een kunst
neen
FUANSE RELIGIEUZE KUNST
te Eindhoven
Smijtenpersen en rukken
met kistendozenkratten
in Delfts proef station
dubbelleven van
Sir William
5
Doelmatigheid, maar
ook „show"
Viool-avond in
Muziek Lyceum
Evenwicht noodzakelijk tussen
talent en zelfverloochening
Actieve strijd voor
vernieuwing
UITDE OMTREK
Dr W. Gerber over prothesen
voor burgers eu militairen
Ttolitiece-cht&c
SSS'ÖÖS'
...WBU™-
F-oiS's/aïS5 d° r^iC Van
Twee exposities
Ponderdag 8 Maart 1951
(Van onze speciale
verslaggever)
Een goede eeuw geleden
was er nog geen machi
nale papierfabricage. Dat wil
zeggen: toen was er nog vrij
wel geen papier, in ieder geval
geen pakpapier. Als men toen
boterhammen mee nam zal
men het waarschijnlijk in een
doek gedaan hebben.
We hebben de tijd van de
mechanisatie, van de indus
trialisatie gekregen. Ook de
tijd van de verpakkingsindus
trie. In Amerika verkoopt men
zelfs de appels en de uien, de
veters en de schroevendraaiers
verpakt, liefst in transparant,
in cellophaan of piiofilm. Hier
is men nog zo ver niet en wordt
zejfs het brood in de regel niet
verpakt verkocht. Maar de in
dustrie is gedwongen om aan
de verpakking, in hout, in me
taal, in karton enz. enz. grote
aandacht te besteden. Goed
verpakken betekent productie
besparen, geld besparen.
Slecht verpakken betekent de
nederlaag lijden in de concur
rentie met het buitenland.
Het verpakken is ook een vak.
neen. een kunst geworden. Iedereen
is op z.-jn tijd ..verpakker" zelfs
een Kind van drie jaar. Maar goed
verpakken, doelmatig en sis het kan
attractief oat is wat anders. Jaren
lang hoeft men gezworen bij de
houten kist Ken kist met pakjes
puddingpoeder, een kist met blik
jes vlees, met flessen wijn, met
eieren. Tegenwoordig gebruikt men
veel meer de kartonnen doos. Maar
welke martonnen doos. hoe gemaakt,
van welk materiaal?
De Organisatie voor toegepast Na
tuur wetenschappelijk Onderzoek
lT.N.O.1 heeft kort na de oorlog
een Proefstation voor Verpakkiugon
opgericht, dat te Delft in een der
gebouwen van de Technische Hoge
school zetelt cn dat ieder die het
wenst op het gebied der verpakking
van voorlichting dient. Philips, de
Kunstzijde Unie, de Unilever en
andere grote bedrijven, maar ook
kleine zakenlui, winkeliers, parti
culieren maken van deze voorlich
ting gebruik. En met uitstekende
resultaten.
Niet alleen op ervaring en docu
mental ie berustende adviezen (deze
zijn in e regel gratis) - geeft het
Station. Eiet verricht ook uitgebrei
de onderzoekingen. Iemand wil b:s-
kw:e verzenden, of appelsap, of sar-,
dines of werktuigen. Wat is dc
beste soort verpakking?
Doelmatig cn redelijk In prijs?
Het Station verricht proeven en
geeft het advies. Of industrie stuurt
'net Station een kist of een krat of
een doos met haar producenten. Het
moet naar de Kongo, naar Indone
sia. naar Zuid-Amerikarrls die ver
pakking zo goed?
Weer gaat het T.N.O. proeven
nemen.
af, dan kan op deze verpakking een
fiat gegeven worden.
Er is b.v.; een zeer grate open,
draaiende trommel, met verschei
dene verhogingen er Ln. Als die
trommel draait, boldert de kist
steeds nel éen smak omlaag. Kan
hij er tegen? Blijft hij Intact bij het
rangeren in een goederentrein? De
rangeerproef wijst het uit. Men 'zet
de kist op een wagentje en laat
hem een helling afrijden tot hij,
bons» tegen een stevige wand botst.
Eenmaal., tweemaal, driemaal. .Blijft
hij heel, de kist? En hoe houdt de
inhoud zich? .v.
Zo ziin er tal van apparaten;
waarmee men de sterkte, de rek.
de weerstand, de doorscheürvast-
heid enz! kan meten en in getallen
uitdrukken, van papier. karton,
jute, plastics, cellophaan. pliofilm
enz. enz. Men kan ook de vochl-
weerstand bepalen en 'de reactie bp
temperatuurstijgingen.
„Show "verpakking
Dat hangt allemaal samen met dè
doelmatigheid van de verpakking.
Het attractieve van een verpakking
is vers twee. Uit concurrentie-over
wegingen is een ..show-verpakking"
voor de .industriëlen én zakenlui na
tuurlijk ook van belang: Op het
proefstation kan men er duizenden
voorbeelden, in een groot aantal vi
trines bijeengebracht. van vinden.
Prachtige dozen, fantastisch mooi
bedrukt, blikjes, kistjes, glaswerk
enz, Traiisparantverpakkingcn zijn
er te kust cn te keur. Voorbeelden
uit Amerika zijn er legio. Als nuch
tere Hollanders vinden wij de ver
pakkingswoede van de Amerikanen
zo nu en dan wel eens overdreven.
Waarom men b.v. erwten en bonen
en bonkige klci-aardappels in
keurige transparante zakken met
kartonnen of houten handvatten
moet verkopen, ontgaat, ons eigen
lijk. En wat dacht u van "gebakken
aardappels in transparant ver
pakking? Open rissen, in een pan
netje storten, vlammetje er onder
en,.;, eet ze maar op.
■Van een Nederlandse fabrikant
zagen wc een fraai I houten sigaren
kistje. Onder het deksel zat een
vel cellophaan of andere transpa
rante stof.: Dan -kwamen...de si-,
garen? Neen, dan kwamen allumi-.
niumkokertjes. In die kokertjes
zaten de sigaren, maar die- waren,
zelf ook eerst weer in cellophaan
verpakt. Om het hele kistje zelf zat
natuurlijk ook eerst weer een wik
kel van cellophaan Dat leek al een
beetje op Amerika. Overigens heb-
bén:jwij gehoord! dat de sigaren
fabrikanten in onderling overleg
besloten 'nebben het een beetje een
voudiger aan te gaan doen met
hun verpakkingen.
.Overdaad schaadt.- Maar wat'over
daad is stelt men niet zo een-twee-
drie vast. Dat hangt af van de men
taliteit van. het kopend publiek, een
mentaliteit; die natuurlijk ge
it weckt kan worden."-zoals ze in
Amerika ongetwijfeld gekweekt is.
Voor ons van betekenis is in
de eerste plaats of onze kaas,
onze boter,onze eieren, onze
landbouwproducten en al het
andere, dat wij exploiteren, ir
goede conditie hun bestem
ming bereiken. Dat is vooral in
deze tijd voor ons volk een le
vensbelang. En in dat verband
mogen we blij zrjn dat we dat
proefstation met al de vreem
de apparaten hebben.
In dé roterende trommel ond»r-
gaat op het proefstation de kist
de apoittnrcn1 ran sloten, schok
ken, vallen, enz.
In Amerika verpakt men zelfs de
vliegtuigen. Als men ze geruime
lijd ongebruikt op het vliegveld
moet-laten staan, bespuit men ze
geheel met een plastic stof, waar
door men ze. beschermt tegen
weersinvloeden, roest enz.
De tweede sonate, vanVoormolen,
waarmee de violist Ccr de la Beij
en de pianist Adri Slootrnaker hun
programma na de pauze vervolg
den, maakte qua compositie wel een
zeer schamele indruk ita de wer
ken van Mozart en-Debussy. Er valt
nL in Voormolen's stuk geen enkele
persoonlijke vondst te ontdekken.
Het eerste deel bestaat uit een aan
tal stuntelige variaties over het ïo
"Vivat; het tweede deel een menuet-
to had even goed honderd jaar ge
leden. geschreven, kunnen zijn en in
het derde deel komen verschillende
Franse componisten om do .hoek
kijken en doen dat zeer op hun ge
mak, zodat men ten slotte dan heel
erg blij is als Voormolen zijn mu
zikaal leuterpraatje heeft beëindigd.:
Dat men.:.derhalve: wéinig geboeid
luisterde, lag 'waarlijk, niet aan de
spelers. Want De la Bijc en Sloot-
maker gaven het werk technisch en
muzikaal een uitstekende vertolking.
In Mozarts Sonate: echterhadden
de oe.de musici elkander nog niet
gevonden. Hun beider spel (afge
zien dan van enige minder geslaaf
de passages in het laatste deel) kon
zeker voldoen. zjj speelden
nog »e individueel, waardoor het sa
menspel dan ook uiteen viel Te
hunner verdediging moet echter
worden gezegd, dat de noga) stug
ge acoustiek van de Gehoorzaal van
het Muziek Lyceum, de samensmel
ting van de klank zeor bemoeilijkte.
Dc sonate van Debussy kreeg oen
weergave die er zijn mocht. Vio'ist
en pianist toonden hierin r.iet alleen
- '"«"""cntalistcn te zijn!
floeh tevens begrip te hebben voor
dc nj.<e klanltir.houd van dit mees-
lernjKc opus.
Met een reeks violistisch klein
goed. werd het concert besloten.
H. VAN BORN.
„Als hef zout zijn smaak verliest, waaTmce.zalnien Aan zouten?"-!
neef. Christus gevraagd. De katholieken van de 19e eeuw hebben vol- j
gens het woord van de katholieke schrijver, Paul Cluudel, zonder dm-
ton cn. mt eén mond geantwoord: „Mei suiker!" Inderdaad, het misver-
stand, dat suikerzoete gemoedsaandoeningen de functie van-hét zout',
aer aarde zouden kunnen overnemen, stamt uit de 19e eeuw; toen- then
in dc kunst ^religiositeit 'met sentimentele, fémelarij begon te vereen- 1
zciviyen cn ae dienende functie van de religieuze kunst tot het niveau
ta.t de schandelijkste kitsch degradeerde.
Een Indonesisch dansensemble be
staande Uit..Edo Sie. Liong' Sie. en Ta
mara Ste zal te beginnen 4'JönJ
tijdens het Festival of Britain voorstel
lingen geven, in. liet -nieuwe Riverside
Theatre téXdhdèn; Dit theater,'.waaraan
.thans-nog gebouwd' wórdt, iWordt üöder
meer van een tetcvisicuitrusting voor
zien. -1
(Advertentie I.M.)
VOOR PEN
EN -BOEK
TÊNDSTRAAM 5 <W. Kruliltadc)
- "t. 'TEL:: 30328 V-
Experimenten
Neem aan dat cr een. kist of een
cipos met flessen appelsap, sar
dines of ontbijtkoeken is. Die moet
ir. de trein, in een vrachtauto, in
het ruim van ccr. schip. Er wordt
hel een en ander mee „gedaan" tij
dens het vervoer, we willen niet
nens zeggen, dat cr mee wordt ge
gooid". Het T.N.O. stelt zich voor
wat er redelijkerwijs allemaal met
zo'n kist gebeur: voor hij op de
plaats van bestemming is en dat
alles iaat het die kist dan onder
gaan in zijn laboratoria. Een prac-
tijkproef noemt men dat. De kist
komt om. zo te zeggen m een soort
„martelkamer" terecht, waar men
hem laat vallen, schudden, trillen,
smijten, onder druk zetten (zoals in
het ruim van een schip, waar er
welhet een én anderboven op
komt te staan) enz. enz. "Bréngen
kist en inhoud het - daar „levend"
Een kist op de punt 'onder druk.
Kan hij er tegen? Hoe grootis
de weerstand? Op de schaal is
hei af ie lezen.
Benoemd tot- inspecteur
der belastingen
Bij. Kon. besluit zijn benoemd1. tot
inspecteur van 's Rijks belastingen;
do heren: J. J. Mortier (inspectie
der belastingen 2e afd.)W. Schipper
(insp. der belastingen 1ste afd.); J.
S. Buiting (insp. invoerrechten en
accijnzen); K. S. Slinger (insp. der
invoerrechten en accijnzen); allen;të
Rotterdam;
O VERSCHIK
Aan het Saenredarnpldn 'zal. bin
nenkort een nieuwe Che. .school ge
bouwd worden, welke onlangsis aan
besteed. Deze week is een. aauvaug ge-
msakt met' de voorbereidselen, Hot
plantsoen op dit plein.:wordt gedeeltelijk
„gesloopt" en met andere werkzaamhe
den Is "tevens aangevangen.
'.AGENDA':;-''G
Op Zaterdag 24 Maart 's avonds 8 u„
geeft de organist An d ré Verwoerd een
kerkconcert la de Grote Kerk te. Over-
schie.:, Aandit concert werken mee Aïi
Bosloóper.. en .de Qvei-schiese solisten
H. A., van de Poll. alt-dool; W, Thomas,
fluit en. viool: L,: Ai de Vries;/cello.
Uitgevoerd wordt „passie- en 'paasmu-
zièk". D.a.: een paasaantate van D Bux-
tehude voor sopraan. 2 violen, cëllo cn
orgel.
Wat kan iemand, die een arm of been mist, presteren met behulp van een
prothese? Dat is soms ongelooflijk. Dr. W. Gerber, chirurg van het Centraal
Militair;Hospitaal „Oog in AI" te Utrecht en hoofd van de Centrale Prothe
sen-dienst voor militairen heeft hierover gisteravond in het Beursgebouw
te Rotterdam iets vertéld eri met behulp van demonstraties aangetoond, dat
mensen, die een van hun ledematen moeten missen, toch volledig in staat
kunnen zijn een volwaardige betrekking uitte, oef enen.
ï>e bijeenkomst .wag onder meer
bedoeld als studie-avond voor de
ambtenaren van de Gewestelijke
arbeidsburcuux te Rotterdam. De;i
Haag en Dordrecht, die belast zijn
met dc „bijzondere bemiddeling",
dit- :s de arbeidsbemiddeling voor
lichamelijk en geestelijk mindcr-
valider,. In het algemeen zijn er
veel klachten, aldus dr Gerber,
over de in# Nederland gefabriceer
de prothesen, die bovendien zeer
duurzfjn. Dit komt de. mogelijk
heden van .„bijzondere bemidde
ling" niet ten goede. Een'commis
sie bestudeert momenteel dit vraag
stuk. Men is tot de conclusie ge-;
komen.- dat de door do Centrale
Prothesendionst voor Militairen..ge
fabriceerde prothesen in iéder gé-';
val aan redelijke eisen voldoen;
Deze prothesen worden voor het
grootste gedeelte gehcël ih eigen
bedrijf vervaardigd, slechts' voor
bepaalde armprothesein is men aan
gewezen op invoer van halffabri
katen uit Engeland, die dan in Ne
derland worden geïmporteerd en
geschikt gemaakt voor de patiën
ten.; voor wié ze bedoeld zijn. Het
plan is de mogelijkheden van. de
Centrale Prothesendicnst voor mi
litairen meer; cn meer tot ontwik
keling te brengen, daarnaast be
staan, er plannen om in Leersum
een 'revalidatie-centrum voor bur
gers to stichten. Over twee jaar
hoopt men déze plannen te hebben
verwezenlijkt,, waarmede "dan - ook
voor dc voorziening van prothesen
voor burgers belangrijke niéuwe
mogelijkheden zijn; geopend.
Engels schip bij Tèrncu-'
zeil- omhoog gevaren
TERNÈÜZEN. Het 21.867 ton
metende Britse vracht- en passa
giersschip '„Rangitane" is Donder-
degnacht ter hoogte van Terneuzcn
omhoog gevaren. Uit Terneuzcn cn
Walsoorden zijn twee Belgische
sleepboten vertrokken, om het schip
hulp te bicdrn.
De „Rar.gitar.e" is hot eigendom
van dc „New Zealand Shipping
Company Ltd. te Londen.
Vanmiddag wordenïnog .drie 'Bel
gische sleepboten uit Antwerpen
verwacht;
Met deze woorden, van de. Franse do
minicaan. R. P. Couturier, begint de
catalogus van de tentoonstelling van
i ranse Religieuze Kunst in tiet Stede-
W'va." Abbe Museum te Eindhoven,.
T.„ J ^an me.n de strijd, die gevoerd
wordt tegen de mentaliteit van geest
loze behoudzucht.' niet karakteriseren.
Deze strijd wordt niet alleen met woor
den gevoerd. In Frankrijk is de kerk te
AssyIn de Alpen van Savoye, een
monument, waaraan Kie meest bekende
kunstenaars van .dit ogenblik hebben
meegewerkt, om te bewijzen dat er ook
nu nog een vitale religieuze kunst mo-
fjjd'-ik is' die fie.w?rteid is in de eigen
pit experiment staat trouwens niet
alleen en ook in ons land bewijst de
door Aad de Haas uitgevoerde decora
tie van het.' kerkje, të Wablwfjire; een
wir tot vernieuwing. Dit laatste voor
beeld roept tevens de herinnering op
aan de tegenstand die dergelijke ver
nieuwingspogingen ontmoeten. Ook dc.
in Eindhoven geëxposeerde: kunst zal
ongetwijfeld, niet alléén bijval vinden
bij de Nederlandse Katholieken, voor
wie deze expositie in dc eerste plaats
(doch «iet uitslunend) bedoeld is.
Talent komt op de .eerste
plaats
R. P, Couturier en de zijnen", gaan uit
van de gedachte, dat. om ccn beteke
nisvolle' religieuze kunst te verkrijgen,
men in de eerste plaats acht moet slaan
op het talent cn niet op do religieuze
overtuiging van dé - kunstenaar, wiens
diensten men inroept,. De grootste moei.
ljjkheld voor het algemeen aanvaard
baar maken van een moderne, religi
euze kunst, is echter het gebrek aan
eenheid, in de individuele - opvattingen
van de kunstenaars.
De houtsculptuur van Gauguin b.v,. Is
ondanks de voorstelling van een ge
kruisigde Christus, zó geïnspireerd op
de kunst van de Zuidzce-cïlanden, dat
i'oor de. gemiddelde Europeaan, daar
gcén religieuze gevoelens meer-.in te
beleven; vallen. Evenzeer zjjn de schil
derijen van Marc Chagall, persoonlijke
uitingen, diebeïnvloed zijn door cën
Joodse gedaehtcnwereld en 'n Russische
folklore, owaardoor zjj een algemene
geldigheid verliezen. Dit doet niets of
aan hun artistieke, waarde'en ook niet
aan hun geestelijke betekenis doch al
leen aan hun geschiktheid voor ecu
.functie in -de-Christelijke kerk.
Léger: logische orde
_Men moet dan ook/ wél 'onderscheid
maken tussen een 'kunst, die uit de
innerlijke drang vnn.de kunstenaar ont;
staat en waarin dus zijn religieuze ge-
voelcna even belangrijk; zijn als' zijn
talent, en een kunst, die een decora-
uZÏSaJlL sacrale functie krijgt in het.
Kerkgebouw en waarin het persoonlijke
gevoelsleven van de kunstenaar beter
op de. achtergrond-kan -blijven. Van dit
laatste; wordt een overtuigend voor
beeld geleverddoor F/ Leger .in. zijn.
ontwerpen voor de nidzaïekcn in de
voorgevel van de kerk te Assy cn dé
ramen vah. de H. Hart kerk, te Audih-
co"rt- Legerheeft hier op graiidioze:
wijze de technische eisen %ran zijn op
dracht opgelost. Hij heeft voortreffelijk
oc oude Christelijke symbojcn.als deco,
ratieve motieven tot een acsthctiséh ge
heel samengevoegd. Hij heeft in de
vormgeving zijn cigon ideeën gevolgd,
dochi nergens gestreefd, naar een per
soonlijke interpretatie- van de uitge-
drukte, reJigieuse gedachten.. De Ro
maanse en Góthische beeldhouwers en
glazeniers, de Byzantijnse thozaïekwer-
kers hebben niet anders gedaan.
:-Ro«auli: bewogen expressie
Hoe geheel anders Ingesteld is het
oeuvre van Georges -Rouault, dat het'
meest als voorbeeld wordt aangehaald
van een mystiek-Christelijke schilder
kunst uit onze tijd. ïlier is de bewogen
dramatische expressie alles. Christen
dom betékent voor Rouault strijd tegen
maatschappelijkeonrechtvaardigheid.
De armoede, en het lijden, vaii de ver
drukten op aarde, is te. vergelijken met
het leven van Christus. In zijn s-childe-1
rijen en etsen ivect Rouault steeds op
overtuigende- wy'ze zijn .persoonlijke'
Zienswijze kenbaar te; maken. Het fs
echter kenschetsend'dat'Rouault bij. het
ontwerpen vari. oen glas-in-iood :'"raam,
waarin een persoonlijke gevoelsuitdruk
king misplaatst, zou zijn. faalt en slechts
een slappe copie van zijn schilderkunst
;wect te geven;
pracht, die aan oude. ecbrand-
bchilrierdc ramen dort detiken. binken
:n staat tc zijn d:n sfeer van religieuze
beziuning op ic vocpcn. Hel schilderij
vap ,,De Doorucu Kroon" ts een (raat.
voorbeeld van de vlammende kleur-
kracht die Mant.ataer nis uitdrukkings
middel weet nar.teien. Hiernaast zijn
de eveneens :nm of meer abstracte com-
positics van Glelzcs, «Sechtb een Hauw
kinderspel. Do primitieve verbeelding
van de Zcnoagschildcr Bauchant, d»
scheppingen van dc beeldhouwers Gar-
gallo. Lipvniiz i-n Zadkinc weerspicge-
icn dc crr.snge. bezielde geesteshouding
die men van religieuze kunst mag ver
zachten.
Bchilve dc hierboven besproken mo
dernen. zijn in een zaal cnkeJe voor
gangers verenigd, zoals do mystiek ge
stemde Odllon Reden, de vrome Mau
rice Dcr.is, <le diumatiscnc DesvalLéi cs.
Vincent var Gogh en u-nslotte de beeld,
houwer Ar.leine Bourde'.lc. écn V3n dc
eersten, die naar de herleving van ccn
Chrisiclijki; kunst heeft gestreefd.
.R. E. PENNING.
,.Dc profeet", sculptuur van
Pablo Cargallo.
„De bespotting rnn Christus" door Georges Rouault; - -i
Abstracte religieuze kunst
Naast Rouault, Chagall, Léger trekt
ook de schilderkunst -van-de veel jon
gere, Manessler, de. aandacht. Deze
kunstenaar nnaakt nauwelijks meer
(diktvljls in het geheel niet) gebruik
van een voorstelling. Het rhjrthme van
zwarte lijnen en voorat, een glorieuze.
Geen directeur meer bij
toiieelcoórdinatie
DEN HAAG. 'r- Naar wij ver
nemen heeft, de veranderde sta
tus van het/Centraal eoördinatie-
bureaüvoor Toneeltot gevolg, dat
"de directeurs post komt te verval
len. De "heer H. W. Pleiter-zal dan
oak;. 1 Aprilzijii functie neerleg
gen.' De secretaris, van het C.C.B.:
de heer D. Sternheim, is belast met;
c!e behartiging van de lopende za
ken.': Op een volgen.de vergadering
van het stichtingsbestuur zal 'de,
taakverdeling tussen bestuur, en
bureau nader worden uitgewerkt.
De mutaties houden geen' verband
met een bezuiniging, evenmin mag
meiv- er 1 uit^concluderen, dat het
nuttige coördinerendewerk tussen
de grote gezelschappen verzwakt
zou worden.
PRAAG. Dé politiebewaking
van de_Franse ambassade, het.Fran-
se Instituut en het Franse pers-
agentschap is opgeheven. Zij heeft
12 dagen geduurcL
agressieve öpen-henrien uit 'de buurt
bclangsfeilittg begon te: - vertonen
voor Emanuel's sloop-ireinen. Die
treinen, volgeladen met: üe aller-
-idenaïste plunderobfcctcn voor de
jeugd, redenf utclcclijfes dwars door
de bevolkte Wijk cn vooral als ze-
daar een tijd slit stonden;tartten
cl 2C lieverdjés. lot allerlei" onder-
oloop jzocfcin'gen, die Emanuel met leden.
ogen an,7Lzar/. Hij kon de knaaviés
Sloper-zijn is:nog niet z<yn gek en aapjes niet^duidelijk maken, dat
vak. Ioot de werptent op de ker- si00p «iet hun werk, maar het zijne
mis moet u dokken, eer u met een ?üa5> zelfs niet met grote rollen af-
beperkt aantal projectielen enig so.'tnweZjjk prikkend prikkeldraad.
vaatwerk mag vergruizelen. De slo- dle om de auto's Iieengewtlcfeelcl
per daarentegen kan zich zijn hele Werden, maar toch niet. in staat
leven aan dit kostel^k vermaak pieken :de 'jeugdige, slopers van hun
overgeven „en ^et kosthem geen ongevraagde medewerking af 'te
cent. Integendeel, hij verdient er jl0Jiden.
zijn boterham mee. En .soms nog j-
wel wat meer. Het is echter 'wel loen die trein tticé voor teel een
zaak dat de sloper, zich bij zijn- ton aan afgedankte auto's arriveer-
werkzamnheden tot dc dode mate- Se ,n de jongilm al weer in een
rte bepaaltanders .kunnen er rare - -
dingen gebeuren. Zoals bij deze vabmes van- de- wagens
Emanuel, een sloper van formaat, aan de sturen' 'zaten te rukken,
die de algemeen menselijke, vernie- claxons hatelijk Helen peppen, stoel-
bestaan heeft weten tc leiden, maar ter-tellers moerdcn,versnclhngsbak-
cén keer over de schreef en óp de ken vernietigden en schijnwerpers
bon ging. demonteerden, ioen deze heic. trein
Hét klinkt nu naiuiirlijk allemaal vol ongerechtigheid nóg bovendien
erg, aardig en makkelijk: spullen stópte en nog viéèr .opgeschoten pu-
ontmantden, losschroeven, pletten, bers hun kans schoon sagen, Icon
walsen,1 kruimelen cn weer verko- Emanuel zich niet meer beheersen.:
pen, maar daar komt Jièus heel wat Hij rende op de wagens af, diena
bij kijken. Het i$ hier. niet de plaols fttwrltjfc ijlings door het, gespuis
om' een,, uitvoerige uiteenzetting te verlaten werden, maar cén jongen
geven van de kneepjes- van het slor was Het niet nel genoeg. Dié strui-
persvak, maa.7 geloof maar, da', lang kcUJc tn;cr ccn ruil en toen hij op
niet iedereen dear voor geboren is. witdc staan om zijn pijnlijke knie
Emanuel bijvoorbeeld, sloopt in hef te ivrijvcn. kreeg hij vc.n dolle
groot en daar gaaf. heel wat feapi- Emanuel nop een extra-trap in zfin
taal in ziften Die ontvangt het af- bips, waar wrijven weinig baatte,
val van productie- en verbruikspro- Emanuel deed dit zo heet dat
ces bij truck- cn treinladingen te- of/ictccl met de geschooide voet
gelyfe en dat vereist een organise- (alsof je voor zoiets je molières zou
tie, waar men niet gering over mag uittrekkenen de Officier vindt hel
denken. Voor Emanuel, in het bij- heel erg. Vijftig gulden zegti hij. en
zonder voor Emanuel's zenuwen, is de politierechter doet er '.niets af„
dit bestaan dan ook vaak slopend Auto's slopen, best, schijnt hij te
en het werd dat de laatste tijd denken, maar kinderbibsjes, dat is
vooral, toen één ven de meest iets anders.
De Nederlandse titel van Emlyn
Williams' toneelspel Accolade: Het
dubbelleven van Sir William, ver
klapt al enigszins waar het om
gaat. Will Trenüng, een -beroemd
Engels auteur, winnaar zelfs van de
Nobelprijs;' leidt eëh dubbel- leven.'
;Hy is zowel de respectabele huis
vader in Highgate als de boemelen
de bohémien in East End./ Het rau
we leven der zelfkanters irekt hem
onweerstaanbaar aart cn zijn ver
maarde romans zijn dan ook voor
een groot déél Dp dat 'onzedelijke
volkje geïnspireerd..
Maardan komt er na 16 jaar op
gewekt dubbelleven een kink in de
kabel. Kort nadat de schrijver in
de adelstand is verheven en zich
als Sir in hét zonnetje ziet gezet,
raakt hij verwikkeld in een schan
daal. Op een van zijn woeste orgiën
is een 16-jarig meisje het slachtof
fer geworden van 's kunstenaars
zucht naar uitspattingen. De vader
van het. kind; een, verlopen sujet,
sleurt de dualistische- auteur voor
het gerecht en als de kranten dan
uitvoerig melding maken van' 'het'
schandaal „vande: kersverse. Sir;
hebben we de poppén aan hét dan-,
®Gn- Maar. dan komt dc eter-van-
twee-wallen, ook prompt; tot -het in-
zicht_dat hij niet. in tweewerelden
.kanbly ven teven en hij trekt met
zyn; duldende vrouw en zoon .naar
een eenzaam eiland.
u *V0°Fifrëifelijkc opvoering .die
het Amsterdams Toneelgezelschap
hier gisteravond van het stuk gaf
kon - echter de bizonder zwakke
probleemstelling; hïet verbloemen.
Men gelooft geen moment in de be
kering van deze uit het Lustprin-
ztp_ levende schrijver. Het. uit eëh
incident géboren conflict lost zich
tamelijk goedkoop op-in een vlucht'
voor de publieke opinie en-: bizon-
der. ongelukkig zijn wél de troost
woorden gekozen, die de uitgever
en vriend van Sir William de in. dé
perikelen geraakte, man meent te
moeten toevoegen'. Kij wijst hem
namqluk. op figuren; als' Villon, Vcr-
Lainee.d.» poctes maiidits; schel-
Mot ultMiiKtctto* van laats'te
taferelen, met hun wel erg gebrek
kige gramofoonpJaat-woede der ma-
Dat Cruys Voorbergh mij niet
Kon doen geloven in znn zeer knan
gespeelde S'-r Williaav komt gchcfi
voor rekening van de auteur. Elise
Hoomans. was vaak' treffend als- dë
-begrij pende en 'duldende vrouw van
M0^'IG?ge schrijver. en Jenny van
Maer.ant vormde met Ben Groenier
een tof stel uit de onderwereld.
Louis Saalborn, van wie. ook het
goede decor was,- gaf als de verlo
pen vader van het- -geschoffeerde
meisje een mooi nummertje spel
van de iets oudere stempel weg;
Edwin Thomas was een uitstekende
Albert, facto tem des-schrijvers, cn
dan moet ik r.og noemen: Lo van
Hensbcrgen. dc uitgever en Johan
-Walham, zoontje van de beroemde
vader. De leden van de VU toonden
zich erkentelijk voor de goede voor
stelling.
D. ROODENBURG VERMAAT.
drrr ïr r> fir I.1-1
T-i R worden sinds kort "dcor een
aantal jonge kunstenaars po-
gingen aangewend, weer belang
stelling tc wekken voor de «non-
figuratieve kunst- Nieuwe groepen
hebben zich gevormd, die, minder
luidruchtig don een kwart eeuw
geleden. aandacht vragen voor
haar experimenten. Toch blijkt
steeds weer opnieuw, dat tentoon
stellingen zoals thans weer in -t
Venster, oen hachelijke ondeme-
in.ng zijn. Uit he: daar geëxpo
seerde werk spreekt onmacht en
steriliteit; hel is te zeer ccn slech
te navolging var. wat op dit ge
bied reeds werd bereikt en het'
schenkt geenszins de overtuiging,
dat wij hier met ernstige pogingen
te doen hebben, dc kunst te ver-'
nieuwen cn tc verrijken. Te be
denken. dat deze nare kleurtjes en
h.inijcs uitdrukking zouden geven
aan de h.vperindïviduele emotie
van een kunstenaar, is eerder tra
gisch dan lachwekkend. Na een
bezoek aan dergelijke exposities
gaat men met reden aan de onder
gang van het Avondkind geloven.
Tn het Schiclandshuis heeft Jan
Kamman zijn 'reisindrukken opge
hangen uit Catalonië .cn 'van de
Azuren kust. Niet meer dan in
drukken in krijt cn inkt. soms
aangevuld met wat kleur en een
enkele gouache. Het is toch nog
een hele collectie geworden met
vlotte toxemngcii. Ik mis cr dn
zon on dc warmte in, tnar.rdat
komt misschien, omdat .ze net j*ts
^..vc°l illustratie zijn. exacte no
tities van heL geziene, waarin de
sfeer van het land niet .voldoen
de tot hanr recht kon komen.
„.STTM.
