DUITSLAND kon in 1942
atoomkracht exploiteren
f
EL HAHDRANI:
De venvachting de oorlog op
het slagveld te winnen
wellicht de
reden dat
A-bom niet
is gemaakt
DE NAZI'S EN DE A-BOM
EGONLARSEN
Chr. kantoor- en handels
bedienden willen fusie
Binnenschippers tegen
werken op Zondag
De strijd om het zwaar
water van Rjukan
7
door
'AKKERTJES"
Voor wanbetalers
hongersnood
Kerknieuws
Voorstel tot vorming
Beambtenfonds
Congres sprak over
binnenv aartreeht
man
Donderdag 29 Mei 1952
Q P zekere dag in 1904 kwam
een vijf en twintig jaar
oude Duitse geleerde naar
Londen om Engels te leren en
om onder leiding van Sir Wil
liam Ramsay, de grote schei
kundige, aan de universiteit te
werken, „Voelt u er iets voor, radium te onderzoeken?"
vroeg Sir William hem. „Ik weet niets van radium", ant
woordde de Duitser,
Nu is prof. dr. Otto Hahn Nobelprijswinnaar Duitslands
leidinggevende figuur bij het atoom-onderzoek. Nu de
Duitse wetenschappelijke werkers toestemming hebben
gekregen om door te gaan waar zij in 1945 moesten ophou
den, zijn hun verleden, hun prestaties, en bovenal hun te
genwoordige en toekomstige houding en bedoelingen het
voorwerp van publieke belangstelling, over de gehele
werled.
Hoewel Otto Hahn by zyn eerste, ontmoeting met Sir "William niets
van radium wist, zette laatstgenoemde hem onmiddellijk aan het werk
op dit nieuwe terrein van onderzoek met het gevolg, dat Hahn het
radiothorium ontdekte en later, tijdens zijn samenwerking met Lord
Rutherford in Montreal, een ander nieuw element, het radioactinium
Toen hij terug was in Berlijn,
na zijn derde ontdekking die
van mesothoTium kreeg hij be
zoek, één van de vele: dr Lisa
Meitner uit Wenen, die „eens in
het lab rond wilde neuzen", om
dat zy ook op het gebied van de
radio-activiteit werkzaam was.
Dat „bezoek" duurde meer dan 30
jaar en het ontwikkelde zich tot
een wetenschappelijke samenwer
king, die de richting en dc voor
uitgang van het atoomonderzoek
diep en, in. de latere fase, zeer
dramatisch beïnvloedde.
„Te menslievend?M
VELE geallieerde officieren, die
Duitse gevangenen in 1945
een. verhoor .afnamen, hebben ver
klaard, dat sommigen van deze
la atsteri het nieuws over het wer
pen van de eerste atoombom „al
leen maar propaganda" noemden,
terwijl anderen .het gezicht van
een ingewijde trokken en ver
klaarden, dat Duitse wetenschaps
mensen het geheim van de atoom
bom lang vóór de Amerikanen
hadden ontdekt en, dat (zoals een'
nazi-generaal het zei) „wij wei
gerden haar te gebruiken, omdat
wij de bom als een onmenselijk
wapen beschouwden".
Hoe echter zijn de feiten?
Dr 'LisaMeitner -kreeg, hoewel
zij eenJodin was,toestemming
haar werk mét prof. Hahn aan het
Kaiser te
zetten, gedux^dë'v vyï 'jaaiT"hadat
Hitier aan dé* "macht was geko
men en bet tweetal bereikte
uiterst belangrijke resultaten op
het terrein van de radio-actieve
elementen. Maar tóen Oostenrijk
in 1938 onder de voet werd gelo
pen en geannexeerd, zag dr Meit
ner, die nog altijd Oostenrijkse
was, in, dat zjj niet langer in het
nazi-Duitsland kon* blijven.
Zij slaagde er in één Vals pas
poort te verkrijgen, jen week uit
naar Zweden, waar "zij" haar on
derzoekingen weer opvatte, met
haar neef, Robert Frisch, als eên
nieuwe medewerker.
Hahn bleef in Duitsland; samen
werkend met een jongere collega,
dr F. Strassmann, en in December
1938 werd zijn 30-jarig werk met
radio-actieve elementen bekroona
met een .succes van enorm belang.
Hij ontdekte het beginsel van de
splijting, van, uranium - de.'grond
slag voor de splitsing van de atoom
kern. Hij bevond, dat deze, als
zij door neutronen wórdt gebom
bardeerd, in twee vrijwel gelijke
delen uiteenvalt.
Deze ontdekking leidde.- tot een
kettingreactie van wetenschappe
lijke en politieke activiteit. Nadat
prof. Hahn in Januari 1939 een
publicatie had verricht óver zijn
ontdekkingen, zagen de Duitse na
tuurkundigen en scheikundigen
snel de consequenties hiervan in
en zij vroegen zich af .hoelang het
zou duren eer de nazi-leiders hen
zouden uitnodigen eenplan voor
een atoombom te ontwerpen.
Intussen had dr Melther .de
voorzichtige brieven gelezen"/en
begrepen, die prof. Hahn haar
schreef over de mogelijkheden,
waar zijn ontdekkingen toe leid
den, in een nazi-DuitsIand, dat
snel op weg was naar oorlog. Zij
besprak de toestand met dr Niels
Bohr, de Deense atoomkern-des
kundige en de voormalige mede
werker van Lord Rutherford, en
het resultaat was een brief; aan
prof. Albert Einstein in - Prince
ton. Einstein gaf zijn. inlichtingen
door aan president Róosevelt, hij
waarschuwde hem, dat de Duitse
wetenschap bezig was te experi
menteren met de splitsing van
uranium.
Prol. Werner Heisenberg, direc
teur van het Kaiser Wilhelm In
stituut voor natuurkunde, heeft
vastgesteld, dat de publieke en
officiële belangstelling voor
atooxnphysica in nazi-Duitstand
tot het begin van dé óórlog vrij
gering was,.v.Toen de nazi-leiders
echter hoorden 'dat de Amerikaan
se regering grote bédragen ter be
schikking van dé atoomdeskundi
gen had gesteld, deden zij een
zorgvuldig onderzoek instellen
naar het, werk' van prof.Hahn,
met ce bedoeling het te gebrui
ken voor militaire doeleinden.
Onder dc nazi Schumann werd
een research-bureau opgericht
voor het onderzoek en de'coördi
natie van deze arbeid en einde
September 1939 werd aan Hahn
en een groot aantal ar.dere weten
schappelijke werkers meegedeeld,
dat zij van nu af aan onder mili
taire discipline stonden. Het Kai
ser Wilhelm Instituut werd inge
deeld bij het ministerie van mill-
die, als de schrijver van een S
aantal populair-wetenschappelijkc ff
boeken persoonlijke inlichtingen
kreeg van Duitslands meest voor- §1
aanstaande geleerde op het gebied Ü1
van het atoomonderzoek, PROF. Prof. otto hahn
OTTO HAHNj waar dit artikel op gebaseerd is.
PROF. NIELS BOHR
i alios Ntcholos Beker
tairé bevoorrading; de directeur er
van,de Nederlander prof. Debije,
trad af.
Strijd om „zwaar water'
NAAR Heisenberg meedeelt, be
spraken de wetenschappelijke
werkers en hun superieuren tij
dens .hun eerste bijeenkomsten in
de herfst van '1939, dat het on
derzoek langs de volgende twee
wegen zou kunnen worden uitge
voerd: ;èf trachten de uranium
isotoop, U 233, van het gewone
uranium af te scheiden; het
gewone uranium vermengen met
de een of andere stof, die de bom
barderende neutronen zou afrem-
men tot de snelheid, die nodig
is voor. kern-splitsing én ketting
reactie. Zwaar water, dat de wa
terstof-isotoop bevat, bleek, eén
goede „rem"' voor neutronen, te
zijn. Zwaar water kon in de Nork
Hydfo-fabilek te Rjukan, in Noor
wegen' worden geproduceerd; er
was ook een zekere hoeveelheid
zwaar water in Parijs, in het la
boratorium van prof. Joliot-Curie.
In. die dramatische dagen, toen
de„scherts-oorlog" ten einde liep
werd meer dan één wetenschap
pelijke'werker een spion. De tijd
van de geleerde in de ivoren., to
ren, die dacht dat hij staatslieden
en generaals uit dè weg kou blij
ven en ..dat hij de wereld haar
gang' kon laten gaan, was ten
einde.Toen de Duitsers Paf ijs
binnenmarcheerden, smokkelden
twee Fransegeleerden Frankryks
hele voorraad zwaar water, 165
liter, het land uit en brachten het
naar'Engeland, Maar de Duitsers
waren- eveneens Denemarken bin
nen gemarcheerd en zij trachtten,
de medewerking van prof. Niels
Bohr te verkrijgen door hem alles
wat hy maar zou willen, vragen
te beloven, als hij- hen hielp - bij
hlin -atoom-onderzoek. Tot hun
verbazing aanvaardde Bohr dit
direct. Hij wilde natuurlijk in de
eerste plaats weten, hoe ver de
Duitse geleerden 'mét hun plannen
waren gevorderd.
De nazi's liepen rechtstreeks in
de val. Prof. Bohr kreeg - allein
lichtingen, dié hij nodig had; Hij
werd op de hoogte gesteld van de
plannen dm' de productie van
zwaar water te Rjukan te versnel-
len, nu de Duitsers ook in Noor
wegen. de baas waren van de
voormalige productie -ter grootte
van 10. k 20 liter;, tot eentienvou-
dige hoeveelheid.
Bohr gaf zijn inlichtingen in
het geheim aan Londen door en
hij ging daarméde door, toen hij
inzag dat zijn diensten nog
waardevoller zouden zijn in het
geallieerde kamp. In 1943 slaag
de hij er in, in een vissersboot
naar Zweden te ontsnappen. Een
speciaal Kosquito-vliegtuig werd
naar. hem toegestuurd rn hij
kwam in Engeland aan onder de
schuilnaam Nicholas Baker.
Tegen die tijd hadden de ge
beurtenissen op het gebied van
het atoomonderzoek een zeer dra
matische wending genomenEén
van de mannen, aan wie de rap
porten van Bohr ter'inzage wer
den gegeven, was Leifj^Tronstad,
een jonge hoogleraar asai de uni
versiteit van Oslo, die '/haar Lon
den was gevlucht nadat jiij al zijn
aantekeningen over dé. zwaar-
water-experimenten, diehij enke
le jaren te Rjukan had geleid, - in
brand had gestoken. Prof. Tron-
stad, majoor in het Noorse be
vrijdingsleger, ontwierp een stout
moedig plan om de fabriek te
Rjukanbuiten werking te stellen.
Er -wérd een Noors „commando"
samengesteld en gecefepd> ander
zijn leiding, in Schotland. In No
vember. 1842 landden vier van zijn
mannen per parachute op de Har-
danger-hoogvlakte, zjjnestelden
1 zich met hun radio-uitrusting in
dc bergen en brachten alles in
gereedheid voor de hoofdmacht,
die in twee Halifax-bommenwer-
pers zou oversteken, elk met een
zweefvliegtuig achter zich.
De eerste poging mislukte; de
storm dwong één vliegtuig te ke
ren en het andere moest een
noodlanding maken. De Duitsers
omsingelden, alle parachutisten en
schoten hen neer. Onmiddellijk
daarna /wérden 6000 speciaal door
de Gestapo opgeleide manschap
pen naar Rjukan gezonden om de
fabriek tegen, verdere geallieerde
pogingen te beschermen.
Vervolgens werden zes Noren
per parachute neergelaten in de
buurt van Hardanger, maar bij
vergissing kwamen zij neer, veer-
tig kilometer van de plaats waar
de vier, die het eerst waren uit
gestuurd, nog steeds stand hiel
den. Zij hadden een week nodig
om hen te vinden. Op een donkere
avond in Februari 1943 gingen zij
op weg naar de „Norsk Hydro"-
fabriek, volgens een plan, dat
prof. Tronstad zorgvuldig had ont
worpen.
Zes man kropen, één voor één,
door een, nauwe tunnel, waarlangs
de hoogspanningskabels de fabriek
binnenkomen; de anderen be
waakten de ingang van de tunnel
met draagbare machinegeweren
voor het geval de ^Duitsers in de
barakken daar dichtbij zouden
worden gealarmeerd. De zes von
den tien grote flessen zwaar wa
ter op de voorraad planken. Zij
maakten tijdbommen aan de plan
ken vast en aanvaardden kruipend
de terugweg. De bommen ont
ploften nadat zij hun schuilplaat
sen weer hadden bereikt. Duits
lands voorraad zwaar water was
vernietigd.
Fatale beslissing
DE Duitsers herstelden de scha
de en begonnen opnieuw
zwaar water te produceren. Dus
werd aan de Engelse luchtmacht
in October 1943 opdracht gegeven
de „Norsk Hydro" te bombarde
ren. De installaties voor de pro
ductie van zwaar water werden
daarbij vernietigd, maar de Duit
sers richtten een nieuwe fabriek
In. Omstreeks April 1944 was een
niéuwe voorraad van het kostbare
vocht beschikbaar, maar nu had
den de nazi-leiders het besluit ge
nomen, de hele voorraad naar
Duitsland over te brengen, omdat
het leger niet bij machte was de
veiligheid er van te garanderen
ten aanzien van de aanvallen der
geallieerden op Rjukan, Britse
spionnen meldden, dat het zware
water per pont over het Tinsjoe-
meer zou worden vervoerd, alvo
rens het in spoorwagons zou wor
den geladen.
Het lag voot de hand, dat dit
transport zwaar zou worden be
waakt, .maar proL Tronstad be
dacht een vernuftig plan. Drie
parachutisten wierpen een. magne
tische mijn in het meer. Deze ont
plofte toen de pont er over heen
voer. De geheime slag om Rjukan
was afgelopen.
"Wyj weten pas sinds kort, dat,
zoals zo vaak in de oorlog, al de
ze moedige en kostbare onderne
mingen om de Duitsers van hun
zware water te beroven eigenlijk
niet nodig waren, want een door
slaggevende beslissing was reeds
in Juni 1942 gevallen.
Een jaar daarvóór waren de
Duitse geleerden Heisenberg en
Döpel er in geslaagd een kleine
uranium-zuil te vervaardigen, die
„werkte" met uranium en zwaar
water, volgens het beginsel van
het bombardement met neutronen;
dit was in de universiteit van
Leipzig, In Februari 1942 konden
deze twee natuurkundigen aan
DR LISA MEITNER
op «als paspoort naar Zweden
hun leiders melden, dat „een tech-,
nische exploitatie van atoom-ener
gie nu definitief mogelijk was".
Voor zover het de atoombom
aangaat, was dit het keerpunt "in
de oorlog. „Tot op dat ogenblik
was het alleen maar een weten
schappelijk probleem.",' aldus prof.
Heisenberg, „De vraag was, of
atoomenergie nuttig kon worden
aangewend. Zowel in Duitsland
als. in Amerika hadden de_ ge
leerden volgens gelijksoortige richt
lijnen gewerkt en zij waren op
ongeveer hetzelfde ogenblik tot
een vrijwel gelijkluidend resultaat
gekomen. Nu moest het besluit
worden genomen welke technische
consequenties daaruit dienden te
worden getrokken. En dat besluit
verschilde in deze twee landen",
In Juni 1942 werd minister
Speer op de hoogte gesteld van de
resultaten en de mogelijkheden
van het Duitse atoomonderzoek.
Hij kwam tot de slotsom men
kan het alleen maar een voor
Duitsland fataal besluit noemen
het atoom-onderzoek slechts
de tot dusver gebruikte, beperkte
schaal te doen voortzetten.
Van dat moment af, verklaart
prof. Heisenberg, besteedde Duits
land ongeveer één duizendste van
de bedragen en de-energie, die de
Amerikanen in de atoom-bom be
legden, voor hun plan van een
atoom-motor. Waarom lieten Speer
en zijn raadgevers het plan om
de bom te vervaardigen varen?
Duitslands wankele technische en
economische positie, zijn beperkte
materiële middelen, de steeds toe
nemende geallieerde luchtaanval
len en de militaire situatie na de
catastrofe van de Duitse legers in
Rusland, zijn alleen maar een ge
deeltelijk antwoord-op deze vraag.
„De psychologische houding
van de.Duitse leiders" zegt prof.
Heisenberg, „was- de belangrijk
ste factor. Zij waren nog altijd,
zelfs toen, vastbesloten een
snelle beslissing op het slagveld,
af te dwingen, en zij verwacht-
Advertentie 3. M.J
Tand- kiespijn
Natuurlijk moet Uw tand
arts daaraan te pas komen.
1 Maar om voorlopig die ter-
gertde pijn kwijt te raken is
1 er geen beter middel dan
...die. helpen direct f J
tén de oorlog op die manier te
zullen winnen".
De man, die thans het nieu
we Duitse atoom-onderzoek
zal leiden, prof. Hahn, is een
vredelievend mens. „Moet de
kern-energie gebruikt worden
voor de vooruitgang van de
wetenschappen/ voor de be
vordering van de welvaart der
mensheid en voor betere so
ciale toestanden -of-voor de
vernietiging van alles wat wij,
mensen, hebben bereikt?"
vroeg hij in zijn rede bij de
aanvaarding van de Nobel
prijs. „Het antwoord kan niet
moeilijk zijn en het zal worden
gegeven door de geleerden
van de gehele wereld."
Het kan zijn, dat hij gelijk
heeft, maar wij zijn nog niet
zo ver, dat de geleerden, die
alleen het welzijn van de
mensheid op het oog hebben,
de macht overnemen van de
politici en de militairen.
PURMEREND. Bijna tachtig
winkeliers in Purmerend en naaste
omgeving hebben zich aaneen ge
sloten om inwoners, die er een ge
woonte van. maken niet contant te
betalen, het leveren van goederen
te weigeren.
Het gevolg hiervan zal zijn, dat
iemand, die bijv. een fiets koopt
en deze niet op tijd betaalt, ook
geen waren meer bij bakker, sla
ger, melkboer, groenteboer en an
dere leveranciers kan krijgen, daar
deze en andere aangesloten le
veranciers zullen weigeren wa
ren af te leveren, zolang de fiets
niet is betaald.
Lissabon geteisterd door
hevige wolkbreuk
LISSABON De hevigste wolk
breuk, die Lissabon ooit heeft ge
kend, heeft Dinsdagavond in zeven
tien minuten tijds de stad veran
derd in een uitgestrekte watervlak
te, waardoor het hele verkeer werd
gestremd en voor een waarde van
honderdduizenden escudo's schade
werd aangericht. Op verschillende
plaatsen steeg bet water zelfs tot
ruim anderhalve meter.
In de Rossio, de Kalverstraat van
Lissabon, staken hulpeloos de daken
van de auto's boven de grijze wa
termassa uit..
Ned. Iferv. Kerk
Beroepen te Oudega-Kolderwolde. K.
van Lare. cand, te Rotterdam.
Aangenomen, naar Fhoon, J. C. Brok
ken. ziekenhuispredikant te Ernrren.
Bedankt voor Perth. West Austra
lië) dr A. v. d. Hoeven te Utrecht.
ZEIST Dinsdag was te Zeist
de Nederlandse "vereniging van
Christelijke kantoor- en handels
bedienden in haar 53e jaarlijkse al
gemene vergadering bijeen. De heer
H. J. Vermeulen, voorzitter van. het
hoofdbestuur, wees er in zijn ope
ningswoord op, dat op déze verga
dering enkele belangrijke punten
behandeld moesten worden. Deaf
deling Utrecht had namelijk een
motie ingediend voor onmiddellijke
doorvoering van de bedrijfstakge-
wijze organisatie en tegen de be
ambtenbond, Het hoofdbestuur is
van mening, dat de verwezenlijking
van de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie de chr. werknemers die*
in dezelfde bedrijfstak werkzaam
zijn afgezien van hun beroep
noodzaakt zich krachtig te concen
treren. Het hoofdbureau stelt voor
de Nederlandse Vereniging van
Noorse parachutisten besluipen de.pont bij de Zwaar Wcfer/öbrtefc
te. Rjukan.
Overal staan'mitrailleuré apgeÉeïd en waken Duitse vrachten tegen
mogelijke sabotage: Deze .mannen konden niet «ermoeden, dat hun
'voortdurende waakzaamheid vergeefs zou zijn.
(Foto's uit de füm: De strijd om de atoombom.)
AMSTERDAM. Schippers, bij
een op het binnenscheepvaartcoB-
gre5. hebben zich gekeerd tegen het
werken op Zondag. Het congres
achtte, het gewenst dit vraagstuk in
groot verband te zien en regering
en Kamerfracties er op te wijzen,
dat het gewenst is In de bestaande
charters de clausule „laden, en los
sen op Zondag" te doen vervallen.
Om dit te bereiken menen de
schippers, dat overleg moet worden
gepleegd tussen de Oecumenische
Raad van Kerken, de kerken, de
redersorganisaties van reders en
schippers, de opdrachtgevers van
makelaars èn de vakbonden.
Tijdens het laatste deel van het
congres heeft zich ook een uitvoe
rige discussie ontsponnen over het
binnenvaartrecht. Uitgaande van de
veronderstelling, dat het nieuwe
binnenvaartrecht met uitsondering
van enkele artikelen, binnenkort.zal
worden ingevoerd, sprak .het con
gres als zijn mening uit, dat deze
invoering zal leiden totmeerdere
rechtszekerheid in de binnenvaart
en dus tot vermindering van het
aantal geschillen.Men acht het
wenselijk ook de maximum aan
sprakelijkheid van de vervoerder,
en de sleepdienstondememer te re
gelen.
Chr. kantoor- en handelsbedienden
te ontbinden en per 1'October 1952
te komen tót oprichting van een
Ned. Chr. Beambtenbond, waarin
dan ook opgenomen- de voormalige
leden van de^ eveneens te. ontbinden
Ned, Chr. "Werknemersbond en de
Ned. Vereniging van Chr. Technici,
De heer Vermeulen zeide voorts,
dat de motie, door de afdeling
Utrecht ingediend, van groot be
lang is, daar deze betrekking heeft
op de stichting van genoemde be
ambtenbond, Utrecht nu is van
mening, dat het .streven- naar be-
dr ij fstaksge wijze organisatie in 'het
C.N.V. juist is, maar dat de voör-
hereidingen niet voldoende zijn ge
weest. In. deze motie -wordt de
mening uitgesproken, dat de be
ambtenbond de bedrijfstaksgewijze
organisatie in de weg zal staan. In
de motie wordt verder geadviseerd
de eigen bond zodanig van struc
tuur te wijzigen, dat, wanneer tot
invoering van de bepaalde be-
drijfsbonden wordt overgegaan, de
leden er van zonder meer over
kunnen gaan. naar de.voor hun ge
schikte bedrijfsbonden.
Tijdens de .vergadering- van.
-■ -"Woensdag werd. ih*/principe' beslo
ten over te gaan tot de vorming
van een beambtenfonds, door hei:
aangaan van een fusie met de Néd.
Chr. Werkmeestershond en de Ned.
Vereniging van Christelijke Tech
nici. Een en ander onder voorbe
houd, dat de twee laatstgenoemde
organisaties eenzelfde beslissing
nemen.
Positie KLM-vli egtuigen
AMSTERDAM Thuisreis: PH-
TFE (Utrecht) is Woensdag te 17.45
op Schiphol geland; FH-TFD (Arn
hem) is vanmorgen in Caïro aan
gekomen; PH-TES (Soerabaya) is
gisteravond te 23.13 in Biak gearri
veerd; PH-TDL (Groningen) is van
nacht uit Calcutta vertrokken naar
Bombay.
Uitreis: PH-TDG (Gouda) is te
middernacht uit Bangkok' vertrok
ken; PH-TFG (Friesland) is van
morgen in Bangkok aangekomen.
Canadese kustvaarder met
elf man verdwenen
QUEBEC. Op de St. Laurens-
rivier tussen Quebec en Montreal
is een met hout geladen-kustvaar
der van 600 ton verdwenen, zon
de rdat iemand hiervan getuige
is geweest. Het schip/had elf man
aan boord, onder wie drie broers,
die eigenaar waren van de kust
vaarder. Op sommige punten is de
St. Laurens vyf fan breed,, waar
uit te verklaren valt, dat niemand
de ondergang van het schip heeft
opgemerkt.
STOCKHOLM. De plv. direc
teur-generaal van de PTT, hoofd
directeur ir J. D. - H. van der
Toorn, is Woensdag gekozen, als
vice-voorzitter van de conferentie
van de Europese radio-omroep die
in Stockholm wordt gehouden.
CAIRO. De ondanks zijn de
r van het meisje jr 7
bedrag van 25 SGlTOUWCi
ènse dollars (on- O
62 jaren noglevenslustige en
krachtige heer El Khacü EI
Hahdrani uit het koninkrijk VcUl V010
Yemen militair, dichter en
scherpschutter beweert, dat Arrmurron
hij 162 huwelijken achter deVlUUWCU
rug heeft.
In Yemen kan een. /Ay l?00Y*
man.trouwen door de - A-yJZmi tb
vader van het meisje
een bedrag van
Yemense dollars (on-
geveer 55 gulden) een
geit, een koe, of een van hoe hij in de der
gouden sieraad te ge- tiger jaren een Brits
ven Beide nartiien neerschoot met
en. -oeiae partijen een geweer tot de char.
verklaren. dan ten mes der vrouwen Ko-
overstaan van twee "ink Achmed van Yemen
«ohiicypn dat'Tii rilcaar laat hem dikwijls als hof-
getuigen nat zij eikaar dichter optreden als hü
willen hebben en ze overstuur is vandestaats-
ziin getrouwd. zaken. Men zegt dat de
J „man van vela vrouwen"
Scheiden is al even ge- een aangename, diep xe-'
makkelijk. Volgens de sbnerenöe stem - heeft-
Koran behoeft een man Naar verluidt beloont de
sl"chts driemaal tot zijn koning zyn declamaties
vi hpv te zeggen; „Ik meermalen door hem een
zend u been" en de zaak hand vol geldstukken toe
is voor elkaar. te werpen. El Hahdrani
Als Mohammedaan mocht geeft toe, dat hij die be-
EI Hahdrani .vier vrou
wen tegelijk hebben
loningen veelal gebruikt
om zicheen nieuwe
Jh ronW 71 hoon hee^ 0€ ™a,ï
„Ih zena U neen, venstaande -foto meer
'1 t tt t dan 150 maal tegen
IrC zend U tteen, zyn «rouu? gezegd, en
.j j Tj r t*t volgens de koran is dat
In zend U neen voldoende am zich ge
scheiden te weten t?au
die urouio. El Khadi el Hahdrani, de -mah van
vele vrouwen militair, dichter en scherp
schutter is twee meter lans en heeft in
weerwil van zijn leeftijd nop een veerkrachtige
gang. Zijn vitaliteit- ontleent hü aan het leven
m ae open lucht. Hü heeft een golvende baard
en parelwitte tanden, ofschoon men in -zijn
land geen tandenborstel aebmifct. Scheermes
sen zijn er ook ntet in trek en het zeepuerbniik
is gering. Hy is gemakkelijk, in de omgang en
spraakzaam
hij beweert dit aantal vrouw aan te schaffen.
nooit te hebben over
schreden. „Vier tegelijk is
genoeg," zegt( hy. Slechts
Hij is officier in het on
definieerbare. Yemense lé
ger en het grootste ge-
twee van zijn vele vrou- deelte van zijn leven,
wen heeft hij door de hij .militair geweest Hij
dood verloren, de andere spreekt ook vagelijk van
huwelijken eindigden door verre reizen, die hem in
echtscheiding, telkens met jonger jaren zelfs naar
een soort .financiëlexege- Japan zouden hebben ge-
ling en een afscheidsge- voerd.
dicht. Als hij het heeft over
El Hahdrani isin. zijn vipüwèn, aan welke hij.
land beroemd om zyn ge- spéciale herinnering heeft,
dichten, waarin hü de noemt hij vooral een. Ja
pans meisje, dat hij „het
begin van. het tweede
vijftigtal" of -zijn. 51ste
vrouw noemt. Hij kon
haar niet mee naar
Yemen némen, maar zij
had hem er. bijna toe ge
bracht in Japan te blij
ven, als men hem mag
geloven. Deaantrekkings
kracht van zijn vaderland
won het echter van de
liefde.
El Hahdrani is op 15-
jarige leeftijd met trou
wen en scheidingen be
gonnen. Hij beweert een.
vrouw nooit langer dan
enkele maanden als echt
genote behouden te heb
ben met enkele uitzonde
ringen als hij vrouwen
trof, die goed voor -kin
deren waren. Hij heeft
zes zonen en vijf dochters
voor zover hij weet.
