e verdwijning van
van twintig
c
TUSSEN TWEE VUREN
3
De Kerk zegent de wapenen niet.
maar zij bidt om dé vrede
Vragen in verband met
horloge en een sigaret
Vïan van internationaal
formaat heengegaan
Wij geven raad
)I(H'! eens
hóren
IN MEMORLAM JAN SMUTS
pgS™ hf" G'"«-
Sf"Jn mT" ""1' W w«er'4^;gm
Dinsdag 12 September 1950
3
i
Indiscreet
Ia zake uw artikel „Publicaties
over dé raak Schallenberg" zou ik
willen vragen: „Moet publiciteit zo
ver gaan dat zeiIs de intiemste le
vensverhoudingen van de bewuste
personen worden behandeld? Wordt
daarmede een goed artikel dat
waarheid en recht beoogt niet ver
laagt tot een minderwaardig specu
leren op de sensatiezucht?
LOVANHA
t (Bij de publicatie- «art onze ar
tikelen over de dood van Schalleiz-
berg heeft allerminst sensatiezucht
voorgezeten. Voor zover in deze
be schouwingen enkele bijzonder
heden uit ïict prïvc-lcven van de
overledene worden behandeld, is
dit slechts geschied, omdat de of
ficiële theorie van politie en jus
titie omtrent de oorzack van
Schalienbergs dood gedeeltelijk
op deze bijzonderheden berust.
Ouerigeos zijn deze bijzonderhe
den terstond na zijn plotseling
overlijdenook al in verband
met het toentertijd ingestelde on
derzoek door tmjtoel alle kran
ten aangeroerd, hetgeen evenmin
uit sensatiezuchtmaar om dezelf
de redenen geschiedde als wij dit
thans hebben gedaan. Men zou
zo men dit wenste over Schel
lenberg genoeg sensatie kunnen.
maken zonder deze particulie
re dingen aan te roeren. Wil men
echter een serieus antwoord op de
vraag hoe hij de dood vond, dan
zal men dingen als waarop inzen
der doelt ernstig onder de ogen
hebben te zien. Red.),
Verdraagzaamheid
Als er in Nederland een katho
lieke meerderheid bestaat, wie
heeft het dan te zeggen, de Paus of
zijn ondergeschikten? Mr dr Loeff
heeft op hel congres van het katho
lieke vormingscentrum gezegd, dat
in dit geval van onderdrukking van
andersdenkenden geen sprake zal
zijn. Maar wat zouden de Neder
landse katholieken doen, als zij van
het Vaticaan andere instructies zou
den ontvangen? Wij zouden mr
Loeff graag geloven, maar dienen
rekening te houden met wat in
Spanje gebeurt. De gewetensvrijheid
is een belangrijke zaak.
ABONNE
Gevaar, langs de iveg
Er gebeuren herhaaldelijk onge
lukken met trailers met volgwa-
gens. Waar on? wordt niet voorge
schreven dat deze aan beide zijkan
ten met een Ieren riem of zichtbaar
touxv verbonden worden. De stang
in het midden merkt men meestal
pas als men onder de aanhangwa-
fzn ligt Vele ongelukken zouden
urmen worden voorkomen en de
kosten voor de vrachtautohouders
lijken mij niet erg hoog.
H. de B.
Consumenten verenigt U
Er zal wel niemand zo optimis
tisch zijn te menen, dat de 5%
loonsverhoging een uitkomst uit de
moeilijkheden zal brengen. De prij
zen gaan met sprongen omhoog en
het wordt steeds moeilijker rond te
komen.
Er zou echter geen loonsverho
ging nodig zijn wanneer alle con
sumenten, rich landelijk verenigden
in een Coosumentènhond, Bij te
hoge prijzen van eerste levensbe
hoeften, zou de bond haar leden
moeten adviseren niet tegen deze
prijzen te kopen. Het resultaat zou
rijn, dat de prijzen op een behoor
lijk niveau worden teruggebracht
en er zou geen loonsverhoging no
dig zyn.
Dit is geen utopie. Nog niet zo
heel lang geleden vonden de huis
vrouwen in een Amerikaanse staat,
dat de vieesprijzen te hoog waren.
Zfj besloten geen vlees meer. te ko
pen, zolang de slagers de te hoge
prijzen handhaafden- Binnen 2 we
ken hadden de slagers hun prijzen
herzien, aangezien zij begrepen be
ter een redelijke prijs te kunnen
vragen, dan het vlees te zien beder
ven. Die kant moeten vrij ook op.
J. D. GORT
En wij, gepensionneerden?
Ik kan mij voorstellen, dat er
voldoening is bij hen. die mede
dank zij de actie der drie grote
vakbonden, thans 5% loonsverho
ging krijgen.
Het ligt me echter zwaar op het
hart, dat er in de resolutie van
deze bonden niet gerept is over de
positie hunner oud-leden, de i?e~1
pensionneerden. Ook voor hen wómt
het leven steeds duurder. En veelal
zijn zij de mensen, die deze bonden
groot en sterk hebben gemaakt
Is ondank 's werelds loon?
- 2'. J. X>. ZWAAN
Dierenbescherming
Het werelddierenbeschermings-
congres heeft een aantal wensen ge
formuleerd om. de dieren in de
mensenmaatschappij meer bescher
ming te verlenen- Jammer genoeg
kwamen daar niet bij Voor:
1 te verbieden dat dieren in een
oorlog voor enig doel gebruikt
worden, anders dan door het Ro
de Kruis;
2 te verbieden dat honden door de
pohtie worden gebruikt bij de
verspreiding van een volksmenig
te of bij relletjes.
W. F. BENGLEY
Wij wet, zij niet
Is het niet treurig, dat de regering
van plan is, de jongens die drie
jaren hun leven in de tropen heb
ben gewaagd, nu weder onder de
wapenen te roepen? Waarom•wor--
den de jongens, van lichting. 1941—
1942 en 1843, die nooit het land
dienden, niet onder de wapenen
niet?Pen daarom wij wel en zij
,tr B. A. R.
(Van bevoegde zijde ontvingen
wij onderstaande reactie op deze
opinie uit de kring onzer lezers:
Gezien de ontwikkeling van de
internationale toestand wordt een
snellere opbouw van het d-efensie-
systeem noodzakelijk geacht Hef
ts logisch, dat voor de drie "diui-
sws, ate men van plan is te vor-
mende regering gebruik maakt
van die militairen, die in Indone-
geweest of in Nederland
ae nodige practische ervaring heb
ben opgedaan. Met lichtingen, die
nimmer werden opgeroepen, .kan
men moeilijk óp korte termtin di
visies samenstellen
Met ligt overigens niet in het
Doornemen, de te vormen drie di
visies thans \n actieve dienst op te
roepen. Wel worden zodaniae
maatregelen getroffen, dat rij \n
nodfa op Jcorfe termijnkunnen
morden gemobiliseerd). jannen
U IT het feit, dat Frits Schallenberg een borrel op scheen te
hebben toen hij levenloos in de vijver van het park Zorg
vliet werd gevonden, kan men de logische gevolgtrekking ma
ken, dat hij dan dus in de fatale nacht van'13 op 14 September
ergens een bezoek moet heb-
Raadsefs rood de
dood van
Schallenberg (9)
V-
ben afgelegd. Maar prikkelt
deze conclusie niet onmiddel
lijk tot tegenspraak? Maakt
iemand, die tegen enen in zijn
slaapkamer zijn sigaret dooft,
zijn polshorloge afdoet en-een
bedrag van ongeveer 47.op
zijn nachtkastjé legt, wel de indruk nog ergens op visite te wil
len gaan? Als de Haagse politie dit mocht willen opmerken,
het standpunt huldigend, dat Schallenberg zich van dit alles
alléén maar heeft ontdaan, omdat hij wist dat hij weldra in
het donkere water zou liggen, dat hij altijd zo buitengewoon
verafschuwde, dan ziet zij ons inziens over het hoofd, dat juist
die voorwerpen in de slaapkamer enkele vragen doen rijzen,
die nooit beantwoord zijn.
Waarom ging Frits
Schallenberg 's nachts
uit
Als 't de bedoeling van Schallenberg
geweest is zich van enkele waarde-
volle voorwerpen te ontdoen, omdat
hij van plan was zich te gaan ver
drinken, waarom maakte hij dan wèl
zijn horloge los, maar liet hij zijn
eveneens waardevolle vulpen In
rijn zak zitten? Waarom verzuimde
hij dan als hij ailes zo zorgvuldig
van tevoren overwoog zijn zak
boekje te vernietigen? Waarom leg
de hij wèl f 47.- weg, maar niet zijn
portefeuille? En ais hij werkelijk
uitging om zelfmoord te plegen,
waarom heeft hü dan zijn. in dat
geval mogelijk laatste sigaret niet
tussen de lippen gehouden tot Bij de
vijver bij de Groot Hertoginnelaan
bereikte7
Dringt zich, hoe langer men over
deze vragen nadenkt, niet sterker en
sterker de gedachte op, dat Schallen
berg werkelijk van plan geweest kan
zijn naar bed te gaan, maar zich op
het laatste moment herinnerde, dat
hij iets had vergeten....?
Woensdag 14 September 1949, 1 uur
's morgens. Frits Schallenberg maakt
zich gereed om te gaan slapen. Lang
zaam Icopt hij de trap op. Hij opent
zïja Slaapkamer, draait het licht aan
en sluit de deur achter zich. AI
sinds jaren slapen de Schallenbergs
gescheiden. Hij is alleen na een rus
tige .vond, gevuld met liefhebberijen
en een onschuldig spelletje fcaart-
Morgen zal hét leven misschien heel
anders zijn. Wie weet het ene ogen
blik, wat er het andere moment van
rijn zenuwen zal worden gevergd?
Het is goed zich thans ter ruste te
begeven.
Langzaam dooft hij zijn sigaret. Rij
is van nature netjes, deze Schallen
berg. In géén geval wil hij de kans
lopen as te morsen bij het ontkleden
of zijn colbert te schroeien. Automa
tisch gespt hij rijn horloge los. Denkt
hij op dat moment aan het tennis-
tourrfooi? Aan het komende feestje
in ^eL,.Gpude.JHooft?.?. .Zijn vin
gers tasten als-naar- gewoonte in zijn
vestjeszak*--iHet!? daarin ri aanwezige
geld verhuist van plaats;'Nederlands
gëld, En g.e;isigeM£riï*rits Schallen
berg houdt; twintig-shilling In zijn.
handen. Ik is;alle grond om aan,-té
nemen, dat op hetzelfde ..ogenblik;
zijn gedachten met duizelingwekken
de vaart ver van de tennissport en
het kaarten zijn afgedwaald....
Misschien heeft hij even het ge
richt van John Wermeslager
van Sparwoude voor zich ge
zien, die hem die middag, Dinsdag
IS September is komen opzoeken.
Deze had geld nodig. Engels geld, en
Schallenberg heeft hem geholpen, al
weet hij wel dat Wermeslager het
niet gauw zal kunnen terug geven.
Hij kent Wermeslager al zo lang.
Waarom zou hij het hem geweigerd
hebben? Is hij niet zijn hele leven
graag bereid geweest voor een an^er
iets te doen?
Heeft hij niet destijds, toen hij nog
bij de Feldgendarmerïe was ert ge
vangenen uit het Sch evenings o
Oranje Hotel naar het Kriegsgericht
in Utrecht moest brengen, hen met
groot persoonlijk risico naar zijn
Haagse woning gebracht, alleen
maar om de familieleden de gele
genheid te geven met hen. in con
tact te komen? Alleen" maar omdat
zijn goede hart hem daartoe bewoog?
Hoe is hij nu opeens op die ge
vangenen-transporten gekomen?
O ja: de Felogendarmerie
Utrecht.uit die tijd kent hij John
ai. Het is alleen maar héél even op
gedoemd, omdat hjj 's middags, toen
deze rijn hulp inriep, óók een on
deelbaar ogenblik aan de bezettings
tijd heeft moeten terugdenken. Ook
in die dagen heeft hij hem meer
dan eens geholpen....
Zo zou het gebeurd künnen zijn.
Maar 'n feit is het, dat Schallenberg
die middag, 13 September aan Wer
meslager twee biljetten van 1 pond
sterling ter hand heeft gesteld' en
daarbij.gezegd beegri G
.„Di heb ook nog 'twintig shil
ling, maar die kan ik je niet géven
want die heb' ik ergens voor
nodig".... ■'-?
.Ergens voor nodig? Hoe- is. heï
mogelijk, dat het hem volkomen
door het hoofd is 'gegaan. Dat heb je
nou van zo'n avond, waarop je kaart
een kopje chocolade drinkt en ovei
koetjes en kalfjes praat Maar waar>
om zou hij niet alsnog*i
immers niet ver?..vy-1'"'
Harry Trimbach hoort Shemrirde
.frap"kf;jgaan en;de:.W;C&gebruiken;
Dan-slaapt hij in.-Hy heeft niet meti
gemerkt, dat y Schallenberg ook de
benedentrap is afgedaald en de voor
beur; achter zich -heeft dichtgetrok-
horloge en het geld op hei
nachtkastje heeft hij laten liggen
Meenemen zou maar tijdverlies heb
ben betekend.
Frits Schallenberg,.slaat linksaf en
loopt de Piet Heinstraat uit. Op de
hoek van de Zoutmanstraat voelt hij
de vrij straffe wind. Hij vindt het
prettig. Gaat hij niet dikwijls voor,
't naar bed gaan nog 'n straatje om^
Vanavond schépt hij voor de tweede
keer een luchtje-Hü heelt al een
frisse neus gehaaid toen hij rijn
vrouw tegemoet liep. Maar dat is al
weer bijna twee - uur geleden en
daarna heeft hij .in een rokerige
huiskamer gezeten. De wandeling
waar hij niet op had gerekend is
hem niet onwelkom. Hij heeft geen
jas bij rich, maïc hij zal gauw weer
terug zijn. En op dat moment is het
nog droog
Ongetwijfeld heeft de politie ook
een theorie over wat er gebeurd kan
rijn in die laatste ogenblikken, da»
Frits Schallenberg in rijn Woning
heeft vertoefd. Misschien beweert zij,
dat het allemaal, heel anders is ge
gaan. En waarom zou dat niet moge
lijk rijn? Maar het probleem is,
waar de twintig shilling zyn geble
ven. die Schonenberg Dinsdag 13
September in zjjn bezit had, die hü
„ergens voor nódig" had en die niei
op hem zijn teruggevonden. Dat is
weer een van de dingen die wij
graag zouden willen weten. Zoals wij
ook graag zouden willen weten, wat
hu die Dinsdagmiddag heeft bespro
ken met mr. John Wermeslager, de
gewezen Utrechtse advocaat, die
nog niet eens zo heel lang vóór
Schallenberg hartstochtelijk heeft
gejaagd op precies dezelfde buit, die
Schallenberg op 't punt staat samen
met de Rijkspolitie te verschalken;
het vermogen van dr ing Frit*
Arthur Mucke.
Dit is de plek, waar Schallenberg,
voor zover het de politie bekend
is. voor de laatste maal in leren
de tijre ts gezien door Itöee jon
gedames. die hem kenden ran de
tennisbaan.Het is de hoek -ran.
de Zoutmanstraat en de .Van
Speyckstraat in Den Haag. Sa
men met de beide meisjes stond
Schallenberg er een ogenblik te
praten. Woensdag 14 September
1945, 's morgens vroeg om kwart
over één.... Wat er daarna met
hem gebeurde is gehuld in een
traas ran geheimzinnigheid.
Heengezonden
premier Venizelos
terug
ATHENE. Drie Griekse partij
leiders rijn het Maandagavond eens
geworden over de samenstelling
van een nieuwe coalitieregering met
Sophocles Venizelos (liberaal) als
eerste minister; Constantin Tsaldaris
(populist) cn George Papandreoe
(sociaal-democraat) zijn de twee
vice-premiers. De drie partijen heb
ben meer dan 160 (van de 250 af
gevaardigden) in het parlement.
Tsaldaris, die Zondag van de ko
ning opdracht kreeg om een rege
ring te vormen, bood Maandag aan.
het premierschap aan Venizelos af
te staan om een samenwerking te
vergemakkelijken. Tsaldaris gaf
Maandagavond zijn mandaat terug,
dat. vervolgens aan Venizelos werd
overgedragen.
axheUlmt «ut.
De Internationale Bruckner Vereni
ging te Wenen, voorzitter prof. Max
Auer. heeft aan Eduard van. Eelnum de
grote medaille geschonken voor rijn ver
diensten voor Bruckner's muziek.
Vraag: G. St. wil graag weten
of de huur bij inwqning met 10%
wordt' verhoogd, 'ér --j
An tw o 6r tff In het onderha
vige geval mag; waar.het gaat om
eén dochter mét haar man, die is
komen in wenen, ri echts sprake
zijn van 5%, omdat 1 familielid
niet behoeft te worden meegeteld.
-V r a a gtY Th* W,de Wi stelt
enige vragen over de noodvoorzie
ning ouden van dagen.
Antwoord: Een echtpaar,
wonende in een 1ste klas gemeen
te, ontvangt b0 een inkomen, als
door vragensteller opgegeven, een
uitkering ingevolge de Noodwet
Ouderdomsvoorziening van f, 252.-
per jaar. Zonder de neveninkom
sten zou de maximum-uitkering
936.-— per jaar bedragen. Als al
ge men ere gel geldt, dat van bet in
komen de helft,, jin mindering
wordt gebrachtópdit maximum.
Dat inkomen wordt daartoe te
voren naar henedeu afgerond op
een veelvoud van f. 50.Indien
echter het aldus verkregen bedrag
aan nooduitkering -f- het onafge
ronde inkomen tezamen meer be
dragen dan f. 1375.(dat is de
inkomensgrens voor het recht op
nooduitkering in een gemeente
der le klasse), wordt bovendien
dat meerdere nog afgetrokken.
Dc rest wordt eventueel naar bo
ven afgerond op een veelvoud van
t. 12.en vormt hét bedrag aan
nooduitkering. waarop men aan
spraak kan maken.
Vraag: H. J. K. meent, dat de
huiseigenaar,iaVerband met de
medeinwoning ten onrechte met
terugwerkende kracht verhoogde
huur vérgt.
Antwoord; Het is wel jam
mer, dat de huiseigenaar rijn vor
dering pas laat instelt, maar hü
heeft recht op verhoogde huur. Er
mag bij mede-inwoning worden
geheven, van: 1 mede-inwoner, 5
voor 2 mede-inwoners 10%, 3
of 4, 15%; 5 of 6, 20% en voor 7
of meer mede-inwoners, 30%.
Echter mag 1 familielid worden
afgetrokken.
Vraag: H. K. maakt bezwaar,
dat nu er sprake is, dat twee perso
nen als mede-inwoners bü hem zijn
gekomen, de huiseigenaar 10
extra huur: vergt.
Antwoord; Daar één van dc
twee inwoners een familielid is,
mag geen 10 worden gevraagd,
maar 5 huurverhoging. Het te
veel gevraagde behoort te worden
teruggegeven. Zo de huiseigenaar
dit weigert, dient contact te wor
den gezocht met de plaatselijke
compiissie voor de -Prijsbeheersing.
Vraag: Van N. Deze is het niet
duidelijk, waarom de notaris enige
moeilijkheden riet bij de overdracht
van een huis.
Antwaord: Hèt gaat hier om
een woning, waarvoor een vergoe
ding zal worden gegeven ingevolge
de wét op de materiële oorlogs
schade. De nieuwe eigenaar Is geen
Nederlander. Hierdoor kunnen
moeilijkheden rijzen bij de regeling
van de oorlogsschade. Men zal dus
goed doen te luisteren naar wat ee
notaris zegt. Ook kan men advies
gaan vragen bü het Provinciaal Bu
reau van de "Wederopbouw én dé
Volkshuisvesting.
Vraag: I. L. wil weten of. hij
onder bepaalde omstandigheden
kan. meedelen met een erfenis.
Antwoord: Het gaat hier om
een wel zeer gecompliceerd geval,
waarbij sprake is van enkele „na
tuurlijke kinderea'% van wiè wij
niet weten of ze wellicht „geëcht"
rijn. Onder die omstandigheden
doet men goed met een notaris te
gaan spreken, die. wanneer hij alle
omstandigheden kent, het juiste
advies ongetwijfeld zal geven.
Vr a a gz A. P. M. wil weten, of een
onderwijzeres bij het Gemeentelijk
Kleuteronderwijs verplicht tegen
ziekte verzekerd is.
Antwoord: In het onderha
vige geval valt dc onderwijzeres
onder de bepalingen van de Ambte
narenwet. Op grond hiervan is zü
niet meer verplicht verzekerd voor
Ziektewet Cn Ziekenfon&senbesluit.
Met het oog op de geneeskundige
behandeling zal zij derhalve goed
doer, rich als vrijwillig verzekerde
bij een ziekenfonds te melden. -
-V r a a,g; B* de J.'beeft,het voor
nemen 1e emigreren en, wil nu Iéts
weten omtrent de eventuele terug
storting van gekten.* welke door
middel van bet ztgeltjè ten behoève
van de oude dag rijn betaald.
A n t w o o r dPremier», welke
ingevolge de Invaliditeitswet in de
loop dér jaren rijn betaald in de
vorm van rentezegels. zÜQ bü emi
gratie niet verloren. Men kan deze
verzekering zelfs vrijwillig voort
zetten. waardoor men zich van een.
zo hoog mogelijk rente bedrag kan
verzekeren bij het intreden van in
validiteit of het bereiken van bét
65e jaar. Dc rente Wordt, ook bé
taaibaar gesteld, als de rechtheb
bende in het buitenland zijn ver
blijf heeft. Alleen ten aanzien van
tireemdcKïigen.is bepaald, dat zij
gedurende de tijd, die rij in hét
buitenland doorbrengen, van de
toegekende rente niet meer zullen
ontvangen dan het equivalent be
draagt van het totale bedrag der
voor of door hen geplakte premiën.
Wat nu betreft de restituties van
premier», betaald voor een begrafe
nisverzekering, moeten Wij voor
het ogenblik het antwoord schuldig
blijven, omdat wij niet weten hoe
de polisvoorwaarden luiden.
Herdenkmgs-artikelen plegen ln ,riiD veelbewogen geschiedenis
meestal een opsomming te rijn wan van de laatste halve eeuw hééft hét
Afrikaanse vólk verscheidene man.
rich met een zeker cjmhffl»is^^^^^^rtSetea.cbt, die; ver- buiten
vragen waarom het overlijden van dé" grenzen van ons land bakend-
een pereoon nu juist de aanlrfdfag^iéid ^verworven hebben. Vijftig
ïrl'iïi&r i- «.°P. >«Afri.
komen we echter in dé-ge9Ctóede- '-*®snJWrioneel Kruger, Steyr, De
nis personen tegen overêwie tü-- Wet, Bötha, Heitz, Hertzog en de
opstellen van een herdebkings-ar- H 0^ 2«ieraal Smuts van het to-
tikeï een overbodige bezigheid nffet-VCTciwcncn. Veertig jaar lang
schijnt Zo'n figuur,ïu's de thans-heeft hij in Zuid-Afrika een Iei-
>ol gespeeld en sedert de
^ooé^óderjlral»-,,1tegisit— eerste wereldoorlog ook buiten
stander aanvaardbar Eens Ziiid-ATrika. ;Twee keer.was bit Ud
ei-' t-risn het Britse oorlogskabinet. v
strud tegen het Engelse^periaHs- Bij dc tot' standkoramg van de
fa vrcdc van Versailles was generaal
maarschalk van Groot-Brfttannif, Smuts een van dc belangrijkste
rv-ans ÏÜr S7?ï£09i -British voorstanders van de idee van een
Commonwealth of Nations", een Volkenbond. Tussen de twee we-
i r DÜ zelf ybs* eerst ge- reldooriogen Is hü een ématsmah
0rui{vci;); van wereldformaat geworden. fy M
Zijn Opvattingen .deden hem bo- Gedurende; de t|jddat hüüridder
velmalle partüen staan, boewei hü van de opporitie wa^ herfthü zün
niet aarzelde, partlf-te kiezen. Dit phllosofisch werk over ^Holism and
demonstreerde hij duidelijk Jn- "Bvo-Mtion" gêajchlt9ret^>^ij'triy;5.
1939, toen hij ten koste van een Zijn belaRgatelÜhg^in 'Wél^ddzari
breuk met Herzog. de neutraliteit ken was er mls*dilén;dó:oÓrzaa)f
van de Unie van Zuid-Afrika op- van< n«et altijd in nauwe
gaf om naast Engeland tegen het voeüng met zyn eigen volk geblc-
natfonaaJ-sociallsme te strijden. ven Het Zuidafrikaanse toneel
Dank rij het vermogen over ^as jC°°r hem te beperkt gewor-
kleine tegenstellingen heen te zien, "c.n- 75-jarige leeftijd is hij nog
was zÜn optreden van grote waar- |5icJer geweest .van de Zutdafri.
de voor elke organisatie, die zich kaanse delegatie bij dc organisatie
tot doel stelde de tegenstellingen de Verenigde Naties,
tussen de naties onderling te ver- L ZlJn vitaliteit was verbazmgwek-
irj»fn«„ kend. Als kanselier van de univer-
kleinen cn ten slotte te overbrug- 5itcjt van Cambrigde. (hij was te-
Sen- gdijkertüd kanselier van de unl-
Wanneer de organisatie der Ver- versiteit van Kaapstad) heeft hij er
geen men met alle middelen moet om een lezing te houden. Tot op
trachten te voorkomen dan zal hoge leeftijd was de bestijging van
het wellicht lijn omiJat Opiien «Is T«ielher« een wekelijkse orfe-
c.hing voor hem. Wanneer zo een
Smuts te weinig talrijk zijn onder man ziek Wordt, betekent het het
de huidige politici. .einde. Zuid-Afrik* verloor in Jan
m m Smuts een geleerde, een militair,
öe SMant van de linie van Zuid- "n TnTllïZTJÏ
i...en een groot letner. zyn diensten
Afrika In Nederland, dt, D. 8. Bos- voor oa» land blijven on vergank®,
man. ichrüft ons;-r(,i;,:-../^>j'
- J
in Kerk en Wereld
JPZN maand geleden gapen toy te dezer plaatse enig commentaar
Xvop het manifest van de-geloofsgemeenschap pan „Kerk en Vrede".
Daarop kwam een aantal reacties binnen uit onre lezerskring, op en
kele (üaaruan wij gaarne nader ingaan. In ons betoog: bedoeling én
bhbeUe fundering:cctnl^Kérk en Vrede" rfjn goed, maar ze zijn in.de
practijk onhoudbaar, achtitlc minder tegenstrydlghétd dan wen meent.
Hel hèt leven,' en bovenal dat oan de christen, staat in een spanning
van wel zeer bijzondere aard, In dat van „Het goede, dat ik dhen tou,
dac ik niet, cn het. kioade,: dat ik niet toil, doe ik". Een christen is
overigens geen and/er méns dan elk ander. Ook wanneer hij kiest
en het Iepen, plactét hem herhaaldelt/k uoor de noodzakelykheid te
kïézetii wfal mogeliik.idat hy, met dc beste bedoelingen, naar, ge-
tpêfen lehióbéibojsbesussinjjtf' toch een keuze doet, die achteraf onjuist
bltffctfïè z$n geweeste
^Wst mi da kwestie van oorlog en
wapendiienstv«betrcfL' hctivolgénde,
Indien één dar inzepdér»-meent,
dat de Kerk het van ..Kerk
en Vrede" nimmer toejuicht, niet
alleen, maar 'bet voor ij* praktijk
en in zijn beweegredenen afwjjsi,
dan moeten we opnieuw zeggen,
dal hij zich vergist Juist in deze
dagen beeft de Raad der Duitse
Evangeliscfle Kerk zich uitdrukke
lijk uitgesproken tegen een herbe
wapening van Duitsland. Heeft
Martin Niemöller. duidelijk expo
nent hJerin van de Broederraad der
Duitse Kerk en van de Belijdende
Kerk, niet elke bewapening van elk
land afgewezen? En in Nederland 1*
er géén Kerk, aangesloten bijvoor
beeld bij de Oecumenische Raad,
die in wezen niet hetzelfde stand
punt Inneemt, ook al spreekt zü er
zich niet expresais verbis over uit.
Maar elke christelijke Kerk weet
tezelfder tijd nog iets anders: dat
tenslotte het getuigenis, dat rij in
deze geeft, slecht* toepassing ktn
vinden bij het individu. Dit draagt
in alle dfngen «igen verent-
men. Vaaneer* dltr éen beslis
sing dd#:geloofs is, mag ook
de-chrirtem zütr geweten eerlijk be
waard achten, ook en zelfs indien
hü op een bepaald moment, we
tende, dat een oorlog uit den boze
Is. besluit persoonlijk aan de op
roep voor de militaire dienst ge
hoor te geven.Zo iemand is, zo
heeft ons Christus duidelijk doen
zien. niet buiten het christendom
gezet. Nergens heeft Jezus een sol
daat bevolen zün pïaats ta verlaten,
maar wei Jn eigen gemoed ten-
vollo verzekerd te riyo".
Dit neemt niet weg, dat het-chris-
tendom wij kénnen (g«en> ï,ottie;
cleel" christendom, dan «Heen al»
iet*, dat altüd meer of minder 1»
dan het bijbelse christendom!
leeft uit de, geeat van Christu*. Die
geest yerzet zich tegeó;elk onrecht,
tegen elk geweld van wapenen en
wéét, dat üllë macht, in hemel en
op aarde niet in. mensenhanden-
ligt, maar in die van de Héér der
wereld zelf.
Niet voor niets heeft Christus
zijn volgelingen geleerd te bidden,
verlost'te* worden van dé boze en
hét Rijk Zijaer gerechtigheid te
verwachten. Dat Rijk komt, Alleen
oe belofte Gods wordt verwerke
lijkt. Maar zolang het er nog niet
is, leeft de christen onder het kruis,
in een wereld, waarin zyn geloof
eenvoudig dwaasheid en ergernis
ia. Nooit >kiopt" het, nooit „komt
het h.ufl heb kén eenvoudig niet.
Credo, quia, absurdum. Dit geeft
nimmer een vrijbrief om dan maar
God* water over Gocjs akker te la
ten lopen. Integendeel Mét alle
kracht, die lp. ons is, zullen wij de
i-60.2?. rük" hebben te
bestefjden rqling het" dag voor ons
Is. Nog eehs, het kan zdn, dat
iemand er waarachtig innerlijk van
overtuigd ia, al* christen, dat hü
dit mede moet doen door hem, en
dat rifk, met wapengeweld tege
moet te gaan.
Wat de principiële dienstweige
ring betreft. Indien een briefschrij
ver zegt, dat hij van de Kerk niet
cp steun zal kunnen rekenen
ook hierin heeft de Duitse Kerk
dezer dagen het een en ander ge
zegd: dat hem namelijk van staats
wege dat respect dient, te worden
gegeven, dat hü zijn geweten onge-
schonden kan bewaren; Er ia geen
enkele Kerk in Nederland, dié dit
"iW ïou.zeggea, Indien dit, alweer,
niet) reet zoveel woorden ia ge-
twurdr dan-betekent dit nog geens-
zins. dat een Kerk niet, wanneer;
haw pastorale hulp in zulke geval-
l«i zou worden ingeroepen, niet
precies hetzelfde zou zeggen. Eerst
Indien het tegendeel het geval zou
rijn. xnég men de Kerk in staat van
beschuldiging stallen, Maar dan
moet men óók weten, dat het niet
meer de Kerkvan Jezus Christus
is. die men beschuldigt De Kerk van
Christus ook dit als antwoord
aan dezelfde schrijver zegent
géén "wapenen, maar bidt om d*
vrede. Om de Kerk onder het kruis,
lacht de wereld altijd. Indien z|j
büval zou betuigen, ware dit een
slecht teken voor de Kerk. Daarom
heeft de Kerk nooit de „greep op
de massa". Het Evangelie richt zich
tot de enkeling en stelt hem voor
de persoonlijke beslissing Ik ben
door het kruis, dat 2000 jaar gele
den op een heuvel bij Jeruzalem
stond, verzoend en bevrijd en ge
red. De boodschap der Kerk kén
niet populair rijn. Wanneer rij-dia.
„afstemt op het publiek", doet zü
wat de farizeeërs deden. En Jezus
zette deze mensea in de hoek van
de werkers der ongerechtigheid*
Wij blijven di», ook en juist als
christenen, in hetdilemma. WH
kunnen niet anders doen hjiar
moeten dat dan ook doen dén
aan de wereld en. haar machten
voor te houden, dat etké bewape
ning heilloos ia en dat er maar eén
plicht is: politieke vraagstukken
langs de weg van dé vrede tot op
lossing te brengen. De Kerk kan
alleen «en getuigenis daaromtrent
geven. De beslissing omtrent het
geen men er mede zal doen, ligt
voör riks rekening persoonlük.
Tenslotte, vanaf een kruis is een
woord gesproken, dat óns van alle
angst voor de toekomst of voor het
heden bevrijdt* Daar heeft* de Man
van Nazareth lot rijn medetanbe-
jjng gezegd* Heden gij met
En Niemöller .zefTJn Eisen, op 28
Augustus 1950; „Er moet een eind
komen, aan onze houding, ais chris-
tenen aUeen In het uur van onze
dood in Christus te geloven, en voor
de rest van ons leven in de atoom
bom"- y
Dak zegt niet .Niemöller alleen.
n*«M| pultse Kerk aUeen* Dat i*
altijd de prediking van het Evan
gelie, haar oproep tot bekering m
geloofjin Hem, ,aië met ons li. iil
de dagen, tot aan .de votetedtg dar
wereld, w
