JHRVPHf"*
Kunst en Kitsch" in Haags
Gemeentemuseum
Op Texel schrijdt een flamingo
waardig over het slik
humor en dokters-romantiek
Blootsvoets, de broekspijpen hoog opgerold,
langs zilverglanzende wadden
V*-
lik
m
wi&WÊstmm
m.
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
Ratelende treinen, scheepskanons,
Twee geluidsfilm-avonden met
causerie voor Paroollezers
Schijn tegenover Wezen
R.Ph.O. speelt
Honegger's 5e
Symphonie
Zaterdag 6 October 1951
Zeldzame vreemdeling
}};};.-:/ Altijd alleen
Kokkelvissers aim ha werk
z - Vi
ri -t
-Vraagteken-hals
Vogeldrukte aan de
ivadkant -
Openingstijden van
spoorbrug over de
Koningshaven
'515 "1"
ssfa
.-«I-s
Het moderne aardolie-bedrijf
Wat is een cat-cracker"
Versplinterde raas
Aan 'de Rivièra
Mensen in het wit
Beeldschoon meisje
Het teken van
Don Marcos
Hawaii en paarden'
ECLATANT BEGIN
Tl èt gerucht ging, dat zich op de
XX';Texelse, wadden een flamingo
ophield. Onmogelijk was dit niet.
Ook verleden jaar was daar zo'n
zeldzame gast waargenomen, ja,
men had hem zelfs de hele winter
door en ook nog in het voorjaar
'geregeld daar op de slikken en de
pckor7én jaangctroffen, In het Hegiii
van de zomer was hij verdwenen
waarheen wist nieniand. Misschien
was hij nu weer teruggekeerd, een
merkwaardig gevat.
Ik hoef u zeker niet te vertel
len, dat de flamingo geen Neder
landse broedvogel is. De dichtstbij
gelegen broedplaatsen zijn te vin
den in de Rhone-delta, iii de her
noemde CamaxguG, en verder
strekt zich hetbroedgebied van
deze vogel uit over de Middel
landse Zeelanden en Afrika tot in
West-Azië en Voor-Indië. In Mid
den-Amerika komen nog twee
.verwante vormen voor. -
Sinas 1906, toenin Augustus
een flamingo op de Groningse
wadden werd gezien en in De
cember een zelfde vogel bij Hin
delopen geschoten werd, is de
soort nog verschillende malen in
ons land waargenomen. Meende
"men 'in het begin te doen te hèb-
iben, met exemplaren, die üit dié-
iïrenparken ontsnapt waren, later,
toen meerdere waarnemingen volg
den, achtte men het; waarschijnlijk
dat deze. vogels vanuit liet. Zuiden
naaronze streken warenafge-
dwaald, een veronderstelling, die.
aan -kracht - won, toen in hetna
jaar van '35 in Duitsland een in
vasie van jonge flamingo's plaats
VOnd.',
Nóg nooit had ik het voorrecht
gehad een echt wilde flamingo te
zien. Daarom besloot .ik, nu ik
toch in Den Helder moest zijneer
maar een -tripnaar de' Texelse
wadden aan vast te knopen, in de
hoop de zeldzame vreemdeling1 er
nog aan te zullen treffen. In -Den
:Eurg vond ik zonder enige moeite,
onderdak, nü de toéristen vrijwel
allen;, verdwenen, waren was er
plaats genoeg. Het was stil op het
eiland, zoals ik de volgende jmor-
gen merkte, to en ik via De Waal én
Oosterend naar het schórrengebied
achter de Eendracht reed. Alleen-
aan. de wadkant heerste grote druk
te, niet van mensen maar van -vp,-^
gels) ^Enorme}.troepen; wulpen; -uit
•het binnenland -komend, -zwierden'
dën'dtfk -over naar'het wad' óm zich;
bij hun kornuiten op de drooglo-
pende. slikken te gaan voegen.
Tegen een uur of tien kwam ik
bij het huisje van „Natuurmonu
menten", waar ik de opzichters
Moens en Brouwer aantrof. Ja, de
flamingo was er nog, dat wil zeg-,
gen, de dag ervoor hadden ze hem
nog ge2ien. Als ik nog een' uurtje
wachtte was het laag water en
dan wilde 'Moens wel met.me mee
het wad op om eens'te gaan kij
ken naar de vogel. Tegen - elven
zijn we toen op stap gegaan,
blootsvoets en met de broekspij
pen zohoog mogelijk opgerold. De
schorren Heten we letterlijk, en
figuurlijk links liggen. Rechttoe,
rechtaan ging het over het ..zilver-
glanzende wad, nu ééns door het
slik, dan' weer door het water,
maar nooit verder dan tot aan de
knieën. t ,::V;y
Schuin voor ons uit was ai. een
tijdlang een grote troep lepelaars
te zien; zeker wel een tachtig van
<3ie prachtige, smetteloos witte vo
gels stonden mannetje aan man
netje aan de rand van een brede
geul. Toen we opzjj van de dieren
■waren gekomen, nam ik ze nog
eens_ extra goed in de kijker, om
te zien of de flamingo zich on
verhoopt tussen hen bevond, maar
helaas, onze vriend was; er niet
by. „Nee'V zei Moens,„van gezel
schap schijnt hij niet .te hóuden;
een paar keer heb ik hem wel
eens tussen aalscholvers in zien
staan, maar voor de rest trof ik
hem- altijd, in z'n eentje aari."
Voorwaarts dan maar weer en
uitkijken naar een eenzame vo-
gelfiguuri Voorlopig, .hadden we
nog de tijd én de ruimte.
Al een tijdlang hadden, we voor
ons uit een paar visserslui: gezien,
die in de buurt van .hun op het
droge liggende schuit, bezig warén
met kokkels-krabben. We waren
er nuniet meer 'zo ver vandaan
en daaróm besloten we er. maar
een kijkje te gaan némen. Ik
dacht dathet .tien minuten' lopen
zou ziin, maar Moens.had; gelijk:
het kostte ons bijna:,een half uur:
eer wé; bij de visserswarén; Die
keken wel even óp; ze kregen niet
vaak: bezoek.. Zé werkten elk met
een groot soort hark, waaraan een
net bevestigd was. Aan het riet
zat een touw, dat de vissers om
hun middel gebonden, hadden en
zo trokken ze met hark en net
lange voren in het slik, een zwaar
karweitje, dat echter wel.de-moei-:
te -loonde, want na iedere „trek"
zaten er in het net; een groot aan
tal kokkels, die tussen de tanden'
van de hark door, daarin terecht
gekomen waren.
Toen we uitgekekenwaren' bij
de kokkelvissers, was het tftd om
aan de terugtocht te beginnen,
want over een goed uur zou de
vloed opkomen. We besloten in.
een grote boog om de Zuid te
gaan in de hoopdaar onze 'flamin
go nog iri-de .kijker te krijgen. En
zie, het geluk was niét ons. We
waren' misschien een goed halfuur
onderweg toen ik recht voor ons
uit de langgezochtë ontdekte. Zelfs
met het blote oogwas 'hij, on
danks de vrij grote afstand,
direct" aan' z'n: lichtro'se tintje te
herkennen. Met de kijker konden
we hem duidelijk zien. Rustig
stappend op z'n hoge, dunne poten
schreed .hij waardig over het slik;
af en toe bleef .hij even staan,
boog de lange vraagteken-hals
naar de grónd- en wroette dén
even met 2'n merkwaardige, naar
beneden gekromde snavel in het
slik; waarschijnlijk-.had ook hij
het op* dé kokkels voorzien. Na
een poosje probeerden We hem
wat dichter te naderen,, maar on
ze vriend was 'óp zijn qui-vive.
Onmiddellijk'-ging hij lopen eri hij
blééf loperi, steeds een afstand van
een paar honderd meter tussen
hem en ons in- houdend. Maar op
zeker ogenblik !krceghij genoeg
van hét krijgertje spelen"..even
bleef hij-staan om'z'n.:hardnekkige
achtervolgers nog eens goed op
te nemen 'en dan startte hij; een
paar snelle passen, wat krachtige
vleugelslagen en hij was los. De
slanke hals en de enorm lange
poten hield hij in de' vlucht ge
strekt, zelden zag ik wonderlijker
vliegbeeld. Met - tamelijk snelle
slagen vari z'n prachtig, rood-en-
zwarte wiekenvloog de grote
vogel in een wijde boog aan ons
voorbij, onvver op het wad weer
neer te strijken,- In m'n enthousi
asme wilde ik weer achter hem
aan, maar m'n tochtgenoot •- was
wijzer. „Kijk, dóór moeten we
heen", zei hij glimlachend en met
z'n stok wees hij naar de wad
dendijk; „Kom, want de vloed kan
zo. bij ons zijn!" ,jc>'
S2MON.DE WAARD
Ten behpeve van de scheepvaart zo
goed els van het landverkeer laten wy
hieronder de tijden volgen gedurende
welke de spoorbrug over de Konings
haven té Rotterdam voor. het Scheep
vaart verkeer geopend zal zijn gedurende
de van 7 October a.s. af geldende
wint er dienstregeling der Nederlandse
Spoorwegen.
-V: OP WERKDAGEN- -.,}
<-'"2-.
0.40
- l.OO
20
2,55
3,15
20
4.40
.5.00
20 -
6.08-
- -5.28
20
7.11 "-
7.30
"19-
0.40
10.00
20
10.40
'V ll-oo
20
"12.40
13.00
20
15.10
L5-.30-
20
10.45
17.00
- 15
18.1°
18.30.
20
10.42
20 00
ri.;,18.'"
21.40
/..'/iaÜS»}:
rih;}.ah
- 0p
ZON- EN FEESTDAGEN
vaa
V. tot.
aantal minuten
4.40
5.00
20
7.40
8.00
20
10,40
11.00
20
J8;3
20
De spoorbrug zal alleenworden .ge
opend, indien op -die-tijden tevens dé
Koningfsanebrug (dit is de - er naast Mg-:
gende brug voor het landverkeer) wordt
geopend..-
Dc ómraamde openingstijden en. de
openingstijden op zon- en 1 feestdagen
zullen onvoorziene bijzondere omstan
digheden steeds worden gegeven. Er zal
naar worden gestreefd ook. de nlet-
omraamde openingstijden zoveel moge
lijk te geven. In verband met het even
tueel lopen van extra treinen en met
voorkomendevertragingenkan 't nodig
zijn. dat in de opentngsroojster'verande
ringen worden aangebracht.
Sinds de goegemeente zich meer dan
vijftig jaar geleden voor het eerst ver
gaapte aan. hortende filmbeelden van
een vertrekkende trein Hebben ettelijke:
treinen^met sissende stoomwolken, gil
lende fluitsignalen en: knarsende rem-
men over het witte doek' gedaverd. Geen
wonder, want: welke filmster heeft zijn
of haar populariteit ooit zo. tang kunnen
nanahaven als „de trein,;'; met..zijn veie
mogelijkheden tot romantiek, sensatie,
treinrampen, liefde-in-treincöupè's, ach
tervolgingen tn. treingangen .en verras
singen in. begage-ruimten?Welk een
robuuste bekoring biedt ,,de'trein" wan
neer hij over viaducten; doof tunnels,
langs rechte banen, door hellende boch-
ten of overwlssclovergangen ratelt I -
.De Engelse cineasten Charles Cricbton,
Basil Dearden en Sidnej- Cole hebben de
trein thans als middelpunt van eendsoort
filmische raamvertelling- geplaatst;Vier
geschiedenissen weven, zich dooreen er
raken elkaarjin de sneltrein naar Liver
pool, spitsenzich toe in het veronge
lukken van de trein" en sluiten, daarmede
een episode in het. leven van. de hoofd
personen." -af...v::.-:
Met deze., film hebben genoemde
Engelse-cmeasten eën ;büzonder staaltje
vakmanschap gedemonstreerd; telken-
wijze op een - andere manier boeiend en
geen ogenblik de aandacht minder ge
vangen houdend. Men leeft mee rhet de
familie-perikelen van de treinmachinist
Jim Hardcastle, men js geroerd door de
zielige geschiedenis van het vrouwtje
van 'n nntsnapte Duitse krijgsgevangene
(een opmerkelijke rol van de onbekende
Engelse actrice Joan Dowlfng') men lacht
hartelijk de. historie van een tem
peramentvolle 'concert'pianiste (even
temperamentvol vertolkt door de uit het
ballet van Monte Carlo afkomstige Rus
sische actrice Irene Barohova),en men
siddert bij de griezelige geschiedenis van
een.acteur, die spel niet meer van ernst
kan onderscheiden en-zijn ...vrouw ver
moordt.
Meer nog dart de'.„filmische raamver
telling" ..Dead of - night*"'is „Train of
events een. film geworden, welke de
filmliefhebber van begin tot einde In
gespannen aandacht houdt. De verbalen
in deze rolprent zij n in de meest letter
lijke zin van. het woord ..treinlectuur".
Doch deze treinlectuur Is zo filmisch op
het witte doek gebracht, dat de kenner
deze week in 't VENSTER smullen zal.
Let vooral ap de kostelijke typeringen
ha deze film en voorts op de wijze,
waarop muziek en.filmbeelden van een
Naarraanleiding van vele daartoe ingekomen verzoeken organiseert
,,HBT ;/RpTTϮpAMSCH PAROOL" C.De Schiedammer") nog-
maalsteen tweetal lezingavonden mét filmvertoning over de mo
derne *,eardolie-industrié, 'eh wel! in' samenwerking met dè N,V.
De Bataafsche-.Petroleum Mïiat5chapü«V De stof tot spreken over
dit onderwerp is, zó groot en de voorraad films zó uitgebreid, dat
dé beide lezingen; en. filmvertoningen belangrijk zullen verschil-
geleden,. Boyendieri. zal - in de tweede
v lering "üwoeriff.-worden,'ingegaan op de. z.g. .".cat-cracker"-, ofwel'
katalytlscne oliekraakinstallatie, welke omvangrijke inrichting, -
de grootste van deze soort op het Europese vasteland, onlangs, op
terreinen van de B.P.M, te Pernis officieel in gebruik is gesteld.
Evenals vorige malen zal als spreker optreden de heer J, C. Mar-
gadant, waarvan .bekend is dat hij buitengewoon prettig en voor
iedere leek begrijpelijk een uiteenzetting kan geven, over dit vrij
technisch onderwerp. In' totaal zullen minstens zes films, waarbij
aok gekleurde, Worden vertoond, terwijler in de pauze gelegen
heid, is tot bezichtiging van demonstratiemateriaal van de
en enige vliegtuigmodellen,; uitgerust met de kleinste bestaande
explosiemotoren, eigendom van leden van de; RotterdariiseLucht-
vaartclub, Jy.
De filmavonden worden gehouden op Donderdag 18 Oct, en
Donderdag 25 Oot, in de Schouwburgzaal van Geb, Odeon,
Gouvernestraat te R'dam, aanvang 8 uur, zaal open half acht.
De prijs pér. kaart, recht gevend op toegang tot. b e i d e
filmavonden, bedraagt slechts 60 ets.
Kaarten verkrijgbaar op ons kantoor Schiedamsevest 42 te Rotter-
dam, tel. 25430 (7 lijnen) en te Schiedam, Lange Haven 141. tel.
69300 (3 lijnen). v.;-V?- -i', -jr.
Donderende schee psk an ons,, versplin
terde raas. de ifzige beheersing van de
mantien .van Groot-Brltlanjcs marine ec
een: innige liefde tussen de roemtuchte
Horatio Hdrnblowcr en. een vrouwe, van
hogè adel, vormen dé kostelijke factoren
indé uitstekend" verfilmde technicolor-
geschiedenis „Captain Haratlo Horn-
blDwer", die zeven dagen in. CINEAC en
VICTORIA de bezoekers geruime tijd
meesleept In tal van drieste avonturen
uit een woelige tijd-bnzer; Europese.-'ge-
aehiedeh.is,J .f... -- -iJ-
Gregory Peck en Virginia Mayo;zijn
de hoofdrollen heus wel toevertrouwd
en dat ook de andere figuren eenuit
stekende typering hebben gevonden, zult
.u zelf beamen wanneer u uiterst ver
genoegd het gelukkig einde heeft mee
beleefd. En. let ook even op dë echte
antieke., schepen, die ba deze film een
belangrijke plaats innemen. Gaan zien
alfi.u even kane heeft!
De Danny K aye-films hebben ons za
langzamerhand wel duidelijk gemaakt
welk een 'komisch talent met hem aan
de wereld van. het witte doek :ls toe
gevoegd. De moetüjkhoid om deze films
enigszins op peil te houden zit ver
moedelijk niet -in Danny, maar wel; in
de scenario-schrijvers die, als zij even
onder dé maat blijven, het talent In hun
onmacht dreigen mee te slepen. „Aan de
Riviéra" is 'zo'n fllm geworden. Het
motief Vwït de dubbelganger, eens zo
alleraardigst verwerkt in :„Wonderm»n",
Is opnieuw .gebruikt om de komische
effecten relief te geven wat helaas door
het traditionele en vrij tamme verhaaltje
niet kon slagen. Danny-Kaye.speelt bier
de rol van varièté-artist, die een be
roemde vlieger-kapitein na een vlucht
om de wereld uit da moeilijkheden helpt
cn wel met groot succes.De één-mans-
sbow, die Danny Kaye opvoert, is altijd
nog de moeite om aan te zien. In de
song „Popo the Puppet" tó hy zelfs hart-
veroverend, Maar zodra wordt gewerkt
met figuren cn achtergronden, waarin
getracht is een bepaald „modemisme"
uit te leven, is bet mis en onderscheidt
de film zich in geer. enkel opzicht van-
de lopende-bandproductle.
Jammer, Danny is heus meer waard I
(PRINSES, LUXOR). -
Google Withers als de chirurg»
dr. Sophie Dean eni James'Donald als
de" analist Neil Marriner voeren als
„Mensen in het wit" de Btrljd van de
wetenschap tegen onbekende ziekte ver
oorzakende bacillen. Als zij tussen dë
„gewone" spoedgevallen door, een infec-
tlcgeval te behandelen1 krijgen van een
kleine Jongen, raakt Nell Marriner zelf
door deze bacillen geïnfecteerd. Met
bloedproeven zoekt hij,in zijn labora
torium naarstig naar een. .bestrijdlnga-
mldde], dat echter,voor de kleine jongen
te laat knmt, maar, dank zy de koel
bloedige houding van dr. Sophlë Dean
(de verloofde van Neil Marriner), het
leven-van tie,analist redt. r
Een zeer aangrijpend verhaal (met een
niet storend liefdes-element) beeldt in
al zijn schrilheid het werken en. Jeven
in een ziekenhuis uit en het is vooral
het spel van de Jonge acteur James
Donald, in 2ljn creatie van Neil Mar
riner. die deze film op een hoog cul
tureel niveau brengt. In ARENA.
Hetis toch" wel, zonde, dat zo'n lief
meisje als Jean Simmons nu precies ver
liefd moet worden op een karakterloos
individu,, terwijl een. warmvoelendge
neesheer het zo goed met haarvoor
heeft, Natuurlijk -trouwt' de smiecht met
het knappe meisje, doch uitsluitend om
dat hU denkt.dat de vader van de-bruid
rijkelijk met aardse goederen is bedeeld.
Komt hij tot de ontdekking, dat dit niet
zo is, dan; verlaat hij het beeldschone
kind reeds na de eerste huwelijksnacht,
met medeneming, van' haar schaarse
sieraden,: Wilt. u de rest van deze
droevige, historie weten? Dan moet u
deze week LUTUSCA bezoeken, waar
„De gouden kooi" het publiek mee doet
leven met Jean Simmons, David Farrax
en James Donald, respectievelijk in de
rollen van lief meisje,smiecht en ge
neesheer." - t-.yf -
Hoe had Don Marcos, toen hij in 1823
met' wR groep kapers landde op de kust
vaiiCalHornië,'ooit kunnen vermoeden
dat het slot van zijn expeditie als ge
heim agent van de toen nog jonge Mexi
caanse républiek zou zijn: dromen in tie
armen van een meer dan beeldschone
Californische jongedame. Had hU het
vooruit geweten, hij had wellicht mëer
spoed achter' de zaken gezet.' Het i«
écbter niet alleen zijn schuld 'dat 'alle»
wat'lang duu rt. Daar is ock Don pedró,
Care la. een aards intrigant, dié er óp
uit is om de :regerlng van. de republiek
omver té werpen, een beetje schuldig
aan-'Er zijn heel veel moeilijkheden vóórV
Don :Marcos op të lossen. Hoe aUes tenj»,.-.;.'
slotte op zijn pootjes terecht komt? Wel
dan moet u deze week naar. CAPITOL
gaan waar de film „Het teken van 'Don.
Marcos" draalt, wélke met veel kleuren,
góede muziek eri dans, aardige vrouwen,
en mannen en zo nu en dan-een:vecht-',
partij om van te ■watertanden, allés
duidelijk maakt. -
Voorafgegaan door een vrijwel onnozel
filmpje, datlangs vele kronkelpaden
twee harten, op Hawaii: aamenbrengt,
draait deze week in REX dcnlot
onaardige western „Yankee in Texas",
een 1 intrigerondeen paardénverkoop,
die.in teclinlcolor werd-opgenomen, het
geen er weinig goed aan;deed.:Overig€aui
wordt er. degelijk iri gcvochtemen komt s
er;-,voldoende kruitdamp iaan-té-pa» ona "r
tien bioscopen to vullen/
BIJ DAT HOOGST GEWICHTIG moment in het léven van-
de mens,.het huwelijk, hoort onverbrekelijk het inrichten
en betrekken van een eigen woning. Vati die, eerst nog kale,
woning moet een „home" gemaakt worden, met. een eigen sfeer,
waarin het prettig is te leven. De één zal daaraan meer zorg
en moeite besteden dan de ander, doch iedereen.-wil toch zijn
dagelijkse omgeving zó maken, dat hij er zich inderdaad „thuis"
voelt. Maar in de hedendaagse interieurs blijkt maar zelden
die harmonische styleenheid te bestaan, die ons zo treft in de
binnenhuizen van oude schilderijen en die ook uit de vormen
van antieke meubelen en gebruiksvoorwerpen spreekt.
Heeft dc huidige mensheid min
der smaak, minder behoefte "aan
schoonheid? Of is het gevoel .voor
schoonheid "afgestoriipt door een
massa-productie,-: die i sinds - de -op-^
komst; van de industrie de markt
overstroomt, en die meer op ge
win uit is, dar op aesthetische
verantwoording? Is het mogelijk,
dat het publiek', indièri het de vrije
keus heeft tussen - mooie, goed ge
maakte, gebruiksvoorwerpen
O j
lelyke, wanstaltige producten,niét
onmiddellijk het mooie kiest? Op
deze. laatste vraag hopen ;dfc orga
nisatoren van de tentoonstelling
„Kunst en Kitsch" in het Haagse
Gemeentemuseum een antwoord te
krijgen door het publiek in de plaats
te stellen van dat denkbeeldige
jonggehuwde paar, dat een woning
gaat inrichten en daarbij de keuze
heeft tussen kunstzinnige en sma
keloze artikelen, tussen echt en
vals, tussen „Kunst én Kitsch".
Ballast en ijdeaal
v De eritréef van de expositie, na
een. poging, tot definitie van Kunst
en Kitsch r- m - aanleiding, van één
voorbeeld (de Klomp),, wordt ge
vormd door die lege Kamér-waar"
het probleem van de inrichting ge
steld wordt. Slechts een „geërfde"
Louis XV secrétaire vormt het be
ginkapitaal van ons pasgetrouwde
paar, waarvan het al dan niet een
goed gebruik kan maken. De vól
gende zaal toont de ballast waar-'
mee; de meeste jonggehuwden hun
vnieuwe leven beginnen; ri.l. dé
heterogene huwelijksgeschenken,
waarvan' de stijl ver te zoeken is.
Een andere „Ideale" geschenken ta
fel laat zien hoe dé huwelijksuitzet
-.-.'ér uit-'.had kunnen zien, indiêh.. de
keuze oordeelkundig geschied was.
Vervolgens kómt men in een aan
tal, zaaltjes, -waar naastelkaar goe
de voorbeelden Van- móöerrié
antieke meubels, behangsels, gor
dijnen- enz. zijn opgesteld waar
mee tevens gedemonstreerd wordt,
dat modern en oud: elkaar verdra
gen als de kwaliteit-maar goed is.
Men belandt, dan in twee geheel
ingerichte kamers, de eerste naar
ontwerp van. architect -G. Rietveld,
het. tweede döor prof. F. A;Eschau-
jzier £n ,G- Jv van der Grinten.
Als anticlimax komt men hierop
in de „Kitsch"-kamer een intérieur
waar de stijlloosheid duidelijk tot
uiting komt in hét gebruik van
slechte imitaties, van absurde com
binaties' en groteske versieringen.
Een Volgende zaal, toont nogaf
zonderlijke - „Kitsch'ï voorbeelden -
op. allerlei gebied. Om- de. tentoon
stelling niet meteen slechteIn
druk te, doen beëindigen,voert dé
rondgarig tenslotte naar een kamér-'
in richting van „Goed Wonen'ont-i
worpen door W. denBoon en H.
Stolle, die getracht hebbeneen
stijlvol geheel te scheppen met
courante artikelen. By het verlaten
van de tentoonstelling kan de be
zoeker op een enquêteformulier
(waaraan een prijsvraag is ver
bonden) zijn eigen opvattingen
over het tentoongestelde kenbaar
maken.;;.';:
Kunst als teken van wel-
stand","'.';/
Zo is dan in grote lijnen de 'Op
zet van de tentoonstelling. Wat is
nu eigenlijk het probleem, dat hiér -
Het „knusse"koekje
- van de Kitsch
aan de orde v*órdt gesteld? Kunst
is zooud "als de ménèheid zelf. In
de diepste lagen yari de mèriseV.
lijkegeest leeft .de draag. ;bm de,
hem omringende wereld te her-,
scheppen, in heelden en. ;sympplen.
Ook de'voorwétpen waarvan hij
zich voor -het dagelijksleven, be
dient .geeft hij eén vorm,, die zijn
diepgeworteld schoonheidsgevoel
bevredigt; "-Doch:,kunst bcóredigde
niet alleen een,aesthetlsche - be
hoefte, künet diende ook als' ma
gisch Tóf religieus- ritueel object, én
'tenslotte ook als zichtbaarteken
van rijkdom en 'macht. Vooral;dézé
laatste functie -kreeg in de Èurö-
pese maatschappij sinds de, Mid
deleeuwen toen het verschil tussen
rangen eri standen steedsgroter-
werd, -ëën belangrijke betekenis.
Hét -bleek :dat slechts néén,;' kleine
minderheid Kunst' Waaröseröé om.
het z.ulvere aesthetische'geüot, 'de
grote meerderheid maakte gebruik
van de Kunst als pronkmiddel.
Speculatie op proukracht
Hét is duidelijk dat bij deze
meerderheid de gevoeligheid voor
de kunstwaarde niet groot wvas en
het is dan dok verklaarbaar - dat
een pseudo-kunst kon ontstaan.dié
willens en wetens speculeerde op
de praalzucht, de ijdelhéid, de sen
timentaliteiten op de behoefte
aan „knussigheid" Va?i de mensen.
Deze pséudo-kunst,..de „Kitsch", is
dus cammercieélmaatwerk,.- dat,
echte kunst imiteert, doch waaraan
elke: -diepere -scheppingsdrang
vreemd Is, Niet voor niets spréékt;
men in verband niet Kunst van be
zieling, want de kuristenaar geeft
aan zijn werk het: kenmerk van
zijn diepste wezen mee.; Inde
Kitsch daarentegen, wórdt slechts
rekening- gehouden met verkoop
baarheid, d.w.z. met de eisen van
het grootste deeh van. het publiek.
Geen wonder, dus, dat echte kunst
soms onbegrepen bleef, terwijl de
.pseudo-kunstpopulair was.
De vraag is nu maar, of dege
voeligheid voor Kunst beperkt
blijft tot een kleine groep van men
sen, dat deze in elke méns, zij
het passief; aanwezig Is..Irri dat
laatste geval kunnen pogingen om
dit gevoel te ontwikkelen, succes
hebben.; In het eerste kennelijk
niet. Ee-n afdoend antwoord kan
hiérop - niet gegeven worden, doch
dusrom moet elk streven om het
grote publiek uit zijn onverschil
ligheid t.a.v. deKunst, wakkerte
schudden, toegejuicht worden; Als
zodanig,acht ik ook deze; tentoon
stelling" gerechtvaardigd en ook öp
zijn -plaats in "een muséum, al be-.'
staat over ditlaatste verschil vari"
mening. -.
De machinist dim 'Hardcasiieftia-'
isihjde brokstukken van de hoofd
rolspeelster van de. film in 't Ven-
■ster: Llzzïf de locomotief.
Gevaar van steriliteit
Helgrootste} bezwaar van de ten-;-
toonstelling, in zijn. huidige -vorm}
.lykt mij toé dat de. voorbeelden
van goederikrimtt .'Tang rihiétri zo'h
overtuigende; kracht} hebbennls die}
van de. Kitsch; Het uiterst; aësffiëtl-
sche, maar -tevéns^miri"pf"Jneeiristé-
riele en negatieve ri karakter >yan
sommigekuristnijvérhèid Ts ;:-riiet
toereikend," om., enthousiasme>.)te,
wekken t erwijl.sonim i gé - Kitsch-:
producten - riog riwcl airiuaantkUri-i
nen1^ zijn. 'Datneemt - niet weg, dat
de grens, tussen -'v.èéHt--.' eri ^„onecht";
tussen '„eerlijk" en „vals*" duidelijk':
genoeg }te -trekken valt, "t-r
R.E." PENNING} wogenhi
Het Philharmor.isch Orkest -
heeft de - reeks Schouwburgconcer
ten gisteravond op eclatante w^jze
geopend. Behalve Berlioz' óuvér^
tu'xe; ,;Carneval" Bom am."en., de
tweede symphonie van Brahms,
werken/ die het orkest uitstékend
liggen en v/aariri het dan. ook woL.;;
op gelegenheid vond muzikantesk
temusiccrCT, ging in eerste uit-
voering de vijfde symphonie vari
Arthur- Honcgger, eencompositie,
die niet heeft .nagelaten grotein
druk te maken -■
.Deze- -Vijfde,:- die. Hóneggerr:.uit .be-;
scheidenheidnog de ondertitel di ri:
p-e.'re (drie.;^'s;:,die;een;karakterl8ri}vri
tl eke plaats in elk; dér delen in-
neemt) gaf, is een. gaafgeserreerd
i werk,'. Vorm en inhoud zijn -volkó-. -
men in evenredigheid- en. dit:' houdt
de aandacht: van,-begintot hét éi'ri-';'
de geboeid, Mcdp' ook." omdat de
componist 'een,zeeêCr^«ëa' -klank- V.
idioom hanteert,};:dattsoms een fel 1
accent hceft.'v docttrihimmèK in ex-
cessiviteiten uiUoóp,t;-;opmerkelijlc
iahét, dat: deze-} muziek ,vèei min-è
der. een filmisch: karakter -draagt
dan bijvoorbceld.de hieraan..vooraf-:
gaande Symphonie. die mis onderti-
tel .,,Gebéd" voor.. :de Vréde"öraagtri -C'1
Nietteminbezit|.de? Vijfdedié-groté-ri
bewogenheid. - welke: vele van'^de
werken van Honeggër -Zo sterk: kett-" -
mcrkeii;_Tot;éen:':pnbekommerdlüchri'}7-'
tig musiceren;:komt'"het'::hierin 'nér- :-'
gons. Zelfs - het .Séherzóh'heedt-dets^""'-' -
wrangs, soms óókriiets vóridëfinïëer-^
baar weemoédigs;rihe1«è(m --troü-ri
wens-hetgehele-.werk-door—'.'méér":'
,:nog ,-in de vhannóni
mdodiek tot uitdrukking komt;'--"/
:ri.WSé en zijnrimuslci'vbleken deze'}
^^ri^et^enyoudigeripartltuur/uitróSl
i?t^^d:l'te'^ébecrséiï^zódatridë:vér^i'riri;
Wiping ervan-„boèiend:;;rehHf0ver®:-M
genu was. '.-j s ft" 1 'i'
1 Stefan Askehase was sdé êévierde t",-'
rsolist .van déze avond. 2ijn/Cho--
piri-yertolkingen -..zijn méér;, dan i
kend ,en het,-,'kon düs bij na"niet'c.'-
;of,-ook. ditmaalririauntté^KÜmf;^'
spêGfeén.onöuLdel^ke/pasaagelhién-iri;
lwecd.p j2t door;l;-i
van'Ïoen
