ook tf m' m „Nieuw Amsterdam" trots van jubilerende R.D.M. EEN HALVE EEUW SCHEEPSBOUW Heyplaat straks in "f feeststemming Toestand Rubroekstraat licht verbeterd Aan Van 'tHoffs monument moet een krans hangen Conflict tussen Spaak en t mejuffrouw Klompé Jules Zagwijn componeerde „Marche-Gortège 3 - Nu ruim 4000 arbeiders SSu?^o^.S>Serwffi: \fJ S£ Prae-advies op adres bewoners Gevelbeeld voor AVRO-studio In 1901 kreeg de grote scheikundige de Nobelprijs voor chemie de goud- gele VIRGINIA Rapportrice in Europese Assemblee openlijk gedesavoueerd Wozzeck Compositie van 77-jarige Rotterdammer opgedragen aan Kunststichting R.Ph.O. in Schouwburg Maandag 10 December 1951 Na de oorlog, toen de door de Duitsers aangerichte schade was hersteld, werden bij de RDM met grote voortvarendheid vele moderne schepen voor bin nen- en buitenlandse rekening gebouwd. Hier is er één, het dubbclschroef vracht- en passa giersmotorschip „Slamat" van de Koninfclyfce Rotterdamsche hloyd, een magnifieke tiendui- zendtonner, sterk en econo misch gebouwd, die voor de rederij van grote waarde is. (Van een onzer verslaggevers) De Hotterdamsche Droogdok Maatschappij NV. bestaat 2,3 Januari 1952 een halve eeuw, In die vijftig jaren heeft deze onderneming er in grote mate toe bijgedragen Rotterdam, als stad waar ervaren scheepsbouwers wonen, een we reldnaam te bezorgen, „Rotterdam Dockvard"' is in het buitenland niet alleen een bekende klank; het houdt tevens de garantie in, dat op die werf op vakkundige wijze schepen worden gebouwd of gerepareerd Dit 18 een verdienste, waarop zowel de bedrijfsleiding als de arbeiders van de jubilerende scheepswerf trots kunnen zijn Van de 80 ton metende „Maria", het eerste schip, dat van de helling gleed, tot de „Nieuw Amsterdam" (ruim 36,000 ton en het grootste schip, dat ooit in Nederland werd gebouwd) heeft de R.D.M. aan duizenden arbeiders werk verschaft Ook in perioden, dat het de Droogdok minder goed ging, heeft de di rectie altijd getracht zodanige objecten te doen uitvoeren, dat daarmede massa-ontslagen konden worden voorkomen, Met vreugde zullen directeuren en employe's tijdens twee feest avonden in de Ahoy'-hal de vijftigste verjaardag van een alles zins gezonde R.D.M. kunnen vieren. troC de directie dermate voorberei dingen, dat eind 1913 ruim 2000 ar beiders ds R.D.M. bevolkten. Met alle energie die m hen was. werk ten de nieuwe directeuren aan de uitbreiding van de werf. Buitenland se vertegenwoordigers werden aan gesteld en hat eerste resultaat hier van was de_ reparatie van de zwaar Tot 1900 moesten de scheepsre- paratiebedrijven in Rotterdam zich bedienen van de gemeentelijke b eschoisn"Vicfor ïVux". droogdok ben. die veelal op grote afstand van da reparatiebedrijven Cepn mn.wl-iui/Ja» lagen. Deze toestand bracht ir M. r/iussu ontslag fïbw„„Ge!?e.r eï '"v™ kedrbf te Tüdcns de malaise van 1921 tot S,„ 'al-la Is! «pheepsreparaHe- 1924 besloot de directie een derde heer hart :n elgcn droofidok in eigen beheer te doen bouwen, waardoor massa-ontslag Na een uitvoerige briefwisseling weid voorkomen. Nadat eind 1924 met de toenmalige minister van alle aandelen van de Scheepsbouw Scheepvaart P. W. v. d. Sleyden, Mij. „Nieuwe Waterweg" m Sehie- kreeg op 23 Januari 1902 de inmid- dam waren opgekocht (de heren dels opgerichte Rottcrdamsche Ir. A. Knape en J. M. Taylor wer- proogdok Maat set! app IJ aan de Lm- den met de directie betast) kwam ker Maasoever een maagdelijke er een opleving in het scheepsbouw- zandpJaat toegewezen, waarin de bedrijf. Tankers werden gebouwd Heysche haven zich in een grillige en er kwam zelfs een schip uit bocht wrong. Terwijl de R.D.M. Australië om blf de R.DJW. te wor- voorlopig haar bedrijf op het ter- den gerepareerd ding van de heer De Gelder, de Jegenheid waarvan de dirêc^; derSHevDlaat "eenP scheeafw^W heer D' C' Endert Jr- de oprichting hnnimf scheepswerf ge- Van een ouderdoms-, 'eduwan- en a j' i. i vezen pensioenfonds de arbei- Anderhaif jaar ging er mee heen. ders bekend maakte. lv 2329 werd Op 13 Juli 1903 kwamen de dokken een nieuwe malaise in scheepvaart en 3 September trokken de arbei- - kringen merkbaar, hetgeen ook zijn aers voor het eerst naar de „nleü- stempel op de R.D.M. drukte. Er we zaak". trad een periode van grote slapte 'De officiële ingebruikneming ge- *n- Ora wederom massale ontslagen schiedde 3 October 1903 door de mi- 'e voorkomen, werd de bouw van nister van Waterstaat, Handel en eQn dokvan 17001) ton draagvermo- Nijverheid, tnr. de Marez Oyens, die gen in eigen beheer uitgevoerd. "Van tevens, de droogdokken doopte in de regering kreeg men opdracht „Prins Hendrikdok I en II". drie onderzeeboten te bouwen, waar. voor een speciale onderzeeboten- loods moest worden geprojecteerd. ïn deze moeibjke periode ontviel Deeerste jaren waren'' niet de "Cv*e' 4^7 de Droogdok haar gemakkelijkste. Ook financieel directeur, de heer A. F. J. Dijk- Het eerste schip- stond de R.DM. er niet rooskleurig voor. Grote moeilijkheden onder vond mon bij bet aantrekken van voldoende en vooral geregeld werk. graaf, die werd opgevolgd door "ir. A. Knape. Omdat reparatie en nieuwbouw geen voldoende werk bood, ging Daarom werd in 1905 besloten aan de werf er toe ovei om schepen het reparatiebedrijf een afdeling te gaanslopen. De „Merauke" nieuwbouw toe te voegen. en de „Deli" waren de eerste slacht- In datzelfde jaar gleed het eerste offers. Voorts werd bruggenbouw schip, de Maria", van de helling, ter hand genomen met de zomer- Toch zou het tot 1910 duren alvo- bedoverspanningan over de Lek bij rens de eerste opdrachtvoor de Vrecswijk-Vianen. bouw van een schip van grote af- - metingen werd ontvangen Het was Offers van arbeiders bet s s, „Kambangan van dc Stoom vaart Mij. „Nederland". Mede door het vrijwillige offer, Deze order bracht een personeels- dat de arbeiders in de vorm van aanwas van 300 tot ruim 1000 arbei- een loonsverlaging brachten, kon de ders mee. Aangezien deze mensen order van de H.A.L. voor de bouw uren onderweg waren van bun wo- van de „Nieuw Amsterdam" wor- ning naar de fabriek, die in een den genoteerd. Na twee jaar van uithoek lag, besloot de directie in noeste arbeid kon op 10 April 1937 3913 een tuindorp nabij de werf te H.M. Koningin Wilhelmina Neer- d«n bouwen. lands vlaggeschip te water laten. Op 2 Mei 1913 leed de R.D.M. een Een jaar later was bet schip af- groot verlies door het overlijden gebouwd en kon het de eerste reis van ir. De Gelder. Enkele maan- naar Amerika aanvangen, den later werden de heren A. F. J. jaren 1940'45 werden met de Dijkgraaf en D. C. Endert Jr. tot Duitse bezetting zo „geleidelijk" directeuren benoemd. Hoewel de mogelijk doorstaan. Een zware slag oorlogsjaren 1914-'18 niet bepaald trof de werf eind 1944 door de enor- van gunstige invloed voor de werf me vernielingen en grote roof en waren, waardoor eind 1918 het be- AJ~ drijf vrijwel stil kwam te liggen, B. en W. hebben praeadvles uit gebracht op een adres van een aantal bewoners van de Rubroek straat en omgeving inzake de ver vuiling van enkele braak liggende percelen ter plaatse en de gebre ken bij de hcmelwatcrafvoer van een aantal panden in deze omge ving. Met betrekking lot het laat ste euvel delen R„ en W. de raad mede. dat de regenafvocren der panden Rubroekstraat nos SS km. 102 inmiddels zijn hersteld, zodat deze aangelegenheid verder builen behandeling kan blijven. Ten aanzien van de braakliggen de percelen open gekomen door afbraak van een aantal bouwvallige panden moet worden opgemerkt, dat de toestand waarin zij verke ren inderdaad te wensen overlaat. Deze terreinen zijn geen eigendom der gemeente, doch "behoren, toe aan enige particuliere eigenaars. Ter verkrijging van verbetering in deze toestand staan twee wegen open en wel; 1, aankoop door de gemeente: 2. maatregelen door de tegenwoordige eigenaars. Een tweetal der percelen is reeds aan de gemeente te koop aangebo den. Of op deze aanbieding zal worden ingegaan maakt nog een punt van overweging uit, zodat daaromtrent thans nog geen nadere mededelingen kunnen worden ge daan. Intussen heeft de Dienst van Bouw. en Woningtoezicht contact opgenomen met alle eigenaren en daarbij aan betrokkenen geëigende maatregelen in overweging gege ven. Zo is voorgesteld de braaklig gende terreinen tot straatniveau op te hogen en at te dekken met een laag koolas van 5 cm, alsmede om de achterreinen der woningen te voorzien van een gewapend beton nen schutting. Aangezien dit over leg nog gaande is, bestaat er in dit stadium geen aanleiding tegen betrokkenen op te treden krach tens de bouwverordening 1939. Inmiddels is overigens reeds enige verbetering in de toestand verkre- Herinnering aan zilveren jubileum HILVERSUM Aan de gavel van de AVRO-studio is gisteren een beeld onthuld ter herinnering aan het zilveren jubileum in 1948. Het in brons uitgevoerde beeld van de beeldhouwer P. Starreveld, dat drie meter hoog is, is geïnspireerd op de Zuid-Afrikaanse naam voor omroep: „uitsaai korporasie". De beeldhouwer schiep een gestalte, die een zaaiende beweging maakt, terwijl hij rust op een met sterren bezaaide aardbol. Slechts de drape rie van het beeld en de aardbol zijn yerbonden met de gevel, zodat het schijnt te zweven. gen. De betrokken gemeentelijke dienst draagt alhoewel uiter aard geheel onverplicht reeds enige tijd zorg Voor het schoon houden der openliggende percelen in afwachting van een definitieve oplossing. Op de VGravendijkwal staat, voor de H.B.S., een monument ter ere van een groot man, Jacobus Henrïcus van 't Hoff. scheikundige en Nobelprijs winnaar, (een der eerste Nederlandse Nobelprijswinnaars Jn de rij \-an Van't Hoff, Lorenlz, Van der Waals, Asser, Eindhoven, Zeeman, Kamer- lingh. Onnes, Eykman en Debije). Rotterdam heeft aan die groot heid niet veel anders bijgedragen Clan dat het Jacobus Henrïcus van 't Poff deed geboren worden en deze zoon der stad altijd met be langstelling in zijn stijgen op de wetenschappelijke ladder heeft ge volgd. net als Erasmus. De oorzaak dat Van 't Hoff thans weer even ioor het voetlicht gehaald wordt, zit 'm in een soort jubileum: het is 10 December n.l. 50 jaar gele den dat aan de toen 49-jarige scheikundige de hoogste wereld- v-aardering, de Nobelprijs,, werd verleend. Van 't Hoff heeft te Delft en te Leiden gestudeerd, daarna is hij naar het buitenland getrokken fBonn, Parijs); promoveren deed hij ie Utrecht op een Bijdrage tot de Kennis van Cyaanazijnzuur en Maionzuur. waarop in 1876 een be noeming volgde tot leraar aan dc Rijks-veeartsenijschool, in 3877 tot lector en in 3878 tot hoogleraar in de scheikunde te Amsterdam. Na achttien jaren. Amsterdam, trok Van 't Hoff naar Berlijn, ook als hoogleraar. Zijn invloed op de ont wikkeling van de algemene schei kunde werd van toen af diep ingrijpend, Tien jaar na de Nobel- Advertentie 1. M.) prijs voor chemie overleed h»j in 1911, 59 jaar oud, te Berlijn. Rotterdam richtte een monument voor hem op in de dagen, dal de grote dr Steven Birnic de jonge Rotterdammers binnenleidde in de wonderwerelden van schei- en na tuurkunde en biologie, indachtig aan het oude woord op Erasmus' voetstuk dat al „rees hier een gro te Zon om elders t,_ onder te gaan", men toch die Zon dankbaar heeft te zijn dat zij birr heeft wil len rijzen. Na Erasmus (z*r. JJJ8). Tollens (I860), Gijshert Karei van Hogen- dorp (1867). Pmt Heijn (1870 kreeg Van 't Hoff zijn standbeeld (aan Amsterdam afgesnoept) naar een ontwerp van Charles van Wijk (1915), Twee vrouwenfiguren flan keren het, n.l. de Verbeeldings kracht en de Rede. De eerste we reldoorlog verhinderde de onthul ling in 1914. want een stuk graniet moest uit Beieren komen cn het gieten in brons van Van *t Hoff J. H. VAN 'T HOFF ..zelf" had moeten geschieden in de Fonderie Nationale te Brus selBij de onthulling ontbxak de internationale sfeer nu wa ren er alleen Nederlandse oud» leerlingen en bewonderaars. {En later ontbrak van de Verbeeldings kracht telkens een stel tenen.... de Euville zandsteen was niet zo heel sterk!) Nog steeds is het voor Neder landse monument-afmetingen groot te noemen. Maar de grondlegger var. de dynamische chemie is waarlijk geen „kleme jongen" ge weest! /mm Het monument op de 's Graven dijkwalvoor de HBS, die naar hem genoemd is. STRAATSBURG. In de Assemblee ontstond Zaterdag een conflict tussen president Spaak en de Nederlandse KVP-afgevaardigde mej, M. Klompé. In baar kwaliteit van rapportrice van de politieke commissie had zü uitvoerig het voorstel van deze commissie verdedigd, om in een besluit van de Assctnbtêe de algemene beginselen vast te leggen, die zouden moeten gelden voor in Euro>pa te stichten gezagsorganen. Het doel daarvan was Otn ter voorkoming van verwarring vast te leggen, wat de Assemblée nu eigen lijk precies verstaat onder de „gespecialiseerde gezagsorganen", waarover zy nu reeds meer dan een jaar lang spreekt. Toen het rapport der commissie na korte bespreking rijp voor stem ming was, mengde president Spaak zich in het debat met dc opmer- Een hoogtepunt In het be staan van de R.D.Mde bouw van het grootste Neder-H landse koopvaardijschip de Nieuw-Amsterdam van de Hol- land-Amerika-Ujn. De fraaie .romp van het schip ligt tiog op de helling, de bouw was toen gevorderd tot en met het pro menadedek. plundering dÓDr de Duitsers. - M„_t ,q=, werri diens Met nieuwe moed, begonnen di- j jfAS rectie en arbeiders na de bevrij- ?J^ats m de J"®**"L ng ding aan de wederopbouw van de do°r ir- J- c- van. Reenea- gehavende werf en na zeven, maan- Na de aanschaffing van het ««.uoo den was de R.D.M. weer bedrijfs- ton metende „Prins Bernhard-dok klaar. Een van de grote schepen, <dat Z.K.H. op 23 Juli 1949 in ge- die daarna op de werf werden ge- bruik stelde) is de R.D.M. m staat bouwd, was de iO.OOO ton metende zeer grote schepen te dokken. De „Slamat" van de Koninklijke Rot- vooruitzichten zijn in het 51ste boek- terdamse Lloyd. jaar zeker niet ongunstig en met Op 34 December 1948 werd ir. grote opgewektheid kan, het gouden K. v. d. Pols in het college van jubileum van het bedrijf, waar nu directeuren opgenomen. Wegens het ruim 4000 mensen werksn, in de overlijden van de heer D. C. Endert Ahoy'-hal worden gevierd. 'l Venster Het drama „Wozcek" (Wozzeck) van de 1813 jonggestorven. Duitse revolutionnaire schrijver Georg Buchner, dat vooral door de prach tige uitwerking jn operavorm van de Oostenrijkse componist Alban Berg blijvende faam heeft verwor ven, heeft ons thans ook via de film bereikt. Het sombere verhaal van de arme soldaat Wozzeck, die tegen zijn ka pitein zegt: „Wij. armelui hebben geen geld, maai* wel vlees en bloed. Als ik rijk was zou ik graag deugd zaam zijn." heeft de hier nog vrij wel onbekende Duitse regisseur Georg H. Klaren in al ziin bitter heid en wreedheid weergegeven. Wozzeck's geest wordt gedood door de dril van het leger, z'n lichaam heeft hij voor luttele munten ver huurd aan de arts. die er z'n dwa ze experimenten op beproeft en het laatste wat een mens nog aan 't le ven bindt; de liefde voor z'n vrouw wordt onder z'n ogen vertrapt. En als hij dan tenslotte in.opstand komt, doodt hij in z'n doffe wan hoop haar, die niet de ware schul dige is. De film is zeker niet onbelang wekkend, maar door het zeer^ trage tempo, de hevige nadrukkkelykheid van het spel, die vaak aan het to neel grenst en een volkomen caricn- lurale voorstelling van de meeste figuren, mist zij toch het menselijke, wat ons in deze verouderde pro bleemstelling had kunnen boeien. De voorstelling van de filmliga 't Ven ster %verd geopend met „Song of the Prairie" een bijzonder geestige en oorspronkelijke Tsjechische poppen- persiflage op de Amerikaanse cow boyfilm. Het volgende programma (6 Januari) brengt „Citizen Kane" van en met Orson Welles terug. Eerste bedrijf geopend in Spaansepolder Zaterdag was het een heuglijke dag voor Van Dijk's Scheeptuigerij en Zeilmakerij N.V., dat met een zeer druk bezochte receptie hun be drijfspand in de Spaansepolder in gebruik nam. Hiermede beet deze firma de spits af van het industriecentrum, dat^in deze polder wordt gevestigd. Van Dijk is n.l de eerste die een van de 1500 vierkante meter grote hal len als bedrijfscomplex in gebruik heeft genomen. DOESBURG Het staat thans definitief vast. dat Koningin Julia na op Zaterdag 26 Tanuari 1952 de vaste brug over de IJssel te Does burg officieel zal openen. Jules Zagwijn noemt zichzelf een musicus- in-ruste en met zijn 77 jaren van. een ac tief leven fn dienst van de muziek heeft deze stadgenoot, die in 1918 de grondleg ger was van wat la ter het Rotterdamsch Philharmonisch Or kest is geworden, ze ker recht op een wel verdiende rust. Doch wanneer men zijn he le leven aan het won der der muziek heeft gewijd is bet moei lijk de dagen in le digheid door te bren gen en daarom is hel te begrijpen, dat Ju les Zagwijn zich mo menteel met warm enthousiasme wijdt aan een bijzonder aspect van de mu ziek: het compone ren. Eén der resulta ten hiervan zal on Zaterdagavond 15 De cember zijn te horen tijdens het Harmonie festival, dat de Rot- terdamsche Kunst stichting organiseert ui de Rivièra- hal. De Rotterdamse Harmonie-ver eniging „Excelsior", dirigent Philip Jordaans, zal dan de eerste uitvoe ring geven van de door Jules Zag wijn gecomponeerde „Marcbe Cor tege". Zagwijn heeft dit werk op gedragen aan de Rotterdamsche Kunststichting ter gelegenheid van het eerste lustrum van. deze instel- Ongetwijfeld zullen velen bijzondere belangstelling de eerste uitvoering van dit door een Rot terdammer gecomponeerde werk be luisteren. king, dat bij aarzelde tot stemming over te gaan, omdat de betekenis ysn de daarin vervatte aanbeve ling bem met duidelijk was. De 27 overige leden der politie ke commissie, die de aanbeveling allen hadden ondersteund, toen zij acht maanden geleden werd opge steld, waren afwezig of zwegen. Zij lieten hun rapportrice alleen in. de verdediging van het uitvoerige rapport. Spaak stond erop, dat de zaak terug naar de commissie zou gaan. Nadat mej. Klompé zich daarbij, bij gebrek aan ondersteuning uit do vergadering, had neergelegd, werd het rapport naar de commis sie teruggewezen. Tn de wandelgangen werd dit in grijpen van Spaak m het debat aan scherpe critiek onderworpen. Ver schillende afgevaardigden vroegen zich af, waarom Spaak zün bezwa ren tegen het voorstel eerst heeft geuit op het ogenblik, toen tot stemming moest worden overgegaan. Er was niet minder dan acht maanden tijd geweest voor het in brengen van bezwaren en het voorstel was tenslotte door het bu reau der Assemblée zelf op de agenda geplaatst. Spaak heeft, naar wij vernemen, zijn verontschuldigingen aan mej. FGompé aangeboden, doch daarmee is het incident niet afgesloten. De Nederlandse afgevaardigde wenst uiteraard, dat de zaak nu door de politieke commissie ter hand geno men zal worden en zfj is bereid deze zaak tot een portefeuille kwestie te maken, indien niet in. de Assemblée verontschuldiging wordt aangeboden voor wat nu ge- zien wordt als een openlijke desavouering van een rapporteur I van een commissie. Aan de gemeenteraad wordt voor gesteld aan de „Stichting Gezinsver zorging en Gezinshulp Rotterdam" voor 1951 in de kosten van de door haar te verlenen gezinsverzorging een subsidie toe te kennen van ten hoogste f 321. Voorts om aan deze instelling een extra subsidie toe te kennen van. f 774,ter overbrug ging van haar financiële moeilijkhe den gedurende de eerste tijden, van haar werkzaamheden. Het bleek de Noorse pianiste In- gebjörg Gresvik, die op het Phil harmonisch Zondagmiddagconcert als soliste in Grieg's pianoconcert optrad, geenszins aan muzikaal tem perament en gevoel voor romantiek Kerstconcert in Koningiiinekerk Dora van Doorn—Lindeman An nie Hermes en Keinhart van Rand wijk zijn solisten op het Kerst concert dat "Woensdagavond 26 December (2e Kerstdag) met me dewerking van het Rotterdams Philharmonisch Koor in do Ko- ninginnekerk gegeven wordt, uit- eevoerd wordt o.a. „Lofzang op de geboorte van Christus", van Respighi. svmohonie. Eei compositie, die on danks dat ze invloeden van Mahler cn Debussy vertoont een sterk eigen karakter bezit en ook ditmaal diepe indruk maakte, Flipse en zyn mu te ontbreken. De vertolking van dit jsici bezorgden ook thans weer deze toch nog altijd aantrekkelijke werk, muziek een hartveroverende uit kreeg de nodige vaart, stuwing en (goed getroffen) rubati in zeer rui me mate En mede door de uitste kende pianistiek enige minder geslaagde passages daargelaten die vooral in het piano een fraai en gevoelig touche toonde, was het voering. Hopelijk bïijve deze prach tige svtnphonie een vaste plaats op het repertoire behouden. Het typisch muzikanteske werk ..The Young Person's Guide to the Orchestra" van Benjamin Britten, schonk ons orkest volop gelegenheid succes dat de volle Schouwburg de zich van zijn goede zijde te tonen pianiste schonk, volkomen verdiend, en sloeg, getuige de hartelijke bij- Het concert werd geopend met val, bij het publiek ten zeerste in. een herhaling van Pijpers eerste Herman van Bom

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1951 | | pagina 3