Rond een dam in de Schie
li
7? 5
groeide een tweede stad
dan de Maasmond
J
De - Schiedamse burgerij
tieeft alle reden om dankbaar
te herdenken, dat het op
18 Maart 675 jaar geleden is,
dat gravin Aleidis aan Schie
dam stadsrechten verleende.
Zij kan imtne*; met trots
en voldoening terugzien op
een roemrijk verleden, waar- j;
in zij langzaam maar zeker
■haar stad een ereplaats heeft
zien gaan innemen in de rij
der steden van ons Vader
land.
Zij heeft zich een uitge
breide industrie geschapen
met imponerende werven
langs de Maas. De strijd out
het bestaan is er zwaar ge
weest, maar hij werd schoon
gestreden, zodat de arbeid ér'
nu overal klopt en dreunt. In
dustriëlen, handelaren, mid
denstanders en hun arbeiders
hebben tezamen, vooral in de'
laatste halve eeuw, iets groots
tot stand gebracht. En dank
baar mogen wij constateren,
dat niettegenstaande die ver
blijdend grote groei de stad
toch zich zelf is gebleven. Zij
heeft haar typisch eigen ka
rakter steeds behouden, een
karakter dat is gevormd ge- grondslag, waarop onze Ge
durende vele eeuwen, die.mèente haar welvaart op-
weinig voorspoed en wel- bouwt Nieuwe industrie-
vaart brachten, maar dikwijls terreinen worden aangelegd,
vol waren van zorgen, tegen- het uitbreidingsplan Nieuw-
slagen en armoede. land komt tot realisering.
Drie perioden' zijn in dit tuindorpen en sportvelden
bijna zeven eeuwen lange be- verrijzen in het landelijk deel
staan te onderscheiden. In de der gemeente en weldra zul-
eerste, tot in het begin van de len nieuwe kerken, scholen
17e eeuw. was Schiedam de en culturele gebouwen de
stad van dé haringvisserij Noordelijke uitleg van de
met de daaraan verbonden s,tad tot een harmonisch ge-
handel en vrachtvaart. Daar
na ontstaat de bran
dersindustrie, dié het
stedeke zijn wereld-
naam heeft gegeven.
De distilleerderijen en
molens bepaalden in
deze decennia het
stadsbeeld en de bran-
41 ders waren de notabe
len in wier handen-het
bestuur en het lot der
stad berustte.
Tegen het einde
van de 19e eeuw ont
worstelt de stad zich
aan de binding aan
een enkele bedrijfstak
en groeit zij uit tot een
veelzijdig georiënteer
de industriestad, In
70 jaar Öjds, verdrie
voudigt zich het aan
tal inwoners!
Nog duurt dit pro
ces. voort én steeds
breder wordt de
heel vormen.
De roep om industrialisatie
is sterk geworden in ons
land; Schiedam heeft haar
begrepen en werkt mede om
hieraan te voldoen, aldus een
krachtige bijdrage leverend
tot de opbouw van het zo
zwaar getroffen, vaderland.
Mogen ook de komende
jaren hiervan getuigen.
De Burgemeester van
.Schiedam,
J, W, PEEK
Zaterdag herdenkt Schiedam zijn 675-jarig bestaan. De stad zat
die dag anders zijn dan op andere dagen, want gelijk de jubilaris
van alledag zal zij zich tooien, in feestgewaad en zich gereed maken
de gelukwensen van vrienden en kennissen in ontvangst te nemen.
Kijkend naar die stad in feesttooi zullen onze gedachten gaan
naar het verleden, toen zij nog jong was, we zullen "pogen te peilen
haar aantrekkelijkheid op latere leeftijd en dromen over de toe
komst van de oude stad, die nog tintelt van levenslust..
Mr. J. TV. Peek viert
het 675-jarig bestaan
van Schiedam als eerste
burger van de stad mee.
Najaar .1946 - kwam hij
naar Amsterdam als op
volger van mr. dr. F. L.
J.van Haaren, de dtep-
betreurtïe magistraat,
die dé gemeente in 1945/
kort voor, de ook door
hem zozeer begeerde
vrijheid, ontviel.
Wij stellen het zeer op
prijs, dat burg èmeester
Peek zich bereid toon
de voor het bijzondere
jubileum-nummer van
,J3e Schiedammer" een
inleiding te schrijven.
In dit jubileum-num
mer hebben wij niet
willen geven eén weer-
gav e van de loop der ge-*
schiedenis. Noodge
dwongen hebben wö,
ons moeten beperken
tot enkele aspecten- van
en feiten uit het Schie
damse verleden, die
echter uilen dit gemeen
hebbendat zij een af
spiegeling te zien geven
van Schiedam, zoals het
sedert 1275 zijn gezicht
aan de Schie toonde.
REDACTIE
DE SCHIEDAMMER
Steeds was Schiedam een in
dustriestad en nimmer Is er een
havenstad gegroeid uit de plaain,
die door haar ligging leek voor
bestemd om havenstad te wor
den. Schiedam was „deun" zei
men in het verleden, doch dit
was niet de enige reden voor het
onvolgroeide karakter van. de
stad,
675 jaar geschiedenis leren
ons, dat de krachten om de stad
naar bóven te stuwen, hier niet
minder waren dan elders. De
economische omstandigheden
echter waren het, die remmend
werkten. Het ambachtelijk- ka
rakter van de brandersindustrie
heeft eeuwen lang de vooruit
gang van de stad en zijn ontwik
keling tegengehouden.
Slechts eenmaal in de geschie
denis, ten tijde, van de visserij
en lakennijverheid, heeft Schie
dam mógen meezingen in het
koor der sterken. Het was een
toon, die doorklonk en in staat
was indruk te maken. Een rijke
.patriciërsstand had hier haar
domicilie en vormde een geeste
lijke élite, die nog lang na het
verval merkbaar was in het ste
delijk leven. -
Wü, In onze dagen, leven In
een ander Schiedam, een Schie
dam, waar de brandersindustrie
haar stempel zo hard op drukte,
dat een halve eeuw na het ver
dwijnen der branders de zwarte
rook wel van de -muren der hui
zén is verdwenen, doch de leegte,
dié hier ontstond op geestelijk
en cultureel gebied, nog diep
blijkt doorgevreten in de ge
meenschap, die zich slechts
moéizaam omhoog worstelt,
Zij, die wonen en werken In
Schiedam, zullen vaak dwalen
door de oude stad, zij zullen we
ten van de sloppen in de ver.
vallen stad achter de Schie, waar
het water in de open riolen In de
zomermaanden het verblijf on
draaglijk maakt, van de schrik
barende toestanden, welke daar
ook nu nog, in onze zo naar hy
giëne strevende tijd, bestaan.
Daar, in dat Schiedam, waar de
oude arbeidershuisjes hun sim
pel geveltje doen voorover bul
gen naar de straat, zuilen zij
hebben bemerkt de geest van
het Schiedam uit vroeger dagen,
waarin overdag en 's nachts het
geklep van de klompen hoorbaar
was van de brandersknechts,
glasblazers en zovele anderen,
wanneer rij hun onmenselijk
zware en lange werktijden gin
gen maken.
De branderijen gingen ten on
der en al bleef Schiedam de ba
kermat van de jeneverindustric,
de allesoverheersende Invloed
verdween. Nieuwe industrieën
kwamen op. Langs de Maas
kwamen de scheepswerven, die
duizenden werkkrachten aan
trokken en zo het industrie-
karakter van de stad nog meer
accentueerden. Schiedam ont
plooide zich.
Bulten de vesten Is een nlea»,
(Zie verder op pag. S)
