9
DE RAZZIA VAN ROTTERDAM'
boeiend en sober beschreven
Heer Brautigam voelt niets voor
huwelijksevoorwaarden
r
Radarsysteem noodzakelijk geacht
voor Nieuwe Waterweg
m
BEVEL
.1011 November 1944
DOCUMENTATIE, VAN BELANG VOOR NEDERLANDSE GESCHIED
SCHRIJVING, REHABILITEERT DE BEVOLKING VAN DE MAASSTAD
Zo ging het toe, zeven
jaar geleden
Zo ging het toe, zeven jaar geleden
Zweedse folklore in
lied en dans
Hoogleraar uit Uppsala:
sprak in Rotterdam,
Fraai, gedocumenteerd betoog
over waterwegenkwesties
Levensbestaan
er mee gemoeid
- Niet vcrantivoord
pnnpngjgjj
->v*f
mm
Toen al-je een
oliebol van
1 cent
HARTJE STAD
-
Rotterdams havengebied worde
zo spoedig m
i teen
pogen te pnt
bieden, zal
voorzien
Toelichting op
het verslag
Modjokerto zal locomotieven
en schepen meenemen
Honderdjarig bestaan
Eloutscholen
Zaterdag 10 November 1951',
'(Van een onzer verslaggevers
„Op hen, die pogen ie ont-
vluchten of weerstand te bieden,
•Zal worden ■geschoten". Dit stond
vetgedrukt onder het; „bevel", dat
Zeven jaar geleden de Rotter-:
damse bevolking, in., opschudding
brachtEen razzia hield Rotter
dam. twee dagen in een ban van
angst en:.- verschrikkingvijftig
duizend bewoners werden als
dwangarbeiders weggevoerd.
Daarover heeft de heer B: A.
Sijes in - opdracht van het Rijks
instituut voor Oorlogsdocumenta
tie, een boek samengesteld. Het is
vandaag- bij ;M.' Rijhoff in Den
Haag verschenen.
Het is geen roman, deze-beschrij
ving van de razzia van Rotterdam.
..Strikt .wetenschappelijk is .de'-heer
Sijes ..te werk", gegaan, steunend op
talloze gegevens uit dagboeken.^ en
quêtes-en; documenten. Het resul-
taat is." een' gedocumenteerd 'relaas,
niet alleen van belang voorde Ne
derlandse geschiedschrijving, maar
ook. voor .de. rehabilitatie van .de
Rotterdamse bevolking.
De schrijver „heeft de razzia niet.
- meegemaakt.-. Het heeft, hem ander
half jaar gekost omzich volledig
ih de - omvangrijke stof,-.- diè hém
van..:allerlei kanten ter: beschikking
is-gesteld, jin te .werken! Hij is naar
Rotterdam .gekomen: :waar gemeeo-
tebéstüur, amtenaren, bedrijven- en
particulieren- hem, zozeer, ter:, wille
waren,, dat alleen ai het zinvol; or-
danen/jyan. de overstelpende hoe
veelheden materiaal een probleem
moet zijn geweest, Schiedam en de!
vele plaatsen, die de weggèvoer-
den/-"pp hun "tochten; passeerden;:
p»«n«m 11 me a imé u manan in mia
- „Buiten klonken geweerschoten. Van achter de vensters 'van 5
de tweedeverdieping zagen mijn zuster, de kinderen en ik!Duit- 1
se soldaten in- en uitgaan, mannen gepakt en gezakt daaruit
komend Een' vrotiw schreeuwde haar vreugde uit: '„Me jongens S
zijn-.te klem, wat een geluk!" Dichter en dichter, kwamen de m
stampende laarzenNa hetvele gepraat zei mijn zuster: Als m
ze bellen, laat. ze dan staan." -Er werd op de deur gehonkt. 8
„Waarvoor, zet ifc en trok aan het touw. „Ik zèg.-gewoon, dat ik g
hier .met thuis hoor." Angstwekkend klonk. het. laarzengestommel
op de trap. En daar stonden zijgmet harde, ondoorgrondelijke
gezichten. Mijn betoog, dat ik hier niét thuis hoordévond geen g
gehoor; met een doofstomme was. meer te beginnen. Eén trok 3
naar de zolder, de ander hield, aan: „Mitkommen" eii stampte 1
met. de kolf van zijn geweer, ongeduldig óp de grand: Ten leste- M
toonde ik mijn persoonsbewijs, tot meerdere overtuiging. Hij stak ff
het in de zak: „Mitkommen". Mijn zuster deed nog alle moeite g
duidelijk te maken dat zij weduwe was en ik haar broer... Op s
de Vlietlaan sloot, ik mij aan bij mijn medeslachtoffers." - g
(Uit: De Razzia van Rotterdam, 1
P citaat uit een brief van M.) s
een onderzoek ingesteld.Men ;.vlhdt
het waarheidsgetrouw in ditboek
opgetekend.
Geen verwijten
Dezë studie ontzenuwt op goede
gronden de verwijten, die sommigen
naar de Rotterdamse bevolking heb
ben geslingerd. Hier. «n daar je niet
begrepen, hoe het mogelijk was dat
zovelen zich willoos naar verzamel
plaatsen hebben laten dryven; zich
in aak of veewagen hebben laten
perseri of zich op andere wijze heb-
ben laten - opjagen,- tot óver de
Oostgrens heen. Men zal het begrij
pen na het lezen van dit onpartijdig
geschreven boek.
In zijn slotwoord heeft de schrij
ver zijn strikt volgehouden objec
tiviteit laten varen en legt, hij zijn
wetenschappelijke analyse naast de
uitspraken, die de. Rotterdammers
als verwijten in. de oren hebben ge
klonken; -
Ook de cijfers weerleggen dë aan
tijgingen. Ongeveer zeventigduizend
personen vielen onder de termen
van het Duitse '..bever'; circa vijf
tigduizend konden er zich. niet aan
onttrekken. Twintigduizend Rotter
dammers. hebben dus kans gezien, in
Rotterdam le-blijven. Een "enquête
heeft bovendien uitgewezen;' dat
ruim 30 procent de verblijfplaatsen
is ontvlucht. Wie dan ook nog de
voorgeschiedenis en de omstandig
heden kent. begrijpt dat een scherp
oordeel over de houding van - de
Rotterdamse bevolking allerminst
gerechtvaardigd is.
Als onderdeel van het tweedaags
bezoek - aan Rotterdam van het
Zweedse Studëntenkoor „Orphei
Drangar" heeft gisteravond in de
Aula van de Economische Hoogê-
school, professor Strömbach. hoog
leraar aan de /Universiteit van
Uppsala, een lezing gehouden over
Zweedse folklore,. Nadat 'próf. dr
H. J. Witteveen. de Zweedse, hoog
leraar met een kort woord had in
geleid, gaf dezeeen. uiteenzetting
oyer de groei van het ZweeJ"
volkslied.
Spreker schetste hoe de volks-
zang in Zweden is ontstaan uit de
uit de Middeleeuwen .stammende
volksdansen, voornamelijk „ring
dansen" die in de twaalfde eeuw
vanuit Frankrijk en Engeland naar
Zweden zijn gekomen, .Daardoor
heeft, het Zweedse volkslied een
gemengd karakter, In de loop der
eeuwen heeft de muziek zich van
de dans' losgemaakt' ën. zich als
aparte kunstuiting ontwikkeld. Als
opmerkelijk!) eidgaf de hoogleraar
aan,rhet veelalreligieuze karakter
van. ;.dezë liedereh.
Aan het einde van het. beloog
"vanprof. Strömbach,heeft V het
Studentenkoor „Orphei Drangar"
énkele van de besproken liederen
op uitstekende: wijze gezongen,
waarvoor j prof. Witteveen hen in
zijn slotwoord hartelijk 'dankte.
Vliegtuigrlcskundige gaat
naar Canada
Aan boord van het m.s. „Rijn
dam" van de Holland Amerika
Lijn, dat vanmiddag naar Halifax
vertrekt, scheepte zich vanmorgen
in, de heer H. G. B. Krus'ff-van
Dorssen, de vroegere chef mate
rieel luchtmachtstaf, Deze-, vertelde
ons naar Montreal in Canada te
gaan, waar hij een particuliere
functie zal krijgen bij een Ameri
kaanse vliegtuigfabriek. Nadere
bijzonderheden, kon hij - ons hier
over- niet. geven. De heer Kruyff
van Dorssen zeide voor onbepeikte
tijd te gaan. Denkelijk zal hy. er
blijven.
Overvalcommando ..paraat!'Razzia,
gediscip lineerdeï jachif óp imensên,:/
dïe volgens .de heersers geen recht1:
„J,./^hebben jmerwj
droegen ^kwistig Vgégèvènsu aan.- Het
uitgebreide archief, van het. Rijks-'
bureau- voor .Oorlogsdocumentatie
tenslotte' leverde'zoveel/op, dat het
mogelijk werd. eenvrij volledig
overzicht te 'krijgen van de operatie.
Geteisterde stad
Het succes van de Duitsers bij
de. razzia is .ten .dele- een - psycholo
gisch verschijnsel. Wie: het wil-ver
klaren-moet in'de Rotterdamse ge-
- schiedenis teruggaan- -tot - de - crisis
uit de-.dertiger - jaren. -De Meidagen
van 184D. de talrijke bombardemen
ten van vier. j aren- -achteréén,hot
leven invêen -.geteisterde stad onder
dé':druk van dë bezetting,al deze.
factoren hebben-bijgédragen -tot 'bet'
welslagën van h et doel, dat de 'Duit.
sersmet deze razzia beoogden/Dat
ae heer S ijés' d aaraan'. .uitv oer ig- a an-
dacht heeft'.besteed,:: verhoogt..-het
boek zeer in. waarde. /.v '-yVh" V.\-
■Boeiend wordt bet.' /waar wordt
vertéld/uhöe, de1 bezetters deze uit-
bam-actie-in-het-groot hebben' voor
bereid, schrijnend, waar wordt be
schreven,. hoe -zij/.de werk-zijn - ge
gaan-hip ;diê ^ttende-én :,elfde No
vember van het, oorlogsjaar -1944; ;De
sobere taal yah de:-- heer - Sijesis
hier herhaal deïijk doorschot en met
authentieke fragmenten uit dagboe
ken en. aantekeningen, fgemaakt bij
ue xalloze gesprekken imët slacht
offers enachterblij venden.Ook naar
wat'-er van de weggevoerden ge-
worden'.: is enhoede situatie-in
Rotterdam' was na hun' vertrek is
•.-. (Van eenonzer redacteuren).
„ZolangIhet transito-verkeer nog.zover-achterstaat bö hét•"verlédeh,
zolang de toestand'.der .Nederlandse betalingsbalans 'nog zoprecair isén
een groot deficit aangeeft, zolang kan- Nederland zich"iiiet-veroorloyen-een.
kanaalte doengraven ten dienste van een 'goede/ buur. Een Kanaal, dat
financieel;niet verantwoordHis; maar dat bovendieiviiet herstel-van Ne
derland niet alleen/zoii.belemincren,. maar.-bovendien: voor 'óns land groot
nadeel zotiu kunnen' meebrengen; Het moge waar fzyn',' dat één"/ goéde buur
*;bë"ter:is "dan een verre Vriend, een ander spreekwoord zegt: >1' tégoéd 'is
buurmans gek." J-J',
ingegaan-op'de klachten der. Belgen,
zoals douane-oponthoud,, eenzijdig
'optreden .van .Nederland by wyzi-
ging 'in üe -vaaxroute-ehz.-Vah mèer
belang; achtte hij de Belgische me
ning1 dat :de vaart zo gevaarlijk
'zouzijn -éndat ..er rzpveel-ongeluk
ken gebeuren. Toch mag een aantal
van 19 in 1938, 17 in 1949 én 6 in
1948 niet vei;ontrüstënd genoemd
wórdeu. f' -■
j Los; van alle" franje die er om
heen geweven is. .culmineert het
gehele verlangen van België.In dit
ene: Antwerpen komt in kïlome-
terafstand' 59 km dichter „bij.-de
Rijn. Alles met het doel. een groter
deel van het transito-verkeer- op
de, KUn voor Antwerpen te ver
krijgen. Daartoe moet -dienen een
kanaal, liefst uit - de Antwerpse
dokken naar de Moerdijk.
Het eigenlijke: project, -- waarvoor
België zich thans interesseert, loopt
van Antwerpen uit' de "dokken,Wes
telijk 5 van Ossendrecht tüssen .Hoo-
gerhëide en Woerisdrecht door. Oos
telijk van Bergen cp Zoom, Weste
lijk van' Wouw langs Oud-Gastelen
Zevenbergennaar de Moerdijk". .Iets
anders wordt niét 'begeerd. Hét voe
den van dit ''kanaalmet" water' uit.
de -Antwerpse dokken- zaL.verzilting
meebrengenvan de cultuurgronden
in Noord Brabant.. Er zou'dus zoet
water uit het Holiandsch.Dïep moé
ten komen. Dit: betekent de bouw
van drie sluizen, een byde. Moer
dijk, eeri bij Bath eneen voor de
in- en uitlaat .van-:de scheepvaart in
de. Westerscbelde. Verder hët prijs-
geven van 1200 ha cultuurgrond en
hét; feit, dat. doorsnijding West-Bra
bant van de. rést van Brabant .zal,
isoleren. Dé vraag- doet zich voor:.
Zal inderdaad het: Antwerpse ver--
keer in- zijn geheel het, kön'aal vol-.
"Tot .dezé. conclusie kwam dé heer
Brautigam aan'het. slot. van zijn ibë-
toog over. de' Belgisch-NedeiTandse
'waterwegenen havenproblemen, .dat;
hij gisteravond op een bijeenkomst
van de Havenvereniging „Rotter
dam" in de Blauwe zaal van de
Beurs voor een groot en aandachtig
gehoor heeft gehouden. Dit betoog
liét aan-duidelijkheid niets te wgn-
sen over. Het was glashelder en
uitstekend gedocumenteerd.' In vele
opzichten kon bet worden be
schouwd als eenv leerzame aanvul-'
ling op wat reeds in bet. rapport
over de .waterwegenkwestie werd.
gepubliceerd.- y.?;
In zijn beschouwing heeft de
;heer Brautigam. zowel de verbinding
Gent-Terneuzen .als hét Albertkanaal
-Maas 'en .de Schelde-Rijn -betrok
ken.'Voor wat de eerste twee ven
bindingen -betreft, had spreker' geen.
ernstige 'bezwaren; integendeel. in.
grotetrekken1 kan -Nederland bier-
aan zijn- inedéwerkingvérlenen
T.a.v. ..een Schelde-Rijnverbindihg
ligt de -zaak - echter heel anders.
Wat;,hü. 'déOverbidding niet,AhL
werpénC betreft, 37 pet. van alle
schepen, vaart langs Hans weert'.in
Westelijke richting. Antwerpen
krijgt ongeveer 48 pqt. van* hét,„to
taal en een kleiner deel, gaat Oost
waarts naar^ andere plaatsen. Deze.
vaarweg "ïsyongetwijfeld, zeer be-,
langrijk .mit 'het- Oogpunt '.van locaal,
interlocaal ...en internationaal ver-,
keer.' Dé r heer Brautigam is', na de
voorgeschiedenisvanhét. Moerdijk-
kanaal behandeld té hebben, dieper
gen? En zal het voordeel in tijd
wel zo belangrijk zijn? Dit moet
betwijfeld worden. Motorschepen
zullen zich b.v. op.de ruime .tussen
wateren veel sneller kunnen bewe
gen. /Daarom; kan een "Moerdijkka
naal nimmer;: leiden tot een buiten
gebruiksteliing van de -bestaande
route. Er"zujlen twee vaarwegen
zijn dié om onderhoud vragen.
De lasten zijn, behalve het verlies
van cultuurgrond, dé kosten 'van
aanleg van 90 miUioen gulden. De
jaarlijkse "lasten 1,6 milliDën. De ba
ten een besparing op de" vrachten
x-an-ten. hoogste OHO per vervoerde
ton goed. Bij .een vervoer-van tien
miilioen ton goed in 1938 zou dit
een t besparing aan transportkosten
hebben opgeleverd van 1%**tot "2
milliöen gulden. Over de -verache-
pers verdeeld- zou dit -neerkomen
op 86 pet." voor: België en 14. pct.:
voor Nederland.
"Financieel én 'economisch gezien
is daarom de; aanleg van een kanaal
der öuitM-hë Wrermticht meetcn alle-mannen »n den iccftqd t/m/
>40 jaai; aidi^voor'dcn^jrbérdimzet -larvmcWcft.g-. g V -V' - i
f<£f t moétw A1AJ&1 van deien leeftijd arnntdéellljk tt* ontvanga van die bevel met1
^%Vdé"vVOorjés^r«yep ,'gaan staan. VJ-- *,3 rt T F
yrouwen eqrMi$dereiv.^«W* In de.hutoepblijven totdat de actie,T
^Odi mannegj»r^angen. "die l>ij een 'huiszoeking nog In halt worden',.'^ 'g
^;^':aai^étr^èn^wor^ichl:gc4»^^'^^rl^j;hun|plrti<u|icr;€^cn
f%a^lVr^K?IIIfii{',van --burger5ijJ|;e" of militaire Instanties moeténjer «ntróle
wc^èn^Ook i>). d<e in het bezit vaa zulke btwij»W zijn verplfdrt zich op straat
We«din|, stevige schoenen, dekenC^i
scegeneetgerei/ mes^ vork^ fepèl^ 4rlnM»ekcf>en
blijvcn-inl hét bezit van^den-élgen«^^
bestaat uit goeden kost^'
roobartikcU-n ën «Qf galéen. vyS^p|BBH|!
V«br dtv- uch«erbUJ\t'i»de famllWi'den ral worden
Hel is aan alle bewoner» der gemeente verboden hun.'
woonplaols te verlaten. I
JA/IJ WETEN heel goed, dat er
VY al
altijd en overal schrille tegen
stellingen zijn aan te wijzen; men
kan ze zélfs opzoeken. Maar de te
genstelling hiernaast i» beeld ge
bracht, uit* het Rotterdam dat voor
goed. weg is, ontstond onopzettelijk.
Zonder dat- iemand het zo bedoeld
had lagen zij óp onze taf el naast ël-
kaar: het oude plaatje uit de Ver-:
laarstraat en het evenoude plaatje
uit de oude Diergaarde, en op hun
rugzijde stond, vreemd genoeg:
„Verpozing"
De Verlaatstraat, was een„barst"
tussen de Oppert en het Spui en
aan beide evenwijdig. Het noord-
einde mondde uit op het Stofculs-
verlaatje welks ophaalbruggetje wij
verleden week afbeeldden, onder
„Hartje- Stad", het zuideinde kwam
uit: aan de '-voet van de Sint- Lau
rens,.zie maar:
Waar eens - de Diergaarde was,:
gaapt nu de Weena-tunnel, daar
is Métropole-al weer lang-geleden de u ervan? In de ^?«LsJ;aat d.omsgewyze
omgewaaid en verdwenen. daar Wel meer dan een zeemansvezis JOOr €en uaoieman.
verleidt de Gastronoom tot een har- vol! In de Diergaarde: Je speelde er
tige brok en eéh lekkere dronk (in- In de Diergaarde: Olifant nam Rowers en Reiatgers, och kom,
clusief), daar ryten Lutusca's een cent aan en dan glng-ie naar dat dee-je. in de Verlaatstraat ook.
wanden kuis-oosters omhoog. en een hoek en luidde de bei, tién-, j. d. D.: Je zette de kanteibak
daar daagt het Bouwcentrum ieder- vijftigmaal op een middag... In de {n het tropisch bassin vest, dan oni-
een ttie er wat anders in te zien. Diergaarde: Je ging er dromsgewijze stond er opschuddingnou toas er
dan een moderne bnrbiJcaa» die zich aan de haal voor een suppoost. ,n dR Verlaatstraat nooit eris op-
spookachtig tn en uit schudding?
de grond kan draaien. I. d. D.: Jc leerde er het meisje
Van a?.Diergaarde pari je'keuze kussen; in de^Vcr Iaat»
straat soms niet?; alleen: die in de
Ieder Verlaatstraathuis was een
museum eh rospartijen kwamen er
heus dok vóór. Een enkel, roof rid
der burcht je? geen krimp, hoor;
dat teas er evenzo goed. En nutt
d'amourgeuren?: haha!, hoeveel toil-
kon je lid zijn.. Daar
had-je zonnebanken
en- belornmerde zitjes,
een' enorme soos met
museumeen muziek
koepel. ën rotspartijen,
een roofridderburcht
met gekleurde kijk-
glaasjes. volières én
leeuwenkooien.diemet
nuit d'aniour gesopt
werden. En bloemen,
en kassen, en weer
bloemen, téntoonsfel-
lings-azalea's langs
kuierpaadjes- die zatht
knersten ónder: uw
bevallig goedgestfu.-'
eerd schoeisel./
Van de Verlaatstraat
hoefde- je geen-lid ie
zijnje kon er. een
uur lang jezelfen het
léven kon er jou vol
komen en voorgoed
vergeten.. Bij; de be-,
steedsters vond-je
banken, nooit' zon;
daar - toerden kinder
tjes in betaaring ge-
geven en vastgebon
den op pottenstoeltjes,
sohis veertig.in.'.één'
hakjeDie kindertjes
vielen dikwijls óm,
maar dat deden Dier-
ga ardekind êftje s óók
weleehs.'
Diergaarde droegen soms een vaal
tje en die in de Verlaatstraat waren
soms een en al vaaltje.
In de Diergaarde-soos werd ge
vost en gewhist door luidruchtige
oude heren; in de Verlaatstraat
werd geklaverjast, heusook luid
ruchtig.
En als je met je school mee-
mocht naar de Diergaarde, wier-je
getracteerd op een glas melk-warm-
van-de-koe en een krentenbol. De
Verlaatstraat toas te smal vcor een
melkwagen.
Soms mochten de weesmeisjes in
de Diergaarde komen op een lief
dadige dag.
In dc Verlaatstraat verschenen zs
iedere dag ouders stierven daar
meestal jong.
Ziet udat ijs wa gent je op de hoek
van een barst, dat lokkende feest
in dc lange verkommerde straat?.
Zo'n i)sv:agcntje zag jé in de Dier
gaarde nooit.' En ook kon-je in de
deftige Diergaarde nooit een olie
bol van., l cent-zónder' en van
2 cent-niét krenten warm van tant€
Aal's dampende vork afeten! 'Daarin
was de Verlaatstraat de Diergaardt
de baas!
Van „verpozing" gespróken!
JOH. ERAUTIGAM
SI
nirt verantwoord. Het kanaal kan
het transito-verkeer niet vermeerde
ren,- het kan wel de strijdóm dit
verkeer vergroten. Het zal verder
een geducht midden blijken te zijn
totverkcersafleiding..
Tn zijn antwoord óp enkele ge
stelde vragen, liet. de heer Brauti
gam' nade pauze dQidelijk' uitko
men dat hij tegenstander -is !van
een huwelijk' op huwelijkse voor
waarden.' (economische unie), vooral
wanneer de bruidsschat (Moerdijk-
kanaal) bij voorbaat op-tafelmoet
wórden gelegd.
Mr. Willemse, die' dë spreker in
leidde,; sprak over het voeren van
een actie om de regering té'laten
wetpn, - dat een zeer .groot deel van
het Nederlandse volk niet accoord-
kan gaan met-de plannen voor een
MoercLtfkkanaaL. Soms krijgen wij 'in
Rotterdam weieens het gevoel dat
wij met ónze havenbelangen achter
aan kómen én 'dat agrarische en
economische belangen praeva leren.
Het is daarbij een schrale troost
steeds te moeten horen dat Rotter
dam er wel weer bóven op zal kó
men.: -/•
(Van-een-onzer redacteuren)'
Vanmorgen: heeft de-Radarcommissie voor de:Nieüwe/Water
weg aan het college van B, en W.r Het Verslag aangebo'dien, waar
in het onderzoek is neergelegd omtrent.de vraag of het niet
gewenst zou.zijn de Nederlandse zeegaten en met name de in
gang van de Nieuwe Waterweg van radarinstallaties-te voor
zien. De Commissie is tot de conclusie gekomen, dat. door. toe
passing van het door het Nederlands ;Radar. Proefstation nader
in details uitgewerkte havenradarsysteem de effenciëncy en
veiligheid in het havengebied verhoogd zullen worden. In totaal
zullen de kosten van investering op ca., twee miliioen gulden
moeten worden geraamd.' De jaarlijkse exploitatiekosten van
een complete -voorziening, voor de gehele Waterweg worden
geschat op 435.000.
hele Nieuwe Waterweg een aantal
radarstations te bouwen in de
vorm van een blokpostensysteem.
De functie van deze stations zou te
vergelijken zün met die van sein
palen. Andere oplossingen bleken
voor. Rotterdam niet geschikt.
De 'voorzitter van de commissie,
mr. P. E. Barbas, destijds Rijks-
havcncommissaris-Zuld en thans
directeur /van de N.V. Thomson's
Havenbedrijf, heeft enkele dageh<
tevoren op een. persconferentie 'een
toélichting gegeven op het. verslag.
De- heer Barbas heeft er bij, deze
gelegenheid- op. gewézen^ dat imde
afgelopen jaren reeds verscheidene
schepen met behulp van radar op
eigen - gelegenheid naar dë' Rotter
damse haven... zijn opgestoomd.
Men moet daarbij niet uit hetoog
verliezen, dat bij mistof slecht'
zicht de meeste, scheepvéart gebeeT-
stqp .ligt en dat; b.v. de veren "even
eens "hun diensten hebben gestaakt.
Bij een toeneming van het gebruik!
van radar zullen echter ernstige
rampen kunnen ontstaan.
De commissie heeft, ."bijhét
overwegen van maatregelen, .in de
eerste plaats ^gedacht aan een nëu-,
tisch verantwoorde, oplossing."Elke
wijze van reglementering.acht -zij
uit de boze. Men heeft vooral oog
gehad voor de mogelijkheid om
schepen,: die voor Hoek van Hol
land liggen, veilig; naar de Rotter
damse haven te brengen: enomgc-,
keerd. In 1947 kreeg deStaatscom
missie Onderzoek, Radiötechnische-
Hulp middelen voor de Navigatie de
vraag van B. en_ W. voorgelegd of
radar, iets zou .zijn voor - het com
merciële bavenverkeef. Een jaar
later kwam deze Staatscommissie
met de gedachte om langs de ge-
Zeven radarstations
Op deze gedachte is de gemeen-
.elyke commissie doorgegaan. Met
behulp van een aantal deskundi
gen. o.a. van het Ned. Radarproef-
Stntiorv te Noordwijk is men begon
nen het .voorstel op zijn mogelijk
heden tot ^verwerkelijking te toet-
.v?n. Met een mobiele radarapparn-
tuur is langs de Nieuwe Waterweg
gereden om de juiste opstelling te
vmden. De ervaringen leidden tot
de slotsom, dat met 7 radarstatiöns
(3 aandelinker oever, 3 -aan dë
rechteroever 'en 1 in de stad) kon
"■wór.den;, volstaan. Door dit 'systeem
zou Twen elke" situatie kunnen be
heersen, .terwijl tévens wérd vol
daan aan dc eis om zovvel schepen
uit zéé als in de havens te bedie
nen.: Geblekenis, dat gewone/
scheepsradar ontoereikend zou. zijn,
omdat deze "niet Vis ingesteldop
smal vaarwater. Dé techniek
thans zo'ver gevorderd dat de ver
langde apparatuur geleverd kan
worden; zij garandeert het' bepalen
van een positie tot verschillen van
10 meter.
Gezien de plaats van de kapitein
op een schip, wil. men de radar-
dienst vooral beschouwen als een
verlengstuk van de loods,'als "een.
adviesinstantie dus, liefst. zo, dat
ook de kapiteir kan horen wat de
loods hoort. Naast dc radar- bestaat
het raaiotelefonisrh contact Het
is verder gebleken, dat./^elfë - bil
helder zicht radar, voris'chatbar.»
diensten kan bewijzem/bij het, over
zien. „van de toestand.; fDe/v/yele.
mistongevaUen (van.: '36 .tot *3^
honderd, in vier. na-oorlogse jarea
55) 'dwingéri/töt maatregelen.-.- :Een
groter gebruilevan scheepsradac,
zal ook de gevaren daen toencmeiu
Naar/ het oordeel, van de cotómis- v
s.iénioct.: hethaveng.ebiedvanRot-1
terdam: zo. spoedig mogelijk /van
haven-radarinstallaties- wbrdeo
voorzien; zodra nadere' 'proeven
aantonen,;, dat de techniek r ook;vol-
daeride aanwijzingen voor"- de vaar»1 -
weg: van" hét- havengebiednaar zoe -
kan geven, zodat .eeh; veilige nay|y
gat ie ook., aldaar redelijkerwijae
verzékerd is. wêr'ëyook1 ;-dfe'? -Niettwp
"Waterweg met dit moderne huls
middel uit te rusten. Enkele n^-
buurhavens houden zicb ook<--«
met de kwestie bezig.
"ROTTERDAM. Het motor
schip „Modjokerto" van de Ko
ninklijke Rotterdamsche Lloyd,dat
/.met zij'ngezagvoerder kapt., W. M.
'C.R. Evers vermaardheid kreeg
als.„moederschip" vóór het trans
port van -schepen uit Nederland
naar; Indonesië, zet mét .de afvaart
van .vandaag., deze traditie -voort
Want behalve twee zwarelocomo
tieven metbijbehorende tenders,
heeft het schip: ditmaal aan dek
nog! eeh'/grote, 65.000 kilo -wegen
de, tanklichter vanby na 30 :m
lengte, en 6% m ..breedte .meegeno
men en bovendien twee motorbo
ten van elk 10.000 kilo meteen
lengte van 10m - eh een breedte
van ruim 3/ m per stuk.Tenslotte
wordt in een der laadruimen nog
een zeiljacht - vervoerd, v -a.
De „Modjokerto" zal Lissabon
aanlopen voor het inschepen van
ongeveer 50 i-ortugese passagiers
met 'bestemming "Timor of-Macao,
Jonge Dordtse schilders, in
Scliielandsliuis
■Hé,fc':iïsi'al wéér 'twee jaar geleden,"
dat 'in: het Schielandshuis de wér
ken van .vijf jonge Dordtse schilders
voor Rotterdammers te zién waren.
Thans" hangt, him; werk er weer,
ditmaal' tezamen raet' enig' naai'ci^:
werk .van Maria Hendriks." Het' is;
vooral "haér werk dat de" aan dacht
.trekt. De sierlijkheid eh fijne be-
koorlijkheid van haar wandlapjes
zijn verrassend en, verdienen; zeker
:dé belangstelling" van' hdar stadge
noten. (Is/immers Maria1 Hendriks
niet - van huis uit Hillegersbefgsé?),
"Van Lou ten Bosch zijn ér enige
bewogen .doeken èn een.- knap-aqua-
rel..; A.: Winkel' toont ons:, zijn dap
pere,ietwat gedrongen Franss
kerkinterieuren en een bijzónder
"geschilderd Christoffel.beeldje" i
Niet ongenoemd' mogen blijven
de tekeningen en schetsen; van! O.
Dicke én/ diens even';geestig els in
genieus stél' pentekéhin gen met- 'o p-
plaksels; De tentoonstelling, die. gis--
teravond-- door de hëer Hóogenboom
werdgeopend, blyft .te ;zien ;tot 25
November. -■ '/s-
Db Eloutscholen voor ChristeUJIc
lager en meer uitgebreid onder-
wQk bestaan dezer dagen hon
derd jaar cn ter gelegenheid hier
van werd Vrjj dagay orid:in '//de
l'rlnsekcrk ccnherdenkingsbijeen
komst gelioudcn.-
Mr- I.- van "Woerden; voorzitter
van de vereniging „Groen. van.
Frinsterer", heette dë aanwezigen,
na. een: samenzang welkom, - in; het
bijzonder eenaantal burgerlijke
autoriteiten, onder wie een vërte-
gemvoordigervan de /Belgische
minister, .'van ondenvijs.Naihéns
de minister van' onderwijs,;'kun.-
'sten en wetenschappen bracht dr
;J! H. 'Wesseling; diens gelukweh-
senover. Deze wees -op hét stre-
ven-van de vToegere wta-kers voor
het /Christelijk or-derwijs,;/dat- de
vrijheid van onderwijs:-;tengevolge.
had. Thans -wordt .de schoolbestu
ren eën.'-/ruime armslag .gelaten./en.
het Nederlandse,,.ónderwys:- is--- vrij
van staatspaedagógie.-" -
De burgemeestori;' vanS/ZRÓtter-
dam. mr - P. J.N Oud,, herinnerde
o.m,.-, aan Thprbécker dië /hijNeen.
voorstander van dé Vrijheid /van
onderwijs noemde.; Vérdër wees
mr Oud op de Schoolwet van 1920,
die de finariciëlë gelijkstelling van
het:...onderwijs'.' bracht. "4k'.
In zij n rede Hon der d j aar ebris-
telijkonderwijs't wBës: prof: dr T.
Watcrink uit Amsterdam ./op d«
grote- financiële— offers, - die de
ouders en onderwijskrachten/-zich.
vroeger., voor/het/.christelijk,-'onder-
wys hebben -getroost'. In vergelijk
king met -, die., tij d is er r eden" om.
dankbaar ;tg zijn/ maar "wij móéten,
aldus prof. Waterink,.deze.feestdag
met -ootmodige: belJJdenis;Van on-
zé .schuld-'beginnen.
Aan deze herdenkingsavond werd
medewerking verleend: «dobtz/'de:
zangeres -Ankie .-.van, Wickevbort-
Cromme lin ën 'de organist; J/C. 'de
prut