KVP kan geen conclusie
trekken uit verkiezingen
m
HET ROTTERDAMSCH PAROOL1
Yamin en vier andere
politici in arrest
Polen laat Sowjet-
..vredesdiiif op
Progressieve politiek in
christelijke richting
f
Televisie komt goed door
uit Antwerpens stadion
Gerbrandy en de
revolutie
ALGEMENE BESCHOUWINGEN
Felle strijd in
Indo-Cliina
Uitvoer overtrof in
September invoer
WAT VOOR WEER?
Méér wind, maar
Indonesië
no£
excuses aan
Geen staatsgreep''zegt Roem
Djakarta wederom rustig
Belgische regering
weigert algemene
verkiezingen
België-Holland in de huiskamer
Droog tveer
Kabinetscrisis
in Finland
In Korea gesneuveld
Bruid zei: „Neen!"
DRUKKE DAGEN IN VN-ASSEMBLEE
Zuid-Afrika 's apartheidspolitiek
definitief op agenda
Colgate zet productie
in Leiden stop
12e Jaargang, no. 246
Réd. en A dm. Lange Haven 141, Schiedam
Tél. 69300 - Abonn.prijs: pér week ƒ0.47
pér kwartaal 6.05, losse nummers ƒ.0.10
Opgericht door de Stichting „Het Parool"
DE SCHIEDAMMER
Zaterdag 13 October 1952
Uitgave N.V. De Nieuwe Pers - Postgiro
398644 Bankier; Amsterdamsche Bank
te Rotterdam Directeur; B. de Vries
Hoofdredacteur: Sj. van der Schaaf
S3
(Van een. onzer redacteuren)
DEN; HAAG. In de politieke algemene beschouwingen der
Tweede Kamer over de Staatsbegroting 1953, welke juist ver
schenen zijn, tekenen zich. twee scherp onderscheiden opvat
tingen af wat betreft de uitslag der verkiezingen en het 'daar-
uit resulterende kabinet. Voor de Kamerleden der PvdA be
staat, er geen twijfel, aan. dat een hernieuwd bewkid-Drees de
instemming van het Nederlandse volk heeft en dat kennelijk
vele jonge kiezers aan het streven naar een concreet progres
sief doel de voorkeur hebben gegeven boven een 'traditionele
hang naar confessionele partijbindingen. Daarom betwijfelen
zij zelfs of een beleid, gebaseerd op het samengaan van de
PvdA met de confessionele partijen in brede kring voldoening
zal kunnen wekken. En waarom, vragen deze leden der Kamer
zich af, moest na een zo duidelijke verkiezeingsuitslag de kabi
netsformatie zo lang duren?
,;De betekenis van. de uitsla# der
verkiezingen kan helemaal niet zo
gemakkelijk bepaald worden," zeg
gen de Kamerleden der KVP daar-
op met' de vertrouwde stem van de
politieke hoofdartikelen in de
Volkskrant. Niet alleen kan er uit
de verkiezingsuitslag geen conclusie
getrokken, worden ten aanzien van
het gevoerde regeringsbeleid, zij
constateren bovendien, dat de trouw
aan de confessionele partijen nog
overgroot 'is en dat dit bewijst, hoe
diep. tot zegen van ons volk, de
gedachte van „beginseltrouw boven
belangènverdeeldheid'' geworteld is.
Doch dit neemt voor deze leden
niet weg, dat zij een samenwerking
met de grootste, niet-confessionele
partij van voorname betekenis ach-,
ten irr het belang van het land. Zij
spreken de hoop uit. dat zich een
groeiende oveteer.stemming zal af
tekenen. met betrekking tot een
progressieve politiek In christelijke
richting.
Terwijl van A.R.-2ijde betwijfeld
wordt of de achteruitgang der A.R.-
pardj toegeschreven "moet worden
aan dc doorbraakgedachte, omdat
het aantal nict-confr-:sior»e!e kamer
leden. vergeleken bij 1948. niet is
gestegen, worrit van V.V.D.-rijde
een verschuiving in socialistische
richting" betwist door het volgende
Frans bohverk in handen
der communisten
HANOI. De communistische
Vietminh-lroepen hebben heden
Xgbia Lo veroverd. Nghia Lo is een
der belangrijkste Franse bolwerken
In Noord-West-Tonkin.
Gemeend wordt, dat een aantal
Franse militairen xich terug heeft
kunnen trekken op twee tien kilo
meter verder gelegen stellingen.
Het verlies van Nghia Lo is het
ergste dat de Franse strijdkrachten
in de afgelopen negen maanden van
de lndochinese oorlog hebben gele
den. De toegang tot dc waardevolle
rijstvelden in het Zuiden ligt thans
voor de communisten open. Men
acht het niet uitgesloten, dat de Viet-
minh-aanval op Nghia Lo het begin
is van een winteroffensief der com
munisten.
HEN HAAG. Volgens voorlo
pige gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek bedroeg de
•waarde der geïmporteerde goederen
in September j.I. 613 mitlioen
.{vorige maand 623 millioen), ter
wijl voor een waarde van 103
millioen (vorige maand J. 581 mil
lioen} werd geëxporteerd. De Ne
derlandse uitvoer in September was
dus bfjna 90 millioen groter dan
de invoer.
- DE BILT Het K.N.M.L deelt
mede: Eenenorm hogedrukgebied
beheerst het weer in grote delen
van. West- en Noord-Europa. Het
strekt zich uit van de Oeralwaar
barometerstanden van meer dan
1040 mb voorkomen tot over Noord-
Seandinavië, waar zich. een tweede
kern, bewtndt. Deze vertoont twee
■uitlppers, één inde richting van
Groenland, de ander over het
Noordzeegebied, onze omgeving .en
Duitsland tot by de AlpenIn het
hogedrukgebied komen boren West-
Etvropa naast flinke opklaringen ook
uitgestrekte wolkenvelden/ voor,
waardoor het weer van plaats tot
plaats grote verschillen vertoont. Zo
kwam in het Zuiden en Westen
van ons land afgelopen nacht bij
heldere hemel op vele plaatsen-weer
'■nachtvorst voor, terwijl in het -noor-
;dèn van het land wolkenvelden af-
y koeling verhinderden. Op de Oceaan
3 bevindt zich een groot depressie-,
gebied dat zich langzaam iets ver
der in oostelijke richting uitbreidt
in hoofdzaak in' de richting van
FrankrtfIc. Dit zal tengevolge heb
ben, dat-er morgen in ons land iets
meer wind zal zijn uit-Zuidoost tot
Oost. Regen is echter «iet te ver-
wachten.
rekensommetje. Het totalitaire en
democratische socialisme hadden in
1946 tezamen 39 zetels, in 1943 nog
Overigens valt hs hefc voorlopft
verslag op .een zeker parallelisme in
de critiek op de samenstelling van
het kabinet en op zijn program van
de VVD en de CPN,
Het is verheugend, dat de alge
mene beschouwingen beginnen met
een woord van waardering van
„zeer vele leden" voor het vele en
opofferende werk der afgetreden
ministers. Zij hechten er aan, hier
bij in het bijzonder te herinneren
aan de zware en. in grote-, lijnen
doeltreffende arbeid van de heren
Van den Brink en Lieftinck ten
bate van het financieel-economisch
herstel van ons land, aan het werk
van de heer Rutten, dat cultureel:
van veel betekenis is geweest, en
aan de zeer belangrijke bijdrage
van de heer Stikker op,het gebied
van de Nederlandse deelneming.-aan
het internationale leven.
DJAKARTA; De Nederlandse
Hoge Commissaris in Djakarta, de
35. en nu 36. Daartegenover wordt heer A. Th. Tamping, heeft van-
gesteld de groei vande Liberalen,
die zich principieel tegenover hst
socialisme stellen: 6 zetels in 1946,
S in 1948. 9 jti 1952! Overigens spre
ken'de leden der V:y.D. er hun
teleurstelling, over uit, dat de an
dere partijen hebben becust in. de
opvatting van de PvdA om de VVD
bij de kabinetsformatie te negeren.
D'e leden der CPN constateren,
dat degenen, die hun stem aan dé
PvdA gaven ..met groeiende veront
waardiging" kennis genomen heb
ben van de ^samenstelling van hgt
nieuwe kabinet en .zijn program.
morgen een bezoek gebracht aan de
secretaris-generaal van het Indone
sische ministerie van Buitenlandse
Zaken, dr Darma.se tia wan.
ï)r Darmasetiawan bood bij deze
gelegenheid nogmaalsnamens de
Indonesische' regering excuses aan
betreffende de vlag-incidenten. tij
dens de demonstraties van Vrijdag.
De heer Lamping betuigde zijn
tevredenheid óver het correcte op
treden van de Indonesische autori
teiten en de leden van de Indo
nesische machtsapparaten", 'die na de
.incidenten bescherming verleenden.
DJAKARTA. In dc loop van Vrijdagavond zijn in Djakarta, enige
leden van het Indonesische parlement aangehouden. Het onafhankelijke
parlementslid dr" Mohammed Yahtn, van wie beweerd wordt, dat hjj sterk
communistische sympathieën heeft, werd in zijn woning gearresteerd.
Voorts werden aangehouden Sjamsoeddin Soetan Makmoer (partijloos),
Bebasa. Daeng Xalo (Partai Ray at Nasïonal), Joesoef (Partai Boeroeh) en
oud-premier Soekiman, vice-voorzitter van de Masjoemï. De laatste kon
hedenmorgen naar huls terugkeren. Volgens een mededeling van de mi
nister van Defensie werden de aangehoudenen ondervbescherniing gesteld.
De Indonesi
sche minister
president mr
v/iiopo, heeft
vanmorgen ten
paleize bespre
kingen gevoerd
met president
§oekarno. De
minister van
Binnenlandse
Zaken, mr
Roem. heeft
verklaard, dat
tussen het ka
binet enerzijds
en de president
en de vice-pre
sident anders Mohammed Yamin
zijds nau v con
tact wordt onderhoudt:». Mr Roem
voegde hieraan tor. dat de situatie
nog ernstig is, maar dat er teke
nen zijn. dje cr op wijzen dat de
moeilijkheden kunnen worden over
wonnen. De minister sprak catego
risch tegen, dal er sprake zou zijn
geweest van ceu staatsgreep.
In D.iakartr, heerste vanmorgen
volkomen rust. In de omgevir.g van
het paleis wordt het verkeer nog
steeds omgeleid, maar dc telefoon-
verbind inger. zijn in ce loop van
Zaterdagmorgen hersteld.
Onze correspondent in Djakarta
meldt ons. dat dc demonstraties van
gisteren niet alleen opschudding op
straat hebber veroorzaakt, maar
ook alle politieke prognoses en gis
singen op !os>e schroeven hebber,
ezel. Na het aanvaarden van de
Aalai Stevensou dc Democratische
candidaat voor het presidentschap
lachte breeduit toen Caroline Mo
Tonic uit Umatilla, in de staat
Oregon kem een hidianendeken
omsloeg. Stevenson was op weg
naar San Francisco om daar een
verkiezingsrede te houden.
BRUSSEL. De Belgische rege
ring gaat niet in op het verzoek van
de oppositie om algemene verkiezin
gen te houden. Dit werd Vrijdag of
ficieel bekend gemaakt na een kabl-
netszitting.
De regering van de Christelijke
Volkspartij gaf dit antwoord op het
streven van de socialisten en libe
ralen, die koning Boudéwijn hebben
verzocht om het kabinet te ontbin
den en nieuwe algemene verkiezin
gen uit ce schrijven, omdat, gezien
de uitslagen van de gemeenteraads
verkiezingen van Zondag, zij de hui
dige regering niet meer representa
tief achten voor het volk. De rege
ring is echter van mening, dat de
gemeenteraadsverkiezingen een lo
caal karakter dragen en de natio
nale belangen niet mdgen beïnvloe
den.
(Van een medewerker)
BUS SUM Proeven, die Vrij
dagmiddag zijn gehouden, tonen
aan, da* de speciaal aangelegde te-
leutsie-uerbinding tussen Antwerpen
en Lopik beuredipered luerkl. Men
probeerde het traject Antwerpen—'
Breda. Daarvoor icerd gebruik ge
maakt van een speciale zeer korte
golflengte, diemat de ontvangtoe
stellen der televisie niet is op te
vangen.
Lopik geeft Zondag dus een on
middellijke her-uitzeuding op de
normale golflengte vhn de match
BelgiëNederland. In feite hadden
dus de Vrijdagmiddag proeven ne
mende technici de primeur der eer
ste internationale beeldradio-ver
binding op het vasteland van Euro
pa.
Van Zaterdagavond
tot Zondagavond:
In de nacht en och
tend hier en daar
nevel of mist, overi
gens droog weer met
enkele overdrijvende
wolkenvelden. Zwak
ke tot matige Ooste
lijke tot Zuid-Ooste
lijke wind. Plaatselijk
lichte nachtvorst
Morgenmiddag onge
veer dezelfde tempe
ratuur als vandaag.
19 Oct. Zon opïull
m onder 17 u 37 m,
Maan óp B u"l m onr
der 17 B 14 m.
20 Óct. Zon op 7 u 13
m onder 17 u 35 m;
Maan op 9 u 21 m on
der 17 U 35 m.
HET WEER VAN VANMORGEN 7 OUR
Max.teiup. Necrsl.
Weer Windm/s Gisteren ln24u.
Oslo
Licht bew. N. 2
-5 C
0 xnm
Stoelt liolm
Regen N. 4
6
5
KopcnhagenKegen N. 5
9
0,3
Londen
Mist N.O.l
15
0
Amsterdam Nevel O. Z
14
0
Brussel
Ontaew. o. 4
13
O
Parijs
Licht bew. 0.2
15
0
Bordeaux
Zw, bew. O.N.0.4
21
0
Nice
Onbew. N.W. 4
20
0
Warschau
Zw, bew. WJN.W. 3
•7
6
Berlijn
Mist W.Z.W. 1
10
0
Frankfurt
München
Zprlch
.Ge!i,:.bc\v. OJJ.0.2
12
0
Regisseur Eric de Vries, die Zon
dagmiddag in Antwerpen 'de repor
tage zaL leiden, vertrekt vandaag
met goede verwachtingen naar Bel
gië. Hij zal gaan werken met een
staf van 23 personen. In het stadion
in. De urne staan drie camera's opge
steld, één van d? drie bevindt zich
midden op dc tribune, welke zich
langs dc lengte van het veld uit
strekt.
Deze camera zal hoofdzakelijk
voor écn speelhelft worden gebruikt,
de andere speclhelft wordt bestre
ken door tw'ee camera's schuin ach
ter een van de twee doelen opge
steld. Deze twee camera's kunnen
eventueel ook het gehele veld in
de lengte overzien. Commentator
Dick van Rijn bevindt zich bij de
camera op de tribune.
KOPENHAGEN., De sedert
twaalf maanden in Finland bestaan
de coalitie-regering, gevormd door
dc boerenpartij, de sociaal-democra
ten en de kleine Zweedse partij, Is
uiteengevallen. De regering is giste
ren afgetreden.
De agrarische partij heeft name
lijk geweigerd, het voorstel der so
ciaal-democraten tot oplossing van
de twee belangrijkste actuele proble
men, t.w de kwestie van de huren
en de prijzen der landbouwproduc
ten, aan te nemen, waarop de so
ciaal-democratische ministers liun
zetels ter beschikking stelden. De
minister-president Kekkoncn heeft
ztjn ontslagaanvrage bij de president
ingediend.
Men geloof teniet, dat het tot nieu
we verkiezingen zal komen, maar in
elk geval betekent de regeringscrisis
een ernstig gevaar voor de econo
mische stabilisatie van Finland.
motie over het defensie-beleid in
het parlement, was een situatie ont
staan. die ruimte liet voor talrijke
gissingen en die een kabinetscrisis
zeer dichtbij leek te brengen. De
laatste ontwikkeling maakt alle gis
singen vrij vruchteloos.
De Indonesische regering heeft in
de loop van vanmorgen verklaard,
dat da gearresteerde parlementsle
den m de loop van h?den allemaal
op vrije voeten zullen worden ge
steld. Zaterdagmiddag 12 uur wer
den de kantoren van het dagblad
„Merdeka'' en van het weekblad
„Madjallah Merdeka'' verzegeld.
Een bootje en een hengel, een
beetje najaarszon en de wijde ri
vier; wat heeft een man meer
nodig cm tot rust te komen in
een. jachtige wereld?
DEN HAAG. De Nederlandse
regering maakt bekend, dat tot haar
leedwezen tijdens acties in Korea
op 10 October 1952 is gesneuveld
korporaal J. Rijs. Korporaal Rijs
werd op 25 Februari 1920 geboren;
hij v/as ongehuwd en afkomstig uit
Amsterdam. Hij behoorde tot het re
giment stoottroepen.
(Van onze correspondent)
ARNHEM Op de beroemde
stadhuisvraag: „Wilt pij dezen
man tot man," antwoordde gis
teren een Arnhems bruidje re
soluut met „Neen". De gasten
in de trouwzaal schrokken. De
bruidegom wist niet hoe hij het
had en trachtte de pijnlijke
situatie meester te morden met
veei woorden en gebaren. Overi
gens waren de gevoelens ih de
zaal verdeeld. De familie van de
bruid voelde namelijk niets voor
de trouwerij. Het slot tras, dat
in plaats van de bruidsmeisjes
twee politiemannen de bruid es
corte verleenden op de weg terug
naar de ouderlijke woning.
Van 0112e correspon dent
NEW YORK. Men kreeg gis
teren een voorproefje van Rus-
lands houding op deze Assemblee,
toen de Poolse afgevaardigde werd
naar voren geschoven om met een
schijn vredesmanoeuvre de na
ïevelingen ïn de Wereld een rad
voor ogen te draaien, zulks in de
vorm van een drieledig voorstel.
Polen stelde het volgende voor:
1. onmiddellijk beëindigen van de
vijandelijkheden in Korea, te
rugkeer van alle krijgsgevan
genen naar hun vaderland, te
rugtrekking van alle vreemde
troepen, inclusief de Chinese
„vrijwilligers" en unificatiewau
beide delen door de Koreanen
zelf, onder toezicht van een
commissie van de direct ge-
intéresseerden en enkele deel
nemende landen:
2. de inkrimping binnen één jaar
van alle strijdkrachten der vijf
grote mogendheden met een
derde, verschaffing van volle
dige inlichtingen over de be
wapening. bjjeenroepine door
de Veiligheidsraad zo spoedig
mogelijk van een vredesconfe
rentie ter vermindering van dc
bewapening van alle staten, on
voorwaardelijk verbod van
atoom- en andere wapens tot
massadestructïe onder interna
tionale controle en een verzoes
aan alle staten om het proto
col van Genève te onderteke
nen resp. te bekrachtigen:
3. een uitspraak van de Assem
blee, dat deelneming aan het
Atlantisch blok onverenigbaar
is met het lidmaatschap der
Verenigde Naties en een be
roep op de grot© vijf om een
vredesverdrag te sluiten.
De .Poolse afgevaardigde, die
met meer eupheraisme dan histo
rische juistheid opmerkte, dat hij
deze voorstellen indiende, omdat
zijn land reeds eenmaal 't slacht-
Bejaarde vrouw overleden
door kolendamp
HEERLEN. In Sweykhuizen,
gemeente Schinneh, ontdekten Don
derdagavond de buren, dat het echt
paar Meeuws het slachtoffer was
geworden van kolendamp. De zeven
tigjarige vrouw was reeds overle
den. De 65-jarige man werd naar
het ziekenhuis in Sittard vervoerd.
Vrijdagmorgen was hij nog buiten
bewustzijn.
offer van agressie was geworden,
leidde zijn propaganda voorstel in
met de opmerking, dat alleen
Amerika verantwoordelijk is voor
het niet-nakomen van Yalta en
Potsdam, voor de verdeling van
Duitsland, de oorlog in Korea, de
moeilijkheden in Afrika, het na
bije en het Verre Oosten, kortom
voor de koude oorlog en voor elk
probleem waaronder de huidige
wereld gebukt gaat. En dat alleen
om de "Russen, die nooit iets an
ders deden of beoogden dan van
de wereld een heilstaat tc maken,
te vernietigen.
Het was gisteren overigens een
drukke dag. Niet alleen werden
de algemene debatten voortgezet
maar de Assemblee behandelde
ook het rapport van de agenda
commissie. Hierbij gaf het voor
stel tot behandeling van de apart-
Zie verder pag. 3
Geen overeenstemming
met meelfabriek
(Van onze correspondent)
LEIDEN Dc Colgate-Palmolle
handcl-maatschappu heeft besloten
haar productie stop te zetten. Haar
Belgische fabriek zal nu ook voor
Nederland gaan produceren.
Korte tijd nadat begin van dit
jaar Colgate uit Amsterdam zich
in Leiden bad gevestigd, uitte ae
meelfabriek „De Sleutels". die
vlak naast Colgate staat, klachten
dat het meel naar parfum ging
smaken. Men besloot bij Colgate,
een luchtzuiveringsinstaUatie in te
richten. Op I November dacht men
bij Colgate opnieuw te kunnen
produceren.
Nu schijnt er een juridische
moeilijkheid te zijn gerezen: de
directie van de meelfabriek wenst
niet vast te leggen met welk re
sultaat van deze installatie zij ge
noegen zal nemen. Het risico, een
installatie te doen aanbrengen, die
de meelfabriek misschienonvol
doende zou- achten was Colgate te
groot. Daarom besloot zij de pro
ductie definitief stop tc zétten. De
directeur, dc heer G, Verschuur,
heeft zich genoodzaakt gezien. ïijn.
ontslag te nemen.
PROF. Mr. P. S. GERBRANDY
is uiet zo jong meer. Het is al
weer heeJ wat jaren geleden,
dat hij dat merkwaardige boekje
.Strijd om Nieuwe Maatschappij,
vormen" in het licht gaf. Dit
werkje heeft destijds in anti-revo-
lutïonnaire kringen heel wat op
schudding teweeggebracht. Wat
Gerbrandy propageerde, was geen
locialisxne maar wel het sociale
ondernemerschap. De ondernemer
kan, betoogde hij, maar niet doen en
latèn wat hem helieft. Hij heeft
zijn verantwoordelijkheid van God
ontvangen en is gehouden, deze aan
te wenden ten behoeve van het al
gemeen welzijn. Voor Gerbrandy
was de eigendom zelf wel onaan
tastbaar, maar niet het beschik
kingsrecht over die eigendom. Vaak
is uit dit hoekje geciteerd door de
baters op anti-revolütionoaire ver
kiezingsvergaderingen. Wanneer dan
de spreker of de voorzitter zei, dat
het niet interessant was wat een o£
andere socialist beweerde, dan riep
de debater triomfantelijk: „Maar
jullie eigen Gerbrandy heeft het ge
schreven!" Er is veei geklaagd in
die dagen over de verwarring, die
Gerbrandy stichtte in de hoofden
van tal van kleine luyden. Men be
streed de rode revolutie en moest
ervaren, dat die blijkbaar ook in de
eigen kring slachtoffers had ge
maakt.
Nog vlak voor de oorlog, toen
Gerbrandy zitting nam ia het eerste
„doorbraak-kabïnet", gold hij ais een
links gericht buitenbeentje. Het leek
een verloochening van Colijn en was
dat ook weL In Londen volgde hij
De Geer op als eerste minister op
grond van zekere persoonlijke eigen
schappen; maar deze gang van za
ken was ook aanvaardbaar, omdat
hij op grond van zijn antecedenten,
scheen voorbestemd voor het ont
werpen vaD allerlei veranderingen,
welke men in die dagen vrij alge
meen voor de tijd na de oorlog;
noodzakelijk achtte.
WONDERLIJK zijn Ts levens
wegen. Nu zien wij al gedu
rende een reeks van jaren
dezelfde Gerbrandy op de rechter-
vleugel van zijn partij opereren met
i dezelfde onconventionele middelen
ais waarmee hij zich vroeger op ds
linkervleugel onderscheidde. Men
herinnert zich de oproerige taal,
waarvan die rare ciub, welke zich
Rijkseenheid noemde, zich soms be
diende. Dit was mede aanleiding
voor vrijwel alle ietwat vooraan
staande anü-revolnriorraairea, - zich
er van te distanciëren. Maar Ger
brandy bleef tot het laatst, bij
voortduring blijkgevend van zijn ka
rakteristieke onaandoenlijkheid voor
critiefc op zijn houding.
Het jongste wapenfeit van Ger
brandy is zijn bespreking in „Anti-
Revolutionnaire Staatkunde" van een
geleerde verhandeling van prof.
•Mekkes over het recht van opstand
tegen bet gevestigd gezag. Die re
censie doet heel wat meer stof op
waaien dan prof. Mekkes' uitwer
king van een oud anti-revolutionnair
becinselpnnt. Gerbrandy populari
seert het vertoog van prof. Mekkes
op zijn manier. Opstand is onder be
paalde omstandigheden geoorloofd;
en als zulke omstandigheden noemt
de oud-minister de schending vau
de Grondwet en de ontbinding vau
het Koninkrijk, waaraan volgens hem
de na-oorlogse regeringen zich heb
ben schuldig gemaakt, en ook. ..liet
maken van de staat tot instrument
van volkswelvaart", hetgeen, alweer
volgens hem, leidt naar het totali
tarisme.
DE liberale staatsman Sam van
Houten, in zijn jeugd zeer
vooruitstrevend en in zijn
ouderdom zeer behoudend, heeft
eens verklaard, dat hij steeds de
zelfde was gebleven, maar dat ae
tijden waren veranderd. Niet alzo
Gerbrandy. Zijn revoiutionnair tem
perament is met de tijd versterkt en.
zijn politieke opvattingen zijn in'
sommige opzichten geheel tegenge
steld aan die van voorheen. Hoe
vredig en betogend is de taal vau
..Strijd om Nienwe Meatschappiï-
vormen", vergeleken bij de krasse
vocabulaire van Rijkscenbeid; en
hoe veel vooruitstrevender is de
strekking van genoemd boekje dan
die van zijn opzienbarende recensie.
„Misschien is het al te iaatzegt
Gerbrandy, naar aanleiding vanhet
feit dat de opstand, die hij blijk
baar gerechtvaardigd had geacht, is
uitgebleven. Zo zal het wel zijn. De
welvaartsstaat, die hij in zijn jeuad
bepleitte, kan nu niet meer meteen
revolutie ongedaan worden gemaakt-
Trouwens, wie is gerechtigd tot deze
opstand? Dit is een vraag, die „on
beantwoord" is gebleven, volgens
Gerbrandy. Ziehier waarschijnlijk de
reden dat hij en zijn omgeving van
generaals-buiten-dienst en oucbkolo-
nialen het in de Indonesische kwes
tie bij woorden hebben gelaten en
dat ook zijn recensie geen oproep
is tot de strijd. Het vaderland kan
wel rustig zijn. De anti-revoiution-
nair Gerbrandy flirt met de re
volutie, maar de barricades blijven
hem vreemd omdat er niemand is,
die hem machtigt, er op te trekken.
