet zo nodig, de kost Blaman wilde toekennen.. Twee wel, van. de vijf leden der commissie stemden tegen, de meerderheid was vóór eri Anna Blaman kon De zaak-Van Meegeren is op 10 de prijs dus krijgen. Maar ze zei Augustus weer opgedoken, toen nee, omdat de prijs, die een aan- het curatorium van de Stichting moediging dient te zijn, hier meer Boymans een nieuw onderzoek een ontmoediging werd besloot in te stellen naar de echt- Schandaal Niet echt En op Sinterklaasmiddag- heeft een achttal schrijvers bij de uit geverij Van Holkema en Waren- dorff te Amsterdam een ruit in gegooid. Met een paar bakstenen: en het boek „Das England-Spiel' van Schreieder, dat daar. werd uitgegeven. Uit protest vrij toegankelijk was.. Het gevaar, dat het publiek de Schouwburg meer gaat beschouwen als een zaal, waar allerlei voorstellingen wor den gegeven (die men meestal niet zal kunnen bezoeken), dan als7het theater, waarheen men .gaat, wan neer men een avond „uit" wil, lijkt ons niet denkbeeldig,- Ballet- en danskunst bracht minder verrassingen dan vorig jaar, solisten traden "niet op. In Carmen Amaya en haar zigeuner familie signaleren wij metde meest edele, wel de merkwaardig ste vertegenwoordigers van het ras. Corrie Hartong ging met de haren „Op het .Danspad", Netty v. d« Valk introduceerde nieuwe ballet-, ten en in het najaar was- er liet debuut .van de „Maasstad" dans groep, waar wij voorlopig nog een. groot vraagteken achter plaatsen. In Dijkzigt kon men deze zomer een prachtige Don Quichot op zijn rossinant zien, binnenrijden. Dat v/as een openluchtspel, evenals „Wij willen bouwen", de demon stratie var. deRotterdamse jeugd op 18 Mei, Opbouwdag^ - V Schaatsenrijders daarentegen moest men zoeken op het toneel van Luxor, dat enkele weken be reden is door de Ice Follies 1949. Nog Iéts nieuws: de eerste Duitse films werden weer vertoond, een gebeurtenis, die bijna onopgemerkt bleef. Het honderdjarig .bestaan van. Boymans werd Herdacht met een indrukwekkende tentoonstel ling uit- het bezit van D. J. Van Beuningen en het feit, dat Heyer- mans 25 jaar geleden overleed, met toneeluitvoeringen, voordrachten, lezingen en een portret in :de Schouwburg. Het beeld/dat ons'uitgaansleven, in het afgelopen jaar biedt, is niet overweldigend of rijkgeschakeerd, eerder sober en matig, hetgeen ook volkomen in overeenstemming is met de bestaande culturele behoef te, die nimmer, ook voor de oor log niet, groot is geweest. Een belangrijke traditie, waarin een internationale erkenning is uit gedrukt van dc litteratuur, heeft 1949 niet gehandhaafd: geen Nobel prijs voor letterkunde. De traditio nele Nederlandse Boekenweek daarentegen is ons gebleven, mét het bekende geschenk, waaraan een prijsvraag vcrbonacn is: ditmaal de novelle „Twee negerpopjes" van Clare Lennart. In de litteraire we reld overigens weinig belangrijke gebeurtenissen, geen verrassende debuten, wel wat kabaal en ten slotte enkele jubilea en herdenkin gen: Goethe's geboortedag, twee eeuwen geleden op 28 Augustus, gaf aanleiding tot „Fausf'-opvoe- ringen en een tentoonstelling van zjjn werken. Dc winnaar van de Nobcinrljs-1947, dc Franse schrijver André Gide werd op 22 November tachtig jaar evenals een maand la ter dc Nederlandse dichteres Hen- riette Roland Holstvan der Schalk, wier verdiensten vorig jaar met een ere-doetoraat erkend wer den cu dit jaar roet het ere-lid- maatschap der Nederlandse Maat schappij voor Letterkunde. Na dc opvoering van haar „Thomas More"' op 6 Maart te Amsterdam werd zij- gehuldigd cn op 26 December twee dagen na haar. jaardag volgde nog een grootse hulde in Den Haag. Bouwmeester' W. M. Dudók' werd op.! 6 Juit 65 en tien dagén later de zange-' res Suze Luger 60 jaar. De „Orquestra Slmfonlca dl RadliiNa-- clonal' te Rio de, Janeiro voerde-op. Augustus voor de BrazUlaanse radio. 4e' „Sonatine Appolinlqufe'! 'vando''.Haagse' componist Ignace Lillen uit.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1949 | | pagina 5