T
Jacob Jan Hamelink 1902-1942
Toen waren scholen scholen
Momentopname van onze wereld:
Morgen begint het leven
f HARTJE STAD
s
door
dr. F J. Krop
Oogst in
de stad
V.
J
„En van hieruit gaf J. J. Hamelink de
stoet, tot het georganiseerd verzet tegen
de nationaal-socialistische overweldiger
Hij viel op 18 October 1942"'
Tekst gedenksteen
Concert ten bate van
Irenefonds
Briinott bouwt aan
de Binnenweg
Geza Anda speelde met R.Ph.O.
Ravel's linkerhand-concert
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
Aanlokkelijk experiment in
„Zij was 17 jaar"
/frLïsa: <■- .«««U.W v«m.
vJ
Zaterdag 18 October 1952
ZO sta ik dan hedenmorgen
voor het pand Slachthuis-
straat 1, Haarlem bij de ont
hulling van deze gedenkplaat.
De jaren vallen in gedachten
weg. 18 October 1942. Een stra
lende Zondagmorgen, het ge
bouw Geloof en Vrijheid in de
Eerste Pijnackerstraat te Rot
terdam, verraad» Nederlandse
rechercheurs, die meedogenloos
een bloedbad onder ongewa-
penden aanrichten, die be
lachelijk kleine kogels, waar
door Hamelink, Zwitser en
Van Est WAREN en niet meer
ZIJN, de zelfde physieke pijn.
die alles verlamt zonder het
bewustzijn te verduisteren.
Wie is Hamelink? Waarom die
herdenking door zovele» van zo
verschillende gevoelens op elk
levensterrein? Vanwaar het regel
matig samenkomen bij zijn graf op
de Ere-begrasfplaats te Bloemen-
daal? Piëteit voor de partisaan,
die „wierp de eerste bom in het
eerste jaar?" Zeker, maar er is
meer. Hij was één dergenen, die
met inzet van zijn gehele persoon
lijkheid leerde, hoe onze verant
woorde beslissing op dat moment
en in d3e bepaalde situatie moest
zijn, hoe ons Parool luidde, en
welke practische consequenties het
Grote Gebod, al formuleerde ieder
vmr zich dit gebod wellicht iets
anders, voor elk waarachtig mens
van goede wil op dat moment met
zich meebracht.
Reeds in 1940 predikte hij het
verzet tegen de nazificering van
ons volksleven, speciaal in de
Centrale Werkplaats der Neder
landse Spoorwegen te Haarlem,
waar hij als lasser werkzaam was,
zonder ooit te schipperen of te
raisonneren. Hier werd de gedach
te aan de spoorwegstaking gebo
ren. Hij hoorde alleen naar de
stem van zijn geweten, die neen
zei, neen, waar anderen hoogstens
aarzelden. In 1941 nam hij ontslag
en begon het partisanenleven. Bij
het eerste „Jodentransport" reisde
hij naar Amsterdam cn wierp met
de kracht van een Oud-Testamen-
tïsche profeet de machinisten voor
de voeten, dat dit vervoer enkele
reis van mensen haar het onbe
kende Oosten wilde zeggen zelf
beulsknecht en moordenaar wor
den.
CEPTEMBER 1942 kort voor de
^arrestatie van zijn vrouw en
kinderen leerde ik hem onder zijn
nqm de guerre: Harmsen, kennen.
Hitier op het toppunt van zijn
macht. De Duitse horden bij Alex
andria en in de Kaukasus. De
bijna dagelijkse radio-„Sondermel~
dungen" van het O .K-W,, die met
een. oorverdovend geschetter en
opgave van het enorme aantal
vernietigde bruto-registertonnen
J, Hamelink
aart geallieerde schepen onze trom
melvliezen beledigden en de moed
in de schoenen deden zinken. De
vijand wierp zijn masker volledig
af. De grijnzende tronie van de
brute slavendrijver staarde ons in
zijn volle afzichtelijkheid aan. In
ongebreidelde machtswellust was
1n de zomer 1942 de massale sa
mendrijving van een aantal nota
belen begonnen, van wie enkelen
voor vermeende misdaden van an
deren in Augustus werden geëxe
cuteerd. Eind Augustus toen de
vlees geworden perversiteit Lages
het tempo van de georganiseerde
deportatie en vergassing der Joden
steeds versnelde, kwamen Hame
link en Adriaan Breukelaar (red.
f^ïE tijden zijn voorbij dat in
JL/ de steden korenvelden te
vinden waren. Babel en Nlnevé
hadden ze wel in hun stadsplan
opgenomen. Maar dat was dan
ook in de eeuwen vóór Christus
en grond noch arbeidskrachten
waren duur.
In ons land hestaat nog xn de
kerken het gebruik, om in het
voorjaar een biddag te houden
en in de herfst een dankdag
„voor het gewas". Dat boeren
dat doe», kan de stedeling nog
verstaan. Maar wij In onze stra
ten, opgepakt i» onze verdie
pt» ets huizen'!
Wat merken rny er staan
wat plantjes btf ons raam, en
sommigen hebben een tuintje in
de schaduw van muren wat
merken w y vog van de oogst?
De bakker fcln.pt zü» wagen toe
en de boterham staat op tijd op
tafel, De kinderen krijgen een
appel mee naar school. Maar ae
oogst?
Ploegen en zaaien, eggen en
wieden, maaien en binnenhalen.
Onder regen en zonneschijn. Sei
zoen na seizoen. Het wonder van
het leven, waarin voorzien wordt.
„Voorziening" noemen toy God.
Want, zegt de By bel. Hy heef t
naar ons omgezien doordat Hy
ons brood geeft.
Toch zinvol, dat een stadsmens
dankt voor de oogst God gééft
ons heden ons dagelijks brood.
OBERMAN.
„Vrij Nederland") tot de overtui
ging, dat uit de incidentele per-
soonsbewijzenvervalsing, hulp aan
onderduikers en verspreiding van
krantjes een machtig actief geor
ganiseerd verzet diende te groeien.
Er werd contact met anderen ge
zocht, waarbij de naam van J. H.
Scheps in dit verband niet onver
meld mag blijven, cn 14 October
werd in Amsterdam het volgende
geconcludeerd: De voorlichting en
aanwijzingen van de regering via
Radio Oranje zijn ten enenmale
onvoldoende, derhalve moet de il
legale pers ondanks het daaraan
verbonden levensgevaar die taak
volledig vervullen.
Door de houding der nazi's
wordt ieder mens die naam waar
dig, gedwdngen, actief en passief,
geestelijk zowel als met de wapens
in de hand, de zielen verkrachter
op elk terrein weerstand te oieden.
Zoals de inwoners van Leningrad:
iedere burger, man, vrouw of kind
noodgedwongen partisaan.
Op deze vergadering wordt be
sloten het actieve verzet bedrijfs-
gewijze te organiseren, de collabo
rateurs, die sleutelposities innamen,
te liquideren, en langzamerhand
grote landelijke stakingen voor te
bereiden. Hamelink dacht hierbij
aan zijn ideaal, de algemene spoor
wegstaking, waardoor de Duitse
oorlogsvoering rechtstreeks te
schaden was. 13 October zouden
wij bijeenkomen voor het vormen
van. werkgroepen.
]\/TERKWAARDIG, dat ik mij bij
-LVA het weggaan voor het eerst
sinds lang gelukkig voelde in het
nachtelijk Amsterdam, met zijn
Leidseplem en andere oorden van.
uitgelaten moffen, en zwartehande-
laarsvermaak, en enkele straten
daar vandaan de Joden in de val,
wachtend tot de Grüne hen ter
slachting in de beestenwagens zou
jagen. Mijn aarzeling was overwon
nen. Ik had een doel waardoor ik
niet meör kon vollopen met die
wurgende angst. Dit doel was on
afhankelijk van de oorlogskansen,
het kon ons leven eisen, doch dank
zij onze onverschilligheid o,a. voor
de millioenen concentratiekampbe
woners, toen wij nog in vrijheid
waren, had „la peste" zóver kunnen
voortvreten en zou ook ons zeker
verteren, indien wij niet te wapen
liepen. Meedoen of verzet, de keus
was gedaan.
Voor de oorlog, in een maat
schappij, waar de overheidsmaat
regelen min of meer waren geba
seerd op de normen der christelij
ke beschaving, openbaarden de
morele conflicten zich minder
openlijk. De „nihilistische revolu
tie" beloonde de misdaad en strafte,
een morele houding met de dood.
Een hernieuwde bezinning werd
noodzakelijk. Gelukkig was de
mening van die existentialisten, die
niet geloven, dat het leven, een
doel heeft, geen gemeen goed.
Voor hen is elke overtuiging
evenveel of weinig waard. Offer-
zelf na oord, verzet-moord, er is geen
hlerachie van waarden, het is alles
even absurd. Ter verwerping van
de zin der herdenking onzer ver
moorde medestrijders wordt deze
theorie dankbaar aangegrependoor
rekkelijke» cn collaborateurs.
Gelukkig kenden de gestorvenen,
die wij herdenken en kennen wij,
de achtergeblevenen, wèl banden,
weten wij de mens niet met on
aardse vrijmacht bekleed; banden,
die ons binden aan onze oorsprong
en medegeschapenen, banden, die
ons ook over het graf heen binden
met hen, die voor ons vielen.
7 ONDAGMORCEN 10 uur open-
^->de Hamelink de vergadering
met een kernachtige samenvatting
van het te Amsterdam besprokene
en een duidelijke opgave van onze
taak. Hierbij viel vooral zijn
gloedvolle spreektrant op cn het
talent, korte, kernachtige zinnen te
formuleren, die rechtstreeks het
hart troffen. Om 1130 uur drongen
twee rechercheurs de zaal binnen,
fouilleerden allen cn namen enige
honderdtallen illegale blaadjes en
persoonsbewijzen in beslag. De
strateni» waren door rechercheurs
met getrokken revolvers afgezet.
Hamelink, heeft toen. het gevaar
beseffend, indien het werkelijke
doel der bijeenkomst bekend werd.
zijn leven geofferd door. onder het
roepen van „jongens valt aan", op
de dichstbijzynde rechercheur af te
stormen. De eerste kogel trof hem
in het hart. Dood viel hij aan
mijn voeten. Nog twee lieten daar
het leven, enigen ontkwamen, de
rest werd gearresteerd, waarbij de
dienstdoende agenten zich als
dolle beesten gedroegen, zodat
zware verwondingen werden toe
gebracht.
Het doe] van Hamelink werd be
reikt. Januari 1S44 werd deze ver
gadering in één der „Vrij Neder-
Iand"-processen voor het S.S.
Obergencht in het gebouw van de
Hoge Raad behandeld, Hier bleek
men met het doel der vergadering
totaal bekend, hetgeen velen, bet
leven redde.
In alle vuiligheid cn vertrappen
van menselijke waarden struikel
den wij nagenoeg allen. Nagenoeg,
gelukkig kunnen wij het geloof in
de toekomst van de mens behou
den, omdat wij enkelen zagen stij
gen tot hoogten, die zij in de nor
male dagelijkse sleur, nooit zouden
hebben bereikt. Zo één was Hame
link. Hij mag nu rusten, wij moe
ten verder, onze taak volbrengen,
totdat de klok voor ons luidt.
Na het eerste S.D. verhoor in
het ziekenhuis noemde één der
zusters, die meende „goed" te zijn.
dit allegale gedoe onverantwoord
tegenover vrouwen en kinderen.
Zij begreep niet, dat het bij de
meeste illegalen juist de diepge
voelde verantwoordelijkheid voor
de toekomst van de hunnen en
het nageslacht was, die hen bad
gedreven.
Van het ziekenhuis werden wij
gebracht, waar 'wij niet wilden,
zonder ons ooit ongetroost te we
ten, daar wij het waarom van ons
lijden kenden.
Een inzicht, dat Hamelink mede
ons schonk. Hiervoor danken wij
hem vandaag vanaf deze plaats in
stilte.
Vanmiddag om half drie heeft
de heer J. K. Scheps in Haar
lem, Slachthuisstraat IA, een
gedenksteen onthuld voor de op
18 October 1942 m Rotterdam
gevallen verzetsstrijder J, J.
Hamelink. Vele Rotterdammers
zullen zich nog duidelijk de
overval herinneren op het ge
bouw Geloof en Vrijheid in de
Eerste Pynackerslraat op die
Octoberdag.
ïn bijgaand, artikel schrijft dr.
F. J. Krop over J. J. Hamelink,
over diens werk en houding in
de eerste jaren van. de bezet
ting, tenslotte over de bloedige
ontknoping tijdens een bijeen
komst van verzetsstrijders in
Rotterdam.
Bijna middernacht werd hej gis
teravond in de Rivièrahai toen so
listen van de Nederlandse Opera,
de pianist Henk Lagendaal en de
Hillegersbergse Orkestvereniging
„Euphonia" tezamen het program
ma verzorgden van het concert, dat
ten bate van het Prinses Irenefonds
werd gegeven. Lidy v. d. Veen,
Corry van Beckum, Greet Koeman,
Siemen Jongsma, Chris Scheffer en
Gerard Holthaus hebben zich met
hun accompagnateur Cor Ollhuis
bepaald tot het gebied, waarop zij
zich dagelijks bewegen en een eigen
welverdiende plaats hebben verwor
ven. De opera-aria en vocale en
sembles uit muziekdramatische wer
ken Het spreekt welhaast vanzelf
dathun prestaties een zeer hoog
niveau bereikten, evenals die van
de pianist Henk Lagendaal, wiens
bescheiden aandeel bijna schuilging
onder zoveel vocaals. De Hillegers-
bergse Orkestvereniging had temid
den van al deze gerenommeerde be
roepskrachten geen gemakkelijke
taak. Zoveel temeer waardering
verdient het, dat zij behoudens een
enkel ongelukje bij de blazers en
een paar ongelijkheden een zeer
gunstige indruk maakten.
Alle solisten werkten belangeloos
mee om het goede doel: het bren
gen van cultureel verantwoorde ont
spanning in ziekenhuizen en sana
toria, te steunen. Zij zijn hiervoor
beloond met geschenken, die door
de dankbare zieken zelf werden
vervaardigd.
E. S,
Het architectenbureau Vermeer en
Van Herwaarden heeft namens G.
Brunott de bouw van een winkel
pand met 8 boven-woningen aan
de Binnenweg onderhands gegund
aan de aannemers Wolterbeek en
Van Dorp te Rotterdam voor
293.1C0.—
'n Echte schoolklas („in de der
de") van 50 jaar geleden. Eender
jongens werd een befaamd orgel
draaier, een tweede verzeilde by
het onderwijs, een derde verzeil
de helemaal, een vierde stierf in
het Verzet, een vijfde schrijft
Hartjes Stad, enz.
Er zijn weinig composities in het
oeuvre van Ravel, die een zo tragi
sche en verbeten ondergrond heb
ben, als het concert voor de linker-
hand. En dit kan wel niet anders.
Want tijdens het componeren van
dit concert, geschreven voor de Oos
tenrijkse pianist Paul Wittgenstein,
die in de eerste wereldoorlog zijn
arm verloor, moet Ravel, die deze
ramp eveneens van nabij had mee
gemaakt en er ook het slachtoffer
van was geworden, wel zeer wran
ge ogenblikken hebben beleefd. Ra-
vel was te veel Fransman en aris
tocraat naar de geest, om dit te uiten
op een theatrale manier. Vandaar
die teruggehcudenheid, die in dit
werk telkens optreedt; vandaar ook
het quasi onbezorgde scherzo, dat
bij een dieper horen maar heel wei
nig onbevangen schetsend, doch
veeleer een afreageren van onder
drukte, bittere gevoelens is. Het zijn
de karaktertrekken van dit concert,
die de toehoorder eigenlijk in een
onbeschrijfelijke stemming brengen
bij het horen ervan en hem tevens
een kracht cn onverzettelijkheid to
nen, waartegen: hij niet op kan.
Daarom sprak het bijna vanzelf, dat
de volle Schouwburg het als een
verlossing voelde, de spanning te
kunnen verbreken door een storm
achtig applaus, dat zeker ook voor
de pianist Geza Anda was bedoeld,
want hij speelde dit werk technisch
grandioos en muzikaal fascinerend.
Dat hy dit hoge niveau kon be
reiken, was mede te danken aan
FJipse en zijn orkest, want ook de
begeleiding bezat een muzikale ge
ladenheid, die waarlijk overrompe
lend was.
Het viel hierna wel te verwacn-
ten, dat Roussel's Tweede suite
..Bacchus et Ariane" die behoudens
een kleine klankschommehng by de
inzet toch mooi werd gespeeld, Ra
vel's muzaek met zou kunnen doen
vergeten. Het is ongetwijfeld een
fraai warm klinkend stuk. maar voor
myn gevoel was het beter vóór het
pianoconcert op zijn plaats geweest.
Voor de pauze had Anda reeds
het concert m Es van Mozart ver
tolkt. Natuurlijk met groot meester
schap. Maar vooral in het eerste deel
miste ik de fijnzinnige melodische
welvingen en geaccentueerde tegen
stellingen. zonder welke Mozart net
geen Mozart is. Er lag iets objectief-
pianistisch in deze interpretatie, het
geen nog sterker naar voren trad in
Anda's cadens van eigen hand: vir
tuoos en evenwichtig geschreven,
maar met afwezigheid van de echt
Mozartiaanse geest.
Weber's ouverture „Euryanthe"
vormde een waardig begin van dit
tweede Pbilharmonisch Vrijdag-
avondconcert.
Rex
Een Western van de goede soort is
beslist „Het Legioen der Dapperen"
(The fighting Kentuckian). Het verhaal
tje is aannemelijk, de vertolkers van de
hoofdrollen doen hun best, er wordt
met Al te veel ui geschoten en geslagen
en het geheel is amusant. John Wayne
is een ruige soldaat uit Kentucky, die
als boezemvriend een zekere Willie
heeft, welke rol in handen is van Oliver
Hardy, dit keer moederziel alleen, zon
der vrind Star., Het tweetal raakt ver
zeild m een kolonie van ex-Napoleonti-
sche strijdkrachten, die worden belaagd
door een aantal schurken. De schurken
sneven, John Wayne mag dq dochter
van de Franse generaal huwen en zo
keert Alabama terug tot pais en vree.
onder het stoere mannengezang van he.
woudlopers-legertje uit Kentucky.
jT) E FRANSE cineaste Nicole Vèdres is op het originele idee gekomen
L* in deze film een beknoptemaar zeer geconcentreerde encyclopae-
die van de hedendaagse cultuur uit te geven. Onder „hedendaagse cul
tuur" dient men by „Mor pen begint het leven" (La vie com
mence dema-in) vooral te verstaan: de machtige onturikfceling van we
tenschap en techniek, hurt mateloze mogelijkheden, maar evenzeer hun
keiharde consequenties voor het leven t>an de mens.
Nicole Vèdres heeft reeds eerder sion" vereist een veel grotere mate van
in de historische filmschets .Parijs exactheid dan zon terugblik op een
1B0Q" - een proeve afgelegd van haar voorbije periode als „Parijs 1900' en
talent om wereldgebeuren en maat- daarin schtet de film, die overigens tal
schappelijke ontwikkeling als een vao uitermate interessante, zelden ver-
boeiend en overtuigend verhaal te ver- toonde journaal- en documentaire op
tellen namen brengt, vaak zeer tekort.
Met' „Morgen begint het leven" heeft De argeloze bioscoopbezoeker wordt
zij het zich veel moeilijker gemaakt, in sneltreinvaart geconfronteerd met
door een aantal van de meest voor- achtereenvolgens: Jean Paul Sartre
aanstaande vertegenwoordigers van de (wiens verantwoordelijkheidsprincipe
huidige Franse cultuur hun visie te la- °°k min of meer de grondslag vormt
ten geven, op een menigte van wereld- van de j'hele film): de bioloog Jean
problemen; dit super-actuele „sympn- Rostand, u verbijsterende prespectie-
vcn opent i,i*>t zn onthullingen over
Voor een ontmoeting met de be- kunstmatt/j- javt uchting Jwaar vader
roemde bioloog Jean Rostand is
een kikvors een zeer gewild tn-
irodtictie-middeJ. Vit: „Morgen zakelijke beknoptheid) weinig overtui-
begint het leven". ft VENSTER) gende vertclanng ^proeft v„S h.t pro-
king zeer zeker waard. Het biedt een
mnment-opname van onze, in alle op
zichten beslissende fase van de mense
lijke geschiedenis. En, o ja, ook nog
enkele beelden van het levensgeluk der
Picasso's, Het oog wil immers ook wat
Bh owl
Capitol
Het aanlokkelijke experiment om in
requisitoir en in pleidooi van een rechts
zaak eenzelfde geval van twee tegen
gestelde kanten te belichten en dat fil-
nach moeder eigenlijk meer aan tc
pas komen); de psycho-analyticus prof,
causeert op de top van 2'n veelom
streden Marseillaanse torenflat de gro
te architect Le Corbusier over de
enorme betekenis, die de- goede waning
in het menselijk bestaan heeft, Joliot-
Cune doet een boekje open over kern-
splitsing técn van de Interessantste, rnhxli weer te géven -zal juristen mis-
manr ook gruwelijkste fragmenten*) en .aanvechtbaar lijken, voor een
De advocaat (Michel Stmon) wis
selt ty'dens de rechtszitting een
paar woorden met de beklaagde
(Michel Auclötr), 5céne uit „Zij
was 17 jaar...." (Capitol)
("^ROOT
zijn ae
mannen ge
weest, die vroeger
gepoogd hebben iets
van het Rotterdam
se jongelingen- en
maagdeli.thendom te
maken. Als wjj voor
knap golden en als
vader en moeder
enige tijd konden
wachten op onze bij
drage in de verdrij
ving hunner druk
kende dagelijkse zor
gen, dan mochten
we proberen bij me
neer Warren te ko
men, de rustige reus
van het Erasmiaans,
van wie de legende
ging dat hu „in" het
Hongaars nog knap
per was dan „in"
het Latijn en Grieks.
Je kreeg honderd
gulden mee en dan
begon het; mensa,
mensS, mensae.
mensae, mensam,
mensaaaa. Er waren
ook weleris kin der s
die by stukken en
brokken 50 gulden
meekregen, maar dan.
zat er een drama
achter, dat in de toe-
la tmgsbepaiingen aldus omschre
ven stond: „zijn of haar vader of
moeder hun hoofdverblijf te Rot
terdam hebbende of een van bei
den''
Bij mindere bedragen en norma
ler ongeduld der ouders werd je
naar meneer Toose op het Van
Alkemadeplein gedirigeerd: bij
hem werd je school-„knap in de
handel". „Klaar voor het leven"
werd je afgeleverd door meneer
Holwerda in de Korter.aerstraat
(vaar nu de Maasbode is); en je
zusje leerde „mamtien" bij juf
frouw Bakhuizen van den Brink,
maintien, behaviour, en vieïseitige
Bildung. Ziedaar de mannen en
de vrouw» die wandel, handel,
practische bruikbaarheid, ontbol
stering. en uitzicht in andere be
schavingen dan de typisch een-
zydig-Rotterdamse gaven. Nóg zijn
hun namen groot, vooral onder de
bejaarden.
Vonden vader en moeder, datje
heter kon gaan leren koken en
huishouden „in plaats van je
hoofd vol te proppen met aller
hande geleerdighedens", dan trok
je een nette jurk aan en je ging
naar juffrouw Duker in de Schiet
baanstraat of naar mevrouw Van
Dorp op „het" Terwenakker: nu
•was inderdaad „inmaken en con
serveren van vlees, groenten en
vruchten, alsmede het bereiden
van Oosterse yrsttafels en zieken-
kostjes, en bekwaming in het hoe-
denrak en costuumnaaüen voorzo
ver een huisvrouw zulks nodig
heeft", bijzonder nuttig en verlei
delijk.
Maar als je naar meneer Noor-
duyn mocht, dan ging je, bevoor
rechte. naar de Calandstraat en
dan verzekerde hij je, kort en
ruig, dat hy je voor 50 gulden per
jaar tot leerling-stuurman zou
boksen met aflegging van alle
nodeloze lef en langeharenbranie;
.,'n kante kérel kun-je hier wor
den en anders donder-je maar
op!".,zijn „kante kerels"heb
ben in de oorlog de conv ooien
over zeven zeeën gevoerd op zo-
een roemruchte wijze dat Chur
chill's, Roosevelt's en Stalin's ad
miraliteiten er hun petje voor af
namen.
Maar bij meneer Lanünga aan
de Katshoek, hoek Van der Duyn-
straat („men" noemde het daar
onverstoorbaar „Hofdijk") leerde
je ook veel „overmits gij aanpakt,
jongeman; handen uit de mouwen
op mijn Ambachtsschool!: is vuur-
smeden soms niet het indrukwek
kendste mannenvak ter wereld?!"
Het deed er niet toe van welke
lagere school je kwam met je
prijs-passerdoos of je prijs-naai-
doos onder de arm, want overal
JilllWMtlMlllllli' f 'l« foiMUlilllHaiIIIP ïjmil:
André Gide maakt zich tenslotte met film is het naiuurlyk een wel zeer dank- we de carrière mee van een zangeres,
enkele vage algemeenheden a£ van tiaar onderwerp. In „Zij was 17 jaargebaseerd op de levensloop van de ster
zijn elgenluke taak In dit fllm-essav: loopt de verhouding tussen een jongen jane Froman. Het is een amusant ver
een duidelijk antwoord te geven op de cn cn meisje op een mislukking uit; haal. dat natuurlijk vol zit met bekende
vraag, waartoe dit atoomtijdperk moet hct meisje komt om het leven, de jongen en geliefde songs, doch hier en daar wel
leiden: ondergang of Gouden Eeuw? moet terecht staan. Wie is de schuldige? wat erg sentimentele scènes heeft. Die
De jongen, zegt de openbare aanklager te fraaie kantjes van de zaak daarge-
BOMBARDEMENT Met PROBLEMEN en hij vertelt, op zijn wyw». wat san het laten is de film uitstekend.
noodlottig ongeval is voorafgegaan. De
Dit is slechts een kleine samenvat- filmbeelden vervangen zijn woorden en Cinunr* on Viotnrin
vatting van de vraagstukken, waarmee maken zijn requisitoir volkomen geloof- LliltQC QTl i ICtOriQ.
een niets vermoedende handelsreiziger waardig. Het meisje, zegt de verdediger t
uit de provincie, die alleen maar eens cn verhaalt dc toedracht Weer ■De studenten aan de Amerikaanse
naar Parijs reisde om daar de Baede- neemt de film het over en als het Diet- universiteiten bekijken het leven (al-
ker-bezicnswaardigheden te verslin- ^ooi Is afgelopen is Iedereen ervan (hans volgens de film) nog al van de
den door een journalist-cicerone beko- overtuigd dat met de aanklager maar vrolijke kant. Base-bau wordt er ener-
geld wordt. We bewonderen 's mans de verdediger het bi] het goede eind beoefend
v,lt!»ïif0i-S?Iï.rheeft. Zo ts een boeiende füm ontstaan, ?ee* warm vnn
CUII UUVI^UUC ,UI1I UJlloluaili I i
al dit grote en verschrikkelijke in z\in ri.e aan recisseur en soelers Keen Bennce het ontstaan van zobi sehoolrevue, dat
grage geest te verwerken. Om werd "kheden in Se wLg S Kfn ..Studentenlierde" in beeld brengt Vir-
het eerlijk gezegd wel eens tè gelegd Daar is overigens weinle meer S,n,H M»yo is het danseresje, dat op
bar. De snelheid, waarmee deze we- ®3n t_ „r Word-t goed gespeeld de universiteit terecht komt, daar een
tenschappclijk flMOI.sch. tamuUrta. vnpr.1 door MÏch.l Auc!a,i <dp"mpepi! msnusmpt voor de show „chrijlt en
gen over de meest uiteenlopende wc- Anna-Mana Ferrero (het meisje) en met Je verweienluhmB ervan krachtig
re ld problem en geventileerd worden, natuurlijk door Michel Simon aanvan- wordt gesteund door haar prof Ronald
vereist de grootste Inspanning van r-e Mi k J kostelijke vagebond.' late- «Is R«"S™- H« meisje, dat de ssak pro-
_J_jy.. hpprt tr rtwsnhnm^n «rvthrmflrt nnt- tv
toeschouwer alleen al om do teks'e.. de^ince advocaat beert te dwarsbomen, ontbreekt ook In
te volgen; aan het beeld komt men 5 dit filmverhaal niet.
vaak niet eens toe. Dit is een. zwakke T on ~Prin*oe Ket 2{in vooral Virginia Mayo en Gene
plek in de film. F tfiSt'-S Nelson, die in de groots opgezette shows
Toch ls dit experiment de kennisma- In „With x song In my heart" maken met hun werveldansen. excelleren.
Onderwijzeressen op een school
reisje, pl.m. 1902: zomertailet, pa
rasol, pannekoekhoed met vruch
tensla, enz.
had-je meer geleerd dan „vol
gens het leerplan vereist was"; in
een soort gezonde concurrentie
bokste iedere school boven iedere
andere uit; aan grootste gemene
deler-acbtïge vervlakking en „ni
vellerende" diepe kniebuigingen
voor de sukkels en de luien deed
men Toen nog niet. Je werkte
overal hard, omdat de slecht-be-
taalde meesters ook hard werkten,
zowel bij de gemnedelijk-strenge
Twentenaar, méneer Versteege, als
by de sombere Fries, meneer Het-
t~ma. bij de lange magere en
zachtzinnige meneer Slavenburg
(tranquillus mediis in undis hof-
dykien5ibus), als bij de joyeuze
meneer Akkersdijk, by de
strenge geleerde, donkergebrilde
meneer De Boer die „het school-
hoofdenwonder Molenbroek" was
opgevolgd (wiens ene zoon pro
fessor werd en wiens andere zoon
weinig succesvol met mosterd liep
onuitputtelijk waren hierover
de aneccoten, alle onder het motto
„kom maar op met je kommetje
mosterd!"). Of je kwam van de
vriendelijke, modieuze meneer
Stout, of de plechtige meneer Van
den Toorn, de goedlachse meneer
Leenheer of de kleine deftige me
neer Voogd, de berïngbaarde me
neer Donkersloot of de graag uit
z'n slof schietende meneer Wyga,
die ook meester was op de lange
en op de korte lat. hetgeen bij
droeg tot zyn opvoedkundige suc
cessen.
Of je kwam van een der vele
onvolprezen Landsmannen of Ka
merbeken
Maar je kon ook bij befaamde
juffrouwen en mevrouwen weg
komen met een bepaalde nimbus
van wei-afgerichtheid: kwam je
van juffrouw Koiff van Öoster-
wijk van het Pnmpenburgsingel,
dan had j'e beslist „schone handen
met reine nagels en ingetogen ge
drag op straat", kwam je van
juffrouw Brandei op het Vaste
land. dan droeg je vader beslist
een gouden horlogeketting over
zyn buikvest met een in doublé
gevatte tijgertand.... Kwam je
van de weduwe Pieterse-Wil-
schut dan was je „prima gedrild",
en had je juffrouw Heerma van
Voss achter de rug. dan was de
kans groot dat je recht-toe recht
aan een dame werd.
Wonderlijke scholen waren er
ook: in de Jan van Loonslaart
stond zo'n travaije, en in de Ge
neraal van der Heydenstraat dito.
En ook in de Lange Torenstraat,
waar de Franse meneer Cocheret
de Waalse diaconie-scepter zwaai
de. die je een zwierig Frans leer
de. Zijn huisdokter was dokter
Brat. Deze zeer bekende Rotter
damse dokter brak eens een arm,
laten we zeggen: toen hij in Parijs
ergens van een trap rolde. Aan
zijn "Waalse patiënten thuis zond
hij een berouwvol alliterérend
telegram: „Brat brisé bras", waar
op meneer Cocheret hoofdschud
dend liet terugkabelen: „Brat
cassé bras?", want „briset" was
in dit verband fout geweest!
Nóg weten alle leerlingen uit die
dagen, dat men in Parijs zijn arm
niet briseert. doch casseert, en dat
het beter is om in Parijs niet van
een trap te rollen.
