Cornells*van Leeuwen
Beeld van Zadkine eist
ruimte en sfeer
Hartje-stadtot 14 Mei 1940
J
Op tk kotuisd
k._
Jong Rotterdams Lekentoneel
geeft „Het Woord"
Staatsgeheimen zullen beter
worden beschermd
Minister Lïeftinck onder de
ïoupe der Eerste Kamer
Woensdag 22 Februari 1950
3
IlilllilllIllllfliLllllllllllllllllll [SUIBiil; Dl ÜfHBIl lil] Fill Jilll, .a 1
Indonesische delegatie
naar Moskou
DJAKARTA Indonesië heeft
Rusland doen weten, dat het een
delegatie naar Moskou zal zenden
voor het openen van diplomatieke
betrekkingen.
De ogen liggen
diep, het lykt alsof
ze niets bepaalds
zien, terinyi ze toch
scherp observeren;
de blik reikt ver,
onmetelijk ver,
naar onbestemde
vertennaar werel
den, die hij zo juist
ontdekt schijnt te
hebben. De enigs
zins gebogen bon
ding accentueert de
spanninghet is de
houding van een
man, in wie de ze
kerheid is ontwaakt
dat hij nog veel zal
kunnen geven, wanneer hem de
tyd wordt gegund. Op het grote
atelierpalet liggen de kleuren
voor het grijpen; een onvoltooid
doek staat op de ezel Het la een
geladen portret, dat als het wa
re b randt van toegespitste
scheppingsdrang.
Hofplein ongeschikt, Raadhuisplein
beslist te klein
Nu verscheidene voor- en tegenstanders resp. hun bewondering en
afkeer geuit hebben over Zadkine's suggestieve model voor een oorlogs
monument, lijkt het mij goed nog enige andere overwegingen daarbij te
doen gelden.
Aanvaarden betekent; het plaatsen van deze ontroerende plastiek te
midden van een vooruit willende samenleving, waarbü het kiezen van
de juiste architectonisoh-stedebouwkundige situatie een uiterst moeilijke
opgave zal blijken te zijn. Deze plaatsbepaling of het desnoods scheppen
van een speciaal voor dit doei geheel nieuwe stedebouwkundlge situatie
dient een van de voornaamste punten van overweging te zijn bil de be
slissing, die genomen moet worden!
Niet aanvaarden betekent, dat
Rotterdam en..ons land zich een
oorlogsmonument van zeer grote
allure /sn ontworpen door een van
de belangrijkste kunstenaars van
onze tild. zullen laten ontglippen.
Het is echter niet gerechtvaardigd
dat de gemeente 't aanvaardt slechts
op het motief, dat een hoogstaand
product van de moderne (beeld
houw Ikunst. als geschenk aangebo
den. niet mag worden geweigerd.
Het is n.I. niet als bii een jubileum,
dat men een geschenk moet accep
teren. ook al kan men het niet ge
bruiken. Wanneer dus het gemcen-
Ebbinge Wubben
p BBINGE WUBBEN, 35 jaar oud,
J—is voorgedragen voor directeur
van het Museum Boymans. Gunnen
wij hem, dat hij het wordt en gunnen
wij Rotterdam dat hij zich een goed
directeur betoont van die meer dan
kostelyke instellihg <Ue" het 'Museum
Boymans is), want ai te lang. is erjets
mis geweest met dat directoraat.
Ebbinge Wubben heeft dit laatste
kunnen ervaren in de vele jaren dat
hy het vervelende woordje „waar
nemend" voor zijn naam moest
plaatsen.
Zo'n museumdirecteur wordt
meestal verkeerd .opgeleid in de
stille vertrekken der aesthetiekstu-
die, Treedt hij daaruit naar voren,
om een maatschappelijke positie te
bekleden, dan merkt hfl, dat zftn
studie hem een aantal dingen ont
houden heeft waar de goegemeente
meer op let dan op de specialiteit
waarmede hg zich m studiekringen
enige naam heeft verworven. Hij
blijkt een goed, soms zelfs: populair
spreker te moeten zjjn, een man
die zich gemakkelijk beweegt zowel
in de critische massa der stadgeno
ten als met de enkeling-buitenlander
met wie een zeer. bijzondere trans
actie gesloten moet worden, een
algemeen kunstkenner die vals van
echt en waardevol van minder waar
devol en lacune-vullend van lacune-
scheppend weet te onderscheiden,
duur van prijzig en prijzig van goed
koop, onverschillig of hst nu meu
belen, dan wel schilderijen, ceramiek,
etsen, tekeningen dan wel beeld
houwwerken betreft.
Hij moet een psycholoog zijn. Hij
moet met zijn staf even gediscipli
neerd kunnen werken als zichzelf
gedisciplineerd kunnen gedragen
wanneer hij discussies voert met zfln
persoonlijke chefs (de mysterieuze
„Commissie") of met de maecenatl-
sche regenten Van zijn instelling (de
even mysterieuze „Stichting").
Hy moet kunnen schrijven, il
lustreren en in druk doen versche
nen.
Hij moet de goede zijden der Mu
seum Boymans-tradstie behoedzaam
voortzetten en h(j moet de foute
doen vergeten-en-vergeven. Dus hij
moet zich iosmaken van wat node
loos aan de naam van z'n museum
tracht te blijven kleven en h\j moet
nieuwe waardevolle vrienden win
nen, niet alleen ad maiorem gloriam
van het Museum doch ook tot ge
win van Rotterdam, want de bevol
king beschouwt haar museum als
een itiet-gewoon, een dierbaar bezit
Tot zo ver.
Deze korrel beoogt niet een hand
leiding te ontwerpen „Waaraan een
goed Rotterdams museumdirecteur
heeft te voldoen", want dan waren
zeven kolom wenken nóg te weinig.
Maar wel dit:
Boy mans heeft goede directeuren
gehad. Uit de voordracht van B. en
W. moge men gerust de conclusie
trekken, dat zjj er niet een is by ge
brek aan beter, doch dat men in de
voorgedragene de "eigenschappen
heeft aangetroffen, 1vermoedt,
of zich heeft zien ontwikkelen die
zgn benoeming rechtvaardigen.
En zo'n vurig-begeerde positie is
het directoraat nu ook weer niet,
(we moeten ons hier in Rotterdam
niet te veel verbeelden!), want men
zou schrikken als men hoorde hoe
weinig sollicitanten zich voor de
vacature van directeur hebben aan
gediend en hoe weinig goeds zich
daarbij bevond. Er was geen keus.
Of liever: de enige goede oplossing
bleef Ebbinge Wubben te benoemen
en hem een schone volmacht mee te
geven.
Mogen wij/ hem en Rotterdam
spoedig kunnen gelukwensen. B.
In de grootste en meest-gelezen
buitenlandse (I) vaktijdschriften zijn
zelfs oproepen geplaatst.
tebestuur mocht besluiten het mo
nument te aanvaarden, iets wat ik
met de andere bewonderaars van
harte wens. dan dient men tegelij
kertijd volledig de stedebouwkun
dlge consequenties daarvan op zich
te nemen.
Waar komt het?
De vonnvcrschHnüie van deze
aangrijpende plastiek is een der
mate typerende expressie van het
geen Rotterdam heeft ondergaan,
dat haar waarde als monument
staat of valt met de situatie. waar-
In het geplaatst wordt.
Zadkine's schepping is zeer ruim
te-bepalend en ruimte-„actlverend"
door haar dynamische uitdruk
kingskracht. zodat het ruimte, veel
ruimte en een eigen karakteristie
ke stedebouwkundige sfeer eist,
zonder starre begrenzing van bijv.
onze zelfgenoegzame hedendaagse
architectuur. Daarom zal het moei
lijk zijn een openbaar plein of een
luiste plaats in de toekomstige city
A»n te wijzen,-daar deze ruimtelijk
en architectonisch nog te benepen
.zullen blijken voor de aangrijpende
expressie van het 6 m. hoge monu
ment.
"Wordt het b.v, geplaatst op
't architectonisch-stedehouwkundig
ongeschikte Hofplein (alles is mo
gelijk nu Churchill er niet komt)
of op het beslist te kleipe
Kaadhuispleintje. waar deze plas
tiek ook op psychologische gronden
niet in staat zal ziin de omgeving,
welke van een geheel andere orde
is, te beïnvloeden, doch er alleen
maar zal staan, gedrukt en in
zichzelf gekeerd zonder meer. dan
zullen de tegenstanders gemakke
lijk in staat ziin het publiek te
overtuigen van .de juistheid van
hun uitlatingen, zoals demonisch,
bezeten, apocalyptische waanzin,
hysterische razernij en dergelijk
minder fraaie het beeldhouwwerk
besmeurende uitdrukkingen.
Totale stad
Krijgt ..verwoeste stad" niet de
vereiste omgeving, waarmee zij In
juiste verhouding zal staan en tot
ruimtelijke wisselwerking kan ko
men, dan blijft alleen maar over
haar eigen en in dat geval te aan
grijpende krachtsverhoudingen,
welke de beschouwer mogelijk zul
len overvallen en zich doen afwen
den. Het lijkt mij daarom juist haar
plaatsing niet te zoeken in een op
zichzelf staand gedeelte van de bin
nenstad. maar daar, waar de t o ta-
1 e stad en haar .totale ruim~
te duidelijk voelbaar zijn.
Het wezen van de stad Rotter
dam komt tot uitdrukking in het
levend!ce samenspel van de na
tuurlijke verhoudingen van lucht,
water en groen met de menselijke
schaal van rivier en havens. In
deze omgeving heeft men eens Ce-
tracht een oorlogsmonument op te
richten. Ook de symbolische uit-
drukking van Zadkine's monument:
Belangwekkende
opvatting
Bij de reacties, die near
aanleiding oan de Zadfcine-
beeldpublicaties ontvingen, was
er ook één van de Rotterdamse
tuin- en landschaparchitect "W.
C. J, Boer.
Daar deze bijdrage naar onze
mening een belangwekkende
opvatting naar voren brengt ten
aanzien van de architectxmisch-
stedebouwkundige aspecten, die
aanvaarding van het beeld met
zich mee zou brengen, geven my
het artikel van de heer Boer een
eigen afzonderlijke plaats, bui
ten het kader van de serie me
ningen van stadgenoten.
de mens die lacht om niet te wenen
HEKDENKINGSTENTOONSTELLING IN
MUSEUM BOYMANS
Q M IETS VAN Cornells van. Leeuwen, de Rotterdamse
kunstschilder, die vorig jaar op 57-jarige leeftijd overleed,
te begrijpen, moet men het zelfportret gezien hebben, dat hij
kort voor zijn dood voltooide. In dit portret verschijnt ons een
man, die zich zijn kracht bewust is geworden en wiens spannin
gen op welhaast paranormale wijze op ons worden overge
bracht. Physiek lijden heeft dit gezicht getekend, er een smar
telijke uitdrukking aan gegeven, maar het heeft tegelijk de
geweldige energieën, die achter dit met ljjnen en rimpels door
ploegde voorhoofd liggen, opgehoopt en daar slechts wachten
om via de hand, die het penseel omklemd houdt, een uitweg
te zoeken, voelbaar gemaakt.
Toch heeft dit zelfportret nog vele
andere kwaliteiten dan alleen maar
spirituele en psychologische. Het ge
tuigt, behalve van grote rijpheid,
van technisch meesterschap. De kleu
ren bewegen zich van de duisternis
naar het licht en in dat licht fonke
len de nuances. Het js Cornells van
Leeuwen op een punt in zijn schil
derkunstige ontwikkeling, dat on
getwijfeld tot verdere verrassende
resultaten zou geleid hebben, wan
neer hij nog een aantal jaren had
mogen blijven leven. Dit portret
brengt Van Leeuwen dicht bij ons.
Een ernstige, peinzende man, die,
toen hij eenmaal de beslissende stap
naar het vrije kunstenaarsschap had
gedaan op zijn veertigste jaar
weloverwogen en worstelend met de
materie de hoogte bereikte, die hoog
te zal blijven, en waarop onvermij
delijk erkenning moest volgen.
Dat de opbloei van kwalitatief
scheppend vermogen juist in de laat
ste levensjaren viel, moge aan om
standigheden zijn toe te schrijven,
die thans aan het oeuvre het accent
„tragisch" toavoegen; wie zijn ont
wikkeling overziet, moet tot de con
clusie komen, dat het weinig te ma
ken heeft met toeval. Er zit wei de
gelijk lijn in deze ontwikkeling, ge
rekend van de reeksen landschappen
in een archaïserende vormgeving tot
aan de prachtige, naar een vast doel
gerichte gouaches uit de laatste ja
ren. zij het dan ook. dat aan het
einde van deze evolutie gesproken
moet worden van een sprong, die
echter door jarenlange, hard-e ar
beid werd voorbereid.
Nimmer zonlicht
Wij KUNNEN MOEILIJK van
vv Van Leeuwen zeggen, dat hy
een optimistische kijk op de wereld
had. Zijn werk is niet vrü te pleiten
van zwaarmoedigheid. Dit treft reeds
in de landschappen, waarvoor hij
zo'n sterke voorkeur toonde. De
Hollandse hemel met zijn regenver-
zadigde wolkengevaarten drukt op
het lage land en de schamelheid der
boerenhuizen. Er is nimmer zon
licht. alleen het diffuze, gebroken
licht*van een sombere herfst- of win
terdag. Ook ds aquarellen tonen
slechts barre, verlaten duinland
schappen, die gehuld gaan in.de at
mosferische gesteldheid van ons
land- en zeeklimaat. Ze weerspiege
len tegelijk het gemoedsleven van
hun schepper.
De. clowns, dte hij in - de oorlog
heeft geschilderd, zijn de uitingen,
van een ziel. die zich wondt aan de
ontluistering van alle menselijkheid.
Hij transformeert de mens, die lacht
om niet te wenen. Zij zijn de voor
boden van grotere geconcentreerd-
haid op het thema mens, dat zulk
een verhevigde uitdrukkingsmoge-
Hazardspelers gokken
met steungeld
DORDRECHT. De Zwijn-
drechtse politie heeft een inval ge
daan in een huis, waar gelegenheid
werd gegeven tot het beoefenen
van een hazard-spel. Het gezel
schap gokkers, dat bezig was met
het spel „Zeven-elf", werd gearre
steerd en naar het politiebureau
overgebracht. Nadat een volledige
bekentenis was afgelegd, werden de
spelers weer op vrije voeten ge
steld. De bewoner van het runs
werd echter vastgehouden. Onder
de hazard-spelers bevonden zich
mensen, die speelden van het ge.d
dat hun' door Maatschappelijk
Hulpbetoon voor de instandhouding
van hun huisgezin was verstrekt.
■i'miBiUIMetiyilllRIHWJIURlUlilir
Boymans' nieuwe
directeur
verwoesting en wil tot verder le
ven, zal in deze sfeer het beste tot
haar recht komen en niet verlam
mend werken, maar tot voortdu
rende activiteit aansporen.
Ziet men geen kans hier een ste-
debouwkundige situatie te schep
pen. dan ware het beter het aan
bod om deze reden niet te aanvaar
den. ja beter, dan het geplaatst te
zien in een keurig met bloembed
den aanEelegd burgermansplant
soen of op een openbaar plein, be
grensd door zelfgenoegzame geslc-
Drs. J. C. Ubbinge Wubben,
uriens benoeming tot directeur
van het Museum Boymans aan
staande is.
PlêTA
Gouache van 1948
lijkheid zou vinden in de taferelen,
die hy aan de Lijdensgeschiedenis
van Christus wijdde.
Hier openbaart zich een religi
euze verdieping, dit dit met Rouault
gemeen heeft, dat ze teruggrijpt naar
de primitieve zuiverheid van 't Chris
tendom naar 'n geloof, ontdaan van
alle storende, wereldse uiterlijkheden,
die zo funest zijn geworden voor de
oorspronkelijke, disp-religieuze be
leving. In de gouache-techniek, die
hoge eisen stelt aan het meester
schap, manifesteert zich Van Leeu-
wen's groet het duidelijkst, want met
feilloze tref-zekerheid zijn de lijnen
neergeschreven en kreeg de kleur
een rijpe intensiteit. Voeg daarnaast
enkele grote olieverfschilderijen en
wij voelen zijn verscheiden als een
verlies, dat juist in onze'stad, na het
heengaan van Henk Chabot, zo moei
lijk te dragen valt.
B. SCHMIDT
„Stèun Wettig gezag" gaf
begroetingsavond1
Hoofdcommissaris Staal,- kolonel
J. Termaten, directeur van de Na
tionale Reserve, reserve-kolonel J.
C. A. Meyer, districtscommandant
van de Nationale Reserve, majoor
van Vuuren, districts-commandant
van de Marechaussée en verschil
lende andere persoonlijkheden wa
ren aanwezig op de begroetings
avond, die de Gewestelijke Com
missie Rotterdam van het Natio
naal Instituut Steun Wettig Gezag
gisteravond in de Rïvièra-hal heeft
gegeven voor alle in functie zijnde
vrijwilligers van de Nationale Re
serve, de Reserve Grensbewaking,
de Reserve Gemeente-pohtie en de
ingeschrevenen bij het algemeen
Vrijwilligers-depot Rotterdam.
"Wethouder A. Hogeweg, voorzit
ter van de Commissie Rotterdam,
wees er in zijn openingswoord op,
dat er in Rotterdam steeds meer
zijn, die roeping gevoelen om in
deze dynamische tijd te staan op
de grondslag van handhaving van
vrijheid en recht, Vele mannen en
vrouwen, aldus de heer Hogeweg,
moeten paraat zijn cm de vrijheid
tegen buitenlandse of binnenland
se vijanden te verdedigen.
De heer L. de Kool. burgemees
ter van Zuidland, hield een rede
onder het motto „Een woord van
man tot man".
De politïe-amusements-orkest
„Hermandad" o,I.v, Chris van de
Bos bracht een gevarieerd pro
gramma en voorts was er een al
leszins interessante film van de
Amerikaanse legerdienst, getiteld:
„De-nazi's slaan hun slag."
't Jong Rotterdams Lekentoneel geeft Donderdagavond in Oms Huls
de eerste opvoering in Nederland van Kaj Munk's „Het Woord". Deze
voorstelling, die Vrijdag 24 Februari in dezelfde zaal en Vrijdag 3 Maart
in Lommerrijk wordt herhaald, heeft de steun van de samenwerkende
commissies voor Bijzonder Kerkewerk Rotterdam (RM,).
Iets over de schrijver
Kaj Munk
Wie de verfilming van dit toneel
stuk van de grote Deense schrij-
ver-predikant-dichter heeft gezien,
weet, dat deze kerkelijke belang
stelling niet betekent, dat het stuk
een speciaal-religieuze strekking
heeft, die met-gelovigen zou moe
ten afschrikken. Daar is immers de
auteur een veel te merkwaardige,
veelzijdige, ondefinieerbare per
soonlijkheid voor geweest.
Johan "Winkler, die weliswaar op
de persbijeenkomst, door ds. G. J.
H. Gijmink belegd, als journalist
aanwezig was, maar om zijn ken
nis van de man Munk een bio
grafie van zijn hand verschijnt in.
December 2eker wel tot spre
ken gerechtigd was, heeft nog het
een en ander over deze „Christo-
centrische" mens verteld,
Kaj Munk was een zoon van
heel arme ouders. Hij had een zeer
zwakke gezondheid en toen zijn
ouders vroeg stierven, had men op
hun grafeteen wat spatie gelaten
voor een „In Memoriam kleine
Kaj", die zijn ouders stellig niet
lang zou overleven.
Kaj Munk's leven is steeds een
confrontatie geweest met deze
doodsgedachte; het was een voort
durende strijd tegen de dood, die
er zonder pauze een grote rol in
heeft gespeeld. Talrijk zijn de
sterfgevallen in Kaj Munk's on-
middelijk'e omgeving geweest. Een
grote tweestrijd heeft dat leven
ook steeds beheerst: aan de ene
kant het predikantschap in het
kleine vissersdorpje, aan de andere
kant de triomfen van de gevierde
toneelschrijver in de Kopenhaagse
schouwburg.
Kaj Munk is dan ook steeds een
man van paradoxen geweest, een
Zware straffen voor openbaren of
verraden van geheimen
{Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Toen de oorlogsdreiging in 1940 steeds dreigender werd,
was het de toenmalige regering duidelijk, dat art. 98 van het Wetboek van
Strafrecht'geen voldoende beveiliging bood tegen het in gevaar brengen
van de veiligheid van de staat door het verraden van gegevens, welke voor
de verdediging van belang konden zijn. Op 15 April 1940 werd een wets
ontwerp ingediend ten einde nadere voorzieningen te treffen tegen het
bekend maken van staatsgeheimen. De schriftelijke behandeling was vol
tooid, doch de beraadslagingen in de Tweede Kamer werden np B Mei, de
dag voor de overval door Duitsland, verdaagd. Thans ls opnieuw een
wetsontwerp ingediend van dezelfde strekking, waarin dergelijke mis
drijven tegenover het vaderland met zware straffen worden bedreigd.
Bij veel waardering
ook critiek
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG Nadat de Eerste
Kamer de vorige week in het kader
van de behandeling van de staats
begroting 1950 politieke algemene
beschouwingen heeft gehouden, js
ze gisteren vol moed begonnen aan
de finartcifele beschouwingen, waar
bij 't beleid van minister Lïeftinck
onder de loupe werd genomen.. Er
waren onder de zes leden, die tot
nu toe hun licht hebben laten schij
nen. zwarte pessimisten van het
slag van de heer Pollema
(CH). die vond dat Nederland op
een vulkaan, leefde, en van de heer
Van Santen (CPN), die de re
gering beschouwt als de bewerkster
van een noodlottige financiële en
economische verwarring.
Een gematigd optimisme sprak
uit de woorden van de beer Re-
go u t (KVF) wiens bezwaren
ten. architectuur. Zadkine. bewogen
door de ramp, die Rotterdam trof,
bracht hem tot een gevoelige crea
tie. waarin hij zijn andere-werken
ongetwijfeld nog overtroffen heeft.
Ziin monument voor Rotterdam
verdient dan ook ons aller aan
dacht en respect.
W. C. J. BOER.
vooral culmineerden in ziin critiek
op de lasten, welke op het be
drijfsleven ziin gelegd. Overigens
meende hii. dat minister Liefiinck,
die nu eenmaal niet op grote popu
lariteit kan bogen, de grote dank
van het Nederlandse volk heeft
verdiend. Ook de heer Van der
Kleft (Arb.) had voor de arbeid
van de minister grote waardering.
Hii constateerde, dat het vroegere
pessimisme van de heren Van den
Brink en Stikker in optimisme is
verkeerd nu zil minister ziin. Het
zou voor de heer Pollema goed zijn
om eens een poosje in dit gezel
schap te vertoeven. In dq spaar
actie van de minister had .de heer
Van de Kieft niet veel fiducie even
als de heer Regout.
De heer Molenaar (WD.)
had heel wat critiek. Zo wilde hij
b.v. de commissarissenbelasting af
schaffen. De heer Vjxseboxse
(CH) wilde zelfs de vermogensbe
lasting laten verdwijnen. De mi
nister zai vandaag wel aan het
woord komen,
Wegverkeer naar Berlijn
weer normaal
BERLIJN. Het wegverkeer tus
sen Berlijn en het Westen was Dins-
dagmorgen weer norma aL Alle
vrachtwagens met schroot, die Zon
dag en Maandag buiten Berlijn door
de Russen waren aangehouden, zün
vrijgegeven.
In de eerste plaats voorziet het
wetsontw.erp in de mogelijkheid om
elke plaats in gebruik bij de staat of
een staatsbedrijf ter wille van de ver
zekering van geheimhouding van be
paalde gegevers aan te wijzen als
„verboden plaats". Ook elke plaats,
waar werkzaamheden worden ver
richt ten behoeve van de staat, dus
b.v. particuliere ondernemingen,
kun: zn op dezelfde wijze worden
aangeduid, Hierbij wordt in het bij
zonder gedacht aan tijd van oorlog,
hoewel de aanwijzing ook kan ge
schieden op andere tijden, mits door
de betrokken wederpartij goedge
keurd. Onder tijd van oorlog wordt
ook begrepen burgeroorlog en de tijd,
waarin oorlog dreigende is.
De voorgaande maatregelen maken
uitsluitend deel uit van de nu voor
gestelde wet, doch bovendien wor
den een aantal wijzigingen voorge
steld van het Wetboek van Straf- I
recht. Iemand, die een gegeven,
waarvan geheimhouding door het
belang van de staat wordt geboden,
ter kennis brengt van personen of in
stanties. die daartoe niet gerechtigd
zijn, kan veroordeeld "worden tot
maximaal zes jaren gevangenisstraf.
Met dezelfde straf wordt bedreigd
degeen, die met een gegeven van
een verboden plaats afkomstig, op
dezelfde wijze handelt. In geval de
hier bedoelde gegevens ter kennis
worden gebracht van een buiten
landse mogendheid of een in het bui
tenland gevestigde persoon of instan
tie, is de maximum gevangenisstraf
gesteld op vijftien jaren. Indien de
schuldige heeft gehandeld in tijd van
oorlog, dan we! in opdracht van een
buitenlandse mogendheid of een in
het buitenland gevestigd persoon of
lichaam, is het maximum twintig
jaren, Voorbereiding wordt met ma-
xirnaal zes jaren bestraft, terwijl de-
KAJMUNK
schrijver van „Het Woord"
gelovige ongelovige en een ongelo
vige gelovige, een typische man.
van Kierkegaard's land. Munk, die
later de grote bestrijder van het
nat. socialisme zou worden en
wiens dood het sein gaf tot het
eigenlijke Deense verzet hii
werd in 1943 vermoord na zijn be
roemde Nieuwjaarspreek tegen
zijn collaborerende gemeente
heeft aanvankelijk ook grote be
wondering gehad voor de dictato
ren. De kentering kwam ten tijde
van de Duitse kerkstrijd /Niemöl-
Jer). En bij bevrijdde zich van zijn
tweestrijd vaak door de koorts
achtige productie van toneelstuk
ken, die toen zeer actueel waren,
en nu al weer door de tijd achter
haald zijn.
„Het Woord", dat nu in Rotter
dam onder regie van Jan Apon.
zijn Nederlandse première krijgt
in Denemarken is het veel ge
speeld door beroeps- en amateur
toneel behoort niet tot die tijds-
stukken. Het behandelt de strijd,
die Munk steeds te voeren had:
hoe kan de dood bestaan, als
Christus het leven is? En: kunnen
er in deze tijd nog wonderen ge
beuren? Het stuk speelt in een
bóeren-milieu.
Internationalisatie van
Jeruzalem in impasse
GENèVE. De besprekingen
voor gedeeltelijke internationalisa
tie van Jeruzalem zyn zonder re
sultaat gebleven. Nadat Israel en
Trans jordanië zich reeds .eerder
hadden uitgesproken tegen het plan.
heeft de raadjhansjip voorstel van
de Belgischë**afgevaaTdïgde beslo
ten dp kwestie van het geïnter
nationaliseerde deel van Jeruzalem
voorlopig van! de agenda af t'e voe
ren. Het voorstel werd aangenomen
van vijf tegen een stem. Engeland
en de V.S. onthielden zich van
stemming.
geen aan wiens schuld het is te wij
ten. dat de openbaarmaking van een
staatsgeheim kon plaats vinden, er af
komt met gevangenisstraf of hechte
nis van ten hoogste een jaar.
Bovendien wordt met hoogstens
zes jaren gevangenisstraf bedreigd de
gene. die een gegeven, waarvan ge
heimhouding in het belang van de
veiligheid van de staat is geboden,
zonder daartoe gerechtigd te zijn on
der zich neemt of houdt, of daden
verricht om bedoelde gegevens in
handen te krijgen.
iuiMnMiwiniMÉf!
f
Zo'n brug, zo'n brugge-
wachtershuisje, zwiep-
hekken, te laat op school,
trein gemist, tergend
langzaam voortgeboomde
schepen, uitwisseling van.
geld, kwitantie en fami-
li ebt jz onder heden en
in het gangboord rent
schipperskees heen en
weer
Van Delfshaven tot en
met het Boerengat had
men zulke bruggen; als ze
open gingen kraakten ze
van ontspanning en als ze
diehtploften, klemden ze
en piepten ze. Ieder Rot
terdams kind heeft ervan
gedroomd, dat het in het
open bruggat viel en dat
't „jammerlijk verdronk"
want niemand sprong je
na, Dan dreef jc weg naar
zee, liefst weggezogen
door die overwelfde rat-
tenholen onder Erasmus
en onder het Plan C door,
je dreef met allerlei flot
sam's en jetsam's -onder
de bruggen door en dat
was het ellendigste mo
ment in je droom... On
der die Eifeltorens var
ijzer doorn je rekte j<
armen, je gilde en dar
behoor je in een boekjes-
droom wakker te worde'"'
„badend in je zweet, hij
gend naar adem. Je moe
der komt de trap opge
rend, kalmeert je en geef
je een slok water te drin
ken". „Malle jongen"
zeggen de boekenmoeder'-
benauwd droompje ge
had? Kom nou, vent, e:
immers niets aan dt
hand!" Zoen op je voor
hoofd, toegedekt, slapen.
In Rotterdamse brugge-
dromen niet.
Je dreef reikend en gil
lend onder de Maasbrug
gen door, maar wat was
jouw gil, vergeleken bij
die van de dubbele loco-
motieventrein die over de
Koningshaven aangedon-
derd kwam. En door de
reten van het voetgan
gersplankier zag je de
mensen hollen, niet om
jou holden ze, maar naar
hun werk en van hun
werk; waarom holt ieder
een toch in deze stad?...
De golven om je heen
hollen ook ze rukken
aan het zwembad, 2e ruk
ken aan de pleizierboten
van Hoek van Holland cn
Oostvoome, ze omspoelen
de boeien van het witte
opleidingsschip, waar de
bootsmansfluit gilt,
Wanhopig voel-je j.e,
want je drijft onweer
staanbaar met de woelige
stroom cn toch heb je het
gevoel dat je onwrikbaar
in de modder vastligt, net
zo onwrikbaar als de Fyl-
gia bij de Marinierska
zerne.
Iedere Rotterdamse jon
gen kent die droom. Of
hij heeft 'm ontleend aan
Ue gapende klepbrug over
de Koningshaven, o£ aan
de gapende draaibrug van
de vier leeuwen bij het
Witte Huis, of aan het
nare Binnenwegse brug
getje, of aan de Haring-
vlietse of Nieuwehavense
verbindingen met de
Kolk zelf s de oue Noor-
derbrug toen zij nog het
Noordplein met de Jon-
kerfrankestraat verbond en
om niet te vergeten: de
bruggen bij het weersta
tion. Je holde ze soms
over, van angst. Ze zaten
zo slap In hun lenden:
die lange brug bij het
weerstation, en ook die
brug bij het Timmerhuis:
vooral als de koeien voor
't Slachthuis er over heen
geslagen, werden, kon-je
soms dansen, zo'n brug,
zat je daar middenin
je wist je geen raad
De brug in de Rotter
damse jongensdromen
er zou een studie over te
schrijven zijn. Net als
over de brug op onze
'Henkes-prent. Geurt, en
lawaait, links-achter de
onzichtbare Vismarkt?
Hebben we recht voor ons
uit het Beursplein zonder
het oude Postkantoor?
Er zijn er die zeggen:
„Nee, joh, dit is de brug
die de m rkies van Spino-
la vlak oorizijn neus had
wr-i" Je Nieuwehaven
overg vg in de Oude Ha
ven kolk bij het Plan C.
Wij houden het op de
eerste veronderstelling en
dromen verder over al die
bruggen die vroeger in
Rotterdam het wegdek
opklapten of die het vlak
voor je neus wegdraaiden.
En met dat gebaar maak
ten ze het water tot een
beestachtig gevaar in
plaats van tot iets ver
trouwelijks.
Om over die hekken
nog te zwijgen!
Weet-jc nog van de
jongen die bij het sluiten
ruggelings op zo'n hek
mee-reed en wiens hals
werd afgeklemd?
Onze dromen waren
verklaarbaar.
