„Rotterdam hief de handen niet ten
hemel, het ruimde puin!"
Hartje-stacltot 14 Mei 1940
Boekenweek: 24 Februari
tot 4 Maart
Particuliere radiodistributie duurder
dan P.T.T.-exploitatie
Het gesprek over Zadkine
beeld mat voort
gaat
Middelburgs carillon
op Jaarbeurs
Sky-m asters in een
Skymaster
Sir Barry, artist-maecenas
gelooft in de jeugd
Voor de oorlog lage lonen en
slechte sociale -toestanden
Klaus Fuchs
100.000
werklozen?
Hëdlers vrijspraak
wekt protesten
X--
ACHTTIEN ZWEEDSE: VLIE
GERS nemen deel aan zg. finood-
landtngsoefeningen" in de ber
gen. De -parachutes uan de vlie
geniers kunnen gemakkelijk tot
een tent worden omgetoverd en
hun kleding is op'een langdurig
verblijf in de bergen berekend.
Al de benodigde prouiand v voor
Donderdag 16 Februari i960
AFGEZIEN nog van het moeilijk te berekenen effect .dat het
levendig gebruik van ons Zadkine-„forum" op het gewenste feit
a^maTA^g het beeld zal hebben, blijkt het gesprek
wSnJrïi'JiS ma*en in hart en brein van de
Rotterdammers, die vooral waar het culturele zaken betreft toch
als tamelijk gesloten bekend staan.
^T'm.en da.n een bijkomstigheid noemen, die met de kwestie'die
mocht zijn, siechts tijdelijk temaken
heeft, het is toch heel belangrijk en_ ook hoopgevend, dat er hier bij tal
t?cm mensen wel degelijk concrete inzichten en weloverwogen verlan-
BmakeVtv"a7ETtVa Óezkht van de stad en haar
„mafte up Extra verblijdend w het, dat de pleitbezorgers van het beeld
i™ riversci £nfLe Viei>en hun conclusie benaderen
de zeer duidelijke meerderheid zijn.
u.eS brij dan nogmaals een aantal meningen weer, die
zich meer tot het bewuste arttkel beperken.
Une mij te mengen in de' discussie
over het omstreden oorlogsgedenk-
tekemNu echter ir Tillema per-,
soonliik. zo grievend werd aange
vallen. wil ik motiveren.waarom
ik ziin oordeel deel:.
Wie iets over de oorlogsjaren wil
zeggen, zal er aan moeten denken,
dat duizenden onder ons iedere dag
zonder 'woorden het leed te dragen
hebbeii. dat deze oorlog hen. bracht.
Wanneer hii daaraan raakt' zal hii
dit leed .met eerbied moeten nade-
ren.
Hij zal daarnaast de mentaliteit
van Rotterdam in die jaren moeten
Onder, het hoofd .Zadkine. Tille-
ma en nog iets", schrijft de viool
bouwer Eugëne Eberle;
Droevig, dat. om een prachtig
werk van een gevoelig kunstenaar
als Zadkine. nog twistende stem
men opklinken Helaas, we zïin er
in de laatste maanden niet voor
gespaard gebleven: Van Dongen in"
Rotterdam. Jan Sluyters in Schie
dam. het geval-Appel in dè hoofd
stad en nu weer dit.
Het treft mii steeds weer. dat er
zoveel mensen zijn. die een oordeel
over kunst menen ie hebben, hoe
wel ze er zich zelden intensmee.
bezig houden. Men ziet hen ook
zelden op tentoonstellingen of con
certen. Iaat staan, dat ze zelf eens
de moeite nemen er iets over te le
zen. -
Bij hen komen de modernen er
altijd heel slecht ai In dit ver
band trof het mij dat de heer Til-
lema in 2iin afwijzing van het
beeld voon Rotterdam van Zadkine
nogal eens spreekt van het gezonde
gevoel voor kunst?) van ..the man
in the streef';
Voorts is het misschien interes
sant. hat de tegenstanders .van de
laat Ik het nu. maar moderne
kunst noemen de nieuwlichters
meestal beschouwen als s nobis ten
of psychopathen.
Het ia echter naar mijn ervaring
altiid zo. dat een mens, die zich
voelt aangetrokken door schone
■moderne kunstuitingen, deze wer
ken alleen maar kan waarderen,
omdat.hii ook weef. wat er óp dit
gebied vroeger is gewrocht en de
schoonheid van deze oude mees
ters kan ondergaan.
Heus. de ..psychopathen". die
Zadkine mooi vinden, houden ook
van Bach fZadkine zelf óók) en
degenen, die van Bartók houden,
zullen de schoonheid van een Lu
cas van Leyden weten te proeven.
Maar zij.' die Zadkine een hans
worst "vinden, laten zij me niet
vertellen: dat ze van Rembrandt of
Vermeer genieten, want 'ik'.geloof
hen niet. Hoogstens vinden ze Tol
lens in het Park mooi!
„Heel beste affiche"
- Jan Begeer, typografisch ont
werper: -
De dtécpssie.over desaak- Zadki-;»
ne ontwikkelt zich,, zoals-men de
onenigheid in moderne kunstzaken
kent. Toevallige bewondering en
afkeer zoeken naar gezonde zake
lijke rechtvaardiging. Ik hoor
steeds eenzelfde vergissing: een
beeld voor buiten is namelijk heel
iets anders dan een beeld voor- bin--;
nep.; zoals, een affiche geen'schilde
rij is. De vérhalen ter verdediging
van de diverse categorieën,, moeten
dan ook steeds weer. andere zijn.
Nu is'een bééld geeri 'schilderij
en een beeld voor buiten geen af
fiche. maar de;-verwantschap van
de „kreet" met een heel beste af
fiche is voor mij een groot compli
ment.
en van die taaie wil om te leven
niet. Het is niet geboren uit dit
leed en deze moedig gedragen el
lende Het schreeuwt, het is thea
traal. Het is niet Rotterdams. Het
is moeeliik. dat een aantal begaaf
de kunstenaars het bewonderen.
Dus toch geen Grand-
Guignol?
Het is verblijdend, 'dat in Uw
blad enige plaatsruimte is gewijd,
aan het geval-Zadkine. ook al is
het jammer, dat het niet mogelijk
bleek hei bewuste artikel van de
heer Tillema in iets minder frag
mentarische vorm'weer te geven,
schrijft de heer C. Reedijk. Had dit
■wel kunnen gebeuren, dan was het
billijker geweest tegenover de
schrijver, die ziin betoog in een
ietwat vollediger vorm aan het pu
bliek ter beoordeling voorgelegd
zou weten: tevens zou deze gulheid,
beter dan welk tegenbetoog ook. de
zwakte van het artikel aan de kaak
gesteld hebben. -
Want. wie het in ziin volledigheid
leest, vraact zich af wat de schrij
ver denkt te bereiken met deze
proeve van oratorie. waarin hii zich
nu eens bedient van luchtelige rail-
lerie en dan weer van een religieus-
ethische argumentatie, waarin hii
i T- r?rmet een zekere intellectuele neer-
kennen, Ik denk bijvoorbeeld aan j buigendheid ..the man in the
een vergadering. die een eroep street" in bescherming meent te
burgers belegde toen de stad nog moeten nemen tegen ..Zadkine's
rookte. Zn gebruikten geen zwareman" zonder' ziin kunstwaardering
woorden, zii schreeuwden niet. zij nochtans ronduit te duiven identi-
UTRECHT Op het Jaarbeurs-
terrein aan de Croeselaan. waar de
technische afdeling onderdak heeft-
gekresen. al staan er juist heel veel
groté werktuigen in de open lucht,
zal tijdens dg aanstaande voor-
iaarsbeurs een carillon ziin vrolijke
klanken laten klinken. Het is sa
mengesteld uit de lichte klokken
van dé beiaard uit de OX Vrou-
Maar het zegt ons Rotterdammers wetoren Van Middelburg, die in de
van laag tot hoog niets. Het hoort volksmond de Lange Jan wordt ge-
misschien in Münehen. maar niet noemd. Behalve dit carillon zal. er
bij ons. ook. een. grote luidklok uit dezelfde
toren aanwezig ziin. Deze was bü
de beschieting near beneden geval
len en had en erote barst. Nadat de
klok.was gelast was de toon echter
totaal afwijkend, In een gieter»' in
Heiligerlee i.< de klok, die 6.600 kg
weeét. weer bitgestemd.
De Nederlandse klokkenindustrie
heeft reeds in de iaren voor de
laatste oorlog grote vorderingen
gemaakt en thans kan men zeggen
dat zii aan Engeland, vele jaren
onze gróte concurrent, gelijkwaar
dige producten aflevert.
Er zijn reeds klokkenspelen naar
Amerika. Zuid-Afrika. België en
Scandinavië gegaan. Deze export
mogelijkheid heeft mede aanleiding
gegeven totdeelneming aan de
Utrechtse Jaarbeurs.
hieven de handen niet ten hemel-
Zii beraamden Dlannen om de nood
te lenigen.. Zii deden.meer: zii na
men in die dagen! het besluit
hun stad te herbouwen. En zii. gin
gen aan de slag nuchter, zakelijk
en efficiënt, zoals zii waren: zii
ruimden puin
En dat is de houding van Rotter
dam gebleven onder de uitzonder
lijk zware slagen die komen gin
gen: nuchter en onverzettelijk. Ik
meen te wéten dat dit ook de geest
wa3 van het Rotterdamse verzet.
ficerep met die van ..the man
the street"
Hoe weinig evenwichtig dit in
schijn zo harmonisch opgebouwde
betoog is. blijkt wanneer men een
gratuite uitlating als deze: ..Ten
slotte is 'n kunstwerk geen.Giand-
Guignol-scène" vergelijkt met een
heel ander geluid: „Deze.gefolterde
kreunt niet.-hij sterft niet. hii gilt.
hii brult, hij wentelt zich in krank
zinnig. makende smart". Men 20U
dus wel'zeggen, dat'de heer Tille
ma zich zijns ondanks aangegrepen
Dit beeld weet van deze dingen voelt door het pathos van. dit beeld,
mets. Van; het verzwegen leed. niet Dus toch geen Grabd-Guignol?
„Niet Rotterdams"
De heer G. :H. Moll .v. Charante.
sociaal adviseur van de S.H.V.:
Het was geenszins mijn b'edoe-
DEN HAAG. -. Het darwer-
kest de-„Skymasters"- zal naar
Engeland gaan om, daar een
tournee te maken. Tezelfder tijd
zal het Engelse dansorkest van
Vic Lewis in Nederland verblij
ven en o.d: VOÓr de radio optre
den. De „Skymasters" vertrek
ken Zaterdag ai. van7 Schiphol
naar London Airport per KLM-.
„Skymaster" PH-TDLZij wor
den vergezeld van de „Vocal
Touches", Tijdens hun vhicht
naar Engeland zullen dè Nederr
landers het nummer ^Constella
tion" spelen. Bij aankomst op
London Airport zal het" orkest;
van Vic Leis is de Nederlanders^
verwelkomen -met „Progressie
ve" muziek. De Engelsen zullen
dan in de „Skymaster" stappen
en hun reis naar ons land be
ginnen. De PH-TDL is toevallig
het toestel dat het vorige jaar
het Residentie orkest.èn het En-,
gelse „Halle-orchestre" vervoer
de.
Birmingham Company
brengt „The importance
of being earnest"
IK HEB een sterk geloof Jn de
Jeugd,-; zeiI sir Barry Repertory
Jackson, stichter en artistiek lel-
der van the Birmingham Theatre
Company Woensdag bij de ontmoe*
ting met de pérs in de sociëteit Oud
Boymans, georganiseerd .naar aan
leiding van de voorstelling: van Os
car Wilde's, blijspel „The Impor
tance, of b^higjjEa^pestl'^pp 3 Maart
ih^dëKóftérdafnschp.Schouwburg,
welke -tevens het hoogtepunt zai
rijn win de viering van het 30-Jarig
bestaan .van het Genootschap Ne
derland—Engeland.
„Ik am a great beMever in
youth" zei de rijzige sir Barry, en
hij: sprak de volle waarheid, want
de leden van zijn .troep, zün niet
ouder dan .25—35; jaar en vele van.
zijn discipelen ontwikkelden zich in
korte tijd' tot acteurs en actrices
van. zulk formaat, dat het lokkende
grote/Londen ze ;maar al te gaarne
opnam. Het Birmingham Repertory
Theatreneemt een geheel eigen en
zeer belangrijke plaats, in in het
Engelse toneelleven; Het fungeert
als .bakermat, voor grote sterren
van toneel, .en film.- Laurence Oli
vier,:'. Dame- - -Edith ■Evans," John,
Gielgud. sir Cedric Hardwicke, sir
Ralph'""Richardson, Greer Garson,
Erröl Flyrin, zij. allen begonnen hun.
carrière bij. sir Barry. Het-Engelse
tondel heeft een constructie, die;in.
tal van opzichten- stérk van de
Nederlandse afwijkt. Zo-had Bir
mingham, dat zich pas tijdens de
industriële revolutietot een grote
stad begon teontwikkelen (van
thans 1 -mïllioen inwoners) in het
begin van deze eeuw enkele, thea-
ters,t die echter geheel afhankelijk
waren van dè tourhées van deLon-
dense gezelschappen.
SIr'Barry Jackson, zoon van een
géfortuneerd koopman, die reeds
in het grote familiehuis met een
tr. v.p- amateurspelers had geëxpe
rimenteerd, enkele stukken had ge
schreven en met de productie er
van aanzienlijke 'faam. had' verwor_
ven in de Midlands, besloot na de
dood van'; zijn - vader, van .wie hij
een aanzienlijke -fortuin erfde, sa
men met zijn vriend, de' dichter
John Drinkwater, een theater voor
beroepstoneel te, bouwen .en een
eigen gezelschap samen te stellen
om Birmingham in staat te. stellen
een eigen, spiaak, een eigen, toneel
klimaat të vormen.:.;;'";"..
:.- 100.000 Pond In 40 Jaar,
Dit betrekkelijke Heine theater
nü (500, zitplaatsen) .heeft .geheel
aan de oorspronkeliike bedoelingen
beantwoord. Sedert- zijn oprichting
in 1913 r— sir Barry is .dus reeds 40
jaar aah dit theater verbonden
hun veertiendaags verblijf zit in
een klein doosje, in de vorm
van tabletjes. De mannen zijn
onder strenge dokterscon.troie,
opdat, men kan vaststellen of de
gebruikte tabletten en kleding
aan alle 'verwachtingen voldoen.
De vliegers rondom het kamp-
voor vuur in de Noord-Zweedse ber
gen. "-
2ijn er 500 stukken en opera's ge
speeld, klassieken en modernen en
verscheidene belangrijke Birming-
ham-premières (o.a. Shaw's Back
to Methuselah) vónden hun weg
naar de grote Londense theaters.
Birmingham heeft ook een bijzón
dere voorliefde voor moderne Ame
rikaanse stukken.
Het peil van de opvoeringen
steeg zó .sterk dat artisten van
naam, dieïtot nu toe uitnodigingen
om;.daar té 'VeEschlinenyhaddeii' at-
'gew.ezen, er .bijna om vochten'" in
"het"gezelschap opgè'nóïhen te wor
den. Na. 21 jaren, heeft sir. Barry
Jackson,1 :dxe bijna iOO.OQO aan
het - Birmingham Repertory Thea
tre heeft gespendeerd om er de
bestestukken en de sterkste spe
lers te brengen, het theater overge
drageni aan het publiek onder de
Sir Barry Jackson Trust. En vorig
jaar, zo hoorden' we, heeft de ge
meente Birmingham, als eerste En
gelse stad dn de geschiedenis, een
garantiesom van 3000, uit te ker-.
ren. bij eventueelverlies,vastge
steld voor. het theater. Dit is een
unicum in Engeland.
Wat het stuk zelf betreft, dat
Wilde op het toppunt van zijn car
rière schreef, de regisseur ervan.
Michael Langham wenst in tegen
stelling tot vele moderne collega's,
die dergelijke tij cis stukken door be
handeling enaankleding .van een
soort commentaar voorzien, en door
caricaturisering de .werkelijkheid
geweld aan doen, dit stuk wel als
document van de Victoriaanse So
ciety te reproduceren, maar tevens
als een elegant en geestig tijds
beeld,'.
Tiendaagse veldtocht van
Het Leger des Heils
Van 17 tot 26 Februari zal Het
Leger des Heils in Kralingen, aan
de Oudedijk 222 onder leiding van
de kapiteins -Verwaal en Zoethout
en met médewerking van sergeante
J. Mulder en een twaalftal cadetten
uit de William Booth Kweekschool
te Amstelveen, een ..10-daagse
veldtocht" houden. Tien dagen lana
zal men bijzondere dienst organi
seren in zalen en in de openlucht.
De actie wordt geopend met een
mars op Vrijdag 17.Februari om
zeven uur. De sluiting heeft plaats
op Zondag 7,30 uur met een sa
menkomst aan de Oudedijk 222,
o.l.v. maj. en mevr. Ph. van Dalen,
Honderden schoolkinderen
in Lommerrijk bijeen
Wat hebben de honderden kinde
ren., en niet minder de talrijke
ouders, in Lommerrijk gisteravond
.uitbundig genoten van de bonte
avond, die de commissie voor de
jeugdre creatie daar had georgani
seerd. Muisstil was het vaak, toen
44 kinderen van de Klimopschool on
der leiding van de heer Siebel'de
operette „Het Zonnekind" opvoer
den, Maar ook is er soms uitbundig
gelachen, vooral toeri o.l.v. de heer
Akkermans het toneelstuk „Prinses
Desirée lacht niet mee" werd opge
voerd en twee bijna echt lijkende
paarden op het toneel haast op hol
sloegen. Het dansje in dif toneel
stuk was ingestudeerd door mej.
Vlïetstra. Bijzonder geslaagd waren
voorts de -knotsoefeningen o.l.v. me
vrouw Muyser de Bruin en het zang
spelletje en de. vrije .oefening o.l.v.
mej. van Malde,
De heer J..C, de Glopper, .voorzitter
van de commissie voor" jeugdrecrea-
tie, heeft-de avond: met een kort
woord geopend en er op gewezen,
dat dit, gebied van het recreatiewerk
voor de jeugd slechts een. klein deel
is van het geheeL Ook op het ge
bied van handenarbeid, tekenwerk
enz. wordt veel gedaan. Kort na
Pasen zal in het Schielandshuis een
tentoonstelling werden gehouden,
waarop het werk van de kinderen
zal zfjn te zien,
Oudewaterse Bank: drie
nieuwe arrestaties
- AMSTERDAM. Wegens overtre
ding van het besluit-Herstel-Rechts
verkeer (het verhandelen van effee-
len buiten regelmatig beursverkeèr
om op een tijdstip, dat elke hande
ling Lo,z. van effecten verb oden was),
is door de recherche een drietal per
sonen aangehouden. Twee hiervan
zijn bereids voor de officier van
justitie geleid. Deze arrestaties hou
den verband met de zaak tegen de
enige tijd geleden aangehouden di
recteur ener bankinstelling hier ter
stede, die volgens dé politie, in oor
logstijd en ook daarna zwarte effen
ten heeft verkocht aan dë toenmali
ge directeur van de Oudewaterse
bank.
jpmssm tv. tm i anaRomönsasraar iar.re traas.«rae&ijaa aasaamV-!^3Ei5i!3OTiB3!i^5ïwa9ï2^
Hier mochten wjj niet
komen, als jongens, want
dit was een slechte buur'
ergejis „achterop de Dijk"
Hoe gnat h-ar echter mc
het begrip „slecht"? e
blijft vaak zo weinig va
over.
Je hoort van het zan
lustige Pictertje Oranj
moeders stevige diens
meisje, dat zij 's Za ter dar
avonds de tram over d
Dijk nam naar het boo:j
van de Overkar.t, omd<~
zij anders de bruggen-or
moest lopen en dan zou z»
:n geen uren bij haar eiget
„moed-ar" zijn aangeland.
Maar die tram rijd*, toe
over de Dijk! Mag Pieter
t;e Zaterdagsavonds me
de laatste tram naar he
vasteland waar die drei
gende Schotse kerk staat'
Mocht zij van de halte dae-
nog rennen naar hat Leu
venhavense bootje? Ove
die gevaarlijke brug b?
het Zeemanshuis! lede
kind weed altijd gewaar
schüwdj dat men daar i-
het water valt voor me'
het weet. En dat water -
'het .trekt er zo zuigen»-'
raar om de hoeken v&
Zalm- en Scheepmaker
haven,- je dreef redd
loos verloren de Maas
de Maas af
„Och". 2egt Pietert;
blank, „mij doene ze nik:
Asje rustig je gang gan*
doena ze je niks".
„Wat kunnen ze je da
doen. Piefertje?"
„FladderakMes of anü«
siès voere en danse, de enr
tent in, de andere uit,
je mot ze van je lijf wet'
te houë",
„Wie. Pietert je?"
„De dronke zeelui en d
uitgaanders. Maar je mo'
nie denke dat het allemaal
slechtigheid is óp de Dijk.
Bè-je mal! D'r wohe- meer
nette mense as hier bij yV
vader en moeder, en in d'
koue aarpele buurten".
„"Waarom noemen ze dc
Dfjk dan toch slecht,
Pietertje?"
..'A-jó. weet ik het. Gaan
zelf kijken. Wedden, dat
je niks ken ontdekke!
Wacht, hier heb je een .-öe wc.'twsgieriac zonen des vergeten. Als alle jongens aan te raken,-krijgt n bier-
duppiê ny mag-jij van huizes eenvoudiger en nor- zo zjjn, dan geef ik geen tje 'vóór''"niks". „Heb jij
Pietertje 'n keertje Dijkie- tralsr op dan alle wel-cent voor dé toekomst van Pietertje „Ik? Ik
op, Dijkle-af rijedruk willende eigen-moeders en de haver! bah!" heb niks. Ik weet van niks"
je neus maar teuges het °poes bij elkaar. '„'Alcazar stond er op een .Pistertje wat is a-kwa-
„De Dyk", zei ons Pieter- ruit Pietertje, en Jen de „Noormannenjan-
tje. „niks bézonders. Geef Bels en Nordisk Bar". never" en,zij smakte .Jek-
mij maar t'Jan van Loons- 5r0„ _pi p;p+prtió nnch- „Pietertje,wat IS
h» 1Hoogrfra»f'. t^t SiSKSS» ™ka.?"v
„En Pietertje, in de krant bij de een met de bene van Mijn. teheet „Wiskie
staat, dat het rosse leven de vloer ken, bij de ander >»Uou !k_nié van".
er bruist!" Nou daar kreeg een zure bom ken hale om
raampie, en vertel jij me
dan vanavond maar es wat
voor verschrikkelijks
gezien hebbe. Kijk goed uit
je doppe. horier'
En je kwam terug, wild
teleurgesteld. Was dat nu.
zoals een lyrisch nettemen-
sendagblad-met-niet-oh-
bij te kome en bü
laatste- een piereverscbrik-
:ertje om de zure bom te
at steekt
Pietertje wat - van, Zij
senaagDiaa-met-met-on- hoestte van het gil-lachen:
chnstelijke mslag. zich had ,.de Dijk? zieligheid! UJU ue
- eell Z Daar lopen nikkers met- 'i vergete nou:
de menigte; opgehitst door z5b1 onder de arm stokers, daarin
Ka. ^S3e"!v^" bekrie- tremmers, stuurlui, daar
Sneeuw! ver®',loopt de hele wereld met
sneeUv d met confetti, vip] ander de arm
saamgèbönden in guirlan- „eke r
den van. serpentines zin- afi-irfw
■end. hossend, drakenir «7..
hahaha, om js dood te ..Pietert)?. m da krant
„O", zei je dan. sjij ook
wel is .Pietertje
roekan wat warmte mTASSiiS^»S^i»
liams -root als je moedors mooie 4" geoncen stond recht'
:amer". zegt ze dromerig "Sta zeil recht en wacht
Int IQ lettllnn. nfrttal" nnrtno
..Neem je.pet a£: dat is 't
Leger". „Cosmopolite?"
„Geef mij maar een vloer
met zand!" „Uurboord?"
„Dat ..ben jij', wijsneus".
„En jij weet van niks!"
„Van me: dweil af; lelijke
broodje h'alf om"-,,'k -Heb
kroegen, geteld op jouw
UilJJrlIld, UI.I J_ UUUU ,L 7, i j rtajimi a,v W a...K -
lacher.! Pietertje rees in staat, de blanke armen .dfyr-.-CQ-.de-waard die er mid- tot-je kuiten grot-er benne
autoriteit. verlokking wat is da» denvoor zit is zo d:k. dat as ie schocne, snotneus
Alle Rotterdamse mee- ,JJs op je hoofd, en niet je niet langes hem ïicne ,Mag" - ik dan haar de
ders hadden zo'r. Pieterlj-e zo'n beetje! Jij wordt me ken!" „Hoe moet dat dan. Dijk?" „As Ik er jou ooit
in dienst, en al die Rotter- d'r eentje» Jij onthoudt Pietertje?" Wel wie over zien» ben je nog niet ge-
damse Pietertjes voedden nou net waf je zou moeten 'm heenSpringt zonder 'm lukkig".
4rt»wrteit£iP (l.M.)
„De zaak Beukenoot"
het geschenk
(Van een onzer verslaggevers)'..
AMSTERDAM. Van 25 Fe
bruari tot 4 Maart' zal 'de boeken
week worden gehouden, de vijf
tiende sinds de propaganda voor
het Nederlandse boek met een boe_-
kenweek begon. Er is sindsdien
wel iets veranderd. Toen duurde
het heel lang voor een minister be
reid was een aanbeveling te schrij
ven. Nu tonen tal van' autoriteiten
hun belangstelling.
Het publiek zal op eendere wijze
als anderejaren met het boek.
worden geconfronteerd. Een af
fiche-en propaganda-artikelen ma-
(V#hi onze parlementaire redacteur)
FroE Hellema heeft namens de B.E.R.C. aan de pers medegedeeld, dat
op een vergadering van voormalige exploitanten van radio-centrales 85
procent zich heeft uitgesproken vóór de terugkeer tot de particuliere orga
nisatie van voor de oorlog, z$ het dan dat een nauwe samenwerking tussen
de centrale-houders tot stand gebracht zou worden. Deze 85 procent komt
echter in een merkwaardig licht te staan, indien men kennis neemt van de
volgende feiten. Voor de oorlog waren cr 811 vergunningen uitgereikt voor
het exploiteren van een radio-centrale, met toewijzing van een bepaald
gtbièd- De B.E.R.C. telt echter slechts 611 Zeden, van wie er op de bewuste
vergadering 450 aanwezig waren. Van deze stemden 389 voor terugkeer tot
particuliere exploitatie. Daarnaast hebben echter ook vele voormalige cen-
tralehouders zich In een request aan de minister van Verkeer en Water
staat uitgesproken tegen particuliere exploitatie.
denls van het ontstaan en dè ontwikke
ling der gemeentelijke voorzicningsbe.
drijven kent kan het feit. dat zij op
het ogenblik geld in het laatje brengen.
moeUijk als een bijzondere verdienste
van deze bedrijven gelden. En daarom
maakt het een zonderlinge indruk dat
men de P.T.T. zou willen dwingen ten
aanzien van de radlo-dfstributie ln de
voetsporen van de genoemde bedrijven
te treden en nodeloos -duug te' werken.
Op de bijeenkomst «net de pers heeft
prof. Hellema met nadruk verklaard,
dat zowel de technische verzorging van
de radio-distributie door de P-T.T, als
de service aan de abonnees zeer' te
wensen over laten. Aan het laatst*
werd dan nog een opmerking toege
voegd over de geringe animo, welke
ambtenaren in dienst der radio-distri
butie zouden betonen voor hun werk.
Wat de technische verzorging -betreft
is, in stukken, die prof, Hellema ook
bekend zijn. met nadruk uiteengezet,
dat de P.T.T. zelf van de technische on.
volmaaktheid van het van -particuliere
exploitanten en gemeenten overgeno
men apparaat overtuigd b*. Met het tot
Een van de eerste, gevolgen van een
hernieuwde particuliere exploitatie zou
zijn, dat de luisteraars in plaats van
t 24..-— zullen moeten, betalen 30,—
per Jaar Dt laatste bedrag is door de
BJS.R.C, 'niet aangevochten. Hij betoogt
echter wel, bij monde van zijn promo
tor prof. Hellema,- dat de P.T.T, om
tot" een bedra e van 24.— te komen
allerlei bedragen niet in rekening
brengt, die door particuliere exploitan
ten wel móeten worden betaald, o.a. de
hjnhuur en de precariorechten aan de
gemeenten. Het is htet erg duidelijk,
waarom, indien de 'P.T.T,, die zelf de
Ifjnen bezit, deze kosten niet ln reke
ning behoeft te brengen, bet luisteren
naar radio-distributie met deze bedra.
gen moet worden belast speciaal ter
wille van particuliere exploitanten, die
hier winstmogelijkheden zien,
De P.T.T; zal tegen kostprijs leverenI
Dit verheugende feit wordt door de
B.E.R.C. afgekeurd. Alle nutsbedrijven
(gas, elektriciteit, enz.) maken tegen
woordig winst, zegt'hij. en zou op die
grond de P.T.T. willen verplichten om*
met de tarieven voor radio-aansluiting
omhoog te gsan. Voor wie de geschie- «ztand brengen van eenaanalle eiien
voldoende technische uitrusting zijn
grote bedragen gemoeid en de P.T.T.
heeft zich niet gerechtigd gevoeld 'om
tot.'de investering over-te gaan, voordat
het parlement over da'exploitatievorm
heeft beslist
Zo ..wordt dus eigenlijk het bedrijf
en in feite ook de verantwoordelijke
minister er een verwijt van gemaakt
dat zij zich aan de regels van de par
lementaire democratie hebben gehou
den, Dat P.T.T. niet in staat zou. zijn
zoals bet behoort te gaan te verzorgen
ais het behoort.,-is .een gratuite bewe.
ring, die in hoofdzaak berust op de al
eerder vermelde disqufilificatie van de
ijver en toewijding van hen, die
staatsdienst Zijn-
Van de zijde der B.E.R.C. wordt
gevoerd dat 'het personeel van de
P.T.T.-radiodlstributie dólgrage weer ln
particuliere dienst wil komen. Voor dè
oorlog werd het daar immers goéd be
taald en arbeidsconflicten zijn met
voorgekomen. Afgezien van het feit.
dat de bonden van overheidspersoneel
op grond van hun kennis van zaken
niet zo overtuigd zijn van het verlam
gen om in particuliere dienst terug te
keren, moet er op worden gewezen, dat
op een vergadering van 18 December
1948 van bovengenoemde bonden de
toestand door de betrokken werkoe,
mers heel snder£ gezien werd. 'Er
werden lage lonen betaald en er beston
den ongunstige sociale toestanden. „Er
werd niet gestaakt!" Juicht dc B.E.R.C
Dit mag niet als een argument gelden
In de jaren voor cc oorlog was de
werkloosheid zo. groot, dat de mensen,
die een baantje hadden bij de particu
liere radio-distributie,geen 'ander ver
langen kenden dan om dat ten koste
van alïes te behouden.
Waar de radio.distributie een alge
meen belang is-en de B-E.H.C. geen
enkel doorslaggevend argument heelt
aangevoerd, waarom de exploitatie
daarvan zou moeten geschieden door
particulieren met 50 procent zwaardere
belastingder luisteraars en niet door
een daarvoor uitstekend geoutilleerd
bestaand staatsbedrijf, terwijl bo
vendien bij dc naasting aan de vroegere
ondernemers behoorlijke vergoedingen
zün betaald, lijkt het ons niet moeilijk
om te bepalen wat het meest in het
belang is van de luisteraars.. Ongetwij
feld zai dit belang, eena 1 g e tn e e n
belang, bij de beslissing de doorslag
moeten geven.
ken de eerste belangstelling wak
ker. Jan Bons ontwierp het fraaie
affiche: een opengeslagen boek.
dat een doorkijkje geeft op de we
reld en in enkele woorden, de zin
van het lezen samenvat:-.een blik
in een andere wereld. 16 de belang
stelling eenmaal gewekt, dan vindt
men licht de weg verder.
Wie een bepaald bedrag aan Ne
derlandse boeken besteedt, -krijgt
„Het Geschenk", dit jaar „De zaak
Beukenoot" een novelle met een
sterk sociale inslag, die door J. C.
Kelfkens is geïllustreerd. Niet min
der dan 27. schrijvers hebben een
.manuscript ingezonden, Aan de le
zer te raden van wie „De zaak
Beukenoot" is.
De jeugduitgave is omvangrijker
.dan vorig jaar. Het is een bloem
lezing van gedichten „De muze op
reis", die met sierlijke silhouetten
va nH- D. Vöss ls verlucht. Zii werd
samengesteld door, Victor E; van
Vriesland en Han G. Hoekstra. De
gedichten werden gekozen.: uit de
poëtische productie van de huidige
dagen tot en met de Gouden
Eeuw. j.-
Br wordt weer oen foutenteke-
ning uitgegeven voor jonge kinde
ren. Voor deze groep lezers is de
commissie voor de propaganda van
het Nederlandse boek bezig om. in
samenwerking- met uitgevers van
kinderboeken, te komen tot een
kinderboekenweek, eens in de zo-,
veel jaren.
De feestelijke openingsavondzal
de- première brengen van Sjef
Heydendaels spel „Armada", dat.
door Comedia in de Amsterdamse
Schouwburg ten tonele wordt, ge
bracht.. Burgemeester d'Ailly zal
een korte rede houden en-de ayona
zal worden besloten met het tradi
tionele schrijversbal in de door
Mette Koornstra versierde schouw
burgzalen. Dit na-feest wordt ver'
der opgeluisterd door Hetty Blok,
die bij de vleiige] liedjes zingi en
de meester-zakkenroller Borra zal
aans'agen plegen op de bezittingen
van de bezoekers.-
Tot slot enkele nuchtere cijfers'
„Het Geschenk": verschynt in- een
oplage van 130.000 exemplaren, de
jeugduitgave .in 22000; exemplaren
de fautentekenïng 170.000 ex.,, de
boekengids 145.000 ex. en de sluit
zege] 225.000 ex.
Skymaster met emigranten
naar Canada V-JnVT'
SCHIPHOL.- —'.Een :extra sky
master van de K.L.M. is Woensdag
middag om half yüf met emigran
ten. naar Canada vertrokken. Het
vliegtuig, de Edam, néémt 42 pas-,
sagiers mee. Hel Is. de eerste maal,
"dat de KLM dit jaar'met een extra
vliegtuig een „emigrantenvlucht"
"organiseert; Ih "1949 'zijn er ver
scheidene van deze extra vluchten
gemaakt. '*•'•- v
brengt deze week o.a.:
dilemma 'van het verraad
door Joh. Winkler
door Ir H. Vos.
Kan 'dë gehuwde vrouw werksn?
3p bevel van Jezus:
de zon. stond werkelijk stilt
Wenst u dit nummer te
ontvangen?
Toezending volgt:
a. Na'-ontvangst van; 26 vets;;aan
poitaegelsof - i
b. gratis na ontvangst van een
brief taart waarmede u een
proefabonnement bestelt tot en
met 30 Juni 1B5Q.. terwijl u
oij3 3,60 doettoekomen per
postwissel of per postgiro nr
62S9 ten name van De Twent-
scbe Bank met vermelding
rekening „Vrij Nederland".
Administratie; ;,Vri j Nederland".
Raamgracht no. 4, Am6terdam-C„
Telefoon S2SD0.
BONN Wolfgang Hedler. de
extreem-rechtse Duitse- politicus,
die onlangs een antl-semitische re
devoering heeft' gehouden in Slees-
wiik Holstein. is door een Duitse
rech tbank. waarvoor .'-hij gedaagd
was, vrijgesproken wegens gebrek
aan bgwiis.
KurtSchumacher, de leider der
sociaal-democraten, .heeft deze
vrijspraak een ongehoord .schan
daal genoemd, dat het gehele Duit
se 'volk roet weerzin zou moeien
vervullen;
In Kiel nemen de vakverenigin
gen met de uitspraak eeen genoe
gen. Zifziirv besloten het werk heer
te leggen én eisen het ontslag van
de betrokken rechter..alsmede een
spreekverbod voor Hedler in Slees-
wiik-Holstein.
-
