Een Anna Pawl
er maar
owa was
eens
sr
FOTOGRAFEREN
zonder CAMERA
lMUSEMENT in
van variëteiten
I
D>
R.Ph.O. onder Fournet met
twee noviteiten
m
Merkwaardige expositie
van fotogrammen
liill
■'■■■-'
3
I'
lv
m
m
if
mu
i
I
5?
55-
De stervende
zwaan
in Rotterdam
1*11 IJS ȕ#\7i4 1 /IS
PRIJSVRAAG VAN OE PAROOL ADRESSENRUSRIEK
Nieuwe Surinaamse
Staten op 2 April
i „Kleine salarissen minder, de
hogere zwaarder belast"
Wederom arrestatie
in Haagse
opliclitings-zaak
Jubileumviering
van V.P.R.O.
Cultureel accoord
met België
Terschelling en
Vlieland bij
Friesland
BIOSCOPEN IN ROTTERDAM
IJzersterke titel
////fti;/
llG
I
É-:
If//'/;
I
WgC
Zaterdag 13 Januari 1951
v
Hazewindhonden tekort
'EZE maand is hu
jaar geleden dal dg grootste dan
seres van. deze eeuw non. ons
heenging. Voor ce n af schei ds-iv e-
reldtqurnéey die zij maakte, be
zocht zij ook ons land, 17 Januari
kwam dj uit Parijs in Den Haag
aan. ZÜ gevoelde zich. reeds ziek
en begaf zich. na aankomst in Ho
tel des hides direct te bed.-Dok
ters. werd ontboden, doch dezen
konden haar met genezen. In de
nacht van 22 op 23 Januari stierf
de danseres van de „Stervende
£usaan", Anna Pawlowa.
Anna Pawlowawerd op 3 Febru-
.,ari. iSoI te Petersburg geboren
fhoewel sommigen 16S2 en haar
impresario Ernst Krauss, galant
als altijd. i8So vermelden). Haar
ouders, waren arm. Toen zij twee
jaar was verloor zij reeds .haar,/va-
der. Op B-jarige leeftijd werd zij
door naar moeder meegenomen
naar een balletvoorstelling ijj bet
Maryinski Theater en sindsdien
stond voor haar
vast, dat ook zij
een «llje wilde
worden zoals zij
er die avond op
>het toneel zag,
Tien jaar oud
werd zij toegela
ten tot de Keizer
lijke Balletschool,
waar zy op haar
zestiende jaar
eindexamen deed.
Reeds spoedig
werd zij een van
de meest geliefde
danseressen in
Rusland. Pawlo
wa wilde echter
naar het Westen,
Europa, de ifehele
Wereld. En zo be*
gon zy met enke
le dansers een
tournee door Eu
ropa, Zij had suc
ces, Steeds keer-
de z'j terug naar
Rusland tot zy in
1913 voorgoed En
geland als tehuis
verkoos,
Bij Diaghllcw
*n Parijs en
Londen., werkte rij korte tijd.
in ./de- groep van- Diaghilew,
die zeer op deze danseres was
gesteld. Zij maakte echter niet. al
leen met Diaghiiew ruzie dat had
nl.' iedereen met deze zeer begaaf
de leider maar ook met andere
leden van het gezélschap. Zo gaf zij
er de voorkeur aan met een eigen
groep te werken. Haar ensemble
omvatte, na de eerste jaren, echter
Pygmalion' (met Roosje, Kloris, wens en Ahoy') prijkt nog dit week-
end op 't Schouicb urgprograrjima. Een Rotterdamse première is ..Toen
wij trouwden", dot het Nederlands .Volkstoneel Dinsdagavond speelt.
Tiöee opera's brengt desc week: Lorizing's: itCzaar Petermet :.dc Ne
derlandse tekst van Wernmcus Buning (Nederlandse Opera) en Mous-
sorg^y's gofis. Godounov' in. concertvorin door de KCOV \Bxcelsk>r'
\^rnei - begeleiding door het R.Ph.Q. onder leiding van Phons Dusck Het
Rotterdams Kamerorkest speelt Woensdagavond in de schouwburg. De
reouè -Capdcflbana' is Zondagavond aan haar plaatste voorstelling in 'i
lAtxorthèater daz. Zaterdag 20 Januari de eerste 'voorstelling.giet/
:van Wim Sonnerrela's cabaref^ ,'t Is mij een. .raadsel";-.De merkwaardi
ge fotogrammen vtm de Amerikaan Kepeszijnnogin ft Vénstèr te zien.
Vanavond Zaterdag 13 Januari: Rotter-
i dams Toneel geeft Shaw's „Pygmalion"
met T33y Bouwmeester, gevolgd door het
Ahoy? spel vaa Roosje en Kloris met de
wens'^ Henriëtte.- Sala én'.TheO'iyan' der
Pas geven een concert in Museum Eoy-
nüöisjo^. v. de stichting JJUinreH-'.
- Zondag 14 Januari: de filmliga 't Ven-
ster vertoont can habE elf Robert Hamer'£:
:>It alw.-ays,rtüas trn Sunday'. LtetR.Fh.O.
concerteert j om. tieö'uur) in hetjrCblos-;
seuxrttbéater^adiiéc^', leiding van's Jean
rEpUrnét.:\: ,Ow ::hët - programma.Mozart's
■ÏBphersxniphonle en B eeUroveii's^Vterde.
Symphonie;Cor de La Bjje !s solist in
het Derde Vioolconcert van Satnt-Saëns.
•s Avonds in de Schouwburg „Pygroa-
)ion'-- en appendix.
- Maandag U Januari: de komische opc-:
ra. in 3 bedrijven, van Albert Lortzmg
„Czaar Peter" wordt in de Schouwburg'
uitgevoerd door de Nederlfmdsche Opera
Nederlandse tekstbewerking >an J. W.
F. Wenimeus Eimiög. Medewerken o a.
Marjo Ixigen Soet. Chris Schelf er. Theo
Baylè en Gerard Groot. Artistieke lei
ding; P^ul Pella.
Dinsdag 15 Janaari: het Nederlands
Volkstoneel, regie: Hans van'Meerten
brengt de Rotterdamse première -Toen
w-y trouwden", blijspel in 3 bedrijven
van j. B. Priestly Schouwburg!
Woensdag K Januari: dr. Danlskas
spreekt over de 12-harige Mozart als
opera-cómponist op het disco-concert in
*t Venster <5 uur). In de Koninginnekerk
geeft de Franse pianiste Lel ia Gousseau
een recital. (Chopin.' Mozart. Debussy.
Ravd). Het Rotterdams Kamerorkest
concerteert oader leiding van Piet Ket
ting in «Je Schouwburg. Uitgevoerd wor
den: Telemflnn.'a gambacoocert. Mozart's
Haffnersymphorde, hét cello concertino
van "RousseJ er* Pijper*s Antigone: de
solist is Piet Lentz, viola da gamba en
cello. Medewerking verleent het Rotter
dams Kamerorkest-,
Donderdag IR Januari:-op. het lunch
concert in do Schouwburg is ditmaal de
violist Cor de- La, Bjje golist.iHij wordt
begeleid door Herman van Roon. De
Chr. Or//Ver. „EscelsiorT geeft in, con~
certvorm een uitvoering-van Moussorgs-
ky's enige opera Boris Godounov",
waaraan een Russisch volksdrama ten
grondslag ligt" Da. tekstVeryan - wetd
voor het eerst In 1874 te Retrograd op-
gevoeycl, doch' na een reekE 'voorstellin-
gen werd rij teruggenomen en lang na
de dood van de componist <1831) door
RlmskyXorsakov omgewerkt en van
een nieuwe instrumentatie voorzien.
Medewerkenden zijn CorrJe Bijstér. Aj;-
nie. Woud," Theo Baylé. Herman Schey.
Wiebe Prayer. Xeo Larsén. Jan van der
Ree en C. H, Honig. Het R.?h.O, bege
leidt. Dirigent is Phons Dusch.
Vrijdag 19 Januari: het derde R.Ph.O.
concert met toelichting van de dirigent
Eduard Flipsc in de Koningumekerk
heeft als tolisten Bruce Arbour en Erua
Spoorenberg. Het programma: Beetho
ven's Eerste Pianoconcert en Mahler's
- Vjerde Sjmphome („Das huiunlische Le-
ben").
Zaterdag 20 Januari: eerste voorstel
ling van ,,'t Is mij een raadsel" door
Wim Sonneveld's cabaret in Luxbr.
Dagelijks, tentoonstellingen: 63,'scliil-
derijen. van Nederlandse en. Franse
meesters <17® en 39e eeuw), uit de eoi-
lectfe-W. v.d. Vorm (Museum Boy-
mans): fotogrammen van Kepes ('t Ven
ster);, Joop van Hoom m MacLean
(Schiélandshuis t.m. 21 Jan.j,
Mutatie Wijkraad
Kralingen
7De heer J. M. A. yaa .d®:. heeft
ontslag genomen als !id van de Wijkraad
voor Kralingen, omdat hij' niet meer in
de wijk woonachtig is. Als zijn opvol
ger Is benoemd de heer. J. G. Hectman.
weinig op de voorgrond tredende
dansers. De roem- die Pawlo'wa zich
verwierf gin.g haar tournee steeds
vooruit, zodat wanneer zij in een
stad kwam er reeds éea schare
adspirant-be wonderaarsaanwezig
was. De ovaties.: de geschenken." de
vorstelijke eerbewijzen die zij in
de gehele wereld ontving, kunnen
door geen andere danseres geëven
aard worden- In Londen woonde
zij; in Ivy House tijdens de korte
rustpozen die zjj zichzelfgunde
tussen de lange afmattende tóur-
nëes. Temidden van haar vogels,
zwanen, katten er. honden bracht
zij haar vrije tjjd vaak door. met
beeldhouwen.
Teer cn onwezenlijk
Velen yan de huidige .generatie
zullen haar nooit gezien hebben.
Zélf was ik nog te jóng-toén. ik
haar in 1927voor het eerst zag.
Het ging mij als. zoveien: zij: deed
de belangstelling voor de .ballet-
kunst bij. mij ontwaken. Over baar
technische prestaties kon ik mij
nog. géén oordeel vormen. Deïe zou
den volgens velen nietzo groot ge
weest zijn. Tohiaëj maakte daarom
voor haar „Le Cygue", •waarmee
zaj bewees, ook zonder de kunst
stukjes' 'die desüjds óók al in' de'
mode waren,.: te kunnen dansen
door een 'volledige^ overgave van
haar -persoonlijkheid. -
ï-Pawlowa is niet beroemd gewor
den. om 'haar techniek. In iedere
dans was zij instaat zich geheel in
televen, met. éen weer andere per
soonlijkheid die door. de danswerd
vereist.' En dit washét watPaw-
lowa 'aande mensen bracht 'Zij
was. teer ajs- de vogels waar zij van
hield en onwezenlijk ais de- feeën
waarover zii als kind in de bossen
van Rusland droomde. School
heeft Pawlowa niet" gemaakt, tl
zijn cr danseressen die ..De Ster
vende Zwaan'"', in navolging dan
sen. Na baar 'dood ging tie groep
uiteen. Décors cn costumes ver
brandden bij de bombardementen
op Engeland tijdens de laatste we
reldoorlog. Slechts één ballet:
..Herfstbladeren'.' heeft zij zelf ge
maakt.
Als we in de Parjjse studio haar
vroegere partner Alexander Voli-
nine opzoeken, glanzen zijn ogen
als wij hem over Pawlowa vragen
en toont hij ons tal van foto's. „Er
zijn veel grote danseressen," zegt
hij dan. „maar een Anna Pawlowa
was er maar eens. en geen danse-
ves van deze tijd 'kan haar even
aren" Pawlowa bracht velen, die
nog nooit baliet hadden gezien, tot
grote liefde voor de dans. Tal der
huidige grote dansers uit Europa
en Amerika kozen de dans, als hun
roeping nadat zij Pawlowa zagen.
H. HORNSTRA
WIM SON NU VELD
diefzjnet vijn cabaret 4t ts mij een
raódsel" '.Zaterdag "20 Januari de
^e^ste^hfporstelling in Rotterda ra.
gcejL
Twee noviteiten op het Pftilhar-
moniscb Vrijdagavondcóncert, dat
ook ditmaal weer onder leiding
stond* van Jeah Fournet. Als .eerste:
de symphonie no. 1 van de Frans
Poolse componist Marcel Landawski.
die als'ondertitel „Jean de La. Peur"
draagt- „Jéan" is ;de mens. de per
sonificatie van; iedereen. De Angst"
is de alomvattende vrees voor God;.
de eeuwigdurende, vrees waarin
ontzag,/ zielsangsten verwachting
'besloten liggen. Dé componist te
kent hierbij verder aan, dat men
deze compositie.niet .ais zg. pro-
grammd-muzïèk'; moet zien. Dat is
:'deze syniphónie in véle opzichten
dan. ook niet. Maar veel verder dan
uitdrukking van een i->onbepaalde
- sfeeris deze symphonie dan ook
niet. Ze mist dé muzikaal psycholo-
gische kracht tot uitbeelden van .het
I gegeven, waaraan de componist zich,
gezien het verklarende motto bij elk
der drie delen, bond. -Er is noch in
het melodische, noch dn het harmo
nische élement iets,, terug te vinden
;yan:..iwat' .men van. zulk een bewust.
Er ts weer hevig geptizzied en het merendeel van de inzenders heeft door
•::'heen goede raagsclUkiang van de. dikke, dunne en cursieve lettere de
;T:luiste uitslag kunnen vinden. V&n de talrijke rijmpjes dié'wij bij de.,
/oplossingen ontvangen plaatsen we hier de rijmelarij van de beer,pe Haas:;-
Noem de beste krant,
Zo sprak de meester op school,
En een bijdehande klant'
ZcS toen: meestei 't Parool.-
/Na fettng kwamen de volgende prijswinnaars utt de Pamolbus:
g}4w/Mevr;J"^H.'RÖ3TJMAK—HORSTMAN, Gordel weg 143 a. Rotterdam;
"B. A. KLETNENDORST. Flakkeesestraat 123 b, Rotterdam; -
J, WOLTERS, Noleasstraat; 65 d, RoUerdara..
Een u-cx>ïtprijf werd dcor h<-r'u, toe gewezen, aan: -
W Jansen—Bazent; pleretstr. 29 c, Rotterdam; :G.J. Nieuwenhuyze—
s:V'Bezimia;-l^nge Geer ,93, Kotterdarn: P. J, 'de Outer. Sehuttersstraat 17,
Rotterdam: r K. vander- Kooy. Groen van Frinstererstréat 3
VlaardingenC. .'Reniera,/: Persoonsstraat21, Rotterdam:: J. Visser,.
Wlasgenuiiirtraat biv;Bofterdamtv>L.;DeüGbuvernestraat; 53 a,Hot-
.^/i/teri^m'f'i AE/dév/Haak'-vBriuiwerstraat'- 40. Rotterdam; R. Begeer,/,HilJe»:
^garcüsrtraaL '45b;. RottCTdam;^T V. d-Jas—Venneul,.Njc. Bectsstraat
véiïRottërdamJ7vli.Saamadónk,'Vah Mekerenstr.62,/Rotterdam: A. van, Dijk,;
'wl.Landriclrtrtraat z;Oy«^te;; Ai;v: Zomeren, Gedv BaaneXIoot 9. Schiedam,
tleVdri^prfJwriiM'aars' krijgen de: waardebon toegezonden,terwijl .de
troosttrjjswtonaarg een prijsje'op ons kantoor in ontvangst kunnen
"nemoïifDe -wirtoaax» 'buiten Rotterdam Tcrijgèo het prijsje toegezonden. -
Aüe Inzenders zeggen"'wij harteUjk dank'en nu opnieuw aan het puzzlen.
Voor de. in Djakarta te hou
den tuiudliondcnrcnncH ktuo-
men de orpanwotoren plotse-.'
tinp uoor de moeilijkheid te
zitten, dot. ten peuolpe van iict
ot'erlijdeti ron enkele deelne
mers, de teedstr(jdcn niet ton
den kunnen doorgaan. Een
eigenaar von enkele kam pioen -
.tGicu'indhonden tu Den Haag
was zo urtendelyfc enkelé
exemplaren, uoor de reces af ie.
staan en, luid keffend vertrok
ken de fiorwfen gisteren per,
.Willem Rugs'* haar de Oost-
Tot de, levende bagage van dit
schip behoorden ook; nog twee
kanariepietjes, doch die tisarcn
niet uoor de tomdhondenren-.
nen bestemd
PARAMARIBO. Nadat da Sta-
ten van Suriname Donderdag het
reglement van orde wijzigden
het laatste dringende ontwerp dat
moest worden behandeld voor ont
binding mogelijk zou zijn heeft
de landsregering, thans besloten op
15 Januari het besluit tot ontbin
ding te nemen. De candiaaatstelling
voor de nieuwe Staten geschiedt
op 14 Februari. Op 14 Maart wor
den verkiezingen gehouden. Na ont
binding der Staten op T April zul
len 2 April de nieuwe Statenbij
een. komen;
Mr RADEN D J A J ADI NIK GR AD ZEGT;
(Van een ónzer verslaggevers)
ROTTERDAM. Tnt de passagiers." die gisteren met de „Willem Ruys"
naar Indonesië vertrokken, behoorde o.a. mr, Raden Sindjun Isa Djajxdi-
nlngrad. het hoofd van de landelijke Inkomsten in Indonesië, die in ons
land overleg gepleegd heeft met de Nederlandse regering om te komen tot
een verdrag, dat dubbele belasting uitsluit. Zover is men nog niet gevor
derd, doch de heer DjajadLningrari Uet zich zeer optimistisch uit over het
tot stghd komen van zo n verdrag, als ln Februari een Nederlandse dele
gatie naar Djakarta vertrekt om de besprekingen voort te zetten.
„We zijn een jong land cn we wil
len graag belastingpemimgcn halen
uit heigeen er in Indonesië verdirnd
wordt. Op het ogenblik is het zo,
dat Nederlandse handelshuizen,; die
in Indonesië een bijkantoor hebben
zowel doorons als door de, Neder
landse regering belast, worden,", al
dus Raden Djaj adi ningrad^ „Dit is
ongezonden daarin willen we ver
andering brengen"'. Verder/vertelde
deze Indonesische hoofdambtenaar,
dat de grens van de inkomstenbelas
ting: vóórde lagere Ionen gewijzigd
zóu worden. Deze komt hóger te lig
gen, waarmede de arbeidersklasse
dus bevoordeeld wordt.; Daarentegen
worden, de hógere inkomens zwaar
der belast. „Het" is overigens erg
moeilijk, het .belastbare inkomen
juist vastAe stellen,' omdat. het groot-,
ste deel/van de, Indonesische bevol
king analphabétcn .is!' Voorts hebben
de".'Chinezen verschillende soorten
van boekhoudingen, zodat alles moet
geschieden volgens schattingen". In
dit verband vertelde de heer Djaja-
diningrad dat hij het persoonlijk wel
prettig zou vinden als voorlopig de
leidinggevende: functies door Neder
landers zouden/.worden vervuld, al
gaf hij in principe dé Indonesiërs
graag een kans. Daarom worden
deze mensen met spoed door: Hol
landse belastingspeeiaUsten opgeleid.
Voorts bestaan er planden tot; in
voering 'van een fiscale récherche
in Indonesië, doch dan moet toch
eerst het verdrag, met Nederland .tot
stand, zijn gckomeii, 'dat tevens als
basis kan dienen'tot het sluitèn van
gelijkluidende verdragen met andere
lahden. - -
(Van een onzer verslaggevers.)
DEN HAAG. E ender hoofdda
ders in de oplichtingszaak van tlrie
kwart tnilliocn 'gulden de Hage
naar H. H. L. M., een 36-jarige kan
toorbediende," die reeds enige weken
voortvluchtig was. is dezer dagon
door de recherche in ecu huis aan
de Weteringkadè - gearresteerd.
M. was na de arrestatie van zijn
medeplichtigen naarZuid-Frankrijk
gevlucht en la terwegens, geldge
brek naar Antwerpen gereisd. Hier
vandaan zónd hij een; telegram aan.
een van zijn - Haagse vrienden, dat
echter doordé recherche werd on
derschept, Toen: de recherche "m
Antwirpeni een poging deed hem te
a rresteren, bleek hij enkele uren
tevoren naar Den Haag Ie zijn/ vpr-
trókkëm Gisteren liep hij tegen de
lamp./1 '-!V."U ■"-*.
M. wordt ervan verdacht enige
zakenlieden/ ongeveer i 30.000 af-
handig/ te hebben gemaakt onder
.voorwendsel; dat hijeen nieuw
soort „schenkkurken" had uitgevon
den, v:.7- r.
Vijf, v die aart elkaar gewaagd
zijn. Uit: „Ben je vrij vanavond?"
Salaris voorzitter Sociaal
Economische Raad
DEN HAAG. Dé voorzitter van
de sociaal-economische raad krijgt
een salaris van f 121000 per jaar en
een représentatietoèlage van f 3200.
Dit deelde de minister van Econo
mische Zaken 'mede. op vragen van
de heer Krol (C.H.). Blijkens de
begroting is ook rekening gehouden
met de aanstelling van personeel.
UTRECHT. Op TNveede Pink
sterdag zal. de VPRO: in Utrecht
een grote samenkomsthouden,
waarin herdacht zal worden, wat de.
vereniging te: een kwarteeuw aan
het geheel van de Nederlandse om
roep heeft bijgedragen. Naeen
kerkdienst in de morgenuren ver
zamelen de deelnemers zich"s mid
dags in het Jaarbeursgebouw, waar
de voorzitster een herdenkingsrede
zal houden. Daarna spréékt prof.
dr. M, A. Beek. voorzitter van de
Centrale Commissie voor. .het .Vrij
zinnig. Protestantisme. De bijeen
komst zal worden, besloten met
een declamatorium, waarvoor ds.
D. A. Vorster onlao
voltooid en dr. Anthon v. d. Horst
thans bezig is muziek te schrijven.
Belangrijke resultaten in
afgelopen vijf jaar
DEN HAAG. „Het cultureel ac
coord met België heeft reeds tot be
langrijke resultaten geleid en voor
de toekomst verwacht ik er nog
meer van". Dit verklaarde minister
Rutte.n in 2ijn overzicht van vijf jaar
culturele samenwerking met België.
Er heeft een intensieve uitwisseling
plaats gehad van personen, manifes
taties en ideeën op het gebied van
wetenschap en Kunst. Deze zomer
komt er een Belgische expositie van
beeldhouwwerk en het ensemble
..Pro Musica Antiqua" 2al in ons land
komen musiceren. Nog dit jaar komt
een gemengde commissie klaar met
ccn woordenlijst en in 1952 verschijnt
een overzicht van de moderne
Vlaams-Nederlandse letterkunde;
VATICAANSTAD. Kardinaal
Francesco Marcbetti is te Rome
overleden. Het aantal leden van het
heilig college van kardinalen is
daarmee gedaald tot 52.
De kardinaal was onder, meer 'se
cretaris van het heilig officie, het.
hoogste tribunaal van het Vaticaah
voor kwesties van'geleof ert.zeden.
rt_ DEN HAAG. Tijdens de bezet-
rf.Hwi.2f'Irme zijn de N.-HoUandse eilanden
tcks"?0R'1 Vlieland en Terschelling bij de pro-
vincie Friesland gevoegd. Aanvan
kelijk waren dc betrokken provin
ciale en gemeentelijke besturen van
mening, dat de oude toestand moest
worden hersteld, ir. het bijzonder
omdat het hier een bezettingsmeat-
regel betrof. In deze opvatting is
een kentering gekomen, omdat beide
eilanden, geografisch bij Friesland
behoren. Er is nu een wetsontwerp
ingediend om de indeling bij Fries
land te handhaven.
De aardige Amerikaanse /familiege
schiedenis la; Cissy van Ma nevel ti, als
hoedanig de film met de ijzersterke titel:
Onver-breekbare handen zich ontpopt.
nen geeft haar echte 'moeder te ontmoe
ten. Deze kennismaking loopt op een
grote desiUusi? uit en gelukkig kan de
jonge vriend van bet bedroefde meisje
haar tot andere gedachten brengen. Alles
keert! zich dan weer. ten goede en uit de
speech, die het- meisje op haar eindexa-
verhaalt van een gelukkig gezin met drie men houdt, blijkt, dujdelhk, dat zu haar
- - - liefdevolle opvoeding door.de pleegouden
naar waarde weet te schatten. David Mil
ler regisseerde dit voor elke leeftijd ge
schikte verhaal.
(ARENA)
dochters. Vlak voor haar achttiende ver
jaardag komt het oudste.meisje echter te
weten, dat zij maar" een aangenomen
kind is.. Zij verneemt deze schokkende
mededeling van haar jongere „zusje".en
rivale in de liefde voor eett baardeloze
knaap, welk koket nest bet geheim heeft
ontdekt, al snuffelendin famtliepapieren-
En ofschoon .de ouders niets onbeproefd
laten om het geadopteerde kind gerust, te.
stellen, voélt/hei zich za verlaten en gè-
.lanrf riat I 1
nadebrood etend, dat het.de wens ie ken-
opgezet werkstuk zou mogen ver
wachten. Mijn positieve waardering
betrof slechts de veelal-persoonlijke
niet altijd evenwichtige) instru
mentatie en klankcombinatie die
veel zin voor illustratieve muziek
verraden./' 'v
Detwééde muzikale nieuwigheid
bezorgde ons de cellist Gaspar Cas-
sado, wiens naam onafscheidelijk
'ver bon den is aan h et concert van
Dvorak; enige jaren -achtereen
speelde hij het óók in: hét Philhar-
monisch milieu met overweldigend
succes. Ook thans was de bijval die
men-hem schonk, groot en, langdu
rig, ma ar dit zal. meer zijn warm,
virtuoos spel. dan het werk hebben
gegolden.. Want het concert van
Aram Khatchaturian is au niet 'be
paald een compositie, die van begin
tot hét einde boeit Soms hoorde
men een aantrekkelijke melodiek
(die Cassado natuurlijk volkomen
wist uit te buiten) en ér vielen,
compositorische- vondsten in te. ont
dekken,. die tot luisteren dwongen, j
Maar over hét geheel genomen was
de componist voor mijn gevóel te
breedsprakig en zijn muzikale uit
drukkingswijze te gewoontjes bo
vendien.
Inmiddels hoeft Foumct's direc
tiekunst. die op het Zondagmiddag- i
concert reeds zo overtuigend op do
voorgrond trad, ook thans weer
prachtige indrukken nagelaten. De
^Prélude de Fénélope" van Fauré
kreeg de vereiste open klanksfeer
en Landowski's symphonie klonk
.zo beheerst en anderzijds toch zo
j| muzikaal afgewerkt alsof. de diri-,
;gent reeds jaren met dit, orkest
/werkte. -
j En dan de tot slot gespeelde Vier-
de van Beethoven. Eén interpretatie
die om haar onopgesmukte eerlijke
ten fijn. doorvoelde muzikaliteit veel
bewondering, afdwpngr Alleenviel
.na het. met veelinnigheid gespeelde
linleidendé Adagio het hierop, -voir
f'gende snelle déél (Allcgro 'Vivace)
•iets/ tegen, doordat .Fournet hét tém'r
■po /te langzaam, nam,' zodat hét ty:
plache karakter ervan mijns inziëns
mlet voldoènde ;tot zijn recht kwam;
/Denodige, spanning bleef hierin
'dan ook uit. Maar dit was het enige
/dat .er, op deze aantrekkelijke, Uit
voering viel aan te. merken.
TriOTOGRAFEREN ZONDER CAMERA! Het. klinkt als een paradox,
a maar de tastbare beioütcn ervan rijn aan de taanden van het
cxpostriezoflïtje van *t Venster te vinden: tn de fotogrammen van de
Amerikaan Kepec. Dat het begrip fotogram' buiten de kleine kring der
insiders thans teitntmsfe hiervrijwel onbekend is. schijnt eigen
lijk heel to onder itjk als men de abstracte, soins surrealistische, fantas
tische, macr in ieder geval zeer moderne composities bokykt. Went het
toepassingsgebied van deze fotogrammen lijkt allerminst beperkt. In
reclame, bij tj/pogra/ische verzorging van tijdschriften, als tentoonstel
lingsmateriaal kan het jotopram een rol spelen, die men niet mag on
derschatten. Om btj Rotterdam te blijven: we zouden ons kunnen voor
stellen dat de toepassing van fotogrammen in de zeer vrije opzet van
sommtge elementen van Ahoy' bepaalde, met endere middelen onbe
reikbare, sterke effecten zou gehad hebben.
Want in tegenstel
ling tot de zuivere
fotografie staat het
fotogram een zeer
vrije vormgeving tóe,
waarbij de voorstel
ling /zelfs geheel or>
de achtergrond ge
schoven /kan worden.
/Hoe komt namelijk
een fotogram tot
stand?. Laat men Jicht
door objecten, met
verschillende bre-
kingscoëffirienten op.
een fotografische plaat
of- licht gevoelig pa
pier vallen of men
buigt dit licht door
verscheidene manipu
laties van zijn oor
spronkelijke baan af.
Bepaalde delen wor
den zo met schadu
wen bedekt. Hierbij
iséhët; niet nodig een
camera te "gebruiken.
/Merkwaardig ge-..-/
noëg i» men deze
„primitieve" vorm
vam fotografie, waar-
óij het. licht,., duseen
vormgevende functie
krijgt, pas ernstig gaan
toepas«^iióea:,.d^fo-r/:
tografi e zelf/; rich.aG'
van teUozé )vtéchniscH
«vwro*- :rx -.janc:ru;r::p
metttenTiacL|yóorzieh/' Dat^^as" inf/oök in' film heeft .geëxpeximenteérd/^
.deGi zgn;>:/;BaulMus-periódè/;^tl/9^^p^ëéf t%rii^/e?hstiig/^ de/
1930); toen' Moholy—Nagyi^bij"/eigén/ expressie7mog'e'ljjkheden van -
enthousiast^nagestreefde^-heroriënta- --(de; fotografie/ en- af "willen,; rekenen
tieAdér.'- ;.kunst:.:de, fotógrafi<> ^di^metjèhet17, aardige" plaatje".^ Toch^ is-
schilderkunst begon t-af &tè^gey^t;#ffuigvan?,het ""fotQgram.^inTNederJancly
als -het/ware herontdekte. agy,-*- die - eigenlijk"/- - zo-'/"'.weinig tr- beoefenaars
Goedkope griezel
In LLTUSCA kunt ge een paar uurtjfla
•griezelec om Het beest met vijf vingers,
een thriller, geregisseerd, door Robert
Florey, en -vaarin Peter Lorre- weer een
pracht van een engerd speelt., Nu en dan
krijgt men van het goede iets te veel.' bij
voorbeeld wanneer een afgehaktehand
op z'n eentje door de kamer kruipt om af
wisselend plano te gaan spelen en lieden
te wurgen- '.v-v
Want dat heest met vijf vingers blijkt
s i een-om het leven gebrachte één-armigo
M 1 pianist te zijn, die op gezette tijden met
zijn. hand komt spoken in de 16e eeuwsa
Italiaanse villa, die hij tijdens zijn levea
bewoonde-
Pas helemaal aan het einde van de fiïra
volgt de ietwat geforceerde verklaring
van al dat mysterieuze gedoe, maar intus
sen hebt se uw portie griezel en sensatie
ruimschoots toegemeten gekregen.
Met moraal
heeft gevonden; Paul Scbuitema cn
ook de Rotterdammer Jan Kamman
hebben, zich er wel mee bezigge
houden; men herinnert zich wellicht
exposities van de Rotterdamse
..Branding-groep" voor de oorlog
ert ook op de Academie werd in
bescheiden maté wel op dit gebied
.geëxperimenteerd. Misschien hield
het grote materiaal verbruik het
vervaardigen van fotogrammen is
een kostbare^hobby: de ontwikke
ling ervan tegen.
Of deze factoren in de Verenigde
Staten niet zo'n rol spelen, weten
wjj niet, maar het is een feit dat
verscheidene kunstenaars zich daar
thans' nog met bet fotogram bezig
houden. Één van hen isKepes en
enkele van zijn. composities —'uit
het. bezit van het Stedelijk: Museum
in Amsterdam kan men thans in
't Venster zien. Verscheidene ervan
rijn kennelijk- wel gedeeltelijk; met
behulp van een camera .gemaakt
maar bij alle wérken is. het spel
met licht en schaduw /toch. het
medium./waardoor Kepes zich uit.
JSJ móet*' weliswaar een zeer knap,
technicus zijn/ maar de verrassen
de beelden. die soms als het ware
geheel bij toeval tot stand lijken
te zijn gekomen, verraden de foto-;
artist pur sang. Het is wel aardig
uit; te vissen welke voorwerpen,
zuren, silhouetten, kristallen/ takj es,
soms zelfs physische. reacties hij, als
basis .van .zijn composities heeft' ge-.
bruikt.: /Er zijn óok wetenschapper,
iijke foto's bij Kepes schijnt ook
bij atoomonderzockingen betrokken
te zijn cn op één fotogram ont
dekt men behalve;de fotograaf in
2ijn eigen lens(!> een werk van
Mondriaan. Het is echter nog aarr
diger zich niet teveel om die tast
bare grootheden te bekommeren,
maar zichzomaar over te geven
aan de grillige, fantastische en zeer
oorspronkelijke wereld die Kepes
in zyn fotogrammen Iaat leven.
„De gebroken PlR" fin PRINSES 1»
een grootfi opgezette incüanenpionfersfllm
met schrik niet een moraal. En weJ
deze. dat bru:t> er. blank in vrede naast
elkaar moeten leven, hetgeen heel wat
moeilijker is dan het formele sluiten van
een wapenstilstand. Het verdienstelijke
van deze in technicolor opgenomen ge
schiedenis. die zich omstreeks 3379 in
Arizona afspeelt, is dat de Amerikaanse
pioniers heel niet als beschaving cn orde
brengende braven worden voorgesteld.
Integendeel als mer. raar een waardering
voor één der partijen wil zoeken, dan
moet die zonder twijfel dr Indianen gel
den. die deze blanken ook door he; oog
van deze film terecht aLs onrechtmatige
indringers kunnen beschouwen. Jamea
Stewart is de kolonist, die vriendschap
sluis met een stamhoofd en als bemidde
laar in de hete conflicten meer resulta
ten boekt dan de meeste van onze huidig®
diplomaten. Misschien omdat hij aUcea
maar ..fair play" kentMsar hij brengt
dan ook een groot offer, zijn jongo In
diaanse vrouw, die bij een verrader!Ijk»
overval van trouweloze blanken gedood
wordt.
Delmer Davis heeft deze boeiende ver
telling zeer spannend en met veel gevoel
voor ruimte, beweging... en de prach
tige natuur verfilmd.
Baseball met zang
Zingende notorhelden kunnen we hier
van tijd tot tijd in,het Stadion zien, maar
een baseball-team.waarvan de azen het
publiek af en, toe extra vermaken met
voortreffelijke zang- en dansnumtrifera,'!*
toch hog iets anders. Frank-Sinatra en.
Gene Kelly zijn die mannen en zii wor
den bijgestaan door een/groot aantal ge
zellige spelers en toeschouwers, die samen
voor een alleraardigste showfilm (in
technicolor), zórgen. „Ben je vrij van*
avond?."'(ie zien in CINEAC, COLOS
SEUM en VICTORIA) toont overigen»
nog meer.' Esther Williams in aL baar
physiekc pracht, als ..eigenaresse' /Van
het baseball-team The Wolves, die uiter
aard heel--wat met haar honkballer* t«
stellen' heelt, voor ze tenslotte het'kam
pioenschap behalen. Verder4s er nog een
ongenoemd dametje, die enkele,zeer bü»
zonderë zang- en zotheidsacènes presteert»
Een erg prettige en pittige geschieden!»
met veel aangename muzieken.
Quaker, maar geen pap.
„De engel cn dc "bandiet" is geen wooid
te veel ais titelvoor de film, die deze
week ir. REX wordt vertoond. Qucf*
Evans (John Wayne) is de bandiet, die
na een; vuurgevecht gewond, in het. huis
van de engel Peggy (Gall Russell), «en
dochter van een Quaker-familie, wordt
opgenomen, verpleegd en... bekeerd.
Maar voordat hij volkomen met ztjn ver
leden breekt, wordt er nog een fiks rob
bertje gevochten. Een van de avonturen
eindigt met een-onvrijwillige duik van
Quert cn Peggy in een bergbeek, die bljoa
de dood van z:jn beschermengel tenge-
votge heeft. Hij v.U daarvoor wraak ne
men. maar op het beslissende moment
grijpt Peggy in. waarna de sheriff voor de
Julfte oplossing zorgt.
Door verhindering van Theo Bayié
zal de partij van Boris Godounov op
18 Januari a s. gezongen worden door
Maurice de Groote, belden-bariton aan
de Opera Manna!» t* Brussel-
//'wS''1
